Verkiezingsprogramma's 2025 overopwarming aarde
Het CDA erkent de opwarming van de aarde als een urgent probleem en benadrukt de verantwoordelijkheid om als goede rentmeesters de aarde te beschermen, met speciale aandacht voor de meest kwetsbaren. Hun aanpak richt zich op ambitieuze, uitvoerbare en Europese klimaatmaatregelen, het versnellen van de energietransitie (waaronder hernieuwbare energie, isolatie en CCS), en het ondersteunen van burgers en bedrijven bij de noodzakelijke aanpassingen. De partij koppelt klimaatbeleid aan economische kansen, innovatie en sociale rechtvaardigheid.
Ambitieus Europees klimaatbeleid en nationale uitvoering
Het CDA kiest voor een stevige, uitvoerbare en Europese aanpak van de opwarming van de aarde, met duidelijke doelen voor het terugdringen van broeikasgassen en het realiseren van klimaatneutraliteit. Ze willen nationale en Europese doelen combineren en het Klimaatakkoord van Parijs naleven.
“Wij blijven ons in Europees verband stevig inzetten voor het streven naar een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen en klimaatneutraliteit in 2050. Met oog voor uitvoerbaarheid van wetgeving en concurrentievermogen. We blijven ons committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en als Nederland ons eerlijke aandeel daarin leveren.”
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan.”
“De transitie naar een duurzame wereld vraagt om duidelijke politieke keuzes. Keuzes voor een ambitieus Europees klimaatbeleid, het klimaat stopt niet aan de grens.”
Versnellen energietransitie met brede energiemix en innovatie
Het CDA wil de energietransitie versnellen door te investeren in een brede mix van duurzame energiebronnen, innovatie (zoals CCS), en het ondersteunen van energiebesparing en infrastructuur. Ze benadrukken het belang van betaalbaarheid en leveringszekerheid, zonder opties uit te sluiten.
“Bij de energietransitie hebben we niet de luxe opties uit te sluiten. We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We blijven investeren in opslag van CO₂ (CCS) onder de Noordzee en zorgen voor een goede balans met CO2-hergebruik (CCU) om uitstoot in andere sectoren te helpen verminderen.”
“We stimuleren energiebesparing via onder andere het Nationaal Isolatieprogramma, het Warmtefonds en de ISDE.”
“In 2024 kwam meer dan de helft van de Nederlandse elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen. Onze inspanningen maken een verschil.”
Sociale rechtvaardigheid en ondersteuning bij klimaatmaatregelen
Het CDA wil dat de energietransitie en klimaatmaatregelen voor iedereen haalbaar zijn, met speciale aandacht voor lagere inkomens en kwetsbare groepen. Ze zetten in op ondersteuning bij verduurzaming van woningen en het voorkomen van ongelijkheid.
“Om te zorgen dat ook minder draagkrachtigen in ons land in een goed geïsoleerd huis kunnen wonen, gaan we door met de verduurzamingsafspraken, zoals gemaakt in de nationale prestatieafspraken met woningcorporaties.”
“Bij het maken van energiebeleid moet de impact van maatregelen op lagere inkomens altijd worden meegenomen.”
“De transitie naar schone energie, op een manier die iedereen kan meemaken.”
Klimaatadaptatie en bescherming tegen gevolgen opwarming
Het CDA erkent de directe gevolgen van opwarming van de aarde (zoals extreem weer, droogte, zeespiegelstijging) en wil investeren in adaptatie, waterbeheer en bescherming tegen deze risico’s.
“Hoogwaterveiligheid blijft een prioriteit. De aanpak die daarvoor is vastgesteld, wordt onverkort uitgevoerd.”
“Om de gevolgen van zeespiegelstijging het hoofd te bieden bezien we of we de Zandmotor met zeewaartse kustontwikkeling kunnen uitbreiden.”
“Er komt een landelijke campagne tegen hittestress.”
Forum voor Democratie (FVD) erkent opwarming van de aarde, maar ontkent dat dit leidt tot meer natuurrampen of een klimaatcrisis. De partij wil alle klimaatmaatregelen en CO₂-reductiedoelen schrappen, stoppen met de energietransitie en zich uitsluitend richten op adaptatie zoals dijkenbouw en kustbescherming, omdat zij klimaatbeleid als onnodig, ineffectief en schadelijk voor de economie beschouwen.
Volledig schrappen van klimaatbeleid en CO₂-reductie
FVD stelt dat opwarming van de aarde geen extra risico’s oplevert en dat klimaatbeleid onnodig en schadelijk is. Ze willen daarom alle klimaatmaatregelen, CO₂-doelen en internationale klimaatafspraken beëindigen. Het probleem dat zij adresseren is volgens hen de hoge kosten en ineffectiviteit van huidig klimaatbeleid.
“De huidige klimaatdoelen zijn onhaalbaar en vooral schadelijk. Alleen al voor Nederland bedragen de kosten meer dan €1.000 miljard – omgerekend €230.000 per huishouden. Dit beleid is niet alleen onbetaalbaar, maar ook zinloos: het heeft geen merkbaar effect op het klimaat, maar wel desastreuze gevolgen voor onze welvaart en concurrentiekracht.”
“Forum voor Democratie kiest daarom voor een radicaal andere koers: stoppen met de energietransitie, intrekken van de klimaatwet, opzeggen van het Parijsakkoord en het loslaten van CO₂-doelen.”
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We trekken de klimaatwet in, zeggen het klimaatverdrag van Parijs op en stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’.”
Focus op adaptatie in plaats van mitigatie
FVD erkent dat het klimaat verandert, maar ziet technologische vooruitgang en aanpassing (adaptatie) als de beste manier om eventuele gevolgen van opwarming op te vangen. Ze willen investeren in dijken, kustbescherming en innovatieve landbouw, in plaats van CO₂-reductie.
“Dankzij technologische vooruitgang zijn we beter beschermd tegen natuurgeweld, en dát moet ook de weg vooruit zijn: adaptatie in plaats van kostbare en ineffectieve CO₂-reductie.”
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“In plaats van onrealistische CO₂-doelen richten we ons op slimme oplossingen voor eventuele klimaatverandering zoals dijkenbouw en kustbescherming, waar Nederland wereldwijd in uitblinkt.”
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
Ontkenning van een klimaatcrisis en relativering van opwarming
FVD erkent dat de aarde is opgewarmd, maar stelt dat dit geen extra natuurrampen of slachtoffers heeft veroorzaakt. Ze betogen dat klimaatverandering van alle tijden is en dat er geen sprake is van een crisis.
“Sinds 1850 is de aarde weer ongeveer één graad Celsius opgewarmd, maar dit heeft niet geleid tot meer natuurrampen of klimaatslachtoffers. Sterker nog: het aantal doden door extreme weersomstandigheden is wereldwijd met 95% afgenomen.”
“Klimaatverandering is van alle tijden. In de Oudheid was het warmer dan nu, in de Middeleeuwen eveneens, waarna een koudere periode volgde.”
“Forum voor Democratie verwerpt de mythe van een klimaatcrisis en ziet geen enkele reden om afstand te nemen van deze natuurlijke energiebronnen.”
BBB erkent dat de opwarming van de aarde deels door menselijke invloed komt, maar benadrukt dat klimaatverandering ook een natuurlijk proces is. De partij kiest voor een nuchter, realistisch en betaalbaar klimaatbeleid zonder ideologische uitgangspunten, waarbij maatregelen alleen worden genomen als ze haalbaar, effectief en betaalbaar zijn. BBB wil geen nationale kop bovenop Europees beleid, geen overhaaste uitfasering van fossiele energie, en zet in op kernenergie, innovatie en klimaatadaptatie.
Realistisch en nuchter klimaatbeleid, geen ideologie
BBB vindt dat klimaatbeleid niet ideologisch of als 'religie' moet worden benaderd, maar rationeel en op basis van kosten-batenanalyses. De partij erkent menselijke invloed op de opwarming van de aarde, maar stelt dat de mate hiervan onderwerp van debat is en dat beleid alleen zinvol is als het uitvoerbaar en effectief is.
“Klimaatverandering is van alle tijden. De temperatuur op aarde verandert voortdurend. Door natuurlijke processen, zoals ijstijden, maar ook door menselijke invloed. Hoewel de mate van menselijke invloed onderwerp van debat blijft, vindt BBB dat we als samenleving vanuit rentmeesterschap onze negatieve invloed op het milieu moeten beperken, waar dat haalbaar, betaalbaar en effectief is.”
“Tegelijkertijd mogen we de opgave niet ideologisch benaderen. Klimaatbeleid moet geen religie worden, maar een nuchtere beleidsopgave waarin haalbaarheid, draagvlak en de balans met andere publieke doelen voorop staan.”
“Klimaatbeleid moet: Democratisch gelegitimeerd zijn, met inspraak van burgers zonder activistische vooringenomenheid. Eerlijke kostenverdeling waarborgen: de rekening mag niet steeds bij burgers en het mkb terecht komen. Vrij blijven van ideologie: klimaatbeleid is geen religie, maar een beleidsopgave die om ratio vraagt; Gebaseerd zijn op een kostenbatenanalyse van impact, ook in relatie tot onze minimale wereldwijde CO2 bijdrage.”
Geen nationale koppen op Europees klimaatbeleid
BBB wil geen strengere nationale klimaatmaatregelen dan Europees vereist, omdat Nederland volgens de partij slechts een minimale bijdrage levert aan de wereldwijde CO2-uitstoot. Extra nationale heffingen en doelen worden afgewezen.
“BBB is kritisch op de opstelling van Nederland als “klimaatkoploper” binnen Europa. Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO2 heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen. Geen nationale koppen op Europees beleid.”
Geen overhaaste uitfasering fossiele energie, focus op kernenergie
BBB wil pas stoppen met fossiele energie als er betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn, en zet in op het versnellen van de bouw van kerncentrales. De partij wil geen wettelijke verplichting voor volledig CO2-vrije elektriciteit in 2035.
“Geen onrealistische uitfasering fossiel. We stoppen pas met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.”
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
“Kerncentrales. We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
“Geen juridisch vastgelegde CO2-vrije elektriciteit in 2035. De doelstelling om in 2035 uitsluitend CO2 vrije elektriciteit op te wekken wordt niet wettelijk vastgelegd.”
Klimaatadaptatie: aanpassen aan gevolgen opwarming aarde
BBB erkent dat klimaatverandering deels natuurlijk is en pleit daarom voor aanpassing aan de gevolgen, zoals hitte, droogte en wateroverlast, met praktische maatregelen gericht op het versterken van het landschap en waterbeheer.
“Omdat klimaatverandering ook natuurlijk is, moeten we ons ook aanpassen aan de gevolgen ervan. BBB pleit voor gezond verstand in plaats van modieuze kreten. We moeten werken aan een leefomgeving die hitte, droogte en wateroverlast beter aankan.”
“De sponswerking van het landschap versterken. We houden water langer vast in de natuur en landbouw.”
GroenLinks-PvdA erkent de opwarming van de aarde als een urgente crisis en kiest voor een ambitieus, sociaal rechtvaardig klimaatbeleid dat Nederland versneld klimaatneutraal moet maken. De partij wil grote vervuilers laten betalen, investeert fors in isolatie van woningen, schone energie en klimaatadaptatie, en stelt duidelijke reductiedoelen voor CO₂. Hun aanpak combineert sociale bescherming met stevige maatregelen tegen de oorzaken en gevolgen van opwarming.
Grote vervuilers betalen voor uitstoot
GroenLinks-PvdA legt de verantwoordelijkheid voor de opwarming van de aarde primair bij grote vervuilers en wil dat zij de kosten dragen van de transitie naar duurzaamheid. Dit moet de lasten eerlijker verdelen en de grootste veroorzakers van klimaatverandering aanpakken.
“De rekening hoort bij de grote vervuilers te liggen, niet bij mensen die het minste bijdragen aan klimaatverandering.”
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
“Grote vervuilende bedrijven gaan eerlijk belasting betalen over vervuilende uitstoot. Fossiele subsidies bouwen we af.”
Nederland versneld klimaatneutraal maken
De partij stelt concrete doelen om de opwarming van de aarde te beperken door Nederland versneld klimaatneutraal te maken, met stevige reductiedoelen voor CO₂ en een focus op schone energie.
Grootschalige isolatie en verduurzaming van woningen
Om zowel de uitstoot te verminderen als burgers te beschermen tegen de gevolgen van opwarming, investeert GroenLinks-PvdA grootschalig in isolatie en verduurzaming van woningen, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen.
Investeren in klimaatadaptatie en bescherming tegen hittestress
Naast mitigatie zet de partij in op aanpassing aan de gevolgen van opwarming, zoals hittestress en droogte, door vergroening van steden en bescherming van kwetsbare gebieden.
“Steeds hetere en drogere zomers veroorzaken steeds meer hittestress, met name in versteende gebieden. Wij zetten daarom in op meer bomen, groene daken, schaduwplekken en drinkwaterpunten.”
“Klimaatverandering is steeds zichtbaarder, ook in eigen land. We ervaren hittegolven, wateroverlast, droogte en bodemdaling. Steden en dorpen houden we leefbaar door te investeren in schaduwrijke bomen, dijkbescherming, groene daken en wateropvang.”
Klimaatrechtvaardigheid: bescherming van kwetsbare groepen
De partij koppelt haar klimaatbeleid expliciet aan sociale rechtvaardigheid, zodat de lasten van de energietransitie niet bij de meest kwetsbaren terechtkomen.
“Klimaatrechtvaardigheid betekent dat we het samen doen. Mensen die moeite hebben met het betalen van de energierekening helpen we als eerst.”
“Klimaatbeleid werkt alleen als het eerlijk is. Nu profiteren vooral mensen met geld die gebruik kunnen maken van subsidies voor een auto of warmtepomp. Maar voor veel mensen zijn die opties onbereikbaar.”
50PLUS erkent de opwarming van de aarde en richt zich vooral op het beschermen van ouderen tegen de gevolgen van hittegolven, met concrete maatregelen zoals een Nationaal Hitteplan en subsidies voor airconditioning. Tegelijkertijd pleit de partij voor Europees klimaatbeleid in plaats van nationale koplopersambities, en zet zij in op kernenergie als alternatief voor fossiele brandstoffen. Hun visie is pragmatisch: bescherming van kwetsbare groepen en behoud van betaalbaarheid en concurrentiepositie staan centraal.
Bescherming ouderen tegen hittegolven
50PLUS ziet de opwarming van de aarde als een direct gevaar voor ouderen en wil hen beschermen tegen extreme hitte. De partij stelt concrete maatregelen voor, zoals een Nationaal Hitteplan, subsidies voor airco’s en koele ruimtes in wijken, om de gezondheid en het welzijn van ouderen te waarborgen.
“Nederland wordt steeds warmer. Hittegolven komen vaker voor en duren langer. Voor ouderen is dit levensgevaarlijk: zij hebben 31% meer kans om te overlijden tijdens extreme hitte.”
“50PLUS wil: • Een Nationaal Hitteplan waarbij elke gemeente binnen 3 jaar een plan heeft voor bescherming van ouderen tijdens hittegolven.”
“Subsidie van 2.000 euro voor airconditioning voor 75-plussers met hart-, long- of andere chronische aandoeningen.”
“Koele ruimtes in elke wijk waar ouderen terecht kunnen tijdens hitte, zoals in bibliotheken, wijkcentra en verzorgingshuizen.”
Alleen Europees klimaatbeleid, geen nationale koploper
50PLUS verwerpt nationaal klimaatbeleid dat verder gaat dan Europese afspraken en wil geen extra nationale regels of CO2-heffingen. De partij vindt dat klimaatmaatregelen alleen effectief zijn op Europees of mondiaal niveau en dat Nederland zijn concurrentiepositie niet mag schaden door verdergaande nationale ambities.
“De wens om voorop te lopen, vaak met symboolpolitiek, was sterker dan een werkelijke toewijding aan vermindering van de CO2-uitstoot of aan het beschermen van de Nederlandse welvaart.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
Inzet op kernenergie als alternatief
Om de energievoorziening te verduurzamen zonder de betaalbaarheid en leveringszekerheid in gevaar te brengen, kiest 50PLUS voor de bouw van nieuwe kerncentrales en de introductie van kleine kerncentrales. Dit wordt gepresenteerd als een realistisch alternatief voor fossiele brandstoffen in het licht van de energietransitie.
BVNL erkent het belang van een schoon milieu, maar verwerpt het huidige klimaatbeleid gericht op het tegengaan van de opwarming van de aarde. De partij wil stoppen met klimaatmaatregelen zoals de Green Deal, CO2-handel en windmolens, en kiest voor energiezekerheid via kernenergie en aardgas, waarbij technische en financiële haalbaarheid leidend zijn. BVNL ziet adaptatie als alternatief voor mitigatie en noemt veel klimaatbeleid "zinloos".
Stoppen met klimaatbeleid gericht op opwarming aarde
BVNL beschouwt het huidige klimaatbeleid als ineffectief en te kostbaar, en wil stoppen met maatregelen die specifiek gericht zijn op het tegengaan van de opwarming van de aarde. In plaats daarvan pleit de partij voor adaptatie en innovatie, en verwerpt internationale akkoorden en nationale verplichtingen die CO2-reductie afdwingen.
“Stoppen met zinloos klimaatbeleid en waar nodig inzetten op adaptatie.”
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS. Nederland zet in op innovatie en technisch verstandige oplossingen die bijdragen aan een goed milieu.”
“Het klimaatfonds van € 35 miljard wordt ontmanteld.”
Geen windmolens, CCS of verplichte verduurzaming
BVNL verzet zich tegen windmolens op land en zee, CO2-opslag (CCS), en verplichte verduurzamingsmaatregelen voor woningen. De partij vindt dat duurzaamheid geen obsessie mag worden en dat technische en financiële haalbaarheid voorop moeten staan.
“Wij zijn tegen windmolens op land en zee, of het opofferen van bouwgrond of landbouwgrond ten behoeve van zonne-akkers.”
“CCS (Carbon Capture and Storage) wordt verboden. Deze techniek levert niets op en kost heel erg veel geld.”
“Huiseigenaren mogen bij aankoop van een huis nooit worden verplicht om extra maatregelen voor verduurzaming te nemen.”
Energiezekerheid via kernenergie en aardgas
In plaats van klimaatmaatregelen kiest BVNL voor energiezekerheid en betaalbaarheid door in te zetten op kernenergie en het (blijven) winnen van aardgas, inclusief uit Groningen en de Noordzee. Wind- en zonneparken op land of water worden afgewezen.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
Klimaatmaatregelen mogen geen woningbouw belemmeren
BVNL stelt dat klimaatmaatregelen zoals CO2-paniek, duurzaamheidseisen en verplichte verduurzaming de woningbouw onnodig belemmeren en de wooncrisis verergeren.
“Door alle beperkende overheidsmaatregelen, zoals de bureaucratische stikstofbouwstop, de CO2-paniek, duurzaamheidseisen, de exorbitante uitbreiding van de bouwvoorschriften in de afgelopen 25 jaar, verplichte warmtepompen, gasloos bouwen... werden er in de afgelopen jaren te weinig woningen gebouwd waardoor het aanbod achterbleef op de vraag.”
De PVV erkent de opwarming van de aarde niet als een urgent probleem waarvoor Nederland verantwoordelijkheid moet nemen en verwerpt vrijwel alle klimaatmaatregelen. De partij wil stoppen met klimaatbeleid, zich terugtrekken uit internationale klimaatafspraken, en focust uitsluitend op betaalbare energie en leveringszekerheid, niet op CO2-reductie. Volgens de PVV is het Nederlandse aandeel in de wereldwijde uitstoot verwaarloosbaar en zijn klimaatmaatregelen onzinnig en schadelijk voor de economie.
Stoppen met klimaatbeleid en internationale afspraken
De PVV vindt dat het Nederlandse klimaatbeleid zinloos is vanwege de geringe bijdrage van Nederland aan de wereldwijde CO2-uitstoot. De partij wil daarom alle nationale en internationale klimaatmaatregelen en -subsidies beëindigen, inclusief het terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs en het intrekken van de Klimaatwet.
“We trekken ons terug uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs en trekken de Klimaatwet in. We schrappen het Klimaatfonds en doeken het Klimaatberaad op.”
“Terugtrekken uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs; Klimaatwet intrekken”
“SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen”
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma”
Geen CO2-reductie, maar focus op energiezekerheid en lage kosten
De PVV verwerpt CO2-reductie als doel en wil stoppen met de energietransitie. In plaats daarvan richt de partij zich op betaalbare energie, leveringszekerheid en het openhouden van fossiele energiecentrales, terwijl weersafhankelijke energiebronnen als wind- en zonne-energie worden afgewezen.
“Het ministerie van Klimaat en Groene Groei veranderen we in het ministerie van Betaalbare Energie: geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten.”
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
Afwijzing van klimaatcampagnes en -educatie
De PVV beschouwt overheidsvoorlichting en educatie over klimaat als betutteling en indoctrinatie, en wil deze volledig stoppen.
BIJ1 ziet de opwarming van de aarde als een urgente crisis veroorzaakt door kapitalistische uitbuiting en pleit voor radicale klimaatrechtvaardigheid. De partij wil dat de grootste vervuilers de kosten dragen, streeft naar een snelle afbouw van fossiele brandstoffen, en legt de energietransitie volledig in publieke handen. BIJ1 koppelt klimaatbeleid expliciet aan sociale rechtvaardigheid, internationale verantwoordelijkheid en het bestrijden van klimaatracisme.
Grote vervuilers betalen, niet burgers
BIJ1 vindt dat de kosten van klimaatbeleid niet bij gewone mensen mogen liggen, maar bij de grootste vervuilers. Dit is een reactie op de oneerlijke verdeling van lasten en het feit dat een klein aantal bedrijven verantwoordelijk is voor het grootste deel van de uitstoot. Het doel is klimaatrechtvaardigheid en het doorbreken van de huidige machtsverhoudingen.
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“71% van alle uitstoot wereldwijd sinds 1988 is afkomstig van slechts 100 bedrijven. Maar in de praktijk worden klimaatmaatregelen afgewenteld op gewone burgers, terwijl deze vervuilende kapitalisten juist buiten schot blijven.”
Snelle en bindende afbouw van fossiele brandstoffen
De partij wil dat Nederland in 2030 netto nul uitstoot heeft (inclusief scope 1, 2 en 3), met wettelijk bindende doelen. Fossiele subsidies en nieuwe olie- en gasprojecten worden direct gestopt, en bestaande productie wordt snel afgebouwd. Dit is een directe maatregel tegen verdere opwarming van de aarde.
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet. Er komen geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, op land en op zee.”
Energievoorziening volledig in publieke handen
BIJ1 wil de energietransitie niet overlaten aan de markt, maar ziet het als een publieke taak. Energieproductie en -infrastructuur moeten collectief eigendom worden, zonder winstoogmerk, om zo de energietransitie eerlijk en effectief te laten verlopen en de opwarming van de aarde tegen te gaan.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en klimaatracisme
BIJ1 koppelt de aanpak van opwarming van de aarde aan internationale verantwoordelijkheid en het bestrijden van klimaatracisme. De partij erkent dat westerse landen historisch verantwoordelijk zijn voor de crisis en eist dat Nederland hierin het voortouw neemt, met speciale aandacht voor de gevolgen in het Caribisch deel van het Koninkrijk.
“Nederland neemt als 1e westerse land de verantwoordelijkheid voor ons grote aandeel in het veroorzaken van de klimaatcrisis en neemt in VN-verband het voortouw.”
“Het feit dat dit niet gebeurt, omdat de gevolgen minder voelbaar zijn in de westerse wereld, noemen we klimaatracisme. Voor klimaatrechtvaardigheid strijden, gaat voor ons dan ook altijd gepaard met het bestrijden van klimaatracisme.”
Nationaal isolatieoffensief voor woningen
Om energieverbruik en uitstoot structureel te verminderen (en zo de opwarming van de aarde tegen te gaan), wil BIJ1 dat de overheid alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar aanpakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen, zonder kosten voor bewoners.
“De staat voert een nationaal isolatieoffensief uit waarbij alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar worden aangepakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.”
De ChristenUnie erkent de opwarming van de aarde als een urgent, moreel en internationaal vraagstuk dat ambitieus klimaatbeleid vereist. Ze pleiten voor stevige CO2-reductiedoelen, een energietransitie naar hernieuwbare bronnen (wind, zon, kernenergie), en het versneld verduurzamen van industrie en woningen. Hun visie is geworteld in rentmeesterschap: de aarde beschermen voor huidige en toekomstige generaties door concrete, bindende maatregelen en internationale samenwerking.
Ambitieus CO2-reductiedoel en internationale samenwerking
De ChristenUnie ziet het tegengaan van opwarming van de aarde als een morele opdracht en wil verder gaan dan de huidige doelen, met nadruk op internationale afspraken en een gelijk speelveld om weglek van uitstoot te voorkomen.
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
“Klimaatverandering houdt zich niet aan grenzen: het is een wereldwijd vraagstuk dat een internationale aanpak vraagt.”
“Vermindering van uitstoot in eigen land mag niet leiden tot hogere uitstoot elders. Daarom wordt bij klimaatbeleid zoveel mogelijk ingezet op een Europees gelijk speelveld, met zo min mogelijk weglek.”
Energietransitie: van fossiel naar hernieuwbaar en kernenergie
De partij wil de opwarming van de aarde tegengaan door fossiele brandstoffen uit te faseren en te vervangen door een mix van wind, zon en kernenergie, met aandacht voor opslag en flexibiliteit.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Batterij-opslag is noodzakelijk voor het moment dat de wind niet waait en de zon niet schijnt. Ook moeten gascentrales die nu voor flexibiliteit zorgen in het aanbod, worden omgebouwd naar CO2-vrije centrales op waterstof of een andere regelbare brandstof.”
Versneld verduurzamen van industrie en woningen
De ChristenUnie wil grote uitstoters en slecht geïsoleerde woningen versneld verduurzamen, met normering, innovatie en financiële ondersteuning, om zo de uitstoot van broeikasgassen structureel te verminderen.
“Om grote uitstoters te verduurzamen, steunen we het Europese plan om versneld de uitstootrechten voor broeikasgassen in het emissiehandelssysteem in 2040 naar nul af te bouwen.”
“Het Nationaal Isolatieprogramma wordt voortgezet en uitgebreid, richting een gerichte wijk-voor-wijkaanpak samen met woningcorporaties. Bij isoleren wordt gezond ventileren de norm. Slecht geïsoleerde huizen pakken we met voorrang aan, straat voor straat, zonder ingewikkelde procedures of subsidieaanvragen, met verplichte sturing op energielabels.”
Klimaatbeleid als morele en maatschappelijke opdracht
De partij verbindt de aanpak van opwarming van de aarde expliciet aan rentmeesterschap en morele verantwoordelijkheid, met het oog op toekomstige generaties.
“Duurzaamheid is voor de ChristenUnie een morele opdracht en verantwoordelijkheid. Het gaat niet alleen om cijfers, modellen of beleidsinstrumenten, maar om de vraag hoe we recht doen aan mens en natuur.”
“Het veranderende klimaat vraagt om doortastend beleid. We nemen onze verantwoordelijkheid om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en maken Nederland weerbaar tegen extreme weersomstandigheden.”
NSC erkent de urgentie van de opwarming van de aarde en committeert zich aan het Klimaatakkoord van Parijs, met als doel een klimaatneutrale economie. Hun beleid richt zich op een mix van betaalbare energietransitie, inzet op kernenergie, stimulering van energiebesparing, en het afbouwen van fossiele subsidies, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid voor huishoudens en bedrijven.
Inzet op klimaatneutrale economie en Parijs-akkoord
NSC onderschrijft het belang van CO2-reductie en het behalen van internationale klimaatdoelen, waarbij alle sectoren moeten bijdragen. Ze zien een mix van duurzame energiebronnen en kernenergie als noodzakelijk, met een sterke regierol voor de overheid.
“Alle sectoren moeten bijdragen aan CO2-reductie. We blijven ons houden aan de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs en zetten in op een klimaatneutrale economie. Zon, wind, geothermie, groen gas, waterstof en kernenergie zijn daarbij onmisbaar.”
Energietransitie: kernenergie, wind op zee, en energiebesparing
NSC kiest voor kernenergie als onmisbare schone bron, stimuleert wind op zee, en wil energiebesparing centraal stellen. Ze zijn kritisch op zonnevelden op landbouwgrond en grote windparken op land, en willen energiebesparing stimuleren via nationale programma’s.
“Kernenergie is onmisbaar als schone en betrouwbare bron in de energiemix van de toekomst. We steunen de ambitie om op termijn klimaatneutraal en energie-onafhankelijk te worden.”
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land.”
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen.”
Afbouwen fossiele subsidies en inzetten op ETS
NSC wil fossiele subsidies in Europees verband afbouwen en ziet het Europese emissiehandelssysteem (ETS) als het beste instrument om CO2-uitstoot te beprijzen. Ze willen belastingkortingen op fossiele brandstoffen deels afbouwen en opbrengsten inzetten voor energiebesparing en hernieuwbare energie.
“De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen.”
“Voor de transitie van de industrie, de energiesector, de maritieme sector en de luchtvaart is het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt.”
“Hiermee worden ook de belastingkortingen op fossiele brandstoffen deels afgebouwd. Met de opbrengsten kunnen private investeringen in energiebesparing en hernieuwbare energie in eigen land gestimuleerd worden.”
Kritisch op biomassa en CCS als klimaatmaatregel
NSC verwerpt biomassa als energiebron en ziet CO2-afvang en -opslag (CCS) slechts als tijdelijke, secundaire oplossing, niet als structureel antwoord op de opwarming van de aarde.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
“Het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) is een tijdelijke oplossing. Deze mag niet afleiden van de noodzaak om het gebruik van fossiele grondstoffen af te bouwen.”
De SGP erkent de opwarming van de aarde en de rol van menselijk handelen, maar benadrukt wetenschappelijke onzekerheden en wijst wettelijke CO2-reductiedoelen af. Ze kiezen voor een pragmatische, technologische aanpak gericht op verduurzaming van energie en industrie, zonder het idee dat de mens het klimaat volledig kan sturen. De partij wil verduurzaming met oog voor betaalbaarheid, leveringszekerheid en een eerlijk speelveld voor de industrie.
Afbouw fossiele brandstoffen zonder wettelijke CO2-doelen
De SGP wil het gebruik van fossiele brandstoffen sterk verminderen, maar verzet zich tegen wettelijk vastgelegde, harde CO2-reductiedoelen vanwege de complexiteit en onzekerheden. Ze vinden dat de overheid verantwoordelijkheid moet nemen, maar waarschuwen voor overschatting van maakbaarheid.
“De SGP wil het gebruik van milieubelastende brandstoffen in de komende drie decennia zo veel mogelijk afbouwen. Maar niet door ons wettelijk vast te pinnen op concrete doelen voor reductie van de CO2-uitstoot, zoals 55% in 2030. Daarvoor is de situatie te complex.”
“Er zijn veel onzekerheden, ook wetenschappelijk, maar dat ontslaat de overheid gelet op het voorzorgsbeginsel niet van haar verantwoordelijkheid.”
“De SGP wil wegblijven bij doorgeslagen maakbaarheidsdenken, alsof de mens het klimaat regelt. We hebben onze verantwoordelijkheid te nemen, maar wel in de wetenschap dat God erboven staat.”
Verduurzaming energievoorziening met technologische diversiteit
De partij zet in op een brede mix van alternatieve energiebronnen (zoals kernenergie, geothermie, getijdenenergie) en innovatie, met prioriteit voor leveringszekerheid en betaalbaarheid. Ze zijn terughoudend met wind- en zonneparken op landbouwgrond en willen geen overhaaste elektrificatie die het net overbelast.
“We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid. De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“De Noordzee wordt niet volgebouwd met windparken vanwege de gevolgen voor het ecosysteem van de Noordzee en de ruimte voor de visserij. Er komt meer inzet op kerncentrales en getijdencentrales.”
“De SGP wil geen zonneparken op goede landbouwgronden.”
Verduurzaming industrie met oog voor concurrentiepositie
De SGP wil de industrie verduurzamen, maar waarschuwt voor het wegjagen van productie naar landen met lagere milieustandaarden. Ze pleiten voor een eerlijk speelveld en het voorkomen van 'carbon leakage'.
“We staan voor verduurzaming van de industrie, maar wel met oog voor een zo eerlijk mogelijk speelveld. Verplaatsing van productie naar landen waar minder milieuregels zijn, willen we immers voorkomen: beter groen hier, dan grijs daar.”
Klimaatadaptatie en bescherming tegen gevolgen opwarming
De partij erkent de tastbare gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte en overstromingen, en wil investeren in waterbeheer en klimaatadaptatie om Nederland weerbaarder te maken.
“Als klimaatverandering ergens tastbaar is, is het wel in het waterdomein. Jaren met extreme droogte laten zien dat de zoetwatervoorziening niet vanzelfsprekend is. De overstromingen in Limburg enkele jaren geleden drukten ons met de neus op de feiten: we zijn als land kwetsbaarder dan we denken.”
“De SGP zet in op het beter vasthouden van zoet water en voortvarende uitvoering van het hoogwaterbeschermingsprogramma.”
DENK erkent de opwarming van de aarde als een van de grootste uitdagingen van deze tijd en pleit voor rechtvaardig, haalbaar en betaalbaar klimaatbeleid. De partij wil investeren in duurzaamheid, energietransitie en internationale klimaatrechtvaardigheid, met concrete doelen als klimaatneutraliteit in 2050 en een CO2-reductie van 55% in 2030. Grote vervuilers moeten meer bijdragen, huishoudens profiteren van lagere energiekosten, en kernenergie wordt niet uitgesloten mits veilig.
Investeren in duurzaamheid en energietransitie
DENK wil de opwarming van de aarde tegengaan door te investeren in duurzame energie, vergroening van de economie en energietransitie. De partij benadrukt dat deze maatregelen betaalbaar en uitvoerbaar moeten zijn voor burgers, met een Klimaatfonds als financiële basis.
“Om de opwarming van de aarde tegen te gaan en ons klimaat te beschermen moeten wij maatregelen nemen. Dat vraagt om rechtvaardig klimaatbeleid waarin wij de noodzakelijke keuzes maken. Wij houden deze maatregelen betaalbaar en uitvoerbaar voor de burgers in het land.”
“DENK staat pal voor voldoende investeringen in de vergroening van onze economie en in de energietransitie.”
“Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Klimaatdoelen: klimaatneutraal in 2050, 55% reductie in 2030
DENK committeert zich aan duidelijke klimaatdoelen om de opwarming van de aarde te beperken. Indien mogelijk wil de partij zelfs ambitieuzere doelen vaststellen.
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
Grote vervuilers betalen meer, huishoudens profiteren
DENK wil dat grote commerciële energieverbruikers en vervuilers een eerlijker en zwaarder deel van de kosten dragen, terwijl huishoudens juist profiteren van verduurzaming via lagere energierekeningen en subsidies.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en steun Mondiale Zuiden
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor CO2-uitstoot en wil actief bijdragen aan klimaatrechtvaardigheid, met steun aan landen in het Mondiale Zuiden die het hardst door klimaatverandering worden getroffen.
“Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”
Geen betutteling of extra lasten voor burgers
Hoewel DENK klimaatbeleid noodzakelijk vindt, wil de partij voorkomen dat burgers onnodig worden belast of betutteld via extra heffingen op vlees, suiker of plastic.
“Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) ziet de opwarming van de aarde als een existentiële crisis veroorzaakt door politieke keuzes en pleit voor een radicale koerswijziging om de temperatuurstijging te beperken tot maximaal 1,5 graad. Hun belangrijkste voorstellen zijn het wettelijk vastleggen van forse investeringen in klimaatmaatregelen, het versneld afbouwen van fossiele brandstoffen, en het invoeren van een nationaal CO2-budget. De kern van hun visie is dat een leefbare aarde centraal moet staan in alle beleid, waarbij natuur, dier en mens gelijkwaardig worden beschermd tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Forse investeringen en aangescherpt klimaatdoel (1,5 graad)
PvdD wil wettelijk vastleggen dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat en het klimaatdoel aanscherpen om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graad. Ze benadrukken dat decennialange politieke nalatigheid het behalen van dit doel steeds moeilijker maakt, maar achten snelle en radicale actie noodzakelijk.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat. Er zijn forse maatregelen nodig voor een samenhangende aanpak van de klimaatverandering en natuurverlies.”
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden.”
Nationaal CO2-budget en eerlijke verdeling
De partij stelt een nationaal CO2-budget centraal in het klimaatbeleid, gebaseerd op een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget, om zo de opwarming tot 1,5 graad te beperken. Dit moet de basis vormen voor alle klimaatmaatregelen en zorgt voor toetsing van beleid aan het 1,5 graad-doel.
“Een nationaal CO2-budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Versneld afbouwen van fossiele brandstoffen
PvdD pleit voor een systematische en versnelde afbouw van de fossiele sector, inclusief het stopzetten van olie- en gaswinning op land en zee, het sluiten van kolencentrales, en het invoeren van financiële restricties voor fossiele investeringen. Dit is volgens de partij noodzakelijk om verdere opwarming te voorkomen.
Klimaatwetenschap versterken en beleid toetsen aan 1,5 graad
Om effectief te kunnen sturen op het beperken van de opwarming tot 1,5 graad, wil PvdD extra geld vrijmaken voor klimaatwetenschap en het actualiseren van klimaatmodellen. Dit moet inzicht geven in de benodigde snelheid en aanpassingen.
“Om te kunnen toetsen of de klimaatplannen passen bij het 1,5 graad doel en wat er nodig is om Nederland klimaatbestendig te maken, maakt het Rijk extra geld vrij voor de klimaatwetenschap, inclusief het KNMI, om klimaatmodellen vaker te kunnen actualiseren.”
Klimaatbelasting voor grote vermogens en rechtvaardige transitie
De partij wil een klimaatbelasting invoeren voor de grootste vermogens en het voor mensen met een laag inkomen makkelijker maken om duurzame keuzes te maken, zodat de transitie eerlijk verloopt en de lasten niet onevenredig bij kwetsbare groepen terechtkomen.
“We voeren een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens, op basis van de Groene Belastinggids. We maken het mensen met een laag inkomen makkelijker om duurzame keuzes te maken. Hiermee zetten we in op een rechtvaardige transitie naar een gezonde samenleving.”
Natuurherstel als essentieel onderdeel van klimaatbeleid
PvdD ziet natuurherstel als onlosmakelijk verbonden met het tegengaan van opwarming, omdat gezonde natuur CO2 opneemt en zo bijdraagt aan het leefbaar houden van de aarde.
“Gezonde natuur is hard nodig, onder meer omdat groen CO2 opneemt. We zetten alles op alles om de natuur te beschermen en te versterken. Dit is essentieel om onze Aarde leefbaar te houden.”
De SP erkent de ernst van de opwarming van de aarde en wil verder gaan dan de bestaande klimaatdoelen door in 2040 een klimaatneutrale en klimaatrechtvaardige samenleving te realiseren. Ze leggen de oorzaak van de klimaatcrisis bij het kapitalisme en pleiten voor publieke regie, het stoppen van fossiele subsidies, en een sociale aanpak waarbij de lasten eerlijk verdeeld worden en bestaanszekerheid voorop staat. Concrete voorstellen zijn onder andere het beëindigen van fossiele subsidies, het isoleren van woningen, het democratiseren van de energiesector en het invoeren van een klimaatrechtvaardigheidstoets.
Klimaatneutraliteit en klimaatrechtvaardigheid in 2040
De SP wil sneller en rechtvaardiger naar klimaatneutraliteit, met extra aandacht voor sociale rechtvaardigheid en het beschermen van de bestaanszekerheid. Ze zien de opwarming van de aarde als een urgent probleem dat vraagt om radicale, collectieve actie en publieke regie.
“Ons doel is daarom om in 2040 een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving te realiseren. Nu de wereld al over de grens van 1,5 graad celsius opwarming is gegaan, moeten we alles op alles zetten om de doelen weer binnen bereik te brengen.”
“Daarom kiezen wij voor een grootschalige reddingsoperatie om de klimaatcrisis te bestrijden. Een crisis die in zijn kern veroorzaakt wordt door het kapitalisme.”
Stoppen met fossiele subsidies en aanpak grote vervuilers
De SP stelt dat opwarming van de aarde niet gestopt kan worden zolang grote bedrijven fossiele subsidies ontvangen. Ze willen deze subsidies beëindigen en het geld inzetten voor vergroening en lagere lasten voor burgers.
“We kunnen klimaatopwarming niet stoppen zolang politici de belangen van grote bedrijven boven die van de mensen stellen. Twintig multinationals zijn verantwoordelijk voor een derde van de wereldwijde uitstoot, terwijl zij miljarden aan fossiele subsidies ontvangen. Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
Klimaatrechtvaardigheidstoets: eerlijke verdeling van lasten
De SP wil voorkomen dat klimaatbeleid leidt tot tweedeling en pleit voor een klimaatrechtvaardigheidstoets, zodat de uitstoot vermindert zonder dat de werkende klasse onevenredig wordt geraakt.
“Tweedeling door klimaatbeleid staan wij niet toe. Daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets. Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten.”
Publieke regie op energie en democratisering van de warmtesector
De SP wil de energievoorziening en warmtesector onder publieke en democratische controle brengen, om zo de energietransitie eerlijk, betaalbaar en effectief te maken.
“Wij gaan de drie grote private warmtebedrijven (Eneco, Vattenfall en Ennatuurlijk) overnemen en omvormen tot vier publieke, regionale warmtebedrijven. Daarmee brengen we de warmtevoorziening weer onder democratische controle.”
Nationaal Isolatie Programma voor woningen
Het isoleren van slecht geïsoleerde woningen wordt als cruciaal gezien om zowel de uitstoot te verminderen als de woonlasten te verlagen en het binnenklimaat te verbeteren.
“Wij pakken 1,5 miljoen slecht geïsoleerde huur en koopwoningen aan voor 2030 met een Nationaal Isolatie Programma. Dit levert niet alleen enkele megatonnen broeikasgassenreductie op, maar zorgt er ook voor dat het comfort van de woningen beter wordt.”
Klimaatadaptatie: bescherming tegen gevolgen opwarming
De SP erkent dat opwarming van de aarde nu al gevolgen heeft en wil investeren in klimaatadaptatie, zoals bescherming tegen hitte, droogte en overstromingen.
“We bereiden Nederland voor op extremer weer door te investeren in klimaatadaptatie. Dat betekent bescherming tegen hitte, droogte en overstromingen. Met sterke dijken, meer groen in steden en een gezond waterbeheer.”
Klimaatkosten voorkomen door internationale en nationale inzet
De SP benadrukt dat het voorkomen van verdere opwarming essentieel is om toekomstige kosten en schade te beperken, en ziet klimaatrechtvaardigheid als een investering in de toekomst.
“Klimaatopwarming brengt veel kosten met zich mee, van watertekorten en voedsel schaarste tot overstromingen en oververhitte huizen. Door nationaal en internationaal ons maximaal in te spannen voor klimaatrechtvaardigheid kunnen we veel van deze schade en verminderde inkomsten voorkomen.”
De VVD erkent de opwarming van de aarde als een uitdaging en kiest voor pragmatisch klimaatbeleid dat economische groei, energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid centraal stelt. De partij wil klimaatdoelen halen, maar alleen als dit niet leidt tot verlies van industrie of onbetaalbare lasten voor burgers. Concrete voorstellen zijn onder meer het aanpassen van de Klimaatwet, investeren in kernenergie, en het voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering.
Klimaatdoelen halen, mits betaalbaar en haalbaar
De VVD wil bijdragen aan het tegengaan van opwarming van de aarde, maar stelt economische groei, betaalbaarheid en behoud van industrie als randvoorwaarden. De partij wil de Klimaatwet aanpassen zodat niet alleen CO2-reductie, maar ook energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid centraal staan.
“We bouwen aan een schone én weerbare economie. In onze tijd, met de enorme uitdagingen die we vandaag zien, is de Klimaatwet te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot. ... Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe.”
“Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“We blijven bijdragen aan de Europese doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050.”
Investeren in kernenergie en energie-onafhankelijkheid
De VVD ziet kernenergie als essentieel om zowel de opwarming van de aarde tegen te gaan als energie-onafhankelijkheid te waarborgen. Kernenergie wordt gepresenteerd als een stabiele, schone energiebron die Nederland minder afhankelijk maakt van onvrije landen.
“Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van een robuust en toekomstbestendig energiesysteem. Kernenergie is een betrouwbare en stabiele energiebron, waarmee we ons energiesysteem weerbaarder kunnen maken.”
“We zetten daarom vol in op kernenergie, dit is een betrouwbare en stabiele energiebron die ons helpt om onafhankelijker te worden.”
Voorbereiden op gevolgen klimaatverandering
De VVD erkent dat de opwarming van de aarde gevolgen heeft en wil Nederland hierop voorbereiden, onder andere door dijken te versterken en ruimtelijke inrichting aan te passen aan extremere weersomstandigheden.
“We bereiden ons voor op klimaatverandering: Voor een weerbare en veilige toekomst moeten we ons voorbereiden op klimaatverandering. Dat betekent dat we bij ruimtelijke inrichting de gevolgen van klimaatverandering meenemen.”
“Om overstromingen te voorkomen, zorgen we ervoor dat uiterlijk 2050 alle dijken en keringen zijn verstevigd.”
Volt erkent de opwarming van de aarde als een urgente crisis en stelt klimaatneutraliteit in 2040 als harde wettelijke norm voor Nederland en de EU. Ze willen dit bereiken door een combinatie van ambitieuze CO₂-reductie, het beprijzen van alle uitstoot, het stoppen met fossiele energie, en grootschalige investeringen in klimaatadaptatie en duurzame energie. Hun visie is dat alleen snelle, bindende en eerlijke maatregelen een leefbare toekomst binnen de 1,5 graad opwarming mogelijk maken.
Klimaatneutraliteit in 2040 wettelijk vastleggen
Volt wil dat Nederland en de EU in 2040 volledig klimaatneutraal zijn, met een harde wettelijke norm voor 100% CO₂-reductie. Dit moet de opwarming van de aarde beperken tot maximaal 1,5 graad en vage beloften vervangen door afdwingbare afspraken.
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft. Ook maakt de focus op 2040 meer ruimte voor een haalbare en duidelijke omslag om binnen de 1,5 graad opwarming te blijven.”
“We leggen wettelijk vast dat we in 2040 klimaatneutraal zijn. Geen vage beloften, maar duidelijke afspraken. In Nederland en in de EU.”
Vervuiling volledig beprijzen en verantwoordelijkheid nemen voor consumptie
Volt wil dat alle broeikasgasuitstoot, inclusief die van geïmporteerde producten, wordt meegenomen in de nationale klimaatdoelen en dat er een minimale CO₂-prijs geldt voor alle uitstoot. Dit moet zorgen voor echte gedragsverandering en het aanpakken van de mondiale impact van Nederlandse consumptie.
“We rekenen de vervuiling van geïmporteerde producten mee in onze nationale klimaatdoelen, zoals Zweden ook al doet. We nemen verantwoordelijkheid voor de uitstoot die plaatsvindt door ons consumptiegedrag.”
“We dichten de gaten van CO₂-beprijzing door het belastingstelsel te hervormen, zodat voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs geldt.”
Stoppen met fossiele energie en vervuilers laten betalen
Volt wil een einde maken aan het gebruik van fossiele energie en stelt dat vervuilers moeten meebetalen aan de verduurzaming. Dit is essentieel om de opwarming van de aarde te stoppen en de transitie naar schone energie te versnellen.
“We stoppen met fossiele energie en vervuilers betalen mee aan verduurzaming.”
Investeren in klimaatadaptatie en weerbaarheid tegen opwarming
Volt erkent dat de opwarming van de aarde al leidt tot extremere weersomstandigheden en wil daarom investeren in klimaatadaptatie, zoals hittebestendige woningen, robuuste ecosystemen en noodfondsen voor klimaatrampen.
“Voor onze gezondheid is het belangrijk dat huizen voorzieningen krijgen om hitte te weerstaan en zo nodig duurzame actieve koeling geïnstalleerd wordt.”
“We moeten ons weerbaarder maken tegen extreem weer, zoals stormen of overstromingen. Volt wil op Europees niveau en in Nederland een klimaatadaptatiefonds voor de noodzakelijke investeringen opzetten.”
JA21 erkent klimaatverandering, maar verwerpt het idee dat Nederland eenzijdig de opwarming van de aarde kan sturen. In plaats daarvan kiest de partij voor klimaatadaptatie en het versterken van de samenleving tegen de gevolgen van klimaatverandering, met een focus op betaalbare energie, behoud van fossiele brandstoffen zolang alternatieven ontbreken, en een centrale rol voor kernenergie.
Inzetten op klimaatadaptatie in plaats van mitigatie
JA21 vindt de huidige klimaatdoelstellingen onrealistisch en pleit ervoor om Nederland weerbaarder te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering, in plaats van te proberen het wereldwijde klimaat te beïnvloeden. De partij wil investeren in waterbeheer, dijken en infrastructuur om de samenleving te beschermen tegen de gevolgen van opwarming van de aarde.
“De huidige klimaatdoelstellingen zijn vaak onrealistisch en leveren twijfelachtig resultaat op. JA21 kiest daarom voor een nuchtere en realistische koers. In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Dat betekent gerichte investeringen in waterbeheer en dijken, een energievoorziening die betaalbaar én betrouwbaar is, en technologische innovaties die Nederland weerbaar maken.”
Geen versnelde afbouw van fossiele brandstoffen zonder alternatieven
JA21 stelt dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is voor fossiele brandstoffen en dat het versneld loslaten van fossiele brandstoffen negatieve gevolgen heeft voor de betrouwbaarheid en betaalbaarheid van energie. De partij wil de fossiele sector behouden zolang kernenergie nog geen volwaardig alternatief is.
“We moeten erkennen dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is voor energie opgewekt door fossiele brandstof, en dat het versneld loslaten van fossiele brandstoffen grote effecten heeft voor de betrouwbaarheid en de betaalbaarheid van ons energienet.”
“Wij maken daarom de strategische keuze om onze fossiele sector en infrastructuur te behouden zolang duurzame kernenergie nog geen volwaardig alternatief is.”
Kernenergie als centrale oplossing voor energiezekerheid
JA21 ziet kernenergie als de belangrijkste duurzame energiebron voor de toekomst, die zekerheid biedt en minder druk legt op het energienet dan wind- en zonne-energie. De partij wil fors investeren in nieuwe kerncentrales en technologische innovatie op dit gebied.
D66 erkent de opwarming van de aarde als een urgent probleem en stelt ambitieuze doelen om de uitstoot van broeikasgassen fors te verminderen en Nederland klimaatneutraal te maken. De partij wil versneld inzetten op verduurzaming van energie, industrie en landbouw, en tegelijkertijd Nederland weerbaar maken tegen de gevolgen van klimaatverandering. D66 koppelt deze aanpak aan concrete maatregelen zoals het versnellen van de energietransitie, het afbouwen van de veehouderij, en het versterken van klimaatadaptatie.
Versneld verminderen van broeikasgasuitstoot en streven naar klimaatneutraliteit
D66 wil de opwarming van de aarde tegengaan door de uitstoot van broeikasgassen versneld te verminderen, met als doel klimaatneutraliteit uiterlijk in 2050, liefst al in 2040. Dit wordt wettelijk vastgelegd en ondersteund door investeringen in technologie, infrastructuur en scholing.
“Maar dan moeten we nu versnellen, want de aarde warmt op en de gevolgen voelen we al. D66 brengt Nederland terug op koers voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050. In 2030 is er 55% minder uitstoot van broeikasgassen, in lijn met de door minister Jetten ingevoerde Klimaatwet. In 2040 is dat 90% minder, overeenkomstig met de doelstelling van de EU, en in 2050 is Nederland klimaatneutraal. Dit leggen we vast in de Klimaatwet. D66 blijft daarbij streven naar klimaatneutraliteit in 2040.”
Landbouw en veehouderij verminderen vanwege bijdrage aan opwarming
D66 erkent dat de landbouw, en met name de veehouderij, substantieel bijdraagt aan de opwarming van de aarde door de uitstoot van sterke broeikasgassen. De partij wil daarom de veestapel verkleinen en de landbouw verduurzamen.
“Bovendien draagt de landbouw – en vooral de veehouderij – flink bij aan de opwarming van de aarde, bijvoorbeeld door het sterke broeikasgas”
Klimaatadaptatie en aansprakelijkheid voor klimaatschade
Naast mitigatie wil D66 Nederland weerbaar maken tegen de gevolgen van de opwarming van de aarde, zoals extreem weer en klimaatschade. De partij pleit voor duidelijkheid over aansprakelijkheid en afhandeling van schade door opwarming.
“Het is niet altijd duidelijk wie de risico’s draagt van schade door extreem weer en opwarming van de aarde. Of wie schade vergoedt die niet kan worden verzekerd. D66 wil daarom meer zekerheid over de aansprakelijkheid en afhandeling van klimaatschade voor particulieren en bedrijven.”