Verkiezingsprogramma's 2025 overpsychologische zorg
De SP vindt dat psychologische zorg (ggz) toegankelijk, dichtbij en zonder wachtlijsten moet zijn, waarbij de behoeften van mensen centraal staan in plaats van bureaucratie of marktwerking. Ze willen investeren in voldoende behandelcapaciteit, wachttijden aanpakken, en zorgverleners meer ruimte geven voor professioneel maatwerk, met speciale aandacht voor jongeren, mensen met complexe problematiek en slachtoffers van seksueel geweld.
Psychologische zorg dichtbij, toegankelijk en zonder wachtlijsten
De SP wil dat psychologische zorg (ggz) voor iedereen beschikbaar is, zonder lange wachttijden of bureaucratische drempels. Ze pleiten voor structurele investeringen in personeel en voorzieningen, meer behandelcapaciteit in de buurt, en het weghalen van marktwerking en financiële prikkels uit de zorg. Zorgverleners moeten op basis van hun professionele oordeel passende zorg kunnen bieden, zonder afhankelijk te zijn van strikte labels of regels.
“De wachttijden worden aangepakt en er komt structurele versterking voor (opleiding van) het) personeel en voorzieningen. We maken van ggz-ondersteuning een vast onderdeel van de zorg in de buurt. Met voldoende behandelcapaciteit en aandacht voor kinderen, jongeren en mensen met complexe problematiek.”
“Zorg mag daarbij niet afhangen van bureaucratische regels of een label op basis van een handboek voor aandoeningen (zoals de DSM). Behandelaars krijgen de ruimte om passende zorg te bieden op basis van hun professionele oordeel.”
“De ggz hoort in de buurt. In elke regio zorgen we voor voldoende ggz-opnameplekken en ambulante teams.”
“We laten niemand in de steek. We verbeteren de zorg voor slachtoffers van seksueel geweld door hier meer in te investeren. We bieden hen ook meer mentale ondersteuning om te voorkomen dat zij op lange wachtlijsten in de ggz belanden.”
“De gewenste (mentale) zorg wordt beter beschikbaar gemaakt en vergoed en we pakken de wachtlijsten aan.”
“Er komt een nationaal zorgfonds, waarin ook de tandarts, de fysiotherapeut en de ggz zijn opgenomen.”
Minder marktwerking, meer publieke en collectieve organisatie
De SP ziet marktwerking als een oorzaak van ontoegankelijke en bureaucratische psychologische zorg. Ze willen de ggz publiek organiseren, zonder commerciële prikkels, zodat kwaliteit en toegankelijkheid voorop staan en zorgverleners meer zeggenschap krijgen.
“De zorg is geen markt. Dat wat van ons allemaal is, horen we niet over te laten aan commerciële cowboys. Door de markt uit de zorg te halen kunnen we de behoeften van mensen weer centraal zetten.”
“We organiseren de zorg samen, zonder markt. Zo garanderen we goede kwaliteit en wordt het goedkoper.”
“Dit vervangt de huidige commerciële zorgverzekeraars, zodat zorgverleners met minder bureaucratie te maken hebben.”
Extra aandacht voor jongeren en kwetsbare groepen
De SP benadrukt het belang van psychologische zorg voor jongeren, mensen met complexe problematiek en slachtoffers van seksueel geweld. Ze willen wachttijden voor deze groepen aanpakken en investeren in specifieke ondersteuning.
BIJ1 pleit voor een radicale hervorming van de psychologische zorg, met nadruk op toegankelijkheid, het terugdringen van wachtlijsten, het centraal stellen van de menselijke maat en het erkennen van ervaringsdeskundigheid. Ze willen af van doorgeschoten diagnostisering, bureaucratie en vrijheidsbeperkende maatregelen, en zetten in op cultuursensitieve en inclusieve zorg, met speciale aandacht voor gemarginaliseerde groepen.
Radicale hervorming van de GGZ: menselijke maat en toegankelijkheid
BIJ1 wil een einde maken aan doorgeschoten diagnostisering, lange wachtlijsten, personeelstekorten en separeercellen in de geestelijke gezondheidszorg. De partij stelt de menselijke maat centraal en wil vrijheidsbeperkende maatregelen verbieden. Het doel is een toegankelijke, inclusieve GGZ zonder onnodige bureaucratie, waar mensen zelf hun hulpverlener kunnen kiezen.
“We hebben een radicale omslag nodig in de GGZ. We zetten ons in voor een GGZ zonder doorgeslagen diagnostisering, lange wachtlijsten, personeelstekorten, separeercellen en burn-outs onder medewerkers. Naar een GGZ waar de menselijke maat centraal staat.”
“Iedereen krijgt de vrijheid te kiezen bij welke hulpverlener zij geholpen willen worden. Gedwongen zorg wordt in lijn met het VN-verdrag Handicap uitgevoerd en er wordt meer zelfbeschikking geregeld voor personen die onbegrepen gedrag vertonen. Vrijheidsbeperkende maatregelen in instellingen worden verboden.”
Erkenning en inzet van ervaringsdeskundigen
BIJ1 erkent de waarde van ervaringsdeskundigen in de psychologische zorg en wil hun positie versterken door deze functie op te nemen in de zorg-CAO’s en landelijke richtlijnen voor betaling op te stellen. Ook moet ervaringskennis een vast onderdeel worden van opleidingen.
“Om het werk van de ervaringsdeskundigen te erkennen en gelijkwaardig te behandelen met andere beroepsgroepen, wordt de functie ervaringswerker in de zorg-CAO’s opgenomen. Voor de betaling van ervaringsdeskundige vrijwilligers worden landelijke richtlijnen opgesteld, waarbij inkomsten tot een maximumbedrag per jaar worden vrijgesteld.”
“De inzet van ervaringskennis wordt een vast onderdeel van het curriculum in alle opleidingen binnen zorg en sociaal domein.”
Cultuursensitieve en inclusieve psychologische zorg
De partij wil meer aandacht voor cultuursensitieve zorg, neurodiversiteit en de bestrijding van racistische stereotypen in de GGZ. Er moet geïnvesteerd worden in onderzoek en opleiding gericht op diverse groepen, en specifieke aandacht komen voor LHBTQIA+ personen en trans personen binnen de psychologische zorg.
“In de opleiding van artsen, hulpverleners, thuis- en ouderenzorg en medisch personeel komt meer aandacht voor de bestrijding van racistische stereotypen. Cultuursensitieve zorg krijgt hierin een belangrijke plek.”
“De inzet van tolken en gebarentolken moet niet uit het budget van de zorgvrager worden betaald, maar standaard vergoed worden vanuit de overheid.”
“Suïcidaliteit en dak- en thuisloosheid onder LHBTQIA+ jongeren is hoog. Er komt daarom meer aandacht voor passende zorg, goede begeleiding en suïcidepreventie bij LHBTQIA+ mensen.”
“In opleidingen van GGZ-hulpverleners krijgt neurodiversiteit voldoende plek. Zo krijgen toekomstige hulpverleners meer kennis over de variatie in het menselijk brein. ABA-genezingstherapie voor autisme wordt verboden.”
Laagdrempelige voorzieningen voor mensen met een doodswens
BIJ1 wil laagdrempelige voorzieningen waar mensen met een psychische aandoening en een doodswens openlijk kunnen praten over hun wens, met levenshulp en stervenshulp beschikbaar. Dit moet het taboe doorbreken en het verlangen naar de dood kunnen verminderen.
“We beginnen daarbij laagdrempelige voorzieningen waar mensen met een doodswens, die lijden aan een psychische aandoening, openlijk en in alle vrijheid kunnen praten over hun wens. Uit onderzoek blijkt dat dit het verlangen naar de dood kan verminderen of zelfs laten verdwijnen.”
NSC erkent het belang van toegankelijke psychologische zorg, met prioriteit voor mensen met complexe psychische problemen en het terugdringen van wachtlijsten. Tegelijkertijd pleit de partij voor minder medicalisering, meer inzet op eigen veerkracht en ondersteuning in het sociaal domein, en het versterken van regionale netwerken voor mentale gezondheid. De focus ligt op passende zorg, snelle triage, en het dempen van financiële prikkels voor overbehandeling.
Prioriteit voor complexe psychische problematiek en snellere triage
NSC wil dat mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen sneller en met voorrang geholpen worden, om zo de wachtlijsten te verkorten en te voorkomen dat problemen verergeren. Er wordt gepleit voor directe beoordeling van de hulpvraag en stabiele financiering van specialistische ggz.
“Ernstige psychiatrische aandoeningen met veel impact voor patiënt en samenleving krijgen prioriteit.”
“Door sneller vast te stellen wie zorg nodig heeft en wie niet, kunnen wachtlijsten afnemen. Er moet direct een juiste beoordeling van de hulpvraag plaatsvinden.”
“Mensen met complexe en/of gestapelde psychiatrische problemen worden met voorrang geholpen. Hiervoor komt stabiele en voorspelbare financiering voor de specialistische ggz, waarbij zorg minder versnipperd wordt aangeboden.”
Minder medicalisering, meer eigen veerkracht en sociaal domein
NSC vindt dat niet elke mentale worsteling professionele zorg vereist. De partij wil normalisering stimuleren, eigen veerkracht versterken en meer ondersteuning bieden in het sociaal domein, met als doel de druk op psychologische zorg te verlagen en medicalisering tegen te gaan.
“We stimuleren normalisering, eigen veerkracht en ondersteuning in het sociaal domein en zetten in op demedicaliseren waar dat passend is.”
“De zorg kan niet alles oplossen. Ongemak hoort bij het leven en geluk is niet maakbaar.”
“Bij passende zorg hoort ook de de-medicalisering.”
Regionale mentale gezondheidsnetwerken en versterkte zorgplicht
Om de toegang tot psychologische zorg te verbeteren, wil NSC in alle regio’s mentale gezondheidsnetwerken inrichten en de zorgplicht van instellingen versterken, zodat complexe zorg niet geweigerd kan worden.
“In alle regio’s worden mentale gezondheidsnetwerken ingericht, zodat mensen snel en effectief op de juiste plek komen. We willen de zorgplicht versterken zodat instellingen geen complexe zorg kunnen weigeren.”
Minder financiële prikkels voor overbehandeling in psychologische zorg
NSC wil af van het systeem waarin zorgaanbieders financieel worden beloond voor het volume aan behandelingen. In plaats daarvan moeten aanbieders worden beloond voor het leveren van passende zorg, inclusief het bespreken van behandelgrenzen.
De Partij voor de Dieren wil psychologische zorg toegankelijker, sneller en minder marktgericht maken, met nadruk op preventie, samenwerking en het terugdringen van wachttijden. Ze investeren in meer personeel, structurele financiering, preventieve programma’s en het wegnemen van financiële prikkels die passende zorg belemmeren. Hun visie is dat psychologische zorg een publieke basisvoorziening moet zijn, dichtbij huis en afgestemd op de behoeften van kwetsbare groepen.
Wachttijden in de GGZ terugdringen en capaciteit vergroten
De PvdD ziet de lange wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg als een urgent probleem en wil deze terugdringen door te investeren in personeel, het verminderen van administratieve lasten en het stimuleren van loondienst. Totdat dit gerealiseerd is, wordt overbruggingszorg, waaronder digitale behandelopties, ingezet.
“We dringen de wachttijden in de GGZ terug door te investeren in voldoende omscholings- en opleidingsmogelijkheden, het verminderen van administratieve lasten en het stimuleren van loondienst voor zorgprofessionals. Tot het zover is zorgen we voor voldoende overbruggingszorg, waaronder digitale behandelopties zoals beeldbellen, e-health modules en online groepsbegeleiding.”
“De GGZ wordt onderdeel van de zorg in elke buurt – zowel fysiek als digitaal toegankelijk. Het wegwerken van de wachttijden in de GGZ krijgt prioriteit.”
Structurele en integrale financiering van psychologische zorg
De partij wil af van marktwerking en pleit voor structurele, toereikende financiering van langdurige en complexe psychologische zorg, zodat niemand buiten de boot valt. Integrale samenwerking tussen huisartsen, GGZ en somatische zorg wordt bevorderd.
“Door marktwerking in de zorg is het financieel onaantrekkelijk geworden om langdurige en complexe zorg te bieden aan mensen met ernstige psychische aandoeningen (EPA). We maken hier een einde aan: deze zorg wordt weer structureel en toereikend gefinancierd, zodat niemand buiten de boot valt. We bevorderen integrale zorg waarbij huisartsen, GGZ en somatische zorg samenwerken om toereikende zorg voor hun psychische en lichamelijke klachten, die vaak te laat worden herkend, te bieden.”
Investeren in preventie en mentale gezondheidsnetwerken
De PvdD legt sterk de nadruk op preventie, onder meer via bewezen (online) programma’s en versterking van mentale gezondheidsnetwerken. Dit moet voorkomen dat psychische klachten verergeren en de overgang tussen jeugd- en volwassen-GGZ verbeteren.
“We investeren in bewezen preventieve (online) programma’s binnen de geestelijke gezondheidszorg. De financiering wordt structureel geregeld, in samenwerking met verzekeraars, gemeenten, scholen en huisartsen.”
“Mentale gezondheidsnetwerken spelen een sleutelrol in de ondersteuning van mensen met complexe psychische problemen. We investeren in deze netwerken, zodat samenwerking tussen GGZ, het sociaal domein, ervaringsdeskundigen en gemeenten structureel wordt versterkt. Ook zorgen we voor een meer zorgvuldige overgang en begeleiding van jeugd-GGZ naar volwassen-GGZ.”
Toegankelijke psychologische zorg voor kwetsbare groepen
De partij wil de toegang tot psychologische zorg verbeteren voor vluchtelingen, mensen met een beperking en andere kwetsbare groepen, met aandacht voor begrijpelijke communicatie en laagdrempelige locaties.
“We verbeteren de toegang tot medische en psychische zorg voor vluchtelingen, en zorgen voor kortere wachttijden. De mentale gezondheid van mensen in langdurige opvangsituaties krijgt extra aandacht.”
“Zorg moet begrijpelijk en toegankelijk zijn voor iedereen, ook voor mensen met een verstandelijke beperking, lage gezondheidsvaardigheden of fysieke beperkingen. We investeren in duidelijke communicatie, laagdrempelige locaties en zorg op maat.”
Meer focus op preventie en vroegsignalering bij jongeren en studenten
De PvdD wil het aanbod van studentenpsychologen verruimen en preventie, vroegsignalering en taboedoorbreking in het onderwijs versterken om psychische problemen bij jongeren tijdig te signaleren en behandelen.
“Het aanbod van studentenpsychologen wordt verruimd, zodat studenten op een redelijke termijn hulp kunnen inroepen.”
“Er komt een jaarlijkse meting naar het studentenwelzijn in het kader van preventie, vroegsignalering en taboedoorbreking.”
De SGP benadrukt het belang van normaliseren boven medicaliseren bij psychische problemen, met meer aandacht voor preventie en het versterken van gezinnen en gemeenschappen. Tegelijkertijd wil de partij wachttijden in de ggz terugdringen, investeert zij in suïcidepreventie en pleit zij voor ruimhartige psychologische hulp voor specifieke doelgroepen zoals transgender personen. Concrete voorstellen zijn onder meer extra middelen voor de ggz, herwaardering van relatie- en gezinstherapie, en het behouden van psychologische diagnoses als voorwaarde voor somatische behandelingen.
Normaliseren en preventie boven medicaliseren
De SGP vindt dat psychologische zorg niet te snel moet worden ingezet en dat de overheid moet bijdragen aan het normaliseren van gedrag, met meer aandacht voor preventie en het versterken van het sociale netwerk rondom jongeren.
“De SGP vindt het belangrijk dat de overheid bijdraagt aan het normaliseren in plaats van medicaliseren en het problematiseren van gedrag. Ook het voorkomen van problemen krijgt meer aandacht.”
“Jeugdhulp gaat zich meer richten op de context van de jeugdige. Vaak houdt jeugdhulp verband met de gezinssituatie, zoals schulden, ggz- of relatieproblemen van ouders.”
Wachttijden ggz terugdringen en prioriteit voor ernstige problematiek
De partij erkent de druk op de geestelijke gezondheidszorg en wil extra middelen inzetten om wachttijden te verkorten, met prioriteit voor mensen met ernstige psychische problemen.
Herwaardering van relatie- en gezinstherapie
De SGP wil professionele relatie- en gezinstherapie weer opnemen in het basispakket, vanuit de overtuiging dat sterke relaties en gezinnen bijdragen aan psychisch welzijn.
“Professionele relatie- en gezinstherapie wordt weer opgenomen in het basispakket.”
Ruimhartige psychologische hulp voor transgender personen, maar restrictief medisch beleid
De partij erkent de psychische worsteling van transgender personen en pleit voor ruimhartige psychologische hulp, maar is kritisch op medische behandelingen zonder aantoonbare noodzaak en wil psychologische diagnose als voorwaarde behouden.
Investeren in suïcidepreventie en nazorg
De SGP wil breed inzetten op suïcidepreventie, met voldoende middelen, betere bekendheid van hulp, en structurele nazorg voor nabestaanden.
De ChristenUnie wil psychologische zorg dichterbij en toegankelijker maken, met nadruk op het voorkomen van medicalisering en het versterken van de sociale basis. Ze pleiten voor meer praktijkondersteuners GGZ bij de huisarts, prioriteit voor herstelinitiatieven door ervaringsdeskundigen, en vergoeding van relatietherapie. Tegelijkertijd willen ze overdiagnostisering tegengaan en investeren in preventie en samenwerking tussen zorg, onderwijs en samenleving.
Meer praktijkondersteuners GGZ en preventie van zwaardere zorg
De ChristenUnie wil de inzet van praktijkondersteuners GGZ bij huisartsen vergroten om tijdig psychische problemen te signaleren en escalatie te voorkomen. Hiermee willen ze wachttijden en medicalisering tegengaan en de druk op gespecialiseerde GGZ verlichten.
“Er komen meer praktijkondersteuners GGZ bij de huisarts om verergering van mentale gezondheidsproblemen en inzet van zwaardere gespecialiseerde zorg te voorkomen.”
“Dat vraagt een andere benadering van omgaan met GGZ-vraagstukken om onnodige medicalisering van levensvragen tegen te gaan.”
Prioriteit voor herstelinitiatieven door en voor mensen met psychische kwetsbaarheid
De partij wil herstelacademies, gerund door mensen met een psychische kwetsbaarheid, prioriteit geven in financiering. Dit bevordert eigen regie en peer support binnen psychologische zorg.
“Herstelacademies gerund voor en door mensen met een psychische kwetsbaarheid krijgen prioriteit in de financiering.”
Vergoeding van relatietherapie ter preventie van psychische problemen
De ChristenUnie ziet relatieproblemen als belangrijke oorzaak van psychische klachten en wil relatietherapie standaard vergoeden om psychologische zorgvraag te voorkomen.
“Relatietherapie wordt daarom voortaan vergoed.”
Investeren in sociale basis en voorkomen van overdiagnostisering
De partij benadrukt dat niet elke hulpvraag een zorgvraag is en wil investeren in preventie, samenwerking en het versterken van de sociale basis om psychische problemen te voorkomen. Overdiagnostisering, vooral bij jongeren, moet worden tegengegaan.
Palliatieve zorg en psychologische begeleiding bij ernstig psychisch lijden
De ChristenUnie wil het palliatieve zorgaanbod voor psychiatrische patiënten uitbreiden en euthanasie bij ernstig psychisch lijden voor jongeren onder de dertig stopzetten totdat de zorg op orde is.
“Daarom bereiden we het palliatieve zorgaanbod voor psychiatrische patiënten uit en zorgen we dat de GGZ recht doet aan hun vaak ernstige zorgvraag. Totdat dit goed geregeld is, wordt euthanasie bij ernstig psychisch lijden voor jongeren onder de dertig stopgezet.”
Het CDA wil psychologische zorg toegankelijker, menselijker en meer preventief maken, met nadruk op vroege interventie, het terugdringen van wachttijden en betere samenwerking tussen zorgverleners. Ze investeren in mentale veerkracht op school, werk en in de wijk, en willen wachttijden in de ggz verkorten door innovatieve behandelvormen en meer capaciteit. De partij pleit voor een integrale aanpak, waarbij de mens centraal staat en lichte hulpvragen zoveel mogelijk in de eigen omgeving worden opgepakt.
Investeren in preventie en mentale veerkracht
Het CDA legt sterk de nadruk op het voorkomen van mentale problemen, vooral bij jongeren, door te investeren in programma’s op school, werk en in de wijk. Ze willen vroege interventie stimuleren om te voorkomen dat psychische klachten verergeren.
“We zetten in op preventie van mentale problemen van met name jongeren. We willen vroege interventie en voorkomen dat mentale problemen te zwaar worden. We investeren in programma’s op school, het werk en in de wijk om mentale veerkracht te versterken.”
Wachttijden ggz verkorten en capaciteit vergroten
Het CDA erkent de problematiek van lange wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg en wil deze terugdringen door betere mix van patiënten, wachtlijstbemiddeling, innovatieve behandelvormen en meer capaciteit in instellingen.
“We organiseren de ggz rondom mensen. We dringen wachttijden terug, onder andere door een beter gemixte samenstelling tussen zwaardere en lichtere patiënten, wachtlijstbemiddeling, innovatieve vormen van behandeling en ervaringsdeskundigen.”
“We willen dat er meer capaciteit komt in de ggz-instellingen, zodat alle mensen die dit nodig hebben gebruik kunnen maken van deze intramurale zorg.”
Betere samenwerking tussen zorgverleners
Het CDA vindt dat samenwerking tussen huisartsen, ggz-aanbieders en sociale ondersteuning essentieel is, vooral bij complexe psychische problemen. Zorgtrajecten mogen niet stilvallen door bureaucratische grenzen.
“Betere samenwerking tussen huisartsen, ggz-aanbieders en sociale ondersteuning in de wijk is essentieel. Zeker bij complexe problemen moeten zorgtrajecten niet stilvallen bij een verjaardag of postcodegrens.”
Lichte psychologische hulp dichtbij organiseren
Voor lichte psychologische hulp wil het CDA dat deze zoveel mogelijk in de eigen omgeving wordt aangeboden, via gezin, school, huisarts of wijkteam, met de huisarts als poortwachter.
“We willen lichte hulpvragen zoveel mogelijk in de eigen omgeving oppakken: via gezin, school, huisarts, wijkteam of informele netwerken.”
“De huisarts heeft de rol van poortwachter. Als er andere hulp nodig is, wordt het kind via een versterkte eerste lijn naar andere passende hulp doorverwezen.”
D66 vindt dat psychologische zorg snel, toegankelijk en passend moet zijn voor iedereen die het nodig heeft, met speciale aandacht voor het verkorten van wachtlijsten en het investeren in mentale gezondheid. Ze willen laagdrempelige ondersteuning bieden tijdens wachttijden, investeren in psychologische hulp, en taboes rond mentale problemen doorbreken. D66 benadrukt inclusiviteit, preventie en het versterken van de sociale basis om psychische klachten te voorkomen.
Snelle en toegankelijke psychologische zorg voor iedereen
D66 wil dat iedereen met psychische klachten snel passende zorg krijgt, omdat lange wachtlijsten problemen verergeren. Ze pleiten voor het verkorten van wachtlijsten in de ggz, laagdrempelige ondersteuning tijdens het wachten, en investeren in psychologische hulp. Het doel is om psychische zorg toegankelijker te maken en taboes te doorbreken, met oog voor verschillen in cultuur, leeftijd, gender en achtergrond.
“Iedereen die psychische hulp nodig heeft, moet snel passende zorg krijgen. Nu worden problemen erger door lange wachtlijsten in de ggz. Daarom wil D66 de wachtlijsten in de ggz verkorten en de toegang tot passende zorg vergemakkelijken. Wie wel moet wachten, krijgt in de tussentijd laagdrempelige ondersteuning.”
“Daarom wil D66 brede aandacht voor mentale gezondheid en investeren in psychologische hulp. Het gesprek over mentale gezondheid stimuleren we, om zo taboes te doorbreken. Daarbij is er oog voor bijvoorbeeld verschillen in cultuur, leeftijd, gender en achtergrond.”
Laagdrempelige psychische hulp in de wijk
D66 wil voorkomen dat lichte psychische klachten verergeren door laagdrempelige hulp dichtbij huis te organiseren. Ze pleiten voor centrale zorgcoördinatie en lokale loketten die mensen snel kunnen doorverwijzen naar bijvoorbeeld psychische hulp, zodat niemand tussen wal en schip valt.
“Om te voorkomen dat lichte klachten verergeren, mogen patiënten niet van het kastje naar de muur gestuurd worden. We kijken naar de kern van het probleem en bieden daar passende hulp en ondersteuning bij.”
“Een centrale zorgcoördinator of een lokaal loket helpt mensen de weg te vinden naar de voorzieningen die er al zijn. Denk aan een leefstijlcoach, een diëtist, laagdrempelige psychische hulp, een welzijnsorganisatie of een fysiotherapeut.”
Investeren in studentpsychologen en zorgplicht onderwijs
D66 wil dat onderwijsinstellingen een zorgplicht krijgen voor studenten met psychische klachten en investeert daarom in studentpsychologen. Hiermee willen ze voorkomen dat mentale problemen bij jongeren en studenten verergeren en zorgen voor tijdige ondersteuning.
“We investeren in studentpsychologen. Onderwijsinstellingen krijgen een zorgplicht. Zij moeten studenten die dat nodig hebben ondersteuning en begeleiding bieden.”
Medische mogelijkheden van geestverruimende middelen bij psychische klachten
D66 staat open voor het benutten van medische mogelijkheden van geestverruimende middelen, zoals MDMA of paddo’s, bij de behandeling van hardnekkige psychische klachten en PTSS, op basis van veelbelovende resultaten.
“We benutten de medische mogelijkheden van drugs. Zo laten de toepassing van geestverruimende middelen, zoals MDMA of paddo’s, bij bijvoorbeeld posttraumatische stressstoornis (PTSS) en hardnekkige psychische klachten veelbelovende resultaten zien.”
JA21 erkent grote problemen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), zoals personeelstekorten en lange wachtlijsten, en wil daarom investeren in het vergroten van de capaciteit van ggz-organisaties. De partij pleit voor extra financiering voor zware psychiatrische zorg, betere inzet van digitale therapieën en vroegtijdige signalering van problemen, met een focus op het verminderen van administratieve lasten en het versterken van lokale regie.
Investeren in ggz-capaciteit en zware psychiatrische zorg
JA21 ziet een tekort aan gekwalificeerd personeel en lange wachtlijsten als belangrijke knelpunten in de psychologische zorg. Om de toegang tot essentiële zorg te verbeteren, wil de partij extra investeren in de ggz, met nadruk op zware psychiatrische problematiek en het verminderen van administratieve lasten.
“JA21 wil de capaciteit van ggz-organisaties vergroten door extra financiering te verstrekken voor de zorg voor patiënten die te kampen hebben met zware psychiatrische problemen.”
“Investeren in de ggz om de capaciteit te vergroten.”
“Betere inzet van digitale therapieën en vroegtijdige interventies.”
“Administratieve lasten in de gehandicaptenzorg verminderen.”
Vroegtijdige signalering en lokale regie in jeugdzorg
JA21 vindt dat scholen een grotere rol moeten spelen in het vroegtijdig signaleren van psychologische problemen bij jongeren. Daarnaast wil de partij dat gemeenten meer ruimte krijgen om lokaal passende psychologische zorg te bieden, zonder extra bezuinigingen vanuit het Rijk.
Volt wil psychologische zorg toegankelijker, wetenschappelijker en laagdrempeliger maken, met speciale aandacht voor jongeren en kwetsbare groepen. Ze pleiten voor het terugdraaien van bezuinigingen op de ggz, gratis psychologische zorg voor jongeren tot 25 jaar, en meer preventie en begeleiding rondom mentale gezondheid. De partij benadrukt het belang van vroege interventie, het verkorten van wachtlijsten en het centraal stellen van de persoon in plaats van het label.
Investeren in toegankelijke en professionele psychologische zorg
Volt wil de toegankelijkheid en kwaliteit van psychologische zorg verbeteren door te investeren in de ggz, wachtlijsten terug te dringen en de persoon centraal te stellen. Ze willen ervaringsdeskundigheid en ggz-expertise laagdrempelig beschikbaar maken, en de decentralisatie en bezuinigingen van eerdere kabinetten terugdraaien.
“We draaien de bezuinigingen op en de decentralisatie van de ggz van de afgelopen kabinetten terug en investeren weer in onze gezondheidszorg. Doelen zijn de wachtlijsten terugdringen en het capaciteitstekort oplossen. De persoon in plaats van het label staat weer centraal. We maken ervaringsdeskundige expertise én ggz-expertise laagdrempelig beschikbaar in de samenleving (on- en offline).”
Gratis psychologische zorg voor jongeren tot 25 jaar
Volt erkent dat veel psychische problemen zich op jonge leeftijd manifesteren en wil daarom psychologische zorg voor jongeren tot 25 jaar gratis maken. Dit moet de drempel verlagen en tijdige hulp mogelijk maken.
“We zorgen dat de geestelijke gezondheidszorg (ggz) beter toegankelijk wordt en voor jongeren tot 25 jaar gratis is. Driekwart van de psychiatrische stoornissen manifesteert zich voor het 25ste levensjaar; laagdrempelige en adolescentvriendelijke hulp is daarom van groot belang.”
Wetenschappelijke onderbouwing en preventie van mentale problemen bij jongeren
Volt wil meer wetenschappelijk onderbouwd beleid in de jeugdzorg, met nadruk op preventie, vroege begeleiding en onderzoek naar de invloed van sociale media op mentale gezondheid. Ze pleiten voor betere toegang tot zorg op wijkniveau en structurele begeleiding voor jongeren en hun ouders.
“Volt pleit voor een meer wetenschappelijk onderbouwde beleidsontwikkeling jeugdzorg en meer professionaliteit vooraan in de zorglijn, met betere toegang op wijkniveau en meer regionale of landelijke regie voor de meer complexe problemen.”
“Volt zet in op structureel onderzoek naar de invloed van sociale media en digitale technologie op de mentale gezondheid. We zorgen dat jongeren begeleiding kunnen krijgen en dat ouders en professionals over de juiste kennis en middelen beschikken als aanvulling op verboden en richtlijnen en gebaseerd op actuele inzichten uit wetenschap en praktijk.”
Begeleiding bij overgang jeugdzorg en aandacht voor kwetsbare gezinnen
Volt wil de leeftijdsgrens van 18 jaar in de jeugdzorg loslaten en begeleiding bieden bij de overgang naar volwassenheid, om langdurige mentale problemen en dakloosheid te voorkomen. Ook pleiten ze voor begeleiding van ouders met psychische beperkingen en mentale klachten rondom zwangerschap.
“Volt laat de leeftijdsgrens van 18 jaar los in de jeugdzorg met verblijf, zoals gezinshuizen en gesloten jeugdzorg. ... Volt wil dat jongeren voldoende hulp krijgen bij deze transitie in de vorm van begeleiding naar een stabiele basis waarin school, werk, inkomen, welzijn en support geregeld zijn. Dit zal het risico op dakloosheid en het langdurig laten voortbestaan van mentale problemen drastisch verminderen.”
“Volt garandeert dat (aanstaande) ouders laagdrempelige, professionele ondersteuning kunnen krijgen bij het stoppen met roken of vapen, bij alcohol- en drugsgebruik en bij mentale klachten rondom zwangerschap en geboorte. Gemeenten en zorgprofessionals krijgen hiervoor structurele middelen en training.”
BVNL noemt psychologische zorg niet expliciet, maar raakt het onderwerp zijdelings via voorstellen over jeugdzorg, mentale gezondheid van jongeren en het verminderen van bureaucratie in de zorg. Hun kernvisie is gericht op minder overheidsbemoeienis, meer individuele autonomie en het terugdraaien van decentralisatie in de jeugdzorg, met als doel snellere, effectievere en minder stigmatiserende hulpverlening.
Jeugdzorg reorganiseren en decentralisatie terugdraaien
BVNL wil de jeugdzorg grondig reorganiseren om perverse prikkels en verkeerde incentives te verwijderen, met als doel gezinnen sneller zelfredzaam te maken en uithuisplaatsingen te minimaliseren. De verantwoordelijkheid voor hoogcomplexe zorg voor kinderen en gezinnen gaat terug naar het Rijk, wat kan leiden tot meer centrale regie en mogelijk betere toegang tot psychologische zorg voor jeugdigen.
“Jeugdzorg wordt grondig gereorganiseerd zodat alle perverse prikkels en verkeerde incentives uit het systeem verdwijnen. Jeugdzorg moet gericht zijn op het in stand houden en zo snel mogelijk weer zelfredzaam maken van het gezin. De decentralisatie wordt teruggedraaid. Het uit huis plaatsen van kinderen is alleen incidenteel en onder uitzonderlijke situaties mogelijk, en dient vooral te worden voorkomen. Hoogcomplexe zorg voor kinderen en gezinnen gaat terug naar het Rijk.”
Investeren in mentale gezondheid van jongeren
BVNL erkent de negatieve impact van coronabeleid op de mentale gezondheid van jongeren en pleit voor herstelmaatregelen en investeringen in deze doelgroep. Hoewel er geen concrete voorstellen voor psychologische zorg worden genoemd, wordt het belang van mentale gezondheid expliciet benoemd.
“Maar laten we niet onderschatten wat voor gevolgen al deze beleidskeuzes in zijn geheel hebben gehad op de mentale gezondheid van jonge mensen. Daarom moeten we juist nu weer investeren in onze jeugd en onze toekomst. BVNL vindt dat we weer oog moeten hebben voor jonge Nederlanders. Hiervoor moeten eerst de gemaakte fouten hersteld worden.”
Minder bureaucratie en meer autonomie in zorg
BVNL wil de bureaucratie in de zorg verminderen en pleit voor meer regie bij de zorgbehoevende via persoonsgebonden budgetten (PGB), wat ook de toegang tot psychologische zorg kan beïnvloeden. Dit sluit aan bij hun streven naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.
“Structurele aanpak van de bureaucratie in de zorg, er moet voornamelijk gewerkt worden in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Afschaffing van stigmatiserende terminologie
BVNL wil stigmatiserende terminologie in de sociale zekerheid afschaffen, wat kan bijdragen aan het verminderen van stigma rondom psychologische problematiek.
“Afschaffing van stigmatiserende terminologie in de sociale zekerheid.”
BBB erkent het belang van goede psychologische zorg, met nadruk op het verbeteren van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en het versterken van de mentale gezondheid via preventie en vroegsignalering. De partij wil marktwerking in de GGZ heroverwegen, wachttijden verkorten, continuïteit van behandelaren verbeteren en meer inzet van ervaringsdeskundigen. Daarnaast pleit BBB voor snelle hulp bij mentale problemen, betere samenwerking tussen zorg en sociaal domein, en landelijke hulp voor jongeren met complexe psychische problematiek.
Marktwerking in de GGZ heroverwegen en continuïteit verbeteren
BBB ziet dat marktwerking in de GGZ de behandeling van complexe psychische problematiek belemmert en wil dit herzien. Ze pleiten voor betere continuïteit van behandelaren en eenvoudiger terugkeer naar eerdere behandelaren om wachttijden te verkorten. Ook willen ze meer inzet van ervaringsdeskundigen.
“De marktwerking in de ggz moet opnieuw worden beoordeeld, zodat de behandeling van complexere problematiek niet langer wordt ontmoedigd. Bij complexere problematiek willen we betere continuïteit van behandelaren. Wie eerder in behandeling was, moet ook makkelijker terug kunnen keren naar die behandelaar zonder opnieuw lange wachttijden. Werken vanuit levensloopbegeleiding en de inzet van ervaringsdeskundigen kan rust brengen en kosten besparen.”
Vroegsignalering en snelle hulp voor mentale gezondheid
BBB benadrukt het belang van vroegsignalering en snelle hulp om mentale problemen te voorkomen of te verminderen, met een grote rol voor maatschappelijk werk en wijkteams die jongeren in hun eigen omgeving benaderen.
“Vroegsignalering en snelle hulp dragen bij aan een betere mentale gezondheid. BBB hecht veel belang aan maatschappelijk werk en wijkteams die jongeren spreken in hun eigen omgeving.”
Landelijke hulp voor jongeren met complexe psychische problematiek
BBB constateert dat jongeren met ernstige psychische problemen vaak niet goed geholpen worden binnen de gemeente en wil onderzoeken of deze zorg uit de Jeugdwet gehaald en weer landelijk geregeld moet worden.
“Jongeren die ernstige psychische problemen hebben, kunnen vaak niet goed in de gemeente terecht. Onderzocht moet daarom worden of dit uit de Jeugdwet kan worden gehaald en het weer landelijk kan worden geregeld.”
Samenwerking zorg en sociaal domein ter preventie
BBB ziet samenwerking tussen sociaal werk en zorg als essentieel om negatieve gezondheidseffecten van bijvoorbeeld eenzaamheid en schulden, die vaak samenhangen met psychische klachten, te verminderen of te voorkomen.
“Inzetten op samenwerking tussen sociaal werk en de zorg kan de negatieve gezondheidseffecten van problemen als eenzaamheid en schulden verminderen of zelfs voorkomen.”
Forum voor Democratie (FVD) noemt psychologische zorg niet expliciet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen die direct gericht zijn op psychologische zorg. Wel pleit de partij voor minder bureaucratie, meer autonomie voor zorgprofessionals, en hervorming van de jeugdzorg, wat indirect relevant kan zijn voor psychologische zorg. Specifieke maatregelen of investeringen voor psychologische zorg worden echter niet genoemd.
Minder bureaucratie en meer autonomie voor zorgverleners
FVD wil dat zorgprofessionals, waaronder mogelijk ook psychologen, meer ruimte krijgen om behandelingen naar eigen inzicht voor te stellen, zonder belemmering door verzekeraars of managers. Dit standpunt richt zich op het verminderen van administratieve lasten en het vergroten van de professionele autonomie, wat indirect de toegankelijkheid en kwaliteit van psychologische zorg kan beïnvloeden.
“Forum voor Democratie wil dat zorgprofessionals weer de ruimte krijgen om naar eigen inzicht behandelingen voor te stellen, zonder dat verzekeraars of managers hen tegenhouden.”
“We snijden bureaucratie weg, zodat zorgverleners met passie hun werk ongestoord kunnen doen, en we behouden de vrije artsenkeuze voor patiënten.”
Hervorming jeugdzorg met focus op gezin
FVD benoemt hervorming van de jeugdzorg, met aandacht voor het aanpakken van financiële prikkels rond uithuisplaatsingen en het functioneren van gezinnen. Hoewel dit niet expliciet over psychologische zorg gaat, raakt het aan de psychologische ondersteuning van jeugdigen en gezinnen.
GroenLinks-PvdA wil psychologische zorg toegankelijker maken door te investeren in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ), het terugdringen van wachtlijsten en het bieden van laagdrempelige hulp, ook zonder diagnose. Ze zetten in op preventie, meer personeel, het tegengaan van medicalisering en het verlagen van financiële drempels, zodat iedereen die psychologische zorg nodig heeft deze tijdig en zonder belemmeringen kan krijgen.
Investeren in GGZ en terugdringen wachtlijsten
GroenLinks-PvdA erkent de lange wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg als een urgent probleem en wil deze actief aanpakken. Ze willen marktwerking terugdringen, meer plekken voor crisisopvang creëren en betere afspraken maken met zorgverzekeraars, zodat mensen sneller psychologische hulp krijgen.
“We investeren in het terugdringen van de lange wachtlijsten in de ggz. We dringen marktwerking in de ggz terug en zorgen dat mensen met een complexe hulpvraag eerder worden geholpen. We maken betere afspraken met zorgverzekeraars over de bekostiging en breiden het aantal plekken voor crisisopvang uit.”
Laagdrempelige psychologische hulp, ook zonder diagnose
De partij wil voorkomen dat mentale problemen onnodig worden gemedicaliseerd en pleit voor laagdrempelige psychologische hulp, ook voor mensen zonder formele diagnose of stoornis. Dit verlaagt de drempel om hulp te zoeken en voorkomt dat problemen verergeren.
“We zorgen voor voldoende laagdrempelig aanbod en stoppen met het onnodig medicaliseren van mentale problemen door hulp ook beschikbaar te laten zijn zonder diagnose of stoornis.”
Landelijk actieplan mentale gezondheid voor jongeren
GroenLinks-PvdA ziet de toename van mentale problemen onder jongeren als een groot maatschappelijk probleem en wil dit aanpakken met een landelijk actieplan. Ze willen meer personeel in de GGZ, administratieve lasten verminderen en het beroep aantrekkelijker maken.
“Steeds meer jongeren en kinderen hebben mentale problemen. We starten een landelijk actieplan mentale gezondheid voor jongeren om de mentale problematiek onder jongeren terug te dringen. Ook gaan we meer personeel werven voor de GGZ, verminderen we de administratieve lasten en maken we het beroep aantrekkelijker.”
Suïcidepreventie en wetgeving
De partij wil het aantal suïcides terugdringen en introduceert hiervoor specifieke wetgeving, waarmee ze het belang van psychologische zorg bij ernstige problematiek onderstrepen.
“We brengen het aantal suïcides omlaag en de wet integrale suïcidepreventie treedt daarom in 2026 in werking.”
DENK vindt dat psychologische zorg toegankelijker, betaalbaarder en van hogere kwaliteit moet worden, met bijzondere aandacht voor het terugdringen van wachtlijsten in de GGZ en het voorkomen van depressie en eenzaamheid. Ze willen investeren in de GGZ, inzetten op preventie en inclusiviteit, en pleiten voor cultuursensitieve benadering binnen de psychologische zorg. De partij ziet psychologische zorg als essentieel om de wens tot levensbeëindiging te voorkomen en om jongeren en kwetsbare groepen beter te ondersteunen.
Investeren in de GGZ en terugdringen wachtlijsten
DENK wil de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) verhogen en de wachtlijsten verkorten, omdat veel mensen nu niet tijdig de psychologische hulp krijgen die ze nodig hebben. Dit is een reactie op de huidige problemen van ontoegankelijke en overbelaste psychologische zorg.
“Wij willen investeren in de jeugdzorg en de GGZ. De kwaliteit van de zorg moet omhoog en de wachtlijsten moeten teruggedrongen worden.”
Preventie van depressie en eenzaamheid als alternatief voor euthanasie
DENK wil het aantal euthanasieverzoeken verminderen door meer aandacht te besteden aan het voorkomen van depressie en eenzaamheid, waarmee psychologische zorg een preventieve rol krijgt in het welzijnsbeleid.
“Wij willen inzetten op meer maatregelen om de wens tot het beëindigen van het leven te voorkomen, bijvoorbeeld door de aanpak van depressie en eenzaamheid.”
Cultuursensitieve en inclusieve psychologische zorg
DENK vindt dat psychologische zorg beter moet aansluiten bij de culturele achtergrond en wensen van patiënten, zodat deze zorg effectiever en toegankelijker wordt voor diverse groepen in de samenleving.
“We richten een Taskforce Inclusieve Zorg op die stimuleert dat zorg cultuursensitief en inclusief is. Hiermee bedoelen wij dat binnen de zorg rekening gehouden dient te worden met de achtergronden en wensen van de patiënten.”
De VVD erkent het belang van toegankelijke psychologische zorg en wil vooral de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) verkorten. Ze zetten in op snellere hulp voor mensen met ernstige psychische problemen, betere samenwerking tussen zorgpartijen, en het wegnemen van privacybelemmeringen voor gegevensuitwisseling. Ook wordt extra aandacht besteed aan suïcidepreventie en onderzoek naar gendergerelateerde mentale gezondheidsproblemen.
Wachtlijsten in de ggz verkorten
De VVD ziet de lange wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg als een urgent probleem en wil deze terugdringen. Mensen met de grootste zorgbehoefte moeten als eerste geholpen worden, en er moet meer inzicht komen in de zorgvraag. Dit moet leiden tot snellere en betere toegang tot psychologische zorg.
“We zorgen ervoor dat de wachtlijsten in de ggz afnemen. Hiervoor blijven we inzetten op meer inzicht in de zorgvraag en dat mensen die het meest nodig hebben, het eerst worden geholpen.”
Snellere en betere samenwerking tussen zorgpartijen
Om psychologische zorg effectiever te maken, wil de VVD de samenwerking tussen ggz, huisartsen, onderwijs en andere partijen versterken. Belemmeringen in de privacywetgeving voor gegevensuitwisseling worden weggenomen, zodat sneller en adequater kan worden gehandeld, vooral in crisissituaties.
“We versterken de aanpak van suïcidepreventie en mentale gezondheid, door ggz, huisartsen, onderwijs, wijkteams, sportverenigingen en andere partijen meer samen te laten werken, waarbij belemmeringen uit de privacywetgeving om tot goede en snelle gegevensuitwisseling te komen, worden weggenomen. 24/7-crisiszorg is hierin een belangrijke schakel.”
Onderzoek naar gendergerelateerde mentale gezondheidsproblemen
De VVD wil meer inzicht krijgen in de oorzaken van psychische problemen, met specifieke aandacht voor gendergerelateerde factoren. Door onderzoek te intensiveren, hopen ze gerichter beleid te kunnen voeren en passende psychologische zorg te bieden.
“We intensiveren onderzoek naar mogelijke gendergerelateerde oorzaken van problemen met de mentale gezondheid.”
50PLUS benoemt het belang van emotionele en sociale ondersteuning voor slachtoffers van geweldsdelicten, maar doet geen concrete voorstellen voor algemene psychologische zorg of geestelijke gezondheidszorg voor ouderen of andere doelgroepen. Het programma richt zich vooral op mantelzorg, ouderenzorg en waardige ondersteuning, maar psychologische zorg wordt slechts zijdelings genoemd in de context van slachtofferhulp.
Emotionele en sociale ondersteuning voor slachtoffers van geweld
50PLUS erkent dat slachtoffers van geweldsdelicten niet alleen juridische, maar ook emotionele en sociale ondersteuning nodig hebben. Dit standpunt adresseert het psychologisch welzijn van slachtoffers, maar blijft beperkt tot deze doelgroep en bevat geen bredere visie op psychologische zorg.
“Slachtoffers van geweldsdelicten worden zowel juridisch, emotioneel en sociaal ondersteund.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma