GroenLinks-PvdA erkent structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en wil deze actief bestrijden, met nadruk op gelijke beloning, economische zelfstandigheid van vrouwen, en het beëindigen van de loonkloof. De partij zet in op wettelijke maatregelen, diversiteit in topfuncties, aanpak van seksueel geweld en discriminatie, en specifieke aandacht voor vrouwengezondheid. Hun visie is dat echte gelijkwaardigheid pas bereikt wordt als zowel economische als sociale barrières voor vrouwen verdwijnen.
GroenLinks-PvdA wil een einde maken aan de loonkloof tussen mannen en vrouwen door werkgevers te verplichten gelijke beloning aan te tonen en economische zelfstandigheid van vrouwen te bevorderen. Dit wordt gezien als een essentiële stap om economische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen structureel te doorbreken.
“We doorbreken economische ongelijkheid met gelijke beloningen, erkenning en waardering van onbetaald werk, en investering in de economische zelfstandigheid van vrouwen. Daarbij komt er nu echt een einde aan de loonkloof, zie hoofdstuk ‘Werk, Inkomen en Economie’.”
“Via een Wet gelijke beloning draaien we de bewijslast om en verplichten we werkgevers om aan te tonen dat er geen ongerechtvaardigde loonverschillen zijn tussen vrouwen en mannen. Zo dichten we de loonkloof.”
De partij streeft naar een evenredige verdeling van mannen en vrouwen in (top)functies binnen overheid en bedrijfsleven, met een wettelijk maximum voor het aandeel van één gender in raden van bestuur en commissarissen. Dit moet structurele ongelijkheid in machtsposities tegengaan.
“De top van het bedrijfsleven – de raden van commissarissen en de raden van bestuur – mag voor maximaal zestig procent bestaan uit personen van hetzelfde gender.”
“In alle functies streven we naar een evenredige verdeling van achtergrond en sekse. Dat geldt ook voor politieke en bestuurlijke functies.”
GroenLinks-PvdA erkent seksueel geweld en femicide als structurele problemen die vrouwen onevenredig treffen. De partij koppelt preventie, strengere wetgeving en betere hulpverlening aan een brede maatschappelijke aanpak.
“Geweld tegen vrouwen is een probleem van de hele samenleving. We verbinden de aanpak tegen femicide en huiselijk geweld aan de voortzetting van het Nationaal Actieprogramma tegen seksuele intimidatie en seksueel geweld.”
“Femicide: Het doden van een vrouw omdat zij vrouw is, gebeurt bijna wekelijks in Nederland. Aan femicide gaat vaak stalking, bedreiging en mishandeling vooraf. Dergelijke signalen moeten beter herkend en bestreden worden.”
De partij wil discriminatie en seksisme, met name tegen vrouwen, hard aanpakken door boetes, uitsluiting van overheidsopdrachten en verplichtingen voor een veilig werkklimaat.
“Bedrijven en organisaties die zich schuldig maken aan (stage)discriminatie en seksisme krijgen stevige boetes en worden uitgesloten van overheidsopdrachten.”
“De overheid gaat voorop in het bestrijden van discriminatie en seksisme, binnen en buiten de overheid.”
GroenLinks-PvdA benoemt dat het mannenlichaam nog te vaak de norm is in de medische wereld, waardoor vrouwen slechtere zorg krijgen. De partij wil meer erkenning en onderzoek naar aandoeningen die vooral vrouwen treffen.
“In de medische wereld is het mannenlichaam nog altijd de norm, waardoor aandoeningen bij vrouwen minder goed herkend worden. Dat speelt bijvoorbeeld bij hart- en vaatziekten. Ook is vaak relatief weinig bekend over aandoeningen die vooral vrouwen treffen, zoals PMDD, endometriose...”
De partij koppelt haar binnenlandse beleid aan internationale solidariteit en wil vrouwenrechten als toetssteen hanteren voor handelsverdragen, asielbeleid en ontwikkelingssamenwerking.
“We steunen vrouwenrechtenbewegingen wereldwijd en nemen mensenrechten van vrouwen als toetssteen voor handelsverdragen, asielbeleid en ontwikkelingssamenwerking.”
De SGP erkent het verschil tussen mannen en vrouwen als fundamenteel en universeel, en verwerpt beleid dat deze verschillen probeert uit te wissen of gelijkheid als keurslijf oplegt. De partij pleit voor het beschermen van het klassieke huwelijk tussen man en vrouw, wijst zelfidentificatie als gender af, en benadrukt het belang van traditionele gezinsstructuren. Concrete voorstellen zijn onder meer het beschermen van de biologische band tussen moeder en kind, het afwijzen van genderideologie in wetgeving, en het bieden van ondersteuning aan vrouwen in kwetsbare situaties.
De SGP ziet het verschil tussen mannen en vrouwen als het meest universele en wezenlijke onderscheid, en verzet zich tegen beleid dat deze verschillen negeert of probeert uit te wissen. Gelijkheid mag volgens de partij niet betekenen dat verschillen worden weggepoetst of dat het gelijkheidsbeginsel een keurslijf wordt.
“Van alle vormen van diversiteit is het verschil tussen mannen en vrouwen het meest universeel. Zelfidentificatie als leidend principe in wetgeving wijst de SGP dus af.”
“Het gelijkheidsbeginsel mag geen keurslijf worden.”
“Tegelijk is er oog voor de verscheidenheid onder mensen en voor fundamentele verschillen in situaties. Die poetsen we niet weg.”
De SGP beschouwt het huwelijk tussen man en vrouw als de enige door de overheid te beschermen gezinsvorm, en koppelt dit aan het belang van het gezin als hoeksteen van de samenleving. Andere gezinsvormen of regelingen zoals meerouderschap worden afgewezen.
“Het klassieke huwelijk verdient bijzondere bescherming door de overheid. Het is een exclusieve verbintenis tussen een man en een vrouw en het is een verbond voor het leven.”
De partij verzet zich expliciet tegen het opnemen van zelfidentificatie als gender in wetgeving en tegen hormoonbehandelingen bij kinderen zonder medische noodzaak. De SGP ziet geslacht niet als een keuze en wil beleid dat deze visie weerspiegelt.
“Zelfidentificatie als leidend principe in wetgeving wijst de SGP dus af.”
“Dat betekent echter niet dat geslacht een keuze is: dat is een fabel die veel schade en verwarring aanricht.”
“Gelet op het onomkeerbare karakter ervan en het internationale debat over de wetenschappelijke onderbouwing erover wil de SGP hormoonbehandelingen bij kinderen verbieden.”
De SGP benoemt specifieke maatregelen ter bescherming van vrouwen, zoals het tegengaan van uitbuiting bij draagmoederschap, het bieden van onafhankelijke voorlichting bij abortus, en het beschermen tegen vrouwenbesnijdenis en eerwraak.
“De biologische band tussen moeder en kind moet beschermd worden. Deze band dient behouden te blijven op de geboorteakte.”
“Vrouwen krijgen altijd onafhankelijke voorlichting door deskundige keuzehulpbegeleiders aangeboden.”
“Vrouwen en meisjes worden beschermd tegen vrouwenbesnijdenis, eerwraak en andere vormen van onderdrukking.”
JA21 erkent de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen als een fundamentele Nederlandse waarde en wil deze actief uitdragen, vooral via het onderwijs. Daarnaast richt JA21 zich op het bestrijden van geweld tegen vrouwen, zoals huiselijk geweld, eerwraak en genitale verminking, met concrete maatregelen om vrouwenveiligheid te vergroten. De partij koppelt ongelijkheid tussen mannen en vrouwen vooral aan integratie, onderwijs en veiligheid, en pleit voor streng toezicht en handhaving op deze thema’s.
JA21 ziet de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen als een essentiële waarde die centraal moet staan in het onderwijs en de samenleving. De partij wil dat deze waarde actief wordt onderwezen en bewaakt, met name in het licht van integratie en burgerschap, en ziet het als een tegenwicht tegen schadelijke opvattingen in bepaalde (met name islamitische) gemeenschappen.
“In het onderwijs moeten de Nederlandse normen en waarden zoals de gelijkwaardigheid van man en vrouw en gelijkgeslachtelijke relaties, het je houden aan de wet, rekening houden met de ander, de vrijheid van meningsuiting en religie, de democratische rechtstaat centraal staan.”
“Aandacht in het onderwijs voor essentiële Nederlandse waarden en vrijheden, zoals de vrijheid van meningsuiting en gelijkwaardigheid tussen man en vrouw. Ongeoorloofde afwezigheid tijdens lessen die hierop betrekking hebben wordt gesanctioneerd.”
“De gelijkwaardigheid tussen man en vrouw actief uitdragen in ons onderwijs en kinderen op de basisschool en middelbare school weerbaarder maken tegen seksueel misbruik, geweld, pesten en het aanzetten tot crimineel gedrag.”
JA21 benoemt specifiek de problematiek van geweld en onderdrukking van vrouwen, zoals huiselijk geweld, eerwraak, genitale verminking en seksuele intimidatie. De partij wil daders aanpakken, slachtoffers beter beschermen en pleit voor strengere maatregelen en meer opvang, met bijzondere aandacht voor gesloten gemeenschappen waar vrouwenrechten onder druk staan.
“Voor veel vrouwen staat hun vrijheid en zelfbeschikking onder druk. Denk aan seksuele straatintimidatie, migrantenvrouwen die slachtoffer zijn van eerwraak en genitale verminking, toenemend partnergeweld of jonge meisjes die in handen vallen van loverboys.”
“JA21 wil huiselijk geweld, femicide en vrouwenveiligheid in brede zin de komende jaren hoog op de politieke agenda zetten.”
“Blijvende aandacht en een gerichte aanpak tegen groepen – met name gesloten gemeenschappen met een migratieachtergrond – waar veelvuldig sprake is van eerwraak, huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en/of genitale verminking.”
JA21 koppelt de bescherming van vrouwenrechten expliciet aan integratie en het tegengaan van schadelijke culturele opvattingen, met name binnen de islamitische gemeenschap. De partij wil streng toezicht op islamitische scholen en een debat over de grondwettelijke ruimte voor bijzonder onderwijs als deze niet de gelijkwaardigheid van man en vrouw waarborgen.
“JA21 vindt de sterke groei van het aantal islamitische basis- en middelbare scholen een onwenselijke ontwikkeling, want dat draagt bij aan segregatie en aan het ontstaan van parallelle samenlevingen.”
“De islamitische cultuur kent nu eenmaal schadelijke opvattingen over vrouwen, homoseksuelen en joden. Dit moet open en bloot kunnen worden besproken.”
“JA21 pleit voor een modernisering van artikel 23 GW waarbij eerbiediging van de waarden van de democratische rechtstaat zoals gelijkwaardigheid, vrijheid van geloof en meningsuiting en afwijzing van discriminatie, antisemitisme en haat wordt gewaarborgd.”
D66 erkent ongelijkheid tussen mannen en vrouwen als een hardnekkig maatschappelijk probleem en zet zich in voor gelijke rechten, kansen en behandeling. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals gelijke beloning, bestrijding van discriminatie, aandacht voor vrouwspecifieke gezondheidszorg en internationale inzet voor vrouwenrechten. D66 wil dat gendergelijkheid structureel wordt meegenomen in beleid, wetgeving en internationale samenwerking.
D66 wil dat mannen en vrouwen voor gelijk werk gelijk worden beloond en dat bedrijven verplicht worden om discriminatie aan te pakken. Ook wordt ingezet op uitbreiding van ouderschapsverlof en het aanpakken van ongelijke kansen op de werkvloer.
“D66 staat voor eerlijke kansen op de werkvloer. Dat betekent: gelijke beloning voor gelijk werk. Maar óók ruimte voor zorgtaken en concrete verplichtingen voor bedrijven. D66 wil het ouderschapsverlof uitbreiden en een wettelijke minimum stagevergoeding voor iedereen.”
“Discriminatie en racisme op de werkvloer komen nog steeds voor. D66 wil dat bedrijven die discrimineren bestraft worden. Dit geldt voor zowel discriminatie tijdens werving- en selectieprocedures, als ongelijke kansen op de werkvloer zelf.”
D66 benoemt expliciet de noodzaak om geweld tegen vrouwen, waaronder femicide, te voorkomen en investeert in bewustwording, training en betere hulpverlening. De partij wil een brede antidiscriminatiewet waarin ook discriminatie op grond van geslacht wordt aangepakt.
“We investeren in expertise bij de (zeden)politie en in de zorg, zodat signalen van geweld achter de voordeur en seksueel geweld herkend en serieus worden genomen, daders worden gestopt en slachtoffers op tijd hulp krijgen. Femicide moet worden voorkomen.”
“D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
D66 erkent dat vrouwen in de zorg vaak worden benadeeld, bijvoorbeeld door onnodige bijwerkingen van medicijnen en het te laat herkennen van vrouwspecifieke aandoeningen. De partij wil meer onderzoek en betere zorg voor vrouwen.
“Vrouwen ervaren bijvoorbeeld onnodig veel bijwerkingen bij medicijnen. Vrouwspecifieke aandoeningen, zoals overgangsklachten, cyclusstoornissen en endometriose, blijven vaak te lang onopgemerkt en onbehandeld.”
D66 maakt zich sterk voor vrouwenrechten en gendergelijkheid in internationaal beleid, vredesmissies en ontwikkelingssamenwerking. De partij steunt expliciet de implementatie van VN-resolutie 1325 en het EU-genderbeleid.
“D66 wil dat gendergelijkheid een vast onderdeel is van vredesmissies, diplomatie en defensie, in Nederland en in EU en NAVO-verband. Daarom maakt Nederland zich hard voor de implementatie van resolutie 1325 van de Verenigde Naties die gaat over vrouwen, vrede en veiligheid.”
“D66 steunt het genderbeleid van de Europese Unie en wil dat Europa zich vol blijft inzetten voor gelijke rechten voor vrouwen en mannen. We willen dat er geen concessies worden gedaan en dat bestaande rechten niet worden beknot.”
“Expliciet steunen we vrouwenrechtenbewegingen en dappere voorvechters die opkomen voor vrouwen- en LHBTIQA+-rechten.”
De VVD erkent ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, vooral op het gebied van economische zelfstandigheid, veiligheid en gezondheid. Ze willen vrouwen meer economische onafhankelijkheid geven, geweld en discriminatie tegen vrouwen strenger aanpakken, en gezondheidsverschillen gericht verkleinen. De partij koppelt deze inzet aan het beschermen van liberale waarden en individuele vrijheid.
De VVD vindt dat vrouwen altijd zelfstandig met de gemeente moeten kunnen spreken over werk, inkomen en schulden, zonder tussenkomst van man of familie. Dit moet economische ongelijkheid tegengaan, vooral bij statushoudersgezinnen, en vrouwen stimuleren om zelfstandig te participeren op de arbeidsmarkt.
“De VVD wil dat vrouwen altijd zelfstandig met de gemeente kunnen spreken over werk, inkomen en schulden, zonder tussenkomst van man, familie of gemeenschap. Vaak wordt alleen de man van een statushoudergezin door de gemeente uitgenodigd om te solliciteren. Het moet landelijk de norm worden dat gemeenten vrouwen ook aan het werk helpen, als het gezin gebruik maakt van een uitkering.”
De VVD wil geweld, discriminatie en schadelijke praktijken tegen vrouwen krachtig bestrijden, met strengere straffen voor eergerelateerd geweld, een integrale aanpak van femicide, en een verbod op medische handelingen die vrouwen onderdrukken. Hiermee wil de partij de veiligheid en vrijheid van vrouwen waarborgen.
“De VVD wil dat de strafrechtketen veel strenger optreedt tegen schadelijke praktijken binnen gesloten gemeenschappen, zoals eerwraak.”
“Er komt een ophogingsgrond bij veroordelingen voor strafbare feiten waar sprake is van een eergerelateerd motief: Net als bij veroordelingen voor strafbare feiten waar sprake is van een terroristisch motief, willen wij dat bij veroordelingen voor strafbare feiten waar sprake is van een eergerelateerd motief extra zwaar wordt gestraft.”
“Er komt een integrale aanpak tegen vrouwenmoord met specifieke aandacht voor de daaraan voorafgaande rode vlaggen zoals online, economisch en psychisch geweld.”
“Verbod op maagdenvlieshersteloperaties: In Nederland beschikken vrouwen zelf over hun lichaam. Medische handelingen die voortkomen uit eer of onderdrukking van vrouwen, zoals ‘maagdenvliesherstel’, zijn onverenigbaar met onze waarden.”
De VVD erkent dat er onacceptabele gezondheidsverschillen zijn tussen mannen en vrouwen en wil deze gericht aanpakken. Ze zetten in op meer onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen en verplichten het opnemen van vrouw-manverschillen in medisch-wetenschappelijk onderzoek om de kennisachterstand te verkleinen.
“We komen met een gerichte aanpak om onacceptabele gezondheidsverschillen, zoals tussen arm en rijk, man en vrouw en verschillende wijken weg te nemen.”
“We breiden onderzoek uit naar vrouwspecifieke aandoeningen – waaronder endometriose en adenomyose – en aandoeningen die zich bij vrouwen anders manifesteren dan bij mannen. Dat laatste doen we door het verplicht opnemen van vrouw-manverschillen in alle medisch-wetenschappelijk onderzoek.”
De VVD wil verlofregelingen en de arbeidsmarkt zo inrichten dat vrouwen en mannen gelijke kansen krijgen, onder andere door het verlofstelsel eenvoudiger en transparanter te maken en gezinnen meer regie te geven over de balans tussen werk en zorg.
“We willen het verlofstelsel eenvoudiger en transparanter maken. Bestaande verloven worden in een overzichtelijk en samenhangend kader geplaatst, zodat werknemers beter weten waar ze recht op hebben en dit ook daadwerkelijk kunnen benutten. Dit geeft gezinnen meer regie over de balans tussen werk en zorg, vermindert regeldruk voor werkgevers en bevordert gelijke kansen voor vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt.”
Het CDA erkent het belang van gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen en wil actief ongelijkheid tegengaan, vooral op het gebied van arbeidsmarkt, leiderschapsposities, veiligheid en gezondheidszorg. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het bevorderen van vrouwen naar topfuncties, het bestrijden van geweld tegen vrouwen (waaronder femicide), het ondersteunen van vrouwen in techniek en leiderschap, en het verbeteren van vrouwelijke gezondheidszorg. Hun visie is dat gelijke kansen en bescherming voor vrouwen essentieel zijn voor een fatsoenlijke samenleving.
Het CDA wil de doorstroom van vrouwen naar leidinggevende posities in politiek, overheid en bedrijfsleven stimuleren, omdat vrouwen nog steeds ondervertegenwoordigd zijn in topposities. Dit moet bijdragen aan meer gelijkheid en diversiteit op besluitvormende niveaus.
“Wij bevorderen de doorstroom van vrouwen naar topfuncties in de politiek, overheid en het bedrijfsleven. We ondersteunen initiatieven die vrouwen begeleiden naar leidinggevende posities.”
Het CDA erkent dat vrouwen disproportioneel slachtoffer zijn van geweld, waaronder femicide, en wil dit met een nationaal actieplan en gerichte maatregelen aanpakken. Het doel is vrouwen beter te beschermen en schadelijke opvattingen te veranderen.
“In Nederland wordt elke acht dagen een vrouw vermoord. Femicide vindt plaats in een spectrum van ander geweld, crimineel gedrag, ongewenst gedrag en schadelijke opvattingen. Dit gedrag overstijgt de privésfeer. We willen een Nationaal Actieplan in lijn met de campagne ‘Wij eisen de nacht op, laat vrouwen veilig thuiskomen’.”
“Geweld tegen vrouwen in publieke functies wordt bestreden langs vier assen: preventie, bescherming, vervolging en beleidscoördinatie.”
Het CDA wil vrouwen stimuleren om te kiezen voor technische beroepen en vrouwelijke rolmodellen inzetten, omdat vrouwen nog steeds ondervertegenwoordigd zijn in deze sectoren. Dit draagt bij aan het verkleinen van de genderkloof in arbeidsmarkt en onderwijs.
“We ondersteunen initiatieven zoals vrouwen naar de top; de inzet van vrouwelijke rolmodellen; en programma’s om meisjes voor technische beroepen te interesseren.”
Het CDA erkent dat de gezondheidszorg vaak onvoldoende rekening houdt met sekseverschillen en wil daarom meer aandacht voor vrouwelijke gezondheidszorg in opleidingen en onderzoek. Dit moet leiden tot betere zorg en minder ongelijkheid in gezondheid.
“We willen specifieke aandacht voor vrouwelijke gezondheidszorg in medische opleidingen. Ook gaan we door met investeren in onderzoek naar en kennis over ziektes en symptomen die vaker bij vrouwen voorkomen.”
Het CDA beschouwt vrouwenrechten als fundamentele mensenrechten en wil dat vrouwen wereldwijd volwaardig kunnen meebeslissen, vooral in defensie en veiligheid. Dit standpunt richt zich op het bevorderen van gelijke kansen en bescherming van vrouwenrechten in het buitenlandbeleid.
De PVV erkent ongelijkheid tussen mannen en vrouwen vooral als een gevolg van het niet erkennen van het biologische geslacht en het toelaten van transgenderpersonen in vrouwenspecifieke ruimtes en sporten. Hun belangrijkste voorstellen zijn het wettelijk leidend maken van het biologische geslacht, het uitsluiten van transgender vrouwen uit vrouwensporten en -voorzieningen, en het afschaffen van beleid dat gericht is op genderdiversiteit. De partij positioneert zich expliciet tegen wat zij zien als "woke-ideologie" en pleit voor bescherming van vrouwenrechten op basis van het traditionele onderscheid tussen man en vrouw.
De PVV stelt dat het erkennen van meer dan twee geslachten en het toelaten van transgenderpersonen tot vrouwenspecifieke ruimtes leidt tot het ondermijnen van vrouwenrechten. Zij willen daarom het biologische geslacht weer centraal stellen in beleid en wetgeving, en alle genderdiversiteitsbeleid schrappen.
“Voor de PVV bestaan er slechts twee geslachten: man en vrouw. In wetten en beleid hoort het biologische geslacht weer leidend te zijn – dus geen “X” in het paspoort.”
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen “X” in het paspoort”
De partij stelt dat deelname van transgender vrouwen aan vrouwensporten en hun toegang tot vrouwentoiletten, kleedkamers en gevangenissen de rechten en veiligheid van vrouwen schaadt. Daarom willen zij deze toegang verbieden.
De PVV verwerpt beleid dat geslacht (of huidskleur/herkomst) als criterium gebruikt bij benoemingen in de (semi-)publieke sector. Zij willen uitsluitend inhoudelijke kwaliteiten laten meewegen, waarmee ze zich uitspreken tegen quota of positieve discriminatie voor vrouwen.
De PVV erkent dat vrouwen zich vaak onveilig voelen op straat en wil het gebruik van pepperspray legaliseren zodat vrouwen zich beter kunnen verdedigen tegen geweld.
“Verder wil de PVV pepperspray legaliseren. Het kan niet zo zijn dat bijna de helft van de vrouwen ’s avonds met een sleutelbos in de hand als wapen over straat loopt, omdat ze bang zijn slachtoffer te worden van een misdrijf. Vrouwen moeten zich altijd kunnen verdedigen!”
De SP erkent ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, vooral op het gebied van werk en gezondheid, en wil deze actief bestrijden. De partij pleit voor gelijke beloning voor gelijk werk, betere verlofregelingen voor ouders, en een sterke verbetering van de gezondheidszorg voor vrouwen. Hun visie is dat structurele ongelijkheid en discriminatie op basis van gender niet thuishoren in Nederland en dat concrete wetgeving en beleid nodig zijn om dit te realiseren.
De SP vindt dat mannen en vrouwen die hetzelfde werk doen, ook hetzelfde moeten verdienen. Dit is een fundamentele stap om economische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen te bestrijden en discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan.
De SP wil verlofregelingen verbeteren zodat zorgtaken eerlijker verdeeld kunnen worden, wat de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt versterkt. Dit helpt om traditionele rolpatronen te doorbreken en economische ongelijkheid te verminderen.
“Na het krijgen van een kind worden de eerste drie maanden volledig doorbetaald en krijgen ouders gezamenlijk 12 maanden ouderschapsverlof. Dit kunnen ze naar eigen inzicht verdelen met gedeeltelijke doorbetaling, met 100% van het minimumloon als ondergrens.”
“geven we ruimte voor mantelzorg, creëren we tijd voor partners en steunen we de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt.”
De SP erkent dat de gezondheidszorg nu te veel op mannen is gericht en wil dat medische wetenschap en zorg beter aansluiten op het vrouwenlichaam en vrouwspecifieke aandoeningen. Dit moet leiden tot snellere herkenning en betere behandeling van vrouwen.
“We zorgen ervoor dat de medische wetenschap meer op vrouwen wordt gericht, want die is nu nog vooral op mannen gericht. Zo zorgen we ervoor dat aandoeningen bij vrouwen vaker en sneller herkend worden en behandelingen beter worden afgestemd op het vrouwenlichaam en vrouwspecifieke aandoeningen beter en sneller worden behandeld.”
“Er komt een Nationale Strategie Vrouwengezondheid met bijbehorende financiering, en waarbij vrouwen worden betrokken.”
De SP wil geweld tegen vrouwen, waaronder femicide, krachtig aanpakken met een actieplan en wetgeving. Dit is essentieel om de veiligheid en gelijkwaardigheid van vrouwen te waarborgen.
“Femicide moeten we voorkomen. Geen vrouw mag zich onveilig voelen. Signalen van dreigend geweld moeten sneller worden herkend en er wordt op tijd ingegrepen, ook moet er een aanpak komen die naar grondoorzaken kijkt. We ondersteunen dit beleid met een actieplan tegen geweld tegen vrouwen en een antifemicidewet, waarbij ook wordt gekeken naar succesvolle voorbeelden in andere landen.”
Volt erkent de structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en zet in op concrete maatregelen om deze te verkleinen, met nadruk op het dichten van de genderloonkloof, transparantie bij werkgevers, en bescherming tegen geweld. De partij wil wettelijke verplichtingen voor bedrijven, een gender-balanced kabinet, en extra aandacht voor vrouwengezondheid en gelijke behandeling in sport en zorg. Volt ziet gendergelijkheid als een maatschappelijke verantwoordelijkheid en kiest voor stevige, afdwingbare beleidsmaatregelen.
Volt wil de loonkloof tussen mannen en vrouwen actief dichten door werkgevers te verplichten transparant te zijn over beloning en genderevenwicht, en de bewijslast bij de werkgever te leggen. Dit moet structurele loondiscriminatie tegengaan en bedrijven tot actie dwingen.
“De genderloonkloof wordt actief gedicht. We voeren de Wet Gelijke Beloning in, in lijn met de Europese richtlijn ‘Loontransparantie’. Werkgevers moeten aantonen dat er géén sprake is van loondiscriminatie, de bewijslast komt bij de werkgever te liggen. Alle middelgrote tot grote bedrijven en overheidsorganisaties worden verplicht om het genderevenwicht en de loonkloof tussen mannen en vrouwen in hun organisatie openbaar te maken en erover te rapporteren.”
Bedrijven en overheidsorganisaties moeten niet alleen transparant zijn, maar ook verplicht een gendergelijkheidsplan opstellen als er ongelijkheid is. Dit maakt het aanpakken van ongelijkheid afdwingbaar en structureel.
“Daarnaast moeten zij, als er geen sprake is van gendergelijkheid, een gendergelijkheidsplan hebben om voor die gelijkheid te gaan zorgen.”
Volt streeft naar gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen op het hoogste politieke niveau, als voorbeeldfunctie en om structurele ongelijkheid te doorbreken.
“Er komt een gender-balanced kabinet (oftewel: gelijke representatie van mannen en vrouwen) met een betere afspiegeling van de diversiteit in de samenleving.”
Volt erkent geweld tegen vrouwen als structureel en maatschappelijk probleem, niet als privékwestie, en wil extra bescherming en preventie, inclusief specifieke aandacht voor femicide.
“Volt wil dat geweld tegen vrouwen niet gezien wordt als privéprobleem, maar als een maatschappelijk probleem en dat de overdracht van huiselijk geweld na één generatie stopt.”
“Femicide is de meest extreme vorm van structureel geweld tegen vrouwen en vraagt om daadkrachtig en samenhangend beleid. Volt zet structureel in op de preventie van (ex-)partnergeweld en bescherming van (potentiële) slachtoffers, met een integrale aanpak als uitgangspunt.”
Volt wil gelijke behandeling van vrouwensport en investeert in het dichten van de genderkloof in de gezondheidszorg, met meer onderzoek en betere zorg voor vrouwelijke aandoeningen.
“Volt pleit voor een gelijkwaardige behandeling van vrouwensport (ten opzichte van mannensport) en van parasport, onder andere door middel van meer zendtijd en verslaggeving op de publieke omroep.”
“Volt heft de genderkloof in de gezondheidszorg op. Daarvoor verbreden en intensiveren we de Nationale Strategie Vrouwengezondheid. Dit doen we met een passend budget.”
BIJ1 erkent structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en wil deze actief bestrijden, met nadruk op seksisme, gelijke beloning en erkenning van onbetaald werk. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het gelijktrekken van partnerverlof, het instellen van menstruatieverlof, het compenseren van onbetaald ‘vrouwenwerk’ en het aanpakken van seksisme in de zorg en het medisch onderzoek. Hun visie is radicaal gelijkwaardigheid, waarbij genderongelijkheid systematisch wordt aangepakt in beleid, arbeidsmarkt en zorg.
BIJ1 wil de loonkloof tussen mannen en vrouwen dichten en arbeidsvoorwaarden gelijk trekken, onder andere door partnerverlof gelijk te stellen aan kraam- en bevallingsverlof en door menstruatieverlof in te voeren. Hiermee wil de partij structurele ongelijkheid op de arbeidsmarkt tegengaan.
“Partnerverlof trekken we gelijk met het kraam- en bevallingsverlof. Voor alle ouders op verlof betalen we 100% inkomen door. Ook stellen we het recht op menstruatieverlof in.”
BIJ1 erkent dat onbetaald werk, vaak gezien als ‘vrouwenwerk’, essentieel is voor de samenleving en wil dit beter compenseren. Hiermee wordt de economische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen aangepakt.
BIJ1 wil seksisme in de zorg aanpakken en investeren in medisch onderzoek naar vrouwen en niet-witte vrouwen, omdat de medische wetenschap traditioneel vooral op mannen is gericht. Dit moet leiden tot betere zorg en erkenning van gezondheidsproblemen bij vrouwen.
BIJ1 benoemt expliciet het bestrijden van seksisme als onderdeel van hun streven naar radicaal gelijke rechten voor iedereen, inclusief vrouwen.
“BIJ1 droomt van een wereld met radicaal gelijke rechten voor iedereen. Voor Zwarte mensen en mensen van kleur, vrouwen (zonder seksisme), moslims (zonder islamofobie), de LHBTQIA+ gemeenschap, mensen in armoede, en alle andere onderdrukte en achtergestelde groepen in onze samenleving.”
BVNL erkent ongelijkheid in arbeidsmarktparticipatie, maar richt zich niet expliciet op ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Het programma verzet zich tegen specifiek diversiteits- en genderbeleid en pleit voor het beëindigen van "woke- en diversiteitsbeleid", waarbij selectie op kwaliteit centraal moet staan. Concrete voorstellen over het verkleinen van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen ontbreken; BVNL kiest voor een benadering waarin individuele vrijheid en gelijke behandeling zonder positieve discriminatie leidend zijn.
BVNL verwerpt beleid dat gericht is op het bevorderen van diversiteit of het aanpakken van genderongelijkheid via overheidsmaatregelen. De partij stelt dat selectie op kwaliteit moet plaatsvinden, ongeacht geslacht, huidskleur of achtergrond, en is tegen genderneutrale voorzieningen en deelname van trans vrouwen aan vrouwensporten. Dit standpunt adresseert ongelijkheid tussen mannen en vrouwen door te pleiten voor een "gelijke behandeling" zonder specifieke maatregelen voor vrouwen.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
“Genderneutrale toiletten worden in alle overheidsgebouwen en door de overheid gefinancierde instellingen verboden.”
“Biologische mannen worden niet toegelaten in vrouwensporten, vrouwenkleedkamers, vrouwengevangenissen en ander voor vrouwen bedoelde ruimten.”
BVNL benoemt "participatieongelijkheid" op de arbeidsmarkt, maar koppelt dit niet expliciet aan mannen of vrouwen. Het beleid richt zich op het verhogen van arbeidsparticipatie in het algemeen, zonder specifieke aandacht voor genderongelijkheid.
“De participatieongelijkheid moet worden opgeheven.”
BVNL erkent het recht van vrouwen op abortus en vergoedt anticonceptie, maar verbindt dit niet aan het verkleinen van structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Het accent ligt op individuele keuzevrijheid.
De ChristenUnie erkent ongelijkheid tussen mannen en vrouwen vooral op het gebied van veiligheid, zoals huiselijk geweld, femicide en straatintimidatie. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het bestrijden van geweld tegen vrouwen, het verbeteren van de veiligheid op straat en het bieden van hulp aan slachtoffers van uitbuiting en prostitutie. De partij noemt gelijkwaardigheid als waarde, maar doet weinig concrete voorstellen voor economische of structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen.
De ChristenUnie ziet huiselijk geweld, femicide en eerwraak als ernstige uitingen van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Ze willen de drempels voor melding verlagen, strengere straffen voor daders en betere ondersteuning voor slachtoffers. Het beleid is vooral gericht op het doorbreken van geweldspatronen die vrouwen disproportioneel treffen.
“Teveel volwassenen en kinderen zijn jaarlijks slachtoffer van ernstig geweld in huiselijke kring, straatintimidatie, seksueel geweld, femicide of van eerwraak. Ook worden in Nederland veel vrouwen vermoord door – vaak – hun (ex-)partner. Dit is onverteerbaar.”
“Om het tij te keren, verlagen we drempels om geweld of stalking te melden, zorgen we voor gezinsgerichte ondersteuning en opvangplaatsen voor slachtoffers, maken het voor instanties eenvoudiger om gegevens uit te wisselen ter bevordering van de veiligheid en versterken we de Centra voor Seksueel Geweld.”
De partij erkent dat veel vrouwen zich onveilig voelen op straat en wil daarom investeren in preventieve maatregelen, handhaving en gedragsverandering. Dit standpunt adresseert de dagelijkse ongelijkheid in veiligheidsgevoel tussen mannen en vrouwen.
“Veel vrouwen durven ‘s avonds niet alleen over straat te lopen of bereiden zich voor om alleen op weg te gaan door het delen van hun live locatie met een naaste. Dit is niet oké. Iedereen, jong of oud, man of vrouw, moet veilig over straat kunnen zonder angst om lastig gevallen te worden.”
“We onderzoeken of intimiderend groepsgedrag strafbaar gesteld kan worden.”
De ChristenUnie erkent de kwetsbare positie van vrouwen in de prostitutie en wil hen betere hulp en uitstapmogelijkheden bieden. De partij richt zich op het bestrijden van uitbuiting en het strafbaar stellen van klanten in plaats van prostituees.
“Vrouwen en mannen die werken in de prostitutie moeten altijd de mogelijkheid hebben voor hulp en uitstap. Organisaties die deze hulp en ondersteuning bieden, worden ruimschoots ondersteund.”
Hoewel de ChristenUnie gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen als waarde benoemt, ontbreekt het aan concrete voorstellen om structurele ongelijkheid (zoals loonverschillen of economische kansen) aan te pakken.
“De ChristenUnie stelt zich daarom teweer tegen het kwaad van racisme, antisemitisme en discriminatie op basis van levensovertuiging, geslacht, handicap of op welke grond dan ook.”
De Partij voor de Dieren erkent ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, vooral op het gebied van beloning en positie op de arbeidsmarkt, en wil deze actief bestrijden. Hun belangrijkste concrete voorstellen zijn het invoeren van een Wet Gelijke Beloning om de genderloonkloof te dichten en het gelijkstellen van verlofregelingen voor mannen en vrouwen. De partij kiest voor wettelijke maatregelen en handhaving om structurele ongelijkheid aan te pakken en gelijke kansen te waarborgen.
De PvdD wil de loonkloof tussen mannen en vrouwen wettelijk aanpakken door werkgevers te verplichten aan te tonen dat er geen loonkloof is. Dit moet leiden tot gelijke beloning voor gelijke functies en het verdwijnen van structurele ongelijkheid op de werkvloer.
“Gelijke functies verdienen gelijke beloning. We voeren een Wet Gelijke Beloning in waarmee de genderloonkloof verdwijnt. De bewijslast komt bij de werkgever te liggen. Bedrijven vanaf 100 werknemers moeten aantonen dat er geen loonkloof is.”
De partij wil verlofregelingen voor mannen en vrouwen gelijk trekken, zodat beide ouders evenveel recht hebben op betaald verlof bij de geboorte van een kind. Dit bevordert gelijke kansen op de arbeidsmarkt en in de zorg voor kinderen.
“Bevallingsverlof en partnerverlof worden gelijkgetrokken: even lang en 100% betaald.”
De PvdD signaleert dat vrouwen en gemarginaliseerde groepen op achterstand staan in de wetenschap, zowel als onderzoeker als in de onderzoekspraktijk. Onderwijsinstellingen moeten deze ongelijkheid actief wegnemen.
“Vrouwen en mensen uit andere gemarginaliseerde groepen staan op grote achterstand in de wetenschap.”
“Het wordt een belangrijk doel voor onderwijsinstellingen om deze ongelijkheid weg te nemen.”
BBB erkent de toename van geweld en intimidatie tegen vrouwen en wil hun vrijheid en veiligheid waarborgen, met speciale aandacht voor schadelijke praktijken zoals eergerelateerd geweld en vrouwenbesnijdenis. De partij richt zich vooral op bescherming van vrouwen tegen specifieke vormen van geweld, vooral vanuit extremistische hoek, maar doet geen concrete voorstellen om bredere ongelijkheid tussen mannen en vrouwen (zoals loonverschillen of representatie) aan te pakken.
BBB ziet de toename van intimidatie, geweld en femicide als een urgent probleem en wil dat vrouwen zich vrij en veilig kunnen bewegen in Nederland. De partij legt nadruk op het bestrijden van schadelijke praktijken die vooral vrouwen treffen, met name vanuit extremistisch-islamitische hoek, en pleit voor een speciale aanpak in het inburgerings- en strafrecht.
“In Nederland horen vrouwen zich vrij te kunnen bewegen, ongeacht wat ze dragen of waar ze wonen. Toch neemt het aantal meldingen van intimidatie en geweld tegen vrouwen toe. Femicide (het doden van vrouwen omdat ze vrouw zijn) is een groeiend probleem. Dat kunnen, willen en mogen we niet negeren.”
“De invloeden vanuit de extremistisch islamitische hoek nemen toe tegen vrouwen in ons land. Eergerelateerd geweld, vrouwenbesnijdenis en uithuwelijking nemen al jaren toe. Hier willen we een speciale aanpak in zowel het inburgerings en integratietraject als in het strafrecht.”
BBB benoemt vrouwensport expliciet als alleen toegankelijk voor vrouwen, waarmee de partij een duidelijk onderscheid maakt en inzet op het beschermen van de positie van vrouwen in de sport.
“De vrouwensport is alleen voor vrouwen.”
NSC erkent ongelijkheid tussen mannen en vrouwen vooral in de context van huiselijk geweld en discriminatie, en zet zich in voor bescherming van vrouwen tegen geweld en discriminatie. Concrete voorstellen zijn onder meer een aparte strafbaarstelling voor psychisch geweld (waaronder femicide) en het bestrijden van discriminatie op grond van geslacht. Specifiek beleid om economische of structurele ongelijkheid tussen mannen en vrouwen te verkleinen ontbreekt vrijwel volledig.
NSC benoemt femicide als een structureel probleem en wil vrouwen beter beschermen tegen huiselijk en psychisch geweld. Door een aparte strafbaarstelling voor psychisch geweld en versterking van meldpunten wil NSC signalen eerder herkennen en slachtoffers beter beschermen.
“Femicide is geen incident, maar een structureel maatschappelijk probleem dat zichtbaar moet worden gemaakt en moet worden aangepakt.”
“Er komt daarom een aparte strafbaarstelling voor het plegen van psychisch geweld, zodat handelingen voorafgaand aan femicide, maar ook ander psychisch geweld als homo-conversiehandelingen, effectief aangepakt kunnen worden.”
NSC noemt het verbod op discriminatie op grond van geslacht als basiswaarde en wil alle vormen van discriminatie bestrijden. Dit is echter algemeen geformuleerd en niet uitgewerkt in concrete maatregelen specifiek gericht op ongelijkheid tussen mannen en vrouwen.
“Het verbod op discriminatie (art. 1 van de Grondwet) is de basis van de democratische rechtsstaat en een waarborg voor menselijke waardigheid. Dit verbod heeft betrekking op ras, godsdienst en geslacht, maar ook op seksuele diversiteit. We bestrijden alle vormen van discriminatie...”
DENK erkent de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, met name op het gebied van beloning en veiligheid, en stelt concrete maatregelen voor om deze te bestrijden. De partij wil de loonkloof wettelijk dichten en pleit voor strengere aanpak van geweld tegen vrouwen, inclusief een nationaal plan en zwaardere straffen. DENK koppelt deze inzet aan hun bredere strijd tegen discriminatie en voor gelijke behandeling.
DENK wil dat het verschil in beloning tussen mannen en vrouwen volledig wordt opgeheven door middel van wettelijke maatregelen. Hiermee adresseert de partij de structurele inkomensongelijkheid op de arbeidsmarkt en wil zij gelijke kansen voor vrouwen waarborgen.
“Wij willen dat de loonkloof wordt gedicht. Wij gaan wettelijk bor gen dat het verschil in beloning tussen mannen en vrouwen, en tussen mensen met en zonder een migratieachtergrond, wordt opgeheven.”
DENK erkent geweld tegen vrouwen als een ernstig maatschappelijk probleem en stelt een nationaal plan, zwaardere straffen en meer handhaving voor. Hiermee wil de partij de veiligheid van vrouwen vergroten en bewustwording creëren over vrouwonvriendelijke stereotypen.
“Wij willen zero tolerance van geweld tegen vrouwen en femicide. Er komt een Nationaal Coördinator tegen Geweld tegen Vrouwen die een nationaal plan gaat opstellen. Er komen veel zwaardere straffen en er wordt geïnvesteerd in handhaving. Wij maken budget vrij voor veilige straten en laagdrempelige meldmogelijkheden. Met een bewustwordingscampagne gaan wij vrouwonvrien delijke stereotypen tegen.”
50PLUS benoemt de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen nauwelijks expliciet in haar verkiezingsprogramma. Het enige concrete standpunt betreft het aanpakken van vrouwenonveiligheid en vrouwenmoord, zonder verdere uitwerking op bredere economische of sociale ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Specifieke beleidsvoorstellen over loonverschillen, arbeidsmarktpositie of andere vormen van genderongelijkheid ontbreken volledig.
50PLUS erkent het probleem van vrouwenonveiligheid en vrouwenmoord en wil hier maatregelen tegen nemen. Dit standpunt richt zich uitsluitend op de fysieke veiligheid van vrouwen, zonder verdere aandacht voor andere vormen van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen.
“Maatregelen tegen vrouwenonveiligheid en vrouwenmoord.”
Forum voor Democratie (FVD) benoemt de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen niet expliciet als maatschappelijk probleem en heeft geen specifiek beleid gericht op het verkleinen van deze ongelijkheid. Het programma richt zich vooral op het afschaffen van diversiteitsbeleid en quota bij de overheid, waarbij FVD stelt dat kwaliteit en geschiktheid leidend moeten zijn in plaats van geslacht of andere diversiteitscriteria. Concrete voorstellen over het bevorderen van gelijkheid tussen mannen en vrouwen ontbreken.
FVD verwerpt actief diversiteitsbeleid, quota en verplichte trainingen bij de overheid en (semi-)publieke instellingen. De partij stelt dat dergelijke maatregelen niet bijdragen aan kwaliteit en dat selectie op basis van geslacht of andere diversiteitskenmerken ongelijkheid juist in stand houdt of vergroot. FVD vindt dat uitsluitend kwaliteit en geschiktheid bepalend moeten zijn voor aanstellingen en promoties, niet het streven naar een gelijke man-vrouwverdeling.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”