Verkiezingsprogramma's 2025 overnul ambten
BVNL streeft naar een drastische inkrimping van het aantal ambtenaren en een kleinere, dienstbare overheid. Het programma bevat concrete voorstellen zoals het saneren van het overheidsapparaat met een directe reductie van 30% van de Rijksambtenaren, een aannamestop, en het beperken van externe inhuur. De partij ziet ambtenaren vooral als uitvoerders van democratische besluiten en wil bureaucratie en overbodige regels fors terugdringen.
30% reductie Rijksambtenaren en aannamestop
BVNL wil het aantal ambtenaren fors verminderen door het overheidsapparaat te saneren en direct 30% van de Rijksambtenaren te laten afvloeien. Dit wordt gecombineerd met een onmiddellijke aannamestop en het stopzetten van externe inhuur. Het doel is een kleinere, efficiëntere overheid die minder geld kost en minder bemoeienis heeft met burgers en bedrijven.
“Het overheidsapparaat wordt gesaneerd en 30% van de Rijksambtenaren moet zo spoedig mogelijk afvloeien. Er komt een onmiddellijke aannamestop.”
“Externe inhuur door de overheid wordt zo spoedig mogelijk gestopt.”
“Er komt een aannamestop voor ambtenaren voor minimaal 1 jaar.”
Structurele krimp en kostenreductie overheid
BVNL wil structureel minder ambtenaren en lagere overheidsuitgaven, met als doel een kleinere overheid. Jaarlijks wordt elke overheidsdienst verplicht tot kostenreductie, zonder groei van ambtelijke staf of budgetten. De partij ziet het krimpen van de overheid als fundamenteel en wil niet dat de overheid stuurt of herverdeelt.
“Iedere overheidsdienst wordt jaarlijks verplicht tot 5% kostenreductie, zonder automatische groei van ambtelijke staf of budgetten.”
“Kostenreductie bij de overheid is een fundamenteel doel van BVNL. 'Het huishoudboekje van de overheid' geldt niet als leidraad; de overheid moet krimpen, niet sturen of herverdelen.”
Ambtenaren als dienstbare uitvoerders, ontslag bij weigering
BVNL benadrukt dat ambtenaren de democratie dienen en klantgericht moeten werken. Ambtenaren die weigeren democratische besluiten uit te voeren, zullen worden ontslagen. Dit onderstreept het idee dat ambtenaren geen zelfstandige macht mogen vormen.
“Ambtenaren dienen de democratie. Zij die dit weigeren zullen worden ontslagen.”
Gelijke ontslagbescherming en opheffen topambtenaren-carrousel
BVNL wil dat ambtenaren dezelfde ontslagbescherming krijgen als gewone werknemers en de baantjescarrousel voor topambtenaren stoppen. De Algemene Bestuursdienst (ABD) wordt opgeheven en topambtenaren kunnen na verkiezingen worden vervangen of ontslagen.
Overheid moet kleiner, minder regels en bureaucratie
BVNL vindt dat de overheid te groot is, met te veel ambtenaren en bureaucratie. Het doel is om de rijksoverheidsuitgaven met minstens 35% te verminderen, primair door het schrappen van niet-kerntaken en overbodige regels.
JA21 streeft naar een kleinere, efficiëntere overheid en wil de bureaucratie en het aantal ambtenaren fors terugdringen. Ze pleiten voor het kritisch schrappen van onnodige regels, instanties en adviesraden, en willen een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aanstellen om deze slankere overheid te realiseren. Het doel is dat de overheid zich beperkt tot haar kerntaken en niet onnodig ingrijpt waar zij geen meerwaarde biedt.
Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aanstellen
JA21 wil een aparte minister die verantwoordelijk wordt voor het terugdringen van bureaucratie, het stoppen van de groei van ministeries en overheidsinstanties, en het kritisch beoordelen van regels en adviesraden. Dit moet leiden tot een kleinere, efficiëntere overheid die zich concentreert op kerntaken en minder ambtenaren kent.
“Daarom pleit JA21 voor een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie. Dit is geen extra bestuurslaag, maar een instrument om de overheid kleiner en doeltreffender te maken.”
“De minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie krijgt duidelijke taken: in de eerste plaats het terugdringen van de sluipende groei van de bureaucratie en het stoppen van de steeds snellere groei binnen ministeries en andere overheidsinstanties.”
“De minister dient regels, instanties en het woud aan ongekozen adviesraden en overheidsorganen kritisch tegen het licht te houden, zodat onnodige overheidsstructuren kunnen worden afgebouwd of samengevoegd.”
Overheid beperken tot kerntaken en slanker maken
JA21 vindt dat de overheid zich moet beperken tot haar kerntaken en niet moet uitdijen met onnodige structuren of bemoeienis. Door het subsidiariteitsbeginsel te hanteren en overheidsstructuren af te bouwen, willen ze het aantal ambtenaren en de overheidsomvang minimaliseren.
“De slanke overheid die dit beleid op moet leveren is niet alleen goedkoper, maar ook efficiënter.”
“De overheid heeft bij JA21 dan ook primair de verantwoordelijkheid om haar kerntaken uit te voeren en zorg te dragen voor collectieve voorzieningen.”
“De minister dient zich niet alleen te richten op het efficiënter maken van de overheid, maar in de tweede plaats ook op het versterken van de wetgevende macht.”
“Het subsidiariteitsbeginsel, dat stelt dat een hogere overheid alleen taken op zich neemt als een lagere overheid daartoe niet in staat is, moet zo veel mogelijk nageleefd worden.”
Drastisch verminderen van regels, bureaucratie en subsidies
JA21 wil het aantal regels, subsidies en bureaucratische processen fors verminderen, omdat deze volgens hen leiden tot onnodige ambtelijke groei en inefficiëntie. Dit draagt direct bij aan het streven naar "nul ambten" door minder ambtenaren nodig te maken.
“Drastische afbouw van subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren. Er komt een einde aan...”
“Te veel ondernemers raken verstrikt in regelgeving en administratieve lasten.”
“Door bureaucratie weg te nemen en investeren aantrekkelijker te maken ontstaat ruimte voor innovatie en werkgelegenheid.”
FVD pleit voor een kleinere, efficiëntere en dienstbare overheid met minder bureaucratie en een duidelijke focus op kerntaken. Ze willen het aantal ambtenaren en de omvang van de overheid terugdringen door regels te schrappen, bestuurslagen af te schaffen en ondernemers meer vrijheid te geven. Hun visie is dat de overheid zich terugtrekt uit onnodige bemoeienis, zodat burgers en bedrijven meer ruimte krijgen.
Kleinere en efficiëntere overheid
FVD wil een slanke overheid die zich beperkt tot essentiële publieke taken en minder geld opeist van burgers. Dit betekent minder ambtenaren, minder bureaucratie en een focus op kerntaken, zodat de overheid dienstbaar is aan de samenleving in plaats van een obstakel.
“We streven een kleinere en efficiëntere overheid na, die minder geld opeist van burgers. Belastingen dienen enkel om met een goed functionerende, slanke overheid specifieke publieke taken te financieren – niet om inkomens of vermogens kunstmatig gelijk te trekken.”
“Een kleine, dienstbare overheid en minder bureaucratie maken de weg vrij voor ondernemers om te innoveren en te groeien.”
Minder regels en bureaucratie voor ondernemers
FVD wil de regeldruk en bureaucratie voor ondernemers fors verminderen, zodat zij niet langer worden belemmerd door overbodige ambtelijke regels en controles. Dit draagt bij aan het terugdringen van het aantal ambtenaren dat zich bezighoudt met toezicht en regelgeving.
“Wij willen dat MKB-ers en ZZP-ers weer de ruimte krijgen om te ondernemen, te groeien en te investeren in plaats van steeds meer tijd en geld kwijt te zijn aan bureaucratie.”
“We schaffen dit register af, zodat de bureaucratie wordt teruggedrongen en privacy voor ondernemers wordt gegarandeerd.”
“We schrappen de WWFT af (criminelen gaan toch wel hun gang), zodat normale, onschuldige burgers niet als halve crimineel behandeld worden door hun bank.”
Afschaffen van ondemocratische bestuurslagen
FVD wil bestuurslagen en constructies zonder directe democratische legitimatie afschaffen, waardoor het aantal ambtenaren en bestuurlijke functies afneemt en de macht terugkeert naar gekozen volksvertegenwoordigers.
“We schaffen constructies als de veiligheidsregio’s af, zodat de macht terugkeert naar de democratisch gekozen volksvertegenwoordiging.”
De SP pleit niet voor "nul ambten" (nul ambtenaren), maar juist voor een menselijke, toegankelijke overheid met voldoende personeel in vaste dienst. Ze willen bureaucratie verminderen, digitalisering niet laten leiden tot onpersoonlijk contact, en dure externe consultants vervangen door vaste ambtenaren die het publieke belang dienen.
Vaste ambtenaren in plaats van dure consultants
De SP wil af van het inhuren van externe consultants en pleit voor meer vaste ambtenaren in publieke dienst. Dit moet zorgen voor meer kennisopbouw, continuïteit en kostenbesparing binnen de overheid.
“Wij willen dat mensen die voor de publieke dienst werken dit in dienst doen van het publiek. Door werknemers in vaste dienst te nemen bij publieke organisaties bouwen deze meer kennis en ervaring op om effectief de problemen van Nederland op te lossen. Dure consultants die met kortetermijnoplossingen komen en na een paar maanden weer weg zijn houden we mee op.”
Altijd menselijk contact met de overheid
De SP vindt dat burgers altijd recht moeten hebben op contact met een menselijke ambtenaar, en dat belangrijke beslissingen niet volledig geautomatiseerd mogen worden.
“In het contact met je overheid krijg je het recht om een mens te spreken over jouw zaak en word je nooit overgeleverd aan een digitaal systeem of algoritmische besluitvorming. Deze ambtenaar kan diens besluit altijd uitleggen.”
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes.”
Meer capaciteit en bereikbaarheid bij uitvoeringsdiensten
De SP wil dat uitvoeringsdiensten voldoende personeel hebben en fysiek bereikbaar zijn, zodat burgers makkelijk geholpen kunnen worden.
“Uitvoeringsdiensten zoals de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), de Belastingdienst of het UWV gaan hun diensten in de buurt aanbieden. Er komt een dekkend en fijnmazig netwerk van laagdrempelige overheidsloketten.”
“Het Huis voor klokkenluiders moet voldoende mensen en middelen hebben om maatschappelijke misstanden te onderzoeken.”
“Voor ingewikkelde zaken, zoals kinderporno, cybercrime, fraude, milieudelicten, mensenhandel en zedendelicten, krijgen politie, OM en rechters meer mensen.”
De VVD wil het aantal ambtenaren fors verminderen door de overheid te focussen op kerntaken en de bureaucratie terug te dringen. Ze stellen een strenge norm voor het aandeel overheadfuncties, willen besparingsdoelen en audits invoeren, en geven het Ministerie van Binnenlandse Zaken meer doorzettingsmacht om deze operatie effectief uit te voeren. De partij benadrukt dat minder ambtenaren nodig zijn en dat de overheid efficiënter en resultaatgerichter moet werken.
Fors minder ambtenaren door focus op kerntaken
De VVD wil het aantal ambtenaren flink terugbrengen door de overheid te beperken tot kerntaken en onnodige bureaucratie te schrappen. Ze stellen een harde norm voor het aandeel overheadfuncties en willen dat het Ministerie van Binnenlandse Zaken de macht krijgt om deze operatie af te dwingen. Dit moet leiden tot een kleinere, effectievere overheid en besparingen op personeelskosten.
“We verminderen het aantal ambtenaren en willen fors besparen op overheadkosten. We hebben deze mensen bikkelhard nodig in bijvoorbeeld de zorg, de techniek of het onderwijs. Meer doen, minder papieren processen. De effectieve overheid moet zich focussen op kerntaken en onnodige vertraging verbannen.”
“We stellen een strenge norm dat maximaal één op de vier medewerkers bij de Rijksoverheid mag werken in overheadfuncties. Nu is dat nog de helft. Met de operatie effectieve overheid zorgen we ervoor dat er flink minder ambtenaren nodig zijn.”
“We zorgen dat de beste mensen voor de overheid willen en blijven werken en betalen ze meer als dat nodig is, maar stellen ook hogere eisen aan de resultaten die ze leveren.”
“We willen dat het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties doorzettingsmacht krijgt om de operatie effectieve overheid uit te voeren, om organisaties efficiënter in te richten en om samenwerking tussen organisaties vlot te trekken.”
“Om vele ambtenaren niet onnodig aan het werk te houden beperken we de reikwijdte van de Wet open overheid, die is doorgeslagen.”
Besparingsdoelen en verspillingsaudits bij de overheid
De VVD wil een extra bezuinigingsronde op het ambtenarenapparaat en stelt voor om verspillingsaudits uit te voeren. Hiermee willen ze onnodige uitgaven en inefficiëntie binnen de overheid aanpakken.
“Er komt een extra bezuinigingsronde op het ambtenarenapparaat en we voeren verspillingsaudits uit.”
BIJ1 wil het aantal verplichtingen, controles en sancties voor mensen met een uitkering of hulpvraag tot nul terugbrengen, oftewel "nul ambten". Ze pleiten voor het afschaffen van tegenprestaties, sancties, medische keuringen door het UWV, en de Sociale Recherche, en willen uitkeringen regelluw maken. De kern van hun visie is dat mensen met een hulpvraag vanuit vertrouwen en zonder wantrouwen of straf behandeld moeten worden.
Afschaffen van verplichtingen, sancties en controles bij uitkeringen
BIJ1 wil dat mensen met een uitkering niet langer verplicht worden tot tegenprestaties, sancties of controles, en dat de uitvoering van uitkeringen gebaseerd wordt op vertrouwen en regelluwe regels. Dit moet stress, angst en willekeur voorkomen en mensen in staat stellen zich te richten op persoonlijke ontwikkeling en kwaliteit van leven.
“Tegenprestaties en sancties voor mensen in de bijstand schaffen we af.”
“De Sociale Recherche wordt afgeschaft.”
“Uitkeringen worden regelluw (met flexibele regels).”
“Daarom doet het UWV geen medische keuringen meer bij arbeidsongeschiktheid, maar gaat dit in samenspraak met de persoon zelf en door onafhankelijke artsen.”
D66 spreekt zich niet expliciet uit voor "nul ambten" of het volledig schrappen van ambten, maar benadrukt juist het belang van een sterke, deskundige overheid met voldoende eigen kennis en uitvoeringskracht. Ze willen minder uitbesteding aan consultants en meer investeren in ambtenaren, zodat de overheid haar taken beter kan uitvoeren en het vertrouwen van burgers kan herstellen.
Minder uitbesteding, meer kennis bij ambtenaren
D66 wil dat de overheid minder afhankelijk wordt van externe consultants en weer meer eigen kennis en uitvoeringskracht opbouwt bij ambtenaren. Dit is een reactie op het verlies van regie en het onvermogen van de overheid om grote problemen zelfstandig op te lossen.
Meer ruimte voor maatwerk en menselijkheid bij ambtenaren
D66 wil ambtenaren meer ruimte geven om af te wijken van regels en maatwerk te leveren, zodat beleid beter aansluit bij individuele situaties en de menselijke maat terugkeert in de overheid.
DENK benoemt geen streven naar "nul ambten" of het verminderen van het aantal ambtenaren in haar verkiezingsprogramma. In plaats daarvan richt DENK zich op het verbeteren van het functioneren van ambtenaren, met name door discriminatie aan te pakken en inclusiviteit te bevorderen. De partij stelt strengere maatregelen voor tegen discriminerend gedrag door ambtenaren en verplicht trainingen voor inclusie en diversiteit.
Strenger optreden tegen discriminerende ambtenaren
DENK wil dat ambtenaren die zich schuldig maken aan discriminatie streng worden aangepakt, met als doel een inclusieve en rechtvaardige overheid. Dit beleid adresseert het probleem van institutionele discriminatie en benadrukt het belang van diversiteitstrainingen voor alle ambtenaren, maar bevat geen voorstellen om het aantal ambtenaren te verminderen.
“Zero tolerance-beleid binnen de overheid. Overheidsmedewerkers die zich schuldig maken aan welke vorm van discriminatie dan ook, krijgen strafontslag. Daarnaast wordt elke ambtenaar verplicht om trainingen over inclusie en diversiteit te volgen.”
“Beroepsmatige discriminatie door ambtenaren moet zwaarder worden bestraft...”
Periodieke doorlichting van overheidsinstanties op discriminatie
DENK pleit voor een systematische aanpak om discriminatie binnen de overheid te signaleren en te bestrijden. Dit gebeurt door periodieke doorlichting van overheidsinstanties, maar ook hier is geen sprake van het streven naar minder ambtenaren.
NSC wil het aantal rijksambtenaren verminderen, vooral buiten de uitvoerende diensten, en pleit voor een kleinere, deskundigere en meer op het beleidsterrein betrokken ambtelijke top. Ze willen het baantjeshoppen bij topambtenaren tegengaan, de Algemene Bestuursdienst verkleinen en de externe inhuur beperken. De focus ligt op een efficiëntere, meer deskundige en regionaal gespreide overheid, zonder te streven naar "nul ambtenaren".
Verminderen aantal rijksambtenaren (niet uitvoerend)
NSC signaleert een forse groei van het aantal rijksambtenaren, met name buiten de kernwerkzaamheden, en wil dit aantal terugdringen. Uitvoerende organisaties worden hierbij expliciet ontzien. Het doel is minder bureaucratie en meer ruimte voor burgers en bedrijven.
“We streven naar een vermindering van het aantal rijksambtenaren. Tussen 2018 en 2024 is hun aantal met ruim 40.000 ambtenaren (fte) toegenomen, terwijl steeds minder van hen betrokken zijn bij de kernwerkzaamheden van de overheid. We ontzien hierbij expliciet de uitvoerende organisaties.”
Verkleinen en hervormen ambtelijke top
NSC wil de ambtelijke top (ABD) verkleinen en selectie baseren op inhoudelijke deskundigheid en affiniteit met het beleidsterrein. Het baantjeshoppen tussen diensten moet worden doorbroken om meer continuïteit en expertise te waarborgen.
“We versoberen en hervormen de ambtelijke dienst. De selectie van topambtenaren moet voortaan weer plaatsvinden op basis van affiniteit met en (ervarings)deskundigheid op het betreffende beleidsterrein. We verkleinen daarom de Algemene Bestuursdienst (ABD). Het baantjes-hoppen van de ene naar de andere dienst moet worden doorbroken.”
Minder externe inhuur, meer vaste dienst
Om deskundigheid en ervaring binnen de overheid te behouden, wil NSC de externe inhuur beperken en flexwerkers waar nodig in vaste dienst nemen.
“We zetten een stevige rem op externe inhuur en nemen waar nodig flexwerkers in vaste dienst, zodat deskundigheid en ervaring binnen de overheidsorganisaties blijven.”
Regionale spreiding van ambtenaren
NSC wil de concentratie van ambtenaren in de Randstad doorbreken en pleit voor het verplaatsen van inspecties en eventueel ministeries naar andere regio’s, met een bindende verhuisnorm.
“De Rijksoverheid moet haar Randstad-focus doorbreken. In 2024 werkten ruim 210.000 ambtenaren (fte) van de 353.000 bij de Rijksoverheid in de Randstad, tegenover slechts 15.400 ambtenaren in Overijssel en 3.100 ambtenaren in Zeeland. Inspecties en eventueel ook ministeries moeten verhuizen naar de regio’s buiten de Randstad. Er moet een bindende verhuisnorm komen want anders verandert er niets.”
De SGP pleit niet voor "nul ambten" (nul ambtenaren), maar wil de publieke sector verkleinen en de overheid beperken tot kerntaken. Ze willen regeldruk verminderen, de overheid slanker maken en waar mogelijk publieke taken privatiseren of overlaten aan maatschappelijke organisaties.
Publieke sector verkleinen en regeldruk verminderen
De SGP ziet een te grote publieke sector en overmatige regeldruk als belemmeringen voor de arbeidsmarkt en economische groei. Door de overheid te verkleinen en regels te schrappen, willen ze meer mensen beschikbaar maken voor de marktsector en de overheid efficiënter maken.
“Om de arbeidskrapte tegen te gaan, wil de SGP de publieke sector verkleinen, regeldruk verminderen en technologische vooruitgang en concurrentiekracht aanjagen.”
Overheid beperkt tot kerntaken, meer ruimte voor maatschappelijke organisaties
De SGP vindt dat de overheid zich moet beperken tot haar kerntaken en meer moet overlaten aan maatschappelijke organisaties, kerken en vrijwilligers. Dit betekent minder ambtelijke bemoeienis en meer vertrouwen in de samenleving.
“De overheid gaat uit van vertrouwen in kerken en maatschappelijke organisaties, niet van wantrouwen. Er komt dus geen algemeen toezicht op vormen van informeel onderwijs in onder andere kerken, scouting en sportverenigingen.”
“Wij vinden dat families, kerken en maatschappelijke organisaties de primaire verantwoordelijkheid dragen voor wie eenzaam, kwetsbaar of ziek is.”
Privatisering van publieke taken waar mogelijk
De SGP wil dat private uitvoerders publieke taken kunnen overnemen, bijvoorbeeld bij sociale zekerheid, om de overheid te ontlasten en efficiënter te maken.
“Er komt gelijkheid tussen private en publieke uitvoering van de sociale zekerheid zodat private uitvoerders het UWV werk uit handen kunnen nemen, zoals bij de re-integratie bij de eigen werkgever en het wegwerken van de enorme UWV-wachtrij.”
Volt kiest niet voor "nul ambten" (nul ambtenaren), maar benadrukt juist het belang van voldoende, goed opgeleide en toegankelijke ambtenaren op lokaal en nationaal niveau. Ze willen de capaciteit bij gemeenten en uitvoeringsinstanties versterken, specialistische kennis behouden en investeren in digitale vaardigheden van ambtenaren. Volt ziet een sterke, toegankelijke en deskundige overheid als essentieel voor goede dienstverlening en het oplossen van maatschappelijke problemen.
Meer capaciteit en expertise bij gemeenten
Volt signaleert dat door decentralisatie en uitstroom van specialistische ambtenaren de kennis bij kleinere gemeenten onder druk staat. Ze willen daarom investeren in meer capaciteit, specialistische expertise en structurele oplossingen om gemeenten te ondersteunen bij hun taken.
“Door decentralisatie en de uitstroom van specialistische ambtenaren, komt de kennis en kunde bij kleinere gemeenten steeds verder onder druk te staan. Specialistische expertise moet ook lokaal beschikbaar blijven.”
“We zorgen voor meer capaciteit en budget bij gemeenten, om hen te helpen de grote stroom aan bouwvergunningsaanvragen en bestemmingsplanwijzigingen sneller te kunnen behandelen, ingevoerd te raken in de omgevingswet en actiever grond- en bouwbeleid te voeren.”
Investeren in digitale vaardigheden van ambtenaren
Volt wil dat ambtenaren beter toegerust zijn op het gebied van digitalisering en AI, zodat de overheid efficiënter en toegankelijker wordt voor burgers.
“Er moet een verplichte basistraining komen voor politici en ambtenaren op het gebied van digitale vaardigheden en AI.”
Structurele ondersteuning voor volksvertegenwoordiging
Volt pleit voor een minimumnorm voor ondersteuning van fracties op elk bestuursniveau, waarmee ze het belang van voldoende ambtelijke ondersteuning voor een goed functionerende democratie onderstrepen.
“Goede inhoudelijke ondersteuning is het fundament van een goed functionerende volksvertegenwoordiging. Volt wil dit fundament versterken door op elk bestuursniveau een minimumnorm voor ondersteuning van fracties vast te stellen, ten minste gelijk aan het Europese gemiddelde.”
50PLUS is kritisch over de groei van het ambtenarenapparaat en pleit voor een efficiëntere, kleinere overheid. Ze willen het aantal ambtenaren terugdringen, verspilling tegengaan en het Europese ambtenarenapparaat verkleinen en moderniseren. Hun belangrijkste voorstellen zijn het opsporen van miljarden aan verspilling en het expliciet verkleinen van het ambtenarenapparaat, zowel nationaal als Europees.
Terugdraaien groei en verkleinen ambtenarenapparaat
50PLUS vindt dat de overheid niet efficiënt genoeg werkt en dat het aantal ambtenaren te veel is gegroeid, wat leidt tot verspilling van arbeidspotentieel en middelen. Ze willen het ambtenarenapparaat verkleinen en de productiviteit verhogen, zodat arbeidskrachten elders in de samenleving ingezet kunnen worden.
Opsporen en bestrijden van verspilling en inefficiëntie
Om verspilling en ondoelmatigheid binnen de overheid tegen te gaan, stelt 50PLUS voor om een topteam van ambtenaren en ondernemers alle overheidsuitgaven te laten doorlichten. Het doel is om minimaal 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen.
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
BBB wil het aantal ambtenaren en de kosten van het overheidsapparaat beperken door een nullijn voor rijksambtenaren in te voeren en structurele apparaatskortingen door te voeren, met uitzondering van uitvoerende diensten. De partij richt zich op het terugdringen van managementlagen, beleidsmedewerkers en externe inhuur om bureaucratie te verminderen en de overheid efficiënter te maken. BBB benadrukt dat deze maatregelen bijdragen aan een sobere, doelmatige en financieel degelijke overheid.
Nullijn voor rijksambtenaren in 2028
BBB stelt voor om in 2028 een nullijn voor rijksambtenaren en ambtsdragers in te voeren, wat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen plaatsvinden. Dit is bedoeld als bijdrage van het Rijk aan het op orde brengen van de overheidsfinanciën en het onderstrepen van financiële degelijkheid.
“In 2028 stellen we een nullijn in voor rijksambtenaren, inclusief ambtsdragers. Dat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen worden doorgevoerd.”
Structurele apparaatskorting op overheidsorganisaties
BBB wil structureel bezuinigen op ministeries en andere overheidsorganisaties door apparaatskortingen, met uitzondering van uitvoerende diensten zoals politie, inspecties en uitvoeringsorganisaties. De partij wil de groei van beleidsmedewerkers, managementlagen en externe inhuur tegengaan om bureaucratisering te stoppen en de uitvoerbaarheid te verbeteren.
“BBB stelt een structurele bezuiniging (apparaatskorting) voor op ministeries met uitzondering van Defensie, Infrastructuur en Waterstaat en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Ook willen wij een structurele apparaatskorting op andere overheidsorganisaties, met uitzondering van uitvoerende diensten zoals, politie, inspecties en uitvoeringsorganisaties.”
“De groei van beleidsmedewerkers, managementlagen en externe inhuur heeft geleid tot bureaucratisering zonder betere dienstverlening. Door het rijk te dwingen tot herprioritering en digitalisering, verbeteren we de uitvoerbaarheid én besparen we structureel honderden miljoenen, zo niet vele miljarden euro’s.”
Het CDA pleit niet expliciet voor "nul ambten" (nul ambtenaren), maar zet wel sterk in op het verminderen van regelgeving, administratieve lasten en een kleinere, efficiëntere overheid. De partij wil de overheid laten krimpen waar mogelijk door minder regels en meer vertrouwen in burgers en bedrijven, ondersteund door een programma voor vereenvoudiging van regelgeving.
Overheid moet krimpen door minder regels
Het CDA ziet een te grote overheid en overmatige regelzucht als een probleem dat leidt tot maatschappelijke schade en verlies van vertrouwen. Door rigoureus het mes te zetten in regelgeving en uitvoeringslasten te verlagen, wil het CDA ruimte creëren voor een kleinere overheid en minder ambtenaren.
Programma voor vereenvoudiging van regelgeving
Om de uitvoeringslasten voor ambtenaren, burgers en bedrijven te verlagen, stelt het CDA een concreet programma voor dat gericht is op vereenvoudiging van regelgeving. Dit moet leiden tot een lagere uitvoeringslast en daarmee minder behoefte aan ambtelijke capaciteit.
“Er komt een programma ‘vereenvoudiging van regelgeving’. Doelstelling is een lagere uitvoeringslast voor uitvoerders, burgers en ondernemingen.”
GroenLinks-PvdA wil een einde maken aan nuluren- en oproepcontracten, zodat werknemers meer zekerheid krijgen en niet langer afhankelijk zijn van flexibele, onzekere arbeidsrelaties. De partij stelt voor dat de overheid mensen weer zelf in dienst neemt in plaats van taken uit te besteden, en beperkt het aantal contractvormen tot drie duidelijke categorieën. Hiermee beoogt GroenLinks-PvdA meer baanzekerheid, minder uitbesteding en een eerlijkere arbeidsmarkt.
Einde aan nuluren- en oproepcontracten
GroenLinks-PvdA wil nuluren- en oproepcontracten afschaffen om werknemers meer zekerheid te bieden en schijnzekerheid te bestrijden. Alleen vaste, tijdelijke, uitzend- en zzp-contracten blijven toegestaan, met duidelijke criteria voor elk type. Dit moet de positie van werknemers versterken en onzeker werk terugdringen.
Overheid neemt mensen weer zelf in dienst
De partij wil dat de overheid structureel minder uitbesteedt en mensen weer zelf in dienst neemt, in plaats van afhankelijk te zijn van externe partijen of flexibele contracten. Dit moet leiden tot meer vaste banen en minder onzekerheid voor werknemers in de publieke sector.
“De overheid neemt mensen weer zelf in dienst in plaats van onnodig taken uit te besteden.”
De ChristenUnie wil het aantal ambtenaren verminderen door een radicale vereenvoudiging van regels, administratieve lasten en bureaucratie. Ze stellen voor om jaarlijks een pakket vereenvoudigingen door te voeren, waardoor minder ambtenaren nodig zijn en de overheid dienstbaarder wordt aan burgers. De kern van hun visie is dat minder regels en eenvoudiger beleid leiden tot een kleinere, efficiëntere overheid.
Minder ambtenaren door radicale vereenvoudiging
De ChristenUnie ziet het terugdringen van het aantal ambtenaren als direct gevolg van het schrappen van onnodige regels en administratieve lasten. Door kritisch te kijken naar bestaande regelgeving en alleen noodzakelijke regels te behouden, willen ze de overheid slanker en effectiever maken. Dit moet leiden tot minder knellende wetgeving, lagere administratieve druk en uiteindelijk minder ambtenaren.
“Alle regels die deze toets niet doorstaan, worden afgeschaft. Dit leidt tot minder knellende wetgeving, verlicht de administratieve druk en maakt dat we minder ambtenaren nodig hebben.”
Jaarlijkse vereenvoudigingsdag verplichten
Om structureel te blijven werken aan het verminderen van bureaucratie en het aantal ambtenaren, stelt de ChristenUnie een jaarlijkse vereenvoudigingsdag in. Elk jaar moet de regering een pakket met vereenvoudigingen uitwerken en doorvoeren, gericht op het regelwoud, de fiscaliteit en de sociale zekerheid.
“Om geen tijd te verliezen introduceren we een jaarlijkse vereenvoudigingsdag en verplichten we de regering om elk jaar een pakket met kleinere vereenvoudigingen van het regelwoud, de fiscaliteit en de sociale zekerheid uit te werken en door te voeren.”
De PVV wil het aantal rijksambtenaren fors verminderen en het ambtenarenapparaat afslanken, omdat zij dit als te groot en inefficiënt beschouwen. Hun belangrijkste concrete voorstel is het "mes zetten in het uitdijende ambtenarenapparaat", met als doel de kosten te verlagen en de overheid kleiner te maken. De partij koppelt deze bezuiniging direct aan het vrijmaken van middelen voor andere prioriteiten.
Fors verminderen aantal rijksambtenaren
De PVV ziet het groeiende aantal rijksambtenaren als een probleem van bureaucratie en verspilling. Door het aantal ambtenaren fors te verminderen, wil de partij de overheid efficiënter en goedkoper maken. Dit sluit aan bij hun bredere streven naar een kleinere, minder bemoeizuchtige overheid.
“Verder zetten we het mes in het uitdijende ambtenarenapparaat. Het aantal rijksambtenaren is van 100.000 fte (in 2012) doorgegroeid naar 150.000. Dat kan met zoveel minder.”
Het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Dieren bevat geen expliciete standpunten of beleidsvoorstellen over "nul ambten" (nul procent rente op studieschulden of andere vormen van nulrente op overheidsschulden). Het enige relevante fragment betreft het voorstel om de rente op studieschulden structureel op 0% te zetten. Verdere concrete of onderscheidende beleidsmaatregelen over "nul ambten" ontbreken.
Structureel 0% rente op studieschulden
De PvdD wil de financiële druk op studenten verlichten door de rente op studieschulden permanent op nul te zetten. Dit voorstel is bedoeld om de toegankelijkheid van het onderwijs te vergroten en de schuldenlast van jongeren te beperken. Het is het enige concrete en relevante standpunt in het programma dat direct over "nul ambten" (nulrente) gaat.
“De rente op studieschulden gaat structureel naar 0%.”