Verkiezingsprogramma's 2025 overonafhankelijk friesland
BBB pleit niet voor een onafhankelijk Friesland, maar zet zich in voor het beschermen en bevorderen van de Friese taal, cultuur en identiteit binnen Nederland. De partij benadrukt het belang van regionale eigenheid en maatwerk, maar blijft duidelijk binnen het kader van een verbonden Nederlandse staat. Concrete voorstellen richten zich op het stimuleren van Friese tradities en het versterken van de positie van Friesland als provincie, niet als onafhankelijke entiteit.
Beschermen en bevorderen Friese taal en cultuur
BBB wil de Friese taal, cultuur, streeksporten en tradities actief beschermen en bevorderen om het unieke karakter van Friesland te behouden en te versterken. Dit is bedoeld om de provinciale identiteit te waarborgen en de leefbaarheid te vergroten, maar niet om politieke onafhankelijkheid na te streven.
Friesland als volwaardige provincie binnen Nederland
BBB erkent de eigenheid van Friesland en andere regio’s, maar benadrukt dat Nederland één verbonden land blijft. Het beleid is gericht op maatwerk en respect voor regionale verschillen, niet op afscheiding of onafhankelijkheid.
“Nederland is één land, maar kent vele gezichten.”
“Geen aanpak van bovenaf die alles gelijk wil maken, maar maatwerk dat past bij elke regio. Want wat in Friesland werkt, werkt niet altijd in Brabant en andersom.”
“BBB laat de stem van de provincie weerklinken in Den Haag. Daarmee is BBB de regiopartij bij uitstek.”
D66 spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet uit voor een onafhankelijk Friesland en benoemt nergens expliciet de wens of het streven naar onafhankelijkheid van Friesland. Het programma benadrukt juist het belang van samenwerking tussen het Rijk, provincies en regio’s, en het streven naar gelijke kansen en investeringen in álle regio’s, waaronder Friesland. Concrete voorstellen richten zich op regionale versterking en samenwerking, niet op onafhankelijkheid.
Geen steun voor onafhankelijk Friesland, wel regionale versterking
D66 ziet Friesland als een volwaardige regio binnen Nederland en pleit voor meer investeringen en samenwerking tussen het Rijk en de regio’s, maar niet voor onafhankelijkheid. Het beleid is gericht op het versterken van regio’s en het verkleinen van regionale verschillen, met aandacht voor leefbaarheid, werkgelegenheid en cultuur, maar altijd binnen het Nederlandse en Europese kader.
“D66 wil dat de overheid, Rijk samen met provincies en gemeenten, die regie weer actief voeren. Per gebied spreken we met inwoners en betrokkenen over de keuzes die nodig zijn en over hoe die keuzes met elkaar samenhangen.”
“Welvaart in de breedste zin – van inkomen tot gezondheid en leefomgeving – hoort overal te groeien, in de grote steden en in de regio. Of je nu in Zeeland, Limburg, de Achterhoek, Groningen, Haarlem of Breda woont: dat moet geen verschil maken voor je kansen. D66 wil dat de rijksoverheid samen met de regio’s de regie neemt om Nederland sociaal, economisch en ruimtelijk weer in balans te brengen.”
“Samen met regio’s, bewoners en ondernemers bouwen we zo aan een land dat groen, leefbaar en verbonden is – van stad tot platteland, van waddenkust tot grensregio.”
GroenLinks-PvdA spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet uit voor een onafhankelijk Friesland. In plaats daarvan richt de partij zich op het beschermen van de Friese cultuur, taal en natuur, en op het versterken van de regionale positie van Friesland binnen Nederland. Concrete voorstellen zijn onder meer het bevorderen van de Friese taal in onderwijs en het beschermen van het Waddengebied.
Bevorderen van Friese taal en cultuur
GroenLinks-PvdA wil de Friese identiteit versterken door het gebruik van de Friese taal te stimuleren in het onderwijs en door een universitaire bachelor Frysk mogelijk te maken. Dit beleid is gericht op het behoud van de Friese cultuur binnen Nederland, niet op politieke onafhankelijkheid.
“We investeren in het versterken van het gebruik van de Friese taal zowel in het basisonderwijs als in het mbo. Daarnaast komt er door onze inzet weer een bachelor Frysk op de universiteit.”
“We zetten ons in voor behoud en bevordering van door Nederland erkende (streek)talen zoals het Frysk, Nedersaksisch, Jiddisj, Sinti-Romanes, en de op de BES-eilanden erkende talen Engels en Papiaments.”
Bescherming van Fries landschap en natuur
De partij zet zich in voor het behoud van het unieke Friese landschap en natuur, met nadruk op het Waddengebied en het Veenweidegebied. Dit beleid is gericht op regionale versterking en duurzaamheid, niet op autonomie of onafhankelijkheid.
“In Friesland beschermen we het unieke Waddengebied, dus geen gas- of zoutboringen, en we volgen de aanbevelingen van de Onderzoeksraad over veilig scheepvaartverkeer boven de eilanden voortvarend op. Samen met de provincie Fryslân richten we het Veenweidegebied in als Nationaal Park.”
NSC erkent het Fries als officiële taal en wil de positie van het Fries versterken, maar spreekt zich niet uit voor een onafhankelijk Friesland. De partij pleit voor wettelijke erkenning van het Fries in de Grondwet en als EU-taal, en benadrukt het belang van regionale identiteit en cultuur binnen Nederland. Concrete voorstellen richten zich op bescherming en bevordering van de Friese taal en cultuur, niet op politieke autonomie of onafhankelijkheid.
Wettelijke en institutionele erkenning van het Fries
NSC wil de positie van het Fries als regionale taal wettelijk versterken en erkent het belang van Friese cultuur en identiteit. Dit gebeurt binnen het bestaande Nederlandse staatsbestel, zonder pleidooi voor politieke onafhankelijkheid van Friesland. De partij ziet het Fries als een waardevol onderdeel van de Nederlandse samenleving en wil dat deze status beter wordt vastgelegd en beschermd.
“Het Fries is een officiële taal in Nederland en moet in de Grondwet worden erkend. Dat geldt ook voor de Nederlandse taal zelf en daarnaast voor de bijzondere positie van de Nederlandse Gebarentaal en de regionale talen Nedersaksisch, Limburgs en Papiaments. Het Fries moet ook erkend worden als EU taal.”
“We houden ons aan de verplichtingen uit het Europees handvest en het Kaderverdrag om in het onderwijs goed aandacht te besteden aan regionale geschiedenis, cultuur en taal, zoals het Fries, Nedersaksisch, Limburgs, Jiddisch en Sinti-Romans.”
“Regionale identiteiten en culturen verdienen erkenning, waardering en bescherming. Hierover zijn concrete afspraken gemaakt in het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden en in het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden. Deze afspraken moeten wettelijk worden verankerd en serieus worden nageleefd.”
De SGP spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet uit voor een onafhankelijk Friesland. In plaats daarvan benadrukt de partij het belang van samenwerking tussen het Rijk en de regio’s, waaronder Friesland, en pleit zij voor meer aandacht en middelen voor regio’s buiten de Randstad. Concrete voorstellen richten zich op het versterken van voorzieningen en werkgelegenheid in Friesland als onderdeel van Nederland.
Geen steun voor onafhankelijk Friesland, wel versterking regio
De SGP erkent Friesland als een volwaardige provincie binnen Nederland en pleit voor meer aandacht, middelen en werkgelegenheid voor regio’s buiten de Randstad, waaronder Friesland. De partij ziet het versterken van regionale voorzieningen en het eerlijk verdelen van overheidsbanen als belangrijk, maar benoemt nergens onafhankelijkheid of autonomie voor Friesland.
“De werkgelegenheid van de Rijksoverheid wordt evenrediger verdeeld over de provincies, met name om Zeeland, Flevoland, Limburg, Friesland en Drenthe meer recht te doen.”
“Gemeentelijke herindeling gebeurt in principe alleen op vrijwillige basis.”
“Gebieden buiten de Randstad moeten meer aandacht en middelen krijgen om problemen aan te pakken.”
De ChristenUnie spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet uit voor een onafhankelijk Friesland. Wel benadrukt de partij het belang van het behoud en de bescherming van de Friese taal en regionale identiteit binnen Nederland. Concrete voorstellen richten zich op het beschermen van het Fries als tweede rijkstaal en het geven van meer ruimte aan regio’s voor eigen beleid, maar onafhankelijkheid wordt nergens genoemd of bepleit.
Bescherming van Friese taal en identiteit
De ChristenUnie onderstreept het belang van het Fries als tweede rijkstaal en het behoud van regionale identiteit, cultuur en taal. Dit wordt gezien als essentieel voor het versterken van gemeenschappen, maar altijd binnen het kader van het Nederlandse staatsbestel. Onafhankelijkheid van Friesland wordt niet genoemd of ondersteund; de focus ligt op bescherming en erkenning binnen Nederland.
“Het Fries als tweede rijkstaal en regionale streektalen en dialecten worden beschermd, ook voor volgende generaties.”
Meer ruimte voor regionaal beleid, geen onafhankelijkheid
De partij pleit voor meer autonomie en financiële ruimte voor gemeenten en regio’s om eigen beleid te voeren, maar dit blijft expliciet binnen het Nederlandse staatsverband. Er is geen enkele verwijzing naar of steun voor onafhankelijkheid van Friesland.
“Gemeenten worden beter gefinancierd zodat ze ruimte hebben voor eigen beleid.”
Volt spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet uit voor een onafhankelijk Friesland. In plaats daarvan pleit Volt voor het behoud en de versterking van de Friese taal, cultuur en gelijke onderwijskansen voor het Fries binnen Nederland. Er zijn geen voorstellen of standpunten die neigen naar politieke onafhankelijkheid van Friesland; de focus ligt op culturele en taalkundige erkenning binnen het bestaande staatsbestel.
Gelijke onderwijskansen en culturele erkenning voor het Fries
Volt wil dat het Fries als erkende minderheidstaal gelijke kansen krijgt in het onderwijs en dat Friese cultuuruitingen worden ondersteund. Dit beleid is gericht op het behoud van de Friese identiteit binnen Nederland, niet op politieke autonomie of onafhankelijkheid. Volt ziet culturele diversiteit als een verrijking binnen de Europese context en streeft naar structurele aandacht voor het Fries in onderwijs en cultuur.
“Volt roept de regering op tot volledige naleving van het Europees Handvest voor regionale of minderheidstalen, zodat erkende talen als het Fries gelijkwaardige onderwijskansen krijgen op alle niveaus. Structurele aandacht voor deze talen in het onderwijs past bij een rechtvaardige en inclusieve democratie.”
“We ondersteunen (culturele) uitingen, zoals bijvoorbeeld toneel en locatietheater, in het Fries en in minderheidstalen en dialecten. Hiermee geven we invulling aan ons streven naar behoud van eigen identiteit, tradities en diversiteit binnen de Europese context.”
Forum voor Democratie (FVD) doet in haar verkiezingsprogramma geen voorstellen of uitspraken over een onafhankelijk Friesland. Het programma erkent het Frysk als tweede Rijkstaal en benadrukt het belang van regionale cultuur, maar pleit nergens voor politieke of bestuurlijke onafhankelijkheid van Friesland.
Behoud van het Frysk als tweede Rijkstaal
FVD wil het Frysk behouden als tweede Rijkstaal om de regionale cultuur en identiteit te beschermen, maar dit betreft uitsluitend culturele erkenning en niet politieke autonomie of onafhankelijkheid.
“We behouden het Frysk als tweede Rijkstaal, zodat regionale cultuur en identiteit beschermd blijven.”
De SP spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet uit voor een onafhankelijk Friesland. In plaats daarvan benadrukt de partij het belang van regionale diversiteit, wettelijke bescherming van het Fries en gelijke behandeling van regio’s binnen Nederland. Concrete voorstellen richten zich op het versterken van de positie van het Fries als taal en cultuur, niet op politieke onafhankelijkheid.
Actieve steun en wettelijke bescherming voor het Fries
De SP erkent de culturele en taalkundige eigenheid van Friesland en andere regio’s, en wil deze actief ondersteunen en wettelijk beschermen. Dit betekent meer aandacht voor het Fries in onderwijs en media, maar altijd binnen het kader van Nederland als één land.
“De culturele rijkdom van Nederland stopt niet bij de deuren van een museum. Het leeft in de talen van onze regio’s en gemeenschappen, zoals bijvoorbeeld het Fries, Nedersaksisch, Limburgs en Papiaments. Wij kiezen voor actieve steun en wettelijke bescherming, met een passende plek in het onderwijs en bij de publieke omroep.”
De VVD spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet uit voor een onafhankelijk Friesland. Het programma benoemt wel het belang van het Fries als streektaal en de culturele eigenheid van regio’s, maar er zijn geen voorstellen of standpunten die pleiten voor politieke of bestuurlijke onafhankelijkheid van Friesland. De focus ligt op het stimuleren van de Friese taal en cultuur binnen het bestaande Nederlandse staatsbestel.
Stimuleren van het Fries als streektaal
De VVD erkent het belang van het Fries als regionale taal en wil het gebruik en onderwijs ervan stimuleren, maar dit is nadrukkelijk binnen het kader van Nederland en zonder enige verwijzing naar onafhankelijkheid voor Friesland. Het beleid richt zich op culturele en taalkundige ondersteuning, niet op politieke autonomie.
“We stimuleren het Frysk op scholen in Fryslân en waarborgen het gebruik van deze taal, bijvoorbeeld in de rechtbank. We zijn trots op en stimuleren onze streektalen, zoals het Nedersaksisch en Limburgs, bijvoorbeeld in het onderwijs.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma