Verkiezingsprogramma's 2025 overprivacywetgeving
De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt privacy als een fundamenteel recht en wil privacywetgeving aanzienlijk versterken. Ze pleiten voor strengere bescherming van persoonsgegevens, beperking van overheids- en bedrijfsinzage, en meer controle op digitale technologieën en algoritmes. Concrete voorstellen zijn onder meer het intrekken van de Sleepwet, verbod op gezichtsherkenning in de openbare ruimte, en het uitbreiden van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Strengere bescherming van persoonsgegevens en privacyrechten
PvdD wil dat persoonsgegevens op het hoogste niveau worden beschermd, met duidelijke wettelijke kaders en meer controle op naleving. Ze willen dat gegevens alleen met expliciete toestemming worden gedeeld en dat burgers meer zeggenschap krijgen over hun data.
“Nederland gaat persoonsgegevens op het hoogste niveau beschermen. De overheid gaat structureel investeren in softwareprojecten om de digitale infrastructuur beter te beveiligen.”
“De Autoriteit Persoonsgegevens wordt uitgebreid om de naleving van de AVG (Algemene verordening gegevensbescherming) goed te kunnen controleren.”
“Gegevens verzamelen mag alleen als daar nadrukkelijk toestemming voor is gegeven, waarbij op een korte, makkelijk leesbare manier aan de gebruiker wordt uitgelegd waar deze voor worden gebruikt. Weigeren is altijd een optie en heeft geen consequenties voor de werkbaarheid van de geleverde dienst.”
“We begrenzen de mogelijkheden waarvoor onze data gebruikt mogen worden en verbieden de verkoop van data zonder expliciete toestemming.”
Beperking overheids- en bedrijfsinzage in persoonlijke data
De partij wil dat overheden en bedrijven alleen onder strikte voorwaarden toegang krijgen tot persoonsgegevens, met rechterlijke toetsing en expliciete toestemming van burgers.
“Alleen wanneer er sprake is van een concrete verdenking die door de rechter wordt getoetst, mogen politie, justitie en inlichtingendiensten gegevens over burgers opvragen bij bedrijven.”
“Het onderdeel ‘toegang van derden tot de betaalrekeningen’ van de richtlijn betaaldiensten (PSD2) wordt afgeschaft.”
“Systemen die de privacy niet kunnen waarborgen worden afgeschaft of aangepast, zoals de landelijke elektronische patiëntendossiers. Medische dossiers worden niet opengesteld zonder expliciete toestemming.”
Intrekken Sleepwet en verbod op massasurveillance
PvdD verzet zich tegen massasurveillance en wil de Sleepwet intrekken, in plaats daarvan komt er een privacyvriendelijke wet voor inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Ook wordt de inzet van algoritmes en cameratoezicht streng gereguleerd.
“De voorgenomen verdere verruiming van de Sleepwet gaat niet door. In plaats daarvan wordt de Sleepwet ingetrokken en er komt een nieuwe privacyvriendelijke Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).”
“De voorgestelde ‘Super SyRi’-wet (WGS), waarbij de overheid en bedrijven massaal gegevens verzamelen, koppelen en analyseren, voeren we niet in.”
“Inzet van cameratoezicht mag alleen tijdelijk, in een door de rechter aangewezen risicogebied. Camera’s met gezichtsherkenning staan we niet toe in de openbare ruimte, winkels en horeca.”
Transparantie en zeggenschap over algoritmes en AI
De partij eist transparantie over het gebruik van algoritmes en AI, met expliciete aandacht voor privacy, anti-discriminatie en controle op het gebruik door overheden en bedrijven.
“Bedrijven worden gedwongen meer transparantie te geven over hun opslag en gebruik van data en de werking van algoritmes.”
“Alle AI-systemen die invloed hebben op mensenlevens, inclusief systemen die worden ingezet ten behoeve van de veiligheid, worden aan de voorkant ontworpen en later getoetst op beheersbaarheid, ethiek, lichamelijke integriteit en privacy.”
“Daarnaast moet duidelijk worden hoe de privacy van mensen gewaarborgd is in de algoritmes die de diensten gebruiken. Ook moet worden aangetoond dat de inzet van deze algoritmes niet leidt tot etnisch profileren.”
Verbod op privacy-inbreukmakende technologieën
PvdD wil technologieën die de privacy niet kunnen waarborgen verbieden of aanpassen, zoals bepaalde apps, gezichtsherkenning en meekijksoftware.
“Apps die de privacy niet kunnen waarborgen worden verboden.”
“Meekijksoftware voor thuiswerkende werknemers wordt verboden.”
“Camera’s met gezichtsherkenning staan we niet toe in de openbare ruimte, winkels en horeca. Daarnaast komt er een verbod op particuliere camera’s met gezichtsherkenning, zoals slimme deurbellen, in de openbare ruimte.”
Recht op privacy bij demonstraties
De partij benadrukt het belang van privacybescherming bij demonstraties, met beperking van ID-controles en surveillance.
“De privacy van demonstranten wordt beschermd. ID-controles van vreedzame demonstranten zijn in strijd met het demonstratierecht, het recht op privacy en het recht op gegevensbescherming. In de instructies wordt duidelijk gemaakt dat ID-controles tijdens demonstraties alleen mogen bij verdenking van een strafbaar feit.”
“Surveillance van vreedzame demonstranten stopt.”
Volt vindt dat privacy een fundamenteel recht is en wil privacywetgeving versterken door strikte handhaving van Europese regels, meer middelen voor de Autoriteit Persoonsgegevens, en het waarborgen van privacy-by-design bij digitale systemen. Ze pleiten voor transparantie over het gebruik van persoonsgegevens, een verbod op etnisch profileren, en bescherming tegen massale surveillance. Volt wil dat burgers altijd zeggenschap en inzicht hebben in hun data en dat privacy niet wordt opgeofferd voor schijnveiligheid.
Strikte handhaving en versterking van privacywetgeving
Volt wil dat privacywetgeving strikt wordt gehandhaafd en dat toezichthouders voldoende middelen krijgen om effectief toezicht te houden. Ze benadrukken het belang van Europese privacyregels en investeren in toezicht en handhaving om de bescherming van persoonsgegevens te waarborgen.
“Volt vindt dat online platformen die in de EU actief zijn, zich aan onze spelregels moeten houden. Daarom wil Volt inzetten op strikte handhaving van de Europese regels voor privacy, desinformatie en concurrentie.”
“Persoonsgegevens zijn van jezelf en jij mag dus bepalen óf, met wie en waarom je ze deelt. Volt wil investeren in toezicht en handhaving op Europese wet- en regelgeving en we versterken bestaande kaders waar nodig.”
“De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt structureel meer middelen om haar toezichtstaken onafhankelijk en effectief uit te voeren.”
Privacy-by-design en transparantie over datagebruik
Volt stelt privacy-by-design als uitgangspunt bij nieuwe digitale systemen en wil dat burgers altijd inzicht hebben in wie hun gegevens bekijken en waarvoor. Transparantie over het gebruik van persoonsgegevens en AI is essentieel.
“Privacy by design is het uitgangspunt bij ieder nieuw systeem.”
“Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken en waarvoor.”
“In overeenkomst met de AVG moet het transparant zijn hoe persoonlijke data worden gebruikt en of de content die ze te zien krijgen gegenereerd is door AI.”
Verbod op etnisch profileren en bescherming tegen massale surveillance
Volt wil privacywetgeving versterken door een verbod op etnisch profileren en het expliciet vastleggen van een verbod op massale surveillance, zoals gezichtsherkenning bij demonstraties. Ze willen dat fundamentele rechten niet ondergeschikt worden gemaakt aan veiligheid.
“Er komt een verbod op etnisch profileren. Etniciteit en nationaliteit als indicator in geautomatiseerde risicoprofielen en selectiebeslissingen mogen geen onderdeel zijn van onze wetshandhaving.”
“Het gebruik van gezichtsherkenning van demonstranten en het bijhouden van een demonstrantendatabase moet worden verboden.”
“Het verbod op massale surveillance moet expliciet worden vastgelegd.”
Geen afzwakking van encryptie en bescherming van online communicatie
Volt verzet zich tegen het afzwakken van end-to-end encryptie en wil dat online communicatie beschermd blijft tegen ongewenste toegang, omdat privacy niet mag worden opgeofferd voor schijnveiligheid.
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end encryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.”
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end-encryptie onaanvaardbaar omdat het dan schijnveiligheid wordt. Online communicatie blijft beschermd tegen ongewenste toegang.”
FVD beschouwt privacy als een fundamenteel recht en wil privacywetgeving moderniseren door digitale communicatie onder het briefgeheim te brengen, de AVG te vervangen door praktische regels, en anonieme internetdeelname te waarborgen. Ze verzetten zich tegen overheids- en EU-surveillance, zoals de Sleepwet, Digital ID en biometrische registratie, en willen cashbetalingen en financiële privacy beschermen. Hun voorstellen zijn gericht op het beperken van bureaucratie en het versterken van individuele vrijheid in het digitale tijdperk.
Digitale communicatie onder briefgeheim brengen
FVD wil dat het grondwettelijke briefgeheim ook geldt voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming krijgen als briefpost en telefoongesprekken. Dit moet burgers beschermen tegen ongewenste overheidsinmenging en surveillance in hun digitale communicatie.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
AVG afschaffen en vervangen door praktische privacyregels
FVD vindt de huidige AVG te bureaucratisch en wil deze vervangen door duidelijke, praktische privacyregels die privacy daadwerkelijk beschermen zonder onnodige administratieve lasten.
“We schaffen de AVG af en vervangen die door duidelijke en praktische privacyregels, zodat privacy echt beschermd wordt zonder onnodige bureaucratie.”
Intrekken Sleepwet en verzet tegen Digital ID en biometrische registratie
FVD verzet zich tegen grootschalige digitale surveillance door de overheid, zoals de Sleepwet, Europese Digital ID en verplichte biometrische registratie van internetgebruikers. Zij zien deze maatregelen als bedreiging voor privacy en anonimiteit.
“We respecteren de uitslag van het referendum van 2017 en schaffen de Sleepwet af, zodat burgers niet structureel kunnen worden afgeluisterd.”
“We verzetten ons tegen een Europese digitale identiteit, zodat Nederlanders niet in een centraal controlesysteem terechtkomen.”
“We weigeren voorstellen om biometrische data van internetgebruikers op te slaan, zodat anonimiteit online gewaarborgd blijft.”
Anonimiteit op internet garanderen
FVD wil anonimiteit op internet als norm behouden en verzet zich tegen verplichte identiteitskoppeling aan online accounts. Dit moet burgers beschermen tegen toezicht en hen in staat stellen vrij informatie te zoeken en meningen te uiten.
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
Cashbetalingen en financiële privacy beschermen
FVD ziet contant geld als essentieel voor privacy en wil het wettelijk recht op cashbetalingen vastleggen, limieten op contante transacties afschaffen en KYC-regelgeving (klantcontroles) sterk versoepelen.
“We maken het wettelijk verplicht dat cash overal wordt geaccepteerd, zodat contant geld nooit kan verdwijnen.”
“We schaffen de €3.000-limiet per contante transactie af en geven burgers het recht terug om onbeperkt cash op zak te houden.”
“We schrappen overbodige bureaucratie in klantcontroles van financiële instellingen, zodat burgers niet standaard als criminelen worden behandeld.”
NSC pleit voor strengere privacywetgeving en meer zeggenschap van burgers over hun eigen data, met als doel misbruik en onnodige gegevensverzameling door overheid en bedrijven te voorkomen. Ze willen transparantie, betere beveiliging en handhaving, en concrete instrumenten zoals een persoonlijke digitale kluis en het recht op inzage en bezwaar. De partij benadrukt dat privacybescherming niet mag wijken voor digitalisering of bureaucratische efficiëntie.
Strengere regels en transparantie bij dataverzameling overheid
NSC wil dat de overheid zorgvuldiger omgaat met privacygevoelige gegevens, burgers inzicht geeft in datagebruik, en het ‘once only’-principe hanteert. Dit moet misbruik en onnodige opslag voorkomen en burgers in staat stellen te controleren wie hun gegevens gebruikt.
“De overheid moet zorgvuldiger met privacygevoelige gegevens van burgers omgaan. Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld. Wanneer een persoon/bedrijf/instantie deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en er eventueel een klacht over indienen.”
“We geven burgers volledig digitaal toegang tot hun (fiscale) gegevens, zodat zij weten wat de overheid allemaal over hen bewaart.”
Meer zeggenschap voor burgers over eigen data
De partij wil dat burgers maximale controle krijgen over hun persoonsgegevens, onder andere via een persoonlijke digitale kluis en het recht om gegevensdeling te weigeren. Dit moet de privacy waarborgen en de machtsbalans tussen burger en overheid herstellen.
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt. Daarom willen we verkennen of er bij digitale dienstverlening gebruikgemaakt kan worden van een persoonlijke digitale kluis die de burger zelf beheert.”
“Elke burger heeft het recht te weten welke informatie met wie wordt gedeeld, en mag die gegevensdeling ook weigeren.”
Strenge handhaving en toezicht op privacywetgeving
NSC vindt dat bestaande privacyregels (zoals de AVG) beter gehandhaafd moeten worden, met voldoende middelen voor toezichthouders. Ze zijn kritisch op zowel privacyschendingen als te rigide toepassing van regels die burgers schaden.
“De overheid moet ervoor zorgen dat de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wordt nageleefd op een manier die recht doet aan de belangen van burgers.”
“Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels. Zo mogen er geen camera’s met gezichtsherkenning in de openbare ruimte of in supermarkten hangen. Dit vereist voldoende financiering van toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens.”
Geen massasurveillance of chatcontrole
NSC verzet zich tegen massasurveillance en het omzeilen van encryptie door de overheid, om vertrouwelijke communicatie tussen burgers te beschermen.
“Burgers moeten onderling vertrouwelijk kunnen communiceren zonder vrees voor massasurveillance vanuit de overheid. De overheid mag geen chatcontrole invoeren waarbij achterdeurtjes in communicatiediensten ingebouwd worden om end-to-end-encryptie te omzeilen.”
Lokale opslag en digitale autonomie
Om privacy en veiligheid te waarborgen, wil NSC gevoelige overheidsdata zoveel mogelijk lokaal opslaan en de afhankelijkheid van buitenlandse (met name Amerikaanse) cloudproviders verminderen.
“Gevoelige overheidsdata worden zo veel mogelijk lokaal opgeslagen. Voor het delen en verhandelen van deze data tussen verschillende overheidsorganisaties moeten strenge regels gelden.”
“De risicovolle afhankelijkheid van de Nederlandse overheid van de Amerikaanse cloud moet daarom met spoed worden afgebouwd. In ICT-aanbestedingen moet onze digitale autonomie zwaarder meewegen.”
BVNL beschouwt privacy als een fundamenteel recht en pleit voor strengere privacywetgeving, vooral in het digitale domein. De partij wil strengere controle op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens, bescherming van encryptie, en een einde aan ongeremde overheidsinformatieverzameling. BVNL verzet zich tegen digitale censuur, identificatieplicht op sociale media en het profileren van burgers door de overheid.
Strengere privacywetgeving en bescherming persoonsgegevens
BVNL vindt dat privacy in het digitale tijdperk extra bescherming verdient en wil strengere regels voor het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens. Transparantie en verantwoordingsmechanismen zijn essentieel zodat burgers hun gegevens veilig weten.
“Wij willen strengere controles op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens, en ervoor zorgen dat digitale systemen veilig en betrouwbaar zijn. Dit alles moet worden ondersteund door transparantie en verantwoordingsmechanismen, zodat burgers erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens veilig zijn.”
Behoud van encryptie en verzet tegen verzwakking
BVNL ziet encryptie als essentieel voor privacy en het communicatiegeheim. De partij verzet zich tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden...”
Stoppen met ongeremde overheidsinformatieverzameling en profilering
BVNL wil dat de overheid stopt met het grootschalig verzamelen van informatie en het samenstellen van profielen van burgers.
“De overheid stopt met ongeremde informatieverzameling over burgers en het samenstellen van profielen van burgers (met bijvoorbeeld het programma Palentir e.d.).”
Geen identificatieplicht en digitale censuur op sociale media
BVNL verzet zich tegen een identificatieplicht voor sociale media en tegen overheidsbemoeienis bij online meningsuiting.
“Er komt geen identificatieplicht voor het gebruik van social media.”
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en over welke opvattingen als ‘desinformatie’ moeten worden aangemerkt.”
Privacy als randvoorwaarde bij inzet van technologie en AI
BVNL benadrukt dat technologische innovatie, zoals AI, niet ten koste mag gaan van privacy.
“Privacy is een groot goed en AI mag geen gevaar worden voor onze privacy.”
Aanpassing AVG voor forensische/justitiële dossiers (specifiek)
BVNL wil de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) aanpassen zodat gemeenten en zorginstellingen sneller informatie kunnen delen over personen met een forensische of justitiële achtergrond.
“De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wordt aangepast voor personen met een forensische of justitiële achtergrond. Gemeenten en zorginstellingen moeten snel en zorgvuldig informatie kunnen delen om deze mensen goed en veilig te plaatsen.”
GroenLinks-PvdA pleit voor strenge privacywetgeving die de handel in persoonsgegevens verbiedt, het digitaal briefgeheim waarborgt, en burgers controle geeft over hun eigen data. Ze willen bedrijven verplichten zo min mogelijk gegevens te verzamelen, sterke toezichthouders, en wettelijke verankering van digitale rechten zoals end-to-end encryptie. Hun visie is dat privacy een fundamenteel recht is dat beschermd moet worden tegen commerciële en overheidsinmenging.
Verbod op handel in persoonsgegevens en profielen
GroenLinks-PvdA wil binnen de EU een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen, om de privacy van burgers te beschermen tegen commerciële uitbuiting. Ze vinden dat bedrijven alleen het minimale aan gegevens mogen verzamelen en dat digitale communicatie goed beschermd moet zijn.
“Binnen de EU pleiten we voor een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen. Bedrijven worden verplicht om zo min mogelijk gegevens te registreren van hun klanten.”
“Wij waarborgen het digitaal briefgeheim en leggen het recht om digitaal privégesprekken te voeren via end-to-end encryptie wettelijk vast.”
Sterkere toezichthouders en handhaving privacyrechten
De partij wil de Autoriteit Persoonsgegevens en andere toezichthouders meer middelen en bevoegdheden geven om privacywetgeving effectief te handhaven. Dit is nodig om burgers te beschermen tegen misbruik van data door bedrijven en overheid.
“We beschermen onze privacy en mensenrechten door meer middelen en bevoegdheden voor de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt en de algoritmetoezichthouder en faciliteren samenwerking met andere Europese toezichthouders.”
“We verbeteren het toezicht op hoe de overheid data gebruikt en privacy beschermt. Bestaande toezichthouders, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, krijgen meer bevoegdheden, expertise en middelen om algoritmen en systemen te controleren op transparantie, uitlegbaarheid, proportionaliteit en discriminatie.”
Verbod op gepersonaliseerde content en online tracking
Om de privacy van burgers te beschermen tegen commerciële surveillance, wil GroenLinks-PvdA op Europees niveau gepersonaliseerde content en online tracking verbieden. Dit moet het verdienmodel van dataverzameling door grote techbedrijven doorbreken.
“We doorbreken het verdienmodel hierachter door een verbod op Europees niveau van gepersonaliseerde content en online tracking.”
Dataportabiliteit als standaardrecht
De partij vindt dat burgers eenvoudig hun data moeten kunnen meenemen naar andere dienstverleners, zodat ze controle houden over hun persoonsgegevens en niet vastzitten aan één platform.
“Het moet met één klik op de knop mogelijk zijn om over te stappen naar een nieuwe dienstverlener en al je data mee te nemen. Dataportabiliteit – het makkelijk verplaatsen van gegevens tussen diensten – wordt in Europa standaard voor online platforms.”
Transparantie en verbod op discriminerende algoritmen
GroenLinks-PvdA wil wettelijke transparantie bij geautomatiseerde beoordelingen en een verbod op risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode. Dit voorkomt dat privacywetgeving wordt omzeild via discriminerende data-analyse.
“De inzet van risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode — zoals bij de Toeslagenaffaire — wordt verboden. Transparantie en uitlegbaarheid worden wettelijk verplicht bij iedere vorm van geautomatiseerde beoordeling.”
De SP wil de privacy van burgers veel sterker beschermen door strengere privacywetgeving, beperking van dataverzameling en het recht op verwijdering van persoonsgegevens. Ze pleiten voor een verbod op grootschalige dataverzameling door bedrijven en overheid, geen chatcontrole, en meer controle op het gebruik van algoritmes en AI. De partij wil dat privacy een fundamenteel recht blijft, met duidelijke regels en handhaving tegen misbruik.
Strenge beperking van dataverzameling en dataverkoop
De SP wil dat overheden en bedrijven alleen strikt noodzakelijke persoonsgegevens mogen verzamelen, met dataminimalisatie als norm. Verkoop van data aan derden moet sterk worden beperkt en burgers krijgen het recht om hun gegevens te laten verwijderen, ook als deze zijn doorgegeven aan anderen.
“Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak. Er komen duidelijke regels over wat banken, verzekeraars en andere bedrijven over mensen mogen verzamelen en mogen besluiten op basis van statistische analyses van persoonsgegevens. De verkoop van data aan derden moet zo veel mogelijk beperkt worden. Iedereen moet het recht hebben om zijn gegevens te laten verwijderen. Inclusief data die is doorgegeven aan andere partijen of in systemen is verwerkt.”
Verbod op gepersonaliseerde advertenties en surveillancekapitalisme
De SP wil het verdienmodel van Big Tech aanpakken door gepersonaliseerde advertenties, advertentieveilingen en grootschalige dataverzameling en -handel wettelijk te verbieden.
“Daar moet een grote aanpak voorkomen, met als eerste kleine stappen een wettelijk verbod op gepersonaliseerde advertenties, advertentieveilingen en de grootschalige dataverzameling en handel.”
Geen chatcontrole en bescherming van communicatie
De partij verzet zich tegen Europese plannen voor chatcontrole, waarbij berichten vooraf gecontroleerd en ontsleuteld moeten worden. Ze willen encryptie juist beschermen en geen massale surveillance toestaan.
“We zijn tegen het plan van de EU om apps zoals WhatsApp of Signal verplicht berichten te laten controleren op ongewenste inhoud voordat ze worden verstuurd. Om dat te kunnen doen, moeten de apps eerst je berichten ontsleutelen, waardoor je privégesprekken niet meer écht privé zijn.”
“We zijn tegen het EU voornemen om chatcontrole verplicht te stellen. Dit zal de vertrouwelijkheid van communicatie ondermijnen. Versleutelen van informatie door burgers wordt niet verboden, maar moeten we juist stimuleren.”
Geen massasurveillance zonder verdenking
De SP wil dat er geen gegevens van burgers worden verzameld zonder concrete verdenking, ook niet door inlichtingendiensten. Sleepnet-surveillance wordt afgewezen.
“Als er geen concrete verdenking tegen iemand bestaat, mogen er geen gegevens binnengeharkt worden. Ook de AIVD heeft geen vrijbrief om massaal gegevens van burgers te verzamelen. Het doorzoeken van massa’s gegevens van onschuldige burgers is niet effectief voor de bestrijding van terreur en zulke sleepnetten laten we dus niet meer toe.”
Transparantie en beperking van algoritmes en AI bij besluitvorming
De SP wil dat algoritmes en AI niet zelfstandig mogen beslissen over mensen, zeker niet bij belangrijke besluiten. Er moet altijd menselijke controle zijn en duidelijkheid over welke gegevens gebruikt zijn.
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes. Ook moet het altijd duidelijk zijn welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
Versterking van de Autoriteit Persoonsgegevens
De partij wil de toezichthouder op privacy versterken zodat deze beter kan optreden tegen privacyschendingen, ook bij ‘gratis’ digitale diensten.
“Wij versterken de Autoriteit Persoonsgegevens om misstanden aan te pakken, zodat beter kan worden opgetreden wanneer de privacy van mensen in het geding is. Consumenten krijgen bij het gebruik van ‘gratis’ diensten (waarbij ze betalen met data, zoals op sociale media) dezelfde bescherming als wanneer ze zouden betalen met geld.”
D66 stelt het recht op privacy en zeggenschap over eigen data centraal in haar visie op privacywetgeving. De partij wil mensen meer regie geven over hun digitale leven, techbedrijven strenger reguleren en privacygevoelige informatie beter beschermen, vooral bij technologische innovaties in zorg en online platforms. Concrete voorstellen zijn onder meer het "Baas-over-eigen-bitsprincipe", het verplichten van techbedrijven tot snelle verwijdering van nepbeelden, en het waarborgen van privacy bij digitale zorgtoepassingen.
Baas over eigen data en digitale autonomie
D66 wil dat mensen zelf de regie krijgen over hun online leven en data, en dat Nederland en de EU onafhankelijker worden van grote buitenlandse techbedrijven. Dit moet de privacy van burgers versterken en de controle over persoonlijke gegevens teruggeven aan individuen, mede door stevige handhaving van Europese regels.
Strengere regels voor techbedrijven en bescherming tegen misbruik
D66 wil techbedrijven verplichten om snel op te treden tegen misbruik van persoonsgegevens, zoals bij deepfakes, en stelt aansprakelijkheid en toezicht centraal. Dit moet burgers beschermen tegen privacyschendingen en schadelijke digitale praktijken.
Privacybescherming bij technologische innovaties in de zorg
D66 erkent het belang van technologische innovaties in de zorg, maar benadrukt dat privacygevoelige informatie altijd goed beschermd moet worden. Dit voorkomt dat persoonlijke gezondheidsdata onzorgvuldig worden behandeld door zorgaanbieders of techbedrijven.
“Daarbij is het belangrijk dat privacygevoelige informatie goed wordt beschermd. En dat de techbedrijven zorgvuldig omgaan met de verkregen data.”
Gegevensdeling tussen zorg en veiligheid alleen met waarborgen
D66 wil het delen van gegevens tussen zorg en veiligheid mogelijk maken, maar uitsluitend met goede waarborgen voor privacy. Dit moet voorkomen dat gevoelige informatie onnodig of onveilig wordt gedeeld.
“Het delen van gegevens wordt mogelijk, met goede waarborgen.”
BBB benadrukt het belang van privacybescherming in het digitale tijdperk en wil privacywetgeving versterken waar het gaat om digitale rechten, dataveiligheid en overheidsdienstverlening. De partij pleit voor strikte handhaving van de AVG, privacyvriendelijke leeftijdsverificatie, beperking van surveillance en het verankeren van digitale grondrechten in de Grondwet. Tegelijk wil BBB privacywetgeving versoepelen voor gegevensuitwisseling bij zware criminaliteit.
Strikte handhaving en versterking van privacywetgeving
BBB ziet privacy als een fundamenteel recht dat in het digitale domein extra bescherming verdient. Ze willen de handhaving van bestaande privacywetgeving (zoals de AVG) versterken, digitale grondrechten grondwettelijk vastleggen en het gebruik van surveillance beperken zonder expliciete wetgeving en toezicht.
“Veranker digitale grondrechten in de Grondwet om de privacy, zeggenschap en autonomie van burgers in het digitale domein te waarborgen.”
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
“Versterk de positie van Functionarissen Gegevensbescherming (FG’s). Waarborg de effectieve handhaving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) om datalekken te voorkomen en de privacy te beschermen.”
Privacyvriendelijke digitale verificatie en bescherming van jongeren
BBB wil privacy centraal stellen bij digitale verificatie, vooral voor jongeren. Ze pleiten voor een Europees, privacyvriendelijk leeftijdsverificatiesysteem en uniforme standaarden om persoonlijke data te beschermen.
“Nederland gaat zich binnen de EU inzetten op een uniform en privacyvriendelijk leeftijdsverificatiesysteem dat apps zoals sociale media binnen de EU moeten hanteren om de veiligheid van persoonlijke data te garanderen.”
Versoepeling privacywetgeving bij zware criminaliteit
BBB wil privacywetgeving versoepelen waar het de aanpak van zware criminaliteit betreft, door barrières voor gegevensuitwisseling te verminderen.
“We halen barrières in privacywetgeving weg voor informatie-uitwisseling voor die zaken die gerelateerd zijn aan zware criminaliteit...”
De ChristenUnie benadrukt het belang van sterke privacywetgeving om burgers te beschermen tegen dataverzameling door grote techbedrijven en ongewenste digitale inmenging. Ze pleiten voor meer grip op data, transparantie over algoritmes, een recht op het wissen van persoonsgegevens, en zijn kritisch op Europese digitale identiteiten. Tegelijk willen ze privacyregels zoals de AVG versoepelen voor kleine vrijwilligersorganisaties om onnodige regeldruk te voorkomen.
Strengere privacybescherming tegen techbedrijven en algoritmes
De ChristenUnie wil burgers beter beschermen tegen dataverzameling en beïnvloeding door grote techbedrijven. Ze pleiten voor transparantie over algoritmes, meer controle over persoonlijke data, en het recht om gegevens te laten wissen. Dit moet voorkomen dat privacy en vrije toegang tot informatie in het gedrang komen.
“Ons recht op privacy en onze vrije en ongefilterde toegang tot gegevens kunnen in het gedrang komen als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen en steeds meer bepalen welke informatie wij zien.”
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
“Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten vernietigen.”
Kritisch op Europese Digitale Identiteit (eID)
De partij is kritisch over de invoering van een Europese Digitale Identiteit, uit zorgen over privacy en vrijwilligheid. Ze willen waarborgen dat deelname vrijwillig is, transparant verloopt en privacy wordt beschermd.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
Privacywetgeving versoepelen voor vrijwilligersorganisaties
De ChristenUnie vindt dat privacywetgeving zoals de AVG niet tot onnodige regeldruk mag leiden voor kleine vrijwilligersorganisaties. Ze willen deze regels aanpassen om het werk van vrijwilligers makkelijker te maken.
“Wetgeving moet minder en niet meer lastendruk opleveren. Daarom willen we regels zoals de AVG zo wijzigen dat deze niet meer tot onnodige regeldurk bij kleinere vrijwilligersorganisaties leidt.”
DENK pleit voor versterking van privacywetgeving, met nadruk op bescherming van digitale mensenrechten en het beperken van machtsmisbruik door technologie. Ze willen strengere regels voor algoritmen, meer bevoegdheden voor de Autoriteit Persoonsgegevens, en het aan banden leggen van de handel in persoonsgegevens, vooral gericht op bigtechbedrijven. Hun visie is dat privacy een fundamenteel recht is dat actief beschermd moet worden tegen zowel overheid als bedrijfsleven.
Strengere regels en transparantie voor algoritmen
DENK ziet het toenemende gebruik van algoritmen als een bedreiging voor fundamentele rechten, waaronder privacy. Ze willen daarom een aparte algoritmewet, een verplicht algoritmeregister en een verbod op afkomstgerelateerde kenmerken in risicoprofielen. Dit moet discriminatie en machtsmisbruik tegengaan en privacy waarborgen.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
Meer bevoegdheden en middelen voor de Autoriteit Persoonsgegevens
Om privacywetgeving effectief te handhaven, wil DENK de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) versterken met extra middelen, bredere bevoegdheden en meer expertise, vooral op het gebied van kunstmatige intelligentie.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Betere bescherming tegen handel in persoonsgegevens en macht van bigtech
DENK wil de online privacy beter waarborgen door de handel in persoonsgegevens te beperken en de macht van grote technologiebedrijven op Europees niveau in te perken. Dit is gericht op het beschermen van burgers tegen commerciële uitbuiting van hun data.
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
Investeren in digitale veiligheid en bescherming persoonsgegevens
Naast wetgeving wil DENK investeren in digitale infrastructuur en ondersteuning van kleine organisaties om persoonsgegevens beter te beschermen tegen digitale dreigingen.
“Wij willen extra ondersteuning voor kleine organisaties om hun digitale beveiliging op orde te krijgen. De overheid investeert in een veilige digitale infrastructuur en de bescherming van persoonsgegevens.”
De SGP erkent het belang van privacybescherming, maar vindt dat privacywetgeving zoals de AVG (Algemene verordening gegevensbescherming) niet mag verhinderen dat misdaad, mensenhandel en zorgproblemen effectief worden aangepakt. De partij pleit voor aanpassing van privacyregels waar deze de veiligheid, opsporing of hulpverlening belemmeren, en wil daarnaast het eigenaarschap van persoonlijke data versterken.
Privacyregels aanpassen voor veiligheid en opsporing
De SGP vindt dat privacywetgeving niet in de weg mag staan bij het bestrijden van criminaliteit, mensenhandel en het bieden van hulp aan kwetsbare personen. Ze willen de uitwerking van de AVG aanpassen zodat gegevensdeling mogelijk is waar dat noodzakelijk is voor veiligheid en zorg.
“De aanpak van mensenhandel mag niet verhinderd worden door te strenge toepassing van de AVG. De SGP wil de uitwerking van de AVG aanpassen zodat meer zaken opgelost kunnen worden.”
“De politie moet goed kunnen samenwerken met de zorg, familie en gemeenten bij verwarde personen. De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) mag dat niet hinderen, zeker bij gevaar voor de verwarde persoon of de omgeving.”
Individueel eigenaarschap van data versterken
De SGP wil dat burgers meer zeggenschap krijgen over hun eigen data, in plaats van bedrijven of fabrikanten. Dit moet de privacy van burgers beter beschermen in de digitale samenleving.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
Privacywaarborgen bij leeftijdsverificatie en digitale technologie
Bij het verplicht stellen van leeftijdsverificatie en het gebruik van digitale technologieën, benadrukt de SGP het belang van privacywaarborgen, vooral voor kinderen en ouders.
“Leeftijdsverificatie wordt verplicht en vindt plaats op app-storeniveau waarbij koppeling plaatsvindt van de API-systemen. We houden daarbij specifiek aandacht voor waarborgen ten aanzien van de privacy en de rechten van ouders.”
Ethische richtlijnen voor AI ter bescherming van privacy
De SGP wil dat bij de inzet van kunstmatige intelligentie privacy wordt beschermd door ethische richtlijnen en regelmatige controles.
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy. Regelmatige controles en onafhankelijke evaluaties zijn noodzakelijk om te garanderen dat AI-systemen op een eerlijke, veilige en betrouwbare manier functioneren.”
BIJ1 pleit voor een sterke aanscherping van privacywetgeving, waarbij het verzamelen van data door overheid en politie tot een minimum wordt beperkt en streng wordt gecontroleerd. Cameratoezicht en automatische gezichtsherkenning worden uitzonderingen in plaats van de norm, met streng toezicht door privacywaakhonden en afdwingbare sancties. De partij wil dat privacy van burgers centraal staat, vooral bij surveillance en dataverzameling in de publieke ruimte.
Cameratoezicht en dataverzameling beperken
BIJ1 wil dat cameratoezicht en dataverzameling door overheid en politie alleen nog plaatsvinden als het strikt noodzakelijk is, met strenge toetsing aan aangescherpte privacywetgeving. Dit moet de privacy van burgers beschermen tegen onnodige surveillance en data-opslag.
“Alle (politie)camera’s in de publieke ruimte komen in een openbaar register en worden getoetst op aangescherpte privacywetgeving. Cameratoezicht wordt niet meer de norm, maar een uitzondering. Het verzamelen van data via privé smart-deurbellen wordt helemaal gestopt.”
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden. De adviezen van privacywaakhonden worden openbaar en afdwingbaar met sancties die verder gaan dan de huidige ineffectieve bestuurlijke boetes.”
Verbod op automatische gezichtsherkenning en streng toezicht op beeldmateriaal
De partij wil automatische gezichtsherkenning volledig verbieden en bestaande video-archieven laten onderzoeken door privacywaakhonden en de rechter. Beeldmateriaal zonder directe strafrechtelijke relevantie moet worden verwijderd.
“Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden. Bestaande video-archieven worden volledig onderzocht door privacywaakhonden en getoetst bij de rechter. Al het beeldmateriaal dat geen directe toepassing heeft voor strafrechtelijk onderzoek wordt verwijderd.”
Inperking bevoegdheden veiligheidsdiensten en democratische controle
BIJ1 wil de bevoegdheden van veiligheidsdiensten inperken en de controle op deze diensten versterken, om te voorkomen dat privacywetgeving wordt geschonden door grootschalige gegevensverstrekking of surveillance.
“We intensiveren en verbeteren intussen de strenge, bindende, onafhankelijke democratische controle over deze diensten. Hun bevoegdheden worden ingeperkt, en gegevensverstrekking aan buitenlandse geheime diensten wordt aan banden gelegd.”
De VVD kiest in haar verkiezingsprogramma voor een duidelijke prioritering van veiligheid en informatiedeling boven het beschermen van privacy, vooral waar het gaat om criminaliteitsbestrijding en digitale dreigingen. Privacywetgeving wordt waar nodig aangepast of ondergeschikt gemaakt aan het belang van veiligheid, met voorstellen om informatiedeling tussen instanties te verruimen en privacy van criminelen minder zwaar te laten wegen. Tegelijkertijd wordt privacy bij financiële transacties en overheidsdiensten wel als belangrijk uitgangspunt genoemd.
Informatiedeling boven privacy bij criminaliteitsbestrijding
De VVD vindt dat privacywetgeving niet in de weg mag staan aan effectieve bestrijding van criminaliteit en ondermijning. Ze willen de mogelijkheden voor informatiedeling tussen publieke en private instanties verruimen, ook als dit ten koste gaat van privacy, omdat het huidige privacyregime volgens hen criminelen beschermt en opsporing belemmert.
“Informatiedeling boven privacy: We verbeteren de mogelijkheden voor publieke en private instanties om informatie te delen met het oog op de aanpak van ondermijning en het voorkomen van (online) fraude. Signalen van witwassen, (vastgoed)fraude of ondermijning kunnen op dit moment namelijk in de praktijk niet worden gedeeld, met als resultaat dat criminelen vrij spel hebben.”
“te vaak staat het belang van privacy van een crimineel boven het veiligheidsbelang van ons allen.”
Privacy waarborgen bij financiële transacties
De VVD benadrukt dat privacy bij financiële transacties gewaarborgd moet blijven, zodat betalingen niet tot individuen te herleiden zijn en de overheid geen sturende rol krijgt, behalve bij gerichte opsporing.
“juridisch zo is ingericht dat privacy gewaarborgd is, betalingen niet traceerbaar zijn naar individuen, en de overheid geen sturende of beperkende rol kan spelen in bestedingen, met uitzondering bij gerichte criminele opsporing.”
Efficiënte digitale overheid met privacy als randvoorwaarde
De VVD wil dat burgers hun persoonsgegevens maar één keer hoeven aan te leveren bij de overheid en dat deze gegevens veilig en niet dubbel worden uitgevraagd, wat zowel de privacy als de efficiëntie ten goede komt.
“Nederlanders hoeven dezelfde informatie nooit meer dan één keer bij de overheid aan te leveren en loggen op één plek in. ... Overheidsdiensten gebruiken persoonsgegevens die in deze omgeving staan en mogen dit niet dubbel uitvragen. Dit is veiliger, goedkoper en gebruiksvriendelijker.”
50PLUS benadrukt het belang van digitale privacy en veiligheid, vooral ter bescherming van ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal. Hun belangrijkste concrete voorstellen zijn het versterken van digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen en het beperken of verbieden van anonieme accounts. De partij ziet privacy als essentieel onderdeel van digitale inclusie en bescherming van kwetsbare groepen.
Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen voor ouderen
50PLUS wil ouderen beter beschermen tegen digitale bedreigingen door privacy- en veiligheidsmaatregelen te versterken. Dit is vooral gericht op het voorkomen van online oplichting en identiteitsdiefstal, waarbij de partij privacywetgeving als een noodzakelijk schild ziet voor kwetsbare groepen in de digitale samenleving.
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
Verbieden of beperken van anonieme accounts
Om misbruik en identiteitsdiefstal tegen te gaan, pleit 50PLUS voor het verbieden of sterk beperken van anonieme accounts. Dit voorstel raakt direct aan privacywetgeving, omdat het de balans zoekt tussen privacybescherming en het tegengaan van digitale criminaliteit.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
Het CDA erkent het belang van privacywetgeving, maar vindt dat bestaande regels zoals de AVG (Algemene verordening Gegevensbescherming) soms efficiënte samenwerking en gegevensdeling onnodig belemmeren. Ze pleiten voor een kritische herziening van deze wetgeving om administratieve lasten te verminderen, mits de voordelen voor betrokkenen duidelijk zijn. Daarnaast wil het CDA privacyvriendelijke standaarden verplicht stellen voor techbedrijven.
Kritische herziening van de AVG (privacywetgeving)
Het CDA vindt bescherming van persoonsgegevens belangrijk, maar ziet dat de AVG soms samenwerking en gegevensdeling hindert en tot administratieve lasten leidt. Ze willen de wet kritisch evalueren en waar mogelijk ruimte benutten voor efficiëntere gegevensuitwisseling, zolang dit in het voordeel is van betrokkenen.
“Waar de Algemene verordening Gegevensbescherming belangrijk is in het beschermen van privacygegevens van inwoners, zit de wet ook vaak efficiënte samenwerking door delen van gegevens in de weg en zorgt de wet voor administratieve lasten. We houden deze wet goed tegen het licht. Daar waar voordelen voor betrokkenen evident zijn, willen we de ruimte benutten.”
Verplichte privacyvriendelijke standaardinstellingen bij techbedrijven
Het CDA wil dat techbedrijven standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen hanteren, om zo de privacy van gebruikers beter te beschermen.
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
JA21 pleit voor het versoepelen van privacywetgeving waar deze het gebruik van cameratoezicht en surveillancetechnologie door de politie belemmert. Hun belangrijkste concrete voorstel is het wegnemen van juridische obstakels voor het maken, opslaan en uitkijken van camerabeelden, met als doel de veiligheid te vergroten en criminaliteit effectiever te bestrijden. De partij kiest hierbij nadrukkelijk voor veiligheid boven privacybescherming in de openbare ruimte.
Juridische belemmeringen voor cameratoezicht en surveillance wegnemen
JA21 vindt dat privacywetgeving de inzet van cameratoezicht en moderne surveillancetechnologie niet in de weg mag staan. Zij willen juridische obstakels verwijderen om politie en andere handhavers meer mogelijkheden te geven tot het maken, opslaan en bekijken van camerabeelden, vooral om drugssmokkel en criminaliteit tegen te gaan. Dit standpunt adresseert direct de spanning tussen privacybescherming en veiligheidsbelangen.
“Uitbreiding van het cameratoezicht, wegnemen van juridische belemmeringen voor het maken, opslaan en uitkijken van camerabeelden en fors investeren in geavanceerde surveillancetechnologie om drugssmokkel tegen te gaan.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma