Verkiezingsprogramma's 2025 overnullijn ambtenaren
BVNL wil het aantal ambtenaren fors verminderen en de overheid structureel verkleinen, waarbij zij pleiten voor een directe stop op het aannemen van nieuwe ambtenaren en het afvloeien van een groot deel van het huidige ambtenarenapparaat. Een expliciete nullijn voor ambtenarensalarissen wordt niet genoemd; in plaats daarvan ligt de nadruk op personeelsreductie en het beperken van externe inhuur, met uitzondering van essentiële beroepen als politie, defensie, zorg en onderwijs, waar juist extra loonsverhogingen worden voorgesteld.
Directe stop op aannemen van ambtenaren en forse personeelsreductie
BVNL adresseert het probleem van een te groot en inefficiënt overheidsapparaat door een onmiddellijke aannamestop voor ambtenaren en het afvloeien van een aanzienlijk deel van het personeel. Dit is bedoeld om de overheid te verkleinen en kosten te besparen, niet om een nullijn op salarissen te hanteren. De nullijn wordt impliciet bereikt door geen nieuwe mensen aan te nemen en bestaande functies te schrappen.
“Er komt een aannamestop voor ambtenaren voor minimaal 1 jaar.”
“Het overheidsapparaat wordt gesaneerd en 30% van de Rijksambtenaren moet zo spoedig mogelijk afvloeien. Er komt een onmiddellijke aannamestop.”
“Een kleine overheid met minder ambtenaren. 50% van de ambtenaren controleert op dit moment de overige ambtenaren. We willen een groot deel van alle zittende Rijksambtenaren laten afvloeien zodat zij beschikbaar komen voor de echte economie.”
Uitzondering: Extra loonsverhoging voor essentiële publieke beroepen
In tegenstelling tot een nullijn voor alle ambtenaren, maakt BVNL expliciet een uitzondering voor essentiële beroepen zoals politie, defensie, zorg en onderwijs. Voor deze groepen wordt juist een substantiële loonsverhoging voorgesteld, waarmee BVNL zich duidelijk onderscheidt van een generieke nullijn.
“Essentiële ambtenaren zoals militairen, politieagenten, docenten en zorgmedewerkers moeten structureel substantieel meer gaan verdienen. Dat kunnen we doen door een eenmalige extra loonsverhoging van 10%, voor mensen die zich in de lagere loonschalen bevinden.”
“Alle zorgmedewerkers, die zich in de lagere loonschalen bevinden, krijgen een eenmalige extra loonsverhoging van 10%.”
“Alle politieagenten, die zich in de lagere loonschalen bevinden, een eenmalige extra loonsverhoging geven van 10%.”
NSC noemt nergens expliciet een "nullijn" voor ambtenaren in haar verkiezingsprogramma. Wel pleit de partij voor het verminderen van het aantal rijksambtenaren (met uitzondering van uitvoerende organisaties), het beperken van externe inhuur en het versoberen van de ambtelijke dienst. Er worden geen concrete voorstellen gedaan voor het bevriezen van ambtenarensalarissen of een nullijn; de nadruk ligt op krimp, hervorming en interne deskundigheid.
Aantal rijksambtenaren verminderen, uitvoerenden ontzien
NSC wil het aantal rijksambtenaren terugbrengen, vooral bij beleidsmakers en staf, maar expliciet zonder de uitvoerende diensten te raken. Dit wordt gekoppeld aan het verminderen van administratieve lasten en het tegengaan van verkokering. Er is geen sprake van een nullijn of salarisbevriezing, maar van een personele krimp.
“We streven naar een vermindering van het aantal rijksambtenaren. Tussen 2018 en 2024 is hun aantal met ruim 40.000 ambtenaren (fte) toegenomen, terwijl steeds minder van hen betrokken zijn bij de kernwerkzaamheden van de overheid. We ontzien hierbij expliciet de uitvoerende organisaties.”
“Het aantal ambtenaren bij departementen wordt verminderd.”
“Hierbij worden uitvoerende organisaties en inspecties zoveel mogelijk ontzien.”
Versoberen en hervormen van de ambtelijke dienst
De partij wil de ambtelijke dienst versoberen en hervormen, met meer nadruk op deskundigheid, minder baantjeshoppen en een kleinere Algemene Bestuursdienst. Dit is een cultuur- en structuurmaatregel, niet een loonmaatregel.
“We versoberen en hervormen de ambtelijke dienst. De selectie van topambtenaren moet voortaan weer plaatsvinden op basis van affiniteit met en (ervarings)deskundigheid op het betreffende beleidsterrein. We verkleinen daarom de Algemene Bestuursdienst (ABD).”
Minder externe inhuur, meer vaste dienst
NSC wil het aandeel externe inhuur fors beperken en flexwerkers waar nodig in vaste dienst nemen, om deskundigheid en ervaring binnen de overheid te houden. Dit raakt de personeelsstructuur, niet de beloning van zittende ambtenaren.
“We zetten een stevige rem op externe inhuur en nemen waar nodig flexwerkers in vaste dienst, zodat deskundigheid en ervaring binnen de overheidsorganisaties blijven.”
“We willen minder externe inhuur. Deze overschrijdt jaarlijks de norm van 10% van de totale personeelskosten; in 2024 was dat ruim 15,4% (circa € 3 miljard).”
De SP is fel tegen de nullijn voor ambtenaren en pleit juist voor meer waardering en betere beloning voor werknemers in de publieke sector. Zij willen investeren in vaste banen, hogere lonen en het terugdringen van bureaucratie, zodat ambtenaren hun werk goed kunnen doen en de overheid aantrekkelijk blijft als werkgever. De partij verwerpt bezuinigingen op salarissen en benadrukt het belang van investeren in mensen in plaats van het bevriezen van hun loon.
Hogere lonen en meer waardering voor ambtenaren
De SP vindt dat de lonen in de publieke sector omhoog moeten en dat er meer waardering moet komen voor ambtenaren, in plaats van een nullijn of loonbevriezing. Dit is nodig om personeelstekorten op te lossen en de kwaliteit van publieke diensten te waarborgen. De partij ziet investeren in mensen als essentieel voor een goed functionerende overheid.
“Door meer waardering voor deze beroepen, een betere beloning, schrappen in bureaucratie en papierwerk en door waar gewenst te investeren in automatisering kunnen veel van deze tekorten opgelost worden.”
“Ook in de private sector moeten tekorten opgelost worden, onder andere door meer waardering voor onmisbare beroepen, de lonen te verhogen en onderwijs en vakopleidingen te verbeteren.”
Investeren in vaste banen en eigen kennis, niet bezuinigen
De SP wil af van flexibele constructies en dure externe inhuur. In plaats van bezuinigen op personeel (zoals via een nullijn), pleit de partij voor vaste dienstverbanden en het opbouwen van kennis binnen de overheid. Dit zorgt voor continuïteit, betere dienstverlening en minder afhankelijkheid van externe partijen.
“Wij willen dat mensen die voor de publieke dienst werken dit in dienst doen van het publiek. Door werknemers in vaste dienst te nemen bij publieke organisaties bouwen deze meer kennis en ervaring op om effectief de problemen van Nederland op te lossen.”
“Overheden investeren in de eigen kennis en kunde van medewerkers waardoor het beleid beter wordt. Ook specialistische kennis moet de overheid gewoon in huis hebben.”
De VVD noemt nergens expliciet een "nullijn" voor ambtenaren in haar verkiezingsprogramma. In plaats daarvan kiest de partij voor het aantrekken en behouden van toptalent bij de overheid, waarbij salarisontwikkeling wordt gekoppeld aan functioneren en specifieke expertise beter beloond kan worden. Tegelijkertijd wil de VVD het aantal ambtenaren verminderen en fors besparen op overhead, maar zonder te pleiten voor een algemene loonstop of nullijn.
Salarisontwikkeling koppelen aan functioneren, geen nullijn
De VVD wil getalenteerde ambtenaren aantrekken en behouden door salarisontwikkeling te koppelen aan functioneren en ruimte te bieden voor hogere beloning bij specifieke expertise. Er wordt niet gepleit voor een nullijn; juist het tegenovergestelde: waar nodig kan meer betaald worden om talent te behouden.
“Salarisontwikkeling wordt meer gekoppeld aan functioneren, getalenteerde ambtenaren moeten sneller kunnen doorstromen in de organisatie en we geven ruimte om specifieke expertise beter te belonen, ook boven de huidige WNT-norm.”
“We zorgen dat de beste mensen voor de overheid willen en blijven werken en betalen ze meer als dat nodig is, maar stellen ook hogere eisen aan de resultaten die ze leveren.”
Fors minder ambtenaren en besparen op overhead
De VVD wil het aantal ambtenaren terugdringen en fors besparen op overhead, maar dit gebeurt via taakreductie en efficiëntie, niet via een nullijn op salarissen.
50PLUS doet in haar verkiezingsprogramma geen expliciet voorstel voor een nullijn voor ambtenaren; het programma bevat geen concrete passage waarin wordt gepleit voor het bevriezen van ambtenarensalarissen. Wel uit de partij stevige kritiek op de groei van het aantal rijksambtenaren en pleit zij voor een brede besparingsoperatie binnen de overheid, gericht op het terugdringen van bureaucratie, verspilling en inefficiëntie. De nadruk ligt op het onderzoeken en verminderen van overheidsuitgaven, niet op het direct bevriezen van salarissen.
Kritiek op groei ambtenarenapparaat en pleidooi voor besparingen
50PLUS uit zorgen over de toename van het aantal rijksambtenaren en pleit voor een breed consolidatiepakket om de overheidsuitgaven te beperken. Dit standpunt adresseert het probleem van een uitdijend ambtenarenapparaat en inefficiëntie, maar noemt nergens expliciet een nullijn voor ambtenarensalarissen. De focus ligt op het terugdringen van uitgaven door effectiviteitsonderzoek en het aanpakken van verspilling.
“Sinds 2018 zijn er maar liefst 44.000 Rijksambtenaren bijgekomen, terwijl de arbeidsmarkt deze krachten op andere plekken heel hard nodig heeft.”
“Wij pleiten daarom voor een breed consolidatiepakket voor de Rijksbegroting, waarbij alle overheidsuitgaven van alle ministeries onder de loep worden genomen.”
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
D66 noemt nergens expliciet een "nullijn" voor ambtenaren en doet geen voorstel om de lonen van ambtenaren te bevriezen. Integendeel, het programma benadrukt het belang van een sterke, deskundige en gewaardeerde overheid, waarbij investeren in kennis, uitvoeringskracht en aantrekkelijk werkgeverschap centraal staat. Er zijn geen concrete beleidsvoorstellen gevonden die een nullijn voor ambtenarensalarissen ondersteunen.
Geen nullijn voor ambtenaren, maar investeren in overheidspersoneel
D66 wil juist investeren in de kennis, uitvoeringskracht en aantrekkelijkheid van het ambtenaarschap, om zo een sterke en betrouwbare overheid te realiseren. Het programma spreekt zich niet uit voor een nullijn, maar benadrukt het belang van goed werkgeverschap en het versterken van de positie van ambtenaren.
“We bouwen een overheid die open en transparant is, met meer kennis en uitvoeringskracht, en minder verstikkende regels.”
“We herstellen het vertrouwen van mensen in de overheid, door eerst vertrouwen te geven.”
“We kunnen alle grote uitdagingen waar Nederland voor staat, alleen het hoofd bieden met een sterke, krachtige en betrouwbare overheid.”
FVD spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit voor of tegen een nullijn voor ambtenaren. Er zijn geen concrete voorstellen gevonden die pleiten voor het bevriezen van ambtenarensalarissen of het invoeren van een nullijn. Integendeel, waar salarissen van ambtenaren worden genoemd, pleit FVD juist voor verhogingen bij specifieke groepen.
Hogere salarissen voor politie en zorgpersoneel
FVD wil het werken bij de overheid aantrekkelijker maken door juist hogere salarissen te bieden aan bepaalde groepen ambtenaren, zoals politieagenten en zorgmedewerkers. Dit staat haaks op het idee van een nullijn en laat zien dat FVD inzet op beloning in plaats van bevriezing.
“We verhogen het salaris van agenten en andere politiemensen, zodat het weer aantrekkelijk wordt om te werken bij de opsporingsdiensten. We geven agenten in de lagere loonschalen een eenmalige loonsverhoging van 12%.”
“Zorgmedewerkers in de lagere loonschalen krijgen een eenmalige salarisverhoging van 12%.”
Minder ambtenaren door digitalisering en AI
FVD wil het aantal ambtenaren verminderen door digitalisering en het gebruik van kunstmatige intelligentie, maar noemt geen nullijn of salarisbevriezing als instrument. De focus ligt op efficiëntie en krimp van het ambtenarenapparaat, niet op het bevriezen van lonen.
“We zetten kunstmatige intelligentie in binnen de overheid, zodat productiviteit stijgt en minder ambtenaren nodig zijn.”
JA21 wil het aantal ambtenaren structureel terugbrengen en de groei van de overheid stoppen, met als doel een kleinere, efficiëntere en goedkopere overheid. Zij pleiten niet expliciet voor een nullijn (bevriezing van salarissen) voor ambtenaren, maar richten zich op het verminderen van het aantal ambtenaren en het beperken van de collectieve uitgaven. De partij ziet het terugdringen van de ambtenarij als essentieel voor lagere lasten en een slankere overheid.
Aantal ambtenaren structureel terugbrengen
JA21 wil het aantal ambtenaren verminderen om de collectieve lastendruk te verlagen en de overheid efficiënter te maken. Dit wordt gepresenteerd als een structurele maatregel om de overheidsfinanciën op orde te brengen en de economie te stimuleren. Het voorstel richt zich op het beperken van de omvang van het ambtenarenapparaat, niet op het bevriezen van salarissen.
“We willen de hoge collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen.”
Groei van de overheid en bureaucratie stoppen
De partij wil de groei van de bureaucratie en het aantal ambtenaren bij ministeries en overheidsinstanties stoppen. Dit moet leiden tot een kleinere, doeltreffendere overheid die zich beperkt tot kerntaken. Ook hier ligt de nadruk op omvang en efficiëntie, niet op een nullijn voor salarissen.
“De minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie krijgt duidelijke taken: in de eerste plaats het terugdringen van de sluipende groei van de bureaucratie en het stoppen van de steeds snellere groei binnen ministeries en andere overheidsinstanties.”
Het PVV-verkiezingsprogramma bevat geen expliciet voorstel voor een nullijn voor ambtenaren (bevriezing van ambtelijke salarissen). Wel pleit de partij voor een forse inkrimping van het ambtenarenapparaat en strikte beloningsnormen voor (top)ambtenaren. De nadruk ligt op het verminderen van het aantal rijksambtenaren en het beperken van hoge salarissen, niet op een algemene nullijn.
Forse inkrimping ambtenarenapparaat
De PVV wil het aantal rijksambtenaren fors verminderen, omdat het ambtenarenapparaat volgens de partij te veel is gegroeid en efficiënter kan. Dit voorstel richt zich op het terugbrengen van de omvang van het ambtenarenbestand, niet op het bevriezen van salarissen.
“Verder zetten we het mes in het uitdijende ambtenarenapparaat. Het aantal rijksambtenaren is van 100.000 fte (in 2012) doorgegroeid naar 150.000. Dat kan met zoveel minder.”
Strikte beloningsnormen voor (top)ambtenaren
De PVV wil strikte beloningsnormen invoeren voor (top)ambtenaren en benoemingen uitsluitend op basis van inhoudelijke kwaliteiten laten plaatsvinden. Dit is gericht op het tegengaan van hoge salarissen en vriendjespolitiek, maar betreft niet een nullijn voor alle ambtenaren.
“Benoemingen in de (semi-)publieke sector alleen op grond van inhoudelijke kwaliteiten, en er komen zeer strikte beloningsnormen”
Volt spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit over een nullijn voor ambtenaren; er wordt geen voorstel gedaan om de lonen van ambtenaren te bevriezen of niet te laten stijgen. Integendeel, Volt legt de nadruk op het versterken van de deskundigheid, het behoud van interne expertise en het aantrekkelijker maken van werken bij de overheid, zonder enige verwijzing naar loonmatiging of een nullijn. Concrete voorstellen richten zich op investeren in ambtelijke kwaliteit en het verminderen van externe inhuur.
Geen nullijn voor ambtenaren, maar investeren in deskundigheid
Volt kiest ervoor om te investeren in de deskundigheid en aantrekkelijkheid van het ambtenaarschap, in plaats van te pleiten voor een nullijn of loonmatiging. Het programma benadrukt het belang van interne expertise, betere loopbaanmogelijkheden en het verminderen van afhankelijkheid van externe adviseurs. Dit wijst op een visie waarin de overheid aantrekkelijk moet blijven als werkgever, mede door goede arbeidsvoorwaarden.
“Het geld dat we hiermee besparen, zetten we in voor het opbouwen en behouden van interne deskundigheid en expertise.”
“Volt stelt voor dat het personeelsbeleid van de overheid meer ruimte biedt voor vakmanschap en veldkennis. Ambtenaren moeten gestimuleerd worden om meer te rouleren tussen werk in beleid, uitvoering én toezicht, zodat zij brede kennis opdoen binnen een beleidsdomein.”
BBB wil in 2028 een nullijn instellen voor rijksambtenaren, wat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen plaatsvinden. Dit is onderdeel van hun streven naar een sobere en doelmatige overheid, waarbij ook ambtsdragers onder deze maatregel vallen. De partij ziet dit als een noodzakelijke bijdrage van het Rijk aan het op orde brengen van de overheidsfinanciën.
Nullijn voor rijksambtenaren in 2028
BBB stelt voor om in 2028 een nullijn te hanteren voor rijksambtenaren en ambtsdragers, waarmee zij willen voorkomen dat de loonkosten van de overheid verder stijgen. Dit wordt gepresenteerd als een concrete maatregel om de overheidsfinanciën te verbeteren en financiële degelijkheid te waarborgen, passend bij hun visie op een sobere overheid.
“In 2028 stellen we een nullijn in voor rijksambtenaren, inclusief ambtsdragers. Dat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen worden doorgevoerd. In een tijd waarin we scherpe keuzes maken om de overheidsfinanciën op orde te brengen, hoort ook een bijdrage van het Rijk zelf. Deze onderstreept onze inzet voor financiële degelijkheid en een efficiënte overheid.”
GroenLinks-PvdA spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit over het invoeren of handhaven van een nullijn voor ambtenaren; er wordt geen voorstel gedaan om de lonen van ambtenaren te bevriezen. Integendeel, het programma benadrukt het belang van investeren in publieke voorzieningen, het verbeteren van arbeidsvoorwaarden en het verhogen van de waardering voor ambtenaren en andere publieke werknemers. Concrete voorstellen over een nullijn ontbreken volledig.
Geen nullijn voor ambtenaren, maar juist investeren in publieke sector
GroenLinks-PvdA wil de publieke sector versterken door te investeren in meer collega’s en betere beloning voor mensen in publieke dienst, waaronder ambtenaren. Het programma noemt nergens een nullijn en zet juist in op het verbeteren van arbeidsvoorwaarden en het vergroten van de waardering.
“De sociale meerderheid gaat gebukt onder hoge werkdruk, krijgt te weinig waardering voor het werk, of ziet dat ze in hun werk moeten opboksen tegen commerciële partijen waar winst voorop staat in plaats van publieke dienstverlening. Dat moet anders. De basis moet weer op orde. Dat betekent dat we het fundament van onze samenleving versterken door te investeren in onze publieke voorzieningen. Meer collega’s en een betere beloning van alle mensen die...”
De Partij voor de Dieren (PvdD) spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet expliciet uit over een nullijn voor ambtenaren; er wordt geen voorstel gedaan om de lonen van ambtenaren te bevriezen of niet te laten stijgen. Integendeel, de partij pleit juist voor een forse verhoging van de lonen in de publieke sector, waaronder ambtenaren. De kern van hun visie is dat essentieel werk in de publieke sector meer waardering en een eerlijk salaris verdient.
Forse verhoging lonen publieke sector
De PvdD vindt dat lonen in de zorg, het onderwijs en andere publieke sectoren – waar ambtenaren onder vallen – fors verhoogd moeten worden. Dit standpunt is een duidelijke afwijzing van een nullijn voor ambtenaren en benadrukt het belang van waardering voor essentieel werk.
“De lonen in de zorg, het onderwijs en andere publieke sectoren worden fors verhoogd. Essentieel werk verdient waardering en een eerlijk salaris.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma