Forum voor Democratie (FVD) pleit voor een "intelligente uittreding" van Nederland uit de Europese Unie (NEXIT), zodat Nederland weer volledige controle krijgt over zijn wetten, grenzen, munt en beleid. De partij wil toetreden tot de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA) en internationale verdragen ondergeschikt maken aan nationale wetgeving. FVD ziet NEXIT als essentieel voor het herstel van democratie, soevereiniteit en economische onafhankelijkheid.
FVD beschouwt het verlaten van de EU als noodzakelijk om de Nederlandse soevereiniteit, democratie en beleidsvrijheid te herstellen. De partij wil dit ordentelijk doen, met behoud van economische samenwerking via EFTA, en volledige controle over nationale wetgeving, grenzen en beleid.
“Wij willen: Intelligente uittreding uit de EU (NEXIT). We verlaten de Europese Unie op een ordentelijke manier, zodat Nederland weer volledige controle krijgt over zijn wetten, grenzen en beleid.”
“Forum voor Democratie wil dat Nederland zelf zijn eigen regels kan maken, zijn eigen grenzen kan beschermen en zijn eigen allianties kan sluiten. De Europese Unie maakt dat alles onmogelijk. Daarom streven we naar een intelligente uittreding uit de Europese Unie, waarna we ons aansluiten bij de Europese Vrijhandelsassociatie, net als Zwitserland, Noorwegen en IJsland.”
“Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen als Zwitserland, IJsland en Noorwegen lid van zijn.”
Na NEXIT wil FVD dat Nederland zich aansluit bij de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA), om economische samenwerking te behouden zonder politieke unie of soevereiniteitsoverdracht.
“We sluiten ons aan bij de Europese Vrijhandelsassociatie, waar landen als Zwitserland, Noorwegen en IJsland bewijzen dat economische samenwerking mogelijk is zonder politieke unie.”
FVD wil dat Nederland na NEXIT ook uit de eurozone stapt en een eigen munt invoert, om weer controle te krijgen over monetair beleid, rente en inflatie.
“We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
FVD wil dat internationale verdragen, inclusief EU-verdragen, ondergeschikt worden aan de Nederlandse wet, zodat nationale democratie altijd voorrang heeft.
“We schrappen de artikelen 93 en 94 van onze Grondwet zodat de Nederlandse wet altijd boven internationale verdragen en afspraken komt te staan.”
Totdat Nederland daadwerkelijk uit de EU is, wil FVD geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden naar Brussel accepteren.
“Zolang Nederland nog lid is van de EU, accepteren we geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden naar Brussel.”
FVD koppelt NEXIT aan het opzeggen van verdragen zoals Schengen en het VN-vluchtelingenverdrag, zodat Nederland volledige controle krijgt over migratie en grenzen.
“We zeggen het VN-vluchtelingenverdrag, Schengen, het Marrakechpact en het EVRM op en streven naar een NEXIT, zodat Nederland volledig zelf kan bepalen wie ons land binnenkomt en wie niet.”
Naast NEXIT wil FVD de Nederlandse deelname aan andere internationale organisaties (zoals NAVO, WEF, WHO) herzien om soevereiniteit te waarborgen.
“We herzien de Nederlandse deelname aan organisaties zoals NAVO, WEF en WHO, zodat onze soevereiniteit ook daar niet verder wordt ondermijnd.”
JA21 pleit niet voor een nexit (uittreding van Nederland uit de EU), maar wil de Nederlandse soevereiniteit binnen de EU fors versterken en verdere overdracht van bevoegdheden blokkeren. De partij stelt concrete voorwaarden aan EU-lidmaatschap, zoals het recht op een opt-out bij gezamenlijke schulden en het behouden van het vetorecht, en wil bevoegdheden terughalen naar de lidstaten. JA21 ziet nexit als een uiterste consequentie, alleen als fundamentele Nederlandse belangen structureel worden geschaad.
JA21 wil geen directe uittreding uit de EU, maar stelt harde grenzen aan Europese integratie en wil bevoegdheden terughalen. Nexit wordt slechts als uiterste scenario genoemd als Nederlandse belangen structureel worden geschaad, bijvoorbeeld bij gezamenlijke schulden. De partij wil opt-outs, het vetorecht behouden en geen verdere overdracht van bevoegdheden.
“In het uiterste geval moet het mogelijk zijn dat een land (tijdelijk) de eurozone verlaat, als het herhaaldelijk de begrotingsregels overtreedt. Mocht er ooit tijdelijk sprake zijn van gezamenlijke schulden, dan moet Nederland het recht hebben om zich hiervan te distantiëren. Indien gezamenlijke Europese schulden een realiteit zouden worden, moet Nederland een opt-out bedingen.”
“Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
“Behoud van het vetorecht van lidstaten in de Europese Raad.”
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
JA21 wil een kleinere, minder machtige EU die zich beperkt tot kerntaken en geen verdere integratie of overdracht van nationale bevoegdheden. De partij verzet zich tegen verdragswijzigingen die tot meer machtsoverdracht leiden en wil dat de EU bevoegdheden teruggeeft aan de lidstaten.
“dus ook geen verdragswijzigingen die tot verdere overdracht van bevoegdheden leiden. Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
“JA21 staat voor een veel slankere Europese Unie. Er moet strikt worden nagezien op verdere uitdijing en soevereiniteitsoverdracht. Sterker nog, de Europese Unie moet via afdwingbare besluiten in de Raad bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten.”
BIJ1 pleit niet expliciet voor een "nexit" (uittreding van Nederland uit de EU), maar kiest voor radicale hervorming van de Europese Unie van binnenuit en stelt zich zeer kritisch op tegenover EU-beleid dat mensenrechten of sociale rechtvaardigheid schaadt. Hun programma bevat geen voorstel tot uittreding uit de EU, maar wel concrete plannen om Nederland onafhankelijker op te stellen, EU-wetten te veranderen en zich te verzetten tegen bepaalde EU-maatregelen.
BIJ1 wil de EU grondig hervormen richting solidariteit, anti-imperialisme en sociale rechtvaardigheid, maar stelt nergens voor om uit de EU te stappen. Ze verzetten zich tegen militarisering, marktwerking en mensenrechtenschendingen binnen de EU, en willen Nederland inzetten voor structurele verandering van binnenuit. "Nexit" wordt niet genoemd of bepleit.
“Nederland zet zich ervoor in dat de EU radicaal eerlijk delen, anti-imperialisme en solidariteit centraal stelt in wetten en regels en budgettering.”
“We kaarten alle Europese wetten en regels aan die zorgen voor liberalisering en die de ruimte voor democratisch ingrijpen van de overheid in de economie beperkt.”
“Nederland verzet zich tegen Europese wetgeving die het recht op asiel verder verslechterd zoals: het Europese Asiel- en Migratiepact, de Dublinregeling, de Terugkeerverordening, de herziening van het Veilig Derde Land concept en de Veilige Land van Herkomst lijst.”
“Nederland klaagt de Europese Commissie aan voor het niet handhaven van mensenrechten en pleit voor afschaffing van Frontex.”
BIJ1 stelt wél voor om uit de NAVO te treden, maar koppelt dit niet aan een nexit of EU-uittreding. Dit standpunt is relevant omdat het soms verward wordt met een nexit, maar het betreft uitsluitend militaire samenwerking.
“Nederland start direct het traject om uit de NAVO te treden en voltooit dit binnen 4 jaar.”
De PVV pleit in haar verkiezingsprogramma niet expliciet voor een "nexit" (het uittreden van Nederland uit de EU), maar richt zich op het terughalen van nationale soevereiniteit en het afdwingen van opt-outs binnen de EU, vooral op het gebied van asiel, immigratie en natuurbeleid. De partij wil bevoegdheden en geld terughalen uit Brussel, vetorechten inzetten en zich verzetten tegen verdere EU-integratie, maar spreekt nergens over een concreet voorstel tot uittreding uit de EU. De kern van hun visie is: Nederland moet baas in eigen land blijven, zonder verdere machtsoverdracht aan de EU.
De PVV wil niet dat Nederland uit de EU stapt, maar wel dat het land meer zeggenschap terugkrijgt en minder macht en geld overdraagt aan Brussel. Ze willen vetorechten inzetten om opt-outs af te dwingen en verdere integratie te stoppen. Dit standpunt adresseert het probleem van verlies van nationale soevereiniteit, maar blijft binnen het kader van EU-lidmaatschap.
“Soeverein Nederland, geen geopolitieke Europese superstaat. Alléén de Nederlandse vlag op overheidsgebouwen en de Staten-Generaal. Niet nóg meer miljarden en bevoegdheden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen. Vetorechten behouden, in ere herstellen én inzetten voor een opt-out op asiel en immigratie!”
“De PVV kiest voor een soeverein Nederland. Dat betekent: baas in eigen land, baas over eigen geld, eigen grenzen en eigen regels... Waar wij fel tegen zijn, is een geopolitieke Europese Unie, een Europese superstaat.”
“Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
De PVV wil via het inzetten van het vetorecht en het weigeren van de Nederlandse EU-bijdrage opt-outs afdwingen op asiel, immigratie en natuurbeleid. Dit is een strategie om binnen de EU meer nationale beleidsvrijheid te krijgen, zonder het EU-lidmaatschap op te zeggen.
50PLUS spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit voor of tegen een "nexit" (het verlaten van de EU of eurozone). Het programma bevat geen concrete voorstellen of standpunten die pleiten voor een Nederlands vertrek uit de Europese Unie of de euro. Wel pleit 50PLUS voor beperking van het takenpakket van de EU, strengere controle op EU-uitgaven en het behoud van nationale beleidsruimte, maar zonder de EU-lidmaatschap of eurozone direct ter discussie te stellen.
50PLUS wil het takenpakket van de EU beperken en verspilling tegengaan, maar spreekt zich niet uit voor een vertrek uit de EU of eurozone. De partij wil binnen de EU blijven en pleit voor hervormingen en strengere begrotingsdiscipline, niet voor een nexit.
“Het takenpakket van de EU wordt beperkt.”
“De verspilling in de EU wordt aangepakt.”
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
BBB pleit niet voor een nexit (uittreding uit de EU), maar wil wel aanzienlijk meer nationale zeggenschap en minder bemoeienis van Brussel, vooral op het gebied van migratie, asiel en soevereiniteit. De partij wil verdragen kunnen opzeggen, opt-outs bedingen en verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU stoppen, maar expliciet vertrek uit de EU wordt nergens voorgesteld. BBB kiest voor hervorming en beperking van Europese invloed, niet voor nexit.
BBB verwerpt een federaal Europa en wil geen verdere overdracht van Nederlandse soevereiniteit aan Brussel. De partij streeft naar opt-outs op belangrijke dossiers zoals asiel en migratie, en wil verdragen kunnen opzeggen als ze de nationale belangen schaden. Dit alles is gericht op het terughalen van controle, maar zonder expliciet te pleiten voor een nexit.
“Geen federaal Europa. Geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden en soevereinheid aan Brussel.”
“Nederland wil zeggenschap terug. We willen in Brussel blijven pleiten voor een optout op het Europese asieldossier, al dan niet samen met andere landen die dit ook willen. Nederland moet weer zelf kunnen bepalen wie ons land binnenkomt en wie niet.”
“Herziening VN-Vluchtelingenverdrag. Nederland wordt geconfronteerd met een structureel te hoge asielinstroom die de draagkracht van opvang, huisvesting en samenleving onder druk zet. BBB kiest voor een koerswijziging: wij willen het VN Vluchtelingenverdrag in zijn huidige vorm opzeggen en vervangen door een uitvoerbaar nationaal beleid.”
BBB wil de EU hervormen, uitbreiding en verdere integratie stoppen, en geen nieuwe bevoegdheden aan Brussel geven. De partij is kritisch op Europese regelgeving, maar noemt nergens het verlaten van de EU als optie.
“Uitbreidingsmoratorium. Kritische blik op uitbreiding: pas op de plaats met toelating nieuwe leden. Lidmaatschap van de EU komt pas in zicht na volledige en strikte toetsing aan alle voorwaarden van de zogeheten Kopenhagen Criteria. Eerst moeten we de EU hervormen en pas daarna kunnen we weer uitbreiden.”
Volt spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit over "nexit" (het verlaten van de EU door Nederland). Integendeel, Volt profileert zich als uitgesproken pro-Europees en pleit voor verdere integratie en versterking van de Europese Unie. Concrete voorstellen richten zich op verdieping van de EU-samenwerking, uitbreiding van de eurozone en het versterken van Europese instituties.
Volt ziet de toekomst van Nederland nadrukkelijk binnen de EU en wil de Europese samenwerking verder intensiveren. Het programma bevat geen enkele suggestie voor een nexit; in plaats daarvan worden voorstellen gedaan om de EU te versterken en uit te breiden, waarmee Volt zich duidelijk tegen een nexit positioneert.
“We streven naar verdere uitbreiding van de eurozone.”
“De EU moet zich voorbereiden op een nieuwe uitbreidingsronde. Nederland en de EU moeten nú werk maken van de hervormingen die nodig zijn om vóór 2035 maximaal tien nieuwe lidstaten te kunnen verwelkomen.”
“Open grenzen vormen de kern van een verenigd, vreedzaam en solidair Europa. Volt maakt zich sterk voor deze fundamentele Europese belofte.”
“Volt is voorstander van het invoeren van een digitale euro om de monetaire en digitale soevereiniteit van onze EU te behouden.”
Het CDA is uitgesproken tegen een nexit en benadrukt het belang van Europese samenwerking voor Nederland. Het verkiezingsprogramma bevat geen pleidooi voor het verlaten van de EU, maar juist voor versterking van de Europese samenwerking op terreinen als migratie, economie en klimaat. Concrete voorstellen richten zich op het verbeteren van Europese afspraken en het aanpassen van beleid binnen de EU, niet op uittreding.
Het CDA ziet het EU-lidmaatschap als essentieel voor het aanpakken van grensoverschrijdende uitdagingen zoals migratie, economie en klimaat. De partij pleit voor het verbeteren van Europese samenwerking en het volgen van Europese doelen, en verwerpt daarmee impliciet het idee van een nexit.
“Een duurzame economie bereiken we alleen met een Europese aanpak en een gelijk speelveld in Europa. Daarom volgen we de Europese klimaatdoelen en passen we de Nederlandse klimaatwet daarop aan.”
“Wij zetten ons binnen de EU in voor handelsovereenkomsten, zoals het Mercosur-verdrag, om de Europese en Nederlandse economische positie op de internationale markt te versterken.”
“We sluiten vanuit de Europese Unie met zoveel mogelijk landen aan de Europese buitengrenzen migratieovereenkomsten af, gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaken van migratie, grensbewaking, het bestrijden van illegale mensensmokkel en het meewerken aan terugkeer van afgewezen asielzoekers.”
D66 spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit over "nexit" (het verlaten van de EU door Nederland). Integendeel, het programma benadrukt herhaaldelijk het belang van Europese samenwerking en het naleven van Europese begrotingsregels. D66 positioneert zich duidelijk als pro-Europa en wijst het idee van een nexit impliciet af door te pleiten voor versterking van de EU en het vasthouden aan Europese afspraken.
D66 ziet Europese samenwerking als essentieel voor de toekomst van Nederland en benadrukt het belang van het blijven voldoen aan Europese begrotingsregels. Het programma bevat geen enkele passage die nexit overweegt of ondersteunt; in plaats daarvan wordt het belang van de EU voor veiligheid, economie en internationale samenwerking onderstreept.
“De plannen van D66 blijven binnen de door Europa gestelde begrotingsruimte, zodat Nederland verantwoord investeert in de toekomst.”
“We houden vast aan de waarden die onder de huidige verdragen liggen: solidariteit, eerlijkheid en menselijkheid.”
“Iedereen in Europa moet in vrijheid kunnen leven. Een regering die de democratische rechtsstaat of de vrijheid en gelijkheid van mensen niet respecteert, zoals de regering-Orbán in Hongarije, verliest stemrecht en recht op Europees geld. Ook kan zo’n land geen...”
BVNL is kritisch over het EU-lidmaatschap en pleit voor een bindend referendum over een mogelijke "nexit". De partij wil dat Nederland soevereiniteit terugkrijgt en stelt concrete voorwaarden: als Nederland geen zeggenschap krijgt over asiel- en stikstofbeleid, moet het EU-lidmaatschap worden ingeruild voor een losser associatieverdrag. Economische samenwerking binnen een EEG is acceptabel, maar politieke integratie en overdracht van bevoegdheden aan Brussel moeten stoppen.
BVNL wil dat Nederlanders zich via een bindend referendum kunnen uitspreken over het EU-lidmaatschap. De partij ziet economische samenwerking als positief, maar verzet zich tegen verdere overdracht van soevereiniteit aan de EU. Dit standpunt adresseert de wens om de Nederlandse autonomie te herstellen en biedt een democratisch instrument om een "nexit" te realiseren als daar voldoende steun voor is.
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
BVNL stelt als harde voorwaarde dat Nederland meer zeggenschap krijgt over cruciale beleidsterreinen zoals asiel en stikstof. Als dit niet gebeurt, moet Nederland het EU-lidmaatschap opgeven ten gunste van een associatieverdrag, waarmee de banden met de EU losser worden en de nationale autonomie wordt vergroot. Dit is een directe beleidsvoorstel richting een "nexit" als de EU niet tegemoetkomt aan Nederlandse eisen.
“Indien Nederland niet meer zeggenschap krijgt over het asielbeleid en het stikstofbeleid dan kunnen we het EU-lidmaatschap verruilen voor een associatieverdrag.”
De ChristenUnie spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet uit voor een 'nexit' (het verlaten van de Europese Unie door Nederland). Integendeel, het programma bevat geen pleidooi voor uittreding uit de EU, maar pleit juist voor hervormingen binnen de EU en het loslaten van bepaalde Brusselse regels waar deze als schadelijk worden ervaren. De partij kiest voor een kritische, maar constructieve houding ten opzichte van Europese samenwerking.
De ChristenUnie wil niet uit de EU stappen, maar pleit voor aanpassing van Europese regels waar deze Nederland schaden, zoals op het gebied van marktwerking in de zorg en toetreding tot de euro. Het programma benadrukt het belang van Europese samenwerking, maar met behoud van nationale autonomie op gevoelige dossiers.
“Dit betekent ook dat we de aanbestedingsregels uit Brussel voor de zorg loslaten.”
“die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten. Zo voorkomen we dat landen die toetreden tot de politieke unie maar niet binnen de monetaire unie passen in een te strak keurslijf gedwongen worden.”
NSC pleit niet voor een 'nexit' (Nederlandse uittreding uit de EU) en noemt deze optie nergens expliciet. Hun programma richt zich op strengere voorwaarden voor EU-lidmaatschap, het kunnen uitsluiten van landen die de rechtsstaat ondermijnen, en het zoeken naar opt-outs of samenwerking buiten EU-kaders als Europese afspraken niet werken. De kern is: Nederland blijft in de EU, maar wil meer nationale controle en strengere EU-regels.
NSC wil dat het mogelijk wordt om EU-lidstaten die stelselmatig de rechtsstaat ondermijnen uit de EU te zetten. Dit is geen pleidooi voor een Nederlandse exit, maar voor het versterken van de EU door het uitsluiten van ondemocratische landen.
“Daarnaast moet het mogelijk worden om lidstaten die stelselmatig de rechtsstaat ondermijnen of langdurig niet voldoen aan de toelatingscriteria, uit de EU te zetten.”
Als het niet lukt om binnen de EU tot werkbare afspraken te komen, overweegt NSC samenwerking met andere landen buiten het EU-kader of een opt-out van specifiek beleid. Dit is geen nexit, maar een pleidooi voor meer flexibiliteit binnen de EU.
“Mocht het niet lukken om tot goede, werkbare regels te komen binnen de Europese Unie dan overwegen we met andere EU-landen afspraken te maken over binnengrenzen (asiel-Schengen) of zelfs in uiterste geval een ‘opt out’ van het Europese beleid.”
De SGP vindt een Nexit (Nederland uit de EU) politiek en economisch onwenselijk, zolang de EU niet verder integreert op een manier die de Nederlandse soevereiniteit te veel aantast. De partij pleit voor een kritische houding binnen de EU, waarbij Nederland zich verzet tegen verdere machtsoverdracht en alleen bij verregaande negatieve ontwikkelingen een Nexit zou heroverwegen.
De SGP beschouwt Nexit als ongewenst vanuit politiek en economisch oogpunt, maar sluit het niet volledig uit als de EU zich in een richting ontwikkelt die onacceptabel is voor Nederland. De partij benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en wil dat lidstaten leidend zijn in het wetgevingsproces, niet de Europese Commissie.
“De EU kan een belangrijke bijdrage leveren aan vrede en welvaart. Dat maakt een Nexit politiek en economisch gezien onwenselijk, tenzij verregaande ontwikkelingen in de Europese Unie een heroverweging hiervan noodzakelijk maken.”
“Lidstaten moeten leidend worden in het wetgevingsproces, niet langer de Europese Commissie.”
De VVD spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet uit voor een "nexit" (het verlaten van de EU door Nederland). Integendeel, de partij kiest voor een koers binnen de Europese Unie, waarbij ze inzet op meer nationale uitzonderingen (opt-outs) op Europees asiel- en migratiebeleid als Europese samenwerking niet voldoet aan Nederlandse wensen. Concrete voorstellen over een nexit ontbreken volledig.
De VVD ziet het lidmaatschap van de EU als belangrijk voor Nederland, maar wil meer ruimte om op specifieke terreinen, zoals asiel en migratie, af te wijken van Europese afspraken als deze niet in het Nederlandse belang zijn. Een nexit wordt nergens genoemd of overwogen; de partij pleit uitsluitend voor opt-out-clausules binnen het EU-lidmaatschap.
“Mocht Nederland in Europa onvoldoende steun vinden voor de voorgestelde stelselwijziging en mochten lidstaten blijven weigeren om de Europese asielregels na te leven, dan willen wij bij een volgende Europese verdragswijziging een opt-out op asiel.”
“Een opt-out-clausule voor EU-afspraken op gebied van asiel en migratie: Mocht Nederland in Europa onvoldoende steun vinden voor de voorgestelde stelselwijziging en mochten lidstaten blijven weigeren om de Europese asielregels na te leven, dan willen wij bij een volgende Europese verdragswijziging een opt-out op asiel.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma