Verkiezingsprogramma's 2025 overschatkist
BBB wil een financieel solide beleid voeren waarbij investeringen in de samenleving samengaan met gezonde overheidsfinanciën. Ze benadrukken het belang van transparantie, degelijke doorrekening van plannen en het vermijden van schulden die toekomstige generaties belasten. Hun voorstellen richten zich op verantwoord begroten, het kritisch volgen van CPB-doorrekeningen en het afwijzen van gezamenlijke Europese schulden.
Verantwoord begroten en gezonde overheidsfinanciën
BBB kiest voor een koers waarbij investeren in de samenleving hand in hand gaat met een gezonde schatkist. Ze willen degelijke plannen die ook door officiële rekenregels standhouden, zonder luchtfietserij of slogans. Het doel is om bestaanszekerheid te versterken en tegelijkertijd de overheidsfinanciën op orde te houden.
“We laten zien dat investeren in de samenleving hand in hand kan gaan met gezonde overheidsfinanciën. Geen luchtfietserij, geen slogans, maar degelijke plannen die ook door de CPBbril bezien overeind blijven.”
“Juist daarom is het belangrijk dat we laten zien: onze plannen houden ook binnen de officiële reken regels stand.”
Kritisch op CPB-doorrekeningen, maar transparant blijven
BBB erkent het nut van CPB-doorrekeningen, maar wijst op de beperkingen van deze modellen. Ze willen transparantie en financiële onderbouwing, maar ook aandacht voor maatschappelijke opbrengsten die niet altijd in de modellen zichtbaar zijn.
“Wij geloven in de kracht van cijfers, transparantie en financiële onderbouwing. Tegelijkertijd erkennen we dat de CPBmodellen op onderdelen tekortschieten: ze zijn vaak te abstract, houden onvoldoende rekening met uitvoerbaarheid en missen het zicht op bredere maatschappelijke opbrengsten.”
“De CPBdoorrekening is een nuttig instrument, maar geen oordeel over de waarde van een verkiezings programma. Het is boekhoudkunde, geen toekomstvisie.”
Geen gezamenlijke Europese schulden of giften
BBB wil voorkomen dat toekomstige generaties opdraaien voor schulden van andere landen via gezamenlijke Europese financiële instrumenten. Ze zijn tegen Eurobonds, gezamenlijke schulden en Europese belastingen voor uitgaven zoals klimaat of defensie.
“BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds of soortgelijke gezamenlijke schulden en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie.”
“BBB wil namelijk niet dat toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van landen die het niet zo nauw nemen met hun boekhoudregels en die gewend zijn geraakt om via Brussel hun hand op te houden voor ons belastinggeld.”
JA21 wil de schatkist gezond houden door streng financieel beleid, lagere lasten en een kleinere overheid. Ze pleiten voor structurele dekking van uitgaven, het beperken van overheidsuitgaven tot wat strikt noodzakelijk is, en het stimuleren van economische groei door belastinghervormingen en het terugdringen van subsidies. Hun visie is dat begrotingsdiscipline en een efficiënte overheid essentieel zijn om de Nederlandse welvaart en concurrentiepositie veilig te stellen.
Lagere lasten en kleinere overheid
JA21 vindt dat de overheid te veel uitgeeft en te veel belastingen heft, wat de schatkist onder druk zet en de economie schaadt. Ze willen de collectieve lastendruk verlagen, het aantal ambtenaren terugbrengen en alleen noodzakelijke overheidsuitgaven doen. Dit moet de schatkist op orde houden en ruimte geven aan werkenden en ondernemers.
“Lagere lasten en een kleine overheid. We willen de hoge collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen.”
“Gezond financieel beleid vraagt om discipline en duidelijke keuzes. JA21 wil terug naar de basis: een overheid die alleen doet wat nodig is.”
Structurele uitgaven alleen bij structurele dekking
JA21 wil voorkomen dat de schatkist wordt uitgehold door incidentele meevallers te gebruiken voor structurele uitgaven. Ze eisen dat structurele uitgaven alleen worden gedaan als daar ook structurele inkomsten tegenover staan, om toekomstige tekorten en een oplopende staatsschuld te voorkomen.
“Structurele uitgaven alleen bij structurele dekking.”
Einde aan verstorende subsidies en overheidsinmenging
JA21 ziet subsidies en overheidssturing als schadelijk voor de schatkist en de economie. Ze willen drastisch snijden in subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren, zodat de schatkist niet onnodig wordt belast en de economie gezonder wordt.
“Drastische afbouw van subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren. Er komt een einde aan het sturen van de economie vanuit de overheid.”
Hervorming belastingstelsel voor gezonde schatkist
JA21 stelt dat het huidige belastingstelsel de schatkist onnodig complex en inefficiënt maakt. Ze willen het stelsel vereenvoudigen, fictieve berekeningen schrappen en alleen werkelijk rendement belasten, zodat de schatkist eerlijker en transparanter wordt gevuld.
De PVV vindt dat de Nederlandse schatkist te veel geld uitgeeft aan buitenlandse doelen en klimaatbeleid, terwijl Nederlanders zelf financieel tekortkomen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stoppen van miljardenuitgaven aan asielopvang, ontwikkelingshulp, de EU en klimaat, en het herbestemmen van deze middelen voor Nederlandse burgers. De kern van hun visie is: het geld uit de schatkist moet ten goede komen aan Nederlanders, niet aan anderen.
Stoppen met miljardenuitgaven aan buitenland en klimaat
De PVV wil fors bezuinigen op uitgaven aan asielopvang, ontwikkelingshulp, de EU en klimaatmaatregelen, omdat zij vinden dat deze uitgaven de schatkist onnodig belasten en niet in het belang zijn van de Nederlandse burger. Het vrijgekomen geld moet direct besteed worden aan koopkracht, zorg en andere binnenlandse prioriteiten.
“Miljarden worden er besteed aan asielopvang, Afrika, Oekraïne, Brussel en klimaat. Ondertussen kunnen de hardwerkende Nederlanders hun boodschappen, de energierekening en de huur niet meer betalen.”
“Alleen al dit jaar besteden we € 9 miljard aan de opvang van asielzoekers en Oekraïners. Ook sturen we elk jaar € 7 miljard naar Afrika en doneren we € 10 miljard aan Brussel. De Oekraïne hebben we inmiddels met meer dan € 20 miljard ondersteund. Nederland staat altijd vooraan om anderen te helpen, maar vergeet zijn eigen mensen.”
“We schrappen alle uitgaven uit het Klimaatfonds. We zetten de financiële middelen die vrijkomen met de verkoop van de laatste aandelen van ABN Amro.”
“Stop met de verspilling van onze zuurverdiende belastingcenten. Stop met de export van onze miljarden. Besteed het geld in Nederland, aan de Nederlanders. Het is tenslotte úw geld!”
Geld uit de schatkist direct naar Nederlanders
De PVV wil dat de schatkist vooral wordt ingezet voor het verbeteren van de koopkracht, zorg, huisvesting en andere zaken waar Nederlanders direct van profiteren. Zij stellen dat de overheid nu te veel geld uitgeeft aan zaken waar de burger niets aan heeft.
“Bijna de helft van wat we met zijn allen verdienen in Nederland wordt door de overheid besteed – alleen vaak aan de verkeerde dingen. Miljarden worden verspild aan zaken waar de Nederlander niets aan heeft en ook helemaal niet om heeft gevraagd.”
“Kortom: de PVV zet Nederlanders weer op 1.”
De SP wil zorgvuldig omgaan met de Nederlandse schatkist door te investeren in mensen en economie, maar zonder dat de rekening vooral bij de werkende klasse terechtkomt. Ze pleiten voor een eerlijker belastingstelsel waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, en benadrukken dat alle plannen financieel zijn gedekt en uitvoerbaar binnen de grenzen van de schatkist. Tegelijkertijd verzetten ze zich tegen een neoliberale obsessie met staatsschuld en bezuinigingen.
Eerlijker belastingstelsel: sterkste schouders, zwaarste lasten
De SP vindt dat de huidige belastingdruk te veel op arbeid en consumptie rust, terwijl kapitaal relatief weinig bijdraagt aan de schatkist. Ze willen dit omdraaien door de lasten eerlijker te verdelen, zodat de rijkste individuen en grootste bedrijven meer bijdragen en gewone mensen minder. Dit moet leiden tot een gezondere schatkist en minder ongelijkheid.
“Op dit moment komt tachtig procent van de belastinginkomsten uit arbeid en consumptie en maar twintig procent uit kapitaal. Er worden miljarden cadeau gegeven aan de rijkste individuen en grootste bedrijven, terwijl gewone mensen en het kleinbedrijf steeds hogere belastingen betalen.”
“Daarom gaan we de sterkste schouders de zwaarste lasten laten dragen en pakken we geldverspilling bij de overheid aan. Zonder ons over te geven aan de neoliberale staatsschuld en bezuinigingsobsessie van andere partijen.”
“Volgens het uitgangspunt van de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, en met nadruk op versimpeling en uitvoerbaarheid, zullen we het belastingstelsel herzien.”
Kritische begrotingsdiscipline zonder blinde bezuinigingen
De SP benadrukt dat hun plannen financieel zijn onderbouwd en dat ze zuinig willen omgaan met het geld van Nederland. Ze willen investeren waar nodig, maar erkennen dat niet alles tegelijk kan en dat de schatkist grenzen kent. Tegelijkertijd verwerpen ze een eenzijdige focus op bezuinigingen en staatsschuld.
“Wij doen wat nodig is en zijn zuinig op het geld van Nederland. We moeten investeren in onze mensen en economie, maar de rekening hiervan moet niet langer alleen op de schouders van de werkende klasse terechtkomen.”
“Veel van deze plannen hebben we uitgewerkt en voor elk plan voor vooruitgang hebben wij een financiële dekking. Toch moet de kanttekening gezet worden dat Nederland een beperkt aantal mensen heeft om deze plannen uit te werken in wetten en uit te voeren in de praktijk.”
“Zonder ons over te geven aan de neoliberale staatsschuld en bezuinigingsobsessie van andere partijen.”
BIJ1 wil de Nederlandse schatkist radicaal anders inzetten door belasting op vermogen en winsten fors te verhogen, belastingontwijking aan te pakken en publieke middelen te gebruiken voor gratis basisvoorzieningen. Ze pleiten voor een eerlijkere verdeling van rijkdom, waarbij de lasten verschuiven van gewone burgers naar de allerrijksten en grote bedrijven. Hun visie is dat de schatkist niet langer de belangen van multinationals dient, maar wordt ingezet voor sociale gelijkheid en publieke voorzieningen.
Vermogens- en winstbelasting fors verhogen
BIJ1 wil de schatkist vullen door de belasting op vermogen en winsten van bedrijven drastisch te verhogen, met een limiet op vermogen en een marginaal tarief van 100% daarboven. Dit moet leiden tot meer middelen voor publieke voorzieningen en een eerlijkere verdeling van rijkdom.
“Daartegenover maken we de vermogensbelasting voor de vermogenden flink hoger. Er komt een limiet op vermogen, waarboven een marginaal belastingtarief van 100% geldt. De hoogte van deze limiet wordt democratisch besloten. Vermogens- en erfbelasting maken we drastisch hoger.”
“Onredelijke winsten van bedrijven gaan we zwaar belasten. Er komen wettelijke maximummarges op alle levensmiddelen voor bedrijven in de hele keten. Er wordt een substantiële windfall tax ingesteld, zodat bedrijven belasting betalen over stijgende inkomsten door iets waarvoor zij niet verantwoordelijk zijn.”
Belastingontwijking en kapitaalvlucht aanpakken
BIJ1 wil de schatkist beschermen door belastingontwijking en kapitaalvlucht hard aan te pakken, onder meer via een "exit tax" en het bestrijden van brievenbusfirma’s. Zo willen ze voorkomen dat geld uit de schatkist verdwijnt naar het buitenland.
“We gaan kapitaalvlucht tegen. Internationaal investeren we in belastingontduikers opsporen. We bestrijden de vele brievenbusfirma’s in Nederland door belastingtarieven op vermogen te verhogen. En we introduceren een 'exit tax' voor bedrijven.”
Schatkist inzetten voor gratis basisvoorzieningen
De extra middelen in de schatkist wil BIJ1 gebruiken om gratis basisvoorzieningen voor iedereen te realiseren, in plaats van belastingvoordelen voor multinationals.
“Zo veranderen we Nederland van een belastingparadijs voor rijke multinationals naar een paradijs van gratis basisvoorzieningen voor de mensen.”
Inkomstenbelasting verlagen voor gewone mensen
BIJ1 wil de schatkist eerlijker inzetten door de inkomstenbelasting voor gewone mensen te verlagen, zodat zij direct meer te besteden hebben.
“We verlagen de inkomstenbelasting. Zodat mensen direct meer geld overhouden.”
De SGP noemt de "schatkist" niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar haar standpunten over overheidsfinanciën zijn gericht op een rechtvaardige, doelmatige besteding van belastinggeld en het beperken van de groei van overheidsuitgaven. De partij pleit voor een efficiënte overheid die zich op kerntaken richt, het kritisch bezien van uitgaven, en het eerlijk innen van belastingen zonder groepen te "uitmelken". Concrete voorstellen zijn onder meer het verhogen van milieubelastingen, het beperken van onnodige uitgaven, en het laten doorrekenen van financiële plannen door het Centraal Planbureau.
Kritisch kijken naar overheidsuitgaven en kerntaken
De SGP wil dat de schatkist niet onnodig wordt belast door stijgende uitgaven, zeker nu defensie-investeringen toenemen. Ze pleit voor beperking van overheidsuitgaven, vooral bij zorg, sociale zekerheid en de overheid zelf, en benadrukt dat de overheid zich op kerntaken moet richten. Dit standpunt adresseert het risico van een te grote druk op de schatkist en de noodzaak van financiële duurzaamheid.
“Wij willen dat er goed gekeken wordt hoe de groei van de overheidsuitgaven beperkt kan worden, zeker nu de Defensie-investeringen gaan stijgen. De SGP kijkt daarom kritisch naar de uitgaven aan (onnodige) zorg, sociale zekerheid en de uitgaven bij de overheid zelf.”
“De overheid moet zich richten op haar kerntaken en efficiënt werken.”
Eerlijke belastingheffing, geen uitmelken van ondernemers
De SGP vindt dat belastingheffing eerlijk en rechtvaardig moet zijn, met aandacht voor draagkracht. Ze waarschuwt tegen het "uitmelken" van ondernemers, maar vindt wel dat iedereen een eerlijke bijdrage moet leveren aan de schatkist. Dit standpunt is relevant voor de schatkist omdat het gaat over de inkomstenzijde en de balans tussen belastingdruk en draagvlak.
Financiële plannen laten doorrekenen door het Centraal Planbureau
De SGP onderstreept het belang van transparantie en verantwoord begrotingsbeleid door haar voorstellen met financiële gevolgen te laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. Dit is direct relevant voor de schatkist, omdat het inzicht geeft in de effecten op de staatsschuld en andere financiële indicatoren.
“Veel keuzes in dit verkiezingsprogramma hebben gevolgen voor de staatsschuld, voor de koopkracht, voor de werkgelegenheid en voor andere zaken. Om dit goed in beeld te krijgen, worden onze voorstellen die financiële gevolgen hebben, doorgerekend door het Centraal Planbureau.”
GroenLinks-PvdA wil de schatkist inzetten voor grote publieke investeringen in voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid, waarbij de lasten eerlijker verdeeld worden via een rechtvaardiger belastingstelsel. Ze kiezen expliciet voor investeren in de toekomst, ook als dat nu geld kost, en willen dat sterke schouders de zwaarste lasten dragen. Het programma wordt doorgerekend door het CPB en PBL, met een gedetailleerd financieel overzicht.
Investeren in publieke voorzieningen, economie en infrastructuur
GroenLinks-PvdA kiest ervoor om de schatkist actief te gebruiken voor investeringen in publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid. Ze stellen dat uitstel van deze investeringen op termijn duurder is en zien investeren als noodzakelijk om ongelijkheid, klimaatverandering en veiligheidsproblemen aan te pakken.
“Wij kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid. Op lange termijn heeft Nederland er baat bij dat we die investeringen nu doen en niet uitstellen. Dat kost wat, maar de prijs van niks doen is op lange termijn alleen maar hoger.”
Eerlijker belastingstelsel en lastenverdeling
Om de schatkist te vullen voor deze investeringen, wil GroenLinks-PvdA een eerlijker belastingstelsel zonder speciale kortingen en met een zwaardere last voor de sterkste schouders. Ze willen werken lonender maken en vermogen, winst en vervuiling zwaarder belasten.
“We strijden voor een eerlijk belastingstelsel. Dat betekent een systeem zonder speciale kortingen en een eerlijke belasting op vermogen, winst en vervuiling.”
“We maken een einde aan speciale belastingkortingen voor de rijkste Nederlanders en aandeelhouders van multinationals.”
Transparantie en doorrekening van de plannen
GroenLinks-PvdA benadrukt transparantie over de schatkist door het programma te laten doorrekenen door onafhankelijke instituten en een gedetailleerd financieel overzicht te publiceren.
“Wij laten het verkiezingsprogramma doorrekenen door het CPB en het PBL. Een gedetailleerd financieel overzicht van het verkiezingsprogramma zal bij de doorrekening beschikbaar komen.”
Het CDA benadrukt het belang van gezonde overheidsfinanciën en een stabiele schatkist om sociale voorzieningen te behouden en toekomstige generaties niet met hoge schulden op te zadelen. Ze pleiten voor een realistisch begrotingsbeleid, voorspelbare uitgaven en het stellen van duidelijke prioriteiten. Concrete voorstellen zijn onder meer het waarborgen van begrotingsdiscipline en het eerlijk communiceren dat niet alles tegelijk kan.
Gezonde overheidsfinanciën en stabiele schatkist
Het CDA vindt dat gezonde overheidsfinanciën essentieel zijn om sociale vangnetten te behouden en te versterken, zonder toekomstige generaties met schulden te belasten. Ze willen een stabiele, voorspelbare begroting en zijn realistisch over wat de overheid wel en niet kan financieren. Dit betekent duidelijke keuzes maken en niet alles tegelijk willen doen.
“Gezonde financiën maken het mogelijk om onze sociale vangnetten te behouden én te versterken, zonder onze kinderen te belasten met torenhoge schulden.”
“Stabiliteit: we staan voor een betrouwbare overheid waarbij onze begroting rust, reinheid en regelmaat uitstraalt met voorspelbaar beleid, lastenbeeld en regelingen.”
“Niet alles kan nu en tegelijk. Daar moeten we eerlijk over zijn en daarom zijn we realistisch in onze ambities. Juist om teleurstellingen achteraf te voorkomen.”
DENK pleit voor een ruimhartiger begrotingsbeleid waarbij de schatkist mag worden aangesproken voor investeringen in publieke diensten, klimaat en kansengelijkheid. Ze willen de inkomsten van de schatkist vergroten door hogere belastingen voor grote bedrijven en superrijken, en bezuinigingen vermijden op sociale zekerheid, zorg en onderwijs.
Ruimere begrotingsregels voor investeringen
DENK vindt dat de schatkist niet leidend moet zijn bij het beperken van investeringen in brede welvaart en klimaat. Uitzonderingen op begrotingsregels, zoals nu voor defensie, moeten ook gelden voor maatschappelijke investeringen. Dit moet Nederland in staat stellen om meer te investeren in publieke diensten en het klimaat, zelfs als dat betekent dat de staatsschuld tijdelijk oploopt.
“Het is nu tijd om de schatkist niet leidend te laten zijn en het begrotingstekort te laten oplopen, om investeringen in onze samenleving mogelijk te maken. Nu er op defensiegebied uitzonderingen op de begrotingsregels gemaakt worden, willen wij deze uitzonderingen ook voor investeringen in bijvoorbeeld publieke diensten die de brede welvaart van de samenleving vergroten en in het klimaatbeleid.”
Eerlijke bijdrage van grote bedrijven en superrijken
Om de schatkist te vullen voor deze investeringen, wil DENK hogere belastingen voor grote bedrijven en superrijken, en het afschaffen van belastingvoordelen die ongelijkheid vergroten. Dit zorgt volgens DENK voor een rechtvaardigere verdeling van de lasten en meer middelen voor de schatkist.
“Op fiscaal gebied kan dekking worden gerealiseerd door een eerlijkere bijdrage uit de winsten van grote bedrijven en van de superrijken. Wij verhogen daarom de winstbelasting voor grote bedrijven en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen die de ongelijkheid vergroten af. Binnen de inkomstenbelasting zorgen wij voor een rechtvaardigere verdeling door van superrijken een eerlijke bijdrage te vragen. Deze eerlijke bijdrage vragen wij ook van zeer grote vermogens.”
Geen bezuinigingen op sociale zekerheid, zorg en onderwijs
Bij eventuele tekorten op de schatkist wil DENK niet bezuinigen op sociale zekerheid, zorg en onderwijs. In plaats daarvan moet de overheid doelmatiger werken en andere uitgaven heroverwegen.
“Tot slot heeft bij optredende begrotingstekorten het altijd eerst de voorkeur om in te zetten op een doelmatigere overheid, waarbij de uitgaven voor de sociale zekerheid, de zorg en het onderwijs worden ontzien en altijd op peil blijven.”
FVD wil de Nederlandse schatkist ontlasten door fors te bezuinigen op grote, volgens hen zinloze uitgaven zoals immigratie, klimaat- en stikstofbeleid, en internationale conflicten. Ze pleiten voor een kleinere overheid, lagere belastingen en het investeren van publieke middelen in traditionele kerntaken als veiligheid, zorg en infrastructuur. Hun visie is dat door deze koerswijziging jaarlijks tientallen miljarden euro’s in de schatkist blijven, waarmee lastenverlichting en welvaartsgroei mogelijk worden.
Stoppen met grote uitgaven aan immigratie, klimaat en stikstof
FVD stelt dat de schatkist wordt uitgehold door miljardenuitgaven aan immigratie, klimaat- en stikstofbeleid, en internationale projecten. Door deze uitgaven te schrappen, willen ze structureel veel geld besparen en de schatkist versterken. Dit geld moet volgens hen naar kerntaken en lastenverlichting.
“Wanneer je stopt met de massale, en alsmaar voortgaande, immigratie uit Afrika en het Midden-Oosten; Wanneer je stopt met de uiterst kostbare en volstrekt zinloze klimaat- en stikstofplannen; Wanneer je het Groninger gasveld weer openstelt, de overheidsbureacratie terugdringt en niet langer meegaat in een wezenloze proxy-oorlog tegen Rusland; Dan hou je jaarlijks ten minste tientallen miljarden over. Praktisch onze gehele welvaart gaat al jarenlang op aan deze Grote Projecten. Wij willen stoppen het geld dat Nederlanders verdienen daaraan uit te geven.”
Investeren in kerntaken, lastenverlaging en kleinere overheid
FVD wil de schatkist richten op traditionele publieke taken en tegelijkertijd de overheid verkleinen en belastingen verlagen. Ze vinden dat burgers beter zelf kunnen beslissen over hun geld en dat de overheid zich moet beperken tot essentiële taken.
“Wij kiezen ervoor, te investeren in gewone, ouderwetse publieke taken: veiligheid, woningbouw, infrastructuur, onderwijs, zorg en voorzieningen voor de oude dag. En ook dat met mate. Want we willen belastingverlaging en verkleining van de overheid. Omdat we geloven dat mensen in veel gevallen beter zélf kunnen beslissen wat er met hun geld moet gebeuren.”
Kritiek op CPB-doorrekeningen en visie op schatkistbeleid
FVD vindt dat de huidige CPB-doorrekeningen te veel binnen bestaande beleidskaders blijven en geen ruimte bieden voor fundamentele koerswijzigingen die de schatkist structureel kunnen versterken. Ze kiezen er daarom bewust voor hun programma niet te laten doorrekenen door het CPB.
“Zodoende hebben we ervoor gekozen ons programma niet aan het CPB voor te leggen. De uitkomst van hun ‘doorrekening’ zou immers volstrekt betekenisloos zijn en vermoedelijk vooral verwarring zaaien omdat de hoofdrichting erdoor uit het zicht verdwijnt.”
50PLUS vindt dat gepensioneerden eerlijk moeten delen in meevallers en tegenvallers van de schatkist, en pleit voor een behoedzaam begrotingsbeleid binnen Europese afspraken. De partij wil verspilling en fraude in overheidsuitgaven aanpakken en stelt voor dat gepensioneerden evenredig profiteren van financiële meevallers van de overheid.
Gepensioneerden delen evenredig mee in schatkistmeevallers
50PLUS wil dat gepensioneerden niet langer de dupe zijn van financiële tegenvallers, maar juist ook profiteren als de schatkist meevallers kent. Dit standpunt adresseert het gevoel van oneerlijke behandeling van ouderen bij overheidsfinanciën en bepleit een evenwichtige verdeling van financiële schommelingen.
“Gepensioneerden delen evenredig mee als er grote meevallers zijn voor de schatkist. In het geval van tegenvallers slaat een evenredig deel van het zuur neer bij gepensioneerden.”
Behoedzaam begrotingsbeleid binnen Europese grenzen
50PLUS pleit voor een voorzichtig begrotingsbeleid dat binnen de Europese afspraken blijft, om de schatkist gezond te houden en financiële risico’s te beperken. Dit is bedoeld om economische stabiliteit te waarborgen en te voorkomen dat Nederland in de problemen komt door schulden van andere landen.
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
NSC pleit voor een zorgvuldige en transparante omgang met de schatkist, waarbij kritisch wordt gekeken naar de doelmatigheid van uitgaven en het gebruik van begrotingsfondsen. Ze willen de controle op de overheidsfinanciën versterken en pleiten voor minder vaag gereserveerde potten geld, met meer nadruk op normeren en beprijzen in plaats van subsidiëren.
Kritischere inzet van begrotingsfondsen en uitgaven
NSC vindt dat maatschappelijke problemen te vaak worden aangepakt door grote potten geld te reserveren met vaag omschreven doelen, wat de transparantie en doelmatigheid van de schatkist schaadt. Ze willen daarom kritisch bezien waar begrotingsfondsen echt waarde toevoegen en stellen alternatieven voor zoals normeren en beprijzen.
“Maatschappelijke problemen worden soms ‘aangepakt’ door grote potten geld (‘begrotingsfondsen’) te reserveren met soms vaag omschreven doelen. Dit komt de transparantie over de relatie tussendoelen, maatregelen en middelen niet ten goede. We bezien kritisch waar begrotingsfondsen een toegevoegde waarde hebben. Hierbij stellen we ook de vraag of doelen niet beter bereikt kunnen worden door in te zetten op normeren en beprijzen in plaats van subsidiëren.”
Onafhankelijkere en strengere controle op de schatkist
NSC wil de controle op de overheidsfinanciën versterken door de Algemene Rekenkamer onafhankelijker te maken en haar de controle op de financiële verslaglegging te laten overnemen van de Auditdienst Rijk. Dit moet de betrouwbaarheid en transparantie van de schatkist vergroten.
“We versterken de positie van de Algemene Rekenkamer (ARK) door de ARK de controle op de financiële verslaglegging te laten overnemen van de Auditdienst Rijk. De ARK moet volledig onafhankelijk kunnen opereren ten opzichte van het ministerie van Financiën, vergelijkbaar met accountants in de private sector.”
De Partij voor de Dieren wil de Nederlandse schatkist inzetten voor het herstel van milieuschade en het stimuleren van een circulaire economie. Ze pleiten voor het opzetten van een fonds voor milieuschadeherstel, gevuld met boetes voor milieuovertredingen, en voor het invoeren van een grondstoffenplafond in de Rijksbegroting, zodat beleid alleen wordt uitgevoerd als het binnen ecologische grenzen blijft. Hiermee wil de partij voorkomen dat publieke middelen worden gebruikt voor schadelijke activiteiten en de schatkist inzetten voor duurzame doelen.
Fonds voor herstel van milieuschade vullen met boetes
De PvdD stelt voor om een fonds op te richten dat wordt gevuld met inkomsten uit boetes voor milieuovertredingen, zodat de schatkist direct wordt ingezet voor het herstellen van milieuschade. Dit fonds moet slachtoffers van milieuschade compenseren, vooral wanneer vervuilende bedrijven failliet gaan en er anders geen geld overblijft voor herstel.
“Daarom krijgen slachtoffers van de milieuschade voorrang in de rij van schuldeisers bij faillissementen en zetten we een fonds op om milieuschade te herstellen, welke ook gevuld wordt met inkomsten uit boetes voor milieuovertredingen.”
Grondstoffenplafond in de Rijksbegroting
De partij wil een grondstoffenplafond toevoegen aan de Rijksbegroting, zodat de schatkist niet wordt ingezet voor beleid dat buiten de ecologische grenzen valt. Dit betekent dat de overheid alleen beleid en plannen mag uitvoeren als deze binnen het vastgestelde grondstoffenplafond passen, waarmee de schatkist wordt beschermd tegen uitgaven die schadelijk zijn voor het milieu.
“In de Rijksbegroting komt naast de uitgavenplafonds ook een grondstoffenplafond. De overheid mag alleen beleid en plannen uitvoeren als dat binnen het grondstoffenplafond past.”
De VVD wil de schatkist gezond houden door minder uit te geven in plaats van belastingen te verhogen, en door kritisch te zijn op overheidsuitgaven. Investeringen in veiligheid en groei zijn belangrijk, maar de partij wil voorkomen dat de rekening bij werkenden en ondernemers terechtkomt. De VVD kiest voor een zuinige overheid en het beperken van de uitgaven om het huishoudboekje van de schatkist op orde te houden.
Minder uitgeven in plaats van belasting verhogen
De VVD vindt dat de schatkist op orde moet blijven door overheidsuitgaven te beperken in plaats van de belastingen te verhogen. Dit voorkomt dat de lasten bij burgers en ondernemers komen te liggen en dwingt de overheid tot efficiënter beleid.
“Om het huishoudboekje van de overheid op orde te houden, kiest de VVD voor minder uitgeven in plaats van hogere belastingen. Zo leggen we de rekening niet bij hardwerkende Nederlanders of ondernemers neer, maar bij de overheid zelf.”
Kritisch op overheidsuitgaven en investeren in veiligheid
De VVD wil alleen investeren in noodzakelijke zaken zoals veiligheid en defensie, en is kritisch op andere uitgaven om de schatkist te beschermen tegen verspilling en oplopende kosten.
“De VVD wil investeren in veiligheid en de defensie-uitgaven laten groeien naar 3,5% van onze economie. Dat betekent dat we op andere vlakken de spilzucht en het te hoge uitgavenniveau van de overheid tegengaan.”
BVNL wil dat alle overheidsuitgaven transparant via de schatkist (Rijksbegroting) verlopen en onder parlementaire controle staan. Ze zijn tegen het gebruik van aparte fondsen buiten de schatkist en eisen dat beleid alleen wordt uitgevoerd met deugdelijke financiële dekking. Dit moet voorkomen dat geld buiten het zicht van het parlement wordt besteed en de controle op de schatkist wordt omzeild.
Alle uitgaven via de schatkist en onder parlementaire controle
BVNL verzet zich tegen het gebruik van aparte fondsen zoals het stikstoffonds en klimaatfonds, omdat deze buiten de reguliere schatkist en parlementaire controle vallen. Ze willen dat alle bedragen via de Rijksbegroting (de schatkist) lopen, zodat het parlement volledige controle houdt over de besteding van publieke middelen. Dit moet transparantie en verantwoordingsplicht waarborgen en voorkomen dat er beleid wordt gevoerd zonder financiële dekking.
“Er wordt een einde gemaakt aan het gebruik van fondsen, zoals het stikstoffonds en het klimaatfonds. Alle bedragen moeten via de Rijksbegroting lopen en onderworpen zijn aan parlementaire controle. Zonder deugdelijke financiële dekking wordt er geen beleid gemaakt.”
De ChristenUnie benoemt het belang van een verantwoord en transparant beheer van de schatkist, waarbij overheidsmiddelen gericht worden ingezet voor publieke doelen en niet voor het genereren van inkomsten uit moreel betwiste bronnen. Ze pleiten voor het beëindigen van staatsdeelname in gokbedrijven en het verhogen van kansspelbelasting zolang deze bedrijven nog bestaan, zodat de schatkist niet langer profiteert van verslaving en maatschappelijke schade.
Stoppen met verdienen aan gokbedrijven
De ChristenUnie vindt het onwenselijk dat de overheid via de schatkist profiteert van gokverslaving en wil daarom staatsgokbedrijven sluiten. Tot die tijd moet de kansspelbelasting fors omhoog, zodat de schatkist niet langer afhankelijk is van deze inkomsten.
“De Nederlandse staat hoort geen geld te verdienen aan verslaving en gebroken levens. Toch is zij eigenaar van gokbedrijven als Holland Casino, Toto en Eurojackpot. Deze bedrijven worden gesloten. Voorafgaand aan het totaalverbod op gokken verhogen we de kansspelbelasting voor de overgebleven gokbedrijven fors.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma