DENK ziet polarisatie als een direct gevolg van discriminatie, racisme en extreemrechtse politiek, en wil deze tegengaan door een streng pakket aan maatregelen tegen uitsluiting en haat. De partij stelt harde wettelijke doelen, zwaardere straffen, institutionele hervormingen en expliciete afwijzing van extreemrechts voor om de samenleving inclusiever en gelijkwaardiger te maken. DENK gelooft dat het bestrijden van discriminatie en het beschermen van minderheden essentieel is om polarisatie te voorkomen en sociale samenhang te bevorderen.
DENK beschouwt discriminatie en racisme als de belangrijkste bronnen van polarisatie en wil deze met harde, structurele maatregelen uitbannen. Door discriminatie strafbaar te stellen, monitoring te intensiveren en organisaties en individuen publiekelijk verantwoordelijk te houden, wil DENK de voedingsbodem voor polarisatie wegnemen.
“Wij strijden tegen alle vormen van discriminatie en racisme: moslimhaat, anti zwart en anti Oost Aziatisch racisme, antisemitisme, haat en geweld jegens LHBTI’ers, anti hindoe en Sikh racisme, anti ziganisme en welke andere vorm van onwettig onderscheid dan ook.”
“Een discriminatiedeadline. Het wettelijke doel wordt dat in 2030 de ervaren discriminatie in de samenleving 0% is.”
“Naming and shaming. Bedrijven en organisaties die onherroepelijk veroordeeld zijn voor discriminatie worden publiekelijk aan de schandpaal genageld.”
“Een Racismeregister. Personen die onherroepelijk veroordeeld zijn voor racistische of discriminerende daden komen in een register en mogen vijf jaar lang niet in overheidsdienst treden.”
“Zwaardere straffen tegen discriminatie. De boetes en celstraffen voor discriminatiedelicten gaan flink omhoog.”
DENK stelt dat extreemrechtse politiek en fascisme polarisatie aanwakkeren en wil deze expliciet uitsluiten in de Grondwet en via nationale programma’s. Door extreemrechts te benoemen als bron van verdeeldheid en haat, positioneert DENK zichzelf als tegenkracht en pleit voor wettelijke waarborgen tegen deze ideologieën.
“Antifascisme in de Grondwet. Nooit meer is nu: in de Grondwet wordt expliciet opgenomen dat Nederland het fascisme en extreemrechtse politiek afwijst en kiest voor een pluriforme rechtsstaat waarin iedereen gelijkwaardig is.”
“Er moet een Nationaal Programma Aanpak Rechts-extremisme komen, gericht op preventie, handhaving en deradicalisering.”
“Het gevaar van extreemrechts is nog nooit zo concreet geweest. DENK is harder nodig dan ooit. DENK is dé verzekeringspolis voor de bescherming van jouw rechten. De bestrijding van discriminatie en de strijd tegen extreemrechts is waarom wij zijn opgericht.”
DENK wil structurele veranderingen binnen overheidsinstanties en de politie om institutionele discriminatie en daarmee polarisatie te voorkomen. Door diversiteitsquota, onafhankelijke autoriteiten en verplichte trainingen wil DENK de overheid en publieke sector tot voorbeeld maken van inclusie.
“De Autoriteit tegen Discriminatie en Racisme (AR). Deze Autoriteit vervangt de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme en krijgt iets wat nu ontbreekt: échte macht, een onafhankelijk budget en ruime bevoegdheden.”
“Zero tolerance-beleid binnen de overheid. Overheidsmedewerkers die zich schuldig maken aan welke vorm van discriminatie dan ook, krijgen strafontslag. Daarnaast wordt elke ambtenaar verplicht om trainingen over inclusie en diversiteit te volgen.”
“Wij staan voor meer diversiteitsbeleid bij de politie. De politieorganisatie wordt een afspiegeling van de samenleving door het invoeren van diversiteitsquota.”
BVNL ziet polarisatie vooral als een gevolg van overheidsbemoeienis, ideologische sturing en het bevoordelen van bepaalde groepen of meningen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het beëindigen van woke- en diversiteitsbeleid, het waarborgen van vrijheid van meningsuiting en het schrappen van subsidies aan activistische organisaties. De kern van hun visie is dat neutraliteit, individuele vrijheid en het stoppen van overheidssturing polarisatie tegengaan.
BVNL stelt dat overheidsbeleid gericht op diversiteit, woke-isme en ideologische indoctrinatie polarisatie in de samenleving versterkt. Door deze beleidsmaatregelen te schrappen en te kiezen voor neutraliteit en kwaliteit, wil BVNL polarisatie verminderen en de samenleving meer samenhangend maken.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
“Het hele onderwijs, van basisschool tot en met universiteit, wordt gevrijwaard van politiek-ideologische vorming van welke stroming of richting dan ook.”
“Woke-isme en ideologische indoctrinatie moet verdwijnen uit het hoger onderwijs, waar waarheidsvinding, kritisch nadenken, discussie en vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel moeten staan.”
BVNL ziet het beperken van meningsuiting en het overheidsingrijpen in het publieke debat als een bron van polarisatie. Door vrijheid van meningsuiting te waarborgen en overheidsneutraliteit te herstellen, wil BVNL voorkomen dat groepen tegenover elkaar komen te staan.
“We geloven dat iedereen het recht heeft om vrijelijk zijn of haar mening te uiten, zowel offline als online. We streven naar een open en inclusieve digitale ruimte waarin diverse perspectieven worden gehoord en gerespecteerd.”
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en over welke opvattingen als ‘desinformatie’ moeten worden aangemerkt.”
“Er komt geen 'Ministerie van Waarheid' en alternatieve media en onwelgevallige meningen zijn geen ‘desinformatie’.”
BVNL stelt dat overheidssteun aan activistische organisaties en NGO’s met een uitgesproken ideologisch profiel bijdraagt aan polarisatie. Door deze subsidies te schrappen, wil BVNL de overheid neutraler maken en maatschappelijke tegenstellingen verminderen.
“NGO’s en activistische clubs zoals Greenpeace, Milieu Defensie, Extinction Rebellion en organisaties die mensenhandel stimuleren en/of procederen tegen de Nederlandse Staat krijgen geen subsidie meer en verliezen hun ANBI status.”
“De talloze politiek gemotiveerde adviesraden en planbureaus schaffen we af”
De SP wijt polarisatie in Nederland aan politici die bewust verdeeldheid zaaien en aan groeiende ongelijkheid. Hun belangrijkste voorstellen zijn het bestrijden van discriminatie in alle vormen, het bevorderen van verbinding in buurten en scholen, en het tegengaan van segregatie en tweedeling. De kern van hun visie is dat solidariteit en gelijke kansen de samenleving verbinden en polarisatie tegengaan.
De SP stelt dat polarisatie wordt aangewakkerd door politici die mensen tegen elkaar opzetten op basis van afkomst, geloof, klasse of andere verschillen. Om dit tegen te gaan, wil de partij investeren in verbinding in buurten, verenigingen en scholen, en discriminatie op alle fronten bestrijden. Het doel is om mensen samen te brengen en ongelijkheid als voedingsbodem voor polarisatie weg te nemen.
“Op dit moment worden er politieke spelletjes gespeeld met het volk van Nederland: politici jagen mensen angst aan voor landgenoten met een andere afkomst, geaardheid, geloof, woonplek, gender of huidskleur dan zijzelf. Daarmee leiden ze af van het feit dat juist deze politici zelf de problemen in het land veroorzaken, aanwakkeren of negeren. De ongelijkheid die zij veroorzaken en de voorzieningen die zij afbreken zijn een voedingsbodem voor wantrouwen tussen mensen. Door mensen juist te verbinden in buurten, verenigingen en scholen kunnen we samen leven.”
“Met respect voor elkaar kunnen we breken met de verdeeldheid die politici bewust zaaien.”
“We gaan tweedeling tegen en accepteren geen enkele vorm van discriminatie, door niemand. Discriminatie bestrijden we altijd en overal, op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, woonplaats, beperking of wat ook.”
“Nederlandse scholen behoren tot de meest gesegregeerde scholen in de wereld. Zowel op klasse als op etniciteit groeien kinderen op in verschillende en ongelijke werelden. Door alle scholen goed te financieren en met beleid te zorgen voor goede, kleine en gemengde klassen komt onze toekomst elkaar weer tegen.”
De SP ziet segregatie in het onderwijs als een belangrijke bron van polarisatie. Ze pleiten voor gemengde scholen, gelijke financiering en het moderniseren van artikel 23 van de grondwet om inclusieve scholen te bevorderen. Zo willen ze voorkomen dat kinderen in gescheiden werelden opgroeien en polarisatie op jonge leeftijd ontstaat.
“Scholen zijn dé plek waar kinderen samen opgroeien, van elkaar leren en een gezamenlijke toekomst opbouwen. De samenleving is niet meer verzuild. Leerlingen scheiden op basis van godsdienst of levensbeschouwing is daarom achterhaald en ongewenst. We willen geen gesloten bolwerken, maar scholen die midden in de samenleving staan. Wij kiezen dan ook voor openbare en inclusieve scholen, waar afkomst, geloof of levensovertuiging geen drempel vormen.”
“Door alle scholen goed te financieren en met beleid te zorgen voor goede, kleine en gemengde klassen komt onze toekomst elkaar weer tegen.”
De SP beschouwt discriminatie en ongelijkheid als directe oorzaken van polarisatie. Ze willen discriminatie op alle terreinen actief bestrijden, gelijke kansen bevorderen en bewustwording over het verleden stimuleren om zo polarisatie te verminderen.
“We maken werk van de aanpak van alle vormen van discriminatie op de arbeidsmarkt, woningmarkt, onderwijs en andere plekken. Door bewustwording kunnen we een deel voorkomen en door sterkere inspecties met handhavingsbevoegdheden willen we overtredingen aanpakken.”
“Kennis en begrip over het verleden helpt mee in het bestrijden van alle vormen van discriminatie in het heden. We gaan op scholen, in musea, online en op televisie meer aandacht besteden aan de zwarte bladzijden van het verleden, zoals de holocaust, het kolonialisme, het slavernijverleden en de uitbuiting van de werkende klasse. Door te leren van het verleden kunnen we werk maken van een gedeelde toekomst.”
FVD ziet polarisatie als een gevolg van ideologische beïnvloeding door overheid, media en onderwijs, en wil deze tegengaan door neutraliteit en pluralisme te herstellen. De partij stelt voor om subsidies aan activistische organisaties te stoppen, ideologische symbolen en campagnes uit publieke instellingen te weren, en het publieke debat te verbreden door meer ruimte te geven aan afwijkende meningen. Hun kernvisie is dat overheidsneutraliteit en echte diversiteit van opvattingen polarisatie verminderen.
FVD stelt dat overheidssteun aan organisaties met een uitgesproken ideologische agenda polarisatie aanwakkert en wil deze geldstromen beëindigen om neutraliteit te waarborgen. Door het weren van activistische campagnes en symbolen uit publieke instellingen, beoogt FVD een minder gepolariseerde, neutralere publieke ruimte.
“We stoppen subsidies aan organisaties zoals Rutgers, zodat belastinggeld niet langer naar ideologische beïnvloeding gaat.”
“Ideologisch geladen vlaggen zoals regenboog- en Oekraïnevlaggen horen niet thuis op scholen of bij overheidsinstellingen: de overheid behoort neutraal te zijn.”
“Overheidsinstellingen stoppen met het voeren van LGBT+-campagnes. Iedereen is vrij om te doen en laten wat men wil, maar belastinggeld hoeft daar niet heen en als ideologie hoeft het ook niet van overheidswege te worden gepromoot.”
FVD ziet het uitdragen van ideologische boodschappen in onderwijs en media als een bron van maatschappelijke verdeeldheid. Door een wettelijk verbod op bepaalde vormen van 'propaganda' en het weren van activistische symbolen, wil de partij polarisatie tegengaan en het vertrouwen in publieke instellingen herstellen.
FVD stelt dat het gebrek aan echte diversiteit van opvattingen in media en politiek polarisatie versterkt. Door het medialandschap te hervormen en afwijkende geluiden meer ruimte te geven, wil de partij het publieke debat minder gepolariseerd en meer inhoudelijk maken.
D66 ziet polarisatie als een bedreiging voor de samenleving en democratie, veroorzaakt door onder andere populistische politici die verdeeldheid zaaien. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het tegengaan van uitsluiting, het bevorderen van gelijke kansen en het versterken van democratische participatie om zo polarisatie te verminderen.
D66 wil polarisatie tegengaan door alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie te doorbreken en gelijke kansen centraal te stellen. Ze zien het aanwijzen van minderheden als zondebok als een bron van verdeeldheid en willen daarom brede wetgeving en beleid voor inclusie.
“Onze tegenstanders willen ons verdelen en wijzen minderheden aan als zondebok. Maar vrijheid bestaat pas als écht als élke Nederlander meetelt, meedoet en zichzelf mag zijn – zonder uitzondering.”
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
“De huidige wet (de Algemene wet gelijke behandeling - Awbg) schiet op belangrijke punten tekort. D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
D66 ziet het versterken van democratische participatie en het betrekken van iedereen bij besluitvorming als essentieel om polarisatie en het gevoel van buitensluiting tegen te gaan. Ze willen dat politici luisteren naar mensen die zich buitengesloten voelen en transparantie en participatie vergroten.
D66 benoemt expliciet dat polarisatie van binnenuit wordt aangejaagd door populistische politici die verdeeldheid zaaien en het vertrouwen in instituties afbreken. Dit wordt als een directe bedreiging voor de samenleving gezien.
“En druk van binnenuit: door populistische politici die verdeeldheid zaaien en het vertrouwen in instituties afbreken.”
GroenLinks-PvdA ziet polarisatie als een groeiend probleem dat de samenleving verdeelt en democratische waarden onder druk zet. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het tegengaan van groepen tegen elkaar opzetten, het bestrijden van online haat en desinformatie, en het bevorderen van inclusiviteit en gelijke behandeling. De partij wil zo de sociale samenhang versterken en voorkomen dat extremisme en discriminatie verder toenemen.
GroenLinks-PvdA erkent dat polarisatie wordt aangejaagd door krachten die groepen tegen elkaar opzetten en verworven rechten ter discussie stellen. De partij wil dit tegengaan door de democratische rechtsstaat te versterken en minderheden te beschermen.
“Door reactionaire krachten in de samenleving die verworven rechten ter discussie stellen en groepen tegen elkaar opzetten.”
“We investeren in het voorkomen van radicalisering en extremisme, in het bijzonder onder jongeren.”
De partij ziet sociale media en digitale beïnvloeding als belangrijke aanjagers van polarisatie. Ze willen online haat, desinformatie en buitenlandse inmenging actief bestrijden om te voorkomen dat mensen tegen elkaar worden opgezet.
“Sociale media worden misbruikt om mensen tegen elkaar op te hitsen en verkiezingen te beïnvloeden.”
“Haat begint niet met het bekladden van een synagoge of moskee, of met het verbranden van een regenboogvlag of het mishandelen van een vrouw. Het begint met woorden. Sociale media bieden de voedingsbodem bij uitstek waar ontkiemend antisemitisme, moslimhaat, vrouwenhaat, discriminatie en racisme kunnen uitgroeien tot gewelddadige acties.”
Om polarisatie te verminderen, zet GroenLinks-PvdA in op het bevorderen van inclusiviteit, diversiteit en gelijke behandeling binnen overheid, bedrijfsleven en samenleving. Dit moet sociale samenhang versterken en discriminatie tegengaan.
“De overheid gaat voorop in het bestrijden van discriminatie en seksisme, binnen en buiten de overheid.”
“We willen alle mensen, alle inkomensgroepen, alle leeftijden en alle levensovertuigingen bereiken.”
De PVV wijt polarisatie in Nederland vooral aan wat zij noemen "woke-ideologie", multiculturalisme en beleid dat groepen onderscheidt op basis van afkomst, geslacht of religie. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stoppen van gesubsidieerd wokebeleid, het afschaffen van instituties die volgens hen polarisatie bevorderen (zoals de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme), en het terugdraaien van beleid dat volgens de PVV leidt tot "hokjesdenken". De kern van hun visie is dat het benadrukken van verschillen en het opleggen van progressieve normen de samenleving verdeelt, en dat terugkeer naar traditionele waarden en gelijkheid op basis van inhoud de polarisatie tegengaat.
De PVV stelt dat de "woke-ideologie" en beleid dat mensen opdeelt in groepen op basis van afkomst, geslacht of genderidentiteit, polarisatie veroorzaakt. Zij willen deze vormen van beleid en onderwijs beëindigen om de samenleving weer te verenigen rond traditionele normen en waarden.
“Ook door de doorgeslagen woke-ideologie gaan we terug in de tijd: een ideologie die mensen opdeelt in steeds kleinere hokjes op basis van afkomst, huidskleur, geslacht, seksuele geaardheid en hoe iemand zich 'identificeert'.”
“We stoppen met gesubsidieerd wokebeleid en schrappen de hokjesdenkende genderpropaganda op scholen.”
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen 'X' in het paspoort”
De PVV ziet bepaalde instituties en maatregelen als aanjagers van polarisatie, omdat zij volgens de partij groepen tegen elkaar opzetten of bevoordelen. Door deze instituties af te schaffen, wil de PVV polarisatie verminderen.
“Ontslag voor de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme”
“Bij werving en selectie van (top)ambtenaren telt alleen de inhoudelijke geschiktheid en niet geslacht, huidskleur en/of herkomst”
“Benoemingen in de (semi-)publieke sector alleen op grond van inhoudelijke kwaliteiten, en er komen zeer strikte beloningsnormen”
De VVD ziet polarisatie als een groeiend probleem, vooral aangewakkerd door sociale media en buitenlandse inmenging, dat de samenleving en democratische waarden onder druk zet. De partij wil polarisatie tegengaan door het aanpakken van online haat, het verbieden van organisaties die radicalisering of haat verspreiden, en het bevorderen van open debatcultuur, met name in het onderwijs en de media. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbieden van polariserende online content, het intrekken van subsidies voor haatzaaiende organisaties, en het versterken van weerbaarheid tegen desinformatie.
De VVD stelt dat sociale media polarisatie versterken en dat online haat, nepnieuws en radicalisering een gevaar vormen voor de samenleving. Ze willen daarom optreden tegen polariserende content en online haat, onder andere door het verbieden van bepaalde online uitingen en het aanpakken van platforms die dit faciliteren.
De VVD wil organisaties die bijdragen aan polarisatie, radicalisering of haatzaaien verbieden of hun subsidies intrekken. Dit geldt zowel voor binnenlandse als buitenlandse organisaties die de democratische rechtsstaat ondermijnen of discriminatie bevorderen.
“We stoppen overheidssubsidies van organisaties in binnen- en buitenland die zich schuldig maken aan discriminatie of haatzaaien.”
“De VVD wil dat de overheid alle juridische ruimte benut, en waar nodig verruimt, om organisaties die een radicale, antidemocratische ideologie verspreiden te kunnen verbieden.”
De VVD signaleert toenemende polarisatie en onwil om andere meningen te horen binnen het onderwijs en de wetenschap. Ze benadrukken het belang van een open debatcultuur waarin iedere mening telt, om polarisatie tegen te gaan.
“Toch zien we polarisatie en onwil om andere meningen te horen toenemen, ook binnen hogescholen en universiteiten. Hogescholen en universiteiten zijn verantwoordelijk voor een open debatcultuur waarin iedere mening telt, in vrijheid en veiligheid.”
BBB positioneert zich als een verbindende partij die polarisatie wil tegengaan door eerlijk beleid voor iedereen en het overbruggen van tegenstellingen tussen stad en platteland. Hun belangrijkste voorstel is het bevorderen van gelijke kansen en het voorkomen dat groepen tegenover elkaar komen te staan, met nadruk op verbinding en inclusiviteit. Concrete beleidsmaatregelen tegen polarisatie blijven echter beperkt tot algemene uitspraken over verbinding en gelijke behandeling.
BBB wil polarisatie tegengaan door te streven naar een verbonden Nederland waarin stad en platteland elkaar aanvullen in plaats van tegenover elkaar staan. Het probleem van polarisatie wordt gezien in het gevoel van uitsluiting of verwaarlozing van bepaalde regio’s; BBB wil dit oplossen door eerlijk beleid en gelijke kansen voor iedereen, ongeacht woonplaats.
“BBB staat voor een verbonden Nederland, waarin stad en platteland elkaar aanvullen in plaats van tegenover elkaar staan. Dat betekent: geen beleid voor enkelen, maar eerlijk beleid voor iedereen.”
“Of je nu in Groningen woont of in Gouda, op het platteland of drie hoog achter iedereen verdient dezelfde kansen.”
BBB presenteert zichzelf als een brede volkspartij die mensen verbindt vanuit een gedeelde overtuiging, en expliciet niet inzet op het creëren van tegenstellingen. Dit standpunt adresseert polarisatie op het niveau van politieke cultuur en identiteit, met nadruk op dienstbaarheid en het erkennen van de waardigheid van ieder mens.
De ChristenUnie ziet polarisatie als een groeiend probleem waarbij mensen en meningen steeds scherper tegenover elkaar komen te staan, mede door de rol van (sociale) media en algoritmes. Hun belangrijkste voorstellen zijn het reguleren van social media-algoritmes om polarisatie tegen te gaan en het bevorderen van overleg en overeenstemming in de samenleving. De partij benadrukt het belang van ruimte voor verschil en het zoeken naar gezamenlijk belang om polarisatie te verminderen.
De ChristenUnie stelt dat social media en hun algoritmes bijdragen aan polarisatie door mensen in hun eigen bubbel te houden en tegenstellingen te versterken. Daarom willen ze dat social media bedrijven verplicht worden minder polariserende algoritmes in te zetten en gebruikers meer keuzevrijheid te geven over aanbevelingen.
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
De partij ziet het Nederlandse poldermodel en overleg tussen verschillende groepen als een belangrijk middel tegen polarisatie. In tijden van verwijdering en tegenstellingen wil de ChristenUnie blijven zoeken naar overeenstemming en het gezamenlijk algemeen belang.
“In tijden van polarisatie en verwijdering blijven we samen zoeken naar overeenstemming en het gezamenlijk algemeen belang.”
De ChristenUnie benadrukt het belang van ruimte voor verschil en het bevorderen van samenleven in verscheidenheid als antwoord op polarisatie. Ze zien het als een taak van de overheid om initiatieven te stimuleren die het samenleven in diversiteit bevorderen.
“We zijn als mensen in deze wereld in verscheidenheid aan elkaar gegeven. Daarom staat de ChristenUnie voor een overheid die initiatieven stimuleert die het samenleven in verscheidenheid bevorderen...”
De partij benoemt expliciet dat polarisatie toeneemt in media, politiek en op straat, en dat dit de samenleving kwetsbaar maakt. Ze waarschuwen voor het verlies van gedeelde waarden en het ontstaan van strijd over identiteit.
“Mensen en meningen lijken steeds scherper tegenover elkaar te staan. Dat zien we in de media, in de politiek en steeds vaker ook op straat. Er is strijd over wie we zijn als land, over onze gedeelde waarden en cultuur, en over wie daarvan eigenaar is.”
De SGP ziet polarisatie als een gevolg van het radicale doorvoeren van liberale en seculiere waarden, en van het faciliteren van ideologische tegenstellingen door de overheid. Hun belangrijkste voorstellen zijn het terugdringen van ideologisch overheidsbeleid (zoals diversiteit- en inclusieprojecten) en het beschermen van de christelijke traditie in het publieke domein. De SGP pleit voor meer verbinding op basis van christelijke waarden en waarschuwt voor het monddood maken van andersdenkenden.
De SGP stelt dat overheidsbeleid dat sterk inzet op diversiteit, inclusie en woke-ideologie bijdraagt aan polarisatie door andersdenkenden uit te sluiten en de christelijke traditie te onderdrukken. Ze willen dat de overheid neutraler optreedt en zich niet mengt in ideologische kwesties die de samenleving verdelen.
De SGP ziet het bevorderen van christelijke waarden als een manier om polarisatie tegen te gaan en de samenleving te verbinden. Ze benadrukken het belang van barmhartigheid, gematigdheid en gelijkwaardigheid als fundament voor goede onderlinge verhoudingen.
“We hebben dringend behoefte aan meer verbinding en meer aandacht voor beproefde christelijke waarden, zoals barmhartigheid en gematigdheid.”
“De christelijke traditie reikt ons allerlei inzichten aan die uiterst behulpzaam zijn om een weg te vinden in de huidige samenleving en politiek.”
50PLUS benoemt polarisatie niet expliciet, maar benadrukt het belang van veiligheid, respect en verbondenheid in de samenleving, met bijzondere aandacht voor ouderen die kwetsbaar zijn door maatschappelijke verharding. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het tegengaan van discriminatie, het bevorderen van verbinding tussen generaties en het beschermen van kwetsbare groepen tegen uitsluiting en agressie. De partij kiest voor concrete maatregelen die bijdragen aan een samenleving waarin iedereen zich gerespecteerd en veilig voelt.
50PLUS wil een samenleving waarin iedereen zich veilig, gerespecteerd en verbonden voelt, en ziet maatschappelijke verharding als een risico voor kwetsbare groepen zoals ouderen. Door te investeren in veiligheid en het tegengaan van discriminatie en agressie, wil de partij polarisatie en uitsluiting voorkomen.
“50PLUS wil een Nederland waarin iedereen zich veilig, gerespecteerd en verbonden kan voelen; op straat, online, in de wijk en in het hart van de maatschappij. Voor veel ouderen is veiligheid niet meer vanzelfsprekend: eenzaamheid, discriminatie, financiële druk en maatschappelijke verharding maken hen kwetsbaar.”
De partij benadrukt het belang van verbinding tussen generaties en het voorkomen van uitsluiting, met speciale aandacht voor de positie van ouderen in de samenleving. Door generaties te verbinden en bestaanszekerheid te waarborgen, wil 50PLUS bijdragen aan sociale cohesie en het verminderen van maatschappelijke tegenstellingen.
“50PLUS verbindt generaties.”
“Bestaanszekerheid is een grondrecht en geen gunst. Ons sociaal vangnet hoort veiligheid te bieden, waardigheid en eerlijkheid. Veel 50-plussers dreigen nu nog tussen wal en schip te raken: te jong voor AOW, te oud voor nieuw werk. 50PLUS wil een sociaal stelsel dat beschermt, ondersteunt en motiveert en niet uitsluit of straft, zoals nu nog vaak het geval is.”
Het CDA ziet polarisatie als een groeiend probleem dat het onderlinge begrip en de samenhang in de samenleving ondermijnt. Hun belangrijkste voorstel is investeren in initiatieven en informatiecampagnes die polarisatie tegengaan en het onderlinge begrip vergroten. De partij benadrukt het belang van verbinding boven het eigen belang en wil actief beleid voeren om uitsluiting en discriminatie te bestrijden.
Het CDA wil polarisatie tegengaan door te investeren in initiatieven en informatiecampagnes die gericht zijn op het vergroten van onderling begrip. Ze zien het als een taak van de overheid om bewustwording te stimuleren en transparantie te bevorderen, zodat maatschappelijke tegenstellingen niet verder escaleren.
“Om polarisatie tegen te gaan en het onderlinge begrip te vergroten, investeren we in initiatieven zoals informatiecampagnes en de handreiking ‘inzicht in (de)polarisatie’.”
Het CDA wijst erop dat politieke leiders en opiniemakers polarisatie kunnen aanwakkeren en pleit voor een verbindende politiek die het gemeenschappelijk belang centraal stelt. Ze signaleren dat de samenleving onder druk staat door individualisering en het versterken van sociale bubbels.
“Politieke leiders en opiniemakers voeden polarisatie in plaats van naar oplossingen te zoeken.”
“Je verwacht een politiek die begint bij waarden, gericht is op de lange termijn en oog heeft voor het gemeenschappelijk belang. Een politiek die in staat is om te verbinden in plaats van te verdelen.”
JA21 ziet polarisatie vooral als gevolg van identiteitsdenken, antiracisme- en diversiteitsprogramma’s, en het benadrukken van groepsbelangen boven individuele rechten. De partij wil polarisatie tegengaan door te stoppen met dergelijke programma’s binnen de overheid en het strafrecht, en door de vrijheid van meningsuiting en neutraliteit van instituties te waarborgen. JA21 pleit voor een samenleving waarin de nadruk ligt op gedeelde Nederlandse waarden en individuele verantwoordelijkheid, in plaats van op groepsidentiteit.
JA21 stelt dat antiracisme- en diversiteitsprogramma’s binnen de overheid en strafrechtketen bijdragen aan polarisatie door groepen tegenover elkaar te zetten. De partij wil deze programma’s afschaffen en het vertrouwen in de professionaliteit van ambtenaren herstellen, om zo de samenleving minder te verdelen.
“De politiek weer vierkant achter de politie: stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s in de gehele strafrechtketen en weer vertrouwen op de professionaliteit van onze mensen in blauw.”
JA21 ziet het waarborgen van vrijheid van meningsuiting en neutraliteit van instituties als essentieel om polarisatie te voorkomen. Door te benadrukken dat iedereen recht heeft op zijn mening, ook als die afwijkt, en door neutraliteit bij publieke instellingen te eisen, wil JA21 voorkomen dat groepen elkaar de mond snoeren of uitsluiten.
De Partij voor de Dieren ziet polarisatie als een gevaar voor de samenleving en benadrukt het belang van gelijke behandeling, inclusie en het tegengaan van discriminatie om verdeeldheid te voorkomen. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het bestrijden van discriminatie in al haar vormen, het bevorderen van gelijke rechten en het beschermen van minderheden, met als doel een rechtvaardige en samenhangende samenleving waarin iedereen zich thuis voelt. De partij waarschuwt expliciet voor het gevaar van het wegzetten van legitieme kritiek als extremisme, omdat dit de polarisatie juist versterkt.
De PvdD stelt dat structurele discriminatie en uitsluiting leiden tot maatschappelijke verdeeldheid en polarisatie. Door actief alle vormen van discriminatie te bestrijden en inclusie te bevorderen, wil de partij voorkomen dat groepen tegenover elkaar komen te staan en de samenleving verder uiteenvalt. Dit wordt gezien als essentieel voor het behoud van een rechtvaardige en samenhangende samenleving.
“De Partij voor de Dieren staat voor een samenleving waarin iedereen eerlijk en gelijkwaardig wordt behandeld. Een samenleving waarin het niet uitmaakt waar je wieg heeft gestaan, wat je achternaam is, welke kleur je hebt of welke godsdienst je aanhangt. Bij discriminatie maken we geen onderscheid in de ernst ervan: elke vorm van discriminatie is verwerpelijk. Alleen door discriminatie als één probleem met vele gezichten te zien en aan te pakken, bouwen we aan een rechtvaardige samenleving waarin iedereen zich thuis voelt.”
“Discriminatie raakt niet alleen moslims en joden. Dit raakt ons allemaal, want als de grondrechten van een groep worden geraakt, dan worden diezelfde rechten voor iedereen meer wankel. Het raakt kortom ons land, de basis van onze rechtsstaat en wie wij zijn.”
De partij waarschuwt dat het wegzetten van legitieme kritiek of emoties als extremisme of antisemitisme de polarisatie juist versterkt. Dit ondermijnt het publieke debat en maakt het moeilijker om echte problemen te benoemen en op te lossen, waardoor groepen verder uit elkaar worden gedreven.
“Het is zorgwekkend en gevaarlijk dat er politici zijn die legitieme kritiek op de Israëlische regering of boosheid en verdriet over de genocidale oorlog in Gaza wegzetten als antisemitisme. Ten eerste omdat iedere burger vrij moet zijn om zich uit te spreken en op te komen tegen onderdrukking en oorlogsmisdaden. Ten tweede omdat de betekenis en de gevoelswaarde van het begrip antisemitisme hiermee verwatert. Dit schaadt de strijd tegen werkelijk antisemitisme.”
BIJ1 ziet polarisatie als een gevolg van racisme, uitsluiting en het denken in termen van 'wij' en 'zij', vaak aangewakkerd door extreemrechtse politici. Hun belangrijkste voorstel is het bevorderen van sociale cohesie en verbinding door actief racisme te bestrijden, inclusie te bevorderen en geen groepen als zondebok aan te wijzen. BIJ1 pleit voor structurele maatregelen die ongelijkheid en verdeeldheid tegengaan, met nadruk op solidariteit en gelijke rechten voor iedereen.
BIJ1 stelt dat polarisatie ontstaat door het uitsluiten van groepen en het aanwijzen van zondebokken, wat zij expliciet afwijzen. In plaats daarvan willen ze sociale cohesie versterken door verbinding en gezamenlijke verantwoordelijkheid, ongeacht achtergrond. Dit standpunt adresseert polarisatie direct door te pleiten voor ontmoeting en samenwerking in plaats van verdeling.
“denken in termen van ‘wij’ en ‘zij’. De aanpassing mag niet enkel van ‘de ander’ worden verwacht; sociale cohesie is geen eenrichtingsverkeer en ontstaat niet door uitsluiting, maar door verbinding – door de bereidheid van mensen met een verschillende achtergrond om elkaar te ontmoeten en samen te bouwen aan een rechtvaardige toekomst. Wij weigeren om de schuld af te schuiven op een zondebok en richten ons op echte oplossingen.”
BIJ1 ziet polarisatie als een direct gevolg van racistische systemen en het handelen van extreemrechtse politici. Ze willen deze polarisatie tegengaan door racisme structureel aan te pakken en te streven naar een samenleving gebaseerd op radicale gelijkheid en solidariteit.
“Extreemrechtse politici als Wilders verdelen ons op basis van hoe we eruitzien, voor hun eigen gewin. BIJ1 strijdt vanaf dag één tegen dit racistische systeem. Door ons te verenigen, bouwen we een nieuw systeem dat werkt voor ons allemaal.”
NSC ziet polarisatie als een bedreiging voor de samenhang in de samenleving en wil deze tegengaan door jongeren actief te betrekken en desinformatie te bestrijden. De partij richt zich op het versterken van maatschappelijke betrokkenheid en het vergroten van weerbaarheid tegen propaganda, met als doel het wij-zij-denken te verminderen.
NSC gelooft dat jongeren een sleutelrol spelen in het versterken van de samenleving en het tegengaan van polarisatie. Door jongeren verantwoordelijkheden te geven en hen te stimuleren zich vrijwillig in te zetten, wil de partij maatschappelijke betrokkenheid vergroten en tegenstellingen verkleinen.
“Door hen verantwoordelijkheden te geven – bijvoorbeeld bij crisiscommunicatie, noodsteunpunten of zorg – vergroten we hun betrokkenheid bij de samenleving en gaan we polarisatie tegen.”
De partij ziet propaganda en desinformatie als factoren die polarisatie en het wij-zij-denken aanwakkeren. NSC wil de samenleving weerbaarder maken door mensen te leren deze te herkennen en zo de ontwrichting van de samenleving tegen te gaan.
“Propaganda en desinformatie ontwrichten de Nederlandse samenleving en vergroten het wij-zijdenken. Een weerbare democratie vraagt erom dat mensen propaganda en desinformatie leren herkennen.”
Volt ziet polarisatie als een bedreiging voor de democratie en kiest expliciet voor verbinding in plaats van verdeeldheid. Hun belangrijkste voorstellen zijn investeren in kunst en cultuur om onderlinge verbinding te versterken, en het bestrijden van rechtsextremisme en polarisatie als onderdeel van hun democratische visie. Volt koppelt het tegengaan van polarisatie aan het bevorderen van inclusie, dialoog en wederzijds begrip.
Volt stelt dat kunst en cultuur mensen samenbrengen en zo polarisatie tegengaan, vooral in een tijd van maatschappelijke spanningen. Door te investeren in culturele initiatieven wil Volt het onderlinge begrip vergroten en voorkomen dat groepen tegenover elkaar komen te staan.
“Kunst en cultuur inspireren ons tot nieuwe ideeën en brengen ons samen in een tijd dat veel mensen zich zorgen maken over polarisatie en oorlog. Het helpt ons om elkaar beter te begrijpen. En het laat ons voelen wat het leven van een ander betekent.”
Volt benoemt expliciet dat polarisatie, samen met rechtsextremisme, de democratie onder druk zet. Hun antwoord is een keuze voor verbinding en het afwijzen van verdeeldheid, waarmee ze polarisatie als een fundamenteel politiek probleem positioneren.
“En in Nederland zetten rechtsextremisme en polarisatie onze democratie onder druk. Waar andere partijen kiezen voor verdeeldheid, kiezen wij voor verbinding.”