Verkiezingsprogramma's 2025 overpersoneelstekort
NSC ziet personeelstekorten als een structureel probleem in sectoren als zorg, defensie en techniek, en wil deze vooral oplossen door binnenlandse arbeidspotentie beter te benutten, arbeidsmigratie te beperken en te investeren in scholing en technologie. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het stimuleren van omscholing, het aantrekkelijker maken van werken in tekortsectoren, en het inzetten van arbeidsbesparende technologie. Arbeidsmigratie wordt nadrukkelijk niet als structurele oplossing gezien, behalve voor specialistische functies waar geen Nederlands aanbod is.
Arbeidsmigratie beperken als oplossing voor personeelstekort
NSC beschouwt arbeidsmigratie niet als een duurzame oplossing voor personeelstekorten en wil deze beperken, behalve voor functies waar geen Nederlands of EU-aanbod is. De partij wil werkgevers stimuleren om binnenlandse werkzoekenden te activeren en op te leiden, en sectoren aanzetten tot arbeidsbesparende innovatie.
“Arbeidsmigratie is geen goedkope oplossing voor personeelstekorten. Nog genoeg werkzoekenden staan aan de kant in ons eigen land, hen willen we stimuleren en opleiden zodat ze inzetbaar worden.”
“We voeren daarom naar Engels voorbeeld een werkgeversheffing in op de inzet van arbeidsmigranten. Met de opbrengsten kunnen gemeenten mensen in Nederland aan het werk helpen die nu nog langs de kant staan, zoals statushouders en werklozen in de bijstand.”
“En we stimuleren arbeidsbesparende technologie.”
“Voor toelating van arbeidsmigranten van buiten de EU gaat een arbeidsmarkttoets gelden. Ze mogen alleen hier komen als er binnen de EU niemand te vinden is.”
Scholing, omscholing en activeren van binnenlands arbeidspotentieel
NSC wil personeelstekorten aanpakken door gerichte scholing, omscholing en begeleiding van werkzoekenden naar sectoren met tekorten. Ook wordt het aantrekkelijker gemaakt voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om in te stromen.
“Samen met werkgevers creëren we omschoolbanen in sectoren waar een personeelstekort is. Zo krijgen werklozen sneller uitzicht op een nieuwe baan en inkomen.”
“Het UWV en gemeentelijke diensten stellen geld beschikbaar voor de zogeheten ‘sectorale ontwikkelpaden’ (die zijn opgesteld voor beroepen in sectoren die schreeuwen om personeel) als het persoonlijk ontwikkelbudget van werkzoekenden onvoldoende is.”
“De SLIM-scholingssubsidie wordt hiervoor uitgebreid en gerichter ingezet.”
“Mensen met een (aangeboren) beperking moeten volwaardig kunnen meedoen in onze maatschappij. Er komt een nieuw aanvalsplan om arbeidsplaatsen te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om zo hun talenten beter te benutten.”
Arbeidsvoorwaarden en behoud personeel in tekortsectoren (zorg, defensie)
NSC wil personeelstekorten in cruciale sectoren als zorg en defensie tegengaan door betere arbeidsvoorwaarden, minder bureaucratie en meer loopbaanperspectief. Ook wordt ingezet op technologie en herinrichting van werk.
“Het tekort aan zorgprofessionals in de directe zorg zal de komende jaren alleen maar toenemen. Door de bureaucratie drastisch terug te dringen, willen we onze zorgprofessionals minder buiten de directe zorg laten werken en hen juist meer ruimte geven om bezig te zijn met waar hun hart ligt: de echte zorg aan het bed.”
“Zorg- en welzijnsaanbieders en de regio’s worden ondersteund bij goed werkgeverschap en werkplezier om personeel te behouden. Bijvoorbeeld door meer te investeren in bij- en nascholing van medewerkers in lage functiegroepen, ziekteverzuim te verminderen, instroom te verbeteren en meer uren te bieden, met name voor de schaarse beroepen zoals verpleegkundigen en verzorgenden.”
“Het personeelstekort dwingt ons om anders te denken over inzet en inrichting van onze strijdkrachten. Daarom zetten we in op kleinere bemande eenheden en wendbare onbemande voertuigen.”
Technologie en innovatie als structurele oplossing
NSC ziet arbeidsbesparende technologie en innovatie als essentieel om personeelstekorten structureel te verminderen, vooral in sectoren waar automatisering mogelijk is.
“We investeren fors in onbemande voertuigen voor in de lucht – zoals drones – en onder water.”
Volt erkent personeelstekorten als een urgent probleem in sectoren als zorg, onderwijs, techniek, defensie en overheid. Hun aanpak bestaat uit het aantrekkelijker maken van cruciale beroepen via betere arbeidsvoorwaarden, het stimuleren van (om)scholing, het vergemakkelijken van arbeidsmigratie en het inzetten op innovatie en administratieve lastenverlichting. Volt kiest voor structurele oplossingen die gericht zijn op het benutten van onbenut talent, het verbeteren van arbeidsmobiliteit en het verlagen van drempels voor toetreding tot tekortsectoren.
Zorgopleidingen gratis en aantrekkelijker maken
Volt wil het personeelstekort in de zorg aanpakken door opleidingen gratis te maken en de aantrekkelijkheid van het beroep te vergroten. Hiermee willen ze meer mensen motiveren om voor een zorgcarrière te kiezen en het tekort structureel verminderen.
“We pakken het personeelstekort in de zorg aan. Daarom schaffen we het collegegeld af voor mbo- en hbo-opleidingen in zorg en welzijn. We maken deze opleidingen aantrekkelijker met betere stages, meer persoonlijke begeleiding en uitzicht op een goede baan.”
“We investeren meer in onderzoek en maken zorgopleidingen aantrekkelijker, bijvoorbeeld door geen collegegeld te vragen. Alleen zo blijft goede zorg beschikbaar voor iedereen, nu en in de toekomst.”
Betere arbeidsvoorwaarden en begeleiding in tekortsectoren
Volt wil personeelstekorten tegengaan door te investeren in betere arbeidsvoorwaarden, hogere lonen, vaste contracten en actieve begeleiding naar cruciale beroepen. Dit moet het werken in sectoren met tekorten aantrekkelijker maken en meer mensen aanmoedigen om in te stromen.
Arbeidsmigratie en erkenning van diploma’s versoepelen
Volt ziet arbeidsmigratie en het erkennen van buitenlandse diploma’s als belangrijke middelen om personeelstekorten op te vangen, vooral in sectoren als zorg, onderwijs, ICT en techniek. Ze willen drempels verlagen en mobiliteit binnen de EU stimuleren.
“We maken het eenvoudiger om in een ander EU-land te werken. In alle lidstaten van de EU erkennen we elkaars diploma’s.”
“We willen meer wederzijdse erkenning van diploma’s en kwalificaties voor alle beroepen in de EU, met name voor beroepen in sectoren waarin een tekort is, zoals onderwijs, zorg, ICT en technische beroepen.”
Innovatie en technologie inzetten tegen personeelstekorten
Volt wil bestaande en nieuwe technologische oplossingen benutten om structurele personeelstekorten te verminderen, vooral in sectoren waar automatisering en digitalisering kansen bieden.
Defensie aantrekkelijker maken en Europees dienmodel
Om personeelstekorten bij defensie te verminderen, wil Volt de krijgsmacht aantrekkelijker maken en een vrijwillig Europees dienmodel invoeren als laatste redmiddel.
“Volt maakt de krijgsmacht aantrekkelijker door snellere sollicitatieprocedures; betere huisvesting en infrastructuur; hogere salarissen en erkenning van opgedane vaardigheden in onderwijs en andere loopbanen.”
“Volt bepleit een vrijwillig Europees dienmodel. Dit dienmodel biedt zowel civiele als militaire trajecten aan, bijvoorbeeld cyberveiligheid of crisisrespons. Het is een laatste redmiddel bij personeelstekorten.”
Meer capaciteit en expertise bij overheid en gemeenten
Volt wil personeelstekorten bij overheden en gemeenten tegengaan door meer capaciteit, traineeships en flexibele schillen van overheidspersoneel in te zetten, en door specialistische expertise lokaal beschikbaar te houden.
“We zorgen voor meer capaciteit en budget bij gemeenten, om hen te helpen de grote stroom aan bouwvergunningsaanvragen en bestemmingsplanwijzigingen sneller te kunnen behandelen...zoals de uitrol van traineeships en een ‘flexibele schil’ van overheidspersoneel dat inzetbaar is in de hele provincie.”
“Door decentralisatie en de uitstroom van specialistische ambtenaren, komt de kennis en kunde bij kleinere gemeenten steeds verder onder druk te staan. Specialistische expertise moet ook lokaal beschikbaar blijven.”
BBB erkent het personeelstekort als een urgent probleem in sectoren als zorg, onderwijs, veiligheid en defensie. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verminderen van regeldruk en administratieve lasten zodat professionals meer tijd hebben voor hun kerntaken, het gericht inzetten van arbeidsmigratie voor sectoren met structurele tekorten, en het stimuleren van instroom en doorgroei van personeel via scholing en betere arbeidsvoorwaarden. De partij legt de nadruk op het benutten van binnenlands arbeidspotentieel en het aantrekkelijker maken van publieke beroepen.
Minder regeldruk en administratieve lasten in zorg en onderwijs
BBB stelt dat personeelstekorten mede worden veroorzaakt door hoge werkdruk en administratieve lasten, waardoor professionals minder tijd hebben voor hun kerntaken. Door overbodige regels en protocollen te schrappen en de focus te leggen op het primaire werk, wil BBB het beroep aantrekkelijker maken en zo het tekort terugdringen.
“Dat de regeldruk en protocollen dwang in bijvoorbeeld de zorg en het onderwijs worden aangepakt, zodat verpleegkundigen en leraren zich weer kunnen bezighouden met verplegen en lesgeven, de reden waarom ze voor hun beroep gekozen hebben.”
“Verlaging van de administratielast. Dit geeft meer tijd voor de basistaak; lesgeven.”
“Overbodige regels en protocollen schrappen. We zetten in op de kennis en ervaring van onderwijzend personeel, scheppen vertrouwen en waarderen hun vakmanschap. Dit maakt het vak weer aantrekkelijker.”
Gerichte arbeidsmigratie voor sectoren met structurele tekorten
BBB erkent dat arbeidsmigratie noodzakelijk is voor sectoren waar het personeelstekort structureel is en binnenlands aanbod tekortschiet. Ze pleiten voor een selectief en circulair arbeidsmigratiebeleid, gericht op vakmensen die aantoonbare meerwaarde leveren, zonder de integratie en huisvesting te overbelasten.
“Gerichte en doelmatige arbeidsmigratie. Voor sommige sectoren, zoals de bouw, techniek, zorg en horeca, zijn arbeidsmigranten noodzakelijk. Binnenlandse arbeid en migratie binnen de EU volstaan daarvoor niet altijd. BBB wil daarom een zorgvuldig, selectief en circulair arbeidsmigratiebeleid van buiten de EU, gericht op vakmensen met aantoonbare economische en maatschappelijke meerwaarde; van verpleegkundigen tot elektriciens en van lassers tot gespecialiseerde koks.”
“Arbeidsmigratie moet gericht zijn op die beroepsgroepen waar structurele tekorten bestaan én waar de inzet van vakbekwame mensen bijdraagt aan duurzame economische ontwikkeling.”
Benutten en stimuleren van binnenlands arbeidspotentieel
BBB vindt dat het arbeidspotentieel van mensen die al in Nederland wonen onvoldoende wordt benut. Ze willen meer mensen activeren en inzetten op scholing en doorgroeimogelijkheden, zodat bestaande tekorten kunnen worden opgevangen.
“Tegelijkertijd wordt het arbeidspotentieel van migranten die hier al verblijven zo’n 330.000 mensen onvoldoende benut. BBB vindt dat Nederland meer werk moet maken van het activeren van mensen die hier al zijn. Wie hier woont, moet naar vermogen meedoen en bijdragen.”
“Doorgroeikansen voor onderwijsassistenten via deelcertificaten en praktijkroutes via de PABO. Hiermee komen er meer vakdocenten voor het primair onderwijs beschikbaar.”
Structurele versterking van publieke sectoren (veiligheid, defensie, onderwijs)
BBB benoemt expliciet het personeelstekort bij politie, brandweer, defensie en onderwijs als een bedreiging voor de uitvoering van kerntaken. Ze willen investeren in arbeidsvoorwaarden, opleiding en instroom om deze tekorten structureel aan te pakken.
“Onze veiligheid rust op de schouders van politiemensen, brandweerlieden, ambulancepersoneel, BOA’s en andere hulpverleners. Zij verdienen waardering en structurele steun: goede arbeidsvoorwaarden, betrouwbare uitrusting, bescherming én politieke rugdekking. Helaas is de werkelijkheid weerbarstig: politie is niet overal bereikbaar, vrijwillige brandweer staat onder druk en aanrijtijden worden overschreden. BBB wil deze problemen bij de wortel aanpakken.”
“Om onze gevechtskracht en operationele slagvaardigheid verder te vergroten, zal BBB stevig investeren in modern materieel en de personele groei van de krijgsmacht.”
“We benutten alle middelen om op korte termijn instructeurs en onderofficieren op te leiden en ervoor te zorgen dat ons leger voldoende militairen heeft.”
“Onderwijspersoneel staat dagelijks voor de klas en weet wat er speelt. Toch wordt hun vakkennis te vaak overvleugeld door papierwerk, protocollen, controle of ideologische invulling. Dit is mede oorzaak van een structureel lerarentekort en leidt tot lesuitval en verminderde onderwijskwaliteit.”
De VVD erkent het personeelstekort als een urgent probleem, vooral in sectoren als zorg, onderwijs, techniek en veiligheid. Hun aanpak richt zich op het aantrekkelijker maken van tekortstudies, het stimuleren van omscholing en meer uren werken, het inzetten van innovatie en het selectiever toelaten van arbeidsmigranten. De partij wil zo het arbeidspotentieel in Nederland maximaal benutten en de afhankelijkheid van arbeidsmigratie beperken.
Tekortstudies aantrekkelijker maken en onderwijs richten op tekortsectoren
De VVD wil het onderwijsaanbod beter laten aansluiten op de arbeidsmarkt door studies in tekortsectoren aantrekkelijker te maken en het aantal studieplaatsen in studies met weinig arbeidsmarktperspectief te beperken. Hiermee willen ze het personeelstekort in cruciale sectoren structureel aanpakken.
“Tekortsectoren zitten te springen om talent. We maken studies in tekortsectoren zoals onder andere tech, zorg, onderwijs, veiligheid en klimaat aantrekkelijker door het collegegeld te verlagen. We beperken de studieplaatsen van studies waar evident geen (goed) arbeidsmarktperspectief is.”
“De prioriteit ligt bij tekortberoepen, mbo en mkb.”
Omscholing, bijscholing en meer uren werken stimuleren
De VVD zet in op het toegankelijk maken van omscholing, het stimuleren van meer uren werken en het inzetten van onderbenut arbeidspotentieel. Dit moet zorgen voor meer mensen in tekortsectoren en een betere benutting van talent.
“Omscholing toegankelijk te maken, overstappers met een meerwerkbonus financieel te stimuleren, en overheidsinstanties met marktpartijen samen te laten werken om mensen naar werk te begeleiden. Ook statushouders gaan meer aan de slag in tekortsectoren.”
“Een leven lang ontwikkelen wordt de norm: Bij- en omscholing zijn essentieel voor persoonlijke ontwikkeling en economische groei. Publiek bekostigde instellingen worden verplicht om hun onderwijsaanbod beschikbaar te stellen aan volwassenen en werkenden. De prioriteit ligt bij tekortberoepen, mbo en mkb.”
“We pakken tekorten in de zorg aan door de werkdruk te verlichten en door meer werken makkelijker te maken. We geven ruimte aan een meerurenbonus – we kunnen alle gewerkte uren immers goed gebruiken.”
Selectiever toelaten van arbeidsmigranten en inzetten op automatisering
De VVD wil de afhankelijkheid van arbeidsmigratie beperken door bedrijven te stimuleren eerst het binnenlandse arbeidspotentieel te benutten en door in te zetten op robotisering en automatisering. Arbeidsmigratie wordt alleen toegestaan als het echt noodzakelijk is voor sectoren met personeelstekorten.
“Om de afhankelijkheid van arbeidsmigratie zoveel mogelijk te beperken moet de overheid bedrijven actief helpen om in te zetten op robotisering en automatisering.”
“Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om eerst te zoeken binnen het onbenutte arbeidspotentieel in Nederland. Als zij toch arbeidsmigranten moeten inzetten, worden zij verantwoordelijk voor het welzijn van deze werknemers.”
“We beperken het aantal internationale studenten in andere sectoren met inachtneming van de onderscheidende profielen van de universiteiten en hogescholen. Wel blijft er ruimte voor internationaal talent in regio’s waar dat van cruciaal belang is voor regionale economie.”
Inzet op innovatie en vermindering regeldruk in de zorg
Om het personeelstekort in de zorg te verminderen, wil de VVD inzetten op technologische innovaties en het terugdringen van administratieve lasten, zodat zorgverleners meer tijd hebben voor hun kerntaken.
“We kiezen voor de introductie van innovaties om de schaarste aan medewerkers het hoofd te bieden.”
“We verlichten de druk op de schouders van zorgverleners in loondienst door ervoor te zorgen dat schijnzelfstandigen in loondienst komen. Bij ‘ziek, piek en uniek’ blijft er ruimte voor zzp’ers.”
“Het is onuitlegbaar dat veel zorgverleners de helft van de tijd bezig zijn met administratie. We vragen verzekeraars flink te schrappen in verantwoordingseisen, verbieden dubbele uitvragen door toezichthouders, kiezen voor meer geautomatiseerde gegevensuitwisseling en lichten wet- en regelgeving door op noodzaak.”
De ChristenUnie erkent het personeelstekort als een structureel probleem, vooral in publieke sectoren zoals zorg, onderwijs en defensie. Hun aanpak richt zich op het toekomstbestendig maken van de arbeidsmarkt door arbeid anders te organiseren, flexwerk terug te dringen, en arbeidsmigratie niet als eenvoudige oplossing te zien. Ze pleiten voor gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, werkgevers en werknemers, en zetten in op betere arbeidsvoorwaarden, innovatie en het aantrekkelijker maken van vaste dienstverbanden.
Arbeidsmarkt structureel hervormen, flexwerk terugdringen
De ChristenUnie ziet de structurele krapte op de arbeidsmarkt als een gezamenlijke uitdaging die vraagt om hervormingen, met nadruk op vaste contracten en het tegengaan van doorgeschoten flexibilisering. Ze willen arbeid eerlijker verdelen, flexwerk beperken en werkgevers stimuleren om vaste banen aan te bieden, omdat flexibele arbeidsrelaties bijdragen aan het personeelstekort.
“De krimpende beroepsbevolking, bestaande arbeidsmarktkrapte, grote maatschappelijke uitdagingen (bijvoorbeeld verduurzaming) en groeiende vraag naar personeel in publieke sectoren zoals defensie en zorg, is een grote puzzel voor de arbeidsmarkt en economie. Deze structurele krapte vraagt om een gezamenlijke, met ‘de polder’ gedragen, aanpak.”
“De negatieve uitwassen van onze flexibele arbeidsmarkt pakken we aan. Zoals de doorgeslagen flexibilisering in de vorm van een cultuur van uitbesteden en tijdelijke contracten.”
“Het is de hoogste tijd om werk te maken van deze plannen en werknemers meer zekerheid te geven. Bijvoorbeeld via de wetsvoorstellen ‘Meer zekerheid flexwerkers’ en ‘Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden’, die spoedig door de Tweede Kamer behandeld moeten worden.”
“Aan de andere kant moet het voor werkgevers (financieel) aantrekkelijker worden om mensen in vaste dienst te nemen. Daarom verlagen we de aof- en awf-premies.”
Arbeidsmigratie niet als simpele oplossing voor personeelstekort
De partij stelt dat arbeidsmigratie geen eenvoudig antwoord is op structurele personeelstekorten. Ze willen de afhankelijkheid van goedkope arbeidsmigranten verminderen, inzetten op betere arbeidsvoorwaarden en innovatie, en pleiten voor Europese afspraken om grip te krijgen op arbeidsmigratie.
“Arbeidsmigratie is daarbij geen eenvoudig antwoord voor de oplossing van onze structurele tekorten.”
“De groei van laagbetaalde arbeid en het aanbod van arbeidsmigranten remt innovatie en robotisering en legt een te grote druk op voorzieningen die schaars zijn.”
“Om meer grip te krijgen op arbeidsmigratie moet er allereerst een einde komen aan de slechte arbeidsvoorwaarden.”
Investeren in publieke sectoren: onderwijs, zorg en defensie
De ChristenUnie benoemt specifiek het personeelstekort in onderwijs, zorg en defensie, en wil investeren in waardering, beloning en loopbaanperspectieven om deze sectoren aantrekkelijker te maken. Zij-instromers en betere arbeidsvoorwaarden zijn daarbij belangrijk.
“Het aanpakken van het lerarentekort begint bij de waardering van de onderwijsprofessional. Naast een goede beloning en vermindering van de werkdruk, gaat het om loopbaanperspectieven, regie en verantwoordelijkheid voor het onderwijs en professionele ruimte.”
“We blijven ook op andere manieren inzetten op de werving van defensiepersoneel (zoals Defensity college en de mbo-opleiding VeVa als voorbereiding voor een mogelijke carrière bij defensie).”
Stimuleren van innovatie en technologie om personeelstekort te verlichten
De partij ziet innovatie en technologie als middelen om de druk van personeelstekorten te verlichten, vooral in de zorg. Slimme technologieën moeten breed worden toegepast om efficiënter te werken.
“Slimme technologie die bewezen goed werkt in een zorginstelling of thuissituatie, wordt onderdeel van het dagelijkse leven en de zorgverlening.”
GroenLinks-PvdA erkent het personeelstekort als een urgent probleem, vooral in sectoren als onderwijs en zorg, en wil dit aanpakken door structurele investeringen in betere arbeidsvoorwaarden, hogere lonen, en meer opleidings- en instroommogelijkheden. De partij kiest voor een combinatie van aantrekkelijker maken van publieke beroepen, het stimuleren van zij-instroom en omscholing, en het verminderen van administratieve lasten. Hun visie is dat goed werk en voldoende personeel in essentiële sectoren de basis vormen voor een sterke samenleving.
Structureel investeren in aantrekkelijker werk en hogere lonen
GroenLinks-PvdA ziet het personeelstekort als een gevolg van onaantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en te lage lonen, vooral in publieke sectoren. Door structureel te investeren in betere beloning, meer waardering en minder administratieve druk, willen ze meer mensen aantrekken en behouden.
“We moeten als Nederland keuzes maken over wat voor economie we willen hebben. In een land waar de personeelstekorten groot zijn en veel werkenden niet krijgen wat ze verdienen, moet het roer om. Wij kiezen daarom voor goed betaalde banen in de sectoren van de toekomst.”
“Het personeelstekort in de zorg is groot en staat gelijkwaardige toegang in de weg. We willen werken in de zorg aantrekkelijker maken. Dat begint met fatsoenlijke lonen, goede en (sociaal) veilige werkomstandigheden en met meer zeggenschap.”
“In achterstandswijken waar de grootste uitdagingen liggen krijgen leraren meer salaris.”
Investeren in opleiding, zij-instroom en behoud van personeel
De partij wil het personeelstekort op de lange termijn oplossen door te investeren in opleiding, het stimuleren van zij-instroom, en het terughalen van mensen met relevante bevoegdheden. Ook wordt ingezet op betere begeleiding en doorgroeimogelijkheden.
“We starten met een Onderwijsagenda 2035 waar we met een blik op de lange termijn zorgen dat er voldoende opgeleid onderwijspersoneel is.”
“Het verhogen van het aantal zij-instromers in het onderwijs kan het lerarentekort verminderen. Zij-instromers krijgen vanaf dag één van hun opleiding betaald, zodat ze niet te maken krijgen met een inkomensval.”
“Er is een grote groep mensen met een onderwijsbevoegdheid die niet meer voor de klas staat. We maken het met goede arbeidsvoorwaarden en ontwikkelmogelijkheden aantrekkelijk voor deze groep om terug te keren naar het onderwijs.”
“We investeren in om-, her- en bijscholing, en in zij-instroom. We maken hierover afspraken met sociale partners, het onderwijs en de regio’s in de een werk-ontwikkel-aanpak.”
Slimmer werken en productiviteit verhogen om personeel vrij te spelen
Door innovatie, digitalisering en het verminderen van administratieve lasten wil GroenLinks-PvdA de productiviteit verhogen en zo personeel vrijmaken voor sectoren met grote tekorten.
“We gaan slimmer werken door te investeren in innovatie en digitalisering waar dat kan. Zo verhogen we onze productiviteit, waardoor we mensen vrijspelen voor sectoren waar de tekorten groot zijn, zoals de in de technieksector, de bouw- en installatiesector, de kinderopvang, het onderwijs en de zorg.”
“Leraren besteden gemiddeld acht uur per week aan administratie, vooral docenten die lesgeven aan leerlingen met een ondersteuningsbehoefte. We streven ernaar dit te halveren, door leraren meer vertrouwen te geven en verantwoording te versimpelen.”
“Als we de zorg op een andere manier organiseren, hoeven medewerkers minder tijd te besteden aan administratie.”
JA21 ziet personeelstekorten als een gevolg van verkeerde prikkels op de arbeidsmarkt, te hoge regeldruk en een te complex belasting- en toeslagenstelsel. Hun belangrijkste voorstellen zijn het drastisch verlagen van administratieve lasten, het aantrekkelijker maken van werken (o.a. door lagere marginale druk en betere arbeidsvoorwaarden), en het beperken van arbeidsmigratie tot alleen waar écht tekorten zijn. JA21 wil zo het volledige arbeidspotentieel in Nederland benutten en personeelstekorten structureel verminderen.
Marginale druk verlagen en werken aantrekkelijker maken
JA21 stelt dat personeelstekorten mede ontstaan doordat werken te weinig oplevert en het belasting- en toeslagenstelsel ontmoedigend werkt. Ze willen de marginale druk fors verlagen en het stelsel vereenvoudigen, zodat werken meer loont en mensen worden gestimuleerd om (meer) te werken.
“Het personeelstekort wordt in brede zin veroorzaakt door verkeerde prikkels. Werken levert vaak te weinig op door het complexe toeslagenstelsel. JA21 wil werknemers motiveren meer te werken, en pleit daarom voor een nieuw en sterk vereenvoudigd belastingstelsel, waarmee we de marginale druk fors verlagen – zo houden werkende Nederlanders meer over per verdiende euro.”
Regeldruk en administratieve lasten fors verminderen
JA21 ziet hoge regeldruk en administratieve lasten als belangrijke oorzaken van personeelstekorten, vooral in sectoren als zorg en onderwijs. Door deze lasten te verlagen, willen ze meer tijd en capaciteit vrijmaken voor het primaire werk.
“Werkgevers die personeel willen aannemen en mensen aan het werk willen zetten schrikken terug van hoge lasten en regeldruk. Zij moeten juist gestimuleerd worden om personeel aan te nemen; dit doet JA21 door de regeldruk te verlagen, geen nieuwe regels te introduceren en de lasten voor het bedrijfsleven niet te verhogen.”
“Door het mes te zetten in administratieve- en kwaliteitssystemen waarvan niet of nauwelijks is bewezen dat zij de zorg in Nederland verbeteren, kunnen zoveel ‘zorghanden’ worden vrijgemaakt dat de huidige tekorten compleet verdwijnen.”
“Drastisch snijden in administratieve lasten om daarmee zorgpersoneel vrij te spelen.”
“De maximale werktijd die door een docent mag worden besteed aan administratieve lasten wordt vastgesteld op 6%. Als er meer tijd nodig is, worden administratieve werkzaamheden geschrapt.”
Arbeidsmigratie beperken tot echte tekorten
JA21 beschouwt ongerichte arbeidsmigratie niet als een structurele oplossing voor personeelstekorten en wil deze beperken tot sectoren waar daadwerkelijk tekorten zijn, met waarborgen voor huisvesting en naleving.
Volledig arbeidspotentieel benutten via scholing en activering
JA21 wil het personeelstekort aanpakken door het volledige arbeidspotentieel te benutten, onder andere via scholing, omscholing en het activeren van mensen die nu aan de kant staan.
“Ons volledige arbeidspotentieel te benutten door vol in te zetten op scholing, omscholing, en het activeren van mensen die aan de kant staan.”
Arbeidsvoorwaarden verbeteren in sectoren met tekorten (zorg, defensie)
JA21 wil personeelstekorten in sectoren als zorg en defensie tegengaan door arbeidsvoorwaarden te verbeteren en werken aantrekkelijker te maken.
“Om meer personeel te werven en te behouden, moeten de arbeidsvoorwaarden voor defensiepersoneel worden verbeterd en moet er meer maatschappelijke en politieke waardering komen voor hun werk.”
“Dit begint met voldoende salaris. Zorgprofessionals zijn jarenlang ondergewaardeerd en verdienen meer dan alleen applaus. JA21 wil de salarissen en vergoedingen in de zorg, vooral in de lagere schalen, ten minste met de inflatie laten meestijgen.”
De SGP erkent het personeelstekort als een urgent probleem, vooral in sectoren als zorg, onderwijs, veiligheid en de arbeidsmarkt in brede zin. Hun belangrijkste voorstellen zijn het activeren van onbenut arbeidspotentieel, het verkleinen van de publieke sector, het verminderen van regeldruk, en het stimuleren van technologische innovatie en omscholing. De partij is kritisch op structurele afhankelijkheid van arbeidsmigratie en wil deze beperken, met gerichte inzet op eigen arbeidscapaciteit en arbeidsbesparende technologie.
Activeren van onbenut arbeidspotentieel en verkleinen publieke sector
De SGP wil personeelstekorten aanpakken door mensen die nu aan de kant staan te activeren, de publieke sector te verkleinen en regeldruk te verminderen. Dit moet de arbeidsmarkt verruimen en de krapte verminderen, met extra aandacht voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
“Een werkoffensief moet ervoor zorgen dat mensen die in deze krappe arbeidsmarkt aan de kant zitten weer aan het werk gaan.”
“Om de arbeidskrapte tegen te gaan, wil de SGP de publieke sector verkleinen, regeldruk verminderen en technologische vooruitgang en concurrentiekracht aanjagen.”
Minder afhankelijkheid van arbeidsmigratie, meer arbeidsbesparende technologie
De SGP ziet de huidige afhankelijkheid van arbeidsmigratie als ongezond en wil deze structureel verminderen. In plaats daarvan moeten bedrijven en publieke sectoren inzetten op arbeidsbesparende technologie en slimmer werken om personeelstekorten op te vangen.
“Nederland is chronisch verslaafd aan arbeidsmigratie en dat is ongezond.”
“Ondernemingen die veel gebruikmaken van laagbetaalde, veelal buitenlandse medewerkers stimuleren we in te zetten op arbeidsbesparende technologie en slimmer werken. Ook publieke sectoren moeten hierin stappen zetten.”
Omscholing en aanpassing voor zwaar werk
Voor mensen met zware beroepen die niet tot hun pensioen kunnen doorwerken, wil de SGP inzetten op omscholing en aanpassing van werkzaamheden. Dit moet voorkomen dat personeel voortijdig uitvalt en draagt bij aan het verminderen van tekorten.
“Door aanpassing van werkzaamheden of omscholing wordt ingespeeld op de situatie van werkenden met een zwaar beroep, die daardoor niet tot hun pensioen hetzelfde werk kunnen blijven uitoefenen.”
Structurele versterking van beroepen met tekorten (onderwijs)
De SGP erkent het lerarentekort en wil dit structureel oplossen door meer vertrouwen en status te geven aan het beroep van leerkracht.
“Meer vertrouwen in professionele leerkrachten, bestuurders en ondersteuning is dus nodig. We zetten een dikke streep onder de status van hun beroep. Dat is ook onmisbaar om het lerarentekort structureel op te lossen.”
Investeren in digitale en niet-digitale arbeidsbesparende innovaties in de zorg
De SGP ziet de combinatie van vergrijzing en toenemende zorgvraag als een bedreiging voor de arbeidsmarkt en wil daarom investeren in arbeidsbesparende innovaties, zowel digitaal als niet-digitaal.
“De overheid blijft daarom óók investeren in niet-digitale arbeidsbesparende innovaties.”
Extra personeel en middelen in veiligheid en detentie
De SGP wil extra personeel en middelen inzetten om personeelstekorten bij politie, brandweer en detentie-instellingen tegen te gaan, zodat veiligheid en rechtsstaat niet in het geding komen.
“De basispolitiezorg moet groeien met minstens 500 fte.”
“De toenemende werkdruk van detentiepersoneel is zorgelijk. De SGP maakt daarom geld vrij voor extra gevangenis-personeel om zo meer detentiecapaciteit te creëren.”
“De enorme achterstanden worden zo snel mogelijk weggewerkt door te investeren in een robuuste asielketen met voldoende geld en personeel.”
D66 erkent het groeiende personeelstekort als een urgent probleem voor essentiële sectoren zoals zorg, onderwijs en techniek. Hun aanpak combineert investeren in innovatie en aantrekkelijker maken van werk met gerichte arbeidsmigratie, waarbij de nadruk ligt op vakkrachten en kenniswerkers. D66 wil zo de samenleving draaiend houden, de werkdruk verlagen en misstanden rond arbeidsmigratie tegengaan.
Investeren in innovatie en aantrekkelijker werk
D66 wil personeelstekorten verminderen door werk aantrekkelijker te maken (hogere lonen, betere voorwaarden) en sterk in te zetten op arbeidsbesparende technologie. Dit moet de vraag naar laagbetaalde arbeid uit het buitenland verminderen en de werkdruk verlagen.
“We investeren in innovatie en maken het aantrekkelijker om (meer) te werken. Maar dat alleen is niet genoeg.”
“We verhogen bijvoorbeeld de lonen, zodat werk naar waarde gewaardeerd wordt en concurrentie met andere werknemers eerlijker is. Hogere arbeidskosten maken het voor ondernemers bovendien aantrekkelijker te investeren in innovatie.”
“We zetten sterk in op arbeidsbesparende technologie, zoals automatisering en robotisering.”
Gerichte arbeidsmigratie voor essentiële sectoren
D66 ziet arbeidsmigratie als noodzakelijk om personeelstekorten in cruciale sectoren op te vangen, maar wil deze beperken tot vakkrachten en kenniswerkers. Tegelijkertijd stellen ze strenge eisen aan werkgevers om uitbuiting en druk op voorzieningen te voorkomen.
“Daarom zet D66 ook in op arbeidsmigratie: gericht, menselijk en slim. Zo houden we onze samenleving draaiend, blijven onze voorzieningen toegankelijk en onze economie sterk.”
“De overheid krijgt de regie: minder kwetsbare, laagbetaalde arbeidsmigratie, meer gerichte arbeidsmigratie voor de sectoren waar we mensen écht nodig hebben.”
“We kiezen voor vakkrachten en kenniswerkers die ons vooruit helpen naar een groene en leefbare toekomst, bij bedrijven en sectoren waar innovatie en eerlijk werkgeverschap vooropstaan.”
Leven lang ontwikkelen en meer mensen aan het werk
D66 wil het potentieel van iedereen benutten door mensen te stimuleren meer te werken en zich een leven lang te ontwikkelen, zodat personeelstekorten worden verminderd en iedereen kan bijdragen.
“Op onze arbeidsmarkt komen we handen tekort. Ieders talent is daarom hard nodig.”
“We helpen mensen zich een leven lang te ontwikkelen, zodat ze klaar zijn voor de toekomst en alles uit hun werk kunnen halen wat erin zit.”
“Iedereen die kan en wil werken, moet mee kunnen doen. Werk geeft bestaanszekerheid, sociale contacten en individuele ontwikkeling. D66 wil meer mensen de mogelijkheid geven hun talent te benutten.”
BVNL ziet personeelstekorten vooral als gevolg van een te grote en inefficiënte overheid en onvoldoende financiële prikkels om te werken in essentiële sectoren. Hun belangrijkste voorstellen zijn het fors verkleinen van het ambtenarenapparaat zodat personeel vrijkomt voor de "echte economie", en het structureel verhogen van de lonen voor essentiële beroepen zoals zorg, onderwijs, politie en defensie.
Ambtenaren laten afvloeien ten gunste van de echte economie
BVNL stelt dat het grote aantal ambtenaren leidt tot verspilling van arbeidspotentieel, wat bijdraagt aan personeelstekorten in de private sector. Door het aantal ambtenaren drastisch te verminderen, willen ze deze mensen beschikbaar maken voor sectoren waar tekorten zijn.
“alle zittende Rijksambtenaren laten afvloeien zodat zij beschikbaar komen voor de echte economie. Externe inhuur bij de overheid wordt drastisch beperkt.”
“Een kleine overheid met minder ambtenaren. 50% van de ambtenaren controleert op dit moment de overige ambtenaren. We willen een groot deel van alle zittende Rijksambtenaren laten afvloeien zodat zij beschikbaar komen voor de echte economie.”
Structurele loonsverhoging voor essentiële beroepen
Om personeelstekorten in cruciale sectoren als zorg, onderwijs, politie en defensie tegen te gaan, wil BVNL de lonen in deze sectoren substantieel verhogen, vooral voor mensen in de lagere loonschalen.
“Essentiële ambtenaren zoals militairen, politieagenten, docenten en zorgmedewerkers moeten structureel substantieel meer gaan verdienen. Dat kunnen we doen door een eenmalige extra loonsverhoging van 10%, voor mensen die zich in de lagere loonschalen bevinden.”
“Alle zorgmedewerkers, die zich in de lagere loonschalen bevinden, krijgen een eenmalige extra loonsverhoging van 10%.”
“Alle politieagenten, die zich in de lagere loonschalen bevinden, een eenmalige extra loonsverhoging geven van 10%.”
Werken financieel aantrekkelijker maken
BVNL wil de financiële prikkel om te werken vergroten door het verschil tussen uitkering en werk te verhogen en belasting op arbeid te verlagen. Dit moet mensen stimuleren om (meer) te gaan werken en zo personeelstekorten verminderen.
“Het verschil tussen een uitkering en een baan moet fors worden vergroot. Werken moet weer lonen.”
“De deeltijdmalus moet worden opgeheven zodat méér werken weer lonend wordt. Dat doen we door overwerk en meerwerk niet meer in het hoogste belastingtarief te belasten, maar tegen een normaal tarief, zodat het aantrekkelijk wordt om over te werken, of in het weekend of op feestdagen te werken.”
“toeslagenstelsel af te schaffen en de belasting op inkomsten uit arbeid te verlagen naar 25%.”
De Partij voor de Dieren erkent het personeelstekort als een urgent probleem in sectoren als zorg, onderwijs en kinderopvang. Hun belangrijkste voorstellen zijn investeren in opleiding en omscholing, het verminderen van administratieve lasten, het aantrekkelijker maken van beroepen, en het inzetten op vaste contracten en meer ondersteunend personeel. De partij legt nadruk op structurele verbeteringen om personeel te behouden en nieuwe mensen aan te trekken.
Investeren in opleiding, omscholing en werkdrukverlaging
De PvdD wil personeelstekorten tegengaan door te investeren in omscholing, opleidingsmogelijkheden en het aantrekkelijker maken van beroepen, met name in de zorg en kinderopvang. Ook wordt ingezet op het verminderen van administratieve lasten en het bieden van meer professionele zeggenschap, zodat medewerkers meer tijd en motivatie hebben voor hun kerntaken.
“We dringen de wachttijden in de GGZ terug door te investeren in voldoende omscholings- en opleidingsmogelijkheden, het verminderen van administratieve lasten en het stimuleren van loondienst voor zorgprofessionals.”
“We investeren in de kwaliteit van de kinderopvang en pakken het tekort aan medewerkers aan, onder andere door het vak van pedagogisch medewerker aantrekkelijker te maken met meer professionele zeggenschap.”
“Zorgverleners besteden nog steeds te veel tijd aan digitale registratiesystemen, controles en vinklijstjes. Die tijd moet terug naar de patiënt en hun naasten.”
Meer vaste contracten en ondersteunend personeel in onderwijs
Om het personeelstekort in het onderwijs aan te pakken, wil de PvdD meer vaste contracten, extra klassenassistenten en ondersteunend personeel inzetten. Dit verlaagt de werkdruk en maakt het beroep aantrekkelijker, waardoor leraren behouden blijven en nieuwe instroom wordt gestimuleerd.
“Er komen extra klassenassistenten en ondersteunend personeel. Hiermee verlagen we de werkdruk van leraren.”
“We willen af van flexcontracten en tijdelijke contracten in het onderwijs.”
“Door keuzes van vorige kabinetten is er een groot tekort aan leraren. De leraren die er nog wel zijn raken overbelast door de hoge werkdruk, de administratieve lasten én de emotionele belasting door het werk zelf.”
Uitbreiden van zorgcapaciteit en personeel
De partij pleit voor structurele uitbreiding van de zorgcapaciteit, waaronder meer IC-bedden en vooral meer personeel, om de kwaliteit van zorg te waarborgen en voorbereid te zijn op toekomstige crises.
“Er komt meer capaciteit in de zorg. Meer IC-bedden, apparatuur, en vooral meer personeel zorgen voor een algeheel betere zorg en kunnen een eventuele ziekte-uitbraak beter opvangen.”
Structurele aanpak personeelstekort in de zorg
De PvdD erkent dat de zorg niet verder kan op de huidige voet vanwege de tekorten aan personeel en wil daarom ongelijk investeren in kwetsbare groepen en structurele veranderingen doorvoeren.
“Op de huidige voet kan de zorg niet verder, niet qua kosten en niet qua tekorten aan personeel.”
De PVV erkent het personeelstekort, vooral in de zorg en het onderwijs, als een urgent probleem. Hun belangrijkste voorstellen zijn het schrappen van bureaucratie en managementlagen, het flexibel opleiden en inzetten van personeel waar de schaarste het grootst is, en het invoeren van een meerwerkbonus voor zorgpersoneel. De partij legt de nadruk op het aantrekkelijker maken van werken in tekortsectoren door minder administratieve druk en meer financiële prikkels.
Schrappen van bureaucratie en managementlagen in de zorg
De PVV stelt dat overmatige bureaucratie en managementlagen het werkplezier en de efficiëntie van zorgpersoneel verminderen, wat bijdraagt aan het personeelstekort. Door deze lagen te schrappen en de administratiedruk te verlagen, wil de partij het beroep aantrekkelijker maken en het behoud van personeel bevorderen.
“Er is een groot tekort aan zorgpersoneel. We schrappen bureaucratie en managementlagen die de zorg duurder en ingewikkelder hebben gemaakt. Met slimme inzet van kunstmatige intelligentie verlagen we de administratiedruk.”
Flexibel opleiden en inzetten van zorgpersoneel
De PVV wil zorgverleners snel en vakkundig opleiden en flexibel inzetten op plekken waar de schaarste het grootst is. Dit moet het personeelstekort direct aanpakken door beter gebruik te maken van beschikbare mensen.
“Wij willen dat zorgverleners worden opgeleid om snel maar vakkundig en op plekken waar de schaarste het grootst is, ingezet te kunnen worden.”
Meerwerkbonus voor zorgpersoneel
Om parttimers te stimuleren meer uren te werken, stelt de PVV een financiële bonus voor. Dit moet het aantal gewerkte uren in de zorg verhogen en zo het tekort verkleinen.
“Daarnaast voeren we een meerwerkbonus voor het verplegend personeel in: parttimers die meer gaan werken, krijgen een bonus. Zo zorgen we ervoor dat meer werken gaat lonen.”
Meer zeggenschap voor zorgverleners
De PVV wil zorgverleners meer invloed geven op hun eigen werk, in de overtuiging dat dit het werkplezier en het behoud van personeel vergroot, wat het personeelstekort tegengaat.
“Zorgverleners krijgen meer zeggenschap over hun eigen werk. Zij weten wat de beste zorg is en hoe ze die moeten organiseren. Dit draagt aan hun werkplezier en behoud van personeel.”
Onderwijs: Terug naar basis en minder vernieuwingen
De PVV benoemt het lerarentekort als gevolg van onvrede over onderwijsvernieuwingen en wil terug naar traditioneel, gestructureerd onderwijs om het beroep aantrekkelijker te maken.
“Steeds meer leraren verlaten het onderwijs of beginnen er niet eens meer aan. De gevolgen zijn groot: een enorm lerarentekort, vierdaagse schoolweken en een structurele afbraak van de onderwijskwaliteit.”
“Wij willen geen onderwijsvernieuwingen meer. Wij willen terug naar het gestructureerde onderwijs van weleer – met leraren die duidelijk uitleggen, begeleiden en controleren.”
De SP ziet personeelstekorten vooral als een probleem in de publieke sector en wil deze oplossen door betere arbeidsvoorwaarden, hogere lonen, minder bureaucratie en meer vaste banen. De partij wijst arbeidsmigratie als structurele oplossing af en kiest voor investeren in eigen personeel, scholing en automatisering om tekorten duurzaam aan te pakken.
Betere arbeidsvoorwaarden en waardering in publieke sector
De SP stelt dat personeelstekorten in zorg, onderwijs en veiligheid vooral ontstaan door lage lonen, hoge werkdruk en gebrek aan waardering. Ze willen deze beroepen aantrekkelijker maken door betere beloning, minder bureaucratie en meer vaste banen.
“Veel belangrijk werk in de publieke sector blijft liggen door tekorten aan zorgverleners, onderwijzers en agenten. Door meer waardering voor deze beroepen, een betere beloning, schrappen in bureaucratie en papierwerk en door waar gewenst te investeren in automatisering kunnen veel van deze tekorten opgelost worden.”
“Wij willen dat mensen die voor de publieke dienst werken dit in dienst doen van het publiek. Door werknemers in vaste dienst te nemen bij publieke organisaties bouwen deze meer kennis en ervaring op om effectief de problemen van Nederland op te lossen.”
Investeren in scholing, vakopleidingen en omscholing
De SP ziet het versterken van vakopleidingen en het stimuleren van omscholing als essentieel om personeelstekorten, vooral aan vakmensen, op te lossen.
“We willen meer waardering voor vakmanschap en voor de voortdurende kennisontwikkeling van werknemers die nodig is om bij de tijd te blijven. We zien dat vakopleidingen het moeilijk hebben of zelfs verdwijnen, waardoor er een groot tekort aan vakmensen bestaat. Waar andere landen hun vakmanschap goed beschermen, loopt Nederland achter. Daarom investeren we in het versterken van vakopleidingen.”
Arbeidsmigratie beperken, personeelstekorten oplossen met eigen mensen
De SP wijst arbeidsmigratie als structurele oplossing voor personeelstekorten af en wil deze beperken. In plaats daarvan moeten tekorten worden opgelost door mensen te begeleiden naar sectoren waar de samenleving het meest baat bij heeft.
“Arbeidstekorten lossen we op door mensen te begeleiden naar de sectoren waar de samenleving als geheel het meest baat bij heeft.”
“Minder arbeids-, kennis- en studiemigratie. Om menswaardige opvang te bieden en tegelijkertijd grip te hebben op integratie binnen onze samenleving, streven we naar een migratiesaldo van 40 duizend per jaar.”
Investeren in automatisering en productiviteit
De SP wil personeelstekorten niet oplossen door meer mensen te halen, maar door te investeren in innovatie, automatisering en verhoging van de arbeidsproductiviteit.
“Voor een sterkere economie ligt de oplossing dan ook niet in méér uren of méér mensen, maar in slimmer werken. Met een Innovatiewet zetten we in op onderzoek, onderwijs en vakopleidingen, AI, automatisering en robotisering voor zwaar en repeterend werk. Zo verhogen we de arbeidsproductiviteit en stappen we op de sneltrein naar de economie van de toekomst.”
FVD ziet personeelstekorten vooral als gevolg van een te eenzijdige focus op theoretisch onderwijs en een te grote afhankelijkheid van arbeidsmigratie. Hun belangrijkste voorstellen zijn het herwaarderen en uitbreiden van praktijk- en vakonderwijs voor Nederlandse jongeren en het beperken van arbeidsmigratie, zodat personeelstekorten in sectoren als zorg, bouw en techniek structureel worden opgelost.
Vakonderwijs versterken en praktijkgericht opleiden
FVD stelt dat personeelstekorten in sectoren als zorg, techniek en bouw vooral ontstaan doordat het onderwijs te weinig gericht is op praktische vaardigheden en vakmanschap. Door het beroepsonderwijs te versterken en jongeren op te leiden tot vakmensen, wil FVD deze tekorten structureel aanpakken en de afhankelijkheid van arbeidsmigratie verminderen.
“Nederland kampt met een groot tekort aan vakmensen. In de zorg, de techniek, de bouw, het onderwijs en het ambacht is de vraag naar arbeidskrachten enorm, terwijl jongeren vaak worden geduwd richting theoretische of universitaire opleidingen waar lang niet altijd werk voor hen is.”
“We leggen in de praktische leerweg de nadruk op vakmanschap en ondernemerschap, zodat jongeren direct inzetbaar zijn in zorg, techniek en bouw.”
“We leiden meer Nederlandse jongeren op tot vakmensen, zodat tekorten in bouw en techniek worden opgelost en geld in Nederland blijft.”
“Door jongeren op te leiden tot vakmensen, verminderen we bovendien onze afhankelijkheid van arbeidsmigratie en zorgen we dat lonen en belastingen in Nederland blijven.”
Arbeidsmigratie beperken en alleen bij hoge nood toestaan
FVD wil personeelstekorten niet structureel oplossen met arbeidsmigratie, maar juist door Nederlandse jongeren op te leiden. Arbeidsmigratie wordt alleen toegestaan voor tijdelijk, economisch waardevol en cultureel compatibel personeel, via een streng GreenCard-systeem.
“We introduceren een streng gereguleerd Green-Card-model voor tijdelijke werkvergunningen, zodat alleen economisch waardevolle migranten - die cultureel compatibel zijn - tijdelijk kunnen bijdragen zonder uitzicht op naturalisatie.”
Het CDA erkent het groeiende personeelstekort, vooral in sectoren als zorg en onderwijs, en ziet dit als een bedreiging voor de houdbaarheid van essentiële publieke diensten. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op arbeidsbesparende innovaties, verbetering van arbeidsvoorwaarden, het stimuleren van instroom via vakkrachtenregelingen, en het aantrekkelijker maken van werken in tekortsectoren. De partij legt nadruk op structurele hervormingen en samenwerking met werkgevers om personeelstekorten duurzaam te verminderen.
Arbeidsbesparende innovaties en betere arbeidsvoorwaarden verplichten
Het CDA wil personeelstekorten structureel aanpakken door sectoren te verplichten tot arbeidsbesparende innovaties en het verbeteren van arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden. De partij ziet bindende afspraken en zelfs een mogelijk verbod op uitzendkrachten als stok achter de deur om werkgevers tot actie te dwingen.
“De overheid maakt bindende afspraken met sectoren om te werken aan arbeidsbesparende innovaties en verbetering van de arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Stok achter de deur is een sectoraal verbod op uitzendkrachten.”
Instroom van vakkrachten reguleren voor essentiële beroepen
Om personeelstekorten in cruciale sectoren te verlichten, wil het CDA een gereguleerde vakkrachtenregeling invoeren. Hiermee wordt de instroom van vakkrachten voor essentiële beroepen gestuurd op aantallen, huisvesting en toegang tot voorzieningen, met circulariteit als bindende voorwaarde.
“Er komt een vakkrachtenregeling, die voor bepaalde essentiële beroepen de instroom van vakkrachten reguleert op onder andere aantallen, huisvesting, toegang tot zorg en onderwijs voor de kinderen, met circulariteit voor geselecteerde sectoren als bindende voorwaarde.”
Personeelstekort in de zorg: koers naar toekomstbestendige zorg
Het CDA erkent expliciet het toenemende personeelstekort in de zorg en koppelt dit aan de noodzaak om de zorg fundamenteel te hervormen, onder meer door technologie en het vergroten van de ruimte voor zorgverleners.
“Personeelstekorten in de sector nemen toe. Inmiddels besteden we gemiddeld 7.000 euro per jaar per volwassene aan zorg, en die kosten stijgen harder dan ons inkomen. Dat is niet houdbaar.”
Stimuleren van instroom en behoud in tekortsectoren via onderwijs en stages
De partij wil het aantrekkelijker maken om te werken in tekortsectoren door onder andere een privaat stagefonds en een wettelijke stagevergoeding, met speciale aandacht voor het mbo en samenwerking met werkgevers.
“We zetten in op een privaat stagefonds specifiek voor tekortsectoren. Daarnaast voeren we een wettelijke stagevergoeding in voor stages in het mbo en hoger onderwijs.”
BIJ1 erkent personeelstekorten als een urgent probleem, vooral in de zorg en bij uitvoeringsinstanties zoals de Belastingdienst. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verbeteren van arbeidsvoorwaarden, het erkennen van migratie als middel om personeelstekorten in essentiële sectoren te verlichten, en het investeren in structurele oplossingen om personeel aan te trekken en te behouden. De partij koppelt personeelstekorten direct aan sociale rechtvaardigheid en het waarborgen van publieke dienstverlening.
Migratie inzetten om personeelstekorten te verlichten
BIJ1 ziet migratie als een positieve kracht die kan bijdragen aan het oplossen van personeelstekorten in essentiële sectoren. Ze benadrukken dat het verwelkomen van migranten niet alleen een morele keuze is, maar ook een praktische oplossing voor tekorten op de arbeidsmarkt.
“Migratie is van alle tijden en draagt bij aan diversiteit, culturele verrijking, economische waarde en het verlichten van personeelstekorten in essentiële sectoren.”
Structurele aanpak van personeelstekorten in de zorg en publieke sector
De partij benoemt personeelstekorten expliciet als een knelpunt in de zorg en bij uitvoeringsinstanties, en pleit voor structurele investeringen en betere arbeidsvoorwaarden om deze tekorten aan te pakken. BIJ1 verbindt het oplossen van personeelstekorten aan het verbeteren van de kwaliteit van publieke dienstverlening.
“We zetten ons in voor een GGZ zonder doorgeslagen diagnostisering, lange wachtlijsten, personeelstekorten, separeercellen en burn-outs onder medewerkers.”
“Tegelijk vormen personeelstekorten en verouderde IT-systemen bij de Belastingdienst een ‘bottleneck’ (knelpunt). Dit vertraagt niet alleen de afhandeling, maar ook de broodnodige versimpeling en structurele vernieuwing van het frustrerende belasting- en toeslagenstelsel van nu.”
DENK erkent het personeelstekort als een urgent probleem, vooral in de zorg en het onderwijs, en koppelt dit aan de werkdruk en toegankelijkheid van deze sectoren. De partij stelt voor om het personeelstekort aan te pakken door betere arbeidsvoorwaarden, hogere salarissen, en gerichte investeringen in opleiding en instroom. DENK wil zo de aantrekkelijkheid van deze beroepen vergroten en de continuïteit van essentiële publieke diensten waarborgen.
Personeelstekort in de zorg aanpakken
DENK signaleert dat het personeelstekort in de zorg leidt tot ontoegankelijke zorg en hoge werkdruk voor zorgverleners. De partij wil het tekort terugdringen door betere arbeidsvoorwaarden en meer waardering voor zorgpersoneel, zodat mensen behouden blijven voor het vak en nieuwe instroom wordt gestimuleerd.
“Het personeelstekort is zo nijpend dat mensen soms géén zorg kunnen krijgen. Daarnaast staan onze zorgverleners onder immense druk. Zij verlaten het vak en krijgen vaak niet de waardering die ze verdienen.”
Personeelstekort in het onderwijs terugdringen
DENK ziet het lerarentekort als een bedreiging voor de kwaliteit van het onderwijs en de kansengelijkheid. De partij wil het tekort aanpakken door hogere salarissen in kwetsbare wijken, voorrang op woningen, goedkopere lerarenopleidingen, omscholing en het activeren van de reserve aan leraren.
“Het terugdringen van het lerarentekort door voorrang op woningen, goedkopere lerarenopleiding, omscholing en het activeren van de reserve aan leraren.”
50PLUS erkent het groeiende personeelstekort, met name in de zorg, en stelt dat zonder ingrijpen ouderen straks geen zorg meer krijgen. Hun belangrijkste concrete voorstel is om gerichte arbeidsmigratie voor de zorg toe te staan als uitzondering op hun verder strenge migratiebeleid.
Gerichte arbeidsmigratie toestaan voor zorgpersoneel
50PLUS maakt een uitzondering op haar strenge migratiebeleid vanwege het acute personeelstekort in de zorg, dat volgens hen zonder actie zal leiden tot ernstige problemen in de ouderenzorg. Ze erkennen dat het tekort zo groot is dat gerichte arbeidsmigratie noodzakelijk is om de zorg voor ouderen te waarborgen.
“Gerichte arbeidsmigratie voor de zorg. Het personeelstekort in de zorg groeit naar 240.000 mensen in 2030. Zonder actie krijgen ouderen straks geen zorg meer. 50PLUS erkent dat dit vraagt om een uitzondering op ons strenge migratiebeleid.”