Verkiezingsprogramma's 2025 overnl plan
FVD verwerpt nationale klimaatplannen (“nl plan”) volledig en wil alle bestaande en toekomstige klimaatmaatregelen stopzetten. Hun kernvoorstel is het intrekken van de Klimaatwet, het opzeggen van het Parijsakkoord en het beëindigen van alle klimaatgerelateerde uitgaven, waarbij de bespaarde miljarden direct teruggaan naar de burger. De partij ziet klimaatbeleid als onnodig, duur en ineffectief, en stelt daar een koers tegenover van fossiele energie, lastenverlichting en nationale soevereiniteit.
Stoppen met alle nationale klimaatplannen
FVD wil radicaal breken met het huidige klimaatbeleid door alle nationale klimaatplannen en -wetten te schrappen. Zij zien deze plannen als onbetaalbaar, ineffectief en schadelijk voor de economie en burger. In plaats daarvan kiezen ze voor fossiele energie, lastenverlichting en investeringen in adaptatie (zoals dijkenbouw), waarbij de miljarden die nu naar klimaatbeleid gaan, direct terugvloeien naar de bevolking.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren. Daarom stoppen we met de kostbare klimaatplannen.”
Klimaatbeleid vervangen door adaptatie en fossiele energie
In plaats van klimaatplannen wil FVD inzetten op adaptatie (zoals dijkenbouw) en het gebruik van fossiele brandstoffen, inclusief heropening van Groningen en investeren in kernenergie. Zij stellen dat Nederland historisch sterk is in adaptatie en dat dit goedkoper en effectiever is dan klimaatbeleid.
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“We heropenen de gesloten kolencentrales en zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie.”
“Door gaswinning in Groningen te hervatten met eerlijke compensatie voor omwonenden en gelijktijdig te investeren in kolencentrales en moderne kernenergie, zoals thorium, zorgen we voor stabiele, goedkope stroom voor de komende generaties.”
Geen kosten van klimaatplannen voor burgers
FVD benadrukt dat burgers niet langer moeten opdraaien voor de kosten van klimaatbeleid. Alle besparingen uit het schrappen van klimaatplannen worden ingezet voor lastenverlichting.
“Kosten van klimaatplannen niet afwentelen op burgers. We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
Ontmanteling van Europese klimaatregels (Green Deal)
FVD wil niet alleen nationale plannen stoppen, maar ook Europese klimaatwetgeving (zoals de Green Deal) ontmantelen of negeren. Nederland moet zich volgens FVD niet langer houden aan Europese klimaatverplichtingen.
“We werken in Europees verband aan het afschaffen van de Green Deal; en tot die tijd negeert Nederland de daarin vervatte regels en beperkingen - inclusief het CO2-handelssysteem (ETS).”
JA21 presenteert een concreet en uitgewerkt nationaal plan (“nl plan”) gericht op het vereenvoudigen van het belastingstelsel, het stimuleren van werken en ondernemen, en het herstellen van zeggenschap voor burgers. Hun belangrijkste voorstellen omvatten een nieuw belastingplan met minder toeslagen en kortingen, het afschaffen van complexe vermogensbelastingen, en het aanstellen van een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie om bureaucratie te bestrijden. De kern van hun visie is een kleinere, efficiëntere overheid die economische vrijheid en transparantie centraal stelt.
Nieuw belastingplan: eenvoudiger en transparanter
JA21 wil het huidige complexe belastingstelsel vervangen door een eenvoudig en transparant systeem, waarbij toeslagen en heffingskortingen worden afgeschaft en werken meer loont. Dit moet het vertrouwen in de overheid herstellen en economische groei stimuleren.
“Wij presenteren een nieuw belastingplan waarin we onder andere de inkomstenbelasting versimpelen, de vermogensbelasting eerlijker maken en een nieuw toeslagensysteem introduceren dat het huidige onbegrijpelijke en complexe toeslagenstelsel vervangt.”
“Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
“Voor al onze voorstellen voor een eenvoudiger en eerlijker belastingstelsel verwijzen wij naar ons Belastingplan 2025.”
Hervorming vermogensbelasting: afschaffen box 2, werkelijk rendement belasten
JA21 wil het vermogensbelastingstelsel fundamenteel hervormen door box 2 af te schaffen en aanmerkelijk belang voortaan in box 3 te belasten, waarbij alleen werkelijk rendement wordt belast. Dit moet sparen, beleggen en ondernemen aantrekkelijker en eerlijker maken.
Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aanstellen
Om bureaucratie en regeldruk te verminderen, stelt JA21 voor een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen. Deze minister moet de overheid kleiner en doeltreffender maken en het vertrouwen van burgers herstellen.
“Daarom pleit JA21 voor een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie. Dit is geen extra bestuurslaag, maar een instrument om de overheid kleiner en doeltreffender te maken.”
“De minister dient regels, instanties en het woud aan ongekozen adviesraden en overheidsorganen kritisch tegen het licht te houden, zodat onnodige bureaucratie wordt teruggedrongen.”
Plannen gebaseerd op vijf samenhangende thema’s
JA21’s nationale plan is opgebouwd rond vijf samenhangende thema’s, waaronder herstel van zeggenschap, grenzen aan migratie, en economische vrijheid. Deze thema’s vormen de rode draad van hun beleidsvoorstellen.
“Wij presenteren ambitieuze en haalbare plannen op basis van vijf met elkaar samenhangende thema’s die als een rode draad door de hoofdstukken van dit programma lopen. Deze plannen laten de Nederlandse samenleving weer floreren.”
De VVD wil met een nationaal plan ("nl plan") inzetten op economische groei, minder bureaucratie en meer centrale regie op grote maatschappelijke vraagstukken. De partij stelt voor om te investeren in infrastructuur, innovatie en woningbouw, en wil regels en procedures drastisch verminderen om Nederland concurrerender en leefbaarder te maken.
Investeren in nationale groei en infrastructuur
De VVD ziet een nationaal investeringsplan als essentieel om economische groei te stimuleren en toekomstige generaties een welvarend Nederland te bieden. Dit omvat investeringen in infrastructuur, energietransitie en innovatie, met een duidelijke focus op het wegnemen van knelpunten die groei belemmeren.
“We investeren met de investeringsagenda voor nationale groei in onze infrastructuur en daarmee de bereikbaarheid van woonwijken, zodat we nieuwe auto-, spoor- en waterwegen kunnen aanleggen en bestaande verbindingen goed kunnen onderhouden.”
“Investeren in groei met een investeringsagenda voor nationale groei: We investeren in de groei van morgen door de grootste knelpunten in onze economie op te lossen, zoals met investeringen in onze (data-)infrastructuur en in de energietransitie.”
“Met het plan van de VVD wordt Nederland weer een eerlijk land waar de middenklasse kan bloeien.”
Drastisch verminderen van regels en procedures
De VVD wil een "Deltaplan minder regels" uitvoeren om bureaucratie en regeldruk te verminderen. Dit moet zorgen voor meer ademruimte voor burgers en bedrijven, en snellere uitvoering van bestaande plannen.
Centrale regie op woningbouw en ruimtelijke ordening
De partij pleit voor meer centrale regie vanuit het Rijk om de woningbouw te versnellen en de doorstroming op de woningmarkt te verbeteren. Minder regels en meer centrale sturing moeten zorgen voor voldoende betaalbare woningen.
“Dat vraagt om centrale regie. Ook willen we meer innovatieve samenwerking met de markt. Ruimtelijke ordening kan niet langer alleen bij gemeenten liggen, want er zijn meer locaties nodig dan nu beschikbaar komen.”
“Wij kiezen voor meer regie, meer doorstroming, meer huizen, maar minder regels.”
Focus op uitvoering van bestaande plannen, niet nieuwe papieren plannen
De VVD benadrukt dat het uitvoeren van bestaande plannen belangrijker is dan het maken van nieuwe papieren plannen, vooral op het gebied van klimaatbeleid.
“We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen.”
BVNL pleit voor een herstel van Nederlandse soevereiniteit en beleid dat primair het belang van Nederland dient, met een sterke nadruk op nationale autonomie en het terugdringen van internationale en Europese invloed. De partij wil dat landelijke regelgeving alleen geldt als het niet lokaal kan, en dat Nederland op zoveel mogelijk terreinen weer soeverein wordt. Concrete voorstellen zijn onder meer het opschorten van betalingen aan de EU en het houden van een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.
Herstel van Nederlandse soevereiniteit en autonomie
BVNL ziet het versterken van de Nederlandse soevereiniteit als essentieel voor het nationale belang. De partij wil dat Nederland zelf weer kan bepalen op welke terreinen het beleid voert, en dat landelijke regels alleen gelden als lokale oplossingen niet mogelijk zijn. Dit standpunt adresseert de groeiende invloed van internationale en Europese instituties, die volgens BVNL ten koste gaan van de Nederlandse autonomie.
“Landelijk wordt slechts geregeld wat landelijk niet lokaal geregeld kan worden en Nederland wordt op zoveel mogelijk gebieden weer soeverein.”
“BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt. Wij moeten veel meer zelf kunnen bepalen, in plaats van dat Brussel de dienst uitmaakt en Nederland een soort Europese provincie is.”
Alleen internationale samenwerking als het het belang van Nederland dient
BVNL wil internationale samenwerking en verdragen uitsluitend aangaan of voortzetten als deze aantoonbaar het Nederlandse belang dienen. Dit betekent een kritische houding ten opzichte van EU- en VN-betalingen en het eisen van transparantie en doelmatigheid.
“Handelsakkoorden worden alleen geratificeerd als deze het belang Van Nederland dienen.”
“Betalingen aan de EU worden opgeschort totdat de Europese Rekenkamer de uitgaven van de EU heeft goedgekeurd op doelmatigheid en rechtmatigheid.”
“Betalingen aan de VN schorten we op zolang ondemocratische en mensenrechten schendende landen de koers bepalen.”
Bindend referendum over EU-lidmaatschap
BVNL wil de Nederlandse bevolking direct laten beslissen over het EU-lidmaatschap via een bindend referendum. Dit voorstel is bedoeld om de democratische legitimiteit van internationale samenwerking te vergroten en het nationale belang centraal te stellen.
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrij-”
Klassiek-liberale koers, economisch rechts en cultureel-conservatief
BVNL positioneert zichzelf als klassiek-liberaal, economisch rechts en cultureel-conservatief, met nadruk op vrijheid, soevereiniteit en behoud van Nederlandse tradities. Dit vormt de ideologische basis voor hun visie op het nationale belang.
“Gebaseerd op onze onwankelbare kernwaarden van vrijheid, soevereiniteit, gezond verstand, realisme, verantwoordelijkheid, barmhartigheid, fatsoen, ambitie, technologische vooruitgang en eenvoud, kiezen wij nadrukkelijk voor een koers die klassiek-liberaal, en economisch rechts is. Bovendien zijn wij cultureel-conservatief...”
De ChristenUnie pleit voor een samenhangend, langetermijnplan om Nederland uit het "slot" te halen, met nadruk op structurele investeringen in woningbouw, infrastructuur en leefbaarheid. Ze willen een integrale, landelijke aanpak waarbij duidelijke keuzes worden gemaakt en middelen gebundeld, zodat gemeenten en regio’s gericht kunnen investeren in toekomstbestendige oplossingen. Hun visie is gericht op het creëren van een bloeiende samenleving binnen de grenzen van natuur en economie, met concrete plannen voor woningbouw, leefbaarheid en infrastructuur.
Structureel langetermijnplan voor woningbouw en infrastructuur
De ChristenUnie vindt dat Nederland vastloopt door gebrek aan regie en versnipperd beleid. Ze pleiten voor een centrale, integrale aanpak met een langetermijnplan van het ministerie van Volkshuisvesting, grootschalige investeringen en duidelijke wetgeving. Dit moet zorgen voor versnelling van woningbouw, betere infrastructuur en het oplossen van knelpunten zoals stikstof en netcongestie.
“Ook komt er een langetermijnplan van het ministerie van Volkshuisvesting, zodat bouwers weten waar ze aan toe zijn.”
“Het is hard nodig om grote keuzes voor de toekomst van Nederland te durven nemen. Het Rijk komt daarom eindelijk met de langverwachte ‘Nota Ruimte’. Daarin worden grote structuurkeuzes gemaakt, zoals de Lelylijn, Nedersaksenlijn, het aanwijzen van grootschalige nieuwbouwlocaties, Deltawind21 in combinatie met een derde Maasvlakte en natuurontwikkeling.”
“We halen Nederland weer van het slot. Niet door alles maar vrij te geven, maar door wijs en moedig te bouwen aan een bloeiende samenleving binnen de grenzen van de schepping. En door gericht te investeren. Nederland verdient een overheid die ruimte laat, maar ook richting geeft, keuzes durft te maken en recht doet aan mens, natuur en economie.”
Bundeling van middelen en integrale aanpak voor leefbaarheid
De partij wil het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) uitbreiden en middelen bundelen in één krachtig, meerjarig budget. Dit moet gemeenten in staat stellen gericht en langdurig te investeren in leefbaarheid, sociale samenhang en kansen voor jongeren, vooral in regio’s die nu achterblijven.
“We bundelen het geld in één krachtig en meerjarig budget, zodat gemeenten gericht en langdurig kunnen investeren.”
“Daarom zetten we het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) voort. We zien dat dit programma effect heeft in wijken als Amsterdam Zuid-Oost, Delft-West en Dordrecht-West. We breiden dit programma uit naar regio’s die nu nog buiten de boot vallen, zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Veenkoloniën, Twente en zogenaamde New Towns (voormalige groeikernen zoals Zoetermeer).”
Landelijke regie en versnelling van procedures
Om het planmatig bouwen en investeren mogelijk te maken, wil de ChristenUnie landelijke regie, versimpeling van vergunningprocedures en centrale goedkeuring voor fabrieksbouw. Dit moet zorgen voor snellere realisatie van woningen en infrastructuur, zonder afbreuk te doen aan natuur en veiligheid.
“Voor grote nieuwbouwlocaties komt er een centrale aanpak, waarin Rijk, provincie, gemeente en waterschap samenwerken. Alle provincies moeten meer plancapaciteit gaan programmeren, om het aantal gebouwde woningen te vergroten.”
“We versimpelen en versnellen daarom vergunningprocedures, zodat de meeste tijd van een bouwproject niet meer in procedures zit. Dit doen we zonder afbreuk te doen aan een gezonde en veilige plek om te leven.”
NSC pleit voor een nationaal, samenhangend plan gericht op het versnellen van woningbouw, het aanpakken van infrastructurele knelpunten en het beschermen van Nederland tegen wateroverlast. De partij kiest voor centrale regie, duidelijke taakstellingen en investeringen in nationale projecten zoals woningbouw, infrastructuur en waterveiligheid. Hun visie is pragmatisch en gericht op het oplossen van urgente problemen met concrete, meetbare plannen.
Centrale regie en versnelling van nationale woningbouw
NSC wil dat de rijksoverheid de regie neemt over woningbouw met strikte taakstellingen, versnellingsfondsen en duidelijke afspraken met lagere overheden. Dit moet leiden tot snellere realisatie van woningen, vooral op locaties die goed bereikbaar zijn en waar de nood het hoogst is.
“De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening houdt regie op de volkshuisvesting en krijgt een taakstelling voor het aantal woningen dat jaarlijks gebouwd moeten worden. De minister stuurt en monitort strak via kwartaalrapportages hoeveel woningen in verschillende prijsklassen gepland staan of al gebouwd zijn.”
“We investeren € 2 miljard extra in een versnellingsfonds voor de woningmarkt. Met het geld worden woningbouwprojecten sneller uitgewerkt, concrete knelpunten aangepakt en vergunningen eerder verleend.”
“Het Rijk maakt afspraken met provincies en gemeenten over het aantal te bouwen woningen. En ziet erop toe dat in provinciale en gemeentelijke omgevingsvisies en volkshuisvestingsplannen voldoende nieuwbouwlocaties worden aangewezen.”
Nationaal Deltaplan voor waterveiligheid
NSC stelt een nieuw Deltaplan voor om Nederland te beschermen tegen overstromingen, wateroverlast, bodemdaling en droogte. Dit plan heeft prioriteit boven andere ruimtelijke functies en moet sneller en vaker worden geëvalueerd.
“Er is een nieuw Deltaplan nodig om het land te beschermen tegen overstromingen en om in te spelen op wateroverlast, bodemdaling én droogte.”
“Veiligheid tegen overstroming heeft altijd prioriteit boven andere functie-eisen. Dijkversterking mag geen vertraging oplopen door stikstofregels of Natura 2000.”
Gerichte nationale investeringen in infrastructuur
NSC kiest voor nationale investeringen in infrastructuur, met prioriteit voor projecten buiten de Randstad en het aanpakken van bestaande knelpunten. Dit moet de bereikbaarheid en economische groei in heel Nederland bevorderen.
“Investeringen in wegen en spoorlijnen moeten in balans zijn tussen de Randstad en de regio. Nederland. We kiezen voor gerichte investeringen in verbindingen buiten de Randstad om de regio bereikbaar te houden/maken en groei te bevorderen.”
“We willen ruimte bieden voor een alternatief voor de verbreding van de A27 bij Amelisweerd, binnen de budgettaire en verkeerskundige randvoorwaarden. En we bezien hoe we alsnog aan de slag kunnen met projecten die zijn ‘gepauzeerd’. Prioriteit hebben N50, N35, A1/A28 Hoevelaken en het doortrekken van de noord-zuidlijn naar Schiphol.”
De PVV wil met een nationaal crisisplan de woningnood aanpakken door fors te investeren in de bouw van betaalbare woningen, procedures te versnellen en bezwaar- en beroepmogelijkheden tijdelijk te beperken. Ze stellen een planbatenheffing in en willen geen extra duurzaamheidseisen of verplichtingen rond gasloos bouwen. De kern van hun visie is dat woningbouw een nationale topprioriteit wordt, waarbij regels en procedures worden vereenvoudigd om sneller en meer woningen te realiseren voor Nederlanders.
Nationaal crisisplan voor woningbouw
De PVV ziet het woningtekort als een nationale crisis en wil met een nationaal crisisplan fors investeren in de bouw van sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen. Ze willen procedures versnellen, bezwaar- en beroepmogelijkheden beperken en de overheid laten ingrijpen waar de bouw stagneert. Het doel is om sneller en meer woningen te realiseren, vooral voor Nederlanders.
“De PVV wil een nationaal crisisplan voor voldoende woningen. Daar trekken we fors extra geld voor uit. We bouwen sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen – voor starters, gezinnen, alleenstaanden en ouderen – mét voldoende ruimte voor de auto. Waar de woningbouw niet van de grond komt, grijpt de Rijksoverheid in.”
“Nationaal crisisplan voor voldoende woningen: 1. Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie 2. Forse extra investering in snellere woningbouw: sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen mét voldoende ruimte voor de auto 3. Buitenstedelijk bouwen: méér nieuwe grootschalige woningbouwlocaties 4. Binnenstedelijk bouwen; transformatie van kantoor- en bedrijfspanden; optoppen, splitsen en woningdelen; niet alleen straatjes erbij, maar ook hele buurten en wijken”
Versnellen en vereenvoudigen van procedures en regels
De PVV wil de woningbouw versnellen door bezwaar- en beroepmogelijkheden tijdelijk te beperken, bouweisen te schrappen en geen nieuwe duurzaamheidseisen op te leggen. Ze vinden dat regels en procedures nu te veel vertragen en willen deze drastisch vereenvoudigen.
“Daarom beperken we tijdelijk de mogelijkheden voor bezwaar en beroep tegen bouwvergunningen waar het omgevingsplan al onherroepelijk vastligt. Zo voorkomen we dat ieder deelproject of iedere fase van een woningbouwproject gefrustreerd wordt.”
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
“5. Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt 6. Ingrijpen door de Rijksoverheid bij vastgelopen woningprojecten; provincies en gemeenten die niet voldoende bouwen of meewerken, worden aangepakt 7. Schrappen en vereenvoudigen van bouweisen; geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
Invoeren van een planbatenheffing
De PVV wil een planbatenheffing invoeren bij bestemmingswijziging naar woningbouw, zodat een deel van de waardestijging van grond wordt ingezet voor meer betaalbare woningen. Dit moet bijdragen aan de financiering van het nationale woningbouwplan.
Het CDA pleit voor een sterke regierol van de overheid in de ruimtelijke ordening van Nederland ("nl plan"), met nadruk op het maken van scherpe keuzes in schaarste en het ontwikkelen van een gezamenlijke visie met alle betrokken partijen. Concrete voorstellen zijn onder meer het terugpakken van de regie door de overheid, het versnellen van procedures, het standaardiseren van bouwregels en het stimuleren van grootschalige woningbouw, waarbij het belang van bereikbaarheid, natuur en energietransitie wordt meegewogen.
Overheid pakt regie in ruimtelijke ordening
Het CDA vindt dat de overheid de regie moet terugpakken om keuzes te maken in de schaarse ruimte van Nederland. Dit is nodig om verschillende maatschappelijke prioriteiten, zoals woningbouw, natuur, landbouw en infrastructuur, in balans te brengen. De partij wil samen met provincies, regio’s, gemeenten, bedrijven en het maatschappelijk middenveld een toekomstgerichte visie ontwikkelen, met eenvoudiger regelgeving en snellere procedures.
“Dat vraagt om goede ruimtelijke ordening. De overheid moet de regie terugpakken om keuzes te maken in schaarste. Door een visie te ontwikkelen, samen met provincies, regio’s en gemeenten, met bedrijven en maatschappelijk middenveld. Waar pijnlijke keuzes samengaan met perspectief.”
“Een visie die sociaal rechtvaardig, haalbaar en toekomstgericht is. Met eenvoudiger regelgeving en snellere procedures en een betere balans tussen verschillende belangen. Alleen zo kunnen we ons land op een passende manier vormgeven zodat we er prettig kunnen leven.”
Versnellen en standaardiseren van bouwprocedures
Om de woningbouw te versnellen en de ruimtelijke ordening te verbeteren, wil het CDA procedures vereenvoudigen, standaardisatie van bouwregels doorvoeren en fabrieksmatig bouwen stimuleren. Dit moet juridische vertragingen verminderen en het woningtekort sneller aanpakken.
Grootschalige woningbouw en integrale aanpak
Het CDA zet in op grootschalige woningbouw, waarbij het principe van ‘straatje erbij’ wordt uitgebreid naar ‘wijkje erbij’. Dit moet jongeren de kans geven in hun eigen dorp te blijven wonen en gemeenschappen versterken. De aanpak is integraal: woningbouw wordt gekoppeld aan bereikbaarheid, natuur, energietransitie en andere maatschappelijke opgaven.
“Het principe van ‘straatje erbij’ wordt uitgebreid tot een volwaardig programma voor ‘buurtje erbij’ of ‘wijkje erbij’, zodat jongeren in hun eigen dorp kunnen blijven wonen en we niet alleen huizen, maar ook gemeenschappen bouwen.”
“We willen ruimte voor de agrarische sector en kwalitatieve natuur. We hebben nieuwe ruimte nodig voor de energietransitie, defensie, bereikbaarheid, grootschalige woningbouw of ‘een straatje erbij’.”
GroenLinks-PvdA presenteert een ambitieus nationaal plan gericht op het weer in beweging krijgen van Nederland, met nadruk op grootschalige investeringen in betaalbare woningen, publieke voorzieningen en een eerlijker zorgstelsel. De partij kiest voor realistische, door het CPB doorgerekende plannen die de nadruk leggen op collectieve investeringen en solidariteit, met als doel ongelijkheid te verminderen en de samenleving toekomstbestendig te maken. Kernvoorstellen zijn onder meer het bouwen van tienduizenden betaalbare woningen per jaar en het verlagen van de zorgpremie door een andere financiering van de zorg.
Grootschalige investeringen in betaalbare woningen
GroenLinks-PvdA wil Nederland vooruithelpen door fors te investeren in de bouw van betaalbare woningen, waarbij de regie publiek wordt genomen en commerciële belangen worden teruggedrongen. Dit moet de woningnood aanpakken en de samenleving weer perspectief bieden.
“We gaan meer huizen bouwen, want het begint met een plek voor jezelf. Wij kiezen voor betaalbare woningen voor iedereen, we stoppen de grondspeculanten en beschermen huurders tegen...”
“Een investeringsprogramma voor tienduizenden betaalbare woningen. Als we sneller meer betaalbare woningen van topkwaliteit willen bouwen, is een ambitieus publiek investeringsprogramma nodig.”
Collectieve investeringen in publieke voorzieningen en economie
De partij kiest ervoor om op nationaal niveau te investeren in publieke voorzieningen, infrastructuur en economie, met het oog op het aanpakken van grote maatschappelijke uitdagingen zoals ongelijkheid, veiligheid en klimaatverandering.
“Wij kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid. Op lange termijn heeft Nederland er baat bij dat we die investeringen nu doen en niet uitstellen.”
Eerlijker en collectiever zorgstelsel
GroenLinks-PvdA wil de zorgpremie verlagen door de financiering van de zorg te hervormen, waarbij de rijkste Nederlanders meer gaan betalen en de lasten voor de middenklasse dalen. Dit maakt deel uit van hun nationale plan voor een eerlijker Nederland.
“Daarom komen we met een nieuw plan om het eigen risico te verlagen, waardoor ook de zorgpremie omlaag kan.”
“We gaan de zorg op een andere manier financieren. Dat betekent dat de rijkste Nederlanders meer gaan betalen, de middenklasse minder. Mensen gaan minder premies betalen en we financieren een groter deel collectief. Met ons plan kan de zorgpremie omlaag.”
Realistische, doorgerekende plannen voor nationale vooruitgang
GroenLinks-PvdA benadrukt dat hun nationale plannen realistisch zijn, duidelijke keuzes bevatten en worden doorgerekend door het CPB, om zo geloofwaardige vooruitgang te boeken zonder loze beloften.
“De plannen in ons verkiezingsprogramma zijn erop gericht om Nederland zo snel mogelijk weer vooruit te krijgen. Niet door de hemel te beloven, wel door wát we beloven waar te maken. Daarom laten we ons programma vanzelfsprekend doorrekenen door het CPB. We durven duidelijke keuzes te maken en hebben realistische plannen.”
De SGP is kritisch over grootschalige Europese plannen en pleit voor nationale regie en maatwerk in Nederland, waarbij het belang van Nederlandse burgers en economie vooropstaat. Ze wijzen expliciet EU-plannen voor arbeidsmigratie af en willen dat Nederland zelf keuzes maakt over ruimtelijke ordening, infrastructuur en arbeidsmarkt. Concrete voorstellen zijn onder meer het niet instemmen met EU-arbeidsmigratieplannen en het ontwikkelen van nationale plannen voor ruimtegebruik en infrastructuur.
Afwijzing EU-plannen voor arbeidsmigratie
De SGP verzet zich tegen Europese plannen die de Nederlandse arbeidsmarkt openstellen voor arbeidsmigranten van buiten de EU. Ze vinden dat Nederland zelf moet bepalen wie er binnenkomt, mede vanwege het aantal werklozen binnen de EU.
Nationale regie op ruimtelijke ordening en infrastructuur
De SGP wil dat Nederland zelf de regie houdt over ruimtelijke plannen en infrastructuur, met een duidelijke nationale visie en maatwerk voor de Nederlandse situatie. Ze pleiten voor een nieuwe Nota Ruimte en het meenemen van verschillende varianten in nationale masterplannen.
“Er komt op korte termijn een nieuwe Nota Ruimte. Daarin wordt helder beschreven hoe op de langere termijn wordt omgegaan met de beperkte ruimte in Nederland.”
“In het masterplan voor de Lelylijn wordt de variant ‘opwaardering van bestaand spoor’ meegenomen, zodat op basis van de beschikbare middelen de beste keus gemaakt kan worden voor betere bereikbaarheid van het noorden van het land.”
Nationaal plan voor goederenvervoer via binnenvaart
De SGP wil samen met provincies en gemeenten een nationaal plan ontwikkelen om het goederenvervoer via de binnenvaart te stimuleren, gericht op betere benutting van vaarwegen en binnenhavens.
“De Rijksoverheid komt samen met provincies en gemeenten met een plan om goederenvervoer via de binnenvaart te stimuleren door betere benutting van vaarwegen en binnenhavens.”
De SP pleit voor een nationaal plan dat solidariteit en het tegengaan van ongelijkheid centraal stelt, met als doel een eerlijker en socialer Nederland. Hun belangrijkste voorstellen zijn forse investeringen in publieke voorzieningen, het verhogen van het minimumloon, het invoeren van maximumprijzen voor basisproducten, en het realiseren van grote investeringsplannen voor infrastructuur en woningbouw. De kern van hun visie is dat collectieve oplossingen en herverdeling van welvaart noodzakelijk zijn om armoede te bestrijden en de economie structureel te versterken.
Forse investeringen in publieke voorzieningen en infrastructuur
De SP wil een nationaal investeringsplan uitvoeren om te investeren in infrastructuur, woningbouw, energie en andere basisvoorzieningen. Dit moet de economie structureel versterken en de samenleving eerlijker maken, waarbij collectieve organisatie en publieke regie centraal staan.
“Nederland verdient een plan voor de toekomst. Een plan dat onze mensen verbindt, een einde maakt aan armoede en werken laat lonen.”
“Deze tijd vraagt om een groot investeringsplan. We voeren een groot infrastructureel investeringsplan door. Dit investeringsplan versnelt procedures en de bouw van woningen, de energievoorziening, het spoor en de drinkwatervoorziening, waarmee structureel de toekomstige economie van het moderne Nederland wordt versterkt.”
Verlagen van lasten op arbeid, verhogen van minimumloon en invoeren maximumprijzen
De SP wil de inkomensbelasting fors verlagen, het minimumloon verhogen, het minimumjeugdloon afschaffen en maximumprijzen instellen voor basisproducten. Hiermee willen ze werken lonender maken en de kosten van levensonderhoud verlagen, zodat iedereen in welvaart kan leven.
“We verlagen de inkomstenbelasting fors zodat je meer overhoudt van het geld dat jij verdient. Ook verlagen we de btw op basisproducten. Door het minimumloon te verhogen en het minimumjeugdloon af te schaffen zorgen we ervoor dat iedereen die werkt een inkomen krijgt waar je goed van kunt leven.”
“Maximumprijzen voor basisproducten. Te lang hebben bedrijven van de inflatie misbruik gemaakt om enorme prijsverhogingen door te voeren en gigantische winsten te maken. Daarom moeten we de prijzen van basisproducten, zoals gezond eten, medicijnen, energie en internet, gaan controleren, reguleren en blokkeren.”
Nationaal woonplan voor betaalbare huisvesting
De SP stelt een groot nationaal woonplan voor om het recht op betaalbaar wonen te garanderen. Dit omvat het oprichten van een Nationaal Woonfonds en het realiseren van één miljoen extra huurwoningen via nieuwbouw, ombouw en terugkoop.
“Met het Grote Woonplan garanderen we voor iedereen een betaalbaar en goed huis. Door een Nationaal Woonfonds op te richten kunnen we één miljoen extra huurwoningen beschikbaar maken via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden en het terugkopen van te dure huurwoningen.”
BBB vindt dat plannen voor Nederland ("nl plan") transparant, financieel onderbouwd en realistisch moeten zijn, met oog voor brede maatschappelijke waarde en uitvoerbaarheid. Ze willen dat hun plannen standhouden binnen officiële rekenregels, maar zijn kritisch op abstracte modellen en pleiten voor een solide, planmatige aanpak gericht op brede welvaart. Concrete voorstellen zijn onder meer deelname aan CPB-doorrekeningen, een meerjarenbegroting gericht op investeringen in o.a. woningbouw en infrastructuur, en een stapsgewijze, realistische versterking van Defensie.
Transparante en financieel onderbouwde plannen
BBB benadrukt het belang van transparantie, cijfermatige onderbouwing en het laten doorrekenen van hun plannen door het CPB, maar is kritisch op de beperkingen van deze modellen. Ze willen laten zien dat hun plannen ook binnen de officiële rekenregels standhouden, maar vinden dat beleid niet alleen op spreadsheet-efficiëntie moet worden gebaseerd.
“Wij geloven in de kracht van cijfers, transparantie en financiële onderbouwing. Tegelijkertijd erkennen we dat de CPBmodellen op onderdelen tekortschieten: ze zijn vaak te abstract, houden onvoldoende rekening met uitvoerbaarheid en missen het zicht op bredere maatschappelijke opbrengsten. Maar juist daarom is het belangrijk dat we laten zien: onze plannen houden ook binnen de officiële reken regels stand.”
Solide meerjarenbegroting gericht op brede welvaart
BBB wil een solide meerjarenbegroting die ruimte biedt voor noodzakelijke investeringen en prioriteit geeft aan brede welvaart en welzijn, niet alleen aan financiële efficiëntie. Ze willen bezuinigen op inefficiënt beleid, investeren in regio’s en afzien van beleid zonder maatschappelijk rendement.
“BBB zorgt voor een solide meerjarenbegroting met ruimte voor noodzakelijke investeringen in onder meer woningbouw, zorg, infrastructuur en veiligheid.”
“De financiële koers van Nederland moet weer gericht zijn op brede welvaart en op welzijn, niet op spreadsheet-efficiëntie alleen.”
Realistisch, planmatig en stapsgewijs versterken van Defensie
BBB kiest voor een realistische, planmatige aanpak bij grote nationale plannen zoals Defensie, waarbij ze expliciet het CPB-ingroeipad als uitgangspunt nemen en inzetten op stapsgewijze intensivering van uitgaven.
“Deze stap maakt de noodzakelijke versterking van de Nederlandse krijgsmacht via een realistisch, planmatig en stapsgewijs proces mogelijk.”
BIJ1 stelt een radicaal plan voor om Nederland eerlijker te maken, met nadruk op democratisering van bedrijven, eigendom voor werknemers, en het terugpakken van publieke controle over essentiële sectoren. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verplichten van multinationals om aandelen aan werknemers te verkopen, het bouwen van sociale woningen via een Nationaal Bouwbedrijf, en het invoeren van bindende maximumprijzen voor basisbehoeften. De kern van hun visie is het doorbreken van marktmacht en het centraal stellen van collectief eigendom en solidariteit.
Multinationals verplichten aandelen aan werknemers te verkopen
BIJ1 wil dat multinationale bedrijven in Nederland een concreet plan opstellen om binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen van hun Nederlandse vestigingen aan de werknemers te verkopen. Dit moet de macht van werknemers vergroten en buitenlandse marktdominantie tegengaan.
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
20 concrete plannen voor een eerlijk Nederland
BIJ1 presenteert een lijst van 20 concrete plannen die Nederland eerlijker moeten maken, waaronder het bouwen van sociale woningen, het aanpakken van leegstand, en het terugpakken van grond van speculanten. Deze plannen zijn bedoeld als alternatief voor het huidige beleid en leggen de nadruk op collectief belang boven winst.
“Dit zijn onze 20 concrete plannen om Nederland eerlijk te maken. Een echte solidaire visie die het verschil maakt tussen de huur die we kunnen betalen of niet, tussen zorg krijgen wanneer we die nodig hebben of bankroet gaan, tussen vrede of oorlog.”
Eén plan, één regisseur in de zorg en sociale ondersteuning
Voor mensen met een zorg- of ondersteuningsvraag wil BIJ1 dat er altijd gewerkt wordt met één integraal plan en één verantwoordelijke regisseur, ongeacht onder welke wet de hulpvraag valt. Dit moet versnippering tegengaan en de menselijke maat centraal stellen.
D66 pleit voor integrale, gebiedsgerichte plannen waarbij inwoners en betrokkenen samen één plan per gebied maken, met één budget, om ruimtelijke, ecologische en economische doelen te combineren. Daarnaast wil D66 een groot, landelijk plan voor de renovatie en nieuwbouw van schoolgebouwen, waarmee ze inzetten op structurele vernieuwing van de onderwijshuisvesting. De partij gelooft dat vooruitgang vraagt om concrete uitvoeringsprogramma’s naast visie, en benadrukt samenwerking en sturing op basis van natuurlijke omstandigheden.
Eén integraal plan per gebied met één budget
D66 wil dat in elk gebied gezamenlijk met inwoners en betrokkenen één integraal plan wordt gemaakt, waarbij ruimtelijke ordening, natuur, landbouw en klimaatdoelen worden gecombineerd en gefinancierd uit één pot geld. Dit moet versnippering tegengaan en zorgen voor effectieve, samenhangende oplossingen die rekening houden met water, bodem en leefomgeving.
Landelijk plan voor renovatie en nieuwbouw van schoolgebouwen
D66 stelt een groot, landelijk plan voor om verouderde schoolgebouwen te renoveren of te vervangen, met als doel betere leeromstandigheden, toegankelijkheid en duurzaamheid. Dit plan richt zich op circa 5000 gebouwen uit de periode 1950-1990 en is volgens D66 de grootste vernieuwing sinds de wederopbouw.
“D66 wil een groot, landelijk plan om schoolgebouwen te renoveren of nieuw te bouwen. We beginnen met zo’n 5000 schoolgebouwen die zijn gebouwd tussen 1950 en 1990.”
Uitvoeringsprogramma als concrete vertaling van visie
D66 koppelt haar verkiezingsprogramma aan een uitvoeringsprogramma waarin concreet wordt uitgewerkt hoe plannen gerealiseerd worden. Hiermee onderstrepen ze dat visie alleen niet genoeg is, maar dat daadkracht en praktische uitvoering essentieel zijn voor vooruitgang.
“Bij dit programma hoort ook een bijlage; het uitvoeringsprogramma. Daarin maken we duidelijk wat we gaan doen om die toekomst dichterbij te brengen. Want vooruitgang vraagt niet alleen visie, maar ook daadkracht.”
Volt pleit voor een nationaal isolatieplan waarbij de overheid de kosten voor woningisolatie voorschiet om energiearmoede te bestrijden en verduurzaming te versnellen. Daarnaast wil Volt dat bedrijven naast een klimaatplan ook een sociaal plan opstellen om werknemers te ondersteunen bij de energietransitie. De partij benadrukt het belang van concrete, structurele plannen met centrale regie en duidelijke afspraken voor een toekomstbestendig Nederland.
Overheid schiet kosten voor isolatie voor
Volt wil energiearmoede structureel aanpakken en de verduurzaming van woningen versnellen door de overheid de kosten voor isolatie te laten voorschieten, in plaats van de bewoner. Dit nationaal isolatieplan is geïnspireerd op een lokale aanpak in Groningen en moet landelijk de standaard worden.
“Niet de bewoner, maar de overheid moet de kosten voor isolatie voorschieten. Dit gebeurt nu in de gemeente Groningen. ... Deze aanpak maakt Volt tot standaard voor Nederland.”
“Een collectieve wijkaanpak voor slecht geïsoleerde woonwijken is de meest kosteneffectieve strategie tegen energiearmoede.”
Bedrijven verplichten tot klimaat- én sociaal plan
Volt wil dat bedrijven niet alleen een klimaatplan, maar ook een sociaal plan opstellen om werknemers te begeleiden bij de transitie naar een duurzame economie. Dit moet zorgen voor eerlijk klimaatbeleid en bescherming van werkgelegenheid.
“Daarom willen wij dat bedrijven naast een klimaatplan ook een sociaal plan maken om werknemers te helpen met scholing en het overstappen naar een andere baan.”
Centrale regie en wettelijke afspraken voor klimaatbeleid
Volt vindt dat Nederland en de EU heldere, wettelijk vastgelegde klimaatplannen moeten hebben, met centrale regie en duidelijke afspraken om versnippering en vrijblijvendheid te voorkomen.
“We kiezen daarom voor een helder en ambitieus klimaatbeleid. We leggen wettelijk vast dat we in 2040 klimaatneutraal zijn. Geen vage beloften, maar duidelijke afspraken. In Nederland en in de EU.”
50PLUS pleit voor een Nationaal Hitteplan waarbij elke gemeente binnen drie jaar een concreet plan moet hebben om ouderen te beschermen tegen extreme hitte. Daarnaast wil de partij een Nationaal Programma Leven Lang Leren, zodat ouderen betaalbare en laagdrempelige scholing en digitale vaardigheidstraining kunnen volgen. Beide voorstellen zijn gericht op landelijke, gestructureerde aanpakken ("nl plan") die specifiek inspelen op de behoeften van ouderen.
Nationaal Hitteplan voor bescherming ouderen
50PLUS wil dat elke gemeente binnen drie jaar een concreet hitteplan opstelt om ouderen te beschermen tegen de toenemende risico’s van hittegolven. Dit plan moet onder meer subsidies voor airconditioning, koele wijkruimtes en waarschuwingssystemen omvatten. De partij ziet dit als noodzakelijk omdat slechts een klein deel van de gemeenten nu een dergelijk plan heeft, terwijl ouderen extra kwetsbaar zijn bij extreme hitte.
“Een Nationaal Hitteplan waarbij elke gemeente binnen 3 jaar een plan heeft voor bescherming van ouderen tijdens hittegolven.”
Nationaal Programma Leven Lang Leren
50PLUS wil een landelijk programma opzetten dat ouderen in staat stelt zich te blijven ontwikkelen via betaalbare scholing, digitale vaardigheidstraining en culturele vorming. Dit Nationaal Programma Leven Lang Leren moet ouderen helpen zelfstandig, zelfredzaam en betrokken te blijven in de samenleving.
“Een Nationaal Programma Leven Lang Leren, met betaalbare en laagdrempelige scholing, digitale vaardigheidstraining en culturele vorming voor ouderen.”
DENK pleit voor een nationaal plan tegen geweld tegen vrouwen, met een Nationaal Coördinator en strengere straffen, en voor een Nationaal Programma Aanpak Rechts-extremisme gericht op preventie en handhaving. Deze plannen zijn concreet uitgewerkt als centrale, gecoördineerde aanpakken met extra investeringen en wettelijke maatregelen. DENK ziet nationale plannen als noodzakelijk om structurele problemen als geweld en extremisme effectief te bestrijden.
Nationaal plan tegen geweld tegen vrouwen
DENK wil een centrale, gecoördineerde aanpak van geweld tegen vrouwen, met een Nationaal Coördinator die een nationaal plan opstelt en uitvoert. Dit plan omvat strengere straffen, meer handhaving, bewustwordingscampagnes en extra budget voor veilige straten en meldmogelijkheden. Het doel is om geweld tegen vrouwen en femicide structureel terug te dringen.
“Er komt een Nationaal Coördinator tegen Geweld tegen Vrouwen die een nationaal plan gaat opstellen. Er komen veel zwaardere straffen en er wordt geïnvesteerd in handhaving. Wij maken budget vrij voor veilige straten en laagdrempelige meldmogelijkheden.”
Nationaal Programma Aanpak Rechts-extremisme
DENK pleit voor een nationaal programma specifiek gericht op het voorkomen en bestrijden van rechts-extremisme. Dit programma moet zich richten op preventie, handhaving en deradicalisering, en is bedoeld om de samenleving te beschermen tegen extremistische dreigingen.
“Er moet een Nationaal Programma Aanpak Rechts-extremisme komen, gericht op preventie, handhaving en deradicalisering.”
De Partij voor de Dieren pleit voor een nationaal plan met afdwingbare doelstellingen om het grondstoffengebruik en de productie van spullen in Nederland drastisch te verminderen, als onderdeel van een bredere circulaire economie. Dit plan moet ervoor zorgen dat beleid en plannen alleen worden uitgevoerd als ze binnen een vastgesteld grondstoffenplafond passen, waarmee de partij inzet op structurele verduurzaming en het tegengaan van de wegwerpmaatschappij.
Nationaal plan met afdwingbare doelen voor grondstoffengebruik
De PvdD wil een nationaal plan met concrete, afdwingbare doelstellingen om het aantal spullen dat wordt geproduceerd en geconsumeerd te verminderen. Dit plan is gekoppeld aan een grondstoffenplafond, zodat beleid en plannen alleen doorgang vinden als ze binnen deze ecologische grenzen passen. Hiermee wil de partij de transitie naar een circulaire economie versnellen en milieuschade terugdringen.