Verkiezingsprogramma's 2025 overondernemen
FVD wil ondernemen stimuleren door lasten en regels voor ondernemers fors te verlagen, met een kleinere overheid en meer ruimte voor eigen initiatief. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals een hogere zelfstandigenaftrek, afschaffing van verplichte verzekeringen voor zzp’ers, versoepeling van het ontslagrecht en het schrappen van bureaucratische verplichtingen. Hun visie is dat ondernemers de motor van de economie zijn en vooral vrijheid en vertrouwen verdienen.
Lagere lasten en minder regels voor ondernemers
FVD vindt dat ondernemers te veel worden belast en gereguleerd, wat innovatie en groei belemmert. Ze willen een kleinere overheid, lagere belastingen, minder bureaucratie en meer vertrouwen in ondernemers, zodat ondernemen aantrekkelijker en haalbaarder wordt.
“Ambitie moet lonen: ruimte voor ondernemerschap, belastingen omlaag.”
“Een kleine, dienstbare overheid en minder bureaucratie maken de weg vrij voor ondernemers om te innoveren en te groeien.”
“Het moet weer aantrekkelijk en haalbaar worden om ondernemer te zijn. Dat betekent minder bemoeienis van de overheid en meer vertrouwen in de eigen kracht van ondernemers.”
“MKB’ers en ZZP’ers zijn geen probleem dat gereguleerd moet worden, maar de motor van onze samenleving die juist gestimuleerd hoort te worden.”
“We verhogen de zelfstandigenaftrek voor ZZP-ers naar €15.000, zodat hard werken loont.”
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
“We schaffen dit [UBO-]register af, zodat de bureaucratie wordt teruggedrongen en privacy voor ondernemers wordt gegarandeerd.”
“We schrappen de Anti-ZZP wet, zodat ZZP-ers zelf kunnen beslissen voor wie ze werken en aan wie ze factureren.”
“We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, ... We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren.”
“We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.”
Versoepeling arbeidsmarkt en bedrijfsopvolging
FVD wil het voor ondernemers makkelijker maken om personeel aan te nemen en bedrijven over te dragen. Ze stellen versoepeling van het ontslagrecht, verkorting van de loondoorbetalingsplicht bij ziekte en volledige belastingvrijstelling bij bedrijfsopvolging voor.
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
“We breiden de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) standaard uit naar 100% vrijstelling, zodat bedrijven altijd belastingvrij kunnen worden overgedragen aan de volgende generatie.”
“Doorbetalen bij ziekte wordt ingeperkt tot één jaar zodat werkgevers hun personeel weer een vaste baan durven aan te bieden.”
Afschaffen en versoepelen van specifieke regelgeving
FVD wil concrete bestaande regels schrappen die ondernemers belemmeren, zoals het UBO-register, de WWFT (KYC), en de Wet DBA.
Bijzondere Economische Zones in Cariben
FVD wil de Caribische eilanden aantrekkelijk maken voor ondernemers door het instellen van zones met lage belastingen en minder regels.
“We onderzoeken de mogelijkheden voor een Bijzondere Economische Zone met lage belastingen en afgeschaalde regelgeving in de Cariben, zodat de eilanden aantrekkelijk worden voor investeerders, ondernemers en pensionado’s.”
JA21 wil ondernemen in Nederland aantrekkelijker maken door lasten en regeldruk voor ondernemers structureel te verlagen, het belastingstelsel te vereenvoudigen en de overheid een faciliterende in plaats van belemmerende rol te geven. De partij pleit voor één laag vennootschapsbelastingtarief, directe investeringsaftrek, minder bureaucratie en het afschaffen van nationale koppen op EU-regels. Hun visie is dat economische groei en welvaart vooral ontstaan door ondernemers de ruimte te geven om te investeren, innoveren en risico’s te nemen.
Lagere lasten en minder regeldruk voor ondernemers
JA21 ziet hoge lasten en regeldruk als de grootste belemmeringen voor ondernemerschap en economische groei. De partij wil deze structureel verlagen, onder meer door het schrappen van overbodige regels, het aanstellen van een minister voor Overheidsefficiëntie en het afschaffen van nationale koppen op EU-regels.
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren. Het bedrijfsleven mag niet langer als financieringsbron voor nieuwe overheidsambities dienen.”
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
Eenvoudig en voorspelbaar belastingstelsel
JA21 wil het belastingstelsel voor ondernemers radicaal vereenvoudigen door het tweeschijvenstelsel in de vennootschapsbelasting te vervangen door één tarief, uitzonderingen te schrappen en investeringen direct aftrekbaar te maken. Dit moet investeren en ondernemen aantrekkelijker maken.
“Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Een einde maken aan de grote hoeveelheid uitzonderingen en regelingen die het huidige systeem zo complex maken.”
“Investeringen in kapitaalgoederen volledig aftrekbaar maken in het jaar van investering, in plaats van gespreid afschrijven over meerdere jaren.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
Overheid als facilitator, niet als belemmering
JA21 vindt dat de overheid ondernemers moet vertrouwen en faciliteren in plaats van wantrouwen en belemmeren. De partij wil een einde aan sturende subsidies, overheidsinmenging en symboolbeleid dat bedrijven wegjaagt.
“Een herwaardering door de overheid van ondernemers en werknemers, met consistent en betrouwbaar beleid.”
“Een aanpak van economisch gezond verstand, met een overheid die faciliteert in plaats van belemmert, ondernemers vertrouwt in plaats van wantrouwt.”
“Drastische afbouw van subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren. Er komt een einde aan het sturen van de economie vanuit de overheid.”
Digitalisering en innovatie stimuleren
JA21 wil ondernemers, vooral het mkb, ruimte geven om te digitaliseren en te innoveren door eenvoudige regelgeving, directe aftrekbaarheid van R&D-kosten en het stimuleren van AI-toepassingen.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
Bescherming en versterking van mkb en familiebedrijven
JA21 wil het mkb maximaal faciliteren en het voortbestaan van familiebedrijven waarborgen door investeringen eenvoudiger te maken, regeldruk te verminderen en de bedrijfsopvolgingsregeling en erf- en schenkbelasting af te schaffen.
De SGP ziet ondernemers als de motor van de economie en wil een voorspelbaar, aantrekkelijk vestigingsklimaat met minder regeldruk en lagere lasten, vooral voor het mkb en familiebedrijven. Ze pleiten voor concrete maatregelen zoals een nationaal ondernemersakkoord, fiscale stimulansen, betere toegang tot financiering, en het aanpakken van knelpunten als netcongestie en arbeidskrapte. De partij benadrukt het belang van duurzame, sociale keuzes en wettelijke erkenning voor zzp’ers.
Voorspelbaar en aantrekkelijk vestigingsklimaat
De SGP wil dat ondernemers kunnen rekenen op stabiel beleid, minder regeldruk en lagere lasten, zodat zij kunnen investeren en werkgelegenheid bieden. Dit moet vooral het mkb, familiebedrijven en de maakindustrie ondersteunen en Nederland aantrekkelijk houden voor ondernemerschap.
“Basisvereiste hiervoor is voorspelbaar overheidsbeleid zodat ondernemers weten waar zij van op aan kunnen, zeker ook ten aanzien van belastingen. Een einde aan gezwabber dus.”
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb. Vaak zijn dit familiebedrijven, ondernemingen in de maakindustrie en andere bedrijven die zorgen voor veel werkgelegenheid.”
“Overheid en bedrijfsleven maken afspraken in een langjarig, nationaal ondernemersakkoord over onder meer belastingklimaat, regeldruk, verduurzaming en financiering.”
“Er komt een uitgebreide regelschrap-operatie waarbij zeker een kwart van de regels verdwijnt.”
Betere toegang tot financiering voor ondernemers
De SGP wil dat ondernemers, vooral het mkb en startups, makkelijker aan financiering kunnen komen via publieke en private middelen, verbeterde garantiestellingen en fiscale stimulansen.
“De overheid gaat private financiering lostrekken en verbreedt het palet aan publieke en private financiering. Er komen verbeterde garantiestellingen voor kleine kredieten en grote financiers, zoals pensioenfondsen, worden gestimuleerd hun geld hierin te steken.”
“Het blijft fiscaal aantrekkelijk te investeren in onze economie. De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snelgroeiende bedrijven van profiteren.”
“Het wordt aantrekkelijker slapend spaargeld te steken in een bedrijf van familie of vrienden door introductie van de win-win-lening.”
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
Aanpak van knelpunten: netcongestie, arbeidskrapte en infrastructuur
De SGP erkent dat ondernemers worden belemmerd door problemen als netcongestie, arbeidskrapte en infrastructuur, en wil dat de overheid deze actief aanpakt om het ondernemingsklimaat te verbeteren.
“De overheid committeert zich op haar beurt aan het aanpakken van knelpunten, zoals netcongestie, arbeidskrapte en infrastructuur.”
“Bedrijven zitten klem doordat ze lang moeten wachten op de noodzakelijke aansluiting op het volle stroomnet. Voor aanpak van netcongestie moet alles uit de kast gehaald worden, zonder taboes.”
Wettelijke erkenning en duidelijkheid voor zzp’ers
De SGP wil een heldere wettelijke positie voor zzp’ers, met duidelijke criteria en bescherming tegen schijnzelfstandigheid, maar ook ruimte voor ondernemerschap.
“Zelfstandigen krijgen eindelijk de wettelijke erkenning die zij verdienen door een heldere definitie met bijbehorende criteria vast te leggen.”
“Met de zelfstandigenwet wordt hiervoor een sectoraal rechtsvermoeden en een toets op zelfstandigheid en werkrelatie geïntroduceerd. Dat biedt vooraf duidelijkheid aan de zelfstandige en opdrachtgever.”
“Door het toezicht te richten op sectoren waar sprake is van een verhoogd risico op schijnconstructies en uitbuiting wordt schijnzelfstandigheid tegengegaan.”
“Zzp’ers worden vooraf actief geïnformeerd over de mogelijke consequenties en risico’s van ondernemerschap. Het treffen van eigen voorzieningen voor situaties van inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid en pensioen wordt aangemoedigd en beter gefaciliteerd.”
Stimuleren van duurzame en sociale keuzes door ondernemers
De SGP wil dat bedrijven worden gestimuleerd om te investeren in duurzaamheid en eerlijke keuzes, onder andere via fiscale aanpassingen en subsidies.
“Bedrijven worden (financieel) gestimuleerd duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, door middel van fiscale aanpassingen en verruiming van subsidies.”
“De overheid selecteert bij aanbestedingen niet alleen op de laagste prijs, maar stimuleert in haar inkoopbeleid ook duurzame en sociale keuzes.”
BBB ziet ondernemerschap als de motor van de Nederlandse economie en wil ondernemers meer ruimte geven door regeldruk te verminderen, lasten te verlagen en maatwerk te bieden, vooral voor het mkb en regionale bedrijven. De partij pleit voor een overheid die ondersteunt in plaats van belemmert, met concrete voorstellen zoals minder regelgeving, betere toegang tot financiering, stimulering van jong ondernemerschap en bescherming van lokale ondernemers. BBB richt zich op het versterken van innovatie, strategische sectoren en het creëren van een eerlijk speelveld voor ondernemers in alle regio’s.
Minder regeldruk en lasten voor ondernemers
BBB vindt dat ondernemers te veel worden gehinderd door regels en hoge lasten, wat ondernemerschap ontmoedigt. De partij wil drastisch minder regelgeving, vooral voor het mkb, en pleit voor een overheid die ondernemers ondersteunt in plaats van belemmert. Dit moet het ondernemingsklimaat verbeteren en Nederland concurrerender maken.
“Niet de overheid creëert waarde, maar mensen die ondernemen, bouwen, verhandelen en verbeteren. Toch maken we het deze hardwerkende mensen steeds moeilijker. Regeldruk, hoge lasten en stroperige procedures ontmoedigen ondernemerschap, terwijl andere landen hun bedrijven juist koesteren. Dat moet anders.”
“BBB kiest voor een economie waarin ondernemerschap weer wordt gewaardeerd en waar de overheid helpt in plaats van hindert.”
“Minder regelgeving. De regelgeving op nationaal niveau moet drastisch verminderen en worden getoetst op de impact op ons concurrentievermogen.”
“Een stop op onzinnige regels voor kleine ondernemers. Richtlijnen moeten proportioneel vertaald worden in Nederlandse regelgeving: wat voor Shell geldt, mag niet ook voor de slager op de hoek gelden.”
“Bescherming tegen onevenredige lasten. BBB verzet zich tegen eenzijdige lastenverzwaring vanuit OESO of EUafspraken die het mkb disproportioneel raken.”
Maatwerk en ondersteuning voor mkb en regionale ondernemers
BBB erkent het belang van mkb’ers en kleine zelfstandigen als ruggengraat van de economie, en wil dat beleid beter aansluit bij hun praktijk. De partij pleit voor maatwerk, regionale investeringen en eerlijke behandeling, met specifieke aandacht voor toegang tot financiering en het versterken van lokale bedrijvigheid.
“Mkb’ers en kleine zelfstandigen zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie. Ze zorgen voor werk, vakmanschap, levendige dorpen en persoonlijke dienstverlening. Maar juist deze ondernemers krijgen het vaak het zwaarst te verduren: ze worden overspoeld met regels die zijn bedacht voor multinationals, krijgen moeilijk toegang tot financiering en zien hun winkelstraat of camping langzaam verdwijnen.”
“BBB staat voor een overheid die snapt hoe het is om zelf met de laarzen in de klei te staan of achter de toonbank te werken. We kiezen voor maatwerk, praktische ruimte en eerlijke behandeling van ondernemers in alle regio’s.”
“Toegang tot microfinanciering verbeteren. Eenvoudige en regionale kredietmogelijkheden voor kleine ondernemers die willen investeren of starten.”
“Leegstand aanpakken, winkelgebieden versterken. BBB wil een forse uitbreiding van de Impuls aanpak Winkelgebieden, gericht op herbestemming, bereikbaarheid en lokale ondernemers.”
Stimuleren van jong ondernemerschap en innovatie
BBB wil jong ondernemerschap actief stimuleren door begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs. Daarnaast zet de partij in op innovatie, met aandacht voor startups, praktische innovatie en het fiscaal aantrekkelijk maken van winstdeling voor werknemers van startende bedrijven.
“Jong ondernemerschap stimuleren. Jongeren die willen ondernemen krijgen begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs om ondernemerschap te ontwikkelen.”
“Startups en jonge bedrijven zijn onmisbaar voor de vernieuwingskracht van Nederland. Maar doorgroeien is vaak moeilijk. BBB wil ruimte voor praktische innovatie, met echte maakwaarde voor Nederland.”
“Mede dankzij BBB is het voor werknemers van startende bedrijven fiscaal aantrekkelijker gemaakt om mee te delen in de winst; ze betalen een lager tarief op het moment dat zij deze winst daadwerkelijk genieten.”
Regionale economische ontwikkeling en eerlijk speelveld
BBB vindt dat het economisch beleid te veel op de Randstad is gericht en wil juist groeikansen in andere regio’s verzilveren. De partij pleit voor investeringen in regionale economische clusters, samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheid, en een gelijk speelveld in grensregio’s.
“Het economisch beleid van de rijksoverheid richt zich nog te vaak op de Randstad en een paar grote kennisclusters. Daardoor blijven andere delen van Nederland met name grensregio’s en plattelandsgebieden achter, terwijl daar volop economische kansen liggen.”
“Groeikansen buiten de Randstad verzilveren. De rijksoverheid onderzoekt de mogelijkheden om gericht te investeren in kansrijke regionale economische clusters, zoals agrofood in Noordoost Nederland, hightech in Twente en zorginnovatie in Limburg.”
“Gelijk speelveld in grensregio’s. Wat net over de grens wél kan, moet hier ook kunnen. Vergunningsprocedures, infrastructuur en investeringsvoorwaarden worden ook afgestemd op de praktijk in de regio.”
BVNL kiest radicaal voor ondernemersvrijheid, minder overheidsbemoeienis en lagere lasten voor bedrijven. De partij wil het vestigingsklimaat verbeteren door belastingen te verlagen, bureaucratie te verminderen en ondernemers meer ruimte te geven. Concrete voorstellen zijn onder meer een vlaktaks, afschaffing van diverse verplichtingen en het versoepelen van arbeidsrecht.
Lagere belastingen en minder regels voor ondernemers
BVNL ziet hoge lasten en regeldruk als de grootste belemmeringen voor ondernemerschap en economische groei. De partij wil een vlaktaks, lagere werkgeverslasten, afschaffing van de dividendbelasting en minder bureaucratie, zodat bedrijven optimaal kunnen ondernemen en concurreren.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“BVNL wil de belastingen en werkgeverslasten voor ondernemers omlaag brengen, de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde.”
“BVNL wil het volgende: Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“BVNL wil dat MKB-ondernemers in vrijheid kunnen ondernemen en daar een goede boterham aan kunnen verdienen. Het MKB is de ruggengraat van de samenleving, maar wordt steeds meer als melkkoe gebruikt. Daarom willen wij lagere belastingen, minder bureaucratie, simpeler arbeidsrecht en meer vrijheid voor het MKB.”
Afschaffen en versoepelen van verplichtingen en arbeidsrecht
BVNL wil ondernemers meer vrijheid geven door het afschaffen van verplichtingen zoals het UBO-register, de WWFT, verplichte ondernemingsraden en subsidies. Ook wil de partij het arbeidsrecht versoepelen, onder meer door het ontslagrecht te versoepelen en de wet DBA in te trekken.
“Het UBO-register wordt afgeschaft.”
“De Wet op Witwassen en Financiering Terrorisme (WWFT) wordt afgeschaft.”
“Geen verplichte ondernemingsraad voor bedrijven.”
“Subsidies worden afgeschaft.”
“De wet DBA wordt ingetrokken en mensen mogen zelf bepalen of ze liever in loondienst gaan of als ZZP’er aan de slag gaan.”
“Het ontslagrecht moet worden versoepeld.”
“Het maximumaantal tijdelijke arbeidsovereenkomsten dat een werknemer en werkgever met elkaar mogen aangaan, wordt onbeperkt. Contractvrijheid is essentieel.”
“De verplichte transitievergoeding verdwijnt.”
Ondernemersvrijheid als kernwaarde
BVNL beschouwt ondernemersvrijheid als essentieel voor economische groei en innovatie. De partij baseert haar visie op klassiek-liberale en economisch rechtse principes, met minimale staatsinterventie en maximale ruimte voor initiatief.
“Belang Van Nederland staat voor een kleine overheid, een vrije markt met zo min mogelijk staatsinterventie en het behoud van het goede uit de rijke Nederlandse traditie. Onze visie is geworteld in de Oostenrijkse School van de economie, waarin ondernemersvrijheid, eigendomsrechten en individuele verantwoordelijkheid centraal staan.”
“Risico nemen moet lonen. Ondernemers, zelfstandigen, vakmensen en iedereen die hard werkt in de Nederlandse bedrijven zijn de ruggengraat van Nederland – zij verdienen ruimte, geen regels.”
Het CDA wil het ondernemersklimaat versterken door minder regeldruk, meer investeringen en een stabiel beleid dat innovatie en groei stimuleert. Ze pleiten voor een nationale investeringsbank, fiscale stimulansen, en het schrappen van de nationale CO₂-heffing om bedrijven te behouden en te laten groeien. De partij zet in op regionale samenwerking, innovatie, en het aantrekkelijker maken van ondernemerschap, met speciale aandacht voor het MKB, familiebedrijven en start-ups.
Minder regeldruk en efficiëntere regelgeving
Het CDA ziet overmatige regeldruk als een belangrijke belemmering voor ondernemers en wil deze fors verminderen. Door regelgeving te versimpelen en rapportages te stroomlijnen, willen ze het ondernemersklimaat aantrekkelijker maken en bedrijven meer ruimte geven om te groeien.
“Onze doelstelling is: minder regels (scherpe reductie van zeker 20 procent), betere regelgeving (duidelijker, eenduidiger en doelgerichter) en efficiëntere verantwoording en rapportages.”
“We komen met een versterkt programma om regeldruk aan te pakken, rapportages te versimpelen en overlap te voorkomen.”
Oprichting van een nationale investeringsbank
Het CDA wil Invest NL, Invest International en delen van de RVO samenvoegen tot één krachtige nationale investeringsbank. Hiermee willen ze investeringen in Nederland aanjagen, vooral in innovatieve en risicovolle bedrijven, en zo het ondernemersklimaat versterken.
“We ontwikkelen Invest NL, Invest International en onderdelen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) door tot een Nationale Investeringsbank: één sterke overheidsinvesteringspartner, een brede nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling met slagkracht en kapitaal.”
“We richten een nationale investeringsbank op die investeringen in Nederland aanjaagt.”
Fiscale stimulansen en behoud van ondernemersregelingen
Het CDA wil bestaande fiscale voordelen voor ondernemers behouden en vereenvoudigen, en herinvesteren in effectieve regelingen die innovatie en werkgeverschap stimuleren. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en het plezier in ondernemen terugbrengen.
“We behouden de expatregeling, de innovatiebox en de (uitgebreide) WBSO, scherpen de renteaftrekbeperking niet verder aan en komen niet aan de inkoop van eigen aandelen.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
Schrappen nationale CO₂-heffing en groene industriepolitiek
Het CDA wil de nationale CO₂-heffing afschaffen om bedrijven niet weg te jagen en kiest voor een Europese aanpak van duurzaamheid. Ze willen bindende afspraken met grote vervuilers en inzetten op groene industriepolitiek.
Stimuleren van regionale ecosystemen en innovatie
Het CDA zet in op samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden in regionale ecosystemen om innovatie te bevorderen. Dit moet leiden tot meer economische groei en een toekomstbestendige economie.
“We stimuleren regionale ecosystemen, samenwerkingen tussen onderwijsinstellingen, grote bedrijven, beginnende start-ups, lokale overheden en de regionale ontwikkelingsmaatschappijen.”
“We kiezen voor regionale ecosystemen, waar we samen met kennisinstellingen, bedrijven en medeoverheden investeren in innovatie.”
Makkelijker financiering voor MKB, start- en scale-ups
Het CDA wil het voor MKB en start-ups eenvoudiger maken om financiering aan te trekken, onder andere door een geïntegreerde Europese kapitaalmarkt en een ‘win-win-lening’ voor particuliere investeerders.
“(Mkb)bedrijven moeten makkelijker geld kunnen aantrekken. We zetten met urgentie in om een verder geïntegreerde Europese kapitaalmarkt snel en daadwerkelijk tot stand te brengen om de beschikbaarheid van (durf)kapitaal voor bedrijven te verhogen en beursgangen in Europa aantrekkelijker te maken.”
“Om particulier kapitaal te mobiliseren voor investeringen voeren we de ‘win-win-lening’ in, een belastingkorting in box 3 voor particulieren die een lening aan het Nederlandse mkb verstrekken.”
Steun voor familiebedrijven en bedrijfsopvolging
Het CDA erkent het belang van familiebedrijven voor de samenleving en wil hun voortbestaan ondersteunen via de bedrijfsopvolgingsregeling, met aandacht voor het voorkomen van misbruik.
“We ondersteunen het voortbestaan van deze familiebedrijven daarom met de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). We zijn scherp op misbruik.”
De ChristenUnie ziet ondernemers als essentieel voor een duurzame, toekomstbestendige economie waarin maatschappelijke en ecologische waarden centraal staan. Ze willen regeldruk verminderen, innovatie stimuleren, familiebedrijven koesteren en ondernemers meer ruimte en zekerheid geven, onder andere door stabiel beleid en doelsturing in plaats van middelvoorschriften. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbeteren van toegang tot groeikapitaal, het stimuleren van ondernemerschap in het onderwijs, en het versterken van het mkb via aanbestedingen en fiscale maatregelen.
Minder regeldruk en stabiel ondernemersklimaat
De ChristenUnie wil de regeldruk voor ondernemers verminderen en pleit voor voorspelbaar, stabiel beleid zodat ondernemers kunnen investeren en innoveren. Ze zien onvoorspelbare regelgeving en trage vergunningverlening als grote obstakels voor ondernemerschap.
“Het uitblijven van (snelle) vergunningverlening, een gebrek aan netcapaciteit en veel regeldruk staan een goed ondernemersklimaat in de weg. Deze obstakels worden met vaart aangepakt”
“De overheid wijzigt te vaak van koers, bijvoorbeeld als het gaat over belastingtarieven, subsidieregelingen of regelgeving. Die onvoorspelbaarheid is fnuikend voor ondernemers. Zij hebben behoefte aan een duidelijk en voorspelbaar beleid.”
Doelsturing en ruimte voor ondernemers
De partij wil dat de overheid stuurt op doelen in plaats van op middelen, zodat ondernemers zelf kunnen bepalen hoe ze aan maatschappelijke opgaven voldoen. Dit geldt zowel voor het bedrijfsleven als specifiek voor boeren.
“Wat de ChristenUnie betreft stuurt de overheid op doelen in plaats van middelvoorschriften, waarbij ondernemers zelf aan het stuur zitten om deze te bereiken, en niet voorgeschreven krijgen op welke wijze ze deze doelen moeten halen.”
“Boeren moeten weer kunnen ondernemen. Er komt daarom zoveel mogelijk doelsturing in plaats van middelvoorschriften.”
Innovatie en toegang tot groeikapitaal
De ChristenUnie wil innovatie stimuleren door investeringen in onderzoek en betere toegang tot groeikapitaal, vooral voor het mkb, start-ups en scale-ups. Ze pleiten voor een nationale investeringsbank en samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven.
“We verbeteren de toegang van het mkb, start-ups en scale-ups tot groeikapitaal, ook via non-bancaire financiers als Qredits.”
“Om onze toekomstige welvaart zeker te stellen is het van belang om nu te investeren in innovatie en productiviteit. Dat vraagt om een beter samenspel van wetenschap, kennisinstituten, opleidingen en bedrijven.”
Familiebedrijven en eerlijk speelveld
De partij waardeert familiebedrijven vanwege hun lokale verankering en wil een eerlijk Europees speelveld creëren, onder meer door fiscale maatregelen en het tegengaan van belastingconcurrentie.
“De ChristenUnie waardeert die rol van familiebedrijven, en steunt initiatieven die bijdragen aan het floreren van dit deel van de economie. Een goede, doeltreffende en doelmatige bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) maakt daar deel van uit.”
“Er komen Europese ondergrenzen en een vergelijkbaar én mondiaal aantrekkelijk Europees (fiscaal) speelveld met duidelijke en handhaafbare kaders voor nationale staatssteun.”
Stimuleren van ondernemerschap in het onderwijs
De ChristenUnie wil investeren in beroepsonderwijs en ondernemerschap stimuleren onder jongeren, onder andere door samenwerking tussen bedrijven en onderwijs en het mogelijk maken van afspraken over intellectueel eigendom.
“We investeren volop in het beroepsonderwijs en geven ruimte aan jonge ondernemers.”
“We stimuleren ondernemerschap vanuit het hoger en wetenschappelijk onderwijs, bijvoorbeeld door het mogelijk maken van afspraken over het intellectueel eigendom van tijdens een studie ontwikkelde innovaties.”
Mkb en sociale ondernemingen bij aanbestedingen
De partij wil dat de overheid het mkb en sociale ondernemingen beter betrekt bij aanbestedingen, onder meer door de grens voor directe gunning te verhogen en lokaal, duurzaam inkopen de norm te maken.
“Het Rijk moet haar rol beter pakken om bij te dragen aan verduurzaming en om het mkb en sociale ondernemingen te betrekken bij aanbestedingen.”
“We maken lokaal, duurzaam en biologisch inkopen de norm, ook bij aanbestedingen. Aanbesteden moet anders: de grens voor directe gunning aan het mkb wordt verhoogd.”
GroenLinks-PvdA ziet ondernemen als een motor voor een duurzame, eerlijke en innovatieve economie, waarbij maatschappelijke verantwoordelijkheid en lange termijn centraal staan. Ze willen ondernemers ondersteunen met investeringen, innovatie en toegang tot kapitaal, maar stellen daar strenge sociale en ecologische voorwaarden tegenover. De partij kiest voor actieve overheidssturing, het stimuleren van verantwoord ondernemen en het beschermen van Nederlandse ondernemers tegen oneerlijke concurrentie.
Investeren in innovatie, technologie en duurzame bedrijven
GroenLinks-PvdA wil ondernemerschap stimuleren door te investeren in innovatie, technologie en duurzame bedrijven, met speciale aandacht voor het mkb en startups. Ze zien dit als noodzakelijk om de economie toekomstbestendig te maken en de concurrentiepositie te versterken, maar alleen voor bedrijven die bijdragen aan maatschappelijke doelen.
“Wij zetten ons in voor forse EU-investeringen in fundamenteel onderzoek en technologieontwikkeling. Daarbij zijn Europese waarden en maatschappelijke behoeften leidend.”
“Een Nationale Investeringsbank vergroot het Nederlandse concurrentievermogen en kan bedrijven toegang geven tot leningen die ze op de reguliere markt niet kunnen krijgen. We hebben hierbij in het bijzonder aandacht voor mkb-bedrijven die moeilijk aan het benodigde durfkapitaal komen.”
“We maken Nederland aantrekkelijk voor startups en bieden scale-ups de mogelijkheid om uit te breiden.”
“De overheid gaat actief mee-investeren in baanbrekende innovaties: van fundamenteel en praktijkgericht onderzoek op universiteiten en hogescholen tot commerciële toepassing in innovatieve bedrijven.”
Maatschappelijk verantwoord ondernemen verplicht stellen
De partij wil dat ondernemen altijd gepaard gaat met maatschappelijke verantwoordelijkheid, door wettelijke verplichtingen op te leggen en steun te weigeren aan bedrijven die niet bijdragen aan mens, milieu en klimaat. Dit moet misstanden als kinderarbeid, uitbuiting en milieuschade voorkomen.
“We leggen de plicht tot maatschappelijk verantwoord ondernemen vast. Zo voorkomen we kinderarbeid, landroof of schade aan kritieke ecosystemen. Nederland geeft geen exportsteun aan projecten die geen positieve bijdrage leveren aan mens, milieu en klimaat.”
“Ondernemers nemen maatschappelijke verantwoordelijkheid, werknemers krijgen weer zekerheid en vaste contracten, en sociale partners krijgen meer zeggenschap.”
Beschermen van Nederlandse ondernemers en eerlijke concurrentie
GroenLinks-PvdA wil Nederlandse ondernemers beschermen tegen oneerlijke concurrentie van goedkope import en schimmige constructies. Ze pleiten voor strengere Europese regels en het aanpakken van uitbuiting en belastingontwijking.
“Nederland wordt overspoeld met goedkope spullen uit met name China. Niet alleen voldoen deze spullen niet aan Europese veiligheidsregels, maar ze ondermijnen met goedkope namaak ook Nederlandse ondernemers. In Europees verband pleiten we voor strengere regels.”
“Ondernemers die goed zorgen voor hun werknemers en Nederlandse bedrijven die werken aan innovaties die onze economie verder helpen, moeten concurreren met profiteurs die de regels voor goed werkgeverschap omzeilen en winsten doorsluizen naar het buitenland.”
Ondersteuning en lastenverlichting voor kleine werkgevers en mkb
De partij erkent de specifieke uitdagingen van kleine ondernemers en het mkb, zoals loondoorbetaling bij ziekte, en wil deze groep ondersteunen met collectieve regelingen en betere toegang tot financiering.
Strenge voorwaarden en normering voor verduurzaming bedrijven
Financiële steun aan bedrijven wordt alleen gegeven onder strikte voorwaarden, zoals een geloofwaardig pad naar klimaatneutraliteit. Bedrijven die niet meewerken, worden gekort of moeten steun terugbetalen.
“We helpen bedrijven die willen verduurzamen financieel, maar onder strenge voorwaarden. Zoals een geloofwaardig pad naar klimaatneutraliteit. Er komt een deadline voor het opstellen van een klimaatplan en als bedrijven zich niet houden aan afspraken wordt terugbetaling geëist.”
BIJ1 wil ondernemen radicaal democratiseren door bedrijven om te vormen tot werknemerscoöperaties en de macht van aandeelhouders te beperken. Grote bedrijven moeten eigendom en zeggenschap delen met werknemers, terwijl multinationals en aandeelhoudersstructuren worden teruggedrongen. Het doel is een economie waarin werkenden centraal staan en winst eerlijk wordt verdeeld.
Werknemerscoöperaties als standaard voor nieuwe bedrijven
BIJ1 wil dat nieuw opgerichte bedrijven standaard als werknemerscoöperatie worden opgezet, zodat werknemers direct eigenaar en bestuurder zijn. Dit moet de macht van aandeelhouders beperken en de zeggenschap van werkenden vergroten.
Overdracht van aandelen aan werknemers in grote bedrijven
Grote, bestaande bedrijven moeten verplicht aandelen overdragen aan werknemers, zodat zij mede-eigenaar worden. Dit moet de economische macht democratiseren en winst eerlijker verdelen.
“Elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers is verplicht een werknemersfonds op te richten. Hieraan schrijven zij jaarlijks een aantal nieuwe aandelen uit, in verhouding met de jaarwinst. Het werknemersfonds wordt alleen beheerd door de werknemers van de firma die deze heeft opgericht.”
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
Democratische zeggenschap op de werkvloer
BIJ1 wil dat werknemers in grote bedrijven via ondernemingsraden bindende zeggenschap krijgen over belangrijke besluiten. Dit moet de invloed van werkenden op bedrijfsvoering vergroten en ondernemerschap democratiseren.
“De democratische ondernemingsraad is een verplicht onderdeel van grote bedrijven, met een bindend mandaat in het bestuur.”
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
Stimuleren en subsidiëren van coöperatieve ondernemingen
Coöperatieve ondernemingen krijgen subsidie en ondersteuning, zodat zij een aantrekkelijk alternatief vormen voor traditionele aandeelhoudersbedrijven.
Sekswerkers gelijke ondernemersrechten geven
BIJ1 wil sekswerk volledig decriminaliseren en sekswerkers dezelfde ondernemersrechten geven als andere zelfstandigen, inclusief toegang tot zakelijke dienstverlening.
NSC ziet ondernemers, vooral het mkb en familiebedrijven, als de ruggengraat van de Nederlandse economie en wil hun positie versterken door minder regeldruk, betere toegang tot financiering en een eerlijker speelveld. Innovatie, digitalisering en een voorspelbaar vestigingsklimaat staan centraal, met concrete voorstellen zoals het handhaven van fiscale voordelen voor innovatie, het oprichten van een Nationale Investeringsbank en het aanpassen van de aanbestedingswet. De partij wil oneerlijke markten aanpakken en lokale ondernemers meer kansen geven bij overheidsopdrachten.
Minder regeldruk en lasten voor mkb en familiebedrijven
NSC wil het ondernemingsklimaat verbeteren door administratieve lasten te verlagen, vaste contracten aantrekkelijker te maken en het mkb te beschermen tegen oneerlijke concurrentie. Dit moet het mkb en familiebedrijven in staat stellen te groeien en te investeren.
“We willen daarom minder administratieve lasten voor mkb’ers, onder meer door bestaande prikkels tegen het licht te houden en bij nieuwe wetgeving een mkb-uitvoeringstoets in te voeren.”
“Beschermen van familie- en gezinsbedrijven en het midden- en kleinbedrijf (mkb) met zo min mogelijk administratieve lasten.”
“Het moet aantrekkelijker worden voor kleine werkgevers om mensen in vaste dienst te nemen.”
Eerlijker speelveld en toegang tot financiering voor ondernemers
NSC wil het mkb en lokale ondernemers een eerlijkere kans geven bij overheidsopdrachten en de toegang tot financiering verbeteren, onder andere door non-bancaire financiering te stimuleren en de aanbestedingswet aan te passen.
“We herzien de Aanbestedingswet zodat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen. Bij overheidsopdrachten telt niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid wegen mee.”
“Omdat de grote banken vaak niet thuis geven als het mkb geld wil lenen, bevorderen we de toegang tot non-bancaire financiering zoals crowdfunding, kredietunies en de microfinanciering.”
Stimuleren van innovatie en investeren in groeisectoren
NSC ziet innovatie als sleutel tot economische groei en wil fiscale voordelen voor innovatie behouden, een Nationale Investeringsbank oprichten en een langjarige groeimarktenstrategie invoeren om ondernemers te ondersteunen in strategische sectoren.
“We handhaven deze belastingvoordelen en zien ze als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.”
“Voor langjarige innovatie en doorgroei richten we een Nationale Investeringsbank op.”
“We starten met het opstellen van een Nationale Groeimarktenstrategie. Hierin bepalen we om de tien jaar de vijf sectoren met de hoogste toekomstige verdienkansen voor Nederland.”
Oneerlijke markten aanpakken en lokale verankering versterken
NSC wil marktmacht van grote bedrijven en private equity beperken om lokale ondernemers te beschermen en eerlijke concurrentie te bevorderen.
“Bij overheidsopdrachten krijgen lokale en mkb-bedrijven een eerlijke kans: het automatisme dat de grootste aanbieder wint, doorbreken we.”
“We pakken oneerlijke markten aan... In sectoren zoals de dierenartsenzorg hebben nieuwe spelers op de markt, vaak gefinancierd door private equity, in korte tijd de prijzen opgedreven.”
De Partij voor de Dieren wil ondernemen fundamenteel hervormen door bedrijven te verplichten bij te dragen aan mens, dier en planeet, met strenge regels en minder vrijblijvendheid. Ze verschuiven de lasten van het mkb naar grote vervuilers, stimuleren duurzaam en circulair ondernemen, en maken het belastingstelsel groener en eerlijker. Ondernemers krijgen duidelijkheid door begrijpelijke regels, en alleen toekomstbestendige, duurzame bedrijven worden ondersteund.
Bedrijven wettelijk verplichten tot duurzaamheid en welzijn
De PvdD wil dat bedrijven niet langer vrijblijvend kunnen ondernemen, maar wettelijk worden verplicht om bij te dragen aan het welzijn van mens, dier en planeet. Vrijblijvende akkoorden worden vervangen door bindende regels en handhaving, ook op Europees niveau. Dit moet voorkomen dat winst en groei boven welzijn gaan en dat bedrijven schade veroorzaken zonder verantwoordelijkheid te nemen.
“Bedrijven moeten bijdragen aan het welzijn van mens, dier en planeet – niet er ten koste van gaan. We voeren een wettelijke zorgplicht en klimaatplicht voor bedrijven in, ook voor internationale bedrijven die in Nederland actief zijn. Vrijblijvende akkoorden en convenanten worden vervangen door bindende regels en handhaving.”
“Het tijdperk van vrijblijvendheid van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO) loopt ten einde. Het heeft niet gewerkt. Het is tijd voor echte maatregelen.”
Belastingen verschuiven: vervuilers betalen, mkb ontlast
De partij wil het belastingstelsel zo inrichten dat werken lonender wordt en vervuiling zwaarder wordt belast. Grote ondernemingen en de allerrijksten gaan meer betalen, terwijl kleine bedrijven en werkenden worden ontzien. Dit stimuleert ondernemers om circulaire doelen te halen en maakt het mkb concurrerender.
“Grote ondernemingen en de allerrijksten betalen meer, kleine bedrijven en bewoners minder.”
“We verschuiven de belastingdruk: minder op arbeid, meer op grondstoffenverbruik en vervuiling. Zo wordt werken goedkoper en vervuilen duurder. Denktank Ex’tax laat al zien hoe een groene belastingverschuiving banen oplevert én het milieu spaart en dat deze verschuiving noodzakelijk is voor ondernemers om hun circulaire doelen te halen.”
Duidelijke, strenge maar eenvoudige regels voor ondernemers
De PvdD wil strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar deze vatten in begrijpelijke regels zonder ingewikkelde uitzonderingen. Zo weten ondernemers waar ze aan toe zijn en wordt overmatige regeldruk voorkomen.
“We kiezen voor strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar vatten die in begrijpelijke regels zonder ingewikkelde uitzonderingen. Zo weten ondernemers waar ze aan toe zijn en gaan we overmatige regeldruk tegen.”
Overheid ondersteunt duurzame en circulaire ondernemers
De overheid stimuleert circulaire ondernemers, ondersteunt het mkb en groene innovatie, en stopt met het subsidiëren van de grootste vervuilers. Overheidsinkoop wordt duurzaam en circulair, en circulariteit wordt een randvoorwaarde in het aanbestedingsbeleid.
“We gaan ons meer richten op het ondersteunen van het toekomstbestendige midden- en kleinbedrijf, groene innovaties en lokale initiatieven. We stoppen met het subsidiëren van de grootste vervuilers. De vervuiler gaat betalen en de opbrengsten gebruiken we voor toekomstbestendige ondernemingen en groene innovatie.”
“Circulariteit wordt een randvoorwaarde in het aanbestedingsbeleid van de overheid. Dit ondersteunt Nederlandse circulaire ondernemers.”
Verantwoord inkopen en IMVO-wetgeving
De overheid stimuleert duurzaam en eerlijk ondernemen via verantwoord inkoopbeleid en bindende IMVO-wetgeving. Grote bedrijven moeten transparant zijn over hun ketens en impact, en overheden kopen alleen nog duurzaam in.
“Overheden besteden publiek geld groen en rechtvaardig, en stimuleren daarmee (kleine en middelgrote) bedrijven die duurzaam en eerlijk ondernemen.”
“Er komt bindende Nederlandse IMVO-wetgeving, in lijn met internationale richtlijnen voor bedrijven en mensenrechten van de OESO en de Verenigde Naties.”
De VVD ziet ondernemers als de motor van economische groei en pleit voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat met minder regels, lagere lasten en meer ruimte voor innovatie. De partij wil bureaucratie en regeldruk verminderen, belastingen voor ondernemers verlagen, en investeren in groeitechnologieën en start-ups. Consistent beleid, het luisteren naar ondernemers en het beschermen van familiebedrijven staan centraal in hun visie.
Lagere lasten en minder regels voor ondernemers
De VVD wil het ondernemers makkelijker maken door lasten te verlagen, bureaucratie te verminderen en regeldruk actief aan te pakken, vooral voor het mkb. Dit moet ondernemers ruimte geven om te investeren, banen te creëren en te voorkomen dat bedrijven Nederland verlaten.
“Het betekent onszelf onafhankelijker maken van andere landen en vrijhandel stimuleren, maar het betekent ook dat lage belastingen voor ondernemers altijd onze inzet is. We vertrouwen ondernemers, dus schrappen we overbodig papierwerk.”
“We voorkomen dat de lasten voor ondernemers steeds omhooggaan. Minder lasten voor ondernemers is onze inzet. Dit geeft ondernemers de ruimte om te investeren, banen te creëren en voorkomt dat bedrijven de grens over worden gejaagd.”
“We grijpen daarom in als gemeenten doorschieten in hun regeldrift. Dat kan door met gemeenten standaarden te ontwikkelen voor lage regeldruk, net zoals bij armoederegelingen gebeurt. Hierbij hebben we speciale aandacht voor het mkb.”
Consistent en voorspelbaar ondernemersklimaat
De VVD wil wettelijk vastleggen dat de overheid het ondernemersklimaat moet verbeteren, met stabiel beleid en minder bureaucratie. Dit moet zorgen voor zekerheid en vertrouwen bij ondernemers, zodat zij kunnen groeien en investeren.
“We leggen wettelijk vast dat de Nederlandse overheid de plicht heeft het ondernemersklimaat te verbeteren. Daarbij hoort een stabiel fiscaal klimaat, minder bureaucratie en stimulering van groeitechnologieën.”
“We maken van consistent overheidsbeleid een topprioriteit. Met capabel bestuur zorgen we voor rust.”
Investeren in innovatie, start-ups en groeitechnologieën
De VVD wil investeren in innovatie en groeitechnologieën door onder andere een investeringsmaatschappij voor start- en scale-ups op te richten en het aantrekkelijker te maken voor bedrijven om te innoveren. Dit moet Nederland concurrerend en toekomstbestendig houden.
“We richten een investeringsmaatschappij op gericht op het verstrekken van groeikapitaal aan start- en scale-ups in het hele land. Zij kunnen dan tegen gunstige voorwaarden geld lenen of garanties krijgen om in Nederland door te groeien.”
“We breiden de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk uit. Ondernemers die willen investeren in innovatie, kunnen dat zo doen tegen gunstige belastingvoorwaarden. We behouden de innovatiebox.”
Ruimte en steun voor familiebedrijven en bedrijfsopvolging
De VVD erkent het belang van familiebedrijven en wil belemmeringen voor bedrijfsopvolging wegnemen. Dit moet zorgen voor continuïteit en behoud van banen in Nederland.
“We koesteren familiebedrijven: Familiebedrijven zijn stabiele krachten in onze economie. Ze hebben vaak een sterke binding met de regio waar zij vandaan komen en zorgen voor zo’n één derde van de banen in Nederland. We staan daarom niet toe dat een regeling die het aantrekkelijk maakt het bedrijf over te geven aan de volgende generatie, de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), verder wordt versoberd.”
Overheid moet luisteren naar ondernemers
De VVD vindt dat de overheid ondernemers serieus moet nemen bij het maken van beleid en vooral bij het afschaffen van regels. De overheid moet niet bepalen wat de problemen van ondernemers zijn, maar luisteren naar hun ervaringen.
“We vinden dat de overheid meer moet luisteren naar ondernemers. De overheid zou niet moeten bepalen voor ondernemers wat hun problemen zijn, maar moet vooral naar hen luisteren. We willen dat de overheid ondernemers serieus neemt bij het vaststellen van nieuw beleid, en vooral bij het afschaffen van regels.”
50PLUS richt zich op het stimuleren van ondernemerschap, vooral onder ouderen en jonge agrariërs, door het verminderen van belemmeringen en het bieden van gerichte ondersteuning. De partij pleit voor minder nationale regelgeving, financiële prikkels voor het aannemen van oudere werknemers, en investeringen in infrastructuur en innovatie om het ondernemersklimaat te versterken. Hun visie is pragmatisch: ondernemen moet aantrekkelijk blijven, zonder onnodige lasten of discriminatie.
Minder nationale regels en lasten voor ondernemers
50PLUS wil het ondernemersklimaat verbeteren door nationale regelgeving en lasten te beperken, en te kiezen voor Europese afstemming. Dit moet de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven beschermen en ondernemen aantrekkelijker maken.
Stimuleren van ondernemerschap onder ouderen
De partij ziet het belang van oudere ondernemers en werknemers en wil hun positie versterken via financiële stimulansen en scholing. Dit moet leeftijdsdiscriminatie tegengaan en de arbeidsparticipatie van ouderen verhogen.
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
“Speciale scholingsprogramma’s voor oudere werknemers om hun vaardigheden up-to-date te houden en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.”
Ondersteuning van jonge ondernemers in de agrarische sector
50PLUS erkent het belang van jonge ondernemers in de landbouw en wil hen perspectief bieden door innovatie en een gelijk speelveld met buurlanden te stimuleren.
Investeren in infrastructuur en innovatie voor ondernemerschap
De partij ziet het oplossen van knelpunten in energievoorziening en het stimuleren van technologische innovatie als essentieel voor het behoud en de groei van ondernemerschap in Nederland.
D66 ziet ondernemers als de motor van een groene, innovatieve economie en wil hen ondersteunen met minder regeldruk, betere toegang tot financiering en voorspelbare regels, vooral rond verduurzaming. De partij zet in op een eerlijk speelveld, stimuleert maatschappelijk verantwoord ondernemen en wil technologische innovatie bevorderen, met speciale aandacht voor het mkb en start-ups. D66 wil zo ruimte creëren voor ondernemerschap dat bijdraagt aan een duurzame en eerlijke economie.
Minder regeldruk en voorspelbare regels voor ondernemers
D66 erkent dat ondernemers, vooral in het mkb, last hebben van hoge regeldruk, onduidelijke vergunningstrajecten en onzekerheid over milieueisen. De partij wil dit verminderen door regels te vereenvoudigen en voorspelbaar te maken, zodat ondernemers zich kunnen richten op hun bedrijf en verduurzaming.
“Veel ondernemers maken zich zorgen over de regeldruk en de verlening van vergunningen. Dat gaan we simpeler maken. Zodat ondernemers minder druk zijn met regels en zich kunnen concentreren op het bouwen aan hun bedrijf.”
“Voor kleine en middelgrote ondernemers kan verduurzaming een uitdaging zijn... D66 helpt hen hierbij met duidelijke en voorspelbare regels. Zo weten ondernemers bijvoorbeeld al vóórdat ze beginnen wat er van hen wordt verwacht op het gebied van milieu en natuur.”
Toegang tot financiering en groeikansen, vooral voor innovatie
D66 wil dat ondernemers, met name innovatieve starters en het mkb, makkelijker toegang krijgen tot financiering om te kunnen groeien en verduurzamen. De partij wil Europese kapitaalmarkten en een Nationale Investeringsbank inzetten om investeringen in innovatie en duurzame groei te stimuleren.
“We zorgen dat Nederlandse innovaties makkelijk kunnen groeien binnen Europa. Én we helpen ze aan financiering via de Europese kapitaalmarkt.”
“De bank investeert in wat Nederland vooruithelpt: van verzwaring van het elektriciteitsnet tot warmtenetten in dorpen en steden, van circulaire productie tot herstel van bodem en water. Ook ondersteunt de bank de opschaling van bijvoorbeeld groene waterstof, digitale autonomie, duurzame defensiecapaciteit en technologische innovatie.”
Stimuleren van maatschappelijk verantwoord en innovatief ondernemerschap
D66 wil een gelijk speelveld voor ondernemers die maatschappelijk verantwoord ondernemen en innovatie centraal stellen. De partij pleit voor duidelijke spelregels, het aanpakken van te veel marktmacht en het makkelijker maken om een passende rechtsvorm te kiezen.
“Voor ondernemers die maatschappelijk ondernemen, is een gelijk speelveld belangrijk. Daarom is een sterke overheid nodig die de spelregels bepaalt waarbinnen bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ook wil D66 dat het makkelijker wordt om een rechtsvorm van de onderneming te kiezen die goed aansluit bij de doelen van de ondernemer.”
“D66 wil meer ruimte voor innovatief ondernemerschap. Veel innovatieve ondernemers komen nu vaak niet verder door een gebrek aan kapitaal of toegang tot klanten.”
Eerlijke concurrentie en aanpak van marktmacht
D66 vindt dat te veel macht bij één bedrijf innovatie en toetreding van nieuwe ondernemers belemmert. De partij wil daarom stevig ingrijpen bij te veel marktmacht en eerlijke concurrentie bevorderen.
“Te veel macht bij één bedrijf zorgt voor hoge prijzen, lage kwaliteit en remt innovatie af. Nieuwe ondernemers worden hierdoor buitengesloten. D66 wil eerlijke concurrentie en grijpt stevig in bij te veel marktmacht.”
DENK erkent het belang van ondernemers, vooral in het MKB, voor banen en economische groei en wil hen actief ondersteunen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals een publieke kredietbank voor kleine ondernemers, lastenverlichting, en het verminderen van administratieve lasten. Tegelijkertijd wil DENK zelfstandigen beschermen met een betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering en duidelijke regelgeving rond ZZP-schap.
Publieke kredietbank en lastenverlichting voor kleine ondernemers
DENK wil kleine ondernemers ondersteunen door de toegang tot financiering te verbeteren en de lasten te verlagen. Dit moet ondernemers meer ruimte geven om te ondernemen en minder te maken krijgen met administratieve rompslomp.
“We richten een publieke kredietbank op voor kleine ondernemers. Die verstrekt eerlijke leningen aan ondernemers die bij gewone banken geen kans krijgen.”
“We zorgen voor een betaalbaar vangnet voor de loondoorbetaling bij ziekte voor kleinere ondernemers. Hiermee komen we ondernemers tegemoet, zonder de rechten van werknemers in te perken.”
“Wij willen een verlaging van de belastingen en lasten voor kleinere ondernemingen.”
“We toetsen nieuwe wetten en regels altijd op de gevolgen voor ondernemers. Ondernemers moeten kunnen ondernemen, niet vastlopen in papierwerk.”
Duidelijke en eerlijke positie voor zelfstandigen (ZZP)
DENK wil dat zelfstandigen die bewust kiezen voor het ZZP-schap niet onnodig worden belemmerd, maar ook beschermd zijn tegen risico’s. Er komt een wettelijke verankering van zelfstandigheid en een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering, waarvan de kosten grotendeels bij opdrachtgevers liggen.
“Als mensen bewust kiezen voor de vrijheid van het werken als een ZZP’er, moet dat altijd mogelijk zijn. Daarom komt er in de vorm van een werkbare definitie een wettelijke verankering van zelfstandigheid, zodat de huidige onduidelijkheid niet meer leidt tot onnodige verdringing van zelfstandigen van de arbeidsmarkt.”
“Wij willen dat mensen die bewust kiezen voor de vrijheid om zelfstandig (ZZP) te zijn, niet onnodig worden belemmerd. Tegelijkertijd moeten we oog hebben voor risico’s. Dat betekent dat we moeten blijven inzetten op de aanpak van schijnzelfstandigheid. Daarnaast willen wij dat er een betaalbare en collectief georganiseerde verzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor zelfstandigen, waarbij we ook kijken naar opt out mogelijkheden. De kosten van deze verzekering moeten zo veel mogelijk door opdrachtgevers worden gedragen.”
Waardering van het MKB als motor van de economie
DENK benadrukt de waarde van het MKB voor de Nederlandse economie en wil deze ondernemers de steun en ruimte geven om van waarde te blijven.
“We mogen hierbij niet vergeten dat onze economie in grote mate afhankelijk is van ondernemers in het MKB die met hun inzet van grote waarde zijn. Deze ondernemers moeten de steun en ruimte krijgen om van waarde te kunnen blijven.”
De SP ziet ondernemen, vooral in het midden- en kleinbedrijf, als essentieel voor de economie en samenleving, maar vindt dat ondernemers meer steun en eerlijkere regels verdienen. De partij wil investeren in het mkb, regels vereenvoudigen, en de macht van grote bedrijven en online platforms beperken. Tegelijkertijd legt de SP nadruk op sociale en duurzame voorwaarden voor ondernemerschap en wil zij multinationals eerlijk laten bijdragen.
Investeren in het mkb en ondernemers ondersteunen
De SP vindt het mkb en kleine ondernemers cruciaal voor innovatie, werkgelegenheid en leefbaarheid, maar ziet dat zij vaak worden benadeeld door complexe regels en gebrek aan financiering. Daarom wil de partij een Nationale Investeringsbank voor het mkb, hulp bij regelgeving, en ondersteuning bij verduurzaming. De focus ligt op het versterken van kleine bedrijven, niet op het faciliteren van grote multinationals.
“Het midden en kleinbedrijf en de mensen die hier werken zijn ontzettend belangrijk voor onze economie. Ondernemers en zelfstandigen met een klein bedrijf zijn betrokken bij hun zaak. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan innovatie en kunnen vakwerk op maat leveren.”
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.”
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden... De Rijksoverheid moet zorgen voor Ondernemershelpdesks waar kleine ondernemers geholpen worden om de regels te begrijpen en hieraan te voldoen.”
“Het is belangrijk dat ook het mkb mee kan doen aan de verduurzaming van Nederland. We zorgen ervoor dat kleine ondernemers niet klem komen te zitten in complexe regels en we helpen hen bij de toepassing van deze regels.”
Eerlijke concurrentie en beperking macht grote bedrijven/platforms
De SP wil de macht van grote (buitenlandse) bedrijven en online platforms inperken om eerlijke concurrentie te waarborgen en kleine ondernemers te beschermen. Dit gebeurt door het afschaffen van geheime belastingafspraken, het aanpakken van belastingontduiking, en het reguleren van online platforms.
“Geen geheime voordeeltjes voor multinationals. De allergrootste multinationals gaan, net zoals alle andere burgers en bedrijven, bijdragen aan onze samenleving en eerlijk belasting betalen.”
“Zij vragen enorme bedragen aan ondernemers om daarop hun producten te mogen verkopen. Daarom wil de SP dat het toezicht hierop wordt verscherpt en de macht van deze platforms wordt beperkt.”
Sociale en duurzame voorwaarden voor ondernemerschap
De SP stelt dat ondernemen niet alleen om winst draait, maar ook om sociale en duurzame verantwoordelijkheid. Investeringen en steun aan ondernemers worden gekoppeld aan sociale en duurzaamheidsprestaties.
“Uiteraard verwachten we hier goede sociale en duurzaamheidsprestaties voor terug.”
Volt ziet ondernemen als een motor voor vernieuwing, werkgelegenheid en maatschappelijke vooruitgang, mits het duurzaam, sociaal en innovatief gebeurt. Ze willen ondernemen makkelijker maken door administratieve lasten te verlagen, toegang tot financiering te verbeteren en medewerkersparticipatie te stimuleren. Concrete voorstellen zijn onder meer het oprichten van een Rijksprogramma voor minder regeldruk, het ondersteunen van sociaal ondernemerschap, en het versterken van regionale economieën.
Administratieve lasten en regeldruk verlagen
Volt erkent dat ondernemers belemmerd worden door administratieve druk en complexe regelgeving, wat innovatie en maatschappelijke impact in de weg staat. Ze willen dit aanpakken met een nationaal programma en Europese samenwerking, zodat ondernemen eenvoudiger wordt, vooral over de grens.
“Er moet een Rijksprogramma Vermindering Administratieve Lastendruk voor ondernemers komen. Ondernemers komen om in de hoeveelheid regelingen. Dit staat innovatie en maatschappelijke impact in de weg. In dit Rijksprogramma moet de overheid inzetten op het zoeken van aansluiting bij andere EU-landen om ondernemen over de grens zo makkelijk mogelijk te maken.”
Stimuleren van duurzaam en sociaal ondernemerschap
Volt legt nadruk op ondernemerschap dat bijdraagt aan duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. Ze willen ondernemers ondersteunen bij het ontwikkelen van duurzame bedrijfsmodellen en sociaal ondernemerschap bevorderen via samenwerkingsfondsen.
“We stimuleren duurzaam ondernemerschap en ondersteunen ondernemers met de ontwikkeling en implementatie van sociaal rechtvaardige, duurzame bedrijfsmodellen met duidelijke toegevoegde waarde voor de maatschappij, zoals steward-ownership.”
“Sociaal ondernemerschap is een bewezen en krachtige manier om economische groei en een positieve maatschappelijke impact te realiseren. Volt wil het potentieel aan sociaal ondernemerschap benutten door het oprichten van grote samenwerkingsfondsen waaruit sociale ondernemingen en traditionele bedrijven gezamenlijke projecten kunnen financieren.”
Verbeteren toegang tot financiering en innovatie
Volt wil de toegang tot financiering voor ondernemers verbeteren, vooral voor innovatie en verduurzaming. Ze willen innovatiesubsidies behouden, regionale economieën versterken en de drempel voor investeringen verlagen, met speciale aandacht voor het mkb.
“Om bedrijven te helpen bij de transities worden de innovatiesubsidies en -fondsen in stand gehouden. Zo verlagen we de drempel voor innovatie en investeringen in cruciale processen en infrastructuur zoals batterijen, waterstofproductie en de grondstoffentransitie.”
“We verlagen de ondergrens voor de energie-investeringsaftrek (EIA). Mkb’ers willen verduurzamen, maar lopen vast op kosten en regels. Door de ondergrens van de energie-investeringsaftrek te verlagen, maken we vergroenen ook haalbaar voor kleinere bedrijven.”
Medewerkersparticipatie in ondernemingen stimuleren
Volt wil de binding van medewerkers met hun onderneming vergroten door medewerkersparticipatie te stimuleren, zodat werknemers kunnen meedelen in de winst en betrokken blijven bij het bedrijf.
“We vergroten de binding van medewerkers met (de doelstellingen van) de onderneming door de mogelijkheden van medewerkersparticipatie in ondernemingen te verkennen, uit te breiden en te benutten. Zo willen we ervoor zorgen dat medewerkers mee kunnen delen in de winsten van het bedrijf.”
Versterken van regionaal ondernemerschap
Volt ziet het versterken van regionale economieën als essentieel voor het behoud van talent en het benutten van lokale kansen. Ze willen investeren in kennisinstellingen, vervoer en woningen buiten de Randstad om ondernemerschap in heel Nederland te stimuleren.
“Om de innovatiekracht en leefbaarheid buiten de Randstad te vergroten, investeren we op grotere schaal in kennisinstellingen, (openbaar) vervoer en woningen om de regionale economieën meer tot bloei te laten komen. We willen het ondernemerschap in heel Nederland versterken en daarvoor is een integrale aanpak nodig, met oog voor de leefbaarheid in de regio’s.”
De PVV wil ondernemen in Nederland stimuleren door het verminderen van regeldruk, het schrappen van ondoelmatige subsidies en het beschermen van bedrijven tegen hoge lasten en klimaatmaatregelen. De partij pleit voor minder bureaucratie, lagere lasten en het afschaffen van regels die ondernemers belemmeren, met als doel het vestigingsklimaat en de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven te verbeteren.
Minder regeldruk en lasten voor ondernemers
De PVV ziet overmatige regelgeving, fiscale lasten en klimaatmaatregelen als een bedreiging voor het ondernemerschap in Nederland. Ze willen deze belemmeringen wegnemen om bedrijven te behouden en te stimuleren, en zo het vestigingsklimaat te versterken.
“We schrappen ook onnodige regels rondom etiketten, zodat ook goedkopere producten uit het buitenland met een etiket in een andere taal kunnen worden verkocht in Nederlandse winkels tegen een lagere prijs.”
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
“Van net zo groot belang zijn onze binnenvaart en havens – maar ook havenbedrijven gaan gebukt onder verregaande klimaatmaatregelen en de onbetaalbare energielasten. We moeten bedrijven koesteren in plaats van wegpesten. Geen gedwongen elektrificatie in de scheepvaart.”
“Ook snijden we fors in de vele ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.”
Beschermen van het vestigingsklimaat en concurrentiepositie
De PVV benadrukt het belang van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor ondernemingen, met name door het ondersteunen van infrastructuur en het tegengaan van maatregelen die bedrijven uit Nederland zouden kunnen verdrijven.
“Wij zijn trots op Amsterdam Airport Schiphol, één van de grootste luchthavens van Europa én de wereld – van groot belang voor ons vestigingsklimaat, onze economie en onze internationale handelspositie. Van de PVV mag Schiphol groeien.”
“Havens en andere kritieke infrastructuur moeten altijd met een meerderheidsaandeel in Nederlandse (publieke) handen blijven.”