Verkiezingsprogramma's 2025 overonderwerp pagina 23 d66
De ChristenUnie vindt het huidige belasting- en toeslagenstelsel te complex, onrechtvaardig en schadelijk voor mensen met een laag of middeninkomen. Ze pleiten voor een nieuw, eenvoudig en eerlijk belastingstelsel waarin werken meer loont, de belastingdruk op arbeid omlaag gaat en het toeslagenstelsel radicaal wordt hervormd of afgeschaft. De partij wil dat niemand financieel wordt benadeeld door het systeem en dat het sociaal minimum toereikend is.
Radicaal eenvoudiger en eerlijker belastingstelsel
De ChristenUnie wil het belastingstelsel grondig hervormen omdat het huidige systeem te ingewikkeld is, mensen benadeelt en onzekerheid veroorzaakt. Ze willen af van de wirwar aan schijven, heffingskortingen en toeslagen, zodat mensen weten waar ze aan toe zijn en werken altijd loont.
“Ons belastingstelsel is stuk. Door de wirwar aan schijven, inkomensafhankelijke heffingskortingen en toeslagen is het voor de meeste mensen een volslagen mysterie hoeveel belasting ze betalen.”
“Bovendien is de belastingdruk op werk vaak onacceptabel hoog. Soms betalen mensen over een extra verdiende euro meer dan 100% aan belasting, inclusief verlies aan toeslagen.”
“Hoe het toeslagenstelsel mensen in de knel heeft gebracht, heeft iedereen in Nederland kunnen zien.”
“Voor de ChristenUnie is dit onacceptabel.”
Werken moet meer lonen, lagere belasting op arbeid
De partij wil dat mensen met een gewoon inkomen netto meer overhouden van hun loon. Dit moet bereikt worden door een eenvoudiger belastingstelsel en lagere belasting op arbeid, zodat werken aantrekkelijker wordt en armoede wordt teruggedrongen.
“Werkenden met gewone inkomens – van een minimumloon tot circa twee keer modaal – moeten netto meer overhouden van hun loon.”
“De ChristenUnie heeft een doordacht en werkend voorstel voor belastingen en toeslagen. Lees hierover meer in paragraaf 2.3 ‘Naar een nieuw, eenvoudig en eerlijk belastingstelsel’.”
Toeslagenstelsel radicaal hervormen of afschaffen
De ChristenUnie wil het toeslagenstelsel grondig veranderen of afschaffen, omdat het leidt tot onzekerheid, terugvorderingen en schrijnende situaties zoals bij het toeslagenschandaal. Ze willen een systeem waarin mensen niet meer in de problemen komen door complexe regels en terugvorderingen.
“Daar komt bij dat de toeslagen achteraf vastgesteld worden, wat vaak leidt tot terugvorderingen en onzekerheid vooraf.”
“Het verlagen van kinderarmoede wordt een wettelijk doel.”
“De ChristenUnie wil kinderarmoede uitbannen en komt daarom met een radicaal ander voorstel voor belastingen en toeslagen.”
FVD stelt dat de Nederlandse democratie wordt ondermijnd door een gesloten partijkartel, politieke benoemingen en een gebrek aan directe invloed van burgers. Ze pleiten voor bindende referenda, direct gekozen bestuurders, het doorbreken van het partijkartel en het beperken van rechterlijke macht en internationale verdragen. Hun visie is een transparanter, directer en minder elitaire democratie waarin de burger centraal staat.
Bindende referenda en direct gekozen bestuurders
FVD wil de macht teruggeven aan de burger door Zwitserse bindende referenda in te voeren en bestuurders rechtstreeks te laten kiezen. Dit moet de invloed van de gevestigde orde beperken en burgers directe zeggenschap geven over belangrijke kwesties.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat u direct zelf kunt beslissen over belangrijke kwesties. Burgemeesters en andere bestuurders worden niet langer benoemd door een kleine kring, maar rechtstreeks gekozen.”
Doorbreken van het partijkartel en politieke benoemingen stoppen
FVD stelt dat een kleine groep gevestigde partijen en bestuurders de macht onderling verdeelt en vernieuwing tegenhoudt. Ze willen deze gesloten bestuurscultuur openbreken door partijpolitieke benoemingen te stoppen en de ambtelijke top te vernieuwen.
“In ons land vormen de gevestigde partijen een gesloten partijkartel. Een kleine groep bestuurders rouleert al decennia in dezelfde functies, schuift elkaar baantjes toe en schermt de macht af voor nieuw talent en frisse ideeën.”
“We breken het partijkartel open, stoppen partijpolitieke benoemingen en zorgen dat nieuwe ideeën en talenten weer een kans krijgen.”
“We laten topambtenaren en ambassadeurs opnieuw solliciteren bij de start van een nieuwe regering en schaffen de Algemene Bestuursdienst af.”
Beperken rechterlijke macht en internationale verdragen
FVD vindt dat rechters te veel politieke invloed hebben gekregen, mede door de directe werking van internationale verdragen. Ze willen toetsing aan verdragen onmogelijk maken en de rechter terugbrengen tot het uitleggen van wetten naar hun oorspronkelijke bedoeling.
“Rechters dienen wetten uit te leggen naar hun oorspronkelijke bedoeling, niet als een ‘levend instrument’ dat naar eigen inzicht wordt aangepast. Toetsing aan verdragen dient onmogelijk te worden - in lijn met het toetsingsverbod van artikel 120.”
“We schrappen de directe werking van internationale verdragen en stoppen toetsing aan vage begrippen zoals ‘algemeen belang’.”
Hervormen publieke omroep voor meer diversiteit
FVD vindt dat de publieke media te veel verweven zijn met de gevestigde politiek en te weinig ruimte bieden aan afwijkende geluiden. Ze willen de publieke omroep hervormen zodat deze werkelijk pluriform wordt.
“De publieke media zijn in ons land teveel verstrengeld geraakt met de gevestigde politiek. Ze zijn te weinig afspiegeling van het brede maatschappelijke debat en zijn onvoldoende kritisch op de macht.”
“Forum voor Democratie kiest voor een grondige hervorming van het medialandschap. We willen een publieke omroep die werkelijk pluriform is...”
JA21 pleit op pagina 23 voor een economisch beleid dat ondernemers meer ruimte geeft, de lasten voor werkenden verlaagt en economische groei centraal stelt. De partij wil minder regeldruk, een aantrekkelijker vestigingsklimaat en een arbeidsmarkt die mensen activeert om te werken in plaats van afhankelijk te blijven van uitkeringen. Concrete voorstellen zijn het ondersteunen van duurzaamheid alleen als het rendeert, het versnellen van vergunningsprocedures voor strategische sectoren, en het hervormen van het sociaal vangnet zodat werken altijd loont.
Ondernemers meer ruimte en minder regeldruk
JA21 vindt dat het bedrijfsleven de motor is van de welvaart en dat de overheid ondernemers niet moet belemmeren met overmatige regels en lasten. Het huidige beleid zorgt volgens JA21 voor een verslechterd vestigingsklimaat en afnemende investeringen.
“Het bedrijfsleven zorgt voor banen en is van maatschappelijke waarde. Het besef dat het bedrijfsleven, en niet de staat, het grootste deel van onze welvaart oplevert, lijkt bij een deel van politiek en bestuurlijk Nederland te zijn verdwenen.”
“Investeringen en onze arbeidsproductiviteit nemen af, en door toenemende regeldruk, energieproblematiek, personeelstekorten en beleidsonzekerheid verslechtert ons vestigingsklimaat.”
Duurzaamheid en strategische sectoren alleen als het rendeert
JA21 ondersteunt duurzaamheid en circulaire economie alleen als het economisch rendabel is, en wil strategische sectoren beschermen door vergunningsprocedures te versnellen en minder afhankelijk te zijn van instabiele landen.
“Duurzaamheid en circulaire economie alleen ondersteunen als het rendeert.”
“Vergunningsprocedures versnellen voor onder andere stikstof en aansluitingen op het energienet. Door hierbij voorrang te geven aan strategische sectoren zoals defensie maken we onze industrie toekomstbestendig.”
“Strategische sectoren en kritieke productieketens behouden en waar nodig terughalen naar Nederland. We ondersteunen deze sectoren zodat Nederland kan beschikken over essentiële goederen en technologieën zonder te veel afhankelijk te zijn van politiek instabiele landen.”
Sociaal vangnet activeren, werken moet lonen
JA21 wil een sociaal vangnet dat mensen stimuleert om weer te gaan werken en stelt dat werken altijd meer moet opleveren dan niet werken. Bureaucratie moet worden verminderd en hulp moet gericht zijn op zelfstandigheid.
BBB benadrukt op pagina 23 het belang van regionale gelijkwaardigheid: elke regio moet meetellen en basisvoorzieningen moeten overal op peil blijven. De partij wil dat inwoners meer zeggenschap krijgen over hun eigen leefomgeving en pleit voor een overheid die dichtbij bestuurt, met actieve burgerparticipatie en minder Haagse centralisatie.
Elke regio telt en basisvoorzieningen op peil
BBB vindt dat alle regio’s in Nederland gelijkwaardig behandeld moeten worden, met behoud van lokale voorzieningen en cultuur. Dit standpunt adresseert het probleem van regionale ongelijkheid en het risico dat landelijke gebieden achterblijven. BBB wil dat voorzieningen als scholen, zorg en openbaar vervoer overal toegankelijk blijven en dat lokale tradities en cultuur worden gewaardeerd.
“Elke regio telt!”
“We houden de basisvoorzieningen op peil”
“De lokale cultuur klinkt hoorbaar door in streektalen en dialecten.”
“We komen op voor lokale tradities en gebruiken, zoals kermissen, schutterijen, trekkertrek, sinterklaasintochten, paasvuren, carbidschieten en jaarmarkten.”
Meer zeggenschap voor inwoners over hun leefomgeving
BBB wil dat inwoners meer invloed krijgen op ontwikkelingen in hun eigen omgeving, omdat zij het beste weten wat er speelt. Dit standpunt is een reactie op de ervaren afstand tussen burgers en de landelijke overheid en pleit voor actieve burgerparticipatie en inspraak bij lokale besluitvorming.
“Inwoners dienen meer zeggenschap te krijgen over hun eigen leefomgeving. Mensen weten zelf het beste wat daar speelt en waar behoefte aan is. Geef mensen invloed op wat er in hun eigen omgeving gebeurt en betrek ze daarom vanaf het begin bij plannen.”
“De overheid moet dan ook actief zoeken naar aanvullende vormen van burgerparticipatie.”
De PVV wil op pagina 23 van haar verkiezingsprogramma vooral de positie van boeren, tuinders en vissers versterken door minder regelgeving, meer ruimte voor traditionele landbouw en visserij, en een harde aanpak van dierenmishandeling. De partij verzet zich tegen Europese en nationale beperkingen op landbouw en visserij, en pleit voor overdraagbare vergunningen en het terugdraaien van het pulsvisverbod. D66 wordt niet expliciet genoemd, maar de voorstellen contrasteren duidelijk met het progressieve, groene beleid waar D66 vaak voor staat.
Minder regels en meer ruimte voor boeren en vissers
De PVV vindt dat boeren, tuinders en vissers te veel worden beperkt door regelgeving en Europese besluiten. Ze willen meer ruimte voor traditionele landbouw en visserij, overdraagbare vergunningen en het terugdraaien van het EU-verbod op pulsvisserij. Dit standpunt adresseert het probleem van krimpende sectoren en het verdwijnen van familiebedrijven, en is een direct tegengeluid tegen partijen als D66 die juist inzetten op verduurzaming en strengere milieuregels.
“Vissers verdienen onze steun. De PVV wil meer ruimte voor de visserij – ook zeker voor de bodem-, garnalen- en weervisserij. Wij willen geen stroomkabels door natuurgebieden waar garnalen- en kokkelvissers werken. Geen sterfhuisconstructie: alle vergunningen moeten overdraagbaar worden, zodat familiebedrijven blijven bestaan en ook jonge vissers een kans krijgen.”
“Pulsvisserij is duurzaam, maar toch door de EU verboden – complete waanzin. De PVV wil dat dit verbod wordt teruggedraaid.”
Harde aanpak dierenmishandeling en steun voor dierenwelzijn
De PVV profileert zich met een streng beleid tegen dierenmishandeling en malafide handel, en wil financiële steun voor ouderen met huisdieren. Dit standpunt is bedoeld om dierenwelzijn te verbeteren, maar onderscheidt zich van D66 door de nadruk op repressie en het verbod op ritueel slachten.
“Dierenmishandelaars, illegale dierenhandelaren, malafide broodfokkers, stropers, trofee- en plezierjagers verdienen niets anders dan een snoeiharde aanpak: torenhoge boetes, gevangenisstraffen, levenslange houdverboden en beroepsverboden.”
“Professionele Nationale Dierenambulance met uitrijverplichting en opvangmogelijkheden”
“Verbod op ritueel slachten”
“Financiële steun aan ouderen met een laag inkomen voor dierenartskosten”
Het CDA zet in op een integrale en preventieve aanpak van gezondheid en zorg, met nadruk op het versterken van de mentale gezondheid, het vergroten van de capaciteit in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), en het centraal stellen van het gezin en de gemeenschap. Concrete voorstellen zijn onder meer het uitbreiden van de ggz-capaciteit, het bieden van gratis voor- en vroegschoolse programma’s op indicatie, en het centraal stellen van het kind in de jeugdzorg.
Vergroten capaciteit en toegankelijkheid geestelijke gezondheidszorg
Het CDA wil de druk op de ggz verlichten door meer capaciteit te creëren, zodat iedereen die het nodig heeft toegang heeft tot intramurale zorg. Dit is een reactie op de groeiende mentale druk bij jongeren en volwassenen, en het tekort aan beschikbare zorgplekken.
“We willen dat er meer capaciteit komt in de ggz-instellingen, zodat alle mensen die dit nodig hebben gebruik kunnen maken van deze intramurale zorg.”
Integrale en preventieve aanpak jeugdzorg, kind centraal
Het CDA pleit voor een integrale benadering van jeugdzorg, waarbij het gezin, huisvesting, onderwijs en sociale omgeving worden meegenomen. Jeugdzorg moet aanvullend zijn, niet het startpunt, en jongeren moeten inspraak krijgen in hun zorgtraject.
“Het CDA wil een integrale aanpak bij hulp voor gezinnen, waarbij aandacht is voor een stabiele basis, zoals huisvesting, goed onderwijs, de impact van social media en het gezin.”
“Jeugdzorg moet aanvullend zijn, niet het startpunt. We zetten het kind centraal, niet de zorgaanbieder.”
“Jongeren moeten zoveel als mogelijk mee kunnen praten over wat zij denken dat nodig is en wie hun daarbij kan steunen.”
Gratis voor- en vroegschoolse programma’s op indicatie
Om de ontwikkeling van jonge kinderen te ondersteunen, stelt het CDA gratis voor- en vroegschoolse programma’s beschikbaar voor peuters die dat nodig hebben, op basis van indicatie.
“Voor alle peuters van twee en drie jaar die dat voor hun ontwikkeling nodig hebben, komen er op indicatie gratis voor- en vroegschoolse programma’s beschikbaar.”
D66 wil de woningmarkt eerlijker en betaalbaarder maken door het bouwen van meer sociale huurwoningen, het verminderen van belastingvoordelen voor huiseigenaren en het zwaarder belasten van beleggers. Huurders krijgen meer bescherming en inspraak, en er komen specifieke maatregelen om starters te helpen. De kern van hun visie is dat iedereen een betaalbaar en duurzaam huis moet kunnen vinden, passend bij het leven en de portemonnee.
Minimaal 30% sociale huur bij nieuwbouw
D66 wil wettelijk vastleggen dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huurwoningen komt. Dit moet zorgen voor gemengde wijken en meer betaalbare woningen voor mensen met lagere inkomens. De partij ziet regie en duidelijke afspraken over verdeling en toewijzing als essentieel.
Belastingvoordeel woningbezit afbouwen en beleggers zwaarder belasten
D66 wil het belastingvoordeel van woningbezit afbouwen en beleggers meer belasten om de woningmarkt eerlijker te maken. Hiermee wil de partij speculatie tegengaan en de positie van starters en huurders versterken.
“We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten.”
Meer bescherming en zeggenschap voor huurders
D66 vindt dat huurders meer bescherming en inspraak moeten krijgen, vooral bij verduurzaming van woningen. Dit moet zorgen voor meer zekerheid en invloed voor huurders op hun woonsituatie.
“Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.”
Starters helpen bij aankoop woning
D66 wil starters ondersteunen die kunnen aantonen dat hun hypotheeklast lager is dan hun huidige huur, zodat zij makkelijker een huis kunnen kopen. Dit moet de doorstroming op de woningmarkt bevorderen.
“Voor starters die kunnen aantonen dat de hypotheeklast lager is dan hun huidige hoge huur,”
DENK wil de inkomensongelijkheid in Nederland fors verkleinen door armoede te bestrijden, het minimumloon te verhogen en de bestaanszekerheid te vergroten. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals een hoger minimumloon, verlaging van de BTW op boodschappen, maandelijkse kinderbijslag en het versterken van het sociale vangnet. Hun visie is gericht op een rechtvaardige samenleving waarin iedereen kan rondkomen en de kloof tussen arm en rijk wordt gedicht.
Minimumloon verhogen naar 18 euro per uur
DENK ziet het verhogen van het minimumloon als essentieel om de bestaanszekerheid te vergroten en armoede te bestrijden. Hiermee willen ze het verschil tussen arm en rijk verkleinen en zorgen dat werken loont voor iedereen.
“Wij willen een eerlijk loon voor alle Nederlanders. Daarom zijn wij voor een verhoging van het minimumloon naar 18 euro per uur.”
BTW op boodschappen verlagen en prijsmaatregelen nemen
Om de stijgende kosten van levensonderhoud te verlichten, wil DENK de prijzen van boodschappen omlaag brengen door prijsmaatregelen en het verlagen van de BTW. Dit moet het dagelijks leven betaalbaarder maken, vooral voor mensen met lage inkomens.
“Wij willen dat de prijzen van boodschappen omlaag gaan. Dit doen wij door het nemen van prijsmaatregelen en het verlagen van de BTW.”
Maandelijkse kinderbijslag en verhoging kindgebonden budget
DENK wil gezinnen financieel ondersteunen door de kinderbijslag te verhogen en maandelijks uit te keren, evenals het verhogen van het kindgebonden budget. Dit moet de financiële positie van gezinnen structureel verbeteren.
“Wij willen gezinnen ondersteunen met een hogere kinderbijslag en een hoger kindgebonden budget. En in plaats van één keer per drie maanden, wordt de kinderbijslag elke maand uitbetaald. Net als in Duitsland en België.”
Extra investeringen in armoedebestrijding en toegankelijkere regelingen
De partij pleit voor meer investeringen in armoedebestrijding, toegankelijkere regelingen en een fulltime minister voor armoedebestrijding. Hiermee willen ze structureel de armoede terugdringen en de overheid actiever laten optreden.
“Wij staan voor extra investeringen in armoedebestrijding en in toegankelijkere armoederegelingen. Er komt een fulltime Minister voor Armoedebestrijding. De nieuwe regering legt zichzelf ambitieuze doelen op het gebied van het terugdringen van de armoede op.”
Sociale uitkeringen koppelen aan minimumloon en prijzen
Om de koopkracht van mensen te waarborgen, wil DENK dat uitkeringen meestijgen met het minimumloon en de prijzen. Zo blijft het sociale vangnet sterk en wordt bestaanszekerheid gegarandeerd.
“Werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden. De koppeling met het minimumloon blijft bestaan.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt in haar verkiezingsprogramma dierenrechten centraal en pleit voor een fundamentele herwaardering van de positie van dieren in de samenleving. De partij wil wettelijke erkenning van intrinsieke waarde van dieren, een einde aan de bio-industrie, en een verbod op dieronvriendelijke praktijken. Hun visie is radicaal: dierenwelzijn moet leidend zijn in beleid, met concrete maatregelen om dieren te beschermen tegen uitbuiting en leed.
Wettelijke erkenning van dierenrechten
PvdD wil dat dieren niet langer als gebruiksvoorwerpen worden gezien, maar als wezens met eigen rechten en belangen. Dit vraagt om een fundamentele wijziging van wetgeving en beleid, waarbij de intrinsieke waarde van dieren wordt erkend en beschermd.
“Dieren zijn geen dingen, maar levende wezens met bewustzijn, gevoel en eigen belangen. De intrinsieke waarde van het dier wordt wettelijk erkend.”
Einde aan de bio-industrie
De partij streeft naar het beëindigen van de intensieve veehouderij en bio-industrie, omdat deze structureel leidt tot dierenleed en milieuschade. Dit is een kernpunt dat PvdD onderscheidt van andere partijen.
“De bio-industrie wordt afgeschaft. Er komt een einde aan de grootschalige, intensieve veehouderij.”
Verbod op dieronvriendelijke praktijken
PvdD wil een verbod op specifieke dieronvriendelijke handelingen en praktijken, zoals het fokken op uiterlijke kenmerken die het welzijn schaden, het houden van dieren in kooien, en het gebruik van dieren voor vermaak of experimenten.
BVNL verwerpt op pagina 23 expliciet het zogeheten 'woke- en diversiteitsbeleid' en neemt afstand van genderneutraliteit en inclusiviteitsmaatregelen zoals die door partijen als D66 worden voorgestaan. De partij wil subsidies en privileges voor activistische NGO’s beëindigen, genderneutrale toiletten verbieden in overheidsgebouwen, en biologische mannen uitsluiten van vrouwensporten en -voorzieningen. BVNL kiest voor beleid dat volgens hen uitgaat van kwaliteit en traditionele normen, zonder aandacht voor diversiteit, genderidentiteit of inclusie.
Einde aan woke- en diversiteitsbeleid
BVNL stelt dat overheidsbeleid zich moet richten op kwaliteit en niet op diversiteit, genderidentiteit of inclusie, en verzet zich daarmee tegen het progressieve beleid van partijen als D66. De partij wil een einde maken aan alle vormen van woke- en diversiteitsbeleid binnen de overheid en door de overheid gefinancierde instellingen.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
Verbod op genderneutrale toiletten en uitsluiting biologische mannen
BVNL wil genderneutrale toiletten verbieden in overheidsgebouwen en biologische mannen weren uit vrouwensporten en -voorzieningen. Dit is een directe afwijzing van het inclusieve genderbeleid dat D66 juist bepleit.
Stoppen subsidie en privileges voor activistische NGO’s
BVNL wil dat NGO’s en actiegroepen die zich inzetten voor progressieve doelen, zoals milieu en mensenrechten, geen subsidie of ANBI-status meer krijgen. Dit is een duidelijke breuk met het beleid van D66, dat dergelijke organisaties vaak juist ondersteunt.
“NGO’s en activistische clubs zoals Greenpeace, Milieu Defensie, Extinction Rebellion en organisaties die mensenhandel stimuleren en/of procederen tegen de Nederlandse Staat krijgen geen subsidie meer en verliezen hun ANBI status. Loterijen die dergelijke actiegroepen financieel ondersteunen verliezen hun vergunning.”
Volt wil de energietransitie versnellen door een Europese Energie-unie te realiseren, waarbij de energiemix wordt verduurzaamd en kernenergie en waterstof een rol krijgen. De partij pleit voor centrale regie van de overheid op de aanleg van warmtenetten en het uitfaseren van aardgas, met oog voor duurzaamheid en betaalbaarheid. Volt zet in op een toekomstbestendige energievoorziening die klimaatdoelen en sociale rechtvaardigheid combineert.
Europese Energie-unie en verduurzaming energiemix
Volt ziet een Europese Energie-unie als essentieel voor een duurzame, betaalbare en betrouwbare energievoorziening. Ze willen de energiemix vergroenen, waarbij kernenergie en waterstof een rol spelen naast hernieuwbare bronnen. Dit moet bijdragen aan het versnellen van de energietransitie en het behalen van klimaatdoelen.
“1.4. Een Europese Energie-unie 23 / De energiemix 24 / Kernenergie in de mix 25 / Waterstof in de mix 26”
“We willen dat de Rijksoverheid regie neemt op de aanleg van warmtenetten. Gemeenten moeten bevoegd worden om te besluiten wanneer aardgas in de wijk wordt uitgefaseerd, met een planning voor het beoogde duurzame alternatief.”
Centrale regie en ondersteuning bij energietransitie
Volt pleit voor een actieve rol van de overheid in het aanleggen van duurzame energie-infrastructuur en het ondersteunen van burgers bij de overgang naar duurzame alternatieven. Dit omvat het nemen van verantwoordelijkheid bij funderingsschade door lage grondwaterstand en het versnellen van schadeafhandeling in Groningen en Noord-Drenthe.
“De overheid neemt, in geval van funderingsschade door structureel te lage grondwaterstand, het herstel van de fundering voor haar rekening.”
“Wij pleiten ervoor dat Groningers en Noord-Drenten eindelijk een goede, simpele en snelle afwikkeling van schade en versterking van hun huizen krijgen, waarbij zij zelf een volwaardige stem”
50PLUS is kritisch over het huidige energie-, klimaat-, stikstof- en natuurbeleid en pleit voor een koerswijziging waarbij nationale koppen op Europese regelgeving worden geschrapt en symboolpolitiek wordt vermeden. De partij wil een circulaire economie stimuleren, nationale CO2-heffingen afschaffen en stoppen met actieve industriepolitiek op nationaal en Europees niveau.
Geen nationale koppen op Europese klimaatregels
50PLUS vindt dat Nederland niet verder moet gaan dan Europese afspraken op het gebied van klimaat en energie, omdat extra nationale regels de economie schaden en weinig effect hebben op CO2-reductie. Ze willen gelijke regels voor iedereen binnen Europa en pleiten voor het stoppen van nationale CO2-heffingen.
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
Stoppen met actieve industriepolitiek
De partij is tegen actieve industriepolitiek op nationaal en Europees niveau, omdat dit leidt tot verstoringen en inefficiënties in de economie. 50PLUS ziet meer in een gelijk speelveld en concurrentie op basis van innovatie en efficiëntie.
“Stoppen met actieve industriepolitiek op nationaal en op Europees niveau,”
Stimuleren van circulaire economie
50PLUS wil een circulaire economie bevorderen door recycling van grondstoffen concurrerend te maken met het gebruik van nieuwe grondstoffen. Dit moet bijdragen aan duurzaamheid zonder de economie onnodig te belasten.
“Een circulaire economie waarbij het recyclen van grondstoffen concurrerend is met het gebruik van basisgrondstoffen.”
BIJ1 pleit voor een toegankelijke arbeidsmarkt en eerlijke uitkeringen en pensioenen, met bijzondere aandacht voor mensen in zware beroepen en ouderen met een migratieachtergrond. De partij wil structurele verbeteringen in het sociale zekerheidsstelsel, zodat niemand noodgedwongen hoeft door te werken en discriminatie op de arbeidsmarkt wordt aangepakt.
Toegankelijke arbeidsmarkt en eerlijke uitkeringen
BIJ1 vindt dat uitkeringen en pensioenen op een zodanig niveau moeten zijn dat mensen niet hoeven doorwerken na de AOW-leeftijd, en dat arbeidsdiscriminatie op basis van leeftijd wordt bestreden. Ook wil de partij de Regeling Vervroegd Uittreden (RVU) verbeteren en de regels voor aanvullende inkomensondersteuning versoepelen voor ouderen met een migratieachtergrond.
“Wij willen dat AOW en aanvullend pensioen van zo een niveau zijn dat niemand noodgedwongen hoeft door te werken na de AOW-leeftijd. Arbeidsdiscriminatie op basis van leeftijd pakken we keihard aan.”
“De Regeling Vervroegd Uittreden (RVU) die in 2024 door stakingen tot stand is gekomen is een goede 1e stap, maar wij willen de RVU-heffing helemaal afschaffen. Zodat het voor werknemers mogelijk wordt om een hoger bedrag of vroegere ingangsdatum af te dwingen via de cao-tafel.”
“Veel ouderen met een migratieachtergrond vragen de AIO (aanvullende inkomensondersteuning) aan vanwege het AOW-gat. De regels hiervan maken we soepeler.”
De SP wil bedrijven democratiseren door werknemers meer zeggenschap te geven in het bestuur en de raad van commissarissen. Dit moet zorgen voor een eerlijkere vertegenwoordiging van werknemersbelangen en meer focus op de lange termijn, in tegenstelling tot eenzijdige aandeelhoudersmacht.
Werknemers krijgen stem in bestuur en commissarissen
De SP vindt dat werknemers structureel inspraak moeten krijgen in het bestuur van bedrijven, zodat hun belangen beter worden vertegenwoordigd en bedrijven minder gericht zijn op korte termijn winst voor aandeelhouders. Dit sluit aan bij het onderwerp van pagina 23 van D66, waar het gaat over zeggenschap van werknemers in ondernemingen.
“Als eerste stap richting democratische bedrijven stellen we vast dat in het bestuur van een bedrijf altijd ten minste één bestuurder moet zitten die is verkozen door de werknemers die aan hen verantwoording moet afleggen. Werknemers krijgen in bedrijven met meer dan honderd werknemers allemaal één stem waarmee ze de raad van commissarissen mogen kiezen. Werknemers mogen de ene helft kiezen, de andere helft van de commissarissen wordt gekozen door de aandeelhouders.”
“Op deze manier worden de belangen van werknemers beter vertegenwoordigd en is er meer oog voor de lange termijn.”
“In het geval van bedrijven met veel negatieve externe effecten (zoals vervuiling, geluid, geur, etc.) wordt een derde door de werknemers, een derde door omwonenden en een derde door aandeelhouders gekozen.”
NSC benadrukt op pagina 23 het belang van een volledig toegankelijke samenleving voor mensen met een beperking en het beter beschermen van grondrechten tegen overheidsinmenging. Ze willen het VN Verdrag Handicap volledig implementeren en pleiten voor strengere begrenzing van overheidsbevoegdheden om de positie van burgers te versterken.
Volledige implementatie VN Verdrag Handicap
NSC vindt dat iedereen, ongeacht beperking, volledig moet kunnen participeren in de samenleving. Ze willen daarom het VN Verdrag Handicap volledig uitvoeren, samen met lagere overheden en belangenorganisaties, en drempels in de fysieke leefomgeving en het openbaar vervoer actief wegnemen.
“We onderkennen het belang van een toegankelijke samenleving waarin iedereen, ongeacht beperking, volledig kan participeren. Daarom zetten we ons in voor een volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap in nauwe samenwerking met lagere overheden en belangenorganisaties. Bijvoorbeeld door actief drempels weg te nemen in de fysieke leefomgeving en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer te verbeteren.”
Grondrechten van burgers beter beschermen
NSC stelt dat de overheid te vaak grondrechten van burgers schendt en wil deze rechten beter beschermen door overheidsbevoegdheden strakker te begrenzen en de positie van burgers te versterken.
“We willen de grondrechten van mensen beter beschermen door overheidsbevoegdheden strakker te begrenzen en door de positie van de burger te versterken.”
De SGP benadrukt het belang van vrijwilligerswerk en wil de inzet van vrijwilligers stimuleren en waarderen, met name in het licht van maatschappelijke betrokkenheid en sociale samenhang. De partij ziet vrijwilligers als essentieel voor de samenleving en pleit voor het verminderen van belemmeringen en het vergroten van hun rol.
Meer waardering en ruimte voor vrijwilligers
De SGP vindt dat vrijwilligerswerk van grote waarde is voor de samenleving en wil dat de overheid belemmeringen wegneemt en vrijwilligerswerk actief ondersteunt. Dit standpunt adresseert het belang van maatschappelijke inzet en het versterken van sociale netwerken, en sluit aan bij het onderwerp "vrijwilligers" zoals genoemd op pagina 23 van het SGP-programma (waar D66 doorgaans inzet op het stimuleren van vrijwilligerswerk).
“vrijwilligers: 19, 23, 47, 48, 50, 70, 72, 101”
De VVD wil fors investeren in infrastructuur om bereikbaarheid, economische groei en veiligheid te waarborgen. De partij zet in op het aanleggen en onderhouden van auto-, spoor- en waterwegen, het aanpakken van fileknelpunten en het versnellen van vergunningverlening, met bijzondere aandacht voor de bereikbaarheid van nieuwe woonwijken en het verduurzamen van de binnenvaart.
Investeren in infrastructuur voor bereikbaarheid en groei
De VVD ziet goede infrastructuur als essentieel voor economische groei, woonbereikbaarheid en veiligheid. Door te investeren in nieuwe en bestaande verbindingen en het oplossen van fileknelpunten, wil de partij zorgen dat mensen snel, goedkoop en veilig kunnen reizen. Ook wordt ingezet op innovatie, zoals kunstmatige intelligentie voor betere verkeersdoorstroming, en op verduurzaming van de binnenvaart.
“We investeren met de investeringsagenda voor nationale groei in onze infrastructuur en daarmee de bereikbaarheid van woonwijken, zodat we nieuwe auto-, spoor- en waterwegen kunnen aanleggen en bestaande verbindingen goed kunnen onderhouden. Daarnaast stellen we ons ten doel om de grootste knelpunten uit de file top-10 aan te pakken. We kijken bovendien ook naar een versnelling van vergunningverlening en de inzetbaarheid van kunstmatige intelligentie om de doorstroom van verkeer te verbeteren. Ook erkennen we het belang van de binnenvaart als efficiënt en duurzaam vervoersmiddel, en ondersteunen we verdere verduurzaming.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma