Verkiezingsprogramma's 2025 overoverheid
BBB wil een overheid die dienstbaar, bescheiden en betrouwbaar is, met focus op kerntaken, minder bureaucratie en meer vertrouwen in burgers. Ze pleiten voor een sobere, transparante overheid die fouten erkent en herstelt, regionale betrokkenheid vergroot, en digitalisering verantwoord inzet. Concrete voorstellen zijn onder meer apparaatskortingen, eenvoudiger dienstverlening, en het herstellen van vertrouwen na overheidsfalen.
Overheid moet dienstbaar, bescheiden en betrouwbaar zijn
BBB vindt dat de overheid haar kerntaken moet uitvoeren, verantwoordelijkheid moet nemen bij fouten, en burgers centraal moet stellen. Ze willen minder bureaucratie, meer transparantie, en een overheid die niet vanuit wantrouwen maar vanuit vertrouwen werkt.
“BBB streeft naar een overheid die er is voor de burgers en niet andersom. Vertrouwen van burgers in de overheid is cruciaal.”
“De overheid past bescheidenheid. Niet als zwaktebod, maar vanuit het besef dat de overheid op zichzelf niet bestaat zij is samengesteld uit belangen, ambtenaren en politieke overtuigingen.”
“BBB staat voor een overheid die verantwoordelijkheid neemt. Wie door toedoen van de overheid in de problemen is gekomen, moet zo snel en menswaardig mogelijk worden geholpen, gecompenseerd en waar nodig volledig schadeloos gesteld.”
“De overheid moet er zijn voor haar burgers, juist als het tegenzit.”
“De overheid hoort betrouwbaar, praktisch en laagdrempelig te zijn voor iedereen. Helaas zorgen ondoorzichtige digitale systemen, ingewikkelde regels en verouderde ICT voor frustratie en onbereikbaarheid.”
Minder bureaucratie en apparaatskorting
BBB wil een kleinere, efficiëntere overheid door structurele bezuinigingen op beleids- en managementlagen, minder regels, en focus op uitvoerende taken.
“De groei van beleidsmedewerkers, managementlagen en externe inhuur heeft geleid tot bureaucratisering zonder betere dienstverlening. Door het rijk te dwingen tot herprioritering en digitalisering, verbeteren we de uitvoerbaarheid én besparen we structureel honderden miljoenen, zo niet vele miljarden euro’s.”
“BBB stelt een structurele bezuiniging (apparaatskorting) voor op ministeries met uitzondering van Defensie, Infrastructuur en Waterstaat en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Ook willen wij een structurele apparaatskorting op andere overheidsorganisaties, met uitzondering van uitvoerende diensten zoals, politie, inspecties en uitvoeringsorganisaties.”
“BBB kiest voor een sobere en doelmatige overheid. In 2028 stellen we een nullijn in voor rijksambtenaren, inclusief ambtsdragers.”
Eenvoudige, toegankelijke en begrijpelijke dienstverlening
BBB wil dat overheidscommunicatie en -dienstverlening begrijpelijk, laagdrempelig en toegankelijk zijn, zowel digitaal als persoonlijk, met behoud van kennis in eigen huis.
“Burgers en bedrijven hebben recht op snelle, begrijpelijke en toegankelijke dienstverlening, digitaal én persoonlijk.”
“Alle digitale loketten zijn begrijpelijk, veilig en toegankelijk voor iedere Nederlander, waarbij publieke en semipublieke digitale diensten 100% toegankelijk zijn voor mensen met een beperking conform de WCAGrichtlijnen.”
“De overheid spreekt bewoners aan in taal de mensen begrijpen. Overdreven formele brieven of emails met onbegrijpelijke woorden en zinnen vallen hier niet onder.”
“Kritische kennis over IT en data blijft bij de overheid zelf in plaats van uitbesteed aan externe partijen.”
Herstel van vertrouwen na overheidsfalen
BBB erkent dat de overheid fouten maakt (zoals bij de toeslagenaffaire en mijnbouwschade) en vindt dat slachtoffers eerlijk, snel en ruimhartig geholpen moeten worden.
“Want ook de overheid maakt fouten. Denk aan de toeslagenaffaire, de Groningers en de Limburgers die te maken hebben met mijnbouwschade. Als burgers daardoor worden getroffen, dan lossen we dat op eerlijk en ruimhartig.”
“Wie door toedoen van de overheid in de problemen is gekomen, moet zo snel en menswaardig mogelijk worden geholpen, gecompenseerd en waar nodig volledig schadeloos gesteld. Geen eindeloos getouwtrek, maar doen wat nodig is om vertrouwen te herstellen.”
Meer regionale betrokkenheid en burgerzeggenschap
BBB wil dat de overheid dichter bij de burger staat, met meer regionale betrokkenheid, regiotoetsen voor beleid, en meer zeggenschap voor inwoners over hun leefomgeving.
“We streven naar een overheid die dichtbij bestuurt. Dat is een overheid die beseft dat democratie méér is dan alleen een stem uitbrengen. Mensen moeten ook na de verkiezingen invloed kunnen uitoefenen, zoals door inspraak, advies of het delen van hun ervaring.”
“Alle beleid dient een regiotoets te ondergaan die de gevolgen van beleid en de uitvoering daarvan voor regio’s en het platteland in beeld brengt.”
“Inwoners dienen meer zeggenschap te krijgen over hun eigen leefomgeving. Mensen weten zelf het beste wat daar speelt en waar behoefte aan is.”
Transparantie en open overheid
BBB wil een eerlijke en transparante overheid, met begrijpelijke besluitvorming en verantwoord gebruik van de Wet open overheid (Woo).
“Open overheid. Burgers moeten kunnen begrijpen waarom besluiten worden genomen. Daarvoor is een eerlijke en transparante overheid nodig.”
“De Wet open overheid (Woo) is een belangrijk instrument om informatie te verkrijgen. Tegelijk mag de Woo niet worden misbruikt bijvoorbeeld voor het opvragen van persoonsgegevens, met als eigenlijk doel het intimideren van anderen.”
Verantwoorde digitalisering en bescherming van publieke data
BBB pleit voor verantwoorde inzet van digitalisering en AI, bescherming van overheidsdata, en minder afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven.
“De overheid zet AI op een verantwoorde en doelmatige manier in, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en het beperken van risico’s.”
“Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
“Zelfredzaamheid vergroten. Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
FVD pleit voor een veel kleinere, efficiëntere en transparantere overheid die zich minder bemoeit met het dagelijks leven van burgers en nationale soevereiniteit centraal stelt. Ze willen de bureaucratie fors terugdringen, internationale invloed minimaliseren, en overheidsuitgaven structureel verlagen. Concrete voorstellen zijn onder meer het jaarlijks krimpen van de overheidsuitgaven, het moderniseren van digitale systemen, het afschaffen van overbodige bestuurslagen en adviesorganen, en het vergroten van transparantie.
Structureel verkleinen en versimpelen van de overheid
FVD ziet de overheid als te groot, log en bemoeizuchtig, wat innovatie en ondernemerschap belemmert. Ze willen de overheid structureel verkleinen, bureaucratie verminderen en de regeldruk fors terugdringen. Dit moet leiden tot meer individuele vrijheid en een efficiëntere overheid die zich beperkt tot kerntaken.
“Een veel kleinere overheid bemoeit zich veel minder met de alledaagse keuzes van mensen.”
“We streven een kleinere en efficiëntere overheid na, die minder geld opeist van burgers.”
“De Rijksoverheidsuitgaven moeten verplicht ieder jaar 3% krimpen, zodat de overheid niet groter maar kleiner wordt.”
“We willen stoppen met de excessieve uitdijing van het overheidsapparaat, de wirwar van regeltjes, heffingen en toeslagen...”
Nationale soevereiniteit boven internationale invloed
FVD wil dat de Nederlandse overheid weer volledig zelfstandig beleid kan voeren, zonder dwingende internationale verdragen of supranationale organisaties. Ze pleiten voor het opzeggen van verdragen die beleidsvrijheid beperken en het schrappen van grondwetsartikelen die internationale regels boven nationale wetgeving plaatsen.
“We zeggen internationale verdragen op die onze beleidsvrijheid inperken, zoals het VN-vluchtelingenverdrag...”
“We schrappen de artikelen 93 en 94 van de Grondwet, en zetten daarmee het monistisch stelsel om in een dualistisch stelsel...”
“We maken de Sustainable Development Goals (SDG’s) niet langer leidend voor het beleid van Rijksoverheid en lagere overheden...”
Meer transparantie en minder technocratie
FVD wil dat de overheid transparanter wordt, vooral bij internationale afspraken en organisaties. Ze willen adviesorganen en overlegstructuren afschaffen die volgens hen de democratische controle ondermijnen en beleid bepalen buiten het zicht van de burger.
“Internationale afspraken en besprekingen komen onder het bereik van de Wet Open Overheid, zodat we inzicht krijgen in wat in achterkamertjes ver weg wordt bedisseld.”
“We ontmantelen planbureaus en overlegstructuren... zodat beleid niet langer wordt bepaald door technocraten en lobbyclubs.”
“We plaatsen internationale organisaties zoals WEF, WHO, NAVO... onder het bereik van de Wet Open Overheid...”
Digitalisering en modernisering van de overheid
FVD vindt dat de overheid haar digitale systemen moet moderniseren en innovatie moet omarmen, onder meer door het stimuleren van AI en het waarborgen van privacy. Dit moet leiden tot een betrouwbaardere en efficiëntere overheid met minder ambtenaren.
Decentralisatie en meer lokale autonomie
FVD wil bestuurslagen versimpelen, schaalvergroting terugdraaien en gemeenten meer vrijheid geven om eigen beleid te voeren, inclusief op het gebied van belastingen. Dit moet leiden tot meer maatwerk en betrokkenheid van burgers bij het bestuur.
“We geven gemeenten de vrijheid om eigen beleid te voeren, inclusief op gebied van belastingen, zodat lokaal maatwerk mogelijk wordt...”
“We hanteren een gezonde scepsis ten aanzien van schaalvergrotingen en fusies bij scholen, zorginstellingen, ziekenhuizen en politiebureaus en sturen waar mogelijk aan op schaalverkleining.”
“We stellen de menselijke maat centraal in het openbaar bestuur. Geen gedwongen samenvoegingen van gemeenten; fusies kunnen alleen na een referendum.”
Afschaffen van ondemocratische bestuurslagen en diversiteitsbeleid
FVD wil af van bestuurslagen en beleid die volgens hen niet democratisch gelegitimeerd zijn, zoals veiligheidsregio’s en diversiteitsquota bij de overheid.
“We schaffen constructies als de veiligheidsregio’s af, zodat de macht terugkeert naar de democratisch gekozen volksvertegenwoordiging.”
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
De SGP ziet de overheid als een dienares van God met duidelijke, begrensde kerntaken: het waarborgen van klassieke vrijheden, publieke gerechtigheid en het beteugelen van het kwade. De partij pleit voor een kleinere, efficiëntere en betrouwbaardere overheid die zich terughoudend opstelt, minder regels oplegt, en meer ruimte laat aan samenleving, regio’s en professionals. Concrete voorstellen zijn onder meer het schrappen van regels, het beperken van overheidsbemoeienis, het versterken van parlementaire controle op uitgaven, en het herstellen van vertrouwen in de overheid.
Overheid beperkt tot kerntaken en dienstbaarheid
De SGP vindt dat de overheid zich moet beperken tot haar kerntaken, dienstbaar moet zijn aan burgers, en publieke gerechtigheid moet waarborgen. De overheid moet ruimte geven aan de samenleving, zich niet laten afleiden van bijzaken, en het kwade beteugelen. Dit standpunt is geworteld in een christelijke visie op bestuur en benadrukt het belang van betrouwbaarheid en respect voor klassieke vrijheden.
“We staan voor een betrouwbaar bestuur. Voor een overheid die haar grenzen kent, zich niet laat afleiden van haar kerntaken, zich dienstbaar opstelt, ruimte geeft aan de samenleving, maar wel het kwade beteugelt.”
“De overheid is geroepen om de klassieke vrijheden te waarborgen, zoals de vrijheid van godsdienst, meningsuiting en onderwijs.”
“De overheid moet zich richten op haar kerntaken en efficiënt werken.”
“Als het gaat om cultuur en de publieke omroep dient de overheid zich wel te concentreren op haar kerntaken.”
Minder regels, kleinere overheid, meer vertrouwen
De SGP wil een kleinere en daadkrachtige overheid met minder regels en minder bemoeienis. Er moet een grote regelschrapoperatie komen, de regeldruk moet omlaag, en de overheid moet meer vertrouwen geven aan burgers, professionals en maatschappelijke organisaties. Dit is een reactie op bureaucratie, regeldruk en het verlies aan vertrouwen door affaires en crises.
“Er komt een uitgebreide regelschrap-operatie waarbij zeker een kwart van de regels verdwijnt.”
“Om de overheidsuitgaven te kunnen beteugelen, is een kleinere en daadkrachtige overheid nodig. Een overheid die haar grenzen kent.”
“Het is hard nodig om te zorgen voor balans tussen regels en ruimte.”
“De overheid gaat uit van vertrouwen in kerken en maatschappelijke organisaties, niet van wantrouwen.”
Overheid als bewaker van financiële degelijkheid en parlementaire controle
De SGP benadrukt het belang van doelmatige en rechtmatige besteding van belastinggeld, het beperken van overheidsuitgaven, en het versterken van parlementaire controle. De overheid moet realistische begrotingen opstellen en het parlement moet stevig toezicht houden op uitgaven.
“Het is niet meer dan logisch dat het belastinggeld op een doelmatige en doeltreffende manier ingezet moet worden, zodat overheidsbeleid niet alleen financieel degelijk, maar ook financieel rechtmatig is.”
“Het budgetrecht van de Kamer is van groot belang voor een stevige parlementaire controle op de overheidsuitgaven.”
“Wij willen dat er goed gekeken wordt hoe de groei van de overheidsuitgaven beperkt kan worden.”
Overheid ondersteunt, maar bepaalt niet alles in onderwijs en regio
De SGP vindt dat de overheid randvoorwaarden moet scheppen en het stelsel moet bewaken, maar niet in detail moet bepalen hoe onderwijs of regionale samenwerking wordt ingericht. Professionals en regio’s moeten meer ruimte krijgen, met de overheid in een ondersteunende rol.
“Het is hoog tijd dat de overheid een meer bescheiden rol vervult. De overheid moet actiever zijn om het stelsel te bewaken en de juiste randvoorwaarden te scheppen, maar minder in detail de inrichting van het onderwijs bepalen.”
“De overheid dient de wijze van organiseren en de inrichting van de onderwijsregio’s aan het onderwijsveld over te laten.”
“Elke regio telt. Dit betekent dat elke regio eerlijke kansen verdient om samen met het Rijk te werken aan taken zoals veiligheid, openbaar vervoer en economische ontwikkeling.”
Overheid als beschermer van veiligheid en orde
De SGP ziet het handhaven van recht en orde als een kerntaak van de overheid. De overheid moet krachtig optreden tegen criminaliteit, terrorisme en dreigingen, en haar gezag zichtbaar handhaven.
“Het is een kerntaak van de overheid die nimmer veronachtzaamd mag worden. Daarom kiest de SGP voor een sterke krijgsmacht, goed toegeruste hulpdiensten en een rechtvaardige overheid die het zwaard niet tevergeefs draagt (Romeinen 13).”
“De overheid moet pal staan voor de bescherming van onze grenzen, burgers en vrijheden.”
“De overheid moet haar gezag zichtbaar handhaven, zowel op straat als online.”
BVNL pleit voor een radicaal kleinere, dienstbare en transparante overheid die zich zo min mogelijk bemoeit met het leven van burgers. De partij wil fors snijden in het aantal ambtenaren, overbodige regels schrappen, overheidsuitgaven verlagen en privacy waarborgen. De overheid moet zich beperken tot het beschermen van rechtsorde en vrijheid, en burgers zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid geven.
Radicaal verkleinen en saneren van de overheid
BVNL ziet de overheid als te groot, inefficiënt en bemoeizuchtig en wil deze drastisch verkleinen. Dit moet onder meer door het saneren van het ambtenarenapparaat, het schrappen van regels en het beperken van externe inhuur. De overheid moet dienstbaar zijn aan de burger, niet andersom.
“Het overheidsapparaat wordt gesaneerd en 30% van de Rijksambtenaren moet zo spoedig mogelijk afvloeien. Er komt een onmiddellijke aannamestop.”
“Iedere overheidsdienst wordt jaarlijks verplicht tot 5% kostenreductie, zonder automatische groei van ambtelijke staf of budgetten.”
“Kostenreductie bij de overheid is een fundamenteel doel van BVNL. 'Het huishoudboekje van de overheid' geldt niet als leidraad; de overheid moet krimpen, niet sturen of herverdelen.”
“De overheid moet klein, betrouwbaar, volledig transparant en efficiënt zijn, met een zeer terughoudende rol in het leven van mensen.”
“Belang Van Nederland staat voor een kleine overheid, een vrije markt met zo min mogelijk staatsinterventie...”
Transparantie en openheid van bestuur
BVNL vindt dat de overheid volledig transparant moet zijn en dat burgers recht hebben op informatie over bestuurlijk handelen. Geheimhouding mag alleen in uitzonderlijke gevallen, en WOO-verzoeken moeten voortvarend en openbaar worden behandeld.
“Openheid en transparantie van bestuur is van groot algemeen belang. Burgers hebben recht op informatie over het bestuurlijk handelen. Dat recht is wettelijk verankerd. Met het opleggen van geheimhouding op stukken dient daarom uiterst terughoudend te worden omgegaan.”
“WOO-verzoeken moeten voortvarend behandeld worden, waarbij de wet als uitgangspunt geldt. Dus ja, tenzij. Zowel de verzoeken als de antwoorden worden voortaan online gezet.”
Minder regels en deregulering
BVNL wil fors minder regels en wetten, vooral waar deze als zinloos of overbodig worden gezien. Deregulering moet vooral plaatsvinden op terreinen als woningmarkt, arbeidsmarkt, pensioenen en zorg.
Overheid mag geen digitale censuur of surveillance toepassen
BVNL is fel tegen digitale censuur, overheidscontrole op sociale media en het verzamelen van burgerdata. De overheid moet privacy respecteren en mag geen invloed uitoefenen op techbedrijven over meningen of desinformatie.
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en over welke opvattingen als ‘desinformatie’ moeten worden aangemerkt.”
“De overheid stopt met ongeremde informatieverzameling over burgers en het samenstellen van profielen van burgers...”
“Wij hechten grote waarde aan privacy voor de burger, ook ten opzichte van de overheid.”
Overheid beperkt tot kerntaken: rechtsorde en vrijheid bewaken
BVNL ziet de overheid niet als motor van vooruitgang, maar als bewaker van de rechtsorde en vrijheid. De overheid moet zich niet bemoeien met persoonlijke keuzes en zo min mogelijk sturen of herverdelen.
“Wij zien de overheid niet als motor van vooruitgang, maar als bewaker van de rechtsorde en vrijheid.”
“De overheid heeft zich hierbuiten te houden. De integriteit van het lichaam en de vrijheid om je eigen keuzes te maken zijn heilig.”
“Belang Van Nederland verwerpt iedere vorm van overheidsdwang als het gaat om beslissingen over het eigen lichaam.”
JA21 wil een kleinere, efficiëntere en dienstbare overheid die zich beperkt tot haar kerntaken en burgers meer autonomie en zeggenschap geeft. De partij pleit voor het terugdringen van bureaucratie, het afschaffen van overbodige regels en het instellen van een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie. De overheid moet faciliterend zijn, niet betuttelend, en zich richten op veiligheid, publieke voorzieningen en het versterken van de democratische controle.
Overheid afslanken en beperken tot kerntaken
JA21 vindt dat de overheid te groot, bureaucratisch en bemoeizuchtig is geworden en wil deze terugbrengen tot haar kerntaken. Dit moet leiden tot lagere lasten, meer efficiëntie en een overheid die burgers vertrouwt in plaats van wantrouwt.
“De overheid moet zich niet langer opstellen als een regelfabriek die de levens van mensen tot in detail vormgeeft. De overheid moet de eigen burgers weer gaan vertrouwen, en de publieke sector moet kleiner en dienstbaarder worden.”
“De overheid heeft bij JA21 dan ook primair de verantwoordelijkheid om haar kerntaken uit te voeren en zorg te dragen voor collectieve voorzieningen. Alleen in bijzondere omstandigheden neemt de overheid verantwoordelijkheden voor haar rekening om te voorkomen dat mensen in de verdrukking komen en daar niet zelf in kunnen voorzien.”
“JA21 wil een overheid die zich beperkt tot haar kerntaken, maar daar dan ook krachtig op inzet.”
“Lagere lasten en een kleine overheid. We willen de hoge collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen.”
Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie instellen
JA21 stelt een nieuwe minister voor die expliciet tot taak heeft de overheid kleiner, efficiënter en minder bureaucratisch te maken, zonder een extra bestuurslaag toe te voegen.
“Daarom pleit JA21 voor een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie. Dit is geen extra bestuurslaag, maar een instrument om de overheid kleiner en doeltreffender te maken.”
“De minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie krijgt duidelijke taken: in de eerste plaats het terugdringen van de sluipende groei van de bureaucratie en het stoppen van de steeds snellere groei binnen ministeries en andere overheidsinstanties.”
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat.”
Decentralisatie en subsidiariteitsbeginsel naleven
JA21 wil dat de overheid meer taken overdraagt aan lagere overheden en burgers, en dat de nationale overheid zich minder met details bemoeit. Het subsidiariteitsbeginsel moet leidend zijn.
“Het subsidiariteitsbeginsel, dat stelt dat een hogere overheid alleen taken op zich neemt als een lagere overheid daartoe niet in staat is, moet zo veel mogelijk nageleefd worden.”
“Meer zeggenschap van burgers over hun eigen leefomgeving door te focussen op decentralisatie en referenda over onder meer het migratiebeleid, de bevolkingsgroei en de natuur in Nederland te organiseren.”
“Dit levert niet alleen meer betrokkenheid en zeggenschap van burgers op, maar zorgt er ook voor dat de nationale overheid zich minder op detailniveau met de levens van mensen bezig zal houden.”
Overheidsbemoeienis en regeldruk drastisch verminderen
JA21 wil dat de overheid zich minder bemoeit met economie en samenleving, overbodige regels schrapt en marktwerking herstelt.
“Er komt een einde aan het sturen van de economie vanuit de overheid.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
“Marktwerking herstellen door onnodige overheidsinmenging te beëindigen en concurrentie te bevorderen.”
Dienstbare en faciliterende overheid
De overheid moet burgers en ondernemers ondersteunen in plaats van belemmeren, en vertrouwen geven in plaats van betuttelen.
“JA21 wil een overheid die werkt voor de samenleving, niet andersom. Nederlanders zorgen voor zichzelf, maken hun eigen keuzes en willen een overheid die faciliteert en niet in de weg loopt.”
“Een faciliterende overheid die zoveel mogelijk ruimte en vrijheid geeft aan werknemers, ondernemers en gemeenschappen.”
“JA21 pleit daarom voor een andere aanpak: een aanpak van economisch gezond verstand, met een overheid die faciliteert in plaats van belemmert, ondernemers vertrouwt in plaats van wantrouwt...”
BIJ1 ziet de overheid als een actieve, democratische en dienstbare speler die basisrechten garandeert, publieke voorzieningen beheert en burgers meer directe zeggenschap geeft. De partij wil publieke sectoren nationaliseren, sociale zekerheid versterken en democratische controle op alle overheidslagen vergroten. BIJ1 streeft naar een overheid die toegankelijk, transparant en direct betrokken is bij het leven van burgers.
Overheid neemt publieke voorzieningen in eigen beheer
BIJ1 wil dat essentiële sectoren zoals zorg, onderwijs, energie, vervoer en banken volledig in publieke handen komen, onder democratische controle. Dit moet de invloed van marktwerking en winstbejag terugdringen en de overheid verantwoordelijk maken voor betaalbare, toegankelijke diensten.
“De belangrijke sectoren van de economie komen daarom volledig in publieke handen. Zoals banken, energiebedrijven, netbeheerders, het onderwijs, de zorg en het ov.”
“ov-bedrijven volledig te nationaliseren: de NS fuseert met alle andere personenvervoerders op het spoor en ProRail samen tot één overheidsdienst die verantwoordelijk is voor het hele Nederlandse spoornetwerk.”
“Woningcorporaties komen weer volledig onder controle van de overheid en maken we democratisch.”
Overheid garandeert sociale zekerheid en basisrechten
De overheid moet basisrechten als huisvesting, energie, voeding en gezondheidszorg niet alleen als inspanningsverplichting, maar als harde garantie in de Grondwet vastleggen. Ook neemt de overheid schuldhulpverlening en bestaanszekerheid actief in eigen hand.
“Het recht op een huis, voeding, energie en gezondheidszorg herformuleren we verankerd in de Grondwet. Zodat deze basisrechten niet langer alleen een verplichte inspanning vereisen, maar een garantie zijn.”
“De overheid neemt zelf de schuldhulpverlening weer in handen. De overheid neemt daarnaast schulden vaker over, zodat er maar één schuldeiser is en de schulden niet oplopen.”
“Van werk maken we een recht met een basisbaan. Iedereen heeft het recht op werk met een fatsoenlijk salaris, en daar gaat de overheid voor zorgen.”
Meer democratische controle en burgerzeggenschap over overheid
BIJ1 wil dat burgers en werknemers meer directe invloed krijgen op overheidsbeleid en publieke instellingen, via democratische verkiezingen, burgerfora en bindende inspraak. Gemeenten en eilandsraden krijgen meer macht, en de overheid wordt transparanter en toegankelijker.
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid.”
“Gemeenten krijgen meer zeggenschap over en geld voor het dagelijks bestuur. Gemeenten staan namelijk veel dichter bij de burgers, voor wie ze wetten en regels maken en uitvoeren.”
“De rol van het ministerie van Binnenlandse Zaken maken we kleiner, door de eilandsraden meer macht te geven in het vormen van lokaal beleid.”
“Besturen en raden van toezicht van mbo’s, hogescholen en universiteiten worden democratisch verkozen.”
Overheid moet toegankelijker en inclusiever worden
De overheid moet haar informatie en gebouwen volledig toegankelijk maken voor mensen met een handicap en andere doelgroepen. Dit vereist actieve samenwerking tussen landelijke overheid, gemeenten en vervoerders.
“Informatie van de overheid wordt standaard toegankelijk gemaakt, in begrijpelijke taal en beschikbaar in braille.”
“Alle overheidsgebouwen worden en blijven volledig toegankelijk.”
“De landelijke overheid, gemeenten en vervoerders nemen gezamenlijk maatregelen om toegankelijkheid van openbaar vervoer en doelgroepenvervoer te verbeteren.”
De ChristenUnie pleit voor een dienstbare, betrouwbare en transparante overheid die dichtbij burgers staat, bureaucratie vermindert en gemeenten meer ruimte en middelen geeft. Ze willen minder regeldruk, structurele vereenvoudiging van wet- en regelgeving, en een overheid die actief beschermt, norm stelt en samenwerkt met maatschappelijke partners. Belangrijke voorstellen zijn het jaarlijks schrappen van onnodige regels, betere financiering van gemeenten, en het centraal stellen van publieke gerechtigheid en sociale grondrechten.
Minder regeldruk en jaarlijkse vereenvoudiging
De ChristenUnie ziet overregulering en bureaucratie als een groot probleem dat leidt tot frustratie en afstand tussen overheid en burger. Ze willen jaarlijks regels schrappen die niet bijdragen aan het doel, en pleiten voor een dienstbare overheid die burgers ondersteunt in plaats van tegenwerkt.
“Bij alle bestaande (beleids)regels wegen we af of ze nodig zijn, of ze bijdragen aan het beoogde doel en wat het kost (in euro’s en moeite) om ze uit te voeren. Alle regels die deze toets niet doorstaan, worden afgeschaft.”
“De overheid gaat haar eigen complexiteit te lijf door elk jaar opnieuw vereenvoudigingen door te voeren.”
“We hebben te lang te veel van de overheid verwacht. Het belastingstelsel is zo complex gemaakt dat je bijna gepromoveerd fiscalist moet zijn om je belastingdruk uit te rekenen.”
Gemeenten meer ruimte, vertrouwen en middelen geven
De partij vindt dat de rijksoverheid gemeenten als eerste overheid moet erkennen, hen voldoende moet financieren en geen taken mag overdragen zonder bijpassend budget. Dit moet leiden tot meer maatwerk en betere dienstverlening aan burgers.
“De Rijksoverheid moet recht doen aan gemeenten als eerste overheid. Van alle overheden krijgen burgers vaak het meest te maken met de eigen gemeente, van de wieg tot het graf. Het Rijk geeft gemeenten daarom ruimte, vertrouwen en voldoende geld om hun werk te kunnen doen.”
“De Rijksoverheid stopt met het overhevelen van taken aan gemeenten zonder toereikend budget en herstelt waar dit de afgelopen jaren is misgegaan: geen taken zonder knaken.”
Overheid als hoeder van publieke gerechtigheid en sociale grondrechten
De ChristenUnie ziet de overheid als hoeder van publieke gerechtigheid, grondrechten en sociale grondrechten zoals een gezonde leefomgeving. De overheid moet actief normen stellen, handhaven en transparant zijn over haar keuzes.
“De ChristenUnie wil een overheid die dienstbaar is aan de samenleving en een hoeder van publieke gerechtigheid.”
“De overheid moet de sociale grondrechten op het gebied van leefmilieu en volksgezondheid garanderen door zelf normen te stellen en deze te handhaven.”
“Solide en houdbare overheidsfinanciën zijn een randvoorwaarde voor de duurzame bloei van ons land.”
Overheid als partner en voorbeeld in samenleving en economie
De overheid moet samenwerken met maatschappelijke organisaties, kerken en bedrijven, en zelf het goede voorbeeld geven in beleid en uitvoering. Ze moet normeren waar nodig, maar overregulering voorkomen.
Grenzen stellen en normeren waar nodig
De ChristenUnie vindt dat de overheid duidelijke normen moet stellen om kwetsbaren te beschermen en een veilig land te waarborgen, bijvoorbeeld op het gebied van milieu, gezondheid en maatschappelijke risico’s.
NSC wil een overheid die dienstbaar, betrouwbaar en toegankelijk is, met meer focus op de menselijke maat en minder bureaucratie. Ze pleiten voor een transparante, digitaal toegankelijke overheid die privacy respecteert, en willen het aantal ambtenaren verminderen en de overheid decentraler en minder Randstad-gericht maken. Concrete voorstellen zijn onder meer een Ministerie van Digitale Zaken, één online overheidsportaal, strengere privacyregels, en het verplaatsen van rijksdiensten naar de regio.
Eén toegankelijke, dienstbare en betrouwbare overheid
NSC vindt dat de overheid te veel naar binnen is gericht en te bureaucratisch is geworden, waardoor burgers zich niet gehoord voelen. Ze willen een cultuurverandering naar meer openheid, menselijke maat en zichtbaarheid van de overheid in dorpen en wijken.
“De overheid hoort er te zijn voor iedereen: dienstbaar, betrouwbaar en gericht op het algemeen belang. Maar de werkelijkheid is anders.”
“We bouwen aan een overheid die mensen en waarden centraal stelt en niet de abstracte modellen. Waar de stem van de burger zwaarder weegt dan die van lobbygroepen of belangenorganisaties. En waarin de overheid weer zichtbaar en betrokken is in dorpen en wijken.”
“Het vergt een lange adem om de vastgeroeste culturen binnen de politiek en de overheid te veranderen, maar het is wel nodig om de problemen in Nederland op te lossen.”
Digitalisering: Ministerie, portaal en privacy centraal
NSC wil de digitale overheid centraliseren en toegankelijker maken, met een Ministerie van Digitale Zaken, één online portaal, en strenge privacywaarborgen. Ze willen voorkomen dat de overheid zich achter digitale muren verschuilt en burgers de controle over hun data verliezen.
“De digitale overheid moet richting de burger meer als één overheid functioneren. Dit vereist meer holistische aansturing, minder verkokering en minder bureaucratie. We pleiten daarom voor een Ministerie van Digitale Zaken en Staatsmodernisering naar Duits voorbeeld.”
“Om de wirwar van digitale overheidsdienstverlening overzichtelijker en toegankelijker te maken, moeten burgers de overheid kunnen benaderen via één online overheidsportaal, naar het Deens model.”
“De overheid moet zorgvuldiger met privacygevoelige gegevens van burgers omgaan. Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld.”
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt.”
Minder ambtenaren, decentralisatie en minder Randstad-focus
NSC wil het aantal rijksambtenaren verminderen, de bureaucratie terugdringen, en rijksdiensten en ministeries verplaatsen naar regio’s buiten de Randstad. Dit moet zorgen voor meer aansluiting bij de samenleving en minder bestuurlijke afstand.
“We streven naar een vermindering van het aantal rijksambtenaren. Tussen 2018 en 2024 is hun aantal met ruim 40.000 ambtenaren (fte) toegenomen, terwijl steeds minder van hen betrokken zijn bij de kernwerkzaamheden van de overheid.”
“De Rijksoverheid moet haar Randstad-focus doorbreken. In 2024 werkten ruim 210.000 ambtenaren (fte) van de 353.000 bij de Rijksoverheid in de Randstad, tegenover slechts 15.400 ambtenaren in Overijssel en 3.100 ambtenaren in Zeeland. Inspecties en eventueel ook ministeries moeten verhuizen naar de regio’s buiten de Randstad.”
Transparantie, toezicht en verantwoording bij overheidsdata en algoritmen
NSC wil dat het gebruik van algoritmen en data door de overheid transparant, toetsbaar en verantwoord gebeurt, om fouten en discriminatie te voorkomen. Ze pleiten voor een openbaar algoritmeregister en strenge toetsing.
“Het gebruik van algoritmen en automatische beoordelingen kan leiden tot ernstige en onherstelbare fouten. We komen met een verplichte wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen, rekeninstrumenten en algoritmen door de overheid. Deze standaard moet openbaar en navolgbaar zijn.”
“Algoritmische risicoprofilering moet periodiek onderworpen worden aan een kwalitatieve en kwantitatieve toets om te voorkomen dat mensen gediscrimineerd worden of ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt. Vastlegging in het algoritmeregister wordt verplicht.”
Lokale overheden meer autonomie en duidelijkheid
NSC wil dat decentrale overheden meer ruimte krijgen voor zelfbestuur en duidelijkheid over hun taken en financiering, zodat ze niet slechts uitvoeringsorganen van het Rijk zijn.
“Lokale overheden verdienen meer ruimte voor zelfbestuur, in plaats van te worden gezien als verlengstuk van uitvoeringsinstanties van het Rijk.”
“We formuleren een duidelijke visie op welke wettelijke taken nu echt bij decentrale overheden thuishoren en wat (meer) passende meerjarige financiering is.”
De SP wil een dienstbare, kleinere en transparante overheid die mensen centraal stelt in plaats van protocollen en wantrouwen. Ze pleiten voor minder managementlagen, meer vakmanschap bij ambtenaren, directe menselijke dienstverlening, en het terugdringen van afhankelijkheid van consultants en digitale systemen. De overheid moet eerlijk, toegankelijk en verantwoordelijk zijn, met duidelijke compensatie bij gemaakte fouten en een focus op gelijke behandeling.
Dienstbare en kleinere overheid met menselijke maat
De SP vindt dat de overheid mensen moet dienen, niet protocollen, en pleit voor minder management, meer vertrouwen in vakmensen en directe, menselijke dienstverlening. Dit moet bureaucratie verminderen en het vertrouwen in de overheid herstellen.
“Een dienstbare overheid is een kleinere overheid. De overheid moet mensen dienen en geen protocollen. Overbodige managementlagen maken de overheid ingewikkelder en duurder, tegelijkertijd loopt de uitvoering vast.”
“Van wantrouwende overheid naar overheid van ons allen. De overheid moet een bondgenoot van mensen worden in plaats van wantrouwende controleur. Onze overheid wordt eerlijk en transparant. De menselijke maat staat voorop.”
“De overheid is altijd een mens. In het contact met je overheid krijg je het recht om een mens te spreken over jouw zaak en word je nooit overgeleverd aan een digitaal systeem of algoritmische besluitvorming.”
Transparantie en controleerbaarheid van de overheid
De SP wil dat de overheid altijd transparant is, zodat burgers en journalisten haar kunnen controleren. Besluitvorming en beleid moeten actief openbaar zijn, tenzij er een uitzonderlijke reden is voor geheimhouding.
“De overheid is altijd transparant. Besluitvorming en beleid moeten transparant zijn. Alle overheden maken hun documenten actief openbaar tenzij er een uitzonderlijke reden is om het geheim te houden.”
“De Wet Open Overheid wordt binnen de vastgestelde normen uitgevoerd, zodat onze inwoners en journalisten de overheid goed kunnen controleren.”
Minder afhankelijkheid van consultants en meer eigen kennis
De SP wil dat de overheid investeert in eigen kennis en kunde, zodat beleid beter wordt en de afhankelijkheid van dure consultants stopt. Specialistische kennis moet in huis zijn en ambtenaren moeten problemen zelf oplossen.
“Kappen met consultants. Overheden investeren in de eigen kennis en kunde van medewerkers waardoor het beleid beter wordt. Ook specialistische kennis moet de overheid gewoon in huis hebben. De afhankelijkheid van allerlei dure consultants en adviseurs stopt...”
“Wij willen dat mensen die voor de publieke dienst werken dit in dienst doen van het publiek. Door werknemers in vaste dienst te nemen bij publieke organisaties bouwen deze meer kennis en ervaring op om effectief de problemen van Nederland op te lossen.”
Eerlijke behandeling en gelijke rechten door de overheid
De SP wil dat de overheid mensen gelijk behandelt en discriminatie hard aanpakt. Overheidshandelen moet onder de wetgeving voor gelijke behandeling vallen, zodat burgers zich kunnen beroepen op hun rechten.
“De overheid behandelt mensen gelijk. Discriminatie op grond van op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, beperking of wat dan ook pakken wij hard aan.”
“Ook binnen de overheid is er geen ruimte voor discriminatie en racisme, daarom moet de overheid toetsen of beleid niet discriminerend is. Overheidshandelen valt voortaan onder de wetgeving die gelijke behandeling garandeert (Algemene wet gelijke behandeling).”
Ruimhartige compensatie bij overheidsfouten
De SP erkent dat de overheid ernstige fouten heeft gemaakt, zoals bij het toeslagenschandaal en de gaswinning in Groningen, en wil dat slachtoffers direct en ruimhartig worden gecompenseerd zonder eindeloze procedures.
“Direct ruime compensatie voor gedupeerden van het toeslagenschandaal. De overheid heeft schuld aan de schandalige behandeling van mensen uit het toeslagenschandaal. Het leed dat is aangericht kan met geen enkel bedrag meer hersteld worden. Maar financiële compensatie kan in ieder geval de gevolgen... deels verlichten. Dit moet ruimhartig. Geen eindeloze procedures en controles, maar een eendaagsoplossing met ruimhartige compensatie.”
“Groningers krijgen compensatie. Groningen is jarenlang gebruikt als een wingewest. De overheid heeft ruim 400 miljard euro verdiend aan de gaswinning, maar de gevolgen voor de levens en huizen van Groningers zijn enorm. De overheid moet het vertrouwen terugwinnen en luisteren. Daarom stopt het wantrouwen en worden gedupeerden direct geholpen en de schade hersteld.”
Digitale overheid met menselijke alternatieven
De SP wil dat digitalisering van de overheid nooit leidt tot uitsluiting of onpersoonlijke besluitvorming. Er moet altijd een niet-digitaal alternatief zijn en algoritmes mogen geen beslissingen nemen over mensen zonder menselijke tussenkomst.
“Wanneer de overheid digitaliseert, blijft er een nietdigitaal alternatief over voor wie niet kan of wil meegaan in digitalisering.”
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld over toeslagen of uitkeringen, mag nooit alleen een algoritme beslissen. Er moet altijd een mens zijn die het besluit kan uitleggen.”
Volt wil een deskundige, transparante en toegankelijke overheid die digitale innovatie en samenwerking centraal stelt. Ze pleiten voor een sterke interne expertise, meer transparantie, betere digitale dienstverlening en een overheid die proactief en duurzaam handelt. Belangrijke voorstellen zijn onder andere het versterken van uitvoeringsorganisaties, het centraliseren van digitale overheidsdiensten, het verminderen van externe inhuur, en het invoeren van een verplicht lobbyregister.
Sterkere interne expertise en minder externe inhuur
Volt vindt dat de overheid te afhankelijk is van externe consultants en wil de interne deskundigheid versterken. Dit moet de overheid minder kwetsbaar maken en zorgen voor continuïteit en kwaliteit van beleid en uitvoering.
“De overheid leunt te veel op extern advies. Afhankelijkheid van externe inhuur, zoals consultants, ondermijnt de ambtelijke expertise en maakt de overheid kwetsbaar. Volt bepleit dat het principe ‘zelf doen, tenzij’ leidend wordt. Wanneer daarvan wordt afgeweken, moet dat publiekelijk worden verantwoord.”
“Het geld dat we hiermee besparen, zetten we in voor het opbouwen en behouden van interne deskundigheid en expertise.”
Transparantie en controle op lobby en besluitvorming
Volt wil de overheid transparanter maken door lobbyactiviteiten en ambtelijke adviezen openbaar te maken. Dit moet de democratische controle versterken en belangenverstrengeling tegengaan.
“We voeren een verplicht lobbyregister in, naar Iers model.”
“Ook pleit Volt voor het openbaar maken van ambtelijke adviezen. Zo wordt zichtbaar wanneer de regering hiervan afwijkt. Dit helpt de Tweede Kamer en de media hun controlerende taak beter uit te voeren.”
Digitale overheid: centrale, toegankelijke en veilige dienstverlening
Volt streeft naar een digitale overheid die gebruiksvriendelijk, veilig en centraal georganiseerd is, met de burger als uitgangspunt. Ze willen versnippering tegengaan en digitale vaardigheden bij ambtenaren en politici versterken.
“We pleiten ervoor dat Nederland de komende jaren een digitale transformatie doorvoert waarbij de burger centraal staat. We kijken hierbij naar het succesvolle Estlandse model, waar inmiddels 100% van alle overheidsdiensten digitaal beschikbaar is.”
“Er komt een digitale overheid die net zo gemakkelijk werkt als online bankieren. En er komt één digitale identiteit waarmee je veilig kunt inloggen bij alle overheidsdiensten.”
“MijnOverheid 2.0: veel overheidsdiensten staan los van elkaar (toeslagen, belastingen etc.) waardoor brieven en informatie moeilijk te vinden zijn. Alles komt daarom op één plek - aanvragen, statusupdates, deadlines en proactieve suggesties.”
“Er moet een verplichte basistraining komen voor politici en ambtenaren op het gebied van digitale vaardigheden en AI.”
Uitvoeringsorganisaties meer invloed en bescherming
Volt wil dat uitvoeringsorganisaties een sterkere positie krijgen binnen de overheid, zodat hun praktijkervaring het beleid kan verbeteren en onuitvoerbaar beleid tijdig wordt gesignaleerd.
“Uitvoeringsorganisaties dienen een volwaardige plaats te krijgen aan tafel, zodat hun perspectief het beleid kan verrijken, en de uitvoerbaarheid van meet af aan wordt meegenomen.”
“Volt wil dat uitvoerders kunnen ingrijpen als beleid in strijd is met goed bestuur. Daarom pleiten we voor een ‘noodrem’ die door professionals binnen uitvoeringsorganisaties kan worden ingezet.”
“We geven uitvoeringsorganisaties het recht om een ‘rode kaart’ te trekken tegen onuitvoerbaar beleid. Als wetgeving burgers structureel in de knel brengt, moeten uitvoeringsorganisaties dit formeel kunnen signaleren.”
Duurzame en groene overheid
Volt wil dat de overheid het goede voorbeeld geeft op het gebied van duurzaamheid, zowel in begroting als in inkoop en uitvoering.
“We zetten in op groen begroten om de kosten van klimaatverandering mee te nemen in overheidsfinanciën en zo sturing te geven aan de keuzes van onze overheid.”
“De overheid gaat als toonbeeld om met de nodige transities. Bij alles wat de overheid inkoopt wordt gekeken naar de “R-ladder” om zo de meest duurzame optie te kiezen bij inkoop en aanbestedingen.”
50PLUS vindt dat de overheid te bureaucratisch, inefficiënt en te groot is geworden, en wil fors snijden in overheidsuitgaven en ambtenaren. Tegelijkertijd pleit de partij voor betere, toegankelijke overheidsdiensten, vooral voor ouderen, en wil zij dat de overheid zich richt op kerntaken zoals bereikbaarheid, veiligheid en digitale inclusie. De partij stelt voor om overheidsuitgaven kritisch te onderzoeken, digitale dienstverlening te verbeteren en de rol van de overheid te beperken waar mogelijk.
Overheidsuitgaven fors terugdringen en efficiënter maken
50PLUS stelt dat de overheid te veel geld verspilt aan bureaucratie, overbodige regelgeving en inefficiëntie. De partij wil een breed onderzoek naar alle overheidsuitgaven en streeft naar forse besparingen, vooral door het terugdringen van fraude, verspilling en ondoelmatigheden. Dit moet de overheid kleiner en effectiever maken.
“De overheid is tot op heden niet in staat geweest om de enorme vooruitgang, op het gebied van communicatietechnologie, om te zetten in meer efficiency en een hogere productiviteit.”
“Wij pleiten daarom voor een breed consolidatiepakket voor de Rijksbegroting, waarbij alle overheidsuitgaven van alle ministeries onder de loep worden genomen.”
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
Overheidsdiensten toegankelijker en begrijpelijker maken
50PLUS vindt dat overheidsdiensten, vooral digitale, beter toegankelijk moeten zijn voor ouderen en mensen met beperkingen. De partij wil dat er altijd alternatieven zijn voor digitale communicatie en dat overheidsinformatie begrijpelijk en veilig is.
“Betere toegankelijkheid van online overheidsdiensten, zoals belastingaangifte en zorginformatie, met duidelijke uitleg.”
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Overheidsdiensten en maatschappelijke organisaties (zoals DigiD, MijnOverheid, zorgportalen) zijn altijd ook bereikbaar via post, telefoon of fysieke balie.”
“Alle digitale communicatie van overheden dient te voldoen aan begrijpelijke taal (B1) en toegankelijkheidsrichtlijnen.”
Overheid als waarborg voor bereikbaarheid en publieke voorzieningen
50PLUS ziet het als taak van de overheid om basisvoorzieningen als bereikbaarheid, sport, cultuur en mobiliteit voor iedereen toegankelijk te houden, met speciale aandacht voor ouderen.
Digitale inclusie en coördinatie door de overheid
De partij vindt dat de overheid een actieve rol moet nemen in het bevorderen van digitale inclusie, vooral voor ouderen, en in het coördineren van digitale ontwikkelingen zoals AI.
DENK wil een overheid die betrouwbaar, menswaardig en niet-discriminerend is, met een sterke focus op gelijke behandeling en sociale rechtvaardigheid. De partij pleit voor meer regie van de overheid op essentiële terreinen zoals volkshuisvesting, armoedebestrijding en rechtsbescherming, en wil de overheid transparanter, toegankelijker en eerlijker maken. Concrete voorstellen zijn onder meer het wettelijk verplichten van begrijpelijke overheidsbesluiten, het doorlichten van overheidsinstanties op discriminatie, en het versterken van toezicht en rechtsbescherming.
Overheid moet menswaardig, eerlijk en niet-discriminerend zijn
DENK benadrukt dat de overheid er voor iedereen moet zijn en dat mensen pas vertrouwen hebben als ze eerlijk behandeld worden. De partij wil investeren in een overheid die nooit discrimineert, fouten niet afrekent, en de menselijke maat centraal stelt. Dit standpunt adresseert het probleem van wantrouwen en discriminatie door de overheid, en pleit voor structurele hervormingen.
“De overheid moet er voor iedereen zijn. Mensen vertrouwen de overheid pas als zij zien dat zij eerlijk behandeld worden. DENK wil de komende periode krachtig inzetten op een overheid die menswaardig is en op een sterke rechtsstaat. Wij willen een overheid die nooit discrimineert en die nooit met mensen afrekent omdat ze een foutje hebben gemaakt.”
“De overheid moet opnieuw uitgaan van vertrouwen in mensen. Er moet een grondige toetsing komen op de gevolgen die nieuwe wetsvoorstellen op mensen hebben. De menselijke maat wordt verplicht ingebouwd in wetgeving en harde regels die mensen benadelen worden afgeschaft.”
Overheidsinstanties doorlichten en discriminatie streng aanpakken
DENK wil dat alle overheidsinstanties grondig worden doorgelicht op discriminerend beleid en algoritmes, en dat er een zero tolerance-beleid komt tegen discriminatie door ambtenaren. Dit is een reactie op recente schandalen en structurele ongelijkheid, en beoogt het vertrouwen in de overheid te herstellen.
“Volledige doorlichting van de overheid. Alle overheidsinstanties worden grondig doorgelicht op discriminerend beleid en discriminerende algoritmes.”
“Zero tolerance-beleid binnen de overheid. Overheidsmedewerkers die zich schuldig maken aan welke vorm van discriminatie dan ook, krijgen strafontslag.”
“Beroepsmatige discriminatie door ambtenaren moet zwaarder worden bestraft en risicomodellen met afkomstgerelateerde gegevens worden verboden. De overheid licht zichzelf periodiek door op mogelijke discriminatie.”
Overheid moet regie nemen op volkshuisvesting
DENK ziet volkshuisvesting als een kerntaak van de overheid en wil dat de overheid actief de regie neemt om betaalbare woningen te realiseren. Dit standpunt adresseert de woningcrisis en het tekort aan betaalbare huisvesting.
Overheid verplicht tot begrijpelijke en transparante besluiten
DENK wil dat de overheid wettelijk verplicht wordt om besluiten over mensen beter uit te leggen en begrijpelijk te maken, met transparantie over het gebruik van risicomodellen. Dit moet het vertrouwen in de overheid vergroten en burgers beter beschermen.
“De overheid wordt wettelijk verplicht om besluiten over mensen beter uit te leggen en begrijpelijk te maken. Bij ieder besluit wordt het vermeld indien er een risicomodel is toegepast.”
Overheid als voorbeeldige schuldeiser
DENK vindt dat de overheid zich als grootste schuldeiser voorbeeldig moet opstellen, met menswaardig incasseren als norm. Dit standpunt richt zich op het voorkomen van problematische schulden en het beschermen van kwetsbare burgers.
“Wij moeten waarborgen dat de overheid zich als grootste schuldeiser voorbeeldig gaat opstellen.”
Overheid investeert in rechtsbescherming en toezicht
DENK wil structureel investeren in toegankelijke rechtsbescherming en het versterken van toezichthouders die mensen beschermen, zoals de Ombudsman en de Autoriteit Persoonsgegevens. Dit is bedoeld om burgers beter te beschermen tegen machtsmisbruik en onrechtvaardigheid.
Het CDA wil een betrouwbare, dienstbare en kleinere overheid die haar basistaken op orde heeft, publieke waarden bewaakt en ruimte geeft aan decentrale overheden. De partij pleit voor minder en eenvoudigere regels, meer autonomie voor gemeenten, en een overheid die samenwerkt met burgers en uitvoerders om beleid uitvoerbaar en rechtvaardig te maken.
Meer autonomie en samenwerking voor decentrale overheden
Het CDA vindt dat gemeenten, provincies en waterschappen meer ruimte en verantwoordelijkheid moeten krijgen, omdat zij het dichtst bij de mensen staan. De partij wil minder centrale sturing, meer lokale autonomie en betere samenwerking tussen bestuurslagen, met duidelijke financiële afspraken en minder verantwoordingslast.
“De gemeente is de eerste overheid. Het CDA pleit voor gelijkwaardige samenwerking en verhouding tussen Rijk en decentrale overheden, waarin iedere bestuurslaag verantwoordelijkheid neemt én levert. Dat vergt meer ruimte in de regelgeving om lokaal te doen wat lokaal nodig is, een lagere verantwoordingslast, en meer ruimte voor de menselijke maat in beleid.”
“Voor taken die het Rijk bij decentrale overheden belegt, moet worden gezorgd dat decentrale overheden deze taken ook kunnen uitvoeren, waaronder fatsoenlijke financiële middelen.”
“Gemeenten, provincies en waterschappen zijn niet alleen uitvoerders van Haagse plannen, maar ook zelfstandige overheden met hun eigen legitimiteit.”
Minder regels, eenvoudiger regelgeving en kleinere overheid
Het CDA wil de overheid verkleinen door rigoureus het aantal regels te verminderen, regelgeving te vereenvoudigen en administratieve lasten te verlagen. Dit moet leiden tot snellere besluitvorming, meer vertrouwen in burgers en bedrijven, en een effectievere overheid.
“Daartoe zetten we rigoureus het mes in de regelgeving: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere verantwoording. Zo versnellen we besluitvorming. Waar minder regels zijn en waar meer vertrouwen is, kan de overheid krimpen.”
“Er komt een programma ‘vereenvoudiging van regelgeving’. Doelstelling is een lagere uitvoeringslast voor uitvoerders, burgers en ondernemingen.”
“Een effectievere overheid is zo ook een kleinere overheid.”
Betrouwbare overheid met focus op basistaken en menselijke maat
Het CDA benadrukt het belang van een betrouwbare overheid die haar basistaken serieus neemt, rechtvaardig handelt en leert van fouten. De uitvoering moet slagvaardiger en meer gericht zijn op de menselijke maat, met beleid dat samen met uitvoerders wordt gemaakt.
“De overheid is er om het goede te doen voor de samenleving – en niet alleen voor wie het hardst roept of het meest te besteden heeft. Soms moet de overheid instappen om kwetsbare mensen te beschermen. Een overheid die haar opdracht serieus neemt: publieke waarden bewaken, rechtvaardig handelen en – als het nodig is – corrigeren, herstellen en leren.”
“De uitvoering is vaak het eerste gezicht van de overheid. De menselijke maat is essentieel. De uitvoering wordt vroegtijdig betrokken bij het opstellen van beleid. Zo werken beleid en uitvoering samen vanuit hun eigen rol om samen beter en uitvoerbaar beleid te maken.”
Overheid met visie, verankerd in samenleving en eerlijk over grenzen
Het CDA wil een overheid die stevig in de samenleving staat, ruimte geeft aan vakmanschap en lokale initiatieven, en eerlijk is over wat wel en niet kan. De partij erkent dat de overheid niet alle problemen kan oplossen en wil teleurstelling voorkomen door realistische ambities.
“Het CDA staat voor een overheid met visie, die stevig is verankerd in de samenleving, ruimte geeft aan vakmanschap en lokale initiatieven steunt. Die mensen vertrouwt, inwoners serieus neemt omdat zij begrijpen dat er dilemma’s zijn en niet alles tegelijkertijd kan.”
“Dat betekent ook de maakbaarheidsgedachte loslaten: de overheid kan niet alle problemen oplossen. Op deze manier voorkomen we teleurstelling en werken we aan een betrouwbare overheid ten dienste van de samenleving.”
D66 wil een sterke, deskundige en betrouwbare overheid die minder regels hanteert, meer menselijkheid toont en het vertrouwen van burgers herstelt. Ze pleiten voor het terughalen van kennis naar de overheid, het verminderen van externe inhuur, het moderniseren van de Belastingdienst, en het toegankelijker en begrijpelijker maken van overheidsdiensten. D66 wil dat de overheid open, transparant en dienstbaar is, met meer ruimte voor maatwerk en minder bureaucratie.
Sterkere, deskundige en betrouwbare overheid
D66 vindt dat de overheid de regie moet terugpakken, minder afhankelijk moet zijn van externe partijen en meer kennis in huis moet halen. Dit is nodig om grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken en het vertrouwen van burgers te herstellen.
“We kunnen alle grote uitdagingen waar Nederland voor staat, alleen het hoofd bieden met een sterke, krachtige en betrouwbare overheid. Maar die overheid heeft in de afgelopen jaren te vaak het stuur uit handen gegeven. Te veel taken zijn uitbesteed aan consultants. Hierdoor hebben ambtenaren zelf minder kennis, en weet de overheid grote problemen niet op te lossen.”
“D66 wil een sterke, deskundige overheid die Nederland weer vooruitbrengt. Dat begint met minder regels, meer menselijkheid en meer ruimte voor maatwerk.”
“We verminderen de externe inhuur van dure consultants. We halen kennis en expertise weer in huis bij de overheid.”
Minder regels, meer menselijkheid en maatwerk
D66 wil de overheid eenvoudiger, toegankelijker en menselijker maken. Ze willen regels schrappen die niet werken, de menselijke maat terugbrengen en burgers het recht geven om fouten te maken zonder direct gestraft te worden.
“Nu is de overheid vaak nog ingewikkeld, traag en onpersoonlijk. Toeslagen zijn te complex en belastingen treffen werkenden harder dan vermogenden. Mensen die recht hebben op steun durven die soms niet te vragen, uit angst om fouten te maken. Zo verliezen mensen het vertrouwen in politiek en bestuur.”
“Vertrouwen terugwinnen vraagt naast daadkracht ook menselijkheid. Daarom brengen we de menselijke maat terug bij de overheid. Mensen krijgen het recht om zich te vergissen. De overheid gaat niet meer in hoger beroep tegen haar eigen inwoners.”
“D66 maakt een einde aan verstikkende regeldruk. Regels die goed werken en publieke waarden beschermen, houden we. Regels die hoge lasten met zich meebrengen en niet goed werken, schaffen we af.”
Modernisering en toegankelijkheid van overheidsdiensten
D66 wil de Belastingdienst moderniseren, overheidsdiensten begrijpelijker maken en fysiek en digitaal toegankelijk zijn voor iedereen. Ze willen een Belastingdienst 2.0 en duidelijke communicatie van de overheid.
“Liever dan blijven doormodderen met de huidige, verouderde ICT, bouwt D66 daarom een nieuw, modern systeem naast het huidige systeem: een Belastingdienst 2.0. Als dat klaar is, vervangt dit het huidige systeem.”
“De overheid moet fysiek en digitaal toegankelijk zijn. Elke gemeente krijgt ten minste één overheidsloket, waar zoveel mogelijk organisaties bereikbaar zijn. Het recht op begrijpelijke taal leggen we vast in de wet.”
Eerlijke en transparante overheid
D66 wil een open en transparante overheid die eerlijk is over de kosten van ambities en duidelijk maakt hoe deze worden betaald. Ze willen dat de overheid het goede voorbeeld geeft en vertrouwen geeft aan burgers.
“Nederland verdient een overheid die niet alleen belooft, maar levert. Een overheid die die grote uitdagingen van onze tijd durft aan te pakken – van wonen en klimaat tot onderwijs en veiligheid. Én die de menselijke maat in het oog houdt. Dat betekent dat we eerlijk zijn over de kosten van onze ambities en duidelijk maken hoe we hiervoor betalen.”
“We herstellen het vertrouwen van mensen in de overheid, door eerst vertrouwen te geven.”
De Partij voor de Dieren wil een transparante, integere en dienstbare overheid die het vertrouwen van burgers centraal stelt en publieke belangen boven private stelt. Ze pleiten voor meer openheid, betere bescherming van privacy, versterking van democratische controle en het terugdringen van marktwerking in publieke diensten. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van open source in de publieke sector, het verbeteren van overheidscommunicatie, het beschermen van klokkenluiders en het waarborgen van privacy.
Transparantie en openheid van de overheid
De PvdD vindt dat de overheid transparant moet zijn over beleid, lobby-invloed en informatievoorziening, zodat burgers en volksvertegenwoordigers beter geïnformeerd zijn en controle kunnen uitoefenen. Dit moet leiden tot meer vertrouwen en een sterkere democratische controle.
“De overheid is transparant over de totstandkoming van beleid. Burgers krijgen duidelijke en betrouwbare informatie van overheidsdiensten en bedrijven die publiek geld uitgeven. Het informatierecht van volksvertegenwoordigers wordt strikt nageleefd.”
“Overheidsinformatie is in principe openbaar en digitaal toegankelijk. De overheid is uiterst terughoudend met het opleggen van vertrouwelijkheid of geheimhouding. De Woo wordt strikt nageleefd, informatie komt sneller beschikbaar en wordt minder vaak weggelakt.”
“Op alle niveaus van bestuur en volksvertegenwoordiging komt een openbaar lobbyregister. Bestuursstukken zoals wetsvoorstellen en beleidsmaatregelen vermelden welke invloed lobbyisten op de voorstellen hebben gehad.”
Integere en dienstbare overheid
De partij benadrukt het belang van een integere overheid die handelt vanuit publieke waarden, met ruimte voor ethische reflectie en bescherming van klokkenluiders. Dit moet het vertrouwen van burgers herstellen en misstanden voorkomen.
“Een integere overheid vraagt om een cultuur waarin ruimte is voor morele reflectie, waarin dilemma’s bespreekbaar zijn en waarin het goede werk van ambtenaren meer positieve impact kan hebben.”
“Klokkenluiders zijn een belangrijke bron voor het opsporen van misstanden in bedrijven en (overheids)organisaties en worden daarom goed beschermd.”
Overheid stimuleert open source en digitale toegankelijkheid
De PvdD wil dat de overheid open standaarden en open source software gebruikt in de publieke sector, en dat burgers altijd fysiek of per post contact kunnen houden met de overheid. Dit voorkomt afhankelijkheid van Big Tech en vergroot de digitale toegankelijkheid.
“De overheid gaat open standaarden, open-sourcesoftware en open hardware stimuleren en waar mogelijk gebruiken. Dit gebeurt sowieso in publieke sectoren: overheden, scholen en zorginstellingen stappen af van Big Tech-diensten.”
“Burgers die niet uit de voeten kunnen met de digitale middelen van de overheid, kunnen altijd bij een fysieke balie in hun eigen gemeente terecht. Communicatie per post blijft altijd mogelijk.”
Overheid beschermt privacy en is terughoudend met surveillance
De partij stelt dat de overheid privacy van burgers moet beschermen en zeer terughoudend moet zijn met het verzamelen van gegevens onder het mom van veiligheid of efficiëntie.
“De overheid maakt gretig gebruik van de mogelijkheden die er zijn om burgers te controleren onder het mom van veiligheidsmaatregelen en efficiëntie. We moeten hier juist zeer terughoudend mee omgaan.”
Publieke diensten blijven in overheidshanden
De PvdD wil marktwerking terugdringen en publieke diensten zoveel mogelijk in overheidshanden houden om het algemeen belang te dienen.
“We draaien de doorgeslagen marktwerking terug in publieke diensten zoals zorg, onderwijs en openbaar vervoer. Publieke voorzieningen zijn er voor iedereen en horen niet afhankelijk te zijn van winstprikkels.”
“Publieke diensten blijven wat ons betreft zoveel mogelijk in overheidshanden om het algemeen belang te dienen.”
De VVD wil een kleinere, effectievere overheid die zich richt op kerntaken, minder regels oplegt en sneller en klantgerichter werkt. Ze pleiten voor het drastisch verminderen van bureaucratie, het terugdringen van het aantal ambtenaren en het moderniseren van de overheid met digitale middelen. De partij benadrukt dat de overheid moet werken voor mensen, uitgaan van vertrouwen en professionals meer ruimte geven.
Overheid kleiner, effectiever en klantgerichter maken
De VVD vindt dat de overheid te groot, log en bureaucratisch is geworden en te veel regels oplegt, waardoor de samenleving en ondernemers worden belemmerd. Ze willen de overheid fundamenteel hervormen door het aantal ambtenaren te verminderen, regels te schrappen en de overheid te laten focussen op kerntaken. Dit moet leiden tot meer ruimte en vrijheid voor burgers en professionals.
“We moeten het heft in handen nemen en onze overheid en onze wet- en regelgeving dringend moderniseren. Onze overheid moet kleiner, effectiever en moderner. Met de hoogste standaarden. Met wetten en regels die werken voor Nederland.”
“We dammen het aantal ambtenaren flink in en bezuinigen op de ongekende hoeveelheid overhead.”
“We stoppen automatische uitdijing van de overheid met een opschoonwet. We schrappen alle regels die geen evident doel meer dienen, schrappen koppen op Europese regels en schrappen regels die door gemeenten, provincies en toezichthouders onnodig en boven op de wet zijn toegevoegd.”
“De overheid moet klantgericht zijn en ten dienste staan van mensen, niet ten dienste van regels.”
Minder regels, minder bureaucratie, meer vertrouwen
De VVD wil een einde maken aan de wildgroei van regels, rapportages en procedures. Ze willen alleen noodzakelijke regels behouden, professionals meer ruimte geven en uitgaan van vertrouwen in plaats van wantrouwen. Dit moet de samenleving meer ademruimte geven en de overheid minder log maken.
“We lichten alle wet- en regelgeving door en behouden alleen de regels die evident noodzakelijk zijn. We schrappen koppen op Europese regelgeving, vragen van alle overheidsorganisaties om regels niet strenger te interpreteren dan strikt noodzakelijk, versimpelen subsidievoorwaarden, beperken aanbestedingsregels tot de Europese ondergrens, verminderen onnodige complexiteit en geven professionals meer ruimte.”
“We gaan uit van vertrouwen in mensen. We kunnen dan toe met minder regels, rapportages, procedures, etcetera. Dat geeft de samenleving meer ademruimte. We stoppen de enorme wildgroei aan regels, want die zet zowel de mensen als de overheid zelf klem.”
“Door regels te schrappen, zelf goed bereikbaar te zijn en zelf snel te leveren, laat de overheid aan de samenleving zien dat zij mensen in de basis gewoon vertrouwt, in plaats van wantrouwt.”
Digitalisering en modernisering van de overheid
De VVD wil de overheid moderniseren door digitalisering, het gebruik van kunstmatige intelligentie en het verbeteren van digitale dienstverlening. Ze willen dat de overheid efficiënter, toegankelijker en gebruiksvriendelijker wordt, met één digitaal loket en begrijpelijke communicatie.
“De VVD wil een overheid die Estland naar de kroon steekt als het gaat om digitalisering. We zien kunstmatige intelligentie als kans en niet alleen als risico. Daarom zetten we vol in op de efficiëntie- en kwaliteitsslag die kunstmatige intelligentie ons kan bieden en scholen we ambtenaren op grote schaal om.”
“Nederlanders hoeven dezelfde informatie nooit meer dan één keer bij de overheid aan te leveren en loggen op één plek in. In plaats van een wildgroei aan loketten, kan het starten van een bedrijf, het doorgeven van een adreswijziging en het inzien van je AOW dan op één plek geregeld worden. Hiervoor breiden we bijvoorbeeld MijnOverheid.nl uit.”
“De hele overheid communiceert in begrijpelijke taal voor mensen thuis, niet alleen in begrijpelijke taal voor de overheid zelf.”
GroenLinks-PvdA wil een overheid die dienstbaar, menselijk en transparant is, waarbij menselijke maat en democratische controle centraal staan. Ze pleiten voor minder afhankelijkheid van externe partijen, betere bescherming van burgers tegen willekeur en discriminatie, en investeren in de eigen kennis en kunde van de overheid. Concrete voorstellen zijn onder meer het waarborgen van persoonlijk contact, het versterken van toezicht en klokkenluidersbescherming, en het wettelijk verankeren van behoorlijk bestuur.
Overheid moet menselijk en toegankelijk zijn
GroenLinks-PvdA vindt dat de overheid altijd persoonlijk en bereikbaar moet blijven, met alternatieven voor digitale dienstverlening. Ze willen voorkomen dat burgers verdwalen in onpersoonlijke systemen en pleiten voor één fysiek loket voor alle overheidszaken.
“We leggen vast dat menselijk contact nooit helemaal mag worden vervangen door chatrobots, online formulieren of telefoonbandjes. Voor alle overheidszaken die burgers digitaal kunnen regelen, moet een volwaardig niet-digitaal alternatief bestaan. Er komt één loket waar je alle zaken met de overheid persoonlijk kan regelen.”
Minder afhankelijkheid van consultants, meer eigen kennis
De partij wil dat de overheid minder afhankelijk wordt van dure externe consultants en meer investeert in eigen kennis en kunde. Dit moet de kwaliteit en onafhankelijkheid van het overheidsapparaat vergroten.
“We investeren fors in de eigen kunde en kennis van de overheid en zorgen dat de overheid minder afhankelijk wordt van dure consultants.”
Transparantie, toezicht en bescherming van burgers
GroenLinks-PvdA streeft naar een kritische, transparante overheid met sterke waarborgen voor toezicht, klokkenluiders en bescherming tegen willekeur en discriminatie. Ze willen dat besluiten uitlegbaar zijn, algoritmen streng worden gecontroleerd en burgers recht hebben op behoorlijk bestuur.
“We geven ambtenaren ruimte om deel te nemen aan het publieke debat en hun mening vrij te uiten. Toezichthouders krijgen een sterkere, wettelijk verankerde positie om onafhankelijk te opereren. We versterken het Huis voor Klokkenluiders zodat melders van misstanden altijd beschermd zijn.”
“We verankeren het recht op behoorlijk bestuur in de Grondwet. Burgers krijgen het recht om bezwaar te maken bij een onafhankelijke instantie, inzage in hun eigen dossier, en duidelijke motivering van besluiten.”
“We verbeteren het toezicht op hoe de overheid data gebruikt en privacy beschermt. Bestaande toezichthouders, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, krijgen meer bevoegdheden, expertise en middelen om algoritmen en systemen te controleren op transparantie, uitlegbaarheid, proportionaliteit en discriminatie.”
Dienstbare overheid die naast mensen staat
De partij benadrukt dat de overheid er is voor mensen, niet andersom. Ze willen af van een controlerende, wantrouwende overheid en pleiten voor vertrouwen en publieke voorzieningen in eigen hand.
“De overheid moet weer naast mensen gaan staan – met vertrouwen, in plaats van controle, en publieke voorzieningen in eigen hand houden.”
“We staan voor een dienstbare overheid, die er allereerst is voor mensen – niet andersom. Willekeur bij de overheid gaan we tegen, inclusief discriminerende algoritmen en systemen.”
Sterkere democratische controle op uitvoeringsinstanties
GroenLinks-PvdA wil de democratische controle op uitvoeringsorganisaties als de Belastingdienst, UWV, IND en DUO versterken, onder meer via onafhankelijke klachtencommissies en burgerpanels.
“Democratische controle op uitvoeringsinstanties als de Belastingdienst, het UWV, de IND en DUO wordt versterkt, met onafhankelijke klachtencommissies, periodieke burgerpanels en structurele rapportage aan het parlement.”
De PVV stelt dat de overheid te veel geld uitgeeft aan verkeerde zaken en te veel bemoeit met het dagelijks leven van burgers. Ze willen een kleinere, efficiëntere overheid die zich richt op nationale belangen, minder regels oplegt, minder geld uitgeeft aan internationale doelen en meer directe zeggenschap aan burgers geeft.
Overheidsuitgaven beperken en herprioriteren
De PVV vindt dat de overheid te veel belastinggeld verspilt aan internationale hulp, asielopvang en bureaucratie, terwijl Nederlanders moeite hebben rond te komen. Ze willen fors snijden in overheidsuitgaven, het ambtenarenapparaat verkleinen en de focus leggen op nationale belangen.
“Bijna de helft van wat we met zijn allen verdienen in Nederland wordt door de overheid besteed – alleen vaak aan de verkeerde dingen. Miljarden worden verspild aan zaken waar de Nederlander niets aan heeft en ook helemaal niet om heeft gevraagd.”
“Verder zetten we het mes in het uitdijende ambtenarenapparaat. Het aantal rijksambtenaren is van 100.000 fte (in 2012) doorgegroeid naar 150.000. Dat kan met zoveel minder.”
Minder overheidsbemoeienis en betutteling
De PVV wil dat de overheid zich minder bemoeit met het dagelijks leven van burgers, vooral op het gebied van klimaat en energie. Ze zijn tegen overheidsvoorlichting en campagnes die gedragsverandering proberen af te dwingen.
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om: 'gebruik een herbruikbaar tasje, gebruik wasbare luiers, eet vaker vega(n), maak je eigen compost, douche korter' – de lijst met belachelijke tips is eindeloos. Waar bemoeit de overheid zich mee!”
“Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om”
Overheidstaak beperken tot nationale prioriteiten
De PVV wil dat de overheid zich vooral richt op nationale belangen, zoals woningbouw, energie en koopkracht, en minder op internationale verplichtingen of Europese regelgeving.
Striktere regels voor overheidsinformatie en symboliek
De PVV wil dat overheidscommunicatie uitsluitend in het Nederlands plaatsvindt en dat alleen de Nederlandse vlag op overheidsgebouwen hangt, als uiting van nationale identiteit.