Verkiezingsprogramma's 2025 overpreventie
De ChristenUnie ziet preventie als essentieel om maatschappelijke en gezondheidsproblemen te voorkomen, in plaats van achteraf te genezen of behandelen. Ze pleiten voor concrete investeringen in preventie op het gebied van gezondheid, schulden, suïcide, onbedoelde zwangerschap en verslaving, met nadruk op voorlichting, vroege interventie en het wegnemen van praktische oorzaken. Hun visie is dat preventie structureel en integraal moet worden aangepakt, met samenwerking tussen overheid, zorg, onderwijs en maatschappelijke organisaties.
Investeren in gezondheids- en leefstijlpreventie
De ChristenUnie wil gezondheidsproblemen voorkomen door preventieprogramma’s, voorlichting en het basispakket uit te breiden met preventieve zorg. Ze richten zich op het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen, suïcide, tandproblemen en verslaving, en willen dat zorgverzekeraars meer investeren in preventie.
“Succesvolle preventieprogramma’s, zoals ‘Nu niet zwanger’, breiden we uit. Daarnaast investeren we in voorlichting via scholen, huisartsen en verenigingen.”
“Het basispakket wordt uitgebreid met periodieke controle en het herstellen van gaatjes bij de tandarts om te voorkomen dat kleine problemen uitgroeien tot grote gezondheidsproblemen.”
“Vanuit de zorgverzekeraars wordt er geïnvesteerd in preventie en de sociale basis. Dit gebeurt nu nauwelijks terwijl preventie en een stevige sociale basis veel (gespecialiseerde) zorg voorkomen.”
“De landelijke en gemeentelijke overheid nemen het voortouw in integraal beleid voor suïcidepreventie, samen met andere sectoren. Daar moeten voldoende middelen voor beschikbaar zijn.”
Financiële educatie en schuldenpreventie bij jongeren
De partij vindt het belangrijk om schulden te voorkomen door jongeren financieel weerbaar te maken via educatie en preventieprogramma’s. Ze willen ook dat kredietverstrekkers bijdragen aan een preventiefonds.
“Met goede financiële educatie en programma’s gericht op zelfstandigheid en financiële verantwoordelijkheid, worden jongeren getraind om verstandig met geld om te gaan om schulden te voorkomen.”
“Tot slot willen we dat kredietverstrekkers een klein deel van het verleende bedrag afgedragen aan een preventie-/schuldenfonds. Dit fonds kan worden ingezet voor preventie, maar ook bijdragen aan het oplossen van schulden (‘de vervuiler betaalt’).”
Voorkomen van huiselijk geweld, femicide en generatiepatronen
De ChristenUnie wil geweld en femicide voorkomen door drempels voor melding te verlagen, gezinsgerichte ondersteuning te bieden en te leren van internationale aanpakken.
Preventie van onbedoelde en ongewenste zwangerschappen
De partij zet in op het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen door anticonceptie in het basispakket op te nemen en preventieprogramma’s uit te breiden.
“Het voorkomen van onbedoelde en ongewenste zwangerschappen staat centraal. Vormen van anticonceptie die bijdragen aan een afname van ongewenste zwangerschappen en abortussen en zelf geen abortieve werking hebben, worden opgenomen in het basispakket.”
“Succesvolle preventieprogramma’s, zoals ‘Nu niet zwanger’, breiden we uit.”
Verslavingspreventie: tabak, alcohol en pornografie
De ChristenUnie wil verslaving voorkomen door strengere regelgeving, prijsmaatregelen en voorlichting, met bijzondere aandacht voor jongeren.
“Een rookvrije generatie is ons doel. Daarom willen wij een totaalverbod op de verkoop van vapes.”
“Alcohol moet minder zichtbaar worden in de openbare ruimte, zeker voor jongeren. De goedkoopste alcohol wordt duurder, zodat we buitensporig alcoholgebruik financieel ontmoedigen.”
“Sociale mediabedrijven worden verplicht hun producten minder verslavend te maken.”
“Zolang er geen algeheel pornoverbod is, maken we werk van leeftijdsverificatie bij pornosites, in navolging van het voorbeeld in Frankrijk.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) ziet preventie als een kernstrategie om gezondheidsproblemen, sociale problemen en milieuschade te voorkomen in plaats van achteraf te behandelen. Ze willen structureel investeren in preventieve zorg, leefstijl, mentale gezondheid en het voorkomen van ziekten, met concrete voorstellen zoals het opnemen van preventieve zorg in het basispakket, structurele financiering en het verplichten van verzekeraars om bij te dragen aan preventie.
Structurele investering in preventieve zorg en leefstijl
PvdD wil dat preventie centraal komt te staan in het zorgbeleid, met structurele financiering voor bewezen preventieve programma’s, leefstijlinterventies en het opnemen van preventieve zorg in het basispakket. Dit moet gezondheidsproblemen voorkomen en de zorgkosten verlagen.
“We investeren in bewezen preventieve (online) programma’s binnen de geestelijke gezondheidszorg. De financiering wordt structureel geregeld, in samenwerking met verzekeraars, gemeenten, scholen en huisartsen.”
“Uitgaven voor of kosten van preventie – zoals de diëtist, verslavingszorg en hulp bij stoppen met roken – komen in het basispakket en worden volledig vergoed.”
“Tot er een hernieuwd zorgfonds is, verplichten we zorgverzekeraars mee te betalen aan preventie en positieve gezondheid.”
“We geven leefstijlinterventies een stevigere plek in de zorg en in zorgopleidingen. Dankzij deze interventies worden patiënten soms weer medicijnvrij of worden chronische ziektes voorkomen.”
Preventie van mentale gezondheidsproblemen en suïcide
De partij legt nadruk op het voorkomen van mentale gezondheidsproblemen, onder andere door suïcidepreventie wettelijk te borgen en mentale gezondheid structureel te integreren in onderwijs en zorg.
“Een aanpak voor suïcidepreventie, in onderwijs, zorg en op sociaaleconomisch terrein, is nodig om het aantal zelfdodingen terug te dringen. Suïcidepreventie wordt daarnaast wettelijk geborgd, met extra aandacht voor neurodivergente en LHBTIQA+-personen.”
“Er komt een breed plan van aanpak voor mentale volksgezondheid waarbij naast zorgprofessionals ook het onderwijs, werkgevers- en werknemersorganisaties betrokken worden.”
Preventie van zoönosen en infectieziekten
PvdD wil de regie bij het ministerie van Volksgezondheid leggen voor het voorkomen van dierziekten die op mensen kunnen overspringen, en verplicht gezondheidseffectrapportages bij risicovolle projecten.
“Het ministerie van Volksgezondheid krijgt altijd de regie over de preventie en bestrijding van dierziektes die over kunnen springen op mensen en krijgt de mogelijkheid om hier uit voorzorg op in te grijpen.”
“Gezondheidseffectrapportages worden verplicht bij alle projecten met risico op zoönosen om de mogelijke gevolgen voor de gezondheid van omwonenden in kaart te brengen en om nieuwe uitbraken van dierlijke infectieziekten te voorkomen.”
Preventie in het onderwijs en bij jongeren
De partij wil preventie en vroegsignalering van mentale en sociale problemen bij jongeren structureel verankeren in het onderwijs, onder andere door jaarlijkse metingen en meer studentenpsychologen.
“Er komt een jaarlijkse meting naar het studentenwelzijn in het kader van preventie, vroegsignalering en taboedoorbreking.”
“Het aanbod van studentenpsychologen wordt verruimd, zodat studenten op een redelijke termijn hulp kunnen inroepen.”
Preventie van criminaliteit en recidive
PvdD wil criminaliteit voorkomen door te investeren in kansengelijkheid, ondersteuning van risicogroepen en het hervormen van het strafrecht met focus op preventie.
Volt ziet preventie als een essentieel onderdeel van het gezondheidsbeleid en wil structureel investeren in het voorkomen van ziekte, in plaats van alleen behandelen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het verlagen van zout en alcoholgebruik, het stimuleren van een gezonde leefstijl, het versterken van sociale en economische stabiliteit, en het investeren in onderzoek naar effectieve preventie. Volt koppelt preventie aan zowel gezondheidswinst als kostenbesparing en wil dat preventie een centrale plek krijgt in beleid en financiering.
Structurele investering in preventieve gezondheidszorg
Volt wil preventie centraal stellen in het zorgbeleid door bindende maatregelen, financiële prikkels en onderzoek, met als doel het voorkomen van ziekte en het verlagen van zorgkosten. Preventie wordt gezien als een manier om onnodig leed te voorkomen en de zorg toekomstbestendig te maken.
“Preventieve zorg voorkomt onnodig leed en toekomstige zorgkosten.”
“Volt investeert in structureel onderzoek naar kostenefficiënte preventie, zodat preventie echt bij kan dragen aan het verminderen van de kosten in de zorg. Volt zorgt er daarbij voor dat de gezondheidswinst van preventie, net als bij zorg, gewaardeerd wordt met een geldbedrag. Dit benadrukt het belang van preventie.”
“Volt brengt preventieve en acute mondzorg terug in het basispakket. Door zorg op tijd en laagdrempelig beschikbaar te maken, voorkomen we erger wordende klachten en onnodige medische ingrepen.”
Gezonde leefstijl afdwingen via regelgeving en prijsprikkels
Volt kiest voor harde maatregelen om ongezond gedrag te ontmoedigen en gezonde keuzes aantrekkelijker te maken, zoals het instellen van maximumwaarden voor zout, het weren van alcohol uit supermarkten, en het verhogen van accijnzen op nicotineproducten.
“We maken bindende maximumwaarden voor zout in voedingsmiddelen om op die manier de zoutinname te verminderen.”
“We verminderen alcoholgebruik door de zichtbaarheid en beschikbaarheid te verminderen, onder andere door alcohol geheel uit supermarkten te weren.”
“We realiseren de rookvrije generatie zo snel mogelijk, voor zowel tabak als vapes. We verhogen accijnzen, weren lobbyisten van de nicotine-industrie en verplichten importeurs van nicotineproducten om een percentage van hun winst in een nicotinefonds te storten, dat kan worden aangewend om nicotinegebruik tegen te gaan.”
Brede preventie: sociale stabiliteit en burgerinitiatieven
Volt verbreedt het begrip preventie naar sociale en economische factoren, zoals armoedebestrijding en actief burgerschap, en stelt dat een stabiele leefsituatie en betrokken samenleving essentieel zijn om zorgvraag te voorkomen.
“Echte preventie vraagt een stabiele leefsituatie met een voorspelbaar (basis)inkomen, en een betrokken samenleving.”
“Armoedebestrijding wordt onderdeel van de Samenhangende Preventiestrategie. Deze preventiestrategie is nu vooral gericht op het terugdringen van roken, alcohol- en drugsmisbruik, schermgebruik, seksuele gezondheid en overgewicht. De sociale problematiek rondom de leefsituatie, zoals armoede, huisvestingsproblemen, dakloosheid en huiselijk geweld, moet hierin ook worden meegenomen.”
Preventie als taak van gemeenten met extra middelen
Volt wil dat gemeenten meer verantwoordelijkheid en budget krijgen voor preventie, gezond leven en vroegsignalering, zodat preventie lokaal effectiever kan worden uitgevoerd.
“Gemeenten hebben, naast het Rijk en de zorgaanbieders, een wettelijke taak als het aankomt op preventie, gezond leven, een gezonde leefomgeving en vroegsignalering. Om deze taak beter uit te kunnen voeren, hevelen we een additionele 1% van de zorgbegroting over naar gemeenten.”
Preventie als uitgangspunt in Europees gezondheidsbeleid
Volt pleit voor een actieve rol van de EU in preventie, met gezamenlijke campagnes en regelgeving gericht op gezonder leven, en het weren van schadelijke industrieën en producten.
BBB ziet preventie als essentieel om gezondheidsproblemen, zorgkosten en maatschappelijke schade te beperken. De partij legt nadruk op het bevorderen van een gezonde leefstijl, samenwerking in de buurt en het sociaal domein, en het inzetten op bewezen effectieve preventiemethoden. Concrete voorstellen zijn structurele aandacht voor gezonde voeding, bewegen, mentale ondersteuning en het inzetten van sport als preventief middel.
Structurele aandacht voor gezonde leefstijl en preventie
BBB wil dat preventie centraal staat door gezonde voeding, beweging en mentale ondersteuning te stimuleren, vooral op scholen, in buurten en bij sportclubs. Dit moet ziekten voorkomen, de druk op de zorg verlichten en de sociale samenhang versterken. Lokale samenwerking tussen gemeenten, scholen en verenigingen is hierbij essentieel.
“Gezond leven begint met voorkomen in plaats van genezen. Een goede gezondheid ontstaat in zorgzame buurten die sociale verbondenheid bevorderen. De buurt als ecosysteem om zorg te voorkómen. BBB wil structurele aandacht voor gezonde voeding, bewegen en mentale ondersteuning op school, in de buurt en bij sportclubs.”
“Een gezonde leefstijl begint jong en lokaal. Meer aandacht is daarom nodig voor beweging en gezond eten in scholen en buurten.”
“BBB wil blijvend aandacht houden voor gezonde leefstijlbevordering. Zo voorkom je ziekten, verbeter je je gezondheid en verlicht je de druk op de zorg.”
“Sport en bewegen moeten voor iedereen toegankelijk en betaalbaar zijn, ongeacht inkomen, leeftijd of woonplaats.”
Wetenschappelijk onderbouwde preventie bij verslaving en mentale gezondheid
BBB kiest bij verslavingsproblematiek en mentale gezondheid voor preventie op basis van wetenschappelijk bewezen methoden. Vroegsignalering, snelle hulp en samenwerking tussen zorg en sociaal werk zijn hierbij belangrijk om problemen te voorkomen of te beperken.
“Bij de aanpak van verslavingsproblematiek kiest BBB bovendien voor een evenwichtig beleid dat gebaseerd is op wetenschappelijk onderbouwde methoden van risico preventie en schadebeperking.”
“Vroegsignalering en snelle hulp dragen bij aan een betere mentale gezondheid. BBB hecht veel belang aan maatschappelijk werk en wijkteams die jongeren spreken in hun eigen omgeving.”
“Inzetten op samenwerking tussen sociaal werk en de zorg kan de negatieve gezondheidseffecten van problemen als eenzaamheid en schulden verminderen of zelfs voorkomen.”
Sport als preventief middel tegen fysieke en mentale problemen
BBB ziet sport als een krachtig preventiemiddel dat niet alleen fysieke en mentale gezondheid bevordert, maar ook sociale samenhang versterkt. Sport wordt gepositioneerd als alternatief voor negatieve invloeden zoals social media.
Het CDA ziet preventie als een brede maatschappelijke investering die verder gaat dan alleen leefstijl, en wil gezondheid bevorderen door sociale, mentale en fysieke factoren aan te pakken. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het aanscherpen van het Preventieakkoord, invoeren van een suikerbelasting, verhogen van de tabaksleeftijd, en investeren in mentale veerkracht bij jongeren. Hun visie is dat door preventie de zorgvraag afneemt en de samenleving gezonder en weerbaarder wordt.
Preventie als brede maatschappelijke investering
Het CDA beschouwt preventie niet alleen als het bevorderen van een gezonde leefstijl, maar ook als investeren in welzijn en bestaanszekerheid. Ze willen de baten van preventie beter inzichtelijk maken en structureel financieren, zodat minder curatieve zorg nodig is.
“Preventie is meer dan leefstijl. Het is ook investeren in welzijn en bestaanszekerheid. Om de baten van preventie goed te kunnen berekenen, ontwikkelen we een investeringsmodel waarin ook gekeken wordt naar de verschillende zorgwetten en de effecten op andere beleidsterreinen.”
“hoe preventieve zorg en welzijn structureel gefinancierd kunnen worden, waardoor minder curatieve zorg nodig is.”
Aanscherpen en uitbreiden van leefstijlpreventie
Het CDA wil het Preventieakkoord aanscherpen, gezonde keuzes makkelijker maken en ongezond gedrag ontmoedigen via concrete maatregelen zoals een suikerbelasting, rookverboden en gratis schoolfruit. Hiermee richten ze zich op het voorkomen van gezondheidsproblemen, vooral bij jongeren.
“We scherpen het ‘Preventieakkoord’ aan. Supermarkten moeten zich steviger inspannen om hun maatschappelijke bijdrage te leveren aan gezond leven. Ook het aanbod van eten en drinken op bijvoorbeeld scholen, trein- en tankstations, sportclubs en musea moet gevarieerder.”
“Wij willen gratis schoolfruit voor kinderen op de basisschool.”
“We introduceren een brede suikerbelasting.”
“We verhogen de leeftijdsgrens van tabaksverkoop naar 21 jaar en willen een generatiegebonden rookverbod waarbij we roken stapsgewijs verbieden.”
Investeren in mentale preventie bij jongeren
Het CDA legt nadruk op het voorkomen van mentale problemen, vooral bij jongeren, door te investeren in vroege interventie en programma’s die mentale veerkracht versterken op school, werk en in de wijk.
“We zetten in op preventie van mentale problemen van met name jongeren. We willen vroege interventie en voorkomen dat mentale problemen te zwaar worden. We investeren in programma’s op school, het werk en in de wijk om mentale veerkracht te versterken.”
Preventie van criminaliteit en drugsgebruik onder jongeren
Het CDA wil criminaliteit en drugsgebruik onder jongeren voorkomen door structurele programma’s als ‘Preventie met Gezag’ voort te zetten en uit te breiden, en door bewustwordingscampagnes over de gevolgen van drugsgebruik.
“We zetten het programma ‘Preventie met Gezag’ – dat helpt jongeren die in de criminaliteit dreigen te belanden of al vastzitten – structureel voort en breiden het uit, ook voor kleinere gemeentes rond grote steden.”
“We zetten in op preventie en bewustwording van de gevolgen van drugsgebruik.”
De SGP legt sterk de nadruk op preventie als middel om gezondheidsproblemen, verslavingen en maatschappelijke problemen te voorkomen, met een focus op lokale, gezinsgerichte aanpakken en bewezen effectieve interventies. Ze willen investeren in preventie via structurele fondsen, het duurder maken van ongezond voedsel, en het tegengaan van verslavingen, met bijzondere aandacht voor jongeren. De partij kiest voor concrete, wettelijke verankering van preventieve taken en wil schadelijk gedrag ontmoedigen zonder de persoonlijke verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen.
Lokale en gezinsgerichte preventie van gezondheidsproblemen
De SGP ziet preventie als essentieel om gezondheidsproblemen en verslavingen te voorkomen, vooral bij jongeren. Ze pleiten voor een lokale, gezinsgerichte aanpak naar het voorbeeld van het IJslandse model, en willen wettelijke taakverdeling en structurele financiering voor bewezen effectieve preventie-interventies.
“Er komt een lokale preventieaanpak vergelijkbaar met het succesvolle ‘IJslandse model’.”
“Effectieve preventie in de zorg vraagt om een wettelijke taak- en rolverdeling tussen overheid, verzekeraars en zorgaanbieders en een structureel preventiefonds voor bewezen effectieve interventies.”
“Wij zien dat goede relaties, een gezonde leefstijl en verbondenheid met anderen bijdragen aan het voorkomen van gezondheidszorg.”
Verslavingen en schadelijk gedrag voorkomen
De SGP wil verslavingen en schadelijk gedrag actief tegengaan door ouders en jongeren te informeren, schadelijke reclame te verbieden, en de wettelijke ruimte voor kansspelen te beperken. De nadruk ligt op het beschermen van kwetsbare groepen en het ontmoedigen van middelengebruik.
“Ouders en tieners worden geïnformeerd over de gezondheidsschade door drugs, tabak en alcohol en over de gevaren van verslavingen van porno, sociale media, gokken en games.”
“De SGP wil geen schadelijke reclame toestaan die verslavingen in de hand werken. De wettelijke ruimte voor kansspelen wordt teruggedraaid.”
“De overheid moet kwetsbare mensen beschermen door middelengebruik en verslavingen tegen te gaan.”
Gezonde leefstijl stimuleren via prijsbeleid en sport
De SGP wil gezonde keuzes stimuleren door gezonde producten goedkoper en ongezond voedsel duurder te maken, en door te investeren in sportvoorzieningen voor iedereen in plaats van topsport.
Preventie van schulden via vroegtijdige signalering
De SGP ziet preventie ook als belangrijk bij het voorkomen van schulden, door vroegtijdige signalering en inzet van informele schuldhulpverlening.
“In samenwerking met Nederlandse Schuldhulproute en SchuldHulpMaatje komt er een landelijk schuldendashboard, dat ook preventief wordt ingezet.”
De SP ziet preventie als een kernonderdeel van het gezondheidsbeleid en wil bewezen preventieve zorg volledig toegankelijk en vergoed maken. Ze pleiten voor structurele investeringen in preventie om gezondheidsproblemen, armoede, criminaliteit en hoge zorgkosten te voorkomen. De partij richt zich op collectieve maatregelen zoals het opnemen van preventie in het basispakket, het aanpakken van ongezonde industrieën, en het versterken van preventieve zorg in wijken en scholen.
Preventie volledig in het basispakket en gratis toegankelijk
De SP wil dat alle bewezen preventieve zorg, zoals tandartscontroles, stoppen-met-rokenprogramma’s en leefstijlbegeleiding, volledig wordt vergoed en voor iedereen toegankelijk is. Hiermee willen ze gezondheidsproblemen voorkomen voordat er zorg nodig is en sociaaleconomische gezondheidsverschillen verkleinen.
“Preventie komt in het basispakket. Voorkomen is beter dan genezen. Omdat preventie werkt maken we het toegankelijk voor iedereen. We investeren in gezondheid voordat er zorg nodig is. Alle bewezen preventieve zorg, zoals controles bij de tandarts, stoppenmet rokenprogramma’s en leefstijlbegeleiding, wordt volledig vergoed.”
“Door inzet op preventie voorkomen we leed voor mensen en kosten voor de samenleving.”
Investeren in preventieve publieke zorg en voorlichting
De SP wil niet bezuinigen op preventieve zorg vanuit de GGD, maar juist investeren in voorlichting over vaccinaties, pandemische paraatheid en seksuele gezondheid. Ze zien dit als een manier om op lange termijn kosten te besparen en de volksgezondheid te verbeteren.
“Voorkomen is beter dan genezen. Daarom moet er niet bezuinigd worden op preventieve zorg die wordt gegeven vanuit de GGD, maar moet er worden geïnvesteerd. De inzet die door hen wordt gedaan op het gebied van voorlichting over vaccinaties, pandemische paraatheid en seksuele gezondheid bespaart ook een hoop kosten op de lange termijn.”
Gezonde leefstijl stimuleren en ongezonde industrieën aanpakken
De SP wil de voedings- en tabaksindustrie aanpakken door gezonde voeding goedkoper te maken, ongezonde marketing te beperken en het verdienmodel van schadelijke producten te doorbreken. Dit moet ziekte voorkomen en de volksgezondheid structureel verbeteren.
“Ziekte voorkomen is beter dan genezen. En goedkoper ook. Maar zolang bedrijven mogen verdienen aan het ziek maken van mensen, blijven we dweilen met de kraan open.”
“We pakken de rookindustrie aan. Onze kinderen worden verleid met ongezonde vapes, daarom beperken we het aantal verkooppunten drastisch en maken een eind aan het verdienmodel van de vapeindustrie.”
“We schrappen de btw op gezonde producten (volgens de Schijf van Vijf), zodat gezond eten voor iedereen bereikbaar blijft.”
Preventie van criminaliteit door sociale investeringen
De SP ziet criminaliteit als een gevolg van maatschappelijke problemen en wil investeren in preventie, jongerenwerk, geestelijke gezondheidszorg en wijkagenten om criminaliteit te voorkomen in plaats van alleen te bestraffen.
“Criminaliteit bestrijden we door de problemen van mensen op te lossen en te voorkomen, niet alleen door mensen te vervolgen. Daarom investeren we in preventie, jongerenwerkers, opbouwwerkers, geestelijke gezondheidszorg en wijkagenten.”
Preventie van armoede en sociale uitsluiting
De SP beschouwt armoedebestrijding en het voorkomen van sociale uitsluiting als een vorm van preventie die leidt tot minder gezondheidsproblemen, hogere arbeidsproductiviteit en lagere maatschappelijke kosten.
“Voorkomen is beter dan genezen, ook voor de begroting. Met ambitieuze inzet op preventie voorkomen we dat gezondheidsproblemen ontstaan. Door goede zorg zonder eigen risico hoeft niemand meer zorg te mijden. Door deze investeringen in de gezondheid van mensen zorgen we dat mensen zich kunnen richten op het moois in het leven en voorkomen we hogere kosten op de langere termijn.”
“Met vrij toegankelijk openbaar vervoer voorkomen we eenzaamheid, armoede, sociale uitsluiting, vergroten we baankansen en verlagen we de kosten voor ons allemaal.”
D66 ziet preventie als een kernstrategie om gezondheidsproblemen, criminaliteit en maatschappelijke achterstanden te voorkomen in plaats van achteraf te behandelen. Ze willen investeren in preventie door het financieel aantrekkelijk te maken voor gemeenten en zorgverzekeraars, preventieve doelen wettelijk vast te leggen, en lokale samenwerking te stimuleren, vooral op het gebied van gezondheid, jeugd en veiligheid.
Preventie financieel aantrekkelijk maken voor gemeenten en zorgverzekeraars
D66 wil dat investeren in preventie loont, zodat het voor gemeenten en zorgverzekeraars aantrekkelijk wordt om in gezondheid te investeren in plaats van alleen te behandelen. Dit moet de focus verschuiven van zorg achteraf naar het voorkomen van ziekte en gezondheidsproblemen.
“We zorgen dat preventie loont, zodat het voor gemeenten en zorgverzekeraars aantrekkelijk is om in gezondheid te investeren.”
“Gemeenten krijgen de ruimte én de middelen om preventie lokaal te regelen, met landelijke spelregels die kwaliteit, transparantie en samenwerking verbeteren.”
Wettelijke vastlegging van preventieve gezondheidsdoelen
D66 wil preventieve doelen, zoals het terugdringen van gezondheidsachterstanden en overgewicht bij kinderen, wettelijk vastleggen. Hiermee willen ze afdwingen dat de politiek daadwerkelijk resultaten boekt op het gebied van preventie.
“We leggen doelen voor gezondheid vast in de wet, zoals over grote achterstanden in gezondheid of over overgewicht bij kinderen. Zo zorgen we dat de politiek echt stappen moet zetten en afspraken niet zonder resultaten blijven.”
Investeren in wijkgerichte en integrale preventie bij jeugd en veiligheid
D66 ziet preventie als de beste bescherming tegen criminaliteit en maatschappelijke problemen, en wil investeren in wijkgerichte aanpakken waarin veiligheid, zorg, werk, onderwijs en wonen samenkomen. Dit moet jongeren alternatieven bieden voor criminaliteit en problemen vroegtijdig signaleren.
“Preventie is de beste bescherming. Jongeren moeten kansen zien in plaats van de verleiding van het snelle criminele geld. Daarom investeren we in wijkgerichte aanpakken waarin veiligheid, zorg, werk, onderwijs en wonen samenkomen.”
“Het voorkomen van hardnekkige problemen bij kinderen en jongeren is een taak van de hele samenleving. Zo zorgen we dat jeugdzorg niet het enige antwoord hoeft te zijn.”
Vroege signalering en toegankelijke hulp in de wijk
D66 wil dat lichte klachten en problemen vroeg worden gesignaleerd en aangepakt door laagdrempelige, lokale ondersteuning. Dit voorkomt verergering en zwaardere zorg.
“Buurtondersteuners zijn de stille kracht in onze wijken. Ze slaan de brug tussen de zorg en het dagelijks leven van mensen. Ze kunnen problemen vroeg signaleren, bieden een luisterend oor en zorgen dat niemand tussen wal en schip valt.”
“Om te voorkomen dat je naar het ziekenhuis moet, is het belangrijk dat je met lichte klachten makkelijk terecht kan in je eigen buurt.”
GroenLinks-PvdA ziet preventie als een essentieel instrument om gezondheidsverschillen te verkleinen, ziekte te voorkomen en maatschappelijke problemen zoals jeugdcriminaliteit en huiselijk geweld vroegtijdig aan te pakken. De partij zet in op concrete maatregelen zoals het Nationaal Preventieakkoord voor gezondere leefstijl, wijkgerichte vaccinatie, preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit en wetgeving voor suïcidepreventie. Hun visie is dat investeren in preventie leidt tot meer gezonde jaren, minder zorgkosten en een veiligere, rechtvaardigere samenleving.
Voorkomen van ziekte en gezondheidsverschillen
GroenLinks-PvdA wil gezondheidsproblemen voorkomen door in te zetten op gezonde leefstijl, het beperken van risicofactoren en het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Preventie wordt gezien als een manier om iedereen meer gezonde jaren te geven, ongeacht inkomen of woonplaats.
“We zetten vol in op het voorkomen van ziektes. Voorkomen is beter dan genezen. Dat kan als we mensen helpen gezond te eten en genoeg te bewegen. We gaan door met de plannen om roken, overgewicht en problematisch drankgebruik te verminderen (Nationaal Preventieakkoord). Er komt een grens aan de wettelijke hoeveelheid suiker in producten.”
“Iedereen moet de kans hebben om gezond te leven. Dat mag niet afhangen van je inkomen of waar je woont. We verkleinen gezondheidsverschillen en zetten in op preventie voor meer gezonde jaren.”
Wijkgerichte vaccinatie en infectieziektepreventie
De partij wil de succesvolle wijkgerichte aanpak van vaccinaties uitbreiden naar heel Nederland om uitbraken van infectieziekten te voorkomen en de vaccinatiegraad te verhogen.
“In de grote steden heeft de wijkgerichte aanpak tot een hogere vaccinatiegraad geleid. Die aanpak breiden we uit naar heel Nederland, met informatie op maat, priklocaties dichtbij en zorgprofessionals in de buurt.”
Preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit en radicalisering
GroenLinks-PvdA investeert in preventie om te voorkomen dat jongeren afglijden naar criminaliteit of radicalisering, door vroegtijdige signalering en versterking van jongerenwerk.
“We investeren in de preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit door jongerenwerk te versterken en professionals beter toe te rusten om ronseling en uitbuiting vroegtijdig te signaleren. Daarbij versterken we de positieve ervaringen met ‘Preventie met gezag’.”
“We investeren in het voorkomen van radicalisering en extremisme, in het bijzonder onder jongeren.”
Preventie van huiselijk geweld, kindermishandeling en suïcide
De partij wil geweld en suïcide voorkomen door in te zetten op vroegsignalering, betere hulp en wetgeving gericht op preventie.
“We investeren in een aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling gericht op het voorkomen, vroeg signaleren en verbeteren van hulp en het bieden van goede nazorg.”
“We brengen het aantal suïcides omlaag en de wet integrale suïcidepreventie treedt daarom in 2026 in werking.”
NSC ziet preventie als een centrale pijler in zowel gezondheidszorg als sociale zekerheid, met nadruk op het voorkomen van ziekte, criminaliteit en sociale problemen. Ze willen investeren in preventie, vooral voor kwetsbare groepen, en pleiten voor concrete maatregelen zoals gezonde voeding, sportstimulering, beperking van ongezonde producten en een grotere rol voor preventie in sociale zekerheid en criminaliteitsbestrijding. Hun visie is dat preventie breed moet worden ingezet, over sectoren heen, om maatschappelijke oorzaken van problemen aan te pakken en zo de samenleving gezonder en weerbaarder te maken.
Investeren in preventie voor gezondheid, met focus op kwetsbare groepen
NSC wil preventie centraal stellen in het gezondheidsbeleid, met extra aandacht voor mensen met een lage sociaaleconomische status. Ze zien preventie als een gezamenlijke verantwoordelijkheid en willen investeren in gezonde leefstijl, voeding, sport en het beperken van ongezonde producten.
“Een goede gezondheid begint met preventie en daar zijn we met zijn allen verantwoordelijk voor. Veel (chronische) gezondheidsproblemen hebben maatschappelijke oorzaken, bijvoorbeeld armoede, schulden en gebrekkige huisvesting.”
“We willen investeren in preventie voor alle mensen in Nederland, maar willen extra aandacht voor preventie voor burgers in regio’s en steden waar veel mensen met een lage sociaaleconomische status wonen.”
“Al op jonge leeftijd moet geïnvesteerd worden in de juiste voeding, mentale gezondheid, goede mondhygiëne, sport en bewegen, het tegengaan van alcohol-, drugs- en tabaksgebruik, een veilig (t)huis en inkomenszekerheid.”
“We kiezen ervoor om bepaalde reclames die verleiden tot kopen op afbetaling, gokken en ongezond eten zoveel mogelijk te beperken. Ook willen we gezonde voeding relatief betaalbaarder maken, door ongezonde producten zoals suikerhoudende dranken zwaarder te belasten.”
Preventie als integraal onderdeel van sociale zekerheid en arbeid
NSC wil preventie een centrale rol geven binnen de sociale zekerheid, met als doel het terugdringen van ziekteverzuim en instroom in arbeidsongeschiktheid. Ze leggen nadruk op vroegtijdige re-integratie en actuele risico-inventarisatie.
“Daarnaast moet preventie een centrale rol krijgen binnen de sociale zekerheid, onder meer via een actuele, effectieve en goed uitvoerbare Risico-Inventarisatie en Evaluatie.”
Preventie van criminaliteit en recidive
NSC benadrukt het belang van preventie bij het bestrijden van veelvoorkomende criminaliteit, met als doel het voorkomen van herhaling en het bevorderen van terugkeer in de maatschappij.
“Deze aanpak moet meer gericht zijn op preventie en het voorkomen van herhaling door gerichter te straffen en te werken aan terugkeer in de maatschappij.”
“Bij lichtere vormen van criminaliteit is naast vergelding ook preventie van belang, zo voorkomen we herhaling en draaideurcriminaliteit.”
De VVD ziet preventie als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, bedrijven en burgers om ziekte, criminaliteit en maatschappelijke problemen te voorkomen. De partij legt nadruk op het stimuleren van een gezonde leefstijl, het voorkomen van jeugdcriminaliteit en het aanpakken van gezondheidsverschillen, met concrete voorstellen zoals investeringen in leefstijlcampagnes, afspraken met de voedingsindustrie en het programma "Preventie met gezag" tegen jeugdcriminaliteit.
Stimuleren van gezonde leefstijl en ziektepreventie
De VVD wil ziekte voorkomen door mensen te helpen gezondere keuzes te maken, onder meer via voorlichting, het gezonder maken van voeding en het stimuleren van rookvrije omgevingen. De partij ziet preventie als een investering en wil inzicht in de kosten en baten, en overweegt fiscale prikkels voor gezonde keuzes.
“We richten ons op het voorkomen van zorg, leefstijl bewustzijn,”
“We houden fabrikanten en supermarkten aan afspraken over het gezonder maken van voeding en het meer promoten van gezonde producten. We ontwikkelen een investeringsmodel, waarmee we inzicht krijgen in wat preventie kost en wat het oplevert.”
“We moedigen organisaties aan om een rookvrij terrein na te streven.”
Preventie van jeugdcriminaliteit en zware criminaliteit
De VVD zet in op het voorkomen dat jongeren afglijden naar zware criminaliteit, onder andere via het programma "Preventie met gezag" en gerichte interventies. Dit moet voorkomen dat jongeren in de criminaliteit belanden en de samenleving ontwrichten.
“We moeten er alles aan doen om te voorkomen dat jongeren afglijden naar zware criminaliteit. We zetten het programma Preventie met gezag voort met meer aandacht voor verschillende regio’s.”
Aanpakken van gezondheidsverschillen en versterken gezondheidsvaardigheden
De partij wil onacceptabele gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen verkleinen en de gezondheidsvaardigheden van burgers verbeteren, zodat mensen meer regie krijgen over hun gezondheid en zorgvraag wordt voorkomen.
“We komen met een gerichte aanpak om onacceptabele gezondheidsverschillen, zoals tussen arm en rijk, man en vrouw en verschillende wijken weg te nemen.”
“We willen betere gezondheidsvaardigheden stimuleren, waardoor de patiënt meer regie ervaart. Dit doen we onder meer met hulp van betrouwbare en goed begrijpelijke informatie, zoals via thuisarts.nl. Op deze manier voorkomen we zorgvraag, drukken we zorgkosten en ontlasten we de eerstelijn en het huisartsenteam.”
Preventie van (seksueel) geweld en femicide
De VVD wil (seksueel) geweld en femicide voorkomen door in te zetten op preventie, signalering en slachtofferhulp, en door samenwerking tussen ministeries en organisaties te coördineren.
“Dit alles vormt onderdeel van een brede aanpak om (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en (seksueel) geweld tegen vrouwen aan te pakken. Dit doen we door in te zetten op preventie, signalering en slachtofferhulp.”
50PLUS ziet preventie als een centrale pijler binnen het zorgbeleid, met nadruk op leefstijl, vroege signalering en het voorkomen van gezondheidsproblemen bij ouderen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het versterken van eerstelijnszorg, extra thuiszorg tijdens hittegolven, en het Nationaal Dementieprogramma. Hun visie is gericht op het bevorderen van gezond ouder worden en het verminderen van zorgkosten door preventieve acties.
Preventie, leefstijl en vroege signalering als kern van zorg
50PLUS beschouwt preventie, gezonde leefstijl en vroege signalering als essentieel om de gezondheid van ouderen te beschermen en de druk op de zorg te verlagen. Door in te zetten op preventie wil de partij gezondheidsproblemen voorkomen en ouderen langer zelfstandig laten wonen.
“Preventie, leefstijl en vroege signalering zijn centrale pijlers binnen het zorgbeleid.”
Nationaal Dementieprogramma voor vroegtijdige aanpak
Met het oog op de groeiende groep mensen met dementie pleit 50PLUS voor een nationaal programma dat inzet op preventie, vroege herkenning en ondersteuning, om de impact van dementie te beperken.
“Een Nationaal Dementieprogramma is onmisbaar.”
Hittepreventie en gezondheidsbescherming voor ouderen
Om de gezondheid van kwetsbare ouderen te beschermen tijdens hittegolven, stelt 50PLUS concrete preventieve maatregelen voor zoals extra thuiszorg, groene daken en gratis drinkwatertappunten.
“Extra thuiszorg en controle tijdens hittegolven voor kwetsbare alleenstaande ouderen.”
“Groene daken en gevels bij nieuwbouw van levensloopbestendige woningen voor natuurlijke verkoeling.”
“Gratis drinkwater-tappunten op maximaal 300 meter afstand in winkelcentra en bij bushaltes.”
“Deze maatregelen redden letterlijk levens. De kosten (800 miljoen euro per jaar) wegen ruim op tegen de gezondheidswinst en verminderde zorgkosten.”
DENK ziet preventie als een essentieel onderdeel van haar beleid op het gebied van gezondheid, veiligheid en het tegengaan van extremisme. De partij wil structureel meer investeren in preventieve maatregelen, zoals het versterken van het nationale preventiebeleid in de zorg, het voorkomen van criminaliteit onder jongeren, en het voorkomen van radicalisering en rechts-extremisme. DENK legt de nadruk op het voorkomen van problemen vóórdat ze ontstaan, door onder andere meer geld vrij te maken voor preventie, sport en begeleiding.
Structureel meer investeren in preventiebeleid zorg en gezondheid
DENK wil gezondheidsproblemen voorkomen door preventie centraal te stellen, onder meer via het versterken van het nationale preventieakkoord, het stimuleren van gezonde keuzes en het investeren in sport en beweging. Dit beleid richt zich op het terugdringen van ziekten en gezondheidsproblemen door risicofactoren aan te pakken voordat ze tot zorgvraag leiden.
“Gezondheid begint met voorkomen door een goed preventiebeleid. DENK wil gezonde keuzes goedkoper maken en ongezonde verleidingen beperken.”
“Wij willen meer geld vrijmaken voor preventiebeleid en willen het nationale preventieakkoord versterken.”
“Wij willen investeren in sport en beweging. Het schoolzwemmen komt terug. Gemeenten krijgen budget om kinderen uit gezinnen in armoede gratis te kunnen laten sporten.”
Preventie van criminaliteit en jeugdcriminaliteit
DENK wil criminaliteit voorkomen door te investeren in begeleiding, kansen voor jongeren, onderwijs en jongerenwerk. Het doel is jongeren op het rechte pad te houden en zo criminaliteit te voorkomen, in plaats van alleen te reageren op incidenten.
“Wij willen voor het vergroten van de veiligheid inzetten op meer investeringen in het voorkomen van criminaliteit. Door begeleiding en kansen willen wij onze jongeren op het rechte pad houden. We investeren in onderwijs en jongerenwerk. Preventie krijgt structureel meer budget in het veiligheidsbeleid.”
Preventie van rechts-extremisme en radicalisering
DENK pleit voor een nationaal programma dat zich specifiek richt op het voorkomen van rechts-extremisme, met nadruk op preventie, handhaving en deradicalisering. Hiermee wil de partij voorkomen dat extremistische denkbeelden wortel schieten en uitgroeien tot een maatschappelijk probleem.
“Er moet een Nationaal Programma Aanpak Rechts-extremisme komen, gericht op preventie, handhaving en deradicalisering.”
Voorkomen van euthanasiewens door aanpak depressie en eenzaamheid
DENK wil het aantal euthanasieverzoeken verminderen door preventief in te zetten op het bestrijden van depressie en eenzaamheid, in plaats van het verruimen van euthanasiebeleid.
“Wij willen inzetten op meer maatregelen om de wens tot het beëindigen van het leven te voorkomen, bijvoorbeeld door de aanpak van depressie en eenzaamheid.”
JA21 ziet preventie als een belangrijk middel om maatschappelijke problemen en zorgkosten te verminderen, met nadruk op een gezonde levensstijl, vroege opsporing van ziekten en het voorkomen van criminaliteit onder jongeren. De partij wil investeren in preventieonderzoek, sport en schoolzwemmen, en pleit voor preventieve acties tegen jeugdcriminaliteit. Hun visie is pragmatisch: voorkomen is beter én goedkoper dan genezen, mits burgers zelf kunnen kiezen voor preventieve zorg.
Meer aandacht voor gezonde leefstijl en preventie in de zorg
JA21 wil de zorgvraag en -kosten terugdringen door meer in te zetten op primaire en secundaire preventie, zoals het stimuleren van een gezonde levensstijl, vroegtijdige opsporing van ziekten en het aanbieden van preventieonderzoeken aan burgers die dat willen.
“JA21 wil extra aandacht besteden aan een gezonde levensstijl en preventie. Uit onderzoek blijkt dat tot wel 20% van de huidige zorgvraag kan worden voorkomen door primaire preventie. Ook secundaire preventie is bewezen effectief.”
“Het is dan ook belangrijk preventie-onderzoeken aan Nederlanders aan te bieden als zij hiervan gebruik wensen te maken.”
“Meer preventie-onderzoek uitvoeren.”
Sport en schoolzwemmen verplicht stellen
JA21 ziet sport en bewegen als essentieel voor preventie van gezondheidsproblemen en wil daarom schoolzwemmen verplichten en topsport stimuleren.
Preventie van jeugdcriminaliteit en ronselen van jongeren
JA21 wil voorkomen dat jongeren in de criminaliteit belanden door preventieve acties, zoals samenwerking tussen instanties en het verhogen van de drempel voor drugsgebruik.
“Maar óók om harde repressieve en preventieve acties: van het afpakken van geld en het lang en geïsoleerd opsluiten van de grote vissen, tot aan preventie om te voorkomen dat jonge kinderen worden geronseld.”
BIJ1 ziet preventie als een kernstrategie om maatschappelijke problemen zoals criminaliteit, suïcide en gezondheidsproblemen bij de wortel aan te pakken, in plaats van te focussen op repressie of symptoombestrijding. De partij wil investeren in sociale voorzieningen, bestaanszekerheid en gerichte preventieve zorg, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen zoals jongeren en LHBTQIA+ personen. BIJ1 gelooft dat structurele sociale investeringen en toegankelijke hulpverlening essentieel zijn om problemen te voorkomen en veiligheid te waarborgen.
Investeren in sociale voorzieningen om criminaliteit te voorkomen
BIJ1 stelt dat criminaliteit vooral voortkomt uit armoede, sociale onzekerheid en maatschappelijke achterstelling, en dat preventie via sociale investeringen effectiever is dan repressie. Door te investeren in onderwijs, bestaanszekerheid en hulpverlening wil de partij voorkomen dat mensen, met name jongeren, in de criminaliteit belanden.
Suïcidepreventie en hulp voor kwetsbare groepen
BIJ1 erkent de hoge suïcidecijfers en dakloosheid onder LHBTQIA+ jongeren en pleit voor specifieke preventieve maatregelen, zoals betere begeleiding, suïcidepreventie en het inrichten van safehouses. Hiermee wil de partij voorkomen dat deze groepen in ernstige problemen raken.
“Er komt daarom meer aandacht voor passende zorg, goede begeleiding en suïcidepreventie bij LHBTQIA+ mensen. Ook worden er safehouses voor hen ingericht, verspreid over het land.”
Preventie van gezondheidsproblemen door erkenning van sociale oorzaken
De partij benadrukt het belang van preventie in de gezondheidszorg door structurele oorzaken zoals racisme, chronische stress en trauma te erkennen en aan te pakken. Dit moet gezondheidsproblemen zoals depressie en hart- en vaatziekten voorkomen.
“Chronische stress en trauma veroorzaakt door racisme krijgen meer erkenning als oorzaken van gezondheidsproblemen, zoals depressie en hart- en vaatziekten.”
FVD is kritisch over overheidsbemoeienis met preventie en wijst het nationale Preventieakkoord af, omdat zij vinden dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun leefstijlkeuzes. Uitzondering hierop vormt drugsbeleid: FVD wil juist investeren in verslavingspreventie en behandeling om schadelijke effecten van drugsgebruik te beperken.
Afwijzen van het nationale Preventieakkoord
FVD verwerpt overheidssturing op leefstijl en preventie, zoals vastgelegd in het Preventieakkoord. De partij vindt dat burgers zelf moeten bepalen hoe zij leven, zonder betutteling van de overheid, en wil daarom de steun voor het akkoord intrekken.
“We trekken steun voor het Preventieakkoord in, zodat mensen zelf kunnen beslissen hoe zij willen leven.”
“Dit betekent onder meer dat horecaondernemers en sportkantines de vrijheid terugkrijgen om hun eigen rookbeleid zelf te bepalen en de overheid zich niet bemoeit met persoonlijke keuzes.”
Investeren in verslavingspreventie en behandeling
Op het gebied van drugsbeleid maakt FVD een uitzondering: zij willen juist meer aandacht en middelen voor preventie van verslaving en betere behandeling, om gebruikers te helpen en maatschappelijke schade te beperken.
“We investeren in verslavingspreventie en betere zorg voor mensen met een drugsverslaving, zodat gebruikers een reële kans hebben om hun leven weer op te bouwen.”
“Dat betekent meer aandacht voor preventie en verslavingszorg, strenge bescherming van minderjarigen en hard optreden tegen drugsgerelateerde overlast en verstoring van de openbare orde.”
BVNL vindt dat preventie in de gezondheidszorg meer aandacht moet krijgen, met een duidelijke focus op leefstijl en het voorkomen van ziekte in plaats van alleen behandelen. Ze zijn tegen elke vorm van (vaccinatie-)dwang en benadrukken individuele keuzevrijheid. Concrete beleidsvoorstellen over preventie beperken zich tot het stimuleren van preventieve gezondheidszorg en leefstijlaanpassingen.
Meer aandacht voor preventieve gezondheidszorg en leefstijl
BVNL wil dat het zorgbeleid zich meer richt op het voorkomen van ziekten door preventie en het stimuleren van gezonde leefstijlkeuzes, in plaats van uitsluitend te focussen op behandeling en medicatie. Dit standpunt komt voort uit de wens om de druk op het zorgstelsel te verlagen en de autonomie van burgers te waarborgen.
“Meer aandacht voor het inzetten op preventieve gezondheidszorg en leefstijlaanpassingen en niet uitsluitend op behandeling en medicatie.”
De PVV benoemt preventie nauwelijks expliciet in haar verkiezingsprogramma. Het enige concrete voorstel dat direct aan preventie raakt, is het gericht preventief fouilleren om criminaliteit te voorkomen. Verder ontbreken structurele of brede preventieve maatregelen op het gebied van zorg, onderwijs of andere domeinen.
Gericht preventief fouilleren om criminaliteit te voorkomen
De PVV wil criminaliteit en geweld voorkomen door de politie de mogelijkheid te geven gericht preventief te fouilleren. Dit wordt gepresenteerd als een noodzakelijke maatregel om de veiligheid op straat te vergroten en misdrijven te voorkomen, vooral in probleemwijken.
“Gericht preventief fouilleren”