Verkiezingsprogramma's 2025 overnegatieve inkomstenbelasting
De ChristenUnie stelt voor om het huidige toeslagen- en belastingstelsel te vervangen door een systeem met een verzilverbare belastingkorting, waarbij mensen met een laag inkomen geld ontvangen als hun belastingkorting hoger is dan hun verschuldigde belasting. Dit komt feitelijk neer op een vorm van negatieve inkomstenbelasting: mensen met weinig of geen inkomen krijgen een uitbetaling in plaats van een belastingaanslag. De partij wil hiermee armoede bestrijden, werken lonender maken en het systeem eenvoudiger en rechtvaardiger maken.
Verzilverbare belastingkorting invoeren (negatieve inkomstenbelasting)
De ChristenUnie wil inkomensondersteuning en toeslagen vervangen door een verzilverbare belastingkorting die ook uitbetaald wordt als deze hoger is dan de verschuldigde belasting. Dit is een directe toepassing van het principe van negatieve inkomstenbelasting, bedoeld om armoede te verminderen, onzekerheid weg te nemen en het systeem te vereenvoudigen.
“In plaats van toeslagen krijgt iedere Nederlander maandelijks een korting op de te betalen inkomstenbelasting. Als de korting hoger is dan het belastingbedrag, wordt het verschil uitgekeerd.”
“De wirwar van toeslagen vervangen we door een eenvoudige belastingkorting. Zo blijft het gegarandeerd de eerste € 30.000 die per jaar verdient belastingvrij én is er geen sprake meer van onzekerheid en terugvorderingen.”
“We vervangen bijna alle complexe inkomensafhankelijke regelingen door een eenvoudige inkomensonafhankelijke basiskorting.”
Geen belasting over eerste €30.000 inkomen
De ChristenUnie wil dat niemand belasting betaalt over de eerste €30.000 aan inkomen, waardoor mensen met een laag inkomen altijd een positief netto-inkomen houden, en negatieve inkomstenbelasting effectief wordt toegepast voor inkomens onder deze grens.
Kinderbijslag en zorgtoeslag omzetten in inkomensonafhankelijke uitkering
De ChristenUnie wil de kinderbijslag en zorgtoeslag omvormen tot inkomensonafhankelijke regelingen die via de verzilverbare belastingkorting worden uitgekeerd, zodat ook mensen zonder of met een laag inkomen deze bedragen ontvangen.
JA21 noemt het concept van een negatieve inkomstenbelasting niet expliciet, maar pleit wel voor het afschaffen van het huidige toeslagen- en heffingskortingensysteem en het vervangen daarvan door een eenvoudig, transparant systeem van toelagen. Hun kernvoorstel is om werken meer te laten lonen door lasten op arbeid te verlagen en het belastingstelsel te vereenvoudigen, zodat mensen meer overhouden en minder afhankelijk zijn van complexe regelingen.
Afschaffen toeslagen en heffingskortingen, invoeren eenvoudige toelagen
JA21 wil het huidige complexe systeem van toeslagen en heffingskortingen afschaffen en vervangen door een simpel en transparant systeem van toelagen. Dit voorstel raakt aan het idee van een negatieve inkomstenbelasting, omdat het beoogt inkomensondersteuning eenvoudiger en directer te maken, zonder de huidige bureaucratische rompslomp en marginale drukvalkuilen.
“Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
“We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
“Een helder en transparant belastingsysteem waarin elke burger kan begrijpen wat hij betaalt en waarom. Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
“Wij presenteren een nieuw belastingplan waarin we onder andere de inkomstenbelasting versimpelen, de vermogensbelasting eerlijker maken en een nieuw toeslagensysteem introduceren dat het huidige onbegrijpelijke en complexe toeslagenstelsel vervangt.”
Werken meer laten lonen door lagere lasten op arbeid
JA21 wil de marginale druk verlagen en werken aantrekkelijker maken door structureel de lasten op arbeid te verlagen. Dit sluit aan bij het doel van een negatieve inkomstenbelasting om werken altijd te laten lonen, maar JA21 kiest expliciet voor lastenverlaging boven inkomensaanvulling via het belastingstelsel.
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
“JA21 wil werknemers motiveren meer te werken, en pleit daarom voor een nieuw en sterk vereenvoudigd belastingstelsel, waarmee we de marginale druk fors verlagen – zo houden werkende Nederlanders meer over per verdiende euro.”
D66 kiest niet expliciet voor een negatieve inkomstenbelasting, maar stelt voor het huidige toeslagenstelsel te vervangen door een individueel basisbedrag dat inkomenssteun eenvoudiger en toegankelijker maakt. Het doel is bestaanszekerheid te vergroten en het systeem eerlijker en minder complex te maken, zodat mensen met een laag inkomen automatisch ondersteuning ontvangen zonder ingewikkelde aanvragen.
Toeslagen vervangen door individueel basisbedrag
D66 wil het huidige systeem van toeslagen en inkomensondersteuning vervangen door een individueel basisbedrag. Dit voorstel lijkt functioneel op een negatieve inkomstenbelasting: mensen met een laag inkomen ontvangen automatisch een aanvulling, waardoor hun bestaanszekerheid wordt vergroot en het aanvragen van steun eenvoudiger wordt. Het adresseren van de complexiteit en onzekerheid van het huidige systeem staat hierbij centraal.
“Op de lange termijn vervangen we de toeslagen door een basisbedrag voor iedereen”
“Daarom gaat het toeslagenstelsel drastisch op de schop en komt er een individueel basisbedrag voor terug.”
“Het individuele basisbedrag zorgt ervoor dat het inkomen van mensen op peil blijft. Zo ontstaat eindelijk een systeem dat meer bestaanszekerheid biedt.”
Minder afhankelijkheid van aanvullende inkomenssteun
Door het minimumloon en de bijstand te verhogen, wil D66 het aantal mensen dat afhankelijk is van aanvullende inkomenssteun (zoals toeslagen of een negatieve inkomstenbelasting) verminderen. Dit is een structurele maatregel om inkomenszekerheid te vergroten zonder voortdurende inkomensaanvulling.
Volt noemt de term "negatieve inkomstenbelasting" niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar stelt als alternatief een maandelijks basisinkomen voor dat alle toeslagen en heffingskortingen vervangt. Dit basisinkomen wordt gecombineerd met een vereenvoudigd belastingstelsel met meerdere schijven, zodat bestaanszekerheid wordt gegarandeerd en het loont om te werken.
Invoering van een basisinkomen ter vervanging van toeslagen
Volt kiest voor een maandelijks basisinkomen als alternatief voor het huidige stelsel van toeslagen, heffingskortingen en aftrekposten. Dit voorstel adresseert het probleem van complexiteit en onzekerheid in het huidige sociale zekerheidsstelsel en heeft als doel bestaanszekerheid te bieden aan iedereen. Dit komt functioneel overeen met het idee achter een negatieve inkomstenbelasting, namelijk inkomensondersteuning via het belastingstelsel, maar Volt kiest expliciet voor een basisinkomen.
“Er komt een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt. Dit bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Boven op die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd.”
“We schaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies af. Al deze regelingen worden afgedekt door invoering van het nieuwe basisinkomen en door uitbreiding van de inkomstenbelasting met een aantal schijven.”
“Om de koopkracht van mensen te beschermen, verlagen we de belastingdruk op arbeid en voeren we een basisinkomen in.”
Uitbreiding en aanpassing van de inkomstenbelasting
Volt stelt voor om het aantal schijven in de inkomstenbelasting uit te breiden en de tarieven zo aan te passen dat niemand meer onder het sociaal minimum hoeft te leven. Dit sluit aan bij het idee van inkomensondersteuning via het belastingstelsel, maar wordt niet als "negatieve inkomstenbelasting" benoemd.
“We breiden het aantal tariefschijven in box 1 van de inkomstenbelasting uit, en passen deze op zo’n manier aan dat niemand meer onder het sociaal minimum hoeft te leven.”
“Over het algemeen zullen de tarieven lager worden, om de belastingdruk op arbeid te verminderen. Mensen houden zo meer geld over. Samen met het afschaffen van het toeslagensysteem zal dit ervoor zorgen dat het loont om meer te werken.”
BVNL noemt het concept van een negatieve inkomstenbelasting niet expliciet in haar verkiezingsprogramma. In plaats daarvan pleit de partij voor het afschaffen van het toeslagenstelsel en het invoeren van een vlaktaks met een hoge belastingvrije voet, zodat inkomensondersteuning via de belastingdienst overbodig wordt. BVNL wil zo het rondpompen van geld en de armoedeval tegengaan, maar stelt geen systeem voor dat lijkt op een negatieve inkomstenbelasting.
Geen invoering negatieve inkomstenbelasting, maar vlaktaks met hoge belastingvrije voet
BVNL kiest niet voor een negatieve inkomstenbelasting, maar voor het afschaffen van het toeslagenstelsel en het invoeren van een vlaktaks met een hoge belastingvrije voet. Hiermee wil de partij inkomensondersteuning via de belastingdienst vervangen door een eenvoudiger en transparanter systeem, waarbij werken altijd loont en het verschil tussen uitkering en werk groter wordt. Dit adresseren ze als oplossing voor de armoedeval en het complexe toeslagenstelsel, maar zonder het principe van negatieve inkomstenbelasting te omarmen.
“Het toeslagenstelsel afschaffen waardoor de Belastingdienst weer gewoon een organisatie wordt die belastingen int en geen uitkeringsorganisatie meer is.”
“Invoeren van een vlaktaks met een vast percentage van circa 25% op arbeid en winst en een belastingvrije voet van € 20.000,-. De vlaktaks wordt geleidelijk ingevoerd en er wordt eerst fors gesneden in de overheidsuitgaven.”
“Het zinloos en nodeloos ingewikkeld rondpompen van geld moet stoppen. Bovendien moet de armoedeval worden opgelost. Mensen die werken moeten substantieel meer geld verdienen dan mensen die niets doen.”
“Tegelijkertijd worden alle andere belastingen en toeslagen afgeschaft.”
Het CDA noemt de "negatieve inkomstenbelasting" niet expliciet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concreet voorstel in die richting. Wel pleit de partij voor vereenvoudiging van het belasting- en toeslagenstelsel, automatische uitkering van toeslagen, en het verminderen van inkomensafhankelijke regelingen om werken meer te laten lonen. De CDA-visie richt zich op minder complexiteit, meer zekerheid en het beperken van marginale druk, maar zonder het instrument van een negatieve inkomstenbelasting te omarmen.
Minder inkomensafhankelijke regelingen en vereenvoudiging stelsel
Het CDA wil het belasting- en toeslagenstelsel vereenvoudigen en het aantal inkomensafhankelijke regelingen verminderen, zodat werken meer loont en de marginale druk omlaag gaat. Dit raakt aan het doel van een negatieve inkomstenbelasting (één inkomensafhankelijke regeling als vangnet), maar het CDA kiest voor een andere route: minder afhankelijkheid van inkomensondersteuning en meer automatische, eenvoudige regelingen.
“We willen minder inkomensafhankelijke regelingen, waar minder mensen gebruik van hoeven maken en met minder hoge toeslagen, zodat de marginale druk omlaaggaat.”
“We gaan daarom door met de vereenvoudiging van het stelsel van belastingen en toeslagen en inkomensregelingen, zodat mensen meer zekerheid en duidelijkheid krijgen over hun inkomen.”
“Toeslagen worden automatisch uitgekeerd, zodat er op termijn geen terugvorderingen meer zijn.”
De VVD noemt het concept van een negatieve inkomstenbelasting nergens expliciet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concreet voorstel in die richting. Het programma richt zich vooral op het verminderen van nivellering via toeslagen en het simpeler maken van het belastingstelsel, zodat werken meer loont. Er wordt gepleit voor minder inkomensafhankelijke regelingen, maar een systeem van negatieve inkomstenbelasting wordt niet genoemd of uitgewerkt.
Geen voorstel voor negatieve inkomstenbelasting
De VVD adresseert het probleem van complexe inkomensondersteuning via toeslagen en heffingskortingen, maar stelt geen negatieve inkomstenbelasting voor als oplossing. In plaats daarvan wil de partij het bestaande stelsel hervormen om werken aantrekkelijker te maken en het rondpompen van geld te verminderen.
“We gaan stoppen met nog meer nivelleren door werken en ondernemen minder te belasten.”
“Het stelsel moet op de schop, waarbij we de koopkracht van middeninkomens verhogen, werken laten lonen via lastenverlichting, inkomensafhankelijke regelingen verminderen en stoppen met het rondpompen van geld.”
“Uiteindelijk willen we af van het toeslagenstelsel.”
BBB spreekt zich niet expliciet uit voor of tegen een negatieve inkomstenbelasting. Wel pleit de partij voor het afschaffen van inkomensafhankelijke toeslagen en het invoeren van vaste toelagen en een hogere belastingvrije voet, zodat werken altijd loont en het stelsel eenvoudiger wordt. Er is geen concreet voorstel voor een negatieve inkomstenbelasting als vervanger van het toeslagenstelsel.
Afschaffen inkomensafhankelijke toeslagen, vaste toelagen invoeren
BBB wil het huidige complexe toeslagenstelsel vervangen door vaste, begrijpelijke bedragen en een hogere belastingvrije voet, zodat mensen meer grip krijgen op hun inkomen en werken altijd loont. Dit moet de onzekerheid en bureaucratie verminderen, maar is géén voorstel voor een negatieve inkomstenbelasting; het blijft bij vaste toelagen en een hogere belastingvrije voet.
“Wij streven naar een stelsel zonder inkomensafhankelijke toeslagen. In plaats daarvan willen we werken met vaste, begrijpelijke bedragen en een hoge belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat mensen zelf grip hebben op hun inkomen.”
“Op korte termijn moet er een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel met vaste bedragen als toelage in plaats van ingewikkelde regelingen komen. Met ook een hogere belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat werken altijd loont.”
Forum voor Democratie (FVD) wijst de invoering van een negatieve inkomstenbelasting expliciet af en spreekt zich uit tegen het basisinkomen. In het verkiezingsprogramma wordt nergens gepleit voor een negatieve inkomstenbelasting; in plaats daarvan kiest FVD voor een vlaktaks, een hoge belastingvrije voet en het afschaffen van toeslagen. De partij vindt dat werken altijd moet lonen en dat inkomensherverdeling via negatieve inkomstenbelasting of basisinkomen niet wenselijk is.
Afwijzing negatieve inkomstenbelasting en basisinkomen
FVD verwerpt het idee van een negatieve inkomstenbelasting en een basisinkomen omdat zij vinden dat inkomensherverdeling niet de taak van de overheid is en dat werken altijd moet lonen. De partij kiest voor een eenvoudiger belastingstelsel met een vlaktaks en een hoge belastingvrije voet, in plaats van inkomensondersteuning via negatieve inkomstenbelasting.
“Nooit akkoord gaan met invoering basisinkomen. We zullen nooit instemmen met het instellen van een basisinkomen of negatieve inkomstenbelasting.”
GroenLinks-PvdA noemt het concept van een negatieve inkomstenbelasting niet expliciet in het verkiezingsprogramma. Wel willen ze het toeslagenstelsel vervangen door alternatieven zoals een garantieinkomen, wat inhoudelijk verwant is aan het idee van negatieve inkomstenbelasting. Concrete beleidsvoorstellen blijven echter beperkt tot het laten onderzoeken van deze alternatieven, zonder harde toezeggingen of uitgewerkte plannen.
Toeslagen vervangen door garantieinkomen (onderzoek)
GroenLinks-PvdA erkent de problemen van het huidige toeslagenstelsel en wil onderzoeken of alternatieven zoals het garantieinkomen (een vorm van negatieve inkomstenbelasting) mogelijk zijn. Dit wordt echter niet als vaststaand beleid gepresenteerd, maar als een optie die nader onderzocht moet worden.
“We laten onderzoeken of toeslagen vervangen kunnen worden door alternatieven, zoals het garantieinkomen van de denktank 2040.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) staat positief tegenover het experimenteren met vormen van een negatieve inkomstenbelasting als alternatief voor het huidige sociale zekerheidsstelsel. Zij willen pilots met deze inkomensvorm uitbreiden, met als doel armoede structureel te bestrijden en voedselbanken overbodig te maken.
Pilots met negatieve inkomstenbelasting uitbreiden
De PvdD wil verschillende vormen van basisinkomen, waaronder een negatieve inkomstenbelasting, verder onderzoeken en testen. Dit wordt gezien als een manier om bestaanszekerheid te vergroten, armoede structureel te bestrijden en het huidige systeem van armoedehulp (zoals voedselbanken) uiteindelijk overbodig te maken.
“We breiden pilots met verschillende vormen van een basisinkomen, zoals een vast bedrag per maand of een negatieve inkomstenbelasting, uit.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma