Verkiezingsprogramma's 2025 overnavonorm
BIJ1 neemt een radicaal anti-NAVO-standpunt in en pleit voor volledige Nederlandse terugtrekking uit de NAVO binnen vier jaar, met een nadruk op neutraliteit, ontwapening en het sluiten van alle NAVO-bases. Ze verwerpen verhoging van het NAVO-budget, willen geen extra geld naar wapens, en willen militaire samenwerking met NAVO-landen en de VS volledig beëindigen. Hun visie is dat Nederland zich losmaakt van westerse militaire blokken en inzet op diplomatie, vrede en internationale solidariteit buiten de NAVO om.
Nederland verlaat de NAVO en kiest voor neutraliteit
BIJ1 wil dat Nederland volledig uit de NAVO stapt en een neutrale positie inneemt in internationale conflicten. Ze zien de NAVO als een imperialistisch machtsblok dat oorlogen en wapenwedlopen aanwakkert, en willen dat Nederland zich hieraan onttrekt om echte vrede en veiligheid te bevorderen.
“Nederland start direct het traject om uit de NAVO te treden en voltooit dit binnen 4 jaar. Tot dat moment verhogen we op geen enkel moment het budget van defensie.”
“We verlaten de NAVO en kiezen voor neutraliteit. Kernwapens van de Verenigde Staten verdwijnen uit Nederland.”
“Nederland neemt een grondregel van neutraliteit aan. Waarmee we niet meer achter een schijnheilig imperialistisch blok staan, maar juist inzetten op wereldwijde diplomatie en echte vrede.”
Sluiting van alle NAVO- en VS-bases en verwijdering kernwapens
BIJ1 wil alle NAVO- en VS-bases op Nederlands grondgebied sluiten en kernwapens onmiddellijk verwijderen. Dit is onderdeel van hun streven naar demilitarisering en het beëindigen van de afhankelijkheid van westerse militaire infrastructuur.
“Alle NAVO- en VS-bases op Nederlands grondgebied sluiten we binnen 2 jaar. Kernwapens verwijderen we onmiddellijk.”
“Nederland sluit alle NAVO- en VS-bases op eigen grondgebied, stopt de opslag van kernwapens in het Nederlandse dorp Volkel en loopt weg van de militaire infrastructuur van het westerse machtsblok.”
Geen verhoging NAVO-budget en stop op wapenuitgaven
BIJ1 verzet zich tegen elke verhoging van het NAVO-budget en wil geen extra geld uitgeven aan wapens of militaire conflicten. Ze willen het geld dat hierdoor vrijkomt inzetten voor sociale doelen zoals zorg, onderwijs en internationale wederopbouw.
“We werken niet mee aan de absurde verhoging van het NAVO-budget. Er gaat geen cent meer naar wapens in militaire conflicten, naar koloniale oorlogen en naar genocide.”
Stoppen met militaire samenwerking en infrastructuur NAVO
BIJ1 wil alle militaire samenwerking met NAVO-landen en de VS beëindigen, inclusief het stoppen van militair onderzoek en het ontmantelen van militaire netwerken. Ze willen dat Nederland zich volledig losmaakt van de militaire infrastructuur van het westerse machtsblok.
Vredesdiplomatie buiten NAVO en EU om
BIJ1 wil dat Nederland investeert in internationale solidariteit en vredesinterventies buiten NAVO en EU om, onder democratische controle en zonder militair mandaat. Ze zien dit als een alternatief voor NAVO-gecentreerde veiligheidspolitiek.
“Nederland investeert in een internationaal netwerk van solidaire landen voor noodhulp, rampenopvang en civiele vredesinterventies, buiten NAVO en EU om — onder democratische controle, zonder militair mandaat.”
BVNL wil dat Nederland zich strikt houdt aan de oorspronkelijke defensieve doelstellingen van de NAVO en niet deelneemt aan militaire operaties buiten het NAVO-grondgebied. De partij is voor het voldoen aan de 2% BNP-norm van de NAVO, maar verzet zich tegen een verhoging naar 5% en wil geen betrokkenheid bij niet-defensieve NAVO-acties.
Alleen defensieve NAVO-rol, geen buitenlandse interventies
BVNL vindt dat Nederland alleen aan NAVO-operaties moet deelnemen als deze strikt ter verdediging van NAVO-lidstaten zijn. De partij wil geen militaire of financiële steun aan oorlogen buiten het NAVO-grondgebied en benadrukt het belang van soevereiniteit en terughoudendheid.
“Daarnaast zijn we lid van de NAVO op grond van de oorspronkelijke afspraken, namelijk dat het een bondgenootschap is uitsluitend ter verdediging van de lidstaten.”
“Nederland mengt zich niet in oorlogen waar wij niets mee te maken hebben en we streven altijd naar diplomatieke onderhandelingen.”
“Er worden geen operaties of oorlogen financieel of militair gesteund buiten het NAVO-grondgebied.”
“We houden ons aan onze NAVO-verplichtingen, maar we steunen geen oorlogen buiten het NAVO-grondgebied met materieel of personeel.”
Voldoen aan 2% BNP-norm, geen verhoging naar 5%
BVNL accepteert de NAVO-norm van 2% van het BNP voor defensie-uitgaven, maar verwerpt een verdere verhoging naar 5%. De partij ziet verhoging als onnodig en wil deze terugdraaien.
GroenLinks-PvdA onderschrijft de NAVO-norm en verbindt zich aan het verhogen van het defensiebudget tot het afgesproken NAVO-percentage van het bbp, met als doel de collectieve veiligheid te versterken. Tegelijkertijd benadrukt de partij dat deze hogere uitgaven niet ten koste mogen gaan van sociale voorzieningen, en dat Europa op termijn meer eigen verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn veiligheid.
NAVO-norm: Defensiebudget verhogen volgens afspraak
GroenLinks-PvdA committeert zich aan de NAVO-norm en wil het defensiebudget verhogen tot het afgesproken percentage van het bbp, in lijn met de NAVO-afspraken. Dit wordt gezien als noodzakelijk om de collectieve veiligheid te waarborgen, vooral gezien dreigingen uit Rusland. De partij wil echter dat deze uitgaven niet ten koste gaan van zorg, onderwijs of sociale zekerheid, en pleit voor een eerlijke financiering.
“We houden ons aan de nieuwe NAVO-norm en groeien toe naar de afspraak om 3,5% van het bbp uit te geven aan defensie.”
“We committeren ons aan de NAVO-norm en versterken de Europese pijler van de NAVO in nauwe samenhang met het Europese veiligheids- en defensiebeleid.”
“We betalen de hogere defensie-uitgaven niet met bezuinigingen op zorg, onderwijs, sociale zekerheid en pensioenen.”
“Een hoger defensiebudget dient dus gepaard te gaan met het bouwen aan een Nieuwe Verzorgingsstaat en investeringen in verduurzaming en energie-onafhankelijkheid.”
Europa moet op termijn eigen veiligheid waarborgen
Naast het volgen van de NAVO-norm, wil GroenLinks-PvdA dat Europa minder afhankelijk wordt van de VS en op termijn zelfstandig zijn veiligheid kan garanderen. Dit betekent meer Europese defensiesamenwerking en een versterking van de Europese pijler binnen de NAVO.
De PVV is kritisch op de huidige stikstofwetgeving en de toepassing van de kritische depositiewaarden (de zogeheten "navonorm") in Nederland. Zij willen de rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie verhogen, de kritische depositiewaarden uit de wet halen en zo snel mogelijk bouwen en boeren weer ruimte geven. De partij ziet de navonorm als een belemmering voor woningbouw, landbouw en economische ontwikkeling.
Kritische depositiewaarden uit de wet halen
De PVV wil de navonorm (kritische depositiewaarden) uit de wet schrappen omdat deze volgens hen onnodig streng is en de bouw, landbouw en infrastructuur belemmert. Ze stellen dat Nederland zichzelf te strenge doelen heeft opgelegd en willen direct de ondergrens verhogen om projecten mogelijk te maken.
Minder Natura 2000-gebieden en versoepeling Brusselse regels
De PVV koppelt de navonorm aan Europese regelgeving en Natura 2000-gebieden. Ze willen het aantal gebieden met Natura 2000-status verminderen of verkleinen en in Brussel versoepeling van de regels afdwingen, omdat ze vinden dat Nederland te veel gebieden heeft aangewezen en te strenge doelen hanteert.
NSC beschouwt het NAVO-lidmaatschap als de hoeksteen van het Nederlandse veiligheidsbeleid en committeert zich expliciet aan de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van het bbp voor defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde infrastructuur. Ze benadrukken dat deze forse investeringen noodzakelijk zijn voor de veiligheid, maar dat de bestaanszekerheid van burgers niet mag worden aangetast. De partij koppelt de verhoging van defensie-uitgaven aan een bredere visie op weerbaarheid, waarin zowel militaire als maatschappelijke veerkracht centraal staan.
Volledig committeren aan de nieuwe NAVO-norm
NSC stelt dat Nederland zich moet houden aan de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van het bbp voor defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur. Dit is een duidelijke, concrete toezegging die Nederland in lijn brengt met de recent verhoogde NAVO-afspraken. De partij ziet deze verhoging als noodzakelijk voor de nationale en Europese veiligheid, maar benadrukt dat dit niet ten koste mag gaan van de bestaanszekerheid van burgers.
“We committeren ons daarom aan de nieuwe NAVO-norm in 2035 van 3,5% van de economie voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur.”
“We versterken de krijgsmacht en hanteren de nieuwe NAVO-norm van 3,5% voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor andere uitgaven zoals versterken van de bruggen.”
“We verhogen daarom de defensie-uitgaven tot de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van de economie.”
Investeringen in Defensie mogen bestaanszekerheid niet schaden
Hoewel NSC forse investeringen in defensie noodzakelijk acht, stelt de partij expliciet dat deze niet ten koste mogen gaan van de bestaanszekerheid van burgers. Hiermee positioneert NSC zich als voorstander van een evenwichtige afweging tussen veiligheid en sociale zekerheid.
“De extra investeringen in defensie zijn noodzakelijk, maar moeten zorgvuldig worden gedekt. Daarbij mag de bestaanszekerheid van mensen nooit in het gedrang komen.”
De Partij voor de Dieren wijst de NAVO-norm voor defensie-uitgaven expliciet af en wil geen wettelijke verankering hiervan. In plaats daarvan pleit de partij voor zorgvuldige, onderbouwde defensie-uitgaven die niet ten koste gaan van klimaat, natuur of sociale voorzieningen, en zet zij in op een alternatief voor de NAVO zonder de VS.
Afwijzen van de NAVO-norm voor defensie-uitgaven
De PvdD verwerpt de NAVO-norm als leidraad voor het defensiebudget, omdat deze volgens de partij vooral door Amerikaanse belangen wordt bepaald en leidt tot ondoordachte uitgaven. In plaats daarvan wil de partij dat elke defensie-uitgave zorgvuldig wordt afgewogen en onderbouwd, zonder automatische koppeling aan een norm of wettelijke verplichting.
“Nederland steunt geen specifieke NAVO-norm en geen wettelijke verankering van een defensienorm. Elke uitgave voor defensie wordt bepaald op basis van goede onderbouwing. Uitgaven gaan niet ten koste van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
“De NAVO-norm wordt gedicteerd door Trump: daar doen wij niet aan mee. We wegen zorgvuldig af wat nodig is op basis van goed onderbouwde plannen. Géén blanco cheque voor defensie.”
Pleidooi voor alternatief voor de NAVO zonder de VS
De PvdD is kritisch op de NAVO vanwege de dominantie van Amerikaanse machtsbelangen en wil op termijn een alternatief samenwerkingsverband zonder de VS, gebaseerd op internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit.
“Nederland zet zich in voor een alternatief voor de NAVO in de vorm van een samenwerkingsverband tussen betrouwbare Europese en niet-Europese landen zonder de VS. Dit samenwerkingsverband werkt op basis van het internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit en is gericht op verdediging, vrede, veiligheid en wederzijdse ontwapening. Zolang het alternatief er niet is, blijft Nederland lid van de NAVO.”
“De Partij voor de Dieren zet in op een alternatief voor de NAVO: een nieuwe vorm van samenwerking met betrouwbare bondgenoten, zonder de VS. Een samenwerking op basis van internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit, gericht op verdediging.”
De SP is fel tegen de verhoging van de NAVO-norm voor defensieuitgaven, die zij de "Trump-norm" noemen. Ze stellen dat deze norm leidt tot een wapenwedloop, bezuinigingen op sociale voorzieningen en vooral de Amerikaanse wapenindustrie ten goede komt. De SP wil dat Nederland zich verzet tegen deze norm en pleit voor een krijgsmacht die zich beperkt tot defensie van het eigen grondgebied en VN-mandaten.
Tegen verhoging NAVO-norm ("Trump-norm") voor defensie
De SP verzet zich expliciet tegen de nieuwe NAVO-norm waarbij landen 5% van het nationaal inkomen aan defensie moeten uitgeven. Ze stellen dat deze norm leidt tot een wereldwijde wapenwedloop, bezuinigingen op publieke voorzieningen en belastingverhogingen, en vooral de Amerikaanse wapenindustrie bevoordeelt. De partij noemt deze norm een "afbraaknorm" en wijst op oneerlijke communicatie over de financiering ervan.
“De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse president Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens. Dit leidt tot een wereldwijde wapenwedloop en komt vooral de Amerikaanse wapenindustrie ten goede. Bovendien zijn voorstanders van deze norm niet eerlijk over de bekostiging ervan. Om deze extra defensieuitgaven te doen zullen onze publieke en sociale voorzieningen worden kapotbezuinigd, belastingen verhoogd worden en zullen onze economie en innovatie worden geremd. Een partij die het belang van mensen dient gaat nooit akkoord met deze afbraaknorm.”
“Geen Trump-norm. De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse presi dent Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens.”
Defensie-uitgaven beperken tot verdediging eigen grondgebied en VN-mandaten
De SP wil dat de krijgsmacht zich beperkt tot het verdedigen van het eigen grondgebied en alleen op basis van VN-mandaten optreedt. Ze zijn tegen operaties buiten het NAVO-grondgebied zonder VN-mandaat en tegen uitbreiding van de NAVO met nieuwe landen.
“De SP wil een krijgsmacht die in staat is het eigen grondgebied te verdedigen en in staat is op basis van VNmandaat bondgenoten te verdedigen en vredestaken uit te voeren.”
“Dat betekent expliciet: geen operaties buiten het eigen grondgebied, geen operaties zonder VNmandaat en geen uitbreiding met nieuwe NAVOlanden.”
Het CDA onderschrijft de NAVO-norm en wil dat Nederland zich hieraan committeert, met als doel de defensie-uitgaven te verhogen tot minimaal 3,5% van het bbp in 2035. Het CDA ziet deze verhoging als essentieel voor de nationale en Europese veiligheid en wil hiervoor extra investeringen en een brede maatschappelijke bijdrage realiseren.
Uiterlijk in 2035 voldoen aan de nieuwe NAVO-norm van 3,5% bbp
Het CDA wil dat Nederland zich volledig conformeert aan de nieuwe NAVO-norm door uiterlijk in 2035 3,5% van het bbp aan defensie uit te geven. Dit wordt gezien als noodzakelijk om de veiligheid van Nederland en Europa te waarborgen, zeker gezien de veranderende geopolitieke situatie en de afnemende zekerheid van Amerikaanse bescherming. Het CDA stelt voor om in de komende periode al een eerste stap richting 2030 te zetten en vraagt een brede financiële bijdrage van burgers en bedrijven.
“Nederland committeert zich aan de afspraken van de NAVO-capaciteitsdoelstellingen en de nieuwe NAVO-norm om uiterlijk in 2035 3,5 procent van het bbp uit te geven aan defensie. In de komende periode willen we de eerste stap naar 2030 zetten.”
“Daarnaast geven we ook 1,5 procent van het bbp aan defensie-gerelateerde doelen uit.”
“We maken ruimte op de begroting om de extra defensie-uitgaven te kunnen betalen, waarbij we gebruikmaken van de ruimere EU-begrotingsregels. Daarnaast introduceren we een vrijheidsbijdrage voor iedereen, burgers en bedrijven. We vragen daarmee iedereen evenredig naar draagkracht bij te dragen.”
De ChristenUnie wil dat Nederland weer voldoet aan de internationale NAVO-norm voor defensie-uitgaven en de internationale norm voor ontwikkelingssamenwerking (0,7% van het bni). Ze koppelen deze normen aan het belang van veiligheid, internationale solidariteit en het herstel van eerdere bezuinigingen.
Terug naar de NAVO-norm voor defensie-uitgaven
De ChristenUnie vindt het noodzakelijk dat Nederland voldoet aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven, gezien de toegenomen dreiging en het belang van bondgenootschappelijke veiligheid. Dit wordt gezien als essentieel voor het beschermen van vrijheid en het versterken van de internationale rechtsorde.
“De nieuwe NAVO-norm vraagt veel van de Nederlandse schatkist, defensieorganisatie en defensie-industrie, maar is noodzakelijk om onze vrijheden te kunnen verdedigen.”
Terug naar de internationale norm voor ontwikkelingssamenwerking (0,7% bni)
De partij wil dat Nederland terugkeert naar de internationale norm om 0,7% van het bruto nationaal inkomen aan ontwikkelingssamenwerking te besteden. Dit wordt gepresenteerd als een kwestie van internationale solidariteit en het herstellen van eerdere bezuinigingen op hulp aan de allerarmsten.
“daarom keren we terug naar de internationale norm om hier 0,7% van het bruto nationaal inkomen aan uit te geven.”
“Nederland groeit weer toe naar de internationale norm om 0,7% van het bruto nationaal inkomen (bni) uit te geven aan ontwikkelingssamenwerking en handhaaft de aloude bni-koppeling.”
50PLUS noemt de NAVO-norm expliciet als leidraad voor het defensiebudget en wil dat Nederland de defensie-uitgaven uitbreidt in lijn met de NAVO-afspraken. Hun belangrijkste voorstel is om de defensiebegroting structureel te verhogen tot het afgesproken NAVO-percentage, waarmee ze het belang van collectieve veiligheid en bondgenootschappelijke verplichtingen onderstrepen.
Defensie-uitgaven verhogen tot NAVO-norm
50PLUS vindt dat Nederland zijn defensie-uitgaven moet verhogen tot het niveau dat in NAVO-verband is afgesproken. Dit is volgens hen noodzakelijk vanwege de veranderde geopolitieke situatie, met name door de oorlog in Oekraïne, en om de veiligheid van Nederland en het NAVO-grondgebied te waarborgen.
“Uitbreiding van de defensie-uitgaven in lijn met de afspraken in NAVO-verband.”
“De oorlog in Oekraïne heeft het besef teruggebracht dat Nederland bij een gewapend treffen met Rusland over voldoende militair vermogen moet beschikken om het eigen en het NAVO-grondgebied te verdedigen. De NAVO is de hoeksteen van het Nederlands veiligheidsbeleid.”
BBB wil de navonorm (NAVO-norm) van 2% van het bruto binnenlands product (BBP) aan defensie-uitgaven volledig en structureel halen. Ze pleiten voor een robuuste, toekomstbestendige krijgsmacht en zien het halen van de navonorm als essentieel voor de nationale en internationale veiligheid.
Volledig en structureel voldoen aan de navonorm
BBB vindt dat Nederland minimaal 2% van het BBP aan defensie moet besteden, conform de NAVO-afspraak. Dit wordt gezien als noodzakelijk om de krijgsmacht te versterken, internationale verplichtingen na te komen en de veiligheid van Nederland te waarborgen.
D66 benoemt de NAVO-norm expliciet als een harde doelstelling: Nederland moet minimaal 3,5% van het bbp aan defensie uitgeven, conform de recent verhoogde NAVO-afspraak. Dit wordt gekoppeld aan een bredere inzet op Europese defensiesamenwerking en versterking van de krijgsmacht, met nadruk op zowel militaire als civiele paraatheid.
Minimaal 3,5% bbp aan defensie-uitgaven
D66 onderschrijft de NAVO-norm volledig en wil deze zelfs uitbreiden naar civiele paraatheid. De partij koppelt het halen van de norm aan het versterken van de Europese defensiepositie en het vergroten van de weerbaarheid van Nederland. Dit wordt gepresenteerd als noodzakelijk voor veiligheid, bondgenootschap en strategische autonomie.
“We komen de NAVO-afspraak na om minimaal 3,5% van het bbp aan defensie uit te geven en minimaal 1,5% van het bbp aan de kritieke infrastructuur, civiele paraatheid, veerkracht en het versterken van onze defensie-industrie.”
Europese defensiesamenwerking als aanvulling op NAVO-norm
Naast het halen van de NAVO-norm, ziet D66 versterkte Europese samenwerking als essentieel. De partij wil op termijn een Europese krijgsmacht en op korte termijn meer Europese strategische autonomie binnen de NAVO, zodat Nederland niet alleen financieel maar ook qua capaciteiten een volwaardig bondgenoot is.
“D66 streeft op lange termijn naar een Europese krijgsmacht. Op de korte termijn wil D66 een sterke Europese positie binnen de NAVO, met Europese strategische commandovoering, Europees materieel en Europees personeel. Hiermee zijn we niet alleen op financieel terrein een volwaardig bondgenoot binnen de NAVO, maar ook voor wat betreft capaciteiten en uitvoering.”
FVD verwerpt de door de NAVO opgelegde norm voor defensie-uitgaven en wil dat Nederland zelf bepaalt hoeveel het investeert in defensie. Het partijprogramma pleit ervoor om het NAVO-lidmaatschap via een referendum ter discussie te stellen en benadrukt dat defensie-uitgaven niet aan externe normen, maar aan nationale behoeften moeten worden gekoppeld.
Investeren in defensie naar eigen inzicht, niet volgens NAVO-norm
FVD vindt dat Nederland niet gebonden moet zijn aan de door de NAVO opgelegde uitgavennorm (de zogenaamde "NAVO-norm"), maar zelf moet bepalen hoeveel het investeert in defensie. De partij ziet de NAVO-norm als een externe verplichting die niet noodzakelijk aansluit bij de nationale belangen of behoeften.
“We investeren in onze krijgsmacht - niet volgens een opgelegde NAVO-norm, maar naar eigen inzicht, zodat Nederland weerbaar is en onze militairen beter worden beloond.”
NAVO-lidmaatschap heroverwegen via referendum
FVD wil het Nederlandse NAVO-lidmaatschap niet als vanzelfsprekend beschouwen en stelt voor om dit via een referendum aan de bevolking voor te leggen. Dit standpunt is breder dan alleen de NAVO-norm, maar raakt direct aan de legitimiteit van verplichtingen zoals de NAVO-norm.
“We leggen het lidmaatschap van de NAVO via een referendum voor aan de Nederlandse bevolking, zodat we als land zelf kunnen beslissen of we door willen op het huidige pad.”
JA21 noemt de NAVO-norm expliciet als leidraad voor het defensiebudget en wil dat Nederland minimaal 2% van het BBP aan defensie besteedt, conform de NAVO-afspraak. Ze benadrukken het belang van deze norm voor de veiligheid en internationale positie van Nederland, en verzetten zich tegen Europese defensie-initiatieven buiten de NAVO.
Minimaal 2% BBP aan Defensie volgens NAVO-norm
JA21 vindt dat Nederland structureel moet voldoen aan de NAVO-norm van 2% BBP voor defensie-uitgaven. Dit wordt gezien als noodzakelijk voor de nationale veiligheid, internationale geloofwaardigheid en het nakomen van verdragsverplichtingen. De partij wijst Europese defensie-initiatieven buiten de NAVO af en wil de NAVO als hoeksteen van het veiligheidsbeleid behouden.
“JA21 wil dat Nederland structureel voldoet aan de NAVO-norm van 2% BBP voor Defensie.”
“We bevestigen onze loyaliteit in NAVO-verband, militair, diplomatiek en financieel. Tegelijk blijven we als eerste alert op onze eigen soevereiniteit, en steunen dus geen EU-leger buiten NAVO, geen militair optreden zonder Nederlands belang, en geen afhankelijkheid van Amerikaanse ondersteuning voor strategische capaciteiten.”
De SGP wil dat Nederland gaat voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. Ze pleiten voor een forse verhoging van het defensiebudget tot 5% van het BBP in 2035, waarvan 1,5% bestemd is voor bredere maatschappelijke weerbaarheid en infrastructuur. De partij ziet de NAVO als hoeksteen van het veiligheidsbeleid en wil dat Nederland volledig aan de NAVO-verplichtingen voldoet.
Voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven
De SGP vindt dat Nederland structureel te weinig investeert in defensie en wil daarom voldoen aan de nieuwe NAVO-norm. Dit betekent een aanzienlijke verhoging van het defensiebudget, met als doel de krijgsmacht te versterken en de maatschappelijke weerbaarheid te vergroten. De partij koppelt deze verhoging expliciet aan internationale verplichtingen en de veranderende geopolitieke situatie.
“De SGP wil gaan voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. In 2035 besteedt Nederland 5% van het BBP aan onze Defensie, waarbij 1,5% wordt besteed aan bredere investeringen in maatschappelijke weerbaarheid en infrastructuur.”
“De NAVO blijft de hoeksteen van ons veiligheidsbeleid. Nederland gaat aan haar doelstellingen voor eenheden en wapensystemen voldoen door de krijgsmacht verder uit te bouwen.”
De VVD wil de NAVO-norm voor defensie-uitgaven wettelijk vastleggen en verhogen naar 3,5% van het bbp als streefcijfer, met automatische aanpassing als de NAVO de norm verhoogt. Hiermee wil de partij structurele zekerheid bieden voor de krijgsmacht en voldoen aan internationale verplichtingen. De VVD ziet deze investering als essentieel voor de veiligheid van Nederland en het bondgenootschap.
NAVO-norm voor defensie-uitgaven wettelijk verhogen
De VVD stelt voor om de geldende NAVO-norm van 3,5% van het bbp als streefcijfer wettelijk vast te leggen, bovenop de al bestaande ondergrens van 2%. Dit moet zorgen voor structurele zekerheid voor de krijgsmacht en garanderen dat Nederland zijn verplichtingen binnen de NAVO nakomt, ook als de internationale norm stijgt.
“De VVD heeft de 2%-norm al als harde ondergrens wettelijk vastgelegd. Om ons land en onze krijgsmacht de zekerheid voor de lange termijn te geven die zij verdient, leggen we de geldende NAVO-norm van 3,5% als streefcijfer ook vast in de wet. Stelt de NAVO een hogere norm, dan willen we dat de wettelijke verplichting ook weer verhoogd wordt.”
“Op termijn is een investering van tenminste 3,5% is nodig om onze krijgsmacht te moderniseren en onze NAVO-verplichtingen na te komen; een eerlijke contributie is de logische en morele verplichting van elke bondgenoot.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma