Verkiezingsprogramma's 2025 overondermersklimaat
De VVD wil het ondernemersklimaat versterken door een gelijk speelveld met Europa, lagere lasten en minder regels, en het tegengaan van belemmeringen zoals hoge energieprijzen, stikstofproblematiek en stroperige vergunningverlening. Ze pleiten voor realistisch klimaatbeleid dat economische groei en verduurzaming combineert, en willen voorkomen dat bedrijven Nederland verlaten door nationale koppen op Europees beleid te schrappen. Concrete voorstellen zijn het afschaffen van de nationale CO2-heffing, het verlagen van elektriciteitskosten, en het versnellen van procedures voor infrastructuur en vergunningen.
Gelijk speelveld met Europa en schrappen nationale koppen
De VVD ziet het behoud van een concurrerend ondernemersklimaat als essentieel en wil voorkomen dat Nederlandse bedrijven door strengere regels of hogere lasten vertrekken naar het buitenland. Ze willen nationale koppen op Europees beleid schrappen en streven naar één Europees systeem voor duurzame industrie.
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“We willen geen nieuw Europees beleid dat het verdienvermogen en de internationale concurrentie positie van Nederland schaden.”
“Nederland kent als enige land binnen de EU een nationale CO2-heffing. Dit creëert een ongelijk speelveld voor bedrijven. ... Daarom schrappen we de heffing en gaan we met de sector op zoek naar een alternatief systeem, waarbij we ons inzetten voor één Europees systeem voor duurzame industrie en mijnbouw en waarmee we een gelijk speelveld waarborgen.”
Verlaging van lasten en energiekosten voor bedrijven
De VVD wil de hoge energieprijzen en lasten voor bedrijven verlagen om het ondernemersklimaat aantrekkelijk te houden. Ze pleiten voor lagere belastingen, pragmatische beleidskeuzes en het verlengen van compensatieregelingen voor sectoren met hoge elektriciteitskosten.
“De energieprijzen in Nederland zijn vele malen hoger dan in onze buurlanden. Hierdoor ervaren onze bedrijven een groot concurrentienadeel. Om de hoge energiekosten te dempen, nemen we maatregelen. We kiezen ervoor om pragmatische beleidskeuzes te maken als bijvoorbeeld slimmer inkopen, betere regels en lagere belastingen. Ook, verlengen we de IKC, een compensatieregeling voor sectoren met hoge elektriciteitskosten.”
“De overheid moet beschikbaarheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid faciliteren, niet voor extra lasten of beperkingen zorgen.”
Versnellen van vergunningen en aanpak van belemmeringen
De VVD erkent dat stikstof, netcongestie en trage vergunningverlening de economie en het ondernemersklimaat ernstig belemmeren. Ze willen deze knelpunten oplossen door procedures te versnellen en sectorale emissieplafonds in te voeren.
“De Nederlandse economie wordt momenteel enorm belemmerd door stikstof, netcongestie en stroperige vergunningverlening. Het zet onze economie op slot. Het zorgt ervoor dat onze bedrijven de verduurzamingsslag niet kunnen maken.”
“We moeten dus doen wat nodig is om dit vlot te trekken.”
“We gaan deze KDW-doelen (kritische depositiewaarde) vervangen door sectorgebonden emissieplafonds, inclusief wettelijke tussendoelen en evaluatiemomenten, die per sector leiden tot significante geborgde emissiereducties en waarbij de gerealiseerde emissiereductie correct wordt vastgelegd; haalbaarheid en betaalbaarheid worden in alle sectoren zwaar meegewogen in het vaststellen van de doelen.”
Realistisch en pragmatisch klimaatbeleid gericht op economische groei
De VVD koppelt verduurzaming expliciet aan economische groei en wil voorkomen dat klimaatbeleid leidt tot het vertrek van bedrijven. Ze pleiten voor een Klimaat- en groeiwet en grijpen in als betaalbaarheid of concurrentiepositie in gevaar komt.
“We bouwen aan een schone én weerbare economie. In onze tijd, met de enorme uitdagingen die we vandaag zien, is de Klimaatwet te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot. ... Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe.”
“Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
Minder regeldruk en snellere procedures
De VVD wil de regeldruk voor ondernemers verminderen en procedures versnellen, zodat bedrijven zich kunnen richten op groei en innovatie.
“We moeten zorgen dat ondernemers minder tijd kwijt zijn aan verplichte rapportages over hun werknemers en over re-integratietrajecten.”
“Daarom wijzen we versnellingsgebieden aan en gaan we snijden in vergunningsprocedures. Bijvoorbeeld door beroeps- en bezwaarprocedures in te korten.”
De PVV wil het ondernemersklimaat verbeteren door het schrappen van klimaatmaatregelen en -subsidies, het afschaffen van zero-emissiezones en het verlagen van energielasten. De partij stelt dat huidige klimaat- en milieuregels bedrijven wegjagen en pleit voor minder overheidsbemoeienis en lagere lasten, zodat ondernemen in Nederland aantrekkelijker en betaalbaarder wordt.
Schrappen van klimaatmaatregelen en -subsidies
De PVV ziet klimaatbeleid als een bedreiging voor het ondernemersklimaat vanwege hoge kosten en regeldruk. Door het afschaffen van klimaatsubsidies, CO2-heffingen en het stoppen met de energietransitie wil de partij bedrijven ontlasten en het vestigingsklimaat verbeteren.
“SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen”
“CO2-heffing afschaffen”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
“Het ministerie van Klimaat en Groene Groei veranderen we in het ministerie van Betaalbare Energie: geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten.”
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
Afschaffen van zero-emissiezones en verplichte elektrificatie
De PVV stelt dat zero-emissiezones en verplichte elektrificatie ondernemers direct belemmeren, vooral in transport en logistiek. Door deze regels af te schaffen, wil de partij ondernemers meer vrijheid geven en kosten verlagen.
“Afschaffen van alle zero-emissiezones, overal in het land”
“Geen gedwongen elektrificatie in de scheepvaart”
“Hardwerkende ondernemers mogen met hun brandstofbusje hun eigen stad niet meer in. Doen ze dat toch, dan volgt een boete. Het alternatief is een peperdure elektrische auto – maar wie dat niet kan betalen, kan zijn zaak opdoeken. De PVV wil af van alle zero-emissiezones, overal in het land.”
Verlaging van energielasten voor bedrijven
De PVV wil de energielasten voor bedrijven verlagen door onder andere de btw op energie te verlagen en te zorgen voor stabiele, betaalbare energievoorziening. Dit moet het ondernemersklimaat versterken en bedrijven in Nederland houden.
Minder regeldruk en versoepeling milieuregels
De PVV wil de regeldruk voor ondernemers verminderen door het schrappen of versoepelen van milieuregels, zoals stikstof- en Natura 2000-regels, die volgens de partij investeringen en groei belemmeren.
“Landbouw, woningbouw en wegenbouw zitten klem, omdat Nederland veel te veel Natura 2000-gebieden heeft aangewezen én zichzelf veel te strenge stikstofdoelen heeft opgelegd.”
“Wij zijn er helemaal klaar mee. Nederland behoort tot de grootste nettobetalers van de EU! Dus wat ons betreft slaan we in Brussel met de vuist op tafel en eisen we versoepeling van de regels – van de Vogel- en de Habitatrichtlijn tot en met de verplichte emissiereductie.”
JA21 wil het ondernemersklimaat versterken door energiekosten te verlagen, regeldruk te verminderen en een gelijk speelveld met buurlanden te creëren. De partij pleit voor betaalbare en betrouwbare energie, het afschaffen van nationale klimaatheffingen, en het versnellen van vergunningsprocedures. Hun visie is pragmatisch en gericht op het behouden van bedrijven en banen in Nederland door het ondernemersklimaat aantrekkelijker te maken.
Geen nationale klimaatheffingen en gelijk speelveld
JA21 vindt dat Nederlandse bedrijven niet zwaarder belast moeten worden dan concurrenten in buurlanden. Ze willen nationale klimaatheffingen afschaffen en regelgeving gelijk trekken met Duitsland en België om te voorkomen dat bedrijven vertrekken door hoge kosten en regeldruk.
“We stoppen de uittocht van bedrijven en banen door regelgeving niet strenger te maken dan Europese afspraken en door de concurrentiepositie van de haven te beschermen.”
“Een gelijk speelveld voor onze industrie door regelgeving gelijk te trekken met omringende landen zoals Duitsland en België. We introduceren geen nationale CO2-heffingen bovenop Europese regels en we schaffen bestaande nationale CO2-heffingen af.”
“Een gelijk speelveld voor onze energiesector door regelgeving gelijk te trekken met omringende landen zoals Duitsland en België. Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
Betaalbare en betrouwbare energie voor bedrijven
JA21 stelt dat hoge energiekosten, netcongestie en onbetrouwbare energievoorziening het ondernemersklimaat schaden. Ze willen inzetten op kernenergie, behoud van fossiele brandstoffen zolang nodig, en het oplossen van netcongestie om bedrijven concurrerend te houden.
“Betaalbare energie voor gezinnen en bedrijven.”
“Bedrijven worstelen met netcongestie, eindeloze vergunningsprocedures en energiekosten die torenhoog zijn vergeleken met onze buurlanden.”
“Onze industrie beschermen door in te zetten op betaalbare en betrouwbare energie. We lossen netcongestie op en voorkomen dat bedrijven stilstaan omdat aansluiting op het stroomnet onmogelijk is.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
Vergunningsprocedures versnellen voor ondernemers
JA21 ziet trage en complexe vergunningsprocedures als een rem op het ondernemersklimaat. Ze willen deze procedures versnellen, vooral voor strategische sectoren en aansluitingen op het energienet.
“Vergunningsprocedures versnellen voor kernenergieprojecten en voor aansluitingen op het energienet.”
“Vergunningsprocedures versnellen voor onder andere stikstof en aansluitingen op het energienet. Door hierbij voorrang te geven aan strategische sectoren zoals defensie maken we onze industrie toekomstbestendig.”
Duurzaamheid alleen als het rendeert
JA21 wil dat duurzaamheid en circulaire economie alleen worden ondersteund als ze economisch rendabel zijn, om te voorkomen dat ondernemers onnodig worden belast met kosten die hun concurrentiepositie schaden.
Het CDA erkent dat het ondernemersklimaat in Nederland is verslechterd door onder andere regeldruk, stikstofproblematiek, netcongestie en onzeker beleid. Hun belangrijkste voorstellen zijn het terugdringen van regeldruk, het bieden van voorspelbaar en stabiel beleid, het schrappen van de nationale CO₂-heffing, het versterken van innovatie en investeringen, en het creëren van een gelijk Europees speelveld voor ondernemers. De kern van hun visie is dat ondernemers het fundament van de economie vormen en dat een aantrekkelijk ondernemersklimaat essentieel is voor brede welvaart en duurzame groei.
Regeldruk fors verminderen en regelgeving versimpelen
Het CDA ziet regeldruk en complexe regelgeving als een directe belemmering voor het ondernemersklimaat. Ze willen deze fors verminderen, rapportages versimpelen en geen extra Nederlandse regels bovenop Europese wetgeving leggen. Dit moet het ondernemen aantrekkelijker maken en bedrijven ruimte geven om te groeien.
“We komen met een versterkt programma om regeldruk aan te pakken, rapportages te versimpelen en overlap te voorkomen.”
“Onze doelstelling is: minder regels (scherpe reductie van zeker 20 procent), betere regelgeving (duidelijker, eenduidiger en doelgerichter) en efficiëntere verantwoording en rapportages.”
“Maar dan zetten we in principe geen Nederlandse kop op Europese regels.”
Voorspelbaar, stabiel en langetermijnbeleid voor ondernemers
Het CDA benadrukt het belang van rust, voorspelbaarheid en consistentie in beleid om het ondernemersklimaat te verbeteren. Onzekerheid en wisselend beleid ontmoedigen investeringen en innovatie. Door langetermijnvisie en stabiel beleid willen ze het vertrouwen van ondernemers herstellen.
Nationale CO₂-heffing schrappen en Europees speelveld creëren
Het CDA wil de nationale CO₂-heffing afschaffen om bedrijven niet weg te jagen en pleit voor een gelijk speelveld binnen Europa. Ze willen dat Nederlandse ondernemers niet zwaarder worden belast dan hun Europese concurrenten, zodat het vestigingsklimaat aantrekkelijk blijft.
Investeren in innovatie, R&D en een nationale investeringsbank
Het CDA ziet innovatie en investeringen als cruciaal voor het toekomstig verdienvermogen en een sterk ondernemersklimaat. Ze willen een nationale investeringsbank oprichten en extra investeren in innovatie, onderzoek en ontwikkeling.
“We richten een nationale investeringsbank op die investeringen in Nederland aanjaagt. Daarnaast investeren we in innovatie, R&D en onderzoek om ons verdienvermogen in de toekomst te vergroten.”
Aanpakken van praktische belemmeringen: stikstof, netcongestie en arbeidsmarkt
Het CDA erkent dat praktische problemen zoals stikstof, netcongestie en arbeidsmarktkrapte het ondernemersklimaat direct schaden. Ze willen deze knelpunten versneld oplossen zodat bedrijven weer kunnen uitbreiden en ondernemen.
“We doen wat nodig is om bedrijven en boeren weer te kunnen laten ondernemen. We werken samen om de stikstofdoelen te behalen... De problemen op het stroomnetwerk pakken we versneld aan, zodat bedrijven weer kunnen uitbreiden.”
“Het Nederlandse ondernemers- en vestigingsklimaat is de laatste jaren achteruitgegaan. Problemen als stikstof, netcongestie, de schaarste aan ruimte, grondstoffen en arbeidskrachten, regeldruk, financieringsperikelen voor mkb’ers en afnemende arbeidsproductiviteit hebben veel ondernemers ontmoedigd.”
De SGP wil het ondernemersklimaat versterken door lasten en regeldruk te verlagen, een eerlijk speelveld te creëren voor Nederlandse bedrijven, en te zorgen voor betrouwbare energie-infrastructuur. Ze pleiten voor het beperken van nationale koppen op Europese regels, het verlagen van nettarieven en CO2-heffingen, en het versnellen van netuitbreidingen om bedrijven niet te belemmeren. De partij benadrukt dat verduurzaming hand in hand moet gaan met economische haalbaarheid en concurrentiekracht.
Lagere lasten en minder regeldruk voor ondernemers
De SGP vindt dat het ondernemersklimaat onder druk staat door hoge klimaatambities en toenemende regeldruk. Ze willen ruimte houden om te ondernemen en pleiten voor het beperken van extra nationale lasten bovenop Europese regels.
Eerlijk speelveld en lagere energiekosten voor Nederlandse industrie
De SGP signaleert dat de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven verslechtert door hogere kosten dan in het buitenland. Ze willen de nettarieven en CO2-heffing verlagen en pleiten voor een gelijk speelveld met omliggende landen.
“De netkosten voor de industrie mogen niet doorstijgen. Omliggende landen geven hun industrie nog steeds korting op de nettarieven. Die Volume Correctie Regeling komt hier ook terug.”
“De concurrentiepositie van de Nederlandse industrie verslechtert zienderogen. Zelfs de kostenverschillen met omliggende landen lopen op door stijgende nettarieven en een nationale CO2-heffing boven op het Europese emissiehandelssysteem. De nettarieven moeten omlaag, de CO2-heffing van tafel. Beter groen hier, dan grijs elders.”
Snelle aanpak van netcongestie en betere energie-infrastructuur
De SGP ziet netcongestie als een groot knelpunt voor ondernemers en wil procedures versnellen, investeringen in het net verhogen en innovatieve oplossingen zoals energiehubs stimuleren.
“Fabrieken en duurzame energieprojecten staan op een lange wachtlijst. Zonder ingrijpen dreigen zelfs delen van deze nutsvoorziening urenlang afgesloten te moeten worden, omdat het net de vraag naar elektriciteit niet meer aan kan. De maatschappelijke gevolgen worden kortom steeds groter. Het is ook het grote knelpunt voor de gewenste verduurzaming van de energievoorziening en de industrie. Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“De SGP wil versnelling van procedures voor aanleg van trafo’s en kabels. Er komt hiervoor een stikstofvrijstelling.”
“Bedrijven zitten klem doordat ze lang moeten wachten op de noodzakelijke aansluiting op het volle stroomnet. Voor aanpak van netcongestie moet alles uit de kast gehaald worden, zonder taboes.”
Stimuleren van innovatie en investeringen voor ondernemers
De SGP wil investeringen in duurzame energie en innovatie stimuleren, onder meer door betere financieringsmogelijkheden voor het mkb en steun voor nieuwe technologieën.
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
“Voor uitrol van geothermieprojecten is meer investeringssteun in plaats van SDE-exploitatiesubsidie nodig.”
“Energiehubs bij onder meer bedrijventerreinen, met gezamenlijk stroommanagement, opslag en duurzame energieproductie, worden gefaciliteerd.”
Volt wil het ondernemersklimaat in Nederland en de EU versterken door innovatie, verduurzaming en investeringszekerheid centraal te stellen. Ze pleiten voor gerichte ondersteuning van bedrijven bij de transitie naar duurzaamheid, het vereenvoudigen van subsidies, en het waarborgen van een stabiel wettelijk kader. Concrete maatregelen zijn onder meer innovatie- en verduurzamingssubsidies, verplichtingen voor klimaatplannen bij grote bedrijven, en het versnellen van vergunningverlening.
Gerichte ondersteuning en innovatie voor ondernemers
Volt ziet innovatie en verduurzaming als de kern van een gezond ondernemersklimaat. Ze willen drempels voor investeringen verlagen via subsidies en fondsen, en bedrijven ondersteunen bij cruciale transities zoals batterijen, waterstof en circulariteit. Grote bedrijven worden verplicht tot klimaatplannen, en subsidies worden gekoppeld aan naleving hiervan.
“Om bedrijven te helpen bij de transities worden de innovatiesubsidies en -fondsen in stand gehouden. Zo verlagen we de drempel voor innovatie en investeringen in cruciale processen en infrastructuur zoals batterijen, waterstofproductie en de grondstoffentransitie.”
“Grote bedrijven worden verplicht om een klimaatplan op te stellen, waaruit blijkt hoe zij zo snel mogelijk klimaatneutraal willen worden. Dit klimaatplan is nodig om verduurzamings- en innovatiesubsidies aan te vragen. Wanneer het klimaatplan niet wordt nageleefd, moeten verstrekte subsidies worden terugbetaald.”
“We maken het subsidielandschap overzichtelijker door het op te delen in sectoren. Iedere sector heeft met eigen problemen en uitdagingen te maken, terwijl het huidige subsidielandschap daar niet op ingericht is. Op deze manier bieden we elke onderneming toegang tot de juiste financiering.”
“We willen bij subsidiëring meer focus op projecten die op de langere termijn maatschappelijk relevant, duurzaam en rendabel zijn, maar nu niet kunnen opstarten door tekort aan fondsen en ook niet op een andere wijze gefinancierd kunnen worden.”
Stabiel en voorspelbaar investeringsklimaat
Volt benadrukt het belang van een consistent en stabiel wettelijk kader voor ondernemers, zodat investeringszekerheid en duurzame economische groei worden bevorderd. Dit moet Nederland en de EU aantrekkelijk houden voor duurzame investeringen.
“We zetten in op een gezond, groen en faciliterend investeringsklimaat in Nederland en in de EU. Innovatie en duurzame economische groei gaan we blijvend en in samenhang stimuleren, waarbij economische groei samengaat met duurzaamheid. We waarborgen tegelijk een consistent en stabiel wettelijk kader gericht op voorspelbaarheid en investeringszekerheid.”
Versnellen vergunningverlening en juridische duidelijkheid
Volt wil dat bedrijven sneller kunnen verduurzamen door kortere doorlooptijden bij vergunningverlening en juridische obstakels weg te nemen, vooral bij energie- en verduurzamingsprojecten.
“We versterken onze uitvoeringsorganisaties zodat de doorlooptijden voor vergunningverlening korter worden. Zo lopen bedrijven geen onnodige vertraging op door de overheid wanneer zij willen verduurzamen.”
“We zorgen ervoor dat juridische obstakels, om grensoverstijgende energieprojecten uit te rollen in de grensregio’s, weggenomen worden. Juist voor inwoners en bedrijven die energie willen uitwisselen en opslaan om daarmee het net te ontlasten.”
Financiële ondersteuning voor verduurzaming bedrijven
Volt wil dat opbrengsten uit CO₂-heffingen en andere klimaatmaatregelen deels worden ingezet om bedrijven te ondersteunen bij verduurzaming, zodat de lasten eerlijk worden verdeeld.
“Volt is zich bewust van de hogere kosten die dit met zich meebrengt voor verbruikers en laat de opbrengsten vloeien naar snellere verduurzaming en alternatieven voor inwoners en bedrijven.”
“We werken toe naar een stelsel waarbij een gedeelte van de inkomsten van CO₂-heffingen (o.a. belasting en ETS) beschikbaar gesteld wordt om de verduurzaming te financieren bij inwoners die dit het hardst nodig hebben en bij bedrijven.”
Klimaatnoodfonds voor bedrijven bij rampen
Volt wil een klimaatnoodfonds opzetten om bedrijven te ondersteunen bij klimaatrampen, zodat het ondernemersklimaat weerbaarder wordt tegen de gevolgen van klimaatverandering.
“Daarnaast willen we ook een klimaatnoodfonds opzetten om inwoners en bedrijven bij klimaatrampen te ondersteunen.”
FVD wil het ondernemersklimaat verbeteren door het volledig schrappen van klimaatbeleid, het verlagen van energiebelastingen en het verminderen van bureaucratie voor bedrijven. Volgens FVD zijn huidige klimaatmaatregelen schadelijk voor de concurrentiekracht en leiden ze tot hogere lasten voor ondernemers. Hun kernvisie is dat betaalbare, betrouwbare energie en minder regelgeving essentieel zijn voor een sterk ondernemersklimaat.
Volledig schrappen van klimaatbeleid en lastenverlichting
FVD stelt dat het huidige klimaatbeleid leidt tot hoge kosten en een verslechterd ondernemersklimaat. Door het schrappen van klimaatmaatregelen en het loslaten van CO₂-doelen wil FVD de lasten voor bedrijven verlagen en de concurrentiekracht herstellen. Dit moet zorgen voor een aantrekkelijker ondernemersklimaat met lagere energiekosten en minder belemmeringen.
“Dit beleid is niet alleen onbetaalbaar, maar ook zinloos: het heeft geen merkbaar effect op het klimaat, maar wel desastreuze gevolgen voor onze welvaart en concurrentiekracht.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
Schrappen van rapportage- en klimaatverplichtingen voor ondernemers
FVD wil ondernemers ontlasten van administratieve lasten en onnodige regelgeving die voortkomt uit klimaatbeleid. Door het afschaffen van rapportageverplichtingen en het negeren van Europese klimaatregels, krijgen bedrijven meer ruimte om te ondernemen zonder extra bureaucratie.
“We schaffen de verplichting af om CO₂-uitstoot van werknemers bij te houden, zodat ondernemers verlost worden van zinloze bureaucratie.”
“We werken in Europees verband aan het afschaffen van de Green Deal; en tot die tijd negeert Nederland de daarin vervatte regels en beperkingen - inclusief het CO₂-handelssysteem (ETS).”
Lagere energiebelastingen en meer energiezekerheid
FVD wil de energieprijzen voor bedrijven verlagen door het beëindigen van het aardgasverbod, het heropenen van kolen- en gascentrales, en het verlagen van energiebelastingen. Dit moet het ondernemersklimaat versterken door stabiele, goedkope energie te garanderen.
“We verlagen energiebelastingen en draaien de ODE-verhoging terug, zodat de energierekening fors daalt.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
Uitzonderingen voor strategische sectoren (zoals de haven van Rotterdam)
FVD wil strategische sectoren zoals de Rotterdamse haven vrijstellen van Europese klimaat- en stikstofregels, zodat deze sectoren onbeperkt kunnen uitbreiden en concurrerend blijven.
“We stellen bedrijven in de haven vrij van het Europese CO₂-emissiehandelssysteem (ETS) en stikstofregels, zodat de haven onbeperkt kan uitbreiden en floreren.”
50PLUS wil het ondernemersklimaat versterken door nationale regelgeving en lasten te beperken, het speelveld binnen Europa gelijk te trekken en te stoppen met nationale industriepolitiek. Ze pleiten voor het uitfaseren van nationaal klimaatbeleid ten gunste van Europees beleid, het oplossen van knelpunten in energievoorziening en het bieden van perspectief voor jonge agrarische ondernemers.
Gelijke regels en lasten binnen Europa
50PLUS vindt dat het ondernemersklimaat wordt geschaad door extra nationale regels en lasten bovenop Europese afspraken. Ze willen een gelijk speelveld binnen Europa en pleiten voor het stoppen met nationale industriepolitiek, zodat Nederlandse bedrijven niet op achterstand komen.
Uitfaseren nationaal klimaatbeleid ten gunste van Europees beleid
50PLUS stelt dat nationaal klimaatbeleid de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven schaadt en wil daarom overstappen op Europees beleid, met optimale CO2-beprijzing op EU-niveau.
Oplossen van energieknelpunten en stimuleren kernenergie
Volgens 50PLUS is een betrouwbare en betaalbare energievoorziening essentieel voor het ondernemersklimaat. Ze willen knelpunten in het elektriciteitsnet oplossen en inzetten op kernenergie om bedrijven te behouden en aan te trekken.
Perspectief voor jonge agrarische ondernemers
50PLUS erkent het belang van jonge ondernemers in de agrarische sector en wil een landbouwbeleid dat niet strenger is dan in buurlanden, zodat Nederlandse boeren concurrerend blijven.
BBB wil het ondernemersklimaat versterken door lasten en regeldruk voor bedrijven te verlagen, ideologisch klimaatbeleid te stoppen en het vestigingsklimaat aantrekkelijk te houden. De partij pleit voor het schrappen van onwerkbare regels, het afschaffen van extra nationale CO₂-heffingen en het beschermen van het mkb tegen dure en onuitvoerbare verduurzamingseisen. BBB kiest voor realistisch beleid dat innovatie en bedrijvigheid ondersteunt, zodat bedrijven niet vertrekken en banen behouden blijven.
Schrappen van onwerkbare regels en lastenverlichting
BBB ziet de huidige regeldruk en hoge lasten als een bedreiging voor het ondernemersklimaat, waardoor bedrijven vertrekken en banen verloren gaan. De partij wil regels die niet werken schrappen en pleit voor een realistisch, uitvoerbaar en betaalbaar beleid, zodat bedrijven kunnen blijven ondernemen in Nederland.
“We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen. Geen nationale koppen op Europees beleid. We maken ons zorgen over de economische schade van ideologisch klimaatbeleid. Grote bedrijven vertrekken uit Nederland door hoge lasten en ondoordachte maatregelen, met banenverlies als gevolg. BBB wil bedrijven behouden voor Nederland en kiest voor verstandige, evenwichtige doelen.”
“BBB wil schrappen in regels die niet werken. Klimaatbeleid moet haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn.”
Afschaffen extra nationale CO₂-heffing voor industrie
BBB vindt dat de extra nationale CO₂-heffing bovenop het Europese systeem het vestigingsklimaat schaadt en bedrijven de grens over jaagt. De partij wil deze heffing terugdraaien om banen te behouden en de industrie te ondersteunen bij innovatie en verduurzaming.
“Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien. Deze heffing, boven op het Europese ETSsysteem, schaadt ons vestigingsklimaat en jaagt bedrijven de grens over zonder aantoonbaar klimaateffect.”
“BBB kiest voor een realistisch klimaatbeleid dat ondernemers niet straft, maar ondersteunt bij innovatie en verduurzaming. Door het afschaffen van de nationale CO₂ heffing behouden we banen, versterken we onze industrie en voorkomen we ‘carbon lekkage’ naar landen met een minder ambitieus klimaatbeleid.”
Beschermen van mkb en kleine ondernemers tegen dure verduurzaming
BBB wil het mkb en kleine ondernemers beschermen tegen dure en onuitvoerbare klimaatmaatregelen, zoals zero-emissiezones en verplichtingen die hen buitensluiten. De partij pleit voor gezond verstand en ruimte voor het mkb in het klimaatbeleid.
“Zeroemissiezones weren voertuigen die niet aan dure eisen voldoen, waardoor mkb’ers, marktkooplieden, ambulante handelaren en kermisexploitanten worden buitengesloten. Ontheffingen zijn kostbaar en tijdrovend. BBB wil paal en perk stellen aan deze vormen van klimaatgekte. Levendige steden horen vol te zijn met markten, kermissen en ondernemers. Gezond verstand in klimaatbeleid betekent ook ruimte voor het MKB.”
Rem op onuitvoerbare EU-verduurzamingsregels
BBB wil een rem op verstikkende en onuitvoerbare EU-regels rond verduurzaming, zoals verplichte CO₂-administratie en plastic tax, omdat deze het ondernemersklimaat schaden en de regeldruk verhogen.
“BBB wil een rem op de verstikkende en onuitvoerbare EU richtlijnen ten aanzien van verduurzaming (zoals bijhouden van CO₂ administratie en plastic tax) en andere regelgeving.”
Aantrekkelijk vestigingsklimaat voor ondernemers
BBB benadrukt het belang van een aantrekkelijk vestigingsklimaat, zodat bedrijven zich willen vestigen en kunnen groeien, wat de regionale economie versterkt.
“Er moet actief gewerkt worden aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor zowel inwoners als ondernemers, zodat mensen zich willen vestigen en bedrijven kunnen groeien. Dit versterkt”
GroenLinks-PvdA wil het ondernemersklimaat verduurzamen door bedrijven te stimuleren en te verplichten tot klimaatvriendelijk ondernemen, waarbij de overheid actief stuurt en investeert in groene industrie en infrastructuur. Grote vervuilers gaan meer betalen en krijgen strengere normen opgelegd, terwijl duurzame koplopers worden ondersteund. Het doel is een eerlijke, concurrerende en toekomstbestendige economie waarin bedrijven bijdragen aan de klimaattransitie.
Strengere eisen en financiële prikkels voor bedrijven
GroenLinks-PvdA kiest voor een ondernemersklimaat waarin bedrijven alleen steun krijgen als ze aantoonbaar verduurzamen, met duidelijke deadlines en terugvordering bij niet-naleving. Tegelijk worden financiële prikkels en normering ingezet om bedrijven te dwingen tot klimaatvriendelijk gedrag.
“We helpen bedrijven die willen verduurzamen financieel, maar onder strenge voorwaarden. Zoals een geloofwaardig pad naar klimaatneutraliteit. We blijven niet eindeloos in gesprek met partijen die niet in de meewerkstand staan. Er komt een deadline voor het opstellen van een klimaatplan en als bedrijven zich niet houden aan afspraken wordt terugbetaling geëist. Naast financiële prikkels komt er ook stevige normering, bijvoorbeeld een uitbreiding van de energiebesparingsplicht en bindende besparingsdoelen per sector.”
Grote vervuilers betalen meer, fossiele subsidies verdwijnen
Het ondernemersklimaat wordt hervormd door het principe ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen: grote vervuilers gaan eerlijk belasting betalen over hun uitstoot en fossiele subsidies worden afgeschaft. Dit moet zorgen voor een gelijker speelveld en een eerlijke bijdrage aan de kosten van de duurzaamheidstransitie.
“Grote vervuilende bedrijven gaan eerlijk belasting betalen over vervuilende uitstoot. Fossiele subsidies bouwen we af.”
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
Overheid investeert in groene industrie en infrastructuur
De overheid neemt een actieve rol in het creëren van een aantrekkelijk ondernemersklimaat voor duurzame bedrijven, door te investeren in schone energie, het elektriciteitsnet en langjarige zekerheid te bieden via bijvoorbeeld het Noordzeepact. Dit moet de concurrentiepositie van de industrie versterken en de energiekosten verlagen.
“We investeren in schone en betaalbare energie uit wind-op-zee. Om dat te bereiken sluiten we een Noordzeepact tussen overheid, energiebedrijven, industrie en netbeheerders. Met goedkope energie houden we de energierekening betaalbaar en maken we onze industrie competitiever en duurzamer.”
“De overheid neemt een deel van de financiële risico’s op zich maar deelt ook mee in de winst.”
Stimuleren van circulaire en innovatieve bedrijven
Het ondernemersklimaat wordt gericht op circulaire economie en innovatie, waarbij koplopers worden ondersteund en achterblijvers worden beprijsd. De overheid verplicht bedrijven tot circulair produceren en stimuleert maatschappelijk verantwoord ondernemen.
BIJ1 kiest radicaal voor een ondernemersklimaat waarin winstmaximalisatie en vervuiling worden bestreden en publieke belangen centraal staan. Het programma pleit voor het beëindigen van subsidies aan vervuilende bedrijven, onteigening en nationalisatie van fossiele ondernemingen, en het stimuleren van circulaire, lokale en collectieve vormen van productie. De partij ziet het ondernemersklimaat als een machtsvraag en wil breken met het huidige kapitalistische model ten gunste van klimaatrechtvaardigheid en collectief eigendom.
Geen subsidies of steun aan vervuilende bedrijven
BIJ1 wil het ondernemersklimaat fundamenteel veranderen door alle subsidies en financiële steun aan fossiele en vervuilende bedrijven te beëindigen. De partij ziet deze bedrijven als de grootste veroorzakers van de klimaatcrisis en vindt dat zij, niet burgers, de kosten moeten dragen.
Onteigening en nationalisatie van fossiele bedrijven
BIJ1 stelt voor om vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten te onteigenen en hun middelen in te zetten voor publieke doelen. De energietransitie moet plaatsvinden onder collectief eigendom en democratische controle, waarbij arbeiders en bewoners centraal staan.
“Vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten worden onteigend. Hun kapitaal, machines en infrastructuur worden ingezet voor publieke doelen.”
“De energietransitie is geen technocratisch moderniseringsproject, maar een machtsvraag: breken met de groene kapitalisten, stoppen met westers industrieprotectionisme, en de energievoorziening in handen brengen van arbeiders en bewoners — lokaal én mondiaal.”
Stimuleren van circulaire, lokale en collectieve productie
Het ondernemersklimaat moet volgens BIJ1 gericht zijn op circulaire economie, lokale productie en collectief eigendom. De partij wil minder, beter, langer en opnieuw gebruiken van grondstoffen en samenwerking tussen getroffen groepen, wetenschappers en inwoners.
“Wij zullen onze manier van productie, maar ook van consumptie, volledig moeten herzien om te komen tot een rechtvaardige en verduurzaamde samenleving. Daarom gaan we radicaal eerlijk en circulair om met grondstoffen: minder, beter, langer en opnieuw.”
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
De ChristenUnie ziet een gezond ondernemersklimaat als afhankelijk van duidelijke randvoorwaarden zoals een goed functionerend elektriciteitsnet, snelle vergunningverlening en voldoende vakmensen. Ze willen belemmeringen voor bedrijven wegnemen door te investeren in infrastructuur, het verminderen van regeldruk en het stimuleren van innovatie, vooral gericht op verduurzaming en een gelijk speelveld binnen Europa.
Randvoorwaarden voor ondernemerschap verbeteren
De ChristenUnie erkent dat het ondernemersklimaat onder druk staat door een overvol elektriciteitsnet, trage vergunningverlening en een tekort aan vakmensen. Ze willen deze randvoorwaarden met voorrang op orde brengen om bedrijven niet te belemmeren in hun ontwikkeling en verduurzaming.
“Nederland zijn randvoorwaarden voor vergroening van de economie niet op orde heeft: het elektriciteitsnet zit overvol, de vergunningverlening zit op slot en er is een gebrek aan goed opgeleide vakmensen. Die randvoorwaarden moeten met voorrang op orde worden gebracht, anders komen burgers en bedrijven in de knel, omdat er geen reëel handelingsperspectief is”
Minder regeldruk en proactieve implementatie Europese regels
De partij ziet Europese regelgeving voor verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen niet als bedreiging, maar als kans, mits deze verstandig en proactief wordt geïmplementeerd. Ze willen voorkomen dat ondernemers worden overladen met onnodige regeldruk en onduidelijkheid.
“Het is zaak om dergelijke regelingen pro-actief en verstandig te implementeren, om niet de boot te missen, en te voorkomen dat het bedrijfsleven wordt overladen met onnodige regeldruk en onduidelijkheid.”
Innovatie en verduurzaming stimuleren via maatwerk en steun
De ChristenUnie wil bedrijven die verduurzamen ondersteunen met maatwerkafspraken, subsidies en innovatiebevordering. Ze benadrukken het belang van een gelijk Europees speelveld en het normeren van vraag naar duurzaam geproduceerde producten.
Vergunningverlening versnellen en samenwerking met netbeheerders
De partij wil vergunningen sneller verlenen en samenwerking tussen gemeenten, bedrijven en netbeheerders verbeteren, zodat ondernemers niet langer worden tegengehouden door infrastructuurproblemen.
“Vergunningen worden sneller verleend en kritische infrastructuur wordt via nationale coördinatie afgestemd op verwachte vraag en lokale opwekking en opslag.”
“Gemeenten, bewoners en ondernemers krijgen te vaak van de netbeheerder een simpel ‘nee’ te horen na vragen over netaansluitingen, in plaats van dat er wordt nagedacht over wat wél zou kunnen.”
NSC wil het ondernemersklimaat versterken door voorspelbaar beleid, heldere regels en een goede infrastructuur, met een nadruk op innovatie en verduurzaming. Ze pleiten voor een nationale groeimarktenstrategie, het afbouwen van fossiele subsidies in Europees verband, en het betaalbaar en uitvoerbaar houden van de energietransitie voor bedrijven. De partij ziet innovatie, energiezekerheid en een eerlijk speelveld als cruciaal voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat.
Sterker vestigingsklimaat en innovatie stimuleren
NSC vindt dat ondernemers alleen investeren als het beleid voorspelbaar is, regels helder zijn en infrastructuur goed geregeld is. Ze willen het innovatieklimaat versterken en investeren gericht in groeisectoren om de economie toekomstbestendig te maken.
“Een sterk vestigingsklimaat en industriebeleid zijn voorwaarden om onze economie ook in de toekomst te laten groeien. Ondernemers investeren alleen in Nederland als de overheid voorspelbaar is, de regels helder zijn en de infrastructuur goed geregeld is.”
“We starten met het opstellen van een Nationale Groeimarktenstrategie. Hierin bepalen we om de tien jaar de vijf sectoren met de hoogste toekomstige verdienkansen voor Nederland. Per sector worden innovatie-instrumenten, onderwijsprogramma’s en investeringen gebundeld, zodat beleid,”
Energietransitie betaalbaar en uitvoerbaar voor bedrijven
NSC erkent dat de energietransitie grote impact heeft op het ondernemersklimaat en wil deze voor bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar houden. Ze zijn voor financiële steun waar private investeringen niet van de grond komen en willen een eerlijke verdeling van kosten tussen bedrijven en huishoudens.
“De energietransitie moet voor huishoudens en bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar zijn. Financiële steun kan nodig zijn als private investeringen een te lange terugverdientijd hebben of niet van de grond komen, zoals bij huurwoningen, publieke gebouwen, de energie-intensieve industrie en het mkb.”
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens.”
Fossiele subsidies en Europese afstemming
NSC wil nationale fossiele subsidies voor grote bedrijven in Europees verband afbouwen en voorkomen dat streng nationaal beleid leidt tot verplaatsing van CO2-uitstoot naar het buitenland. Ze pleiten voor een gelijk speelveld binnen Europa.
“De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen.”
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen. We willen ervoor waken dat het effect van een maatregel is dat de CO2 emissies zich naar een ander land verplaatsen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt het ondernemersklimaat radicaal ondergeschikt aan ecologische grenzen en het algemeen belang. Zij willen subsidies, belastingvoordelen en andere steunmaatregelen voor bedrijven uitsluitend inzetten als deze bijdragen aan duurzaamheid, en leggen zware verplichtingen en restricties op aan vervuilende sectoren. Het ondernemersklimaat moet volgens de PvdD volledig in dienst staan van natuur, klimaat en volksgezondheid, niet van economische groei of winstmaximalisatie.
Klimaatplicht en strengere eisen voor bedrijven
De PvdD wil dat bedrijven alleen nog kunnen ondernemen als zij aantoonbaar bijdragen aan klimaatdoelen en geen schade toebrengen aan natuur of gezondheid. Grote vervuilers krijgen een klimaatplicht en moeten hun uitstoot in de hele keten terugdringen. Subsidies en steun zijn alleen beschikbaar voor bedrijven met een onderbouwd en toetsbaar klimaatplan.
“De grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht. Dit betekent dat zij een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.”
“Bedrijven ontwikkelen een onderbouwd en toetsbaar klimaatplan om hiervoor in aanmerking te komen. Bedrijven krijgen geen subsidies als zij met hun productie de natuur of de gezondheid van burgers aantasten.”
Afschaffen van voordelen en strengere lasten voor vervuilende bedrijven
De PvdD wil belastingvoordelen, uitzonderingen en subsidies voor vervuilende bedrijven afschaffen en de lasten verhogen. Dit betekent onder meer het verhogen en uitbreiden van de CO2-heffing, het intrekken van gratis ETS-rechten, en het systematisch afbouwen van de fossiele sector via financiële restricties.
“De nationale CO2 -heffing wordt verhoogd en uitgebreid naar alle broeikasgassen en sectoren om ervoor te zorgen dat CO2 -uitstoot voldoende en snel genoeg daalt. Gratis ETS-rechten worden ingetrokken.”
“We bouwen de fossiele sector systematisch af met financiële (krediet)restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Nederlandse banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.”
Ondernemersklimaat ondergeschikt aan ecologische grenzen
De PvdD stelt expliciet dat het ondernemersklimaat niet leidend mag zijn; economische groei en korte termijnbelangen worden ondergeschikt gemaakt aan ecologische duurzaamheid en het algemeen belang.
“Het huidige systeem is gericht op uitbuiting en uitputting van de planeet en maakt mensen en dieren ziek. Daarom kiest de Partij voor de Dieren voor een radicaal ander uitgangspunt: een leefbare Aarde staat in al onze keuzes centraal, niet de kortetermijnbelangen van onze eigen soort. Ecocentraal in plaats van egocentraal.”
De SP ziet het ondernemersklimaat vooral door de lens van duurzaamheid, publieke regie en sociale rechtvaardigheid. Ze willen bedrijven stimuleren tot vergroening via belastingen en publieke investeringen, maar zijn kritisch op marktwerking en winstmaximalisatie. Concrete voorstellen zijn het behouden van de CO₂-heffing, het stoppen van fossiele subsidies, en het verlagen van energiebelasting voor kleine bedrijven.
CO₂-heffing behouden en vergroening stimuleren
De SP wil bedrijven aanzetten tot verduurzaming door de CO₂-heffing te behouden en innovatie te belonen. Ze zijn tegen het afschaffen van deze heffing, omdat dit bedrijven die al verduurzamen zou straffen en innovatie zou remmen.
“Behoud van de CO₂-heffing. De CO₂heffing zorgt ervoor dat bedrijven investeren in schonere technieken, wat goed is voor het klimaat én onze economie. Afschaffen zou juist de bedrijven straffen die al verduurzamen, terwijl we innovatie moeten belonen.”
Stoppen met fossiele subsidies en publieke zeggenschap
De SP wil een einde maken aan fossiele subsidies voor grote bedrijven en stelt dat steun voor vergroening alleen mag als daar publieke zeggenschap tegenover staat. Dit moet het ondernemersklimaat eerlijker en duurzamer maken.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
Energiebelasting verlagen voor kleine bedrijven
Om het ondernemersklimaat voor kleine bedrijven te verbeteren, wil de SP de energiebelasting voor deze groep verlagen, terwijl grootverbruikers juist meer gaan betalen.
“We verlagen de energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven en verhogen deze voor grootverbruikers.”
Kritiek op kapitalisme en marktwerking
De SP ziet het kapitalisme en winstmaximalisatie als oorzaak van de klimaatcrisis en wil publieke regie in plaats van marktwerking, ook in sectoren die ondernemers raken.
“Een crisis die in zijn kern veroorzaakt wordt door het kapitalisme. Want zolang winst boven alles gaat, blijft het kapitalisme de bron van deze crisis en moeten we het kapitalisme dus terugdringen om ons klimaat en onze toekomst te redden.”
“Wij stoppen met marktwerking in de warmtesector: energie is een basisbehoefte, geen verdienmodel.”
D66 wil het ondernemersklimaat versterken door ondernemers meer steun, voorspelbaarheid en ruimte te bieden, vooral voor verduurzaming en innovatie. Ze pleiten voor een groene economie waarin ondernemers die inzetten op duurzame producten en diensten worden beloond, en stellen concrete maatregelen voor zoals toegang tot een Nationale Investeringsbank en het stimuleren van eerlijke concurrentie binnen Europa. D66 ziet ondernemers als cruciaal voor de transitie naar een duurzame economie en wil hun inspanningen voor verduurzaming actief ondersteunen.
Meer steun en voorspelbaarheid voor duurzame ondernemers
D66 erkent dat ondernemers een sleutelrol spelen in de verduurzaming van de economie en wil hen meer rust, voorspelbaarheid en steun bieden. Door het ondernemersklimaat gezonder te maken en verduurzaming te laten lonen, wil D66 ondernemers stimuleren om te investeren in duurzame producten en diensten.
“Zij verdienen meer steun en ruimte met een gezond ondernemersklimaat. We bieden ondernemers meer rust en voorspelbaarheid om een succes te kunnen maken van hun bedrijf.”
“Al 82% van de ondernemers is bezig met verduurzamen. Zij krijgen bij ons de wind in de rug, want D66 zorgt dat deze inzet loont.”
Toegang tot een Nationale Investeringsbank voor ondernemers
D66 wil een Nationale Investeringsbank oprichten die ook toegankelijk is voor mkb’ers, zodat ondernemers kunnen investeren in duurzame innovaties en grote transities. Dit moet het ondernemersklimaat versterken door financiering beschikbaar te maken voor projecten die bijdragen aan een duurzame economie.
“We willen een Nationale Investeringsbank voor grote transities. Deze publieke instelling krijgt meer middelen en een breed mandaat. Het Nationaal Groeifonds, dat we hervormen, wordt onderdeel van de Nationale Investeringsbank. Ook mkb’ers krijgen toegang.”
Gelijke regels in Europa voor eerlijke concurrentie
Om het ondernemersklimaat in Nederland te beschermen, wil D66 gelijke regels in Europa zodat Nederlandse bedrijven niet worden benadeeld ten opzichte van bedrijven in andere EU-landen. Dit voorkomt een race naar de bodem qua milieustandaarden en zorgt dat verduurzaming loont.
“Daarbij zetten we tegelijkertijd in op gelijke regels in Europa, zodat bedrijven in Nederland niet worden benadeeld ten opzichte van bedrijven in andere EU-landen. Zo zorgen we dat verduurzaming loont en voorkomen we dat landen elkaar naar steeds lagere milieustandaarden duwen om goedkoper te zijn.”
BVNL wil het ondernemersklimaat versterken door lagere belastingen, minder regels en een kleinere rol voor de overheid. De partij pleit voor een vlaktaks, het terugdringen van bureaucratie en het versoepelen van het arbeidsrecht, zodat ondernemers optimaal kunnen ondernemen, produceren en innoveren. Innovatie en lage energiekosten zijn daarbij speerpunten.
Lagere belastingen en vlaktaks voor ondernemers
BVNL ziet hoge belastingen als een rem op ondernemerschap en wil daarom een vlaktaks invoeren en andere fiscale lasten verlagen. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en ondernemen aantrekkelijker maken.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
Minder regels en bureaucratie voor bedrijven
De partij stelt dat overregulering en bureaucratie ondernemers belemmeren. Door regels te schrappen en de regeldruk te verminderen, wil BVNL het ondernemersklimaat verbeteren.
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
Innovatievriendelijk klimaat en samenwerking
BVNL wil een innovatievriendelijk klimaat creëren door investeringen in onderzoek en ontwikkeling te stimuleren en samenwerking tussen publieke en private partijen te bevorderen. Dit moet bedrijven en startups helpen groeien.
“We willen een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, startups en academici kunnen gedijen. Door investeringen in onderzoek en ontwikkeling te vergroten en samenwerking tussen publieke en private partijen te bevorderen, zullen we onze positie als voorloper op het gebied van technologie versterken.”
DENK erkent het belang van het midden- en kleinbedrijf (MKB) voor de Nederlandse economie en wil het ondernemersklimaat ondersteunen door ondernemers meer ruimte en steun te geven. Concrete voorstellen blijven echter beperkt en algemeen; de nadruk ligt vooral op bestaanszekerheid, het verkleinen van ongelijkheid en het ondersteunen van MKB-ondernemers als motor van de economie.
Meer steun en ruimte voor MKB-ondernemers
DENK ziet het MKB als essentieel voor de economie en wil deze ondernemers ondersteunen zodat zij van waarde kunnen blijven. Het programma benoemt het belang van het MKB, maar blijft vaag over specifieke maatregelen of concrete verbeteringen van het ondernemersklimaat.
“We mogen hierbij niet vergeten dat onze economie in grote mate afhankelijk is van ondernemers in het MKB die met hun inzet van grote waarde zijn. Deze ondernemers moeten de steun en ruimte krijgen om van waarde te kunnen blijven.”