Verkiezingsprogramma's 2025 overschulden eu
De PVV is fel tegen het overdragen van Nederlandse financiële middelen en bevoegdheden aan de Europese Unie en wil juist minder geld naar Brussel sturen. Ze verzetten zich expliciet tegen het aangaan van gezamenlijke Europese schulden (zoals eurobonds) en tegen Europese belastingen, en willen de Nederlandse bijdrage aan de EU fors verlagen. De kern van hun visie is dat Nederland financieel soeverein moet blijven en niet moet opdraaien voor schulden of uitgaven van andere EU-landen.
Geen gezamenlijke Europese schulden (geen eurobonds)
De PVV wijst het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU, zoals eurobonds, expliciet af. Ze willen niet dat Nederland financieel aansprakelijk wordt voor schulden van andere EU-landen en verzetten zich tegen verdere financiële integratie.
“Geen eurobonds, geen Europese belastingen, geen digitale euro”
Nederlandse bijdrage aan de EU fors verlagen
De PVV vindt dat Nederland te veel geld afdraagt aan de EU en wil deze bijdrage drastisch verminderen. Ze zien Nederland als een van de grootste nettobetalers en willen dat geld in eigen land besteden.
“Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie. We zijn al jaren de grootste nettobetaler aan Brussel. En ze willen bij elke begroting meer en meer. Het is genoeg!”
“Nederland behoort tot de grootste nettobetalers van de EU! Dus wat ons betreft slaan we in Brussel met de vuist op tafel en eisen we versoepeling van de regels”
“Alleen al dit jaar besteden we € 9 miljard aan de opvang van asielzoekers en Oekraïners. Ook sturen we elk jaar € 7 miljard naar Afrika en doneren we € 10 miljard aan Brussel.”
Vetorecht inzetten tegen EU-begroting en afdwingen opt-outs
De PVV wil het Nederlandse vetorecht actief inzetten om te voorkomen dat Nederland akkoord moet gaan met EU-begrotingen die leiden tot hogere afdrachten of gezamenlijke schulden, en om uitzonderingen (opt-outs) op EU-beleid af te dwingen.
“Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
“In Brussel zullen we door het inzetten van veto’s of het weigeren van de te hoge Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting een opt-out op asiel en immigratie afdwingen.”
Volt pleit voor het gezamenlijk aangaan van Europese schulden om grote, grensoverschrijdende uitdagingen zoals klimaat, defensie en digitalisering te financieren. Ze willen een volwaardige Europese begrotingsunie met een Europese minister van Financiën, waarbij uitgaven deels worden bekostigd door het uitgeven van gezamenlijke schuld (eurobonds). Transparantie, democratische controle en het versterken van de euro als wereldmunt staan hierbij centraal.
Gezamenlijke Europese schuld voor investeringen
Volt ziet gezamenlijke Europese schulduitgifte als noodzakelijk om effectief te kunnen investeren in grote, gezamenlijke uitdagingen en om de euro te versterken. Door een volwaardige begrotingsunie te creëren, kunnen lidstaten gezamenlijk lenen en investeren, wat leidt tot meer economische slagkracht en onafhankelijkheid van externe spelers zoals de VS en China.
“De Europese uitgaven worden gefinancierd door directe bijdragen van de lidstaten, Europese belastingen en heffingen en, waar nodig en zinvol, Europese schulden.”
“De Europese begrotingsuitgaven zullen dan geheel worden bekostigd door Europese belastinginkomsten en door het uitgeven van een gezamenlijke schuld.”
“De uitbreiding binnen defensie wordt gezamenlijk gefinancierd met eurobonds.”
Europese begrotingsunie en democratische controle
Volt wil dat de EU een echte begrotingsunie wordt, met een Europese minister van Financiën en volledige democratische controle door het Europees Parlement over inkomsten, uitgaven en schulden. Dit moet zorgen voor transparantie, legitimiteit en een sterkere positie van de EU op het wereldtoneel.
“Hierbij hoort een Europese minister van Financiën, die een hervorming van de Europese begroting voorbereidt met het oog op de geplande uitbreiding van de EU. De inkomsten, uitgaven en schulden worden gecontroleerd door het Europees Parlement.”
“Nederland neemt het voortouw in onderhandelingen over aanpassing van de Europese verdragen, met als doel van de EU een echte begrotingsunie te maken.”
Eurobonds voor gezamenlijke defensie-uitgaven
Volt stelt voor om uitgaven voor Europese defensie boven de NAVO-norm (2% bbp) gezamenlijk te financieren via eurobonds. Dit voorkomt versnippering, verlaagt kosten en maakt grootschalige investeringen mogelijk.
“De uitbreiding binnen defensie wordt gezamenlijk gefinancierd met eurobonds. Uitgaven boven de 2% van het bruto binnenlandse product (bbp) worden gericht op gezamenlijke Europese projecten.”
50PLUS wil voorkomen dat Nederland financieel wordt meegezogen in schuldenproblemen van zwakkere eurolanden en pleit daarom voor een behoedzaam begrotingsbeleid binnen de Europese afspraken. Ze zijn kritisch op het monetaire beleid van de ECB en willen het takenpakket en de uitgaven van de EU beperken om verspilling en risico’s te verminderen.
Behoedzaam begrotingsbeleid binnen EU-grenzen
50PLUS vindt dat Nederland zijn begrotingstekort strikt binnen de Europese afspraken moet houden om te voorkomen dat het land financieel opdraait voor schulden van andere EU-landen. Dit beleid is bedoeld om de Nederlandse financiële stabiliteit te beschermen en te voorkomen dat Nederland betrokken raakt bij schuldsaneringen elders in de eurozone.
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
Takenpakket en uitgaven EU beperken
50PLUS wil het takenpakket van de EU beperken en verspilling tegengaan, mede om te voorkomen dat Nederlandse middelen worden ingezet voor het oplossen van schuldenproblemen in andere EU-landen. Ze zijn kritisch op de efficiëntie van EU-uitgaven en pleiten voor modernisering en versobering van het Europese ambtenarenapparaat.
FVD is fel tegen de invloed van de EU op de Nederlandse financiële huishouding en schuldenpositie. De partij wil dat Nederland uit de eurozone stapt om weer volledige controle te krijgen over monetair beleid, rente, inflatie en schulden, en verzet zich tegen verdere centralisatie zoals de Digitale Euro. Hun kernvoorstel is een terugkeer naar een nationale munt en het beëindigen van EU-bemoeienis met Nederlandse schulden en financiële soevereiniteit.
Uittreden uit de eurozone en herstel monetair beleid
FVD stelt dat de euro en de EU Nederland de controle over haar schulden, rente en inflatie hebben ontnomen. Door uit de eurozone te stappen en een eigen munt te herintroduceren, wil FVD dat Nederland weer zelfstandig haar schuldenbeleid en monetair beleid kan voeren, afgestemd op de nationale economie.
“Ook heeft de EU - via de euro - controle verkregen over onze financiële huishouding, onze rentevoet en inflatie.”
“De invoering van de euro is voor Nederland een kostbare vergissing gebleken... Nederland moet terugkeren naar een eigen, stabiele munt, zodat we weer monetair beleid kunnen voeren dat goed is voor onze eigen conjunctuurcyclus, spaartegoeden, handelsbalans en koopkracht.”
“We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
Verzet tegen verdere EU-centralisatie van schulden via Digitale Euro
FVD waarschuwt dat de invoering van een Digitale Euro (CBDC) de centrale controle van de EU over nationale financiën en schulden verder zal vergroten, ten koste van individuele vrijheid en economische onafhankelijkheid. De partij verwerpt dit expliciet.
“Forum voor Democratie verwerpt deze ontwikkeling met kracht. Er is geen enkele noodzaak voor de invoering van een digitale euro. Het is een politiek project dat niet draait om innovatie of efficiëntie, maar om meer centrale controle en minder individuele vrijheid.”
“We verzetten ons altijd tegen de invoering van een digitale euro of welke Central Bank Digital Currency dan ook, zodat vrijheid en privacy behouden blijven.”
JA21 is fel tegen gezamenlijke Europese schulden en wil dat Nederland zich altijd kan onttrekken aan EU-schuldenconstructies. De partij pleit voor strikte handhaving van de Europese begrotingsregels en wil dat Nederland het recht behoudt om een opt-out te bedingen bij elke vorm van gezamenlijke schulden. JA21 ziet het voorkomen van financiële risico’s uit andere landen als essentieel voor het beschermen van de Nederlandse begroting en soevereiniteit.
Geen gezamenlijke Europese schulden, altijd opt-out
JA21 verzet zich principieel tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU, omdat dit het risico vergroot dat Nederland opdraait voor tekorten van andere landen. De partij vindt dat Nederland zich altijd moet kunnen distantiëren van dergelijke schuldenconstructies en wil een opt-out als gezamenlijke schulden toch realiteit worden.
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
“Mocht er ooit tijdelijk sprake zijn van gezamenlijke schulden, dan moet Nederland het recht hebben om zich hiervan te distantiëren. Indien gezamenlijke Europese schulden een realiteit zouden worden, moet Nederland een opt-out bedingen.”
“De Nederlandse regering moet inzetten op een lagere EU-begroting, de nationale afdrachten niet laten verhogen en gezamenlijke EU-schulden blokkeren.”
Strikte handhaving van EU-begrotingsregels, geen solidariteit bij overtreding
JA21 wil dat landen die de EU-begrotingsregels overtreden zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun schulden, zonder dat Nederland financieel moet bijspringen. De partij ziet het als onacceptabel dat het Nederlandse begrotingsbeleid wordt gebruikt om tekorten elders te dekken.
“Landen die de begrotingsregels van de EU structureel niet naleven en zo de stabiliteit van de eurozone onder druk zetten, moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun overheidsfinanciën. Nederlands’ zorgvuldig begrotingsbeleid mag niet worden uitgebuit om tekorten in andere landen te dekken.”
“Strikte en consequente handhaving van de begrotingsregels uit het Stabiliteits- en Groeipact.”
De SGP is fel tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU, zoals eurobonds of Europese leningen, en wil dat Nederland zich hier krachtig tegen verzet. De partij pleit voor strikte naleving van Europese begrotingsregels, beperking van de EU-begroting en minder Nederlandse afdrachten. Volgens de SGP moeten toekomstige generaties niet worden opgezadeld met hoge schulden door Europees beleid.
Geen gezamenlijke EU-schulden of eurobonds
De SGP verzet zich principieel tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU, zoals eurobonds of Europese leningen. Ze vinden dat Nederland als nettobetaler niet moet opdraaien voor schulden van andere landen en willen dat de EU zich beperkt tot haar kerntaken. Dit standpunt is ingegeven door zorgen over nationale soevereiniteit en financiële degelijkheid.
Strikte naleving van EU-begrotingsregels en beperking EU-begroting
De SGP wil dat de bestaande Europese begrotingsregels strikt worden nageleefd, zoals de schuldnorm van 60% en het tekort van maximaal 3% van het BBP. Ze zijn tegen verhoging van de EU-begroting en pleiten voor minder Nederlandse afdrachten, om te voorkomen dat toekomstige generaties met hoge schulden worden belast.
“Nederland zet in op het beperken van het EU-meerjarenbegroting tot onder 1% van ons bruto binnenlands product (BBP) en minder Nederlandse afdrachten.”
“De begrotingsregels, zoals de schuldnorm van 60% van het BBP en de tekortnorm van maximaal 3% van het BBP, moeten nageleefd worden zodat het financieel beleid degelijk en houdbaar is.”
“Het zou namelijk heel onrechtvaardig zijn om toekomstige generaties met een torenhoge schuld op te zadelen. Dat gaan we dus ook niet doen.”
BBB is fel tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU, zoals Eurobonds of andere vormen van gemeenschappelijke financiële verplichtingen. De partij wil dat Nederland niet opdraait voor de schulden van andere landen en verzet zich tegen Europese belastingen en giften, om toekomstige generaties te beschermen tegen financiële risico’s veroorzaakt door onverantwoord beleid van andere lidstaten.
Geen gezamenlijke EU-schulden of Eurobonds
BBB verzet zich tegen het aangaan van gemeenschappelijke schulden binnen de EU, zoals Eurobonds, omdat zij niet willen dat Nederland financieel aansprakelijk wordt voor het beleid van andere landen. Dit standpunt is ingegeven door de wens om toekomstige generaties te beschermen tegen schuldenlasten die voortkomen uit het onverantwoordelijke financiële beleid van andere lidstaten.
“BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie. BBB wil namelijk niet dat toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van landen die het niet zo nauw nemen met hun boekhoudregels en die gewend zijn geraakt om via Brussel de hand op te houden voor ons belastinggeld.”
“Geen rekening voor volgende generaties. BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds of soortgelijke gezamenlijke schulden en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie.”
Tegen een transferunie en overdrachten zonder hervormingen
BBB wijst het idee van een transferunie af, waarbij geldstromen van de ene naar de andere lidstaat gaan zonder strikte voorwaarden. De partij wil dat Nederland zelfstandig bepaalt hoe het binnen de Europese begrotingsnormen opereert en verzet zich tegen automatische financiële overdrachten.
“We verwerpen het idee van een transferunie, waarmee geldstromen en andere middelen worden overgedragen van de ene naar de andere lidstaat.”
“Het hervormen van EUbijdragen en beperking van overdrachten zonder hervormingsvoorwaarden.”
BIJ1 is fel tegen het opleggen en in stand houden van schulden door de EU en internationale instellingen, en pleit voor het kwijtschelden van schulden die voortkomen uit koloniaal, imperialistisch of westers beleid. De partij wil dat Nederland zich inzet voor onvoorwaardelijke kwijtschelding van dergelijke schulden, inclusief die aan Oekraïne, en verzet zich tegen economische dwangmiddelen en schuldslavernij binnen en buiten de EU.
Onvoorwaardelijke kwijtschelding van koloniale en imperialistische schulden
BIJ1 stelt dat schulden die zijn opgelegd aan landen door koloniaal of imperialistisch beleid, inclusief door westerse staten en instellingen, onvoorwaardelijk moeten worden kwijtgescholden. Dit standpunt is ingegeven door de overtuiging dat schuldenlast wordt gebruikt als instrument van onderdrukking en economische controle, wat politieke zelfstandigheid en echte wederopbouw belemmert.
“Nederland pleit ervoor om alle schulden van landen die zijn uitgebuit door koloniaal of imperialistisch beleid onvoorwaardelijk kwijt te schelden. Ook de schulden die westerse staten en instellingen het noodlijdende Oekraïne oplegden.”
“Echte wederopbouw en een democratie worden, gaan niet samen met nieuwe schuldslavernij en een buitenlandse economische wurggreep.”
Verzet tegen economische dwangmiddelen van de EU en internationale instellingen
BIJ1 verwerpt de economische dwangmiddelen van de EU en internationale instellingen zoals het IMF, die landen via schuldenlast en opgelegde hervormingen hun politieke en economische soevereiniteit ontnemen. De partij wil dat lidstaten vrij zijn hun economie democratisch te organiseren, zonder inmenging van Brussel namens de belangen van de superrijken.
“Nederland verzet zich tegen het neokolonialisme van internationale instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank. Zij ondermijnen de politieke zelfstandigheid van landen via schuldenlast en opgelegde hervormingen.”
“Lidstaten moeten vrij zijn om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren Zonder ingrepen van Brussel namens belangen van de kleine groep superrijken.”
Het CDA staat in principe kritisch tegenover het aangaan van gezamenlijke EU-schulden, maar is bereid dit in uitzonderlijke noodsituaties en voor specifieke investeringen te overwegen, mits aan strenge voorwaarden wordt voldaan. Structurele financiering van begrotingstekorten via gezamenlijke schulden wijst het CDA af; tijdelijke, afgebakende en terugbetaalbare schulden zijn alleen acceptabel als ze aantoonbaar bijdragen aan Europese publieke goederen en hervormingen. Het CDA benadrukt verder het belang van solide nationale overheidsfinanciën en het naleven van Europese begrotingsregels.
Alleen tijdelijke en strikt afgebakende EU-schulden in noodsituaties
Het CDA accepteert het aangaan van gezamenlijke EU-schulden (zoals eurobonds) uitsluitend in uitzonderlijke situaties, bijvoorbeeld bij crises of voor investeringen in Europese publieke goederen die de veiligheid en strategische autonomie versterken. Dit mag alleen onder strikte voorwaarden: tijdelijkheid, beperkte omvang, concrete terugbetalingsafspraken en duidelijke Europese inzet. Structurele financiering van begrotingstekorten via gezamenlijke schulden wordt expliciet afgewezen.
“Wij staan open voor het aangaan van gemeenschappelijke schulden (eurobonds) in noodsituaties en voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen die onze veiligheid en open strategische autonomie versterken. Dit kan alleen onder strenge voorwaarden zoals tijdelijkheid, een beperkte omvang en stevige afbakening, concrete en afdwingbare afspraken over terugbetaling en een duidelijk aantoonbare Europese inzet.”
“Gezamenlijke schulden zijn geen structurele financiering van begrotingstekorten en gaan hand in hand met afdwingbare afspraken over structurele hervormingen.”
Naleving Europese begrotingsregels en solide nationale financiën
Het CDA benadrukt het belang van verantwoord financieel beleid, het naleven van Europese begrotingsregels en het voorkomen van het doorschuiven van schulden naar toekomstige generaties. Gezamenlijke schulden mogen niet leiden tot onverantwoord financieel beleid op nationaal of Europees niveau.
“We willen een daadkrachtig en solide financieel beleid, waarbij we ons houden aan de Europese begrotingsregels en de ruimte daarbinnen benutten, met name ten behoeve van uitgaven aan defensie.”
“Als we goed met onze overheidsfinanciën omgaan, voorkomen we dat we de rekening onnodig doorschuiven naar een volgende generatie. Schulden van vandaag zijn de lasten van morgen.”
De ChristenUnie is kritisch over het gezamenlijk aangaan van schulden binnen de EU en verzet zich tegen structurele eurobonds. Alleen in uitzonderlijke noodgevallen is gezamenlijke schulduitgifte acceptabel, mits strikt begrensd in tijd en omvang. De partij benadrukt het belang van solide overheidsfinanciën, transparantie en het voorkomen van automatische deelname aan de euro voor nieuwe EU-lidstaten.
Tegen structurele eurobonds en gezamenlijke EU-schulden
De ChristenUnie is tegen het structureel gezamenlijk aangaan van schulden in de EU, zoals eurobonds, omdat dit financiële risico’s en moreel risico tussen lidstaten vergroot. Alleen in uitzonderlijke noodgevallen, met duidelijke begrenzing, is gezamenlijke schulduitgifte acceptabel.
“Dit alles mag echter geen aanleiding zijn voor het doorvoeren van eurobonds als vaststaand onderdeel van de Europese begroting. Als er onverhoopt toch wordt gekozen voor het gezamenlijk aangaan van schulden, dan moet dat duidelijk afgebakend zijn in tijd en omvang, en gebonden zijn aan een noodgeval.”
Strikte naleving EU-begrotingsregels en solide overheidsfinanciën
De partij onderstreept het belang van het Stabiliteits- en Groeipact en wil een lager begrotingstekort en overheidsschuld, om financiële stabiliteit in de EU te waarborgen. Consumptieve uitgaven mogen niet met schuld worden gefinancierd.
“De ChristenUnie onderstreept het Stabiliteits- en Groeipact, en de bijbehorende richtlijnen voor begrotingstekorten en de overheidsschuld. Liever koersen we op een lager (structureel) tekort.”
“In tegenstelling tot het huidige kabinet gaan we geen consumptieve uitgaven financieren met meer schuld, maar stoppen we juist geld in investeringen die zich terugverdienen...”
Geen automatische toetreding tot de euro voor nieuwe EU-lidstaten
De ChristenUnie wil voorkomen dat nieuwe EU-lidstaten automatisch toetreden tot de eurozone, om te vermijden dat landen met zwakke economieën in een te strak monetair keurslijf worden gedwongen.
“De ChristenUnie wil het automatisme dat landen die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten. Zo voorkomen we dat landen die toetreden tot de politieke unie maar niet binnen de monetaire unie passen in een te strak keurslijf gedwongen worden.”
De SP is fel tegen het aangaan van gemeenschappelijke Europese schulden en het uitbreiden van monetaire bevoegdheden van de EU. Zij willen dat Nederland niet garant staat voor schulden van andere EU-landen en verzetten zich tegen een federale EU met meer financiële integratie. De SP kiest voor nationale zeggenschap over begrotingen en sociale zekerheid, en wijst Europese schuldendeling principieel af.
Tegen gemeenschappelijke Europese schulden
De SP verzet zich tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU, omdat zij vinden dat dit leidt tot financiële risico’s voor Nederland en de nationale democratie ondermijnt. Volgens de SP vergroot schuldendeling de economische ongelijkheid tussen lidstaten en zet het nationale begrotingen onder druk.
Nationale zeggenschap over begrotingen, geen Brusselse dwang
De SP vindt dat democratisch vastgestelde begrotingen van lidstaten niet door de Europese Commissie mogen worden afgekeurd op basis van EU-regels. Zij willen dat landen hun eigen sociale zekerheid en zorg kunnen beschermen tegen Brusselse bezuinigingsdruk, mede als gevolg van Europese schuldenafspraken.
D66 is voorstander van het vergroten van de Europese investeringscapaciteit door gezamenlijke schuldfinanciering (EU-schulden), met als doel grote gezamenlijke investeringen in bijvoorbeeld defensie en groene energie mogelijk te maken. Ze willen de Europese begroting fors vergroten, gefinancierd met gezamenlijke leningen en eigen Europese inkomsten, om zo nationale begrotingen te ontlasten en Europa slagvaardiger te maken. D66 ziet gezamenlijke EU-schulden als een instrument voor vooruitgang en stabiliteit, mits gekoppeld aan investeringen die iedereen in Europa ten goede komen.
Grootschalige Europese investeringen via gezamenlijke EU-schulden
D66 pleit voor het aangaan van gezamenlijke Europese schulden om substantiële investeringen in publieke goederen, defensie en groene energie mogelijk te maken. Dit moet de druk op nationale begrotingen verlichten en Europa in staat stellen om effectief te reageren op grote uitdagingen. De partij ziet gezamenlijke schuldfinanciering als een manier om Europese slagkracht te vergroten en buitensporige verschillen tussen regio’s te verkleinen.
“D66 wil jaarlijks €750 tot €800 miljard euro extra aan Europese investeringen. Dat financieren we met gezamenlijke leningen.”
“Met een Europese begroting die twee keer zo groot is, kunnen we samen écht een veranderende wereld aan. Dit doen we met eigen Europese inkomstenbronnen. Het geld gaat naar investeringen die iedereen aangaan, zoals in defensie, groene energie en vitale voorzieningen als havens. Zo verlicht Europa de druk op nationale begrotingen en hoeft de Europese Commissie niet steeds met de pet rond.”
Flexibelere Europese begrotingsregels voor investeringen
D66 vindt dat de huidige Europese begrotingsregels landen te veel beperken in hun investeringsruimte. Ze willen dat landen die investeren in de toekomst daarvoor beloond worden en dat er ruimte is voor grote, eenmalige uitgaven, bijvoorbeeld voor defensie of groene energie. Dit standpunt is nauw verbonden met hun visie op gezamenlijke schuldfinanciering, maar richt zich specifiek op de regels rond nationale begrotingen en investeringen.
“Europese begrotingsregels moeten landen vooruithelpen, niet klemzetten. Wie investeert in de toekomst, mag daarvoor ook beloond worden. En voor grote, eenmalige uitgaven moet ruimte zijn, zoals voor defensie of voor groene energie.”
DENK staat positief tegenover Europese samenwerking, maar wil dat Nederland soeverein blijft over het eigen begrotingsbeleid. Ze zijn bereid om de staatsschuld te laten oplopen binnen de EU-begrotingsregels als dat nodig is voor investeringen in publieke diensten en brede welvaart, maar willen voorkomen dat schulden onverantwoord worden doorgeschoven naar toekomstige generaties.
Staatsschuld mag tijdelijk oplopen voor investeringen
DENK vindt dat Nederland binnen de bestaande Europese begrotingsregels ruimte moet hebben om de staatsschuld te laten oplopen als dat nodig is voor investeringen in publieke diensten, klimaat en brede welvaart. Ze wijzen op het belang van flexibiliteit, zolang dit niet leidt tot onverantwoord doorschuiven van schulden naar volgende generaties.
“Binnen de bestaande Europese begrotingsregels is het dan ook bespreekbaar voor ons om de staatsschuld te laten oplopen, om investeringen in onze samenleving mogelijk te maken.”
“Wij willen onze maatregelen op een goede manier financieren. Dat betekent dat wij niet toestaan dat rekeningen op een onverantwoorde manier doorgeschoven worden naar komende generaties.”
EU-begrotingsregels mogen investeringen niet belemmeren
DENK steunt het handhaven van begrotingsdiscipline binnen de EU, maar vindt dat de regels ruimte moeten bieden voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen. Ze zijn kritisch op te strikte toepassing van de EU-regels als die noodzakelijke investeringen in de weg staan.
“Wij hechten aan een stabiele financiële Unie, maar de begrotingsregels mogen vooruitgang niet belemmeren. Dat betekent dat wij het handhaven op begrotingsdiscipline steunen en tegelijkertijd met een open houding kijken naar het bieden van ruimte voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen.”
NSC is uitgesproken tegen het gezamenlijk aangaan van schulden binnen de EU, zoals eurobonds, en wil geen transferunie. Ze pleiten voor strikte handhaving van Europese begrotingsregels en willen dat landen die zich hier niet aan houden, consequenties ondervinden zoals het inhouden van EU-gelden. Het uitgangspunt is dat belastingheffing en schulden nationale bevoegdheden blijven en dat de EU-begroting sober moet zijn.
Tegen gezamenlijke EU-schulden en eurobonds
NSC verzet zich tegen het gemeenschappelijk maken van schulden tussen EU-lidstaten, omdat dit de financiële verantwoordelijkheid van individuele landen ondermijnt en kan leiden tot risicodeling waar Nederland niet voor kiest. Ze willen dat belastingheffing en schulden nationale bevoegdheden blijven en zijn tegen elke vorm van transferunie.
“We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
“Als onderdeel van een verstandig Europees beleid zijn we tegen de ontwikkeling van de EU tot een transferunie. Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten.”
Strikte handhaving van EU-begrotingsregels en sancties
NSC wil dat de bestaande Europese begrotingsregels strikt worden nageleefd, met een maximaal begrotingstekort van 3% en een maximale staatsschuld van 60%. Lidstaten die deze normen structureel overtreden, moeten worden gesanctioneerd door het inhouden van EU-gelden.
“Verder pleiten we voor herstel en handhaving van de Europese normen voor gezonde overheidsfinanciën (dat wil zeggen een maximaal begrotingstekort van 3% en een maximale staatsschuld van 60%). Als landen zich daar niet aan houden moeten daar consequenties aan verbonden worden zoals het achterhouden van EU-gelden.”
GroenLinks-PvdA staat open voor het aangaan van gemeenschappelijke schulden binnen de EU, mits dit gepaard gaat met strikte begrotingsregels en gericht is op investeringen in bijvoorbeeld de energietransitie. Ze pleiten voor hervorming van de Europese begrotingsregels, zodat duurzame investeringen en hervormingen meer ruimte krijgen, en zijn niet principieel tegen gezamenlijke schulduitgifte door de EU. Hun visie is dat Europese samenwerking op het gebied van schulden kan bijdragen aan een sterker, groener en socialer Europa, zolang transparantie en rechtstatelijkheid gewaarborgd zijn.
Geen taboe op gemeenschappelijke EU-schulden voor investeringen
GroenLinks-PvdA vindt dat de EU, waar nodig, gezamenlijk schulden moet kunnen aangaan om te investeren in kennis, innovatie, defensie en infrastructuur, vooral voor de energietransitie. Ze benadrukken dat dit gepaard moet gaan met strikte begrotingsregels om efficiëntie, anticorruptie en rechtstatelijkheid te waarborgen.
“We hanteren daarbij geen taboes op nieuwe inkomstenbronnen of het aangaan van gemeenschappelijke schulden. We kiezen ervoor om structureel geld vrij te maken om te investeren in de energietransitie. Daarbij hanteren we altijd begrotingsregels die zorgen voor efficiënte besteding van geld, corruptie voorkomen en geld niet uitkeren aan onrechtstatelijke regeringen.”
Hervorming Europese begrotingsregels voor duurzame investeringen
De partij wil dat de Europese begrotingsregels worden vernieuwd, zodat er meer nadruk komt te liggen op duurzame investeringen en hervormingen. Ze steunen het tijdelijk uitzonderen van defensie-uitgaven van het tekort en willen dat nationale hervormingen worden gestimuleerd met financiële prikkels.
“We zijn voorstander van de vernieuwing van de Europese begrotingsregels, waarbij meer nadruk komt te liggen op duurzame investeringen en hervormingen. De mogelijkheid om uitgaven voor defensie tijdelijk uit te zonderen van het tekort, juichen we toe en zetten we nationaal in. We willen bevorderen dat lidstaten nationale hervormingen doorvoeren. Bij het uitblijven daarvan moeten financiële consequenties volgen.”
De Partij voor de Dieren is kritisch over het aangaan van gezamenlijke Europese schulden, maar staat onder voorwaarden open voor gezamenlijke leningen als alternatief voor bezuinigingen op essentiële publieke voorzieningen zoals klimaat, natuur, zorg en onderwijs. Ze benadrukken dat investeringen in bijvoorbeeld defensie niet ten koste mogen gaan van deze maatschappelijke posten en dat de lasten eerlijk verdeeld moeten worden.
Voorwaardelijke steun voor gezamenlijke Europese leningen
PvdD vindt dat gezamenlijke Europese leningen alleen acceptabel zijn als ze voorkomen dat er bezuinigd wordt op belangrijke publieke sectoren. Ze wijzen op de lage Nederlandse staatsschuld en geven de voorkeur aan het iets laten oplopen daarvan boven bezuinigingen. De partij wil dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, met extra belasting voor grote vervuilers en de rijksten.
“Gezamenlijk lenen stelt Europese landen in staat te investeren in de eigen (digitale) verdediging, zonder te bezuinigen op deze belangrijke maatschappelijke posten. De Nederlandse staatsschuld is nog nooit zo laag geweest als nu. We kiezen er liever voor om die iets te laten oplopen dan om te bezuinigen op deze posten.”
“De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. Daarom worden de grote vervuilers en de rijksten ook extra belast om investeringen in defensie te bekostigen.”
De VVD wil dat zowel Nederland als andere EU-lidstaten hun hoge schulden afbouwen en zich strikt houden aan Europese begrotingsregels, zodat toekomstige generaties niet worden belast met schulden. De partij pleit voor snelle en strenge handhaving door de Europese Commissie bij overtredingen en benadrukt het belang van begrotingsdiscipline binnen de EU.
Strikte naleving van EU-begrotingsregels en schuldenafbouw
De VVD vindt dat lidstaten hun hoge schulden moeten afbouwen en begrotingsdiscipline moeten herstellen, om financiële stabiliteit in de EU te waarborgen en te voorkomen dat schulden worden doorgeschoven naar volgende generaties. De partij wil dat de Europese Commissie sneller optreedt tegen landen die zich niet aan de afspraken houden.
“De overheid moet zich houden aan de Europese begrotingsregels en -normen en het begrotingstekort beheersbaar maken, zodat de rekening niet wordt doorgeschoven naar volgende generaties. We vragen dit ook van andere EU-landen. Zij moeten hoge schulden afbouwen en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie moet sneller optreden tegen lidstaten die de afspraken niet nakomen.”
“We willen dat alle lidstaten werk maken van het afbouwen van hoge schulden en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie treedt daarbij sneller op tegen lidstaten die begrotingsafspraken niet nakomen.”
BVNL is fel tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU en wil dat Nederland niet opdraait voor schulden van andere lidstaten, met name Zuid-Europese landen. Ze pleiten voor het stoppen van EU-fondsen en EU-belastingen die collectieve schulden mogelijk maken, en willen dat Nederland volledige zeggenschap houdt over zijn eigen financiële verplichtingen binnen Europa.
Tegen collectieve schulden in de eurozone
BVNL verzet zich tegen het principe van gezamenlijke schulden binnen de EU, omdat zij vinden dat Nederland niet verantwoordelijk moet zijn voor de schuldenlast van andere (vooral Zuid-Europese) landen. Dit standpunt is ingegeven door de wens om financiële soevereiniteit te behouden en te voorkomen dat Nederlandse belastingbetalers opdraaien voor het beleid van andere lidstaten.
“BVNL is tegen collectieve schulden van de eurozone. Nederland moet niet meebetalen aan de Zuid Europese schuldenlast en BVNL is tegen EU-fondsen en EU-belastingen.”