Verkiezingsprogramma's 2025 overOndernemerschap
BBB ziet ondernemerschap als de motor van de Nederlandse economie en wil ondernemers meer ruimte geven door regeldruk en lasten te verlagen, met speciale aandacht voor het mkb, familiebedrijven en startups. De partij pleit voor maatwerk, minder bureaucratie, betere toegang tot financiering en het stimuleren van innovatie en jong ondernemerschap. BBB wil dat de overheid ondernemers ondersteunt in plaats van belemmert, met beleid dat aansluit bij de praktijk en regionale kracht.
Minder regeldruk en lasten voor ondernemers
BBB stelt dat ondernemers te veel worden gehinderd door regels, bureaucratie en hoge lasten, wat ondernemerschap ontmoedigt. De partij wil drastisch minder regelgeving, maatwerk voor kleine ondernemers en bescherming tegen disproportionele lasten, zodat ondernemers zich kunnen richten op hun werk en innovatie.
“Niet de overheid creëert waarde, maar mensen die ondernemen, bouwen, verhandelen en verbeteren. Toch maken we het deze hardwerkende mensen steeds moeilijker. Regeldruk, hoge lasten en stroperige procedures ontmoedigen ondernemerschap, terwijl andere landen hun bedrijven juist koesteren. Dat moet anders.”
“BBB wil ruimte geven aan ondernemers, regels terugdringen, strategische sectoren versterken en investeren in innovatie en vakmanschap in de regio.”
“Een stop op onzinnige regels voor kleine ondernemers. Richtlijnen moeten proportioneel vertaald worden in Nederlandse regelgeving: wat voor Shell geldt, mag niet ook voor de slager op de hoek gelden.”
“Bescherming tegen onevenredige lasten. BBB verzet zich tegen eenzijdige lastenverzwaring vanuit OESO of EUafspraken die het mkb disproportioneel raken.”
“Minder regelgeving. De regelgeving op nationaal niveau moet drastisch verminderen en worden getoetst op de impact op ons concurrentievermogen.”
Maatwerk en ondersteuning voor mkb en familiebedrijven
BBB erkent het mkb en familiebedrijven als de ruggengraat van de economie en wil dat beleid beter aansluit bij hun praktijk. De partij pleit voor maatwerk, eenvoudige toegang tot financiering, eerlijke behandeling en het stimuleren van brede innovatie.
“Mkb’ers en kleine zelfstandigen zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie. Ze zorgen voor werk, vakmanschap, levendige dorpen en persoonlijke dienstverlening. Maar juist deze ondernemers krijgen het vaak het zwaarst te verduren: ze worden overspoeld met regels die zijn bedacht voor multinationals, krijgen moeilijk toegang tot financiering en zien hun winkelstraat of camping langzaam verdwijnen.”
“Toegang tot microfinanciering verbeteren. Eenvoudige en regionale kredietmogelijkheden voor kleine ondernemers die willen investeren of starten.”
“BBB staat voor een overheid die snapt hoe het is om zelf met de laarzen in de klei te staan of achter de toonbank te werken. We kiezen voor maatwerk, praktische ruimte en eerlijke behandeling van ondernemers in alle regio’s.”
“Familiebedrijven en het mkb moeten gestimuleerd worden door hen ruimte te bieden voor brede innovatie, zodat zij kunnen groeien en zich aanpassen aan veranderende marktomstandigheden.”
Stimuleren van jong ondernemerschap en innovatie
BBB wil jong ondernemerschap en innovatie bevorderen door begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs. Startups en groeibedrijven moeten eenvoudiger kunnen doorgroeien, met minder juridische drempels en meer investeringsmogelijkheden.
“Jong ondernemerschap stimuleren. Jongeren die willen ondernemen krijgen begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs om ondernemerschap te ontwikkelen.”
“Startups en jonge bedrijven zijn onmisbaar voor de vernieuwingskracht van Nederland. Maar doorgroeien is vaak moeilijk. BBB wil ruimte voor praktische innovatie, met echte maakwaarde voor Nederland.”
“Eenvoudige juridische structuren voor doorgroei. Startups en groeibedrijven moeten niet vast lopen in dure juridische trajecten bij investeringen of overnames.”
“Meer durfkapitaal uit eigen land. BBB wil dat pensioenfondsen, regionale ontwikkelmaatschappijen en de overheid gezamenlijk investeren in Nederlandse groeibedrijven.”
Regionale economische ontwikkeling en gelijk speelveld
BBB vindt dat economisch beleid te veel op de Randstad is gericht en wil groeikansen in andere regio’s benutten. De partij pleit voor investeringen in regionale clusters, een gelijk speelveld in grensregio’s en versterking van regionale ecosystemen.
“Het economisch beleid van de rijksoverheid richt zich nog te vaak op de Randstad en een paar grote kennisclusters. Daardoor blijven andere delen van Nederland met name grensregio’s en plattelandsgebieden achter, terwijl daar volop economische kansen liggen.”
“Groeikansen buiten de Randstad verzilveren. De rijksoverheid onderzoekt de mogelijkheden om gericht te investeren in kansrijke regionale economische clusters, zoals agrofood in Noordoost Nederland, hightech in Twente en zorginnovatie in Limburg.”
“Gelijk speelveld in grensregio’s. Wat net over de grens wél kan, moet hier ook kunnen. Vergunningsprocedures, infrastructuur en investeringsvoorwaarden worden ook afgestemd op de praktijk in de regio.”
Hervorming aanbestedingsbeleid ten gunste van mkb
BBB wil dat mkb-bedrijven eerlijke en haalbare toegang krijgen tot overheidsopdrachten, met nadruk op praktische uitvoerbaarheid en maatschappelijke waarde.
“Door hervorming van het aanbestedingsbeleid krijgen mkb bedrijven eerlijke én haalbare toegang tot overheidsopdrachten, met nadruk op praktische uitvoerbaarheid en maatschappelijke waarde.”
De SGP ziet ondernemers als de motor van de economie en pleit voor een voorspelbaar, ondersteunend overheidsbeleid dat ondernemerschap stimuleert, vooral voor het mkb, familiebedrijven en zzp’ers. De partij wil regeldruk verminderen, fiscale lasten verlichten, financiering verbeteren en meer ruimte geven aan innovatie en duurzame keuzes. Kern van hun visie is een waardengedreven economie waarin ondernemerschap wordt gekoesterd, met oog voor sociale samenhang en lange termijn.
Voorspelbaar en ondersteunend overheidsbeleid voor ondernemers
De SGP benadrukt het belang van een stabiel en voorspelbaar beleid, zodat ondernemers weten waar ze aan toe zijn, met name op het gebied van belastingen en regelgeving. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en ondernemers stimuleren te investeren en te innoveren.
“Basisvereiste hiervoor is voorspelbaar overheidsbeleid zodat ondernemers weten waar zij van op aan kunnen, zeker ook ten aanzien van belastingen. Een einde aan gezwabber dus.”
“Overheid en bedrijfsleven maken afspraken in een langjarig, nationaal ondernemersakkoord over onder meer belastingklimaat, regeldruk, verduurzaming en financiering.”
Minder regeldruk en administratieve lasten
De partij wil een forse vermindering van regels en administratieve lasten, vooral die uit Brussel, om ondernemers meer ruimte te geven en innovatie te bevorderen.
“Er komt een uitgebreide regelschrap-operatie waarbij zeker een kwart van de regels verdwijnt.”
“Bij het doorrekenen van nieuwe wetsvoorstellen, wordt consequent een inschatting gemaakt van de regeldruk en de bijbehorende kosten die bedrijven hiervoor maken in uren, naast de kosten voor de overheid.”
Fiscale lastenverlichting en betere toegang tot financiering
De SGP wil de winstbelasting en werkgeverslasten verlagen, vooral voor het mkb en familiebedrijven, en het makkelijker maken om financiering te krijgen via garantiestellingen, durfkapitaal en non-bancaire financiers.
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb.”
“Er komen verbeterde garantiestellingen voor kleine kredieten en grote financiers, zoals pensioenfondsen, worden gestimuleerd hun geld hierin te steken.”
“De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snelgroeiende bedrijven met veel potentie en een hoog risico wordt gestimuleerd.”
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
Wettelijke erkenning en betere positie voor zzp’ers
De SGP wil een heldere wettelijke positie voor zzp’ers, met duidelijke criteria, sectorgericht toezicht op schijnzelfstandigheid, en ruimte voor eigen voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid en pensioen.
“Zelfstandigen krijgen eindelijk de wettelijke erkenning die zij verdienen door een heldere definitie met bijbehorende criteria vast te leggen.”
“Met de zelfstandigenwet wordt hiervoor een sectoraal rechtsvermoeden en een toets op zelfstandigheid en werkrelatie geïntroduceerd.”
“Zzp’ers worden vooraf actief geïnformeerd over de mogelijke consequenties en risico’s van ondernemerschap. Het treffen van eigen voorzieningen voor situaties van inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid en pensioen wordt aangemoedigd en beter gefaciliteerd.”
“Er komt een opt-out op de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers die gegarandeerd en langjarig zelf andere, passende maatregelen voor hun risico’s treffen.”
Stimuleren van innovatie, maakindustrie en regionale economie
De SGP wil investeren in innovatie, praktijkgericht onderzoek en de maakindustrie aantrekkelijker maken, met speciale aandacht voor het MBO en regionale ontwikkelingsmaatschappijen.
“De regionale economie wordt versterkt door extra te investeren in de regionale ontwikkelingsmaatschappijen.”
“Er komt meer geld voor praktijkgericht onderzoek door hogescholen in samenwerking met het regionale mkb.”
“Werken in de maakindustrie moet op alle mogelijke manieren aantrekkelijker worden gemaakt en gestimuleerd, ook door de overheid.”
Duurzaam en sociaal ondernemerschap stimuleren
De partij wil bedrijven stimuleren om duurzame en eerlijke keuzes te maken, onder meer via fiscale aanpassingen, subsidies en duurzaam inkoopbeleid van de overheid.
“Bedrijven worden (financieel) gestimuleerd duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, door middel van fiscale aanpassingen en verruiming van subsidies.”
“De overheid selecteert bij aanbestedingen niet alleen op de laagste prijs, maar stimuleert in haar inkoopbeleid ook duurzame en sociale keuzes.”
Het CDA ziet ondernemerschap als essentieel voor een gezonde, toekomstbestendige economie en wil het ondernemersklimaat versterken door minder regeldruk, betere toegang tot financiering en gericht fiscaal beleid. Ze pleiten voor een nationale investeringsbank, stimuleren innovatie en investeren in regionale ecosystemen. Het CDA wil ondernemers meer vertrouwen geven en het plezier in ondernemen terugbrengen door voorspelbaar beleid en concrete ondersteuning.
Minder regeldruk en voorspelbaar beleid voor ondernemers
Het CDA erkent dat de regeldruk en onvoorspelbaarheid van beleid ondernemers ontmoedigen en wil daarom regels versimpelen, rapportages efficiënter maken en het beleid stabieler en betrouwbaarder maken. Dit moet het ondernemersklimaat verbeteren en het plezier in ondernemen terugbrengen.
“We zetten met prioriteit in op deregulering: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages.”
“We komen met een versterkt programma om regeldruk aan te pakken, rapportages te versimpelen en overlap te voorkomen.”
“Onze doelstelling is: minder regels (scherpe reductie van zeker 20 procent), betere regelgeving (duidelijker, eenduidiger en doelgerichter) en efficiëntere verantwoording en rapportages.”
“Voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat is betrouwbaar en stabiel overheidsbeleid cruciaal, met een concurrerend investeringsklimaat...”
Oprichting van een Nationale Investeringsbank en betere toegang tot kapitaal
Het CDA wil de toegang tot financiering voor ondernemers, met name mkb en innovatieve bedrijven, verbeteren door de oprichting van een Nationale Investeringsbank en het stimuleren van private investeringen. Dit moet vooral de vroege fase van techbedrijven ondersteunen en het Nederlandse verdienvermogen vergroten.
“We richten een nationale investeringsbank op die investeringen in Nederland aanjaagt.”
“We ontwikkelen Invest NL, Invest International en onderdelen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) door tot een Nationale Investeringsbank: één sterke overheidsinvesteringspartner, een brede nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling met slagkracht en kapitaal.”
“Daarmee stimuleren we ook private investeerders om in de meest risicovolle vroege fase van veelbelovende techbedrijven te investeren.”
“(Mkb)bedrijven moeten makkelijker geld kunnen aantrekken. We zetten met urgentie in om een verder geïntegreerde Europese kapitaalmarkt snel en daadwerkelijk tot stand te brengen om de beschikbaarheid van (durf)kapitaal voor bedrijven te verhogen...”
Gericht fiscaal beleid en behoud van ondernemersregelingen
Het CDA wil het fiscale beleid voorspelbaar en aantrekkelijk houden voor ondernemers door bestaande regelingen te behouden en versnipperde regelingen te vereenvoudigen. Dit moet investeringen, innovatie en werkgeverschap stimuleren.
“We voeren actief economisch en fiscaal beleid om bedrijven en investeringen aan te trekken en te behouden. We behouden de expatregeling, de innovatiebox en de (uitgebreide) WBSO, scherpen de renteaftrekbeperking niet verder aan en komen niet aan de inkoop van eigen aandelen.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
Stimuleren van innovatie en regionale ecosystemen
Het CDA wil innovatie aanjagen door te investeren in technologie, samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen, en het versterken van regionale ecosystemen. Dit moet het toekomstig verdienvermogen van Nederland vergroten en ondernemers ondersteunen bij de transitie naar nieuwe markten.
“We geven het Groeifonds een nieuwe impuls en investeren daarmee in nieuwe technologieën die nodig zijn voor de toekomst. Nederlandse toponderzoeksinstellingen brengen we actief in stelling en sluiten aan bij Europese technologieprogramma’s...”
“We stimuleren regionale ecosystemen, samenwerkingen tussen onderwijsinstellingen, bedrijven en medeoverheden investeren in innovatie.”
Duidelijkheid en zekerheid voor zelfstandigen (zzp’ers)
Het CDA erkent het belang van zelfstandigen voor de economie en wil hun positie verduidelijken door wetgeving aan te passen en schijnzelfstandigheid aan te pakken. Tegelijkertijd willen ze werkgeverschap aantrekkelijker maken en meer zekerheid bieden aan werkenden.
“Daarnaast leveren zelfstandigen een belangrijke bijdrage aan de economie. Opdrachtgevers en opdrachtnemers horen te weten waar ze aan toe zijn. Daarom is het van groot belang om te werken aan verdere verduidelijking óf en wannéér je als zzp’er aan de slag kunt.”
“We maken de positie van zelfstandigen duidelijker door wetgeving aan te passen en te blijven inzetten op goede communicatie. Zelfstandigen moeten verantwoordelijkheid nemen voor een inkomensvoorziening bij arbeidsongeschiktheid (ook voordat de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid voor Zelfstandigen in werking treedt) en een toereikend pensioen.”
“We zetten de handhaving door de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid door en introduceren een rechtsvermoeden van werknemerschap onder een bepaald tarief.”
BVNL ziet ondernemerschap als de motor van de Nederlandse economie en pleit voor maximale ondernemersvrijheid, minder overheidsbemoeienis en lagere belastingen. De partij wil het vestigingsklimaat verbeteren door concrete maatregelen zoals een vlaktaks, het schrappen van regels en bureaucratie, en het afschaffen van de dividendbelasting. BVNL benadrukt dat succes en ambitie beloond moeten worden en dat ondernemers ruimte en waardering verdienen.
Lagere belastingen en minder regels voor ondernemers
BVNL wil het ondernemingsklimaat versterken door lasten te verlagen en regelgeving te verminderen, zodat ondernemers meer vrijheid en kansen krijgen. De partij ziet hoge belastingen en bureaucratie als rem op groei en innovatie, en wil een gelijk speelveld zonder extra nationale regels bovenop EU-wetgeving.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“BVNL wil de belastingen en werkgeverslasten voor ondernemers omlaag brengen, de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde. Geen koppen op EU-wetgeving.”
“BVNL wil dat MKB-ondernemers in vrijheid kunnen ondernemen en daar een goede boterham aan kunnen verdienen. Het MKB is de ruggengraat van de samenleving, maar wordt steeds meer als melkkoe gebruikt. Daarom willen wij lagere belastingen, minder bureaucratie, simpeler arbeidsrecht en meer vrijheid voor het MKB.”
Afschaffen van specifieke lasten en verplichtingen
BVNL wil concrete lasten en verplichtingen voor ondernemers schrappen, zoals de dividendbelasting, het UBO-register, en de Wet op Witwassen en Financiering Terrorisme (WWFT). Dit moet het ondernemerschap aantrekkelijker en minder risicovol maken.
“Mede daarom pleit BNVL voor de afschaffing van de dividendbelasting en een forse verlaging van de vennootschapsbelasting.”
“Het UBO-register wordt afgeschaft.”
“De Wet op Witwassen en Financiering Terrorisme (WWFT) wordt afgeschaft.”
“Geen verplichte ondernemingsraad voor bedrijven.”
Belonen van ambitie en risico, niet straffen
BVNL vindt dat ondernemers, ZZP’ers en vakmensen gewaardeerd en beloond moeten worden voor hun inzet en risico’s. De partij keert zich tegen hoge belastingen op succes en wil dat werken en ondernemen altijd meer oplevert dan niets doen.
“Belonen in plaats van straffen. Risico nemen moet lonen. Ondernemers, zelfstandigen, vakmensen en iedereen die hard werkt in de Nederlandse bedrijven zijn de ruggengraat van Nederland – zij verdienen ruimte, geen regels.”
“Geen exorbitante belastingen om collectivistische hobby’s te kunnen betalen.”
“BVNL vindt dat mensen mogen dromen en ambitieus mogen zijn. Succes moet beloond worden, net als mensen die hard werken en veel bijdragen aan de samenleving. Werken moet lonen en moet meer opleveren dan niets doen.”
Structurele hervormingen en klassiek-liberale visie
BVNL baseert haar beleid op klassiek-liberale en economisch rechtse principes, met minimale staatsinterventie en maximale ondernemersvrijheid. De partij ziet de overheid vooral als bewaker van de rechtsorde, niet als motor van economische vooruitgang.
“Onze visie is geworteld in de Oostenrijkse School van de economie, waarin ondernemersvrijheid, eigendomsrechten en individuele verantwoordelijkheid centraal staan.”
“Wij zien de overheid niet als motor van vooruitgang, maar als bewaker van de rechtsorde en vrijheid. De staat moet dienstbaar zijn aan de burger, niet andersom.”
FVD ziet ondernemerschap als de motor van de Nederlandse economie en pleit voor minder overheidsbemoeienis, lagere belastingen en meer vrijheid voor ondernemers. De partij wil concrete lastenverlichting, minder regels en meer ruimte voor MKB’ers en ZZP’ers om te groeien en te innoveren. FVD stelt voor om fiscale voordelen te vergroten, bureaucratie te verminderen en ondernemerschap al in het onderwijs te stimuleren.
Radicale verlaging van belastingen en lasten voor ondernemers
FVD wil dat ondernemerschap loont door de belastingdruk fors te verlagen en regels te schrappen, zodat ondernemers meer ruimte krijgen om te groeien en te investeren. De partij ziet hoge lasten en bureaucratie als een directe belemmering voor ondernemerschap en innovatie.
“We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, en we maken de eerste €1.000 verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) belastingvrij. We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren.”
“Ambitie moet lonen: ruimte voor ondernemerschap, belastingen omlaag.”
“Een kleine, dienstbare overheid en minder bureaucratie maken de weg vrij voor ondernemers om te innoveren en te groeien.”
“We verhogen de hoge VPB-grens naar €1 miljoen, zodat bedrijven niet bestraft worden als ze winst maken.”
Meer vrijheid en minder verplichtingen voor MKB’ers en ZZP’ers
FVD wil dat MKB’ers en ZZP’ers niet langer worden gezien als een probleem, maar als de motor van de samenleving. De partij pleit voor het schrappen van verplichte verzekeringen, versoepeling van het ontslagrecht, belastingvrije bedrijfsopvolging en het afschaffen van belemmerende regelgeving.
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
“We breiden de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) standaard uit naar 100% vrijstelling, zodat bedrijven altijd belastingvrij kunnen worden overgedragen aan de volgende generatie.”
“We verhogen de zelfstandigenaftrek voor ZZP-ers naar €15.000, zodat hard werken loont.”
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
“We schaffen de WWFT af (criminelen gaan toch wel hun gang), zodat normale, onschuldige burgers niet als halve crimineel behandeld worden door hun bank.”
“We schrappen de Anti-ZZP wet, zodat ZZP-ers zelf kunnen beslissen voor wie ze werken en aan wie ze factureren.”
Stimuleren van ondernemerschap in het onderwijs
FVD wil ondernemerschap en praktische vaardigheden al in het beroepsonderwijs centraal stellen, zodat jongeren worden voorbereid op zelfstandig ondernemerschap en direct inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt.
Minder bureaucratie en meer privacy voor ondernemers
De partij wil de administratieve lastendruk voor ondernemers verminderen en hun privacy beter beschermen door het afschaffen van registers en overbodige regelgeving.
“We schaffen dit register af, zodat de bureaucratie wordt teruggedrongen en privacy voor ondernemers wordt gegarandeerd.”
JA21 ziet ondernemerschap als de motor van economische groei en pleit voor een overheid die ondernemers faciliteert in plaats van belemmert. De partij wil regeldruk en belastingen fors verlagen, het belastingstelsel vereenvoudigen, innovatie stimuleren en het mkb en familiebedrijven maximaal ondersteunen. Hun visie draait om het creëren van ruimte voor ondernemers om te groeien, te investeren en te innoveren, met minder bureaucratie en meer voorspelbaarheid.
Regeldruk en bureaucratie fors verminderen
JA21 stelt dat overmatige regelgeving en bureaucratie ondernemers belemmeren in hun groei en innovatie. De partij wil drastisch minder regels, een eenvoudiger systeem en een overheid die ondernemers vertrouwt in plaats van wantrouwt.
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat.”
“JA21 wil ruimte voor ondernemers creëren door onnodige regeldruk in de logistieke vergunningverlening af te schaffen en door met minder bureaucratie de transportsector aantrekkelijk te maken voor jonge ondernemers en chauffeurs.”
Belastingen vereenvoudigen en verlagen
JA21 vindt het huidige belastingstelsel te complex en belastend voor ondernemers. Ze willen één helder tarief voor de vennootschapsbelasting, directe aftrekbaarheid van investeringen en lagere lasten op arbeid en ondernemerschap.
“Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren.”
Innovatie en digitalisering stimuleren
JA21 wil ondernemers stimuleren om te innoveren en digitaliseren, met name door regelgeving te vereenvoudigen en investeringen in technologie en AI te ondersteunen.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
Mkb en familiebedrijven maximaal ondersteunen
JA21 erkent het belang van het mkb en familiebedrijven voor de economie en wil hun positie versterken door investeringen te vergemakkelijken en erf- en schenkbelasting af te schaffen.
Minder overheidssturing en subsidies
JA21 wil een einde maken aan overheidssturing en verstorende subsidies, zodat ondernemers meer vrijheid en verantwoordelijkheid krijgen.
“Drastische afbouw van subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren. Er komt een einde aan het sturen van de economie vanuit de overheid.”
“De overheid is veel te sturend in onze economie. Voor ieder probleem worden nieuwe regelingen en subsidies bedacht. Dit maakt mensen afhankelijk en belemmert hun keuzevrijheid.”
Volt ziet ondernemerschap als essentieel voor innovatie, duurzaamheid en maatschappelijke vooruitgang. Ze willen ondernemerschap stimuleren door regeldruk te verlagen, toegang tot financiering te verbeteren, en gerichte ondersteuning te bieden aan duurzame, sociale en innovatieve ondernemers. Concrete voorstellen zijn onder meer het oprichten van een Nationale Investeringsbank, het vereenvoudigen van subsidieregelingen, en het stimuleren van medewerkersparticipatie en sociaal ondernemerschap.
Regeldruk verlagen en administratieve lasten verminderen
Volt erkent dat ondernemers belemmerd worden door administratieve druk en complexe regelgeving. Ze willen ondernemen makkelijker maken door regeldruk te verlagen, subsidieregelingen overzichtelijker te maken en aansluiting te zoeken bij Europese initiatieven om grensoverschrijdend ondernemen te vergemakkelijken.
“We verlagen de regeldruk, maken subsidieregelingen overzichtelijker en verbeteren de toegang tot financiering en duurzame energie.”
“Er moet een Rijksprogramma Vermindering Administratieve Lastendruk voor ondernemers komen. ... In dit Rijksprogramma moet de overheid inzetten op het zoeken van aansluiting bij andere EU-landen om ondernemen over de grens zo makkelijk mogelijk te maken.”
Gerichte financiële ondersteuning en investeringen
Volt wil de toegang tot financiering voor ondernemers verbeteren, met speciale aandacht voor innovatie, duurzaamheid en regionale spreiding. Ze stellen voor om een Nationale Investeringsbank op te richten, leenmogelijkheden tegen risicovrije rente te bieden, en de energie-investeringsaftrek voor het mkb te verruimen.
“We richten een Nationale Investeringsbank (NIB) op met voldoende publieke middelen, toegang tot de kapitaalmarkt middels staatsgarantie en een breed mandaat om de Nederlandse investeringsopgave te kunnen realiseren.”
“We creëren leenmogelijkheden tegen risicovrije rente bij de overheid voor ondernemers die willen verduurzamen.”
“We verlagen de ondergrens voor de energie-investeringsaftrek (EIA). Mkb’ers willen verduurzamen, maar lopen vast op kosten en regels.”
Stimuleren van duurzaam, sociaal en innovatief ondernemerschap
Volt legt nadruk op het stimuleren van ondernemerschap dat bijdraagt aan duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. Ze willen ondernemers ondersteunen bij de ontwikkeling van duurzame bedrijfsmodellen, sociaal ondernemerschap bevorderen, en medewerkersparticipatie uitbreiden.
“We stimuleren duurzaam ondernemerschap en ondersteunen ondernemers met de ontwikkeling en implementatie van sociaal rechtvaardige, duurzame bedrijfsmodellen met duidelijke toegevoegde waarde voor de maatschappij, zoals steward-ownership.”
“Sociaal ondernemerschap is een bewezen en krachtige manier om economische groei en een positieve maatschappelijke impact te realiseren. Volt wil het potentieel aan sociaal ondernemerschap benutten door het oprichten van grote samenwerkingsfondsen waaruit sociale ondernemingen en traditionele bedrijven gezamenlijke projecten kunnen financieren.”
“We vergroten de binding van medewerkers met (de doelstellingen van) de onderneming door de mogelijkheden van medewerkersparticipatie in ondernemingen te verkennen, uit te breiden en te benutten.”
Specifieke ondersteuning voor start-ups en scale-ups
Volt wil het start-upklimaat versterken door gerichte investeringen, fiscale stimulansen en medewerkersparticipatie. Ze pleiten voor meer durfkapitaal, cofinancieringsfondsen voor Europese innovatiefondsen, en het uitbreiden van Angel-regelingen.
“De overheid neemt een leidende en sturende rol op zich in de ontwikkeling van een volwassen start-upklimaat door niet alleen gerichter maar ook méér te investeren in start-ups.”
“We creëren een Nederlands cofinancieringsfonds om deelname aan Europese innovatiefondsen makkelijker te maken en het aanvraagproces los te trekken van de ministeries.”
“De Nationale Investeringsbank breidt het aantal Angel-regelingen uit. Er worden fiscale stimuleringsregelingen voor start-ups uitgewerkt, waardoor expertise en kennis uit de praktijk beter benut wordt bij investeringen in jonge bedrijven.”
“We maken medewerkersparticipatie in de vorm van aandelenopties mogelijk. Hierdoor zijn werknemers meer gebonden aan een bedrijf en zullen zij minder snel weer vertrekken.”
De ChristenUnie ziet ondernemerschap als essentieel voor een duurzame, toekomstbestendige economie waarin mens, maatschappij en milieu centraal staan. Ze willen regeldruk verminderen, innovatie stimuleren, familiebedrijven en jonge ondernemers ondersteunen, en ondernemers meer ruimte geven om zelf doelen te bereiken. Concrete voorstellen zijn onder andere het verminderen van administratieve lasten, investeren in innovatie en beroepsonderwijs, en het stimuleren van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Minder regeldruk en meer vertrouwen in ondernemers
De ChristenUnie vindt dat ondernemers te veel worden belast met onnodige regels en administratieve lasten, wat innovatie en ondernemerschap belemmert. Ze pleiten voor doelsturing in plaats van middelvoorschriften en voorspelbaar beleid, zodat ondernemers meer ruimte krijgen om hun doelen te bereiken.
“De overheid reduceert de regeldruk en wordt een stabiele en betrouwbare partner voor bedrijven. Het uitblijven van (snelle) vergunningverlening, een gebrek aan netcapaciteit en veel regeldruk staan een goed ondernemersklimaat in de weg. Deze obstakels worden met vaart aangepakt.”
“Deze onnodige regeldruk moet minder, of het nu om mkb-bedrijven, financiële instellingen of beursgenoteerde ondernemingen gaat. Wat de ChristenUnie betreft stuurt de overheid op doelen in plaats van middelvoorschriften, waarbij ondernemers zelf aan het stuur zitten om deze te bereiken, en niet voorgeschreven krijgen op welke wijze ze deze doelen moeten halen.”
“De overheid wijzigt te vaak van koers, bijvoorbeeld als het gaat over belastingtarieven, subsidieregelingen of regelgeving. Die onvoorspelbaarheid is fnuikend voor ondernemers. Zij hebben behoefte aan een duidelijk en voorspelbaar beleid.”
Investeren in innovatie, groeikapitaal en samenwerking
De partij wil ondernemerschap stimuleren door te investeren in innovatie, het verbeteren van toegang tot groeikapitaal voor mkb, start-ups en scale-ups, en het versterken van samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en onderwijs.
“We verbeteren de toegang van het mkb, start-ups en scale-ups tot groeikapitaal, ook via non-bancaire financiers als Qredits. We versterken de regionale industrieclusters, bijvoorbeeld via een investeringsdeal waar huisvesting onderdeel van is.”
“Om onze toekomstige welvaart zeker te stellen is het van belang om nu te investeren in innovatie en productiviteit. Dat vraagt om een beter samenspel van wetenschap, kennisinstituten, opleidingen en bedrijven.”
Ondersteuning van jonge ondernemers en ondernemerschap in het onderwijs
De ChristenUnie wil ondernemerschap onder jongeren bevorderen door te investeren in beroepsonderwijs, techniekhavo’s en samenwerking met bedrijven. Ze stimuleren ondernemerschap vanuit het hoger onderwijs, onder andere door afspraken over intellectueel eigendom mogelijk te maken.
“We investeren volop in het beroepsonderwijs en geven ruimte aan jonge ondernemers. Dat is nodig, nu veel kennis met pensioen gaat.”
“We stimuleren ondernemerschap vanuit het hoger en wetenschappelijk onderwijs, bijvoorbeeld door het mogelijk maken van afspraken over het intellectueel eigendom van tijdens een studie ontwikkelde innovaties.”
Stimuleren van maatschappelijk verantwoord ondernemen
De ChristenUnie wil dat bedrijven die overheidssteun ontvangen, internationale normen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen onderschrijven en naleven. Ze willen normering vanuit de overheid om duurzaamheid en eerlijke arbeidsverhoudingen te bevorderen.
“Het uitgangspunt wordt dat bedrijven die van overheidssteun gebruikmaken, de OESO-normen rond internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen onderschrijven en naleven.”
“Natuurlijk is normering vanuit de overheid hierbij nodig, bijvoorbeeld om achterblijvers te prikkelen om ook die goede keuzes te maken.”
Familiebedrijven en bedrijfsopvolging ondersteunen
De partij waardeert de rol van familiebedrijven in de lokale samenleving en wil deze ondersteunen met een goede bedrijfsopvolgingsregeling en het verminderen van fiscale onevenwichtigheden.
“Familiebedrijven zijn vaak geworteld in de (lokale) samenleving. De ChristenUnie waardeert die rol van familiebedrijven, en steunt initiatieven die bijdragen aan het floreren van dit deel van de economie. Een goede, doeltreffende en doelmatige bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) maakt daar deel van uit.”
Boeren en agrarisch ondernemerschap meer ruimte geven
De ChristenUnie wil dat boeren weer kunnen ondernemen door doelsturing in plaats van middelvoorschriften, en door bedrijfsspecifieke doelen en meer vertrouwen in het vakmanschap van de boer.
“Boeren moeten weer kunnen ondernemen. Er komt daarom zoveel mogelijk doelsturing in plaats van middelvoorschriften. Om de boer in zijn kracht te zetten, worden abstracte, landelijke doelen bedrijfsspecifiek gemaakt. De overheid werkt vanuit vertrouwen in het vakmanschap van de boer, en ondersteunt waar nodig.”
De VVD ziet ondernemerschap als de motor van economische groei en wil ondernemers maximale ruimte geven door lasten te verlagen, bureaucratie te verminderen en het ondernemersklimaat wettelijk te beschermen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het wettelijk vastleggen van de plicht tot een goed ondernemersklimaat, lagere belastingen, snellere vergunningverlening, en een eerlijk vangnet bij faillissement. Innovatie, familiebedrijven en het mkb krijgen bijzondere aandacht, met extra steun voor start- en scale-ups.
Wettelijk vastleggen van een goed ondernemersklimaat
De VVD wil dat de overheid wettelijk verplicht wordt het ondernemersklimaat te verbeteren, met minder bureaucratie, stabiele regels en lagere lasten. Dit moet ondernemers zekerheid bieden en Nederland aantrekkelijk houden voor bedrijven.
“We leggen wettelijk vast dat de Nederlandse overheid de plicht heeft het ondernemersklimaat te verbeteren. Daarbij hoort een stabiel fiscaal klimaat, minder bureaucratie en stimulering van groeitechnologieën.”
“We leggen wettelijk vast dat de overheid de plicht heeft om het ondernemersklimaat te verbeteren.”
Lagere lasten en minder regels voor ondernemers
De VVD wil de lasten voor ondernemers verlagen, onnodige regels schrappen en procedures versnellen, zodat ondernemers meer ruimte krijgen om te investeren en te groeien.
“We voorkomen dat de lasten voor ondernemers steeds omhooggaan. Minder lasten voor ondernemers is onze inzet.”
“We grijpen in als gemeenten doorschieten in hun regeldrift.”
“Als we verwachten dat ondernemers leveren, moet de overheid dat ook doen. We willen dat procedures voor het aanvragen van vergunningen, vooral bij het mkb, drastisch versneld worden. Als uiterste stok willen we dat wanneer ondernemers voor een eenvoudige aanvraag bij de overheid langer moeten wachten dan de geldende termijn, deze aanvraag automatisch wordt goedgekeurd, onder de voorwaarde dat belangen van derden niet worden geschaad.”
Steun voor innovatie, start- en scale-ups
De VVD wil investeren in innovatie en groeitechnologieën, met speciale aandacht voor start- en scale-ups via een investeringsmaatschappij en fiscale stimulansen.
“We richten een investeringsmaatschappij op gericht op het verstrekken van groeikapitaal aan start- en scale-ups in het hele land.”
“We breiden de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk uit. Ondernemers die willen investeren in innovatie, kunnen dat zo doen tegen gunstige belastingvoorwaarden.”
Eerlijk vangnet en tweede kans bij faillissement
De VVD erkent dat falen bij ondernemerschap hoort en wil een eerlijk vangnet bieden, zodat ondernemers sneller kunnen doorstarten na een faillissement.
“Falen hoort soms bij het pad naar succes. We zonderen ondernemers die failliet zijn gegaan een jaar lang uit van de vermogenstoets in de bijstand, mits ze schuldeisers afbetalen. Dit moedigt de stap naar een doorstart in het ondernemerschap aan.”
Erkenning en bescherming van zelfstandig ondernemerschap (zzp)
De VVD wil de vrijheid en duidelijkheid voor zzp’ers wettelijk borgen, met een nieuwe Zelfstandigenwet en aanpak van schijnzelfstandigheid.
“We voeren de nieuwe Zelfstandigenwet in: Zzp’ers verdienen duidelijkheid en vrijheid. De Zelfstandigenwet geeft zelfstandigen duidelijkheid via twee heldere toetsen. Geen onduidelijkheid meer en geen angst voor naheffingen of boetes. We erkennen het zelfstandig ondernemerschap en geven opdrachtgevers weer zekerheid.”
Ruimte en bescherming voor familiebedrijven en mkb
De VVD wil familiebedrijven en het mkb beschermen tegen versobering van regelingen en zorgen voor voldoende fysieke ruimte en opvolgingsmogelijkheden.
“We koesteren familiebedrijven: Familiebedrijven zijn stabiele krachten in onze economie. Ze hebben vaak een sterke binding met de regio waar zij vandaan komen en zorgen voor zo’n één derde van de banen in Nederland. We staan daarom niet toe dat een regeling die het aantrekkelijk maakt het bedrijf over te geven aan de volgende generatie, de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), verder wordt versoberd.”
“De fysieke ruimte voor ondernemers mag niet afnemen, maar moet zelfs toenemen. Dat betekent dat als er ergens een bedrijventerrein verdwijnt, er op een andere plek nieuwe geschikte ruimte voor bedrijven moet terugkomen.”
NSC ziet ondernemerschap, vooral in het mkb en familiebedrijven, als de ruggengraat van de Nederlandse economie en wil deze sector versterken door minder regeldruk, betere toegang tot financiering en een eerlijker speelveld tegenover grote (buitenlandse) partijen. Innovatie, regionale samenwerking en het stimuleren van vaste banen staan centraal, met specifieke aandacht voor het verminderen van administratieve lasten, het aanpassen van fiscale regelingen en het bevorderen van non-bancaire financiering. De partij is kritisch op de invloed van private equity en wil het mkb beschermen tegen oneerlijke concurrentie en marktdominantie.
Minder regeldruk en administratieve lasten voor mkb
NSC wil het ondernemerschap stimuleren door de regeldruk en administratieve lasten voor het mkb te verminderen, zodat kleine bedrijven kunnen groeien en het aantrekkelijker wordt om mensen in vaste dienst te nemen. Dit moet onder andere door een mkb-uitvoeringstoets bij nieuwe wetgeving en het schrappen van overbodige verplichtingen.
“We willen daarom minder administratieve lasten voor mkb’ers, onder meer door bestaande prikkels tegen het licht te houden en bij nieuwe wetgeving een mkb-uitvoeringstoets in te voeren. Papieren tijgers moeten worden geschrapt, zoals de rapportageplicht werkgebonden mobiliteit.”
“Het moet aantrekkelijker worden voor kleine werkgevers om mensen in vaste dienst te nemen.”
Eerlijk speelveld en bescherming tegen private equity
NSC wil een gelijk speelveld creëren tussen familiebedrijven en private equity, en de invloed van buitenlandse ketens en investeerders beperken om de continuïteit van maatschappelijk waardevolle bedrijven te waarborgen. Fiscale voordelen voor private equity worden teruggedrongen en de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) wordt aangescherpt.
“We zorgen ervoor dat er een gelijk speelveld ontstaat tussen deze twee groepen en zullen dus een aantal belastingvoordelen van private equity terugdringen. De fiscale Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) spitsen we toe op datgene waarvoor zij bedoeld is: het waarborgen van de continuïteit van familiebedrijven die van waarde zijn voor Nederland.”
“We onderzoeken de invloed van private equity en buitenlandse ketens in eerstelijnszorg, kinderopvang en dierenartsenpraktijken. Op basis van dit onderzoek scherpen we eigendomstoetsen, toezichtregels en fiscale prikkels aan om publieke functies maatschappelijk verankerd te houden.”
Betere toegang tot financiering voor mkb
Omdat grote banken vaak onvoldoende krediet verstrekken aan het mkb, wil NSC alternatieve financieringsvormen stimuleren, zoals crowdfunding, kredietunies en microfinanciering. Ook wordt een duurzaamheidslening voor het kleinbedrijf geïntroduceerd.
“Omdat de grote banken vaak niet thuis geven als het mkb geld wil lenen, bevorderen we de toegang tot non-bancaire financiering zoals crowdfunding, kredietunies en de microfinanciering. Voor het kleinbedrijf wordt op nationaal niveau een duurzaamheidslening geïntroduceerd.”
Innovatie en regionale samenwerking stimuleren
NSC ziet innovatie als essentieel voor ondernemerschap en wil bestaande fiscale voordelen voor innovatie behouden, regionale samenwerking versterken en innovatieclusters ondersteunen. Er is bijzondere aandacht voor de risicovolle beginfase van innovatieve mkb-bedrijven.
“De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de Innovatiebox zijn instrumenten die het voor grotere bedrijven aantrekkelijk maken om hun innovaties en R&D in Nederland te concentreren. We handhaven deze belastingvoordelen en zien ze als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.”
“We ondersteunen marktgerichte productontwikkeling en regionale innovatieclusters, zoals in Groningen, Enschede, Delft en Eindhoven.”
“Bijzondere aandacht moet er zijn voor de risicovolle beginfase, het doorgroeien naar een volwaardig bedrijf en het voorkomen van weglekken van kennis en bedrijvigheid. Hiervoor moeten voldoende fondsen beschikbaar zijn.”
Eerlijke kansen bij overheidsopdrachten voor lokale ondernemers
NSC wil dat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen bij overheidsopdrachten, waarbij niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid meetellen.
“We herzien de Aanbestedingswet zodat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen. Bij overheidsopdrachten telt niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid wegen mee.”
“Bij overheidsopdrachten krijgen lokale en mkb-bedrijven een eerlijke kans: het automatisme dat de grootste aanbieder wint, doorbreken we.”
GroenLinks-PvdA ziet ondernemerschap als een motor voor innovatie, verduurzaming en sociale verantwoordelijkheid, maar wil dat ondernemers bijdragen aan een eerlijke, duurzame en solidaire economie. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het stimuleren van innovatieve startups en mkb, het bevorderen van maatschappelijk verantwoord ondernemen, en het bieden van gerichte ondersteuning aan ondernemers die bijdragen aan maatschappelijke doelen. Tegelijkertijd worden bedrijven die uitbuiten of vervuilen streng aangepakt en wordt de bijdrage van winstgevende bedrijven aan de samenleving verhoogd.
Stimuleren van innovatieve en duurzame ondernemers
GroenLinks-PvdA wil ondernemerschap inzetten voor innovatie, verduurzaming en economische groei, met speciale aandacht voor startups, scale-ups en het mkb. De partij wil investeren in technologie, onderzoek en regionale ecosystemen, en de toegang tot financiering verbeteren.
“We maken Nederland aantrekkelijk voor startups en bieden scale-ups de mogelijkheid om uit te breiden. We kijken met een open houding naar nieuwe manieren van het betalen van werknemers voor deze bedrijven.”
“In Nederland omarmen we het ecosysteem van innovatieve mkb’ers en stimuleren start-ups in de tech-sector.”
“Een Nationale Investeringsbank vergroot het Nederlandse concurrentievermogen en kan bedrijven toegang geven tot leningen die ze op de reguliere markt niet kunnen krijgen. We hebben hierbij in het bijzonder aandacht voor mkb-bedrijven die moeilijk aan het benodigde durfkapitaal komen.”
“We werken samen met mkb en het grootbedrijf, die met ons de stap naar een duurzame economie willen zetten.”
Maatschappelijk verantwoord ondernemen verplicht stellen
De partij wil dat ondernemerschap hand in hand gaat met maatschappelijke verantwoordelijkheid, duurzaamheid en eerlijke concurrentie. Bedrijven die uitbuiten, vervuilen of regels omzeilen worden aangepakt, terwijl maatschappelijk verantwoord ondernemen wettelijk wordt vastgelegd.
“We leggen de plicht tot maatschappelijk verantwoord ondernemen vast. Zo voorkomen we kinderarbeid, landroof of schade aan kritieke ecosystemen.”
“Ondernemers die goed zorgen voor hun werknemers en Nederlandse bedrijven die werken aan innovaties die onze economie verder helpen, moeten concurreren met profiteurs die de regels voor goed werkgeverschap omzeilen en winsten doorsluizen naar het buitenland.”
“Voor industrieën die alleen kunnen bestaan dankzij uitbuiting en vervuiling is geen ruimte.”
Ondersteuning en lastenverlichting voor kleine ondernemers
Er is specifieke aandacht voor het verminderen van lasten en risico’s voor kleine ondernemers, zoals het mkb, bijvoorbeeld bij ziekte van personeel.
“Loondoorbetaling bij ziekte wordt als een zware last ervaren door het mkb. We verzekeren het tweede ziektejaar collectief.”
Verhogen bijdrage van winstgevende bedrijven
GroenLinks-PvdA vindt dat succesvolle bedrijven meer moeten bijdragen aan de samenleving, omdat zij profiteren van collectieve voorzieningen.
“We vinden dat bedrijven die winst maken, meer kunnen bijdragen aan onze collectieve voorzieningen. Ook het bedrijfsleven profiteert van veilige straten, goede spoorverbindingen en investeringen in onderwijs en onderzoek. Daarom verhogen we de bijdrage van de meest winstgevende bedrijven.”
BIJ1 wil ondernemerschap radicaal democratiseren door de macht en het eigendom van bedrijven structureel te verschuiven naar werknemers. Ze pleiten voor het standaardiseren van werknemerscoöperaties, het verplicht stellen van werknemersfondsen in grote bedrijven, en het volledig decriminaliseren van zelfstandig ondernemerschap in sekswerk. Hun visie is dat ondernemerschap niet langer draait om winstmaximalisatie voor aandeelhouders, maar om collectief eigendom, zeggenschap en eerlijk delen van opbrengsten.
Werknemerscoöperaties als standaard voor nieuwe bedrijven
BIJ1 wil dat nieuw ondernemerschap in Nederland voortaan collectief en democratisch georganiseerd wordt, met werknemers als eigenaar. Dit moet de macht van aandeelhouders en traditionele ondernemers beperken en de zeggenschap van werkenden vergroten.
Verplichte werknemersfondsen en aandelenoverdracht in grote bedrijven
Om bestaande ondernemingen te democratiseren, verplicht BIJ1 grote bedrijven tot het oprichten van werknemersfondsen en het overdragen van aandelen aan werknemers. Dit moet leiden tot meer zeggenschap en een eerlijkere verdeling van winsten.
“Elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers is verplicht een werknemersfonds op te richten. Hieraan schrijven zij jaarlijks een aantal nieuwe aandelen uit, in verhouding met de jaarwinst. Het werknemersfonds wordt alleen beheerd door de werknemers van de firma die deze heeft opgericht.”
“Bestaande beursgenoteerde bedrijven met meer dan 100 werknemers krijgen een transitieplicht: binnen 10 jaar moet het merendeel van de aandelen in handen zijn van de werknemers. Via jaarlijkse uitgifte van aandelen aan werknemersfondsen en voorkeursrecht bij emissies en overnames.”
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
Volledige decriminalisering en gelijke rechten voor zelfstandig ondernemerschap in sekswerk
BIJ1 wil sekswerk volledig decriminaliseren en sekswerkers dezelfde rechten geven als andere zelfstandige ondernemers, inclusief toegang tot zakelijke dienstverlening en het recht om een eenmanszaak te starten.
Overheidssteun voor democratisering bij faillissement
De overheid moet werknemers ondersteunen om bedrijven over te nemen als deze failliet gaan, zodat ondernemerschap in collectieve handen blijft.
“Bij faillissement helpt de overheid werknemers als een democratiserende overkoop gewenst is. Wanneer mogelijk ook met geld. Waar nodig betrekken we de vakbond bij dit proces.”
D66 ziet ondernemerschap als een motor voor een groene, innovatieve en eerlijke economie, en wil ondernemers meer ruimte, voorspelbaarheid en steun bieden. De partij stelt voor om regeldruk te verminderen, financiering toegankelijker te maken, innovatie te stimuleren en een gelijk speelveld te creëren, met speciale aandacht voor verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen. D66 wil zo het ondernemersklimaat versterken en Nederland aantrekkelijker maken voor zowel startende als groeiende bedrijven.
Minder regeldruk en voorspelbare regels voor ondernemers
D66 erkent dat ondernemers, vooral in het mkb, last hebben van hoge regeldruk en onduidelijke procedures, wat groei en verduurzaming belemmert. De partij wil regels voorspelbaarder en eenvoudiger maken, zodat ondernemers zich kunnen richten op hun bedrijf en investeringen in duurzaamheid durven doen.
“Veel ondernemers maken zich zorgen over de regeldruk en de verlening van vergunningen. Dat gaan we simpeler maken. Zodat ondernemers minder druk zijn met regels en zich kunnen concentreren op het bouwen aan hun bedrijf.”
“Voor kleine en middelgrote ondernemers kan verduurzaming een uitdaging zijn... D66 helpt hen hierbij met duidelijke en voorspelbare regels. Zo weten ondernemers bijvoorbeeld al vóórdat ze beginnen wat er van hen wordt verwacht op het gebied van milieu en natuur.”
Toegankelijke financiering en groeikansen
D66 wil dat ondernemers, met name innovatieve starters en het mkb, makkelijker toegang krijgen tot financiering, zowel nationaal als via Europese kapitaalmarkten. Dit moet groei, innovatie en verduurzaming stimuleren.
“We zorgen voor toegankelijke subsidies, zekerheid voor investeringen en snellere procedures voor beroep en bezwaar. Zo kunnen ondernemers sneller door en kan ook het mkb de stap zetten naar een groen bedrijfsmodel.”
“Veel innovatieve ondernemers komen nu vaak niet verder door een gebrek aan kapitaal of toegang tot klanten. D66 wil Nederlandse ondernemers de ruimte geven om te groeien. We zorgen dat Nederlandse innovaties makkelijk kunnen groeien binnen Europa. Én we helpen ze aan financiering via de Europese kapitaalmarkt.”
Stimuleren van innovatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen
D66 wil ondernemerschap inzetten voor maatschappelijke doelen door innovatie te stimuleren en een gelijk speelveld te creëren voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. De partij pleit voor wettelijke kaders en nieuwe rechtsvormen voor maatschappelijke ondernemingen.
“D66 wil meer ruimte voor innovatief ondernemerschap.”
“Voor ondernemers die maatschappelijk ondernemen, is een gelijk speelveld belangrijk. Daarom is een sterke overheid nodig die de spelregels bepaalt waarbinnen bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ook wil D66 dat het makkelijker wordt om een rechtsvorm van de onderneming te kiezen die goed aansluit bij de doelen van de ondernemer.”
Versterken van het ondernemersklimaat en eerlijke concurrentie
D66 wil het vestigingsklimaat verbeteren door een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, aansluiting met onderwijs en arbeidsmarkt, en het tegengaan van te veel marktmacht. Dit moet zorgen voor eerlijke concurrentie en ruimte voor nieuwe ondernemers.
“We versterken het vestigingsklimaat, zoals met een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, en met minder en stabiele regels. Ondernemers krijgen toegang tot een gelijk speelveld, goede aansluiting met het onderwijs en de arbeidsmarkt, en financiering om te kunnen groeien.”
“Te veel macht bij één bedrijf zorgt voor hoge prijzen, lage kwaliteit en remt innovatie af. Nieuwe ondernemers worden hierdoor buitengesloten. D66 wil eerlijke concurrentie en grijpt stevig in bij te veel marktmacht.”
De Partij voor de Dieren ziet ondernemerschap als waardevol wanneer het bijdraagt aan mens, dier en planeet, en pleit voor duidelijke, strenge regels die duurzame en lokale ondernemers ondersteunen. Ze willen de regeldruk voor kleine bedrijven verminderen, vervuilende bedrijven zwaarder belasten en groene, toekomstbestendige ondernemingen stimuleren. Ondernemerschap moet volgens de PvdD binnen ecologische grenzen plaatsvinden en bijdragen aan brede welvaart, niet aan winstmaximalisatie ten koste van het algemeen belang.
Strenge, duidelijke regels en minder regeldruk voor ondernemers
De PvdD wil dat ondernemers weten waar ze aan toe zijn door begrijpelijke, strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, zonder ingewikkelde uitzonderingen. Dit moet de regeldruk verminderen en eerlijkheid bevorderen, vooral voor kleine bedrijven.
“We kiezen voor strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar vatten die in begrijpelijke regels zonder ingewikkelde uitzonderingen. Zo weten ondernemers waar ze aan toe zijn en gaan we overmatige regeldruk tegen.”
Stimuleren van lokale, duurzame en circulaire ondernemers
De partij bevordert ondernemerschap dat lokaal, circulair en duurzaam is, onder andere door regionale ketens, streekproducten en circulaire initiatieven te stimuleren. Ondernemers die bijdragen aan deze doelen krijgen steun, terwijl vervuilende bedrijven juist zwaarder worden belast.
“We bevorderen de regionalisering van de economie door lokale ketens, streekproducten en regionaal geldgebruik te stimuleren. Zo maken we economieën veerkrachtiger en minder afhankelijk van mondiale systemen.”
“Circulariteit wordt een randvoorwaarde in het aanbestedingsbeleid van de overheid. Dit ondersteunt Nederlandse circulaire ondernemers.”
“We gaan ons meer richten op het ondersteunen van het toekomstbestendige midden- en kleinbedrijf, groene innovaties en lokale initiatieven.”
Eerlijke lastenverdeling: grote bedrijven betalen meer, kleine bedrijven minder
De PvdD wil het belastingstelsel hervormen zodat grote ondernemingen en vervuilers meer gaan betalen, terwijl kleine bedrijven en werkenden worden ontzien. Dit moet ondernemerschap eerlijker en toekomstbestendiger maken.
Overheid ondersteunt duurzame mkb’ers en stopt met subsidies voor vervuilers
De partij wil stoppen met het subsidiëren van de grootste vervuilers en de opbrengsten hiervan inzetten voor toekomstbestendige ondernemingen en groene innovatie, met nadruk op het mkb.
“We stoppen met het subsidiëren van de grootste vervuilers. De vervuiler gaat betalen en de opbrengsten gebruiken we voor toekomstbestendige ondernemingen en groene innovatie.”
Overheid stimuleert maatschappelijk verantwoord ondernemen via inkoopbeleid
De overheid moet haar inkoopkracht inzetten om duurzame en eerlijke ondernemers te stimuleren, met nadruk op kleine en middelgrote bedrijven.
“Overheden besteden publiek geld groen en rechtvaardig, en stimuleren daarmee (kleine en middelgrote) bedrijven die duurzaam en eerlijk ondernemen.”
De SP erkent het belang van kleine ondernemers en het mkb voor innovatie en lokale economie, maar wil ondernemerschap vooral sociaal en duurzaam maken. Ze pleiten voor concrete ondersteuning van kleine bedrijven via een mkb-investeringsbank, vereenvoudiging van regels en hulp bij verduurzaming, terwijl ze kritisch zijn op grote bedrijven en marktwerking. De kern van hun visie is dat ondernemerschap moet bijdragen aan maatschappelijke waarde, niet alleen aan winst.
Structurele ondersteuning voor kleine ondernemers en het mkb
De SP vindt dat kleine ondernemers essentieel zijn voor de economie en samenleving, maar dat zij vaak belemmerd worden door financieringsproblemen, complexe regels en hoge lasten. Daarom willen ze structurele maatregelen om deze groep te ondersteunen, met nadruk op toegankelijkheid, eenvoud en hulp bij verduurzaming.
“Het midden en kleinbedrijf en de mensen die hier werken zijn ontzettend belangrijk voor onze economie. Ondernemers en zelfstandigen met een klein bedrijf zijn betrokken bij hun zaak. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan innovatie en kunnen vakwerk op maat leveren. Daarnaast spelen ze een belangrijke rol in de samenleving en leefbaarheid van onze dorpen, buurten en wijken. De SP wil dat er structurele maatregelen worden genomen om kleine ondernemers te ondersteunen.”
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen. Een goede mkbbank ondersteunt ondernemers bij het opbouwen van hun zaak en stimuleert vernieuwing en innovatie.”
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden. Dit doen we zonder afbreuk te doen aan de doelstellingen hiervan. De Rijksoverheid moet zorgen voor Ondernemershelpdesks waar kleine ondernemers geholpen worden om de regels te begrijpen en hieraan te voldoen. Ook komt er een (juridisch) adviesloket om kleine bedrijven te helpen met complexe, maar belangrijke regelgeving rondom het bieden van een veilige en gezonde werkplek, reintegratieverplichtingen, het arbeidsrecht en andere nieuwe wet en regelgeving.”
“Het is belangrijk dat ook het mkb mee kan doen aan de verduurzaming van Nederland. We zorgen ervoor dat kleine ondernemers niet klem komen te zitten in complexe regels en we helpen hen bij de toepassing van deze regels.”
Kritisch op marktwerking en grote bedrijven
De SP is uitgesproken kritisch over de dominantie van grote bedrijven en marktwerking, die volgens hen innovatie en eerlijke concurrentie belemmeren. Ze willen een eerlijk speelveld creëren, privileges voor multinationals afschaffen en de macht van grote spelers beperken om ruimte te maken voor kleinere ondernemers.
“Op dit moment zorgt steeds verdere concentratie van marktmacht in handen van een paar grote spelers en digitale platforms ervoor dat innovatie wordt tegengehouden, de prijzen worden opgedreven en de keuzevrijheid beknot wordt voor consumenten en voor het mkb.”
“Geen geheime voordeeltjes voor multinationals. De allergrootste multinationals gaan, net zoals alle andere burgers en bedrijven, bijdragen aan onze samenleving en eerlijk belasting betalen. We schaffen geheime afspraken en belastingkortingen af.”
Lokale en innovatieve ondernemers meer kansen geven
De SP wil leegstand in binnensteden tegengaan en het winkelaanbod divers en lokaal houden, zodat kleine en innovatieve ondernemers meer kansen krijgen. Dit moet bijdragen aan levendige steden en een sterke lokale economie.
“Zo kan het winkelaanbod voldoende, divers en lokaal geworteld blijven en geven we kleine en innovatieve mkb’ers kansen om hun dienst of product aan te bieden.”
50PLUS richt zich op het ondersteunen van ondernemerschap vooral binnen de agrarische sector en door het stimuleren van samenwerking tussen onderwijs en bedrijven. De partij pleit voor het behouden en aantrekken van bedrijven via investeringen in energie-infrastructuur en het bieden van perspectief aan jonge ondernemers, met name boeren. Concrete voorstellen zijn gericht op innovatie in de landbouw en het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en het bedrijfsleven.
Perspectief en innovatie voor jonge agrarische ondernemers
50PLUS wil jonge ondernemers in de agrarische sector ondersteunen door te investeren in innovatie en het bieden van een goed toekomstperspectief. De partij erkent het belang van de agrarische sector voor de economie en wil boeren stimuleren te vernieuwen, met aandacht voor voedselzekerheid en natuurherstel.
Bedrijven behouden en aantrekken via energie-infrastructuur
Om ondernemerschap te stimuleren, zet 50PLUS in op het verbeteren van de energievoorziening, zodat bedrijven zich in Nederland kunnen vestigen of blijven. De partij ziet een directe relatie tussen een betrouwbare energie-infrastructuur en een aantrekkelijk ondernemersklimaat.
Betere samenwerking tussen beroepsonderwijs, bedrijven en overheden
50PLUS wil ondernemerschap bevorderen door de samenwerking tussen onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden te verbeteren. Dit moet de aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt versterken en ondernemerschap onder jongeren stimuleren.
“Betere samenwerking tussen beroepsonderwijs, bedrijven en overheden.”
DENK erkent het belang van ondernemers, vooral in het MKB, voor de economie en werkgelegenheid, en wil hen actief ondersteunen met concrete maatregelen. De partij pleit voor minder administratieve lasten, betere toegang tot financiering, lagere lasten voor kleine ondernemers, en meer zekerheid en bescherming voor zelfstandigen. Tegelijkertijd wil DENK schijnzelfstandigheid tegengaan en zorgen voor eerlijke arbeidsvoorwaarden.
Lagere lasten en minder regels voor kleine ondernemers
DENK wil kleine ondernemers ontlasten door belastingen en administratieve lasten te verlagen en hen beter te beschermen tegen risico’s zoals ziekte. Dit moet ondernemen aantrekkelijker en toegankelijker maken, zodat ondernemers zich kunnen richten op hun bedrijf in plaats van op papierwerk.
“Wij willen een verlaging van de belastingen en lasten voor kleinere ondernemingen.”
“We zorgen voor een betaalbaar vangnet voor de loondoorbetaling bij ziekte voor kleinere ondernemers. Hiermee komen we ondernemers tegemoet, zonder de rechten van werknemers in te perken.”
“We toetsen nieuwe wetten en regels altijd op de gevolgen voor ondernemers. Ondernemers moeten kunnen ondernemen, niet vastlopen in papierwerk.”
Betere toegang tot financiering voor kleine ondernemers
Omdat reguliere banken vaak geen leningen verstrekken aan kleine ondernemers, wil DENK een publieke kredietbank oprichten die eerlijke leningen verstrekt. Dit moet de toegang tot kapitaal verbeteren en ondernemerschap stimuleren.
“We richten een publieke kredietbank op voor kleine ondernemers. Die verstrekt eerlijke leningen aan ondernemers die bij gewone banken geen kans krijgen.”
Meer bescherming en duidelijkheid voor zelfstandigen (ZZP’ers)
DENK wil dat zelfstandigen die bewust kiezen voor het ondernemerschap niet onnodig worden belemmerd, maar tegelijkertijd schijnzelfstandigheid tegengaan. Er moet een wettelijke verankering van zelfstandigheid komen en een collectieve, betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering, waarvan de kosten grotendeels door opdrachtgevers worden gedragen.
“Als mensen bewust kiezen voor de vrijheid van het werken als een ZZP’er, moet dat altijd mogelijk zijn. Daarom komt er in de vorm van een werkbare definitie een wettelijke verankering van zelfstandigheid, zodat de huidige onduidelijkheid niet meer leidt tot onnodige verdringing van zelfstandigen van de arbeidsmarkt.”
“Wij willen dat mensen die bewust kiezen voor de vrijheid om zelfstandig (ZZP) te zijn, niet onnodig worden belemmerd. Tegelijkertijd moeten we oog hebben voor risico’s. Dat betekent dat we moeten blijven inzetten op de aanpak van schijnzelfstandigheid. Daarnaast willen wij dat er een betaalbare en collectief georganiseerde verzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor zelfstandigen, waarbij we ook kijken naar opt out mogelijkheden. De kosten van deze verzekering moeten zo veel mogelijk door opdrachtgevers worden gedragen.”
De PVV benoemt ondernemerschap slechts zijdelings en beperkt zich tot enkele sectoren, met name de landbouw en het bedrijfsleven in relatie tot regeldruk en concurrentie. De partij wil ondernemers – vooral boeren en havenbedrijven – meer ruimte geven door minder regels, lagere lasten en het tegengaan van belemmerende klimaatmaatregelen. Concrete voorstellen zijn het schrappen van regeldruk voor boerderijwinkels en het beschermen van bedrijven tegen hoge energielasten en overheidsbemoeienis.
Minder regeldruk en lasten voor ondernemers
De PVV ziet overmatige regelgeving en hoge lasten als een belemmering voor ondernemerschap, vooral in de landbouw en het mkb. Door regeldruk te verminderen en lasten te verlagen, wil de partij ondernemers stimuleren en concurrentiepositie behouden. Dit standpunt richt zich vooral op het praktisch ondernemerschap in sectoren die volgens de PVV essentieel zijn voor Nederland.
Ruimte voor innovatie en concurrentie in de landbouw
De PVV beschouwt boeren, tuinders en vissers als ondernemers die essentieel zijn voor de Nederlandse economie en voedselvoorziening. De partij wil deze ondernemers meer ruimte geven om te produceren, innoveren en concurreren, zonder dat zij worden belemmerd door overheidsmaatregelen of internationale concurrentie.