Verkiezingsprogramma's 2025 overnatuurbeleid
BVNL verwerpt het huidige natuurbeleid en pleit voor het schrappen van Europese en nationale natuurwetgeving die volgens hen te streng, bureaucratisch en ideologisch gedreven is. De partij wil meer ruimte voor landbouw en visserij, minder regels voor natuurbeheer, en stelt dat de staat van de Nederlandse natuur veel beter is dan wordt voorgesteld. BVNL kiest voor een pragmatische benadering waarbij economische belangen en lokaal beheer vooropstaan, en natuurontwikkeling niet ten koste mag gaan van boeren of vissers.
Schrappen van Europese en nationale natuurwetgeving
BVNL ziet Europese natuurwetgeving en het Nederlandse stikstofbeleid als onrealistisch, bureaucratisch en schadelijk voor Nederland. Zij willen deze wetgeving volledig afschaffen en Nederland weer zelf laten bepalen hoe natuur en landbouw worden ingericht.
“De EU-Natuurherstelwet kan de prullenbak in. Deze wetgeving zal Nederland onleefbaar maken en zorgt ervoor dat nog geen bosje madeliefjes geplukt kan, of hond uitgelaten mag worden in de berm.”
“Natuurbeleid en wetgeving, vaak uit Brussel, zijn door bureaucraten hét probleem van Nederland geworden. Gebaseerd op ideologieën, foute aannames en het ontbreken van wetenschappelijke feiten.”
“Voor zover nodig zullen we de EU melden dat we voortaan weer onze eigen koers varen op het gebied van landbouw en visserij. Desnoods zetten we ons vetorecht in.”
Afschaffen van stikstofbeleid en bijbehorende modellen
BVNL wil het stikstofbeleid, het Aerius-model en de Kritische Depositie Waarde (KDW) uit de wet halen, omdat deze volgens de partij niet wetenschappelijk onderbouwd zijn en de landbouw onnodig beperken.
“Het stikstofbeleid gaat per direct de prullenbak in, zodat boeren weer rustig kunnen boeren en vissers weer gewoon kunnen vissen.”
“Het Aeriusmodel mag niet meer worden gebruikt en er wordt slechts gewerkt met gemeten waarden.”
“De Kritische Depositie Waarde (KDW) gaat uit de wet. KDW’s zijn slechts indicatoren, terwijl er geen wetenschappelijke basis voor is.”
Geen verdere natuurontwikkeling ten koste van landbouw en visserij
BVNL is tegen het uitkopen van boeren, het ontpolderen van landbouwgrond, en het beperken van visserij in natuurgebieden. Zij vinden dat economische activiteiten voorrang moeten krijgen en dat natuurontwikkeling niet ten koste mag gaan van bestaande gebruikers.
“Er worden geen boeren meer uitgekocht. Ook niet zogenaamd vrijwillig door de overheid. Er is geen enkele reden om met belastinggeld landbouwgrond te kopen om vervolgens terug te geven aan de natuur.”
“In Zeeland wordt geen landbouwgrond meer ontpolderd.”
“Visserij gaan we erkennen als bestaand gebruiker in Natura2000 gebieden en de daar bijbehorende langjarige vergunningen. Bodemberoeringverbod komt er niet, er is nl. geen bewijs voor; sterker nog, er wordt al decennia gevist zonder overbevissing of natuurschade.”
Pragmatisch natuurbeheer en minder strenge doelen
BVNL stelt dat de natuur in Nederland in goede staat is en dat natuurlijke veranderingen, zoals het dichtgroeien van heide tot bos, geen probleem zijn. Zij willen minder strenge beheerdoelen en meer controle op natuurorganisaties.
“De voorgespiegelde staat van de natuur in Nederland is een stuk beter dan door sommige experts wordt gesteld. Maar liefst 90% van het natuuroppervlak in Nederland is in uitstekende staat.”
“Bovendien is het voor BVNL geen probleem wanneer zandverstuivingen transformeren tot bos, als gevolg van depositie van stikstofoxiden of ammoniak.”
“Terrein Beherende Organisaties (TBO’s) moeten meer worden gecontroleerd op het behalen van beheerplannen en beboet worden wanneer zij beheerdoelen niet halen. Schuld afschuiven op naburige boeren/grondgebruikers is onacceptabel.”
Actief beheer van dierenpopulaties en exoten
BVNL wil populaties van bepaalde dieren actief beheren of bejagen als deze een bedreiging vormen voor mens, dier of natuurgebieden.
“De wolf is een bedreiging voor mens en dier en mag worden afgeschoten, als dat noodzakelijk is.”
“De ganzen- en predatorenproblematiek moet grondig worden aangepakt. Exoten moeten we bejagen en andere soorten beheren en bejagen totdat hun aantallen per soort, de ecologische draagbaarheid van de natuurgebieden waar ze voorkomen, niet overstijgen.”
FVD pleit voor een nuchter en praktisch natuurbeleid waarin menselijke sturing, particulier beheer en lokale belangen centraal staan. Ze verwerpen rewilding, geven prioriteit aan bescherming van vee boven roofdieren, en willen natuurbeheer vooral overlaten aan boeren, jagers en particuliere landgoedeigenaren. Bosuitbreiding en het stoppen van bomenkap voor biomassa zijn speerpunten, evenals het baseren van natuurbeleid op meetbare gegevens in plaats van modellen.
Stoppen met rewilding en prioriteit voor cultuurlandschap
FVD verwerpt rewildingprojecten en het idee van een terugkeer naar een mythisch oernatuurbeeld. Ze vinden dat het Nederlandse landschap gevormd is door menselijk ingrijpen en dat natuurbeleid daarop moet aansluiten, met bescherming van vee als prioriteit boven het toelaten van roofdieren zoals de wolf.
“We stoppen met rewildingprojecten die uitgaan van een mythisch oernatuurbeeld dat niet past bij het Nederlandse cultuurlandschap.”
“De terugkeer van de wolf is daar een pijnlijk voorbeeld van: dit roofdier past niet in ons cultuurlandschap en veroorzaakt grote schade bij veehouders. Voor Forum voor Democratie staat vast dat de bescherming van vee en een leefbaar platteland altijd prioriteit moeten hebben boven het gedogen van roofdieren.”
“We geven bescherming van vee prioriteit boven het gedogen van de wolf. Indien een wolf overlast veroorzaakt, mag hij worden afgeschoten.”
Natuurbeheer door boeren, jagers en particulieren
FVD wil natuurbeheer vooral overlaten aan boeren, jagers en particuliere landgoedeigenaren, omdat zij volgens de partij bewezen zorgvuldig omgaan met de natuur. De jacht wordt gezien als essentieel instrument voor natuurbeheer en voedselvoorziening.
“Natuurbeheer vertrouwen we toe aan boeren en particulieren, zonder ‘rewilding’ of biomassakap.”
“We ondersteunen particuliere initiatieven en landgoedeigenaren, omdat zij bewezen zorgvuldig omgaan met de natuur.”
“We ondersteunen de jacht als belangrijk instrument voor natuurbeheer en voedselvoorziening.”
“We laten bosbeheer in grotere mate over aan particulieren, omdat zij bewezen verantwoordelijkheid nemen voor hun land.”
Bosuitbreiding en stoppen met bomenkap voor biomassa
FVD wil actief inzetten op het planten van meer bomen, ook in steden, en stoppen met de massale bomenkap voor biomassa-centrales en natuurherstelprojecten.
Natuurbeleid baseren op meetbare gegevens, niet op modellen
FVD verwerpt het gebruik van rekenmodellen en kritische depositiewaarden (KDW) als basis voor natuurbeleid. In plaats daarvan willen ze beleid uitsluitend baseren op empirisch waarneembare gegevens over de daadwerkelijke toestand van de natuur.
“We willen het volledige stikstofbeleid van tafel en natuurbeleid uitsluitend baseren op empirische gegevens: de daadwerkelijke toestand van onze natuur.”
“In plaats van op stikstof-rekenmodellen baseren we natuurbeleid en vergunningverlening uitsluitend op empirisch waarneembare gegevens.”
JA21 pleit voor een realistisch en pragmatisch natuurbeleid dat uitgaat van regionale maatwerkoplossingen, technologische innovatie en het schrappen van onhaalbare of juridisch problematische normen. De partij verzet zich tegen gedwongen uitkoop van boeren, generieke maatregelen en wat zij noemt "symboolpolitiek", en wil natuurdoelen en -regels aanpassen aan de ruimtelijke en economische realiteit van Nederland.
Schrappen van strenge en generieke natuur- en stikstofnormen
JA21 vindt dat huidige natuur- en stikstofnormen te streng, juridisch problematisch en niet passend zijn voor Nederland. De partij wil af van de kritische depositiewaarde (KDW), generieke maatregelen en pleit voor het aanpassen of uitstellen van onhaalbare doelen, met meer ruimte voor maatwerk en innovatie.
“JA21 wil af van de kritische depositiewaarde (KDW), die wettelijk voorschrijft hoeveel stikstof een natuurgebied aankan zonder dat de natuur er verslechtert.”
“Afzien van generieke maatregelen en inzetten op regionale maatwerkpakketten rondom de meest kwetsbare natuurgebieden.”
“Dat Nederland gebruikmaakt van de juridische ruimte in de KRW om doelen aan te passen of uit te stellen waar deze aantoonbaar onhaalbaar zijn.”
“Een herijking van de KRW-normen op EU-niveau, zodat deze beter aansluiten bij de ruimtelijke realiteit van dichtbevolkte lidstaten als Nederland.”
Geen gedwongen uitkoop, maar vrijwilligheid en innovatie
JA21 verzet zich tegen het gedwongen uitkopen van boeren en kiest voor vrijwillige regelingen, technologische innovatie en agrarisch natuurbeheer als instrumenten voor natuurbeleid. De partij vindt gedwongen uitkoop kostbaar en ineffectief voor de natuur.
“Het lukraak uitkopen van boeren voor miljarden euro’s is waanzinnig kostbaar en doet feitelijk weinig voor onze natuur. JA21 is en blijft fel gekant tegen de gedwongen uitkoop van agrariërs.”
“Wij kiezen voor een bredere inzet van technologische innovaties, fiscale regelingen die bijdragen aan een solide voedselproducerende sector, gecombineerd met vrijwillige extensivering- en beëindigingsregelingen nabij Natura2000-gebieden.”
“Voldoende financiële middelen voor vrijwillige extensiverings- en beëindigingsregelingen.”
Natuurbeleid aanpassen aan ruimtelijke en economische realiteit
JA21 stelt dat natuurbeleid rekening moet houden met de hoge bevolkingsdichtheid, landbouwintensiteit en economische belangen van Nederland. De partij vindt dat natuurdoelen en -maatregelen niet gebaseerd moeten zijn op theoretische of onrealistische referentiesituaties.
“Veel doelen zijn gebaseerd op theoretische referentiesituaties die in een dichtbevolkt, verstedelijkt en landbouwintensief land als Nederland praktisch onhaalbaar zijn.”
“Deze ruimtelijke realiteit maakt het onmogelijk om de wolf op een veilige en verantwoorde manier in te passen.”
Actief beheer van de wolf en bescherming van mens en dier
JA21 vindt dat de wolf niet inpasbaar is in het Nederlandse landschap en pleit voor actief beheer, inclusief de mogelijkheid tot afschot, om mensen en vee te beschermen.
“Wij willen een punt zetten achter het wensdenken en bestuurlijke verstoppertje spelen. Beheer van de wolf is noodzakelijk voor ons land en daarom kiest JA21 klip-en-klaar voor de bescherming van mensen en hun dieren.”
“Dat Den Haag uiterlijk in 2026 de randvoorwaarden schept waarmee provincies voortvarend kunnen starten met actief wolvenbeheer. Afschot moet dan ook tot de mogelijkheden kunnen behoren.”
De PVV wil het huidige natuurbeleid sterk versoepelen en nationale soevereiniteit herstellen, met minder Natura 2000-gebieden en minder strenge milieuregels. De partij ziet de huidige stikstofregels en Europese natuurrichtlijnen als een belemmering voor landbouw, woningbouw en visserij, en wil deze drastisch terugdraaien. Gedwongen uitkoop van boeren en uitbreiding van natuurgebieden worden afgewezen; economische ontwikkeling en nationale voedselvoorziening krijgen prioriteit boven natuurbescherming.
Minder Natura 2000-gebieden en versoepeling Europese regels
De PVV vindt dat Nederland te veel Natura 2000-gebieden heeft en dat Europese natuurrichtlijnen te streng zijn. Ze willen het aantal beschermde gebieden verminderen en nationale soevereiniteit terughalen, zodat economische activiteiten als landbouw en woningbouw niet langer worden belemmerd door natuurbeleid.
“Ook willen we het aantal gebieden met een Natura 2000-status verminderen – of gebieden verkleinen. Net als bij ons streven om tot een opt-out voor immigratie en asiel te komen, zetten we hier ons vetorecht in.”
“Versoepeling van de Brusselse regels; verminderen van het aantal natuurgebieden met Natura 2000-status en/of verkleinen van gebieden”
“Of het nu gaat om asiel, immigratie of natuur – Brussel heeft het laatste woord. De PVV wil onze nationale soevereiniteit en identiteit behouden.”
Afschaffen en versoepelen van stikstofregels
De partij beschouwt de huidige stikstofregels als het grootste probleem voor natuur- en landbouwbeleid. Ze willen de kritische depositiewaarden uit de wet halen, de ondergrens voor stikstof verhogen en PAS-melders direct legaliseren. Stikstof wordt niet als bedreiging voor de natuur gezien, maar als een overdreven probleem.
“We moeten af van alle bangmakerij dat onze natuur door stikstof op omvallen zou staan. Te veel – of juist te weinig – stikstof kan de natuur veranderen, en dat is helemaal niet erg. Het is absurd dat vrijwel het hele landbouw- en natuurbeleid ondergeschikt is gemaakt aan stikstof.”
“Tot die tijd verhogen we direct de rekenkundige ondergrens naar minimaal 1 mol en halen we de kritische depositiewaarden uit de wet.”
“Kritische depositiewaarden uit de wet”
Geen gedwongen uitkoop of onteigening van boeren
De PVV verzet zich fel tegen het onteigenen of gedwongen uitkopen van boeren ten behoeve van natuurdoelen. Boeren moeten kunnen blijven produceren en worden beschermd tegen overheidsmaatregelen die hun bedrijf beëindigen.
Voorrang aan economische activiteiten boven natuurbescherming
De partij vindt dat landbouw, woningbouw en visserij niet langer mogen worden beperkt door natuurbeleid. Economische ontwikkeling en nationale voedselvoorziening krijgen prioriteit, en natuurregels worden aangepast om deze sectoren te ontzien.
“Landbouw, woningbouw en wegenbouw zitten klem, omdat Nederland veel te veel Natura 2000-gebieden heeft aangewezen én zichzelf veel te strenge stikstofdoelen heeft opgelegd.”
“Laat boeren en tuinders doen waar zij goed in zijn; zet onze nationale voedselvoorziening op 1!”
“Laat vissers vissen; geen krimp van de vloot!”
De Partij voor de Dieren wil het natuurbeleid centraliseren bij het Rijk, fors meer natuur realiseren en versnipperde gebieden verbinden om biodiversiteit te herstellen. Ze pleiten voor het volledig uitvoeren van de Ecologische Hoofdstructuur, het omvormen van landbouwgrond tot natuur, en het verbieden van schadelijke landbouwpraktijken. Hun visie is dat natuurherstel en -bescherming absolute prioriteit krijgen boven economische belangen, met duidelijke wettelijke verankering en ambitieuze doelen.
Natuurbeleid terug naar het Rijk en centraliseren
De PvdD vindt dat het natuurbeleid niet langer versnipperd mag zijn over provincies, maar weer een centrale taak van de landelijke overheid moet worden. Dit moet zorgen voor daadkrachtig, uniform beleid en het doorbreken van uitstel en bezuinigingen die natuurherstel belemmeren.
“Natuurbeleid wordt weer een taak van het Rijk. De decentralisatie van het natuurbeleid naar de provincies wordt teruggedraaid.”
“Het Rijk gooit de ingrijpende besluiten die nodig zijn om uit de natuurcrisis te komen niet langer over de schutting bij de provincies. Het Rijk neemt de verantwoordelijkheid voor de reductie van het aantal dieren in de veehouderij en voert dit beleid uit.”
Realisatie en herstel van grote, verbonden natuurgebieden
De partij wil versnipperde natuur herstellen en verbinden, met als doel het oorspronkelijke Ecologische Hoofdstructuur-plan (EHS) uiterlijk in 2027 volledig te realiseren. Dit moet de biodiversiteit versterken en natuurgebieden weerbaarder maken tegen milieudruk.
“De oorspronkelijke Ecologische Hoofdstructuur (EHS), een netwerk van aaneengesloten natuurgebieden, wordt uiterlijk in 2027 gerealiseerd.”
“We willen het oorspronkelijke idee van de Ecologische Hoofdstructuur (nu het Natuurnetwerk Nederland) uiterlijk in 2027 volledig gerealiseerd zien, met versterking van biodiversiteit.”
“Grote, robuuste natuurgebieden zijn beter bestand tegen negatieve milieu-invloeden, zoals stikstofuitstoot en klimaatverandering. Ook zijn ze gunstiger voor de biodiversiteit, bijvoorbeeld doordat planten en dieren zich makkelijker kunnen verspreiden.”
Omvorming landbouwgrond en herstel aangetaste natuur
De PvdD stelt voor om een deel van de landbouwgrond om te vormen tot natuur, met compensatie voor eigenaren, en om aangetaste natuurgebieden met voorrang te herstellen en te verbinden.
Verbod op landbouwgif en natuurvriendelijke inrichting
Om natuur en biodiversiteit te beschermen, wil de partij een verbod op landbouwgif en een natuurvriendelijke inrichting van bermen, infrastructuur en landschappen.
“Er komt een verbod op landbouwgif. De land- en tuinbouw worden dus gifvrij.”
“Bermen van wegen en stroken langs het spoor en overige infrastructuur worden zo natuurlijk mogelijk ingericht en het maaibeleid wordt daarop aangepast, waarbij maximaal rekening wordt gehouden met dieren en planten.”
Wettelijke verankering van natuurrechten
De PvdD wil rechten voor de natuur opnemen in de Grondwet, zodat natuurbelangen vooraf worden meegewogen en beter beschermd zijn tegen aantasting.
De SP kiest voor een natuurbeleid waarin natuur toegankelijk en bereikbaar blijft voor iedereen, biodiversiteit wordt hersteld en natuurgebieden worden uitgebreid. De partij wil landbouw en natuur in balans brengen door boeren te belonen voor natuurbeheer en schadelijke landbouwpraktijken terug te dringen. Investeringen in natuur, strengere bescherming en het tegengaan van commerciële uitbuiting van natuur staan centraal in hun visie.
Natuurgebieden uitbreiden en beschermen
De SP wil investeren in het uitbreiden, beschermen en beter beheren van natuurgebieden om biodiversiteit te herstellen en de leefomgeving gezonder te maken. Natuur moet niet alleen behouden blijven, maar ook toegankelijk zijn voor iedereen, zonder commerciële drempels.
“Daarom investeren we in natuurgebieden, beschermen we ze en breiden we deze uit. Ook zorgen we dat natuur toegankelijk blijft voor mensen, door slagbomen en toegangskaartjes voor natuur en (zwem)water te voorkomen.”
“We breiden natuurgebieden uit, ook op zee, en verbinden ze tot een robuust netwerk.”
“Natuurbeheer wordt versterkt om biodiversiteit te herstellen en natuurgebieden beter te beschermen. Er komt meer geld en personeel voor onderhoud, toezicht en herstel van natuur, zodat planten en dieren de ruimte krijgen en onze leefomgeving groener en gezonder wordt.”
Landbouw in balans met natuur en belonen van natuurbeheer
De SP wil landbouw hervormen zodat deze samenwerkt met de natuur, met minder kunstmest, pesticiden en dieren per hectare. Boeren krijgen een eerlijke vergoeding voor het beheren van landschapselementen en het leveren van ecosysteemdiensten die natuur en biodiversiteit versterken.
“We schakelen om naar landbouw die werkt mét de natuur. Minder kunstmest, minder gif, minder dieren per hectare.”
“Op tien procent van de landbouwgrond komt ruimte voor natuur: houtwallen, schone sloten, bloemrijke bermen en akkerranden versterken het netwerk van natuurgebieden. Boeren beheren deze landschapselementen en krijgen daarvoor een eerlijke financiële vergoeding.”
“Boeren worden beloond voor het leveren van ecosysteemdiensten, zoals waterberging, biodiversiteit en koolstofvastlegging, naast hun voedselproductie.”
Toegankelijke en bereikbare natuur voor iedereen
De SP vindt dat natuur voor iedereen bereikbaar en toegankelijk moet zijn, met goede OV-verbindingen en goed onderhouden fiets- en wandelpaden. Commerciële uitbuiting van natuur en recreatie wordt tegengegaan.
“De natuur moet voor iedereen bereikbaar zijn, daarom zorgen we voor goede bereikbaarheid van natuur en recreatiegebieden met sterke ov verbindingen. Met goede en goed onderhouden fiets en wandelpaden blijft de natuur bereikbaar voor iedereen.”
“Recreatie in en bij natuur is van ons allemaal en moeten we dus niet uit handen geven aan commerciële cowboys die het duur en ontoegankelijk willen maken.”
Strengere bescherming tegen schadelijke invloeden
De SP wil natuur beschermen tegen schadelijke invloeden zoals lichtvervuiling, intensieve landbouw en visserij, en schadelijke pesticiden. Er komen strengere regels en verboden om natuur en biodiversiteit te beschermen.
“We pakken lichtvervuiling aan om de natuur en onze gezondheid te beschermen. Onnodige verlichting wordt beperkt en openbare verlichting wordt beter afgeschermd.”
“Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen wordt zo snel mogelijk afgebouwd. Glyfosaat wordt verboden.”
“De visserij moet duurzaam zijn en in balans met de natuur. Er blijft voldoende vis in zee, bedreigde soorten worden beschermd en vismethoden richten zo min mogelijk schade aan het ecosysteem aan.”
BBB kiest voor een natuurbeleid dat in balans is met landbouw, economie en samenleving, waarbij geen extra nationale natuurdoelen worden gesteld bovenop EU-verplichtingen. De partij wil natuurbeheer toegankelijk en praktisch houden, met een grote rol voor agrariërs en sociaaleconomische afwegingen, en pleit voor landbouwinclusieve natuur in plaats van natuurinclusieve landbouw. Uitbreiding van natuurgebieden is geen doel op zich; instandhouding en versterking zijn alleen waar nodig aan de orde.
Geen extra nationale natuurdoelen bovenop EU-richtlijnen
BBB verzet zich tegen het stellen van aanvullende nationale natuurdoelen en wil zich beperken tot wat Europees verplicht is. Dit standpunt komt voort uit de wens om de druk op landbouw en economie te beperken en natuurbeleid uitvoerbaar te houden.
“Geen nieuwe natuurdoelen. Vernieuwde natuurdoelen worden vastgesteld op basis van wat verplicht is in het kader van de EUrichtlijnen. Geen extra nationale doelen bovenop de EUdoelen en richtlijnen.”
Landbouwinclusieve natuur als uitgangspunt
BBB draait het gangbare beleid om: niet landbouw aanpassen aan natuur, maar natuur integreren in landbouw. Dit moet zorgen voor een betere balans tussen voedselproductie en natuurbeheer, met behoud van agrarische bestemming en een passende vergoeding voor boeren.
Uitbreiding natuurgebieden geen doel op zich
BBB vindt dat het uitbreiden van natuurgebieden niet langer een zelfstandig doel moet zijn. Instandhouding en versterking van bestaande natuur krijgen alleen prioriteit waar dat echt nodig is, om zo ruimte te houden voor landbouw en andere functies.
“Uitbreiding van natuur(gebieden) is niet langer een doel op zich. We moeten zorgen voor instandhouding en versterking waar dat nodig is.”
Toegankelijkheid en multifunctioneel gebruik van natuur
BBB wil dat natuurgebieden toegankelijk blijven voor iedereen en multifunctioneel gebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld voor recreatie, defensie of sport. Grote afsluitingen van natuurgebieden moeten uitzondering zijn.
Agrarisch natuurbeheer als volwaardig alternatief
BBB ziet agrarisch natuurbeheer als een gelijkwaardig alternatief voor traditioneel natuurbeheer, met een grote rol voor boeren en jagers in het beheer en onderhoud van natuur en landschap.
Striktere controle en samenwerking met terreinbeherende organisaties
BBB wil dat terreinbeherende organisaties (zoals natuurorganisaties) strikter gecontroleerd worden op hun beheer en samenwerking zoeken met lokale boeren voor landbouwgronden.
“Met terreinbeherende organisaties (TBO’s) worden realistische, doelmatige, meetbare en afrekenbare afspraken gemaakt. TBO’s leggen gedetailleerde verantwoording af over de wijze van natuurbeheer en de behaalde resultaten.”
“Terreinbeherende organisaties dienen voor hun landbouwgronden een samenwerking aan te gaan met lokale boeren om met langjarige contracten bij te dragen aan voedselproductie.”
De SGP pleit voor een natuurbeleid dat uitgaat van praktische haalbaarheid, samenwerking met boeren en private partijen, en minder juridische en administratieve druk. De partij wil natuurbeheer versterken via agrarisch natuurbeheer, vereenvoudiging van regels, en een meer praktijkgerichte benadering van Europese natuurrichtlijnen, zonder onrealistische doelen of verouderde referentiebeelden.
Praktijkgerichte en haalbare natuurbescherming
De SGP verzet zich tegen een rigide, juridisch gedreven natuurbeleid en wil af van onhaalbare doelen en oude referentiebeelden. Ze pleiten voor een aanpak die rekening houdt met de praktijk, waarbij stikstofreductie en natuurbeheer hand in hand gaan, en waarbij modelberekeningen en kritische depositiewaarden niet leidend zijn.
“Kritische depositiewaarden en modelberekeningen zijn dienend, en niet leidend. Zij mogen vanwege hun huidige schijnnauwkeurigheid geen doorslaggevende rol hebben bij toetsing in het kader van de Habitatrichtlijn.”
“Natuurdoelanalyses worden zo herzien dat zij niet uitgaan van onhaalbare ideaalbeelden en dat zij de relatieve en daadwerkelijke invloed van stikstofdepositie op de ontwikkeling van de natuur veel adequater in beeld brengen.”
“Er wordt niet gekoerst op onhaalbare referentiebeelden vanuit een ver verleden, maar op wat voor een weerbare natuur in de toekomst nodig is.”
Meer ruimte voor agrarisch natuurbeheer en boeren
De SGP wil boeren een centrale rol geven in natuurbeheer, met meer middelen, minder controledruk en langere contracten. Ze pleiten voor uitbreiding van agrarisch natuurbeheer, inzet van natuurcompensatiegelden voor boeren, en vereenvoudiging van ontheffingsprocedures.
“De SGP wil uitbreiding van agrarisch natuurbeheer en voldoende middelen hiervoor. Dat betekent ook: meer langetermijncontracten, volwaardige vergoedingen en minder controledruk.”
“Natuurcompensatiegelden worden ook ingezet voor meer natuurbeheer door boeren.”
“Ontheffingsprocedures met betrekking tot beschermde soorten worden vereenvoudigd en versneld.”
Private financiering en beheer van natuur
De SGP wil dat natuurbeheer niet alleen door de overheid wordt gefinancierd, maar ook door private partijen, bijvoorbeeld via een fonds voor laagrentende leningen. Dit moet het beheer van natuurgebieden versterken en minder afhankelijk maken van publieke middelen.
“Net als bij monumentenzorg zou het goed zijn als het beheer van de natuur mede wordt gefinancierd door private partijen. Bijvoorbeeld door een fonds voor laagrentende en langlopende leningen.”
Waterbeheer als onderdeel van natuurbeleid
De partij ziet het vasthouden van water in natuurgebieden als een belangrijke opgave om droogte te bestrijden en natuur te beschermen. Ze willen dat provincies hierin een centrale rol krijgen, ondersteund door het Rijk.
“Belangrijke opgave daarbij is het vasthouden van water in natuurgebieden ter bescherming voor droge periodes.”
Minder reservaatbenadering, meer integratie met landbouw en samenleving
De SGP waarschuwt voor een te strikte scheiding tussen natuur en landbouw ("reservaatbenadering") en wil investeren in herstel van stikstofgevoelige natuur, verbetering van waterhuishouding en bescherming van weide- en akkervogels, zonder landbouw onnodig te beperken.
“We willen waken voor een reservaatbenadering van de natuur. Verlaging van de stikstofdepositie, verbetering van de waterhuishouding in natuurgebieden en heidebegrazing dragen bij aan herstel van stikstofgevoelige natuur.”
Praktische toepassing van Europese natuurregels
De SGP wil Europese natuurwetgeving, zoals de Natuurherstelverordening, alleen invoeren als deze aansluit bij de Nederlandse praktijk en niet gebaseerd is op onhaalbare of verouderde referentiebeelden.
“Zolang deze verordening niet ingetrokken worden, wil de SGP de wet zo invoeren of aanpassen dat die zoveel mogelijk aansluit op de Nederlandse praktijk.”
Volt pleit voor een ambitieus natuurbeleid waarin natuurherstel, uitbreiding en bescherming centraal staan, met nadruk op Europese samenwerking en het toekennen van eigen rechten aan natuurgebieden. De partij wil 30% van het Nederlandse landoppervlak een natuurfunctie geven, ecocide strafbaar stellen, en kwetsbare gebieden prioriteit geven bij stikstofreductie. Volt kiest voor een integrale benadering waarbij natuur, landbouw en dierenwelzijn samenkomen, en streeft naar robuuste ecosystemen en wettelijke bescherming van unieke natuurgebieden.
30% van Nederland krijgt natuurfunctie
Volt wil dat 30% van het Nederlandse landoppervlak een natuurfunctie krijgt, in lijn met internationale afspraken. Dit moet gerealiseerd worden door uitbreiding van natuurgebieden, koppelgebieden en bufferstroken, met een focus op natuurherstel en biodiversiteit.
“Volt zet in lijn hiermee in op 30% natuurfunctie van ons land. Dit bestaat uit natuurgebieden, koppelgebieden en bufferstroken met natuurinclusieve landbouw of recreatie. Hiervoor is 150.000 hectare extra natuur nodig en moet het Natuurnetwerk Nederland met 34.000 hectare worden uitgebreid.”
Eigen rechten en wettelijke bescherming voor natuurgebieden
Volt wil belangrijke natuurgebieden eigen rechten geven en wettelijk beschermen, zodat ze beter beschermd zijn tegen schade en vernietiging. Dit moet ook op Europees niveau worden uitgerold.
Ecocide strafbaar stellen
De partij wil het op grote schaal vernietigen van natuur (ecocide) strafbaar stellen, zowel nationaal als Europees, om bedrijven en individuen verantwoordelijk te houden voor natuurschade.
Prioriteit voor kwetsbare natuur bij stikstofreductie
Volt wil een lijst met kwetsbare natuurgebieden die prioriteit krijgen bij het verminderen van stikstofuitstoot, zodat natuurherstel snel plaatsvindt waar dat het hardst nodig is.
“Er komt een lijst met kwetsbare natuurgebieden die prioriteit krijgen bij de vermindering van stikstof daaromheen.”
Verbinden en herstellen van natuurgebieden (ook grensoverschrijdend)
Volt zet in op het verbinden van natuurgebieden binnen Nederland en over de grens, om robuuste ecosystemen te creëren en ruimte te bieden aan wilde diersoorten.
“We maken duidelijke afspraken binnen de Europese Unie (EU). [...] We zetten in op uitbreiding en herstel van natuurgebieden en verbinden de natuur in Nederland en in de EU.”
“We verbinden natuurgebieden in Nederland en over grenzen heen, zodat er voldoende ruimte komt voor wilde diersoorten zoals de wolf.”
Robuuste ecosystemen en aanpak invasieve soorten
Volt streeft naar robuuste ecosystemen die minder kwetsbaar zijn voor uitheemse soorten, met nadruk op preventie en het meewegen van dierenwelzijn bij bestrijding.
“We streven naar robuuste ecosystemen die minder kwetsbaar zijn voor uitheemse soorten. Bij de aanpak van dieren die overlast veroorzaken en bij invasieve uitheemse soorten wordt er sterk ingezet op preventie.”
Herstel van veenweidegebieden voor CO₂-opslag en bodemdaling
Volt wil veenweidegebieden herstellen om CO₂ op te slaan en bodemdaling te stoppen, als onderdeel van het natuurbeleid.
“We zetten in op ecosystemen die veel CO₂ opslaan en bodemdaling stoppen. Dit betreft vooral de veenweidegebieden. Deze willen we herstellen.”
BIJ1 kiest voor een radicaal natuurbeleid waarin natuur, biodiversiteit en dierenrechten centraal staan en wettelijke bescherming krijgen. De partij wil de biodiversiteit prioriteit geven, de veestapel drastisch halveren, rechten toekennen aan natuurgebieden en dieren, en bedrijven die schade aan de natuur veroorzaken streng aanpakken. Hun visie is dat natuur niet ondergeschikt mag zijn aan economische belangen, maar een intrinsieke waarde heeft die actief beschermd en hersteld moet worden.
Biodiversiteit prioriteit geven en natuurgebieden beschermen
BIJ1 wil biodiversiteit centraal stellen in beleid, met concrete maatregelen zoals aangepast maaibeleid, uitbreiding van stedelijk groen, en het toekennen van rechten aan natuurgebieden en ecosystemen. Hiermee wil de partij het verlies aan biodiversiteit keren en natuur structureel beschermen tegen economische druk.
“Biodiversiteit wordt prioriteit. Maaibeleid wordt aangepast om natuur de ruimte te geven en er wordt plaats gemaakt voor meer (kleine) ecosystemen in parken en natuurgebieden. Er komt een nationaal bomenplan om het aantal bomen in Nederlandse steden fors uit te breiden en natuurvriendelijk aan te planten. Belangrijke ecosystemen, natuurgebieden en wilde dieren moeten rechten krijgen om bescherming, behoud (en eventueel herstel) te waarborgen. De Waddenzee merken we aan als 1e zelfstandige rechtspersoonlijkheid.”
Drastische reductie veestapel en afbouw bio-industrie
Om natuur en biodiversiteit te beschermen en de stikstofcrisis op te lossen, pleit BIJ1 voor een snelle en rechtvaardige halvering van de veestapel en het uitfaseren van de bio-industrie. Dit moet gepaard gaan met steun voor boeren en een transitie naar diervriendelijkere, regeneratieve landbouw.
“Er is een drastische reductie van de veestapel nodig: deze moet met grote snelheid minstens gehalveerd. Dit moet echter op een rechtvaardige manier gebeuren.”
“De bio-industrie willen we afbouwen en uiteindelijk zien verdwijnen. Dit moet deels gebeuren door het uitkopen, sluiten en onteigenen van grote intensieve veehouders (megastallen).”
Rechten voor dieren en wettelijke bescherming natuur
BIJ1 wil dierenrechten in de grondwet opnemen en ecosystemen juridische bescherming geven. Hiermee wil de partij voorkomen dat natuur en dieren louter als economische middelen worden gezien en structureel worden beschermd tegen uitbuiting en vernietiging.
Ecocide strafbaar stellen en bedrijven verantwoordelijk houden
De partij wil dat bedrijven en bestuurders die bewust ernstige schade aan de natuur veroorzaken, strafrechtelijk vervolgd worden. Ecocide wordt strafbaar, zodat natuurvernietiging niet langer onbestraft blijft.
“Ecocide wordt strafbaar. Bestuurders van bedrijven die bewust en lang zware schade toebrengen aan de natuur, en daarmee aan de gezondheid van alle mensen, vervolgen we per hoofd voor hun misdaden.”
“Bedrijven die verantwoordelijk zijn voor het aanrichten van klimaatschade en humanitaire rampen, worden verantwoordelijk gehouden voor misdaden tegen mens en natuur. Ecocide wordt strafbaar...”
Geen nieuwe infrastructuur ten koste van natuur
BIJ1 wil dat nieuwe infrastructuurprojecten niet ten koste gaan van natuurgebieden en dat snelwegverbredingen worden gestopt. Hiermee wordt natuurbehoud boven economische groei en mobiliteit gesteld.
De ChristenUnie ziet natuurbeleid als een morele opdracht om goed te zorgen voor Gods schepping, met nadruk op herstel, versterking en ontwikkeling van natuur en biodiversiteit. Ze pleiten voor een integrale aanpak van natuurherstel, het robuuster maken van natuurgebieden, het juridisch beter beschermen van waardevolle natuur, en het belonen van boeren voor natuurinclusief beheer. Concrete voorstellen zijn onder meer het voltooien van het Natuurnetwerk Nederland, het stoppen van gaswinning onder de Waddenzee, en het actief betrekken van boeren bij natuurbeheer.
Integrale aanpak voor natuurherstel en biodiversiteit
De ChristenUnie wil de natuur in Nederland herstellen en versterken door versnippering, vermesting en verdroging tegen te gaan, en biodiversiteit te behouden. Ze zien natuurbeleid als een opdracht om de schepping te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering en menselijke druk. De partij kiest voor een brede, samenhangende aanpak die verder gaat dan alleen stikstofreductie.
“In het natuurbeleid moet hier rekening mee gehouden worden, door niet alleen te focussen op behoud en herstel, maar ook op natuurontwikkeling. Daarbij is een gezonde bodem en een veerkrachtig watersysteem van levensbelang: voor huidige en toekomstige generaties, dieren en planten. Daarom komt er een integrale aanpak voor natuurherstel, gericht op het tegengaan van versnippering, vermesting en verdroging.”
“We willen biodiversiteit behouden en versterken, en onze ecosystemen veerkrachtiger maken.”
“Beleid om Nederland van het slot te krijgen, moet zich daarom niet eenzijdig richten op stikstofreductie maar integraal op natuurherstel en -ontwikkeling in samenhang met klimaat-, water- en milieubeleid.”
Robuuster maken en juridisch beschermen van natuurgebieden
De partij wil natuurgebieden uitbreiden, robuuster en stiller maken, en juridisch beter beschermen, met speciale aandacht voor het voltooien van het Natuurnetwerk Nederland en het beschermen van unieke natuurwaarden. Boeren krijgen een rol in het beheer, met passende vergoedingen.
“Om soorten in stand te houden, maken we natuurgebieden robuuster en stiller. Het Natuurnetwerk Nederland wordt voltooid met speciale aandacht voor bosaanplant, kruidenrijk grasland, houtwallen en moerassen. Boeren krijgen hierbij een duidelijke rol, ondersteund met passende vergoedingen voor het beheer.”
“Nationale Parken en overige natuur met unieke internationale waarde worden juridisch beter beschermd.”
Stoppen van schadelijke activiteiten en aanpak van bedreigingen
De ChristenUnie wil schadelijke activiteiten zoals gaswinning onder de Waddenzee stoppen en invasieve exoten gericht aanpakken om de biodiversiteit te beschermen.
Boeren belonen voor natuurinclusief beheer
De partij ziet een belangrijke rol voor boeren en natuurorganisaties in het beheer en herstel van natuur en landschap, en wil hen daarvoor structureel belonen.
“Boeren en natuurorganisaties worden beloond voor het onderhoud van landschapselementen en het beheer van soorten en leefgebieden.”
“Agrarisch natuur- en landschapsbeheer, uitgevoerd door (een collectief van) boeren, is daar bij uitstek dé route daarvoor. Hier zetten we vol op in en trekken we extra middelen voor uit zodat natuur- en landschapsbeheer door boeren wordt uitgebreid en boeren een passende langjarige vergoeding ontvangen voor hun werk.”
D66 kiest voor een ambitieus natuurbeleid waarin natuurherstel, biodiversiteit en natuurinclusieve ontwikkeling centraal staan. De partij wil juridisch bindende doelen voor natuurherstel, uitbreiding van natuurgebieden, en het integreren van natuur in alle ruimtelijke en economische keuzes. Investeringen in natuur worden gezien als essentieel voor gezondheid, leefbaarheid en toekomstbestendige landbouw.
Juridisch bindende doelen voor natuurherstel en stikstof
D66 wil natuurherstel wettelijk verankeren en de stikstofuitstoot juridisch afdwingbaar verminderen, met prioriteit voor kwetsbare gebieden. Dit moet structureel natuurverlies keren en ruimte bieden voor duurzame ontwikkeling.
“We houden ons aan stikstofdoelstellingen voor 2030. We geven voorrang aan de meest kwetsbare gebieden. Het hoger beroep dat de Staat in de Greenpeace-zaak heeft aangespannen, wordt ingetrokken. De doelstellingen voor de landbouw blijven staan en worden niet verlaagd.”
“D66 wil snelle vermindering van de stikstofuitstoot, op basis van een plan met duidelijke doelen, die niet vrijblijvend zijn en die juridisch vastliggen.”
Uitbreiding en verbinding van natuurgebieden
D66 streeft naar meer en beter verbonden natuur, met een concrete uitbreiding van het Natuur Netwerk Nederland en herstel van het landschap. Dit moet biodiversiteit versterken en versnippering tegengaan.
Natuurinclusief bouwen, landbouw en infrastructuur
Natuur moet integraal onderdeel zijn van alle ruimtelijke en economische ontwikkelingen. D66 stimuleert natuurinclusieve oplossingen in landbouw, bouw en infrastructuur, zodat natuur niet langer ondergeschikt is aan andere belangen.
Ambitieuze uitvoering Europese Natuurherstelwet
D66 wil de Europese Natuurherstelwet niet alleen uitvoeren, maar doet dit ambitieus en met voldoende middelen. Hiermee wordt het natuurbeleid stevig verankerd in Europees en nationaal kader.
“We voeren de Europese Natuurherstelwet ambitieus uit en maken voldoende middelen vrij voor de uitvoering hiervan.”
Rechten voor natuurgebieden wettelijk vastleggen
D66 onderzoekt het juridisch vastleggen van rechten voor natuurgebieden, te beginnen bij unieke en kwetsbare gebieden. Dit moet de bescherming van natuur structureel versterken.
“D66 wil onderzoeken hoe we in Nederland de rechten van natuurgebieden kunnen vastleggen in de wet. We beginnen bij unieke en kwetsbare gebieden.”
Investeren in natuur als publieke waarde
D66 ziet investeren in natuur als een investering in publieke waarde, met positieve effecten op water, gezondheid, landbouw en leefomgeving.
“Iedere euro die we steken in herstel van de natuur betaalt zich dubbel en dwars terug. Zoals in schoner water, gezondere mensen, sterkere landbouw en een aantrekkelijkere woonomgeving.”
GroenLinks-PvdA wil het natuurbeleid radicaal versterken door natuurherstel, uitbreiding en betere bescherming centraal te stellen, zowel binnen als buiten beschermde gebieden. Ze kiezen voor een integrale aanpak waarbij natuurontwikkeling, waterkwaliteit, landbouwtransitie en dierenrechten samenkomen, met concrete maatregelen als het verbinden van natuurgebieden, het terugdringen van schadelijke landbouwpraktijken en het juridisch verankeren van natuurbescherming.
Verbinden en uitbreiden van natuurgebieden
GroenLinks-PvdA wil versnippering tegengaan en de biodiversiteit herstellen door natuurgebieden te verbinden en uit te breiden. Dit moet de natuur robuuster maken en bijdragen aan waterveiligheid en klimaatadaptatie.
“We verbinden beschermde natuurgebieden door voltooiing van het Natuurnetwerk Nederland en door programma’s zoals Ruimte voor Levende Rivieren, Natuurkracht Limburg, het herstellen van het Haringvliet en realisatie van de OostervaardersWold. Natuurontwikkeling wordt gecombineerd met waterveiligheid en waterberging.”
Transitie naar duurzame en natuurvriendelijke landbouw
De partij wil af van industriële landbouw en kiest voor een grondgebonden, biologische en extensieve landbouw die de natuur spaart en herstelt. Boeren krijgen een eerlijke vergoeding voor natuurbeheer en landschapsherstel.
“De jarenlange focus op schaalvergroting en intensivering heeft de natuur en boeren uitgeput.”
“We zetten daarom stevig in op uitbreiding van de biologische landbouw. We helpen boeren bij het omschakelen en geven hen een eerlijke vergoeding voor het beheren van ons landschap.”
“Overheden gaan daarom langjarige contracten aan met boeren en in Europa strijden we voor hoge milieunormen en voor Europese landbouwsubsidies die goede omgang met de natuur belonen.”
Strenge beperking van schadelijke stoffen en bescherming natuurgebieden
Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest wordt sterk beperkt, met speciale bescherming voor natuur- en waterwingebieden. Dit moet de waterkwaliteit verbeteren en de natuur beschermen tegen vervuiling.
Juridische verankering van natuurbescherming en dierenrechten
GroenLinks-PvdA wil de rechten van natuur en dieren steviger in de wet verankeren, zodat natuurbescherming afdwingbaar wordt en dierenwelzijn structureel wordt meegenomen in beleid.
“We verankeren de rechten voor de natuur en dieren juridisch steviger in de wet.”
Prioriteit aan natuurherstel en aanpak stikstof
Herstel van natuur krijgt prioriteit, met een gerichte aanpak van stikstofuitstoot en uitkoop van piekbelasters. Dit moet de natuur weer laten herstellen en ruimte creëren voor andere maatschappelijke doelen.
“Om de natuur te laten herstellen is het als eerste van belang piekbelasters gericht uit te kopen, te verplaatsen, of te begeleiden naar een vorm van landbouw die minder druk legt op de omgeving.”
“Naast teveel stikstof, leidt de natuur onder verdroging, teruglopende biodiversiteit, verslechterende waterkwaliteit, versnippering en overexploitatie. We starten een ambitieus programma om onze natuur op orde te brengen, zowel binnen als buiten beschermde natuurgebieden.”
NSC wil het natuurbeleid realistischer en flexibeler maken door minder te leunen op rekenmodellen en meer te sturen op daadwerkelijke natuurkwaliteit, met oog voor sociaal-economische gevolgen. Ze pleiten voor gebiedsgericht natuurherstel, wettelijke kwaliteitseisen voor beheerplannen, en meer ruimte voor agrarische initiatieven, terwijl ze Europese regels willen versoepelen waar nodig. De partij benadrukt het belang van biodiversiteit, robuuste natuurgebieden en compensatie bij verlies van kleine natuurgebieden.
Realistisch en flexibel natuurvergunningstelsel
NSC wil het natuurvergunningstelsel fundamenteel aanpassen, geïnspireerd door buurlanden, zodat de effecten van stikstof realistischer worden meegenomen en er meer bestuurlijke speelruimte is. Dit moet de impasse rond vergunningen doorbreken en boeren perspectief bieden.
“passen we het natuurvergunningstelsel fundamenteel aan. We doen dit mede op basis van de praktijk in naburige EU-landen, in het bijzonder Duitsland en Frankrijk. De effecten van stikstof op natuur worden hierin op een meer realistische manier meegenomen.”
“Dit betekent dat bij het afgeven van vergunningen er bestuurlijke speelruimte moet zijn om activiteiten toe te staan die maar weinig stikstof uitstoten.”
Gebiedsgerichte aanpak en wettelijke eisen voor natuurbeheer
De partij kiest voor een gebiedsgerichte aanpak van natuurherstel, met duidelijke rollen voor beheerders, provincies en onafhankelijke toezichthouders. Ze willen wettelijke kwaliteitseisen voor beheerplannen en natuurdoelanalyses, en afspraken over agrarisch natuurbeheer en ecosysteemdiensten.
“Bij de inspanningen voor natuurbehoud en -herstel laten we ons leiden door onderzoek en monitoring, met een duidelijke rollenscheiding tussen terreinbeheerder, provincie en een onafhankelijke toezichthouder. Hierbij wordt niet alleen naar stikstof gekeken, maar naar de complete actuele staat van de natuur. Aan beheerplannen en natuurdoelanalyses worden wettelijke kwaliteitseisen gesteld.”
“In en rond Natura 2000-gebieden nemen we gebiedsgerichte maatregelen om natuur te behouden of te herstellen. Het rijk maakt in dit kader afspraken met de provincies over agrarisch natuurbeheer, ecosysteemdiensten en het extensiveren of verplaatsen van bedrijven.”
Beschermen en versterken van biodiversiteit en natuurgebieden
NSC wil de kwaliteit van water, bodem en lucht verbeteren om natuur en biodiversiteit te beschermen, inzet op robuuste natuurgebieden, en natuurversterkend bouwen als norm. Ze willen ook compensatie bij verlies van kleine natuurgebieden en meer flexibiliteit in regelgeving.
“We beschermen natuur en biodiversiteit door de kwaliteit van water, bodem en lucht te verbeteren. We zetten ons in voor robuuste natuurgebieden en het in stand houden van bedreigde dieren en planten.”
“Natuurversterkend bouwen wordt de nieuwe norm, zowel op bedrijventerreinen als bij nieuw te ontwikkelen woonwijken.”
“Het redden van een ‘snippernatuur’ moet, mede in het licht van het veranderende klimaat en toenemende verdroging, ruimtelijk kunnen worden afgewogen tegen andere sociale en maatschappelijke opgaven. Een voorwaarde is dat de instandhoudingsdoelen worden gerespecteerd en dat als er snippernatuur plaats moet maken, dit in een ander gebied wordt gecompenseerd. Dit vraagt om meer flexibiliteit in Europese en nationale regelgeving.”
Meer ruimte voor agrarische collectieven en tegen gedwongen uitkoop
De partij wil regionale grondmobiliteit faciliteren, rechtszekerheid voor grondeigenaren waarborgen, en agrarische collectieven het recht geven om beheer van kleinere natuurgebieden over te nemen. Gedwongen uitkoop wordt afgewezen.
“We faciliteren regionale grondmobiliteit, waarbij we de rechtszekerheid en rechtsbescherming voor grondeigenaren borgen. We zijn tegen gedwongen uitkoop.”
“Er komt een ‘right to challenge’ voor agrarische collectieven om het beheer van kleinere natuurgebieden over te nemen van beheerders van natuurterreinen.”
Het CDA wil natuurbeleid vooral richten op het versterken van biodiversiteit en natuurkwaliteit, met nadruk op emissievermindering en gebiedsgerichte aanpak. Ze pleiten voor samenwerking tussen agrariërs, natuurorganisaties en overheden, herverdeling en robuustere verbinding van natuurgebieden, en meer middelen voor natuurbeheer. Het beleid moet uitvoerbaar zijn, bijdragen aan natuurherstel en rekening houden met regionale verschillen.
Emissievermindering als kern van natuurbeleid
Het CDA verschuift de focus van natuurbeleid naar het verminderen van emissies (zoals stikstof) in plaats van het sturen op een vast percentage natuurareaal. Dit moet leiden tot effectiever natuurherstel en meer ruimte voor vergunningverlening, terwijl biodiversiteit wordt versterkt.
“Wetgeving (Omgevingswet met daarin de omgevingswaarden, gebaseerd op de KDW’s) moet gericht zijn op emissievermindering in plaats van sturing op een percentage natuurareaal onder de KDW.”
“Natuurdoelanalyses worden gebruikt als ecologische analyse ter ondersteuning van provinciale besluitvorming voor natuurbeleid en voor de keuze van maatregelen voor natuurherstel.”
Robuustere, beter verbonden natuurgebieden
Het CDA wil bestaande natuurgebieden herverdelen en beter verbinden om de biodiversiteit te versterken en ecosystemen minder kwetsbaar te maken. Dit betekent niet per se meer natuur, maar effectievere inrichting en beheer.
“We willen een herverdeling van de oppervlakte van natuurgebieden. Het verruilen van natuur om robuustere natuurgebieden mogelijk te maken moet standaardpraktijk worden. We streven naar beter verbonden gebieden, waarbij de bestaande oppervlakte natuur wordt gewaarborgd, de leefruimte voor flora en fauna wordt vergroot en de biodiversiteit en ecosystemen minder kwetsbaar worden voor verstoring.”
Gebiedsgerichte en regionale aanpak
Het CDA benadrukt dat natuurbeleid maatwerk vereist, met aandacht voor regionale verschillen in bodem, natuurtype en omgeving. Dit moet zorgen voor uitvoerbaarheid en effectiviteit van natuurherstel.
“Wij willen een robuuste zonering van landbouw-, natuur- en watergebieden waarmee rekening wordt gehouden met de regionale verschillen in bodem en natuurtype.”
Meer middelen en samenwerking voor natuurbeheer
Het CDA wil meer geld en structurele samenwerking voor natuurbeheer, waarbij natuurorganisaties én agrariërs een grotere rol krijgen. Natuurbeheer moet een integraal deel worden van het verdienmodel van agrarische bedrijven.
“Er gaat meer geld naar natuurbeheer en contracten voor natuurbeheer. Natuur- en terreinbeheerorganisaties moeten een sterkere rol krijgen. Hierbij hoort ook een betere verantwoording over het beheer en de besteding van de middelen, zoals ook gebeurt bij de ANLb-gelden. Ook agrarische bedrijven moeten een grotere rol krijgen bij het beheer van natuur. Natuurbeheer moet een integraal deel worden van het verdienvermogen van deze bedrijven.”
Evaluatie en aanpassing van Natura 2000-gebieden
Het CDA wil kritisch kijken naar de huidige Natura 2000-gebieden en evalueren of de wettelijke doelen nog haalbaar zijn, met het oog op effectiviteit en uitvoerbaarheid van het natuurbeleid.
“Het CDA pleit voor een evaluatie van de Natura 2000-gebieden om te zien of de doelen van de wet nog kunnen worden bereikt.”
DENK wil de Nederlandse natuur actief beschermen door te investeren in natuurgebieden, het verminderen van schadelijke stoffen en het handhaven van stikstofdoelen. Ze koppelen natuurbeleid direct aan landbouw, duurzaamheid en gezondheid, met nadruk op concrete maatregelen zoals strengere regels voor bestrijdingsmiddelen en meer financiële middelen voor natuurbehoud.
Investeren in en beschermen van natuurgebieden
DENK ziet het beschermen van natuur als een verplichting en wil investeren in natuurgebieden zodat Nederlanders ervan kunnen genieten. Ze willen schadelijke stoffen sneller verbieden en natuurbeleid koppelen aan gezondheid en duurzaamheid.
“Meer investeren in onze natuurgebieden. Wij willen dat Nederlanders kunnen genieten van prachtige natuur en wij staan voor investeringen om onze natuur te beschermen. Schadelijke stoffen en bestrijdingsmiddelen, zoals PFAS, worden sneller verboden.”
“DENK staat voor de bescherming van onze natuur. Wij zien het als een verplichting om goed om te gaan met onze leefomgeving.”
Handhaven en versterken van stikstofreductie in landbouw
DENK erkent de impact van landbouw op natuur en wil de stikstofuitstoot verminderen door handhaving van bestaande doelen en het stimuleren van vrijwillige uitkoopregelingen. Gedwongen uitkoop wordt als uiterste middel niet uitgesloten.
“Handhaving van de doelen om de stikstofuitstoot te verminderen. Wij gaan inzetten op vrijwillige uitkoopregelingen in de landbouw, waarbij als ultimum remedium gedwongen uitkoop niet door ons wordt uitgesloten.”
Strengere regels en investeringen voor dierwaardige landbouw
Om de natuur te beschermen en de landbouw te vergroenen, wil DENK strengere regels en meer investeringen in innovatieve, dierwaardige landbouwbedrijven.
“Bewezen en effectieve innovaties in de landbouw die tot vergroening leiden moeten worden ondersteund. Wij staan ook voor strengere regels en meer investeringen in dierwaardigere bedrijven.”
Natuur als uitgangspunt bij internationale handel
DENK verbindt natuurbeleid aan internationale handel en stelt dat het beschermen van de natuur een harde voorwaarde moet zijn bij handelsverdragen.
“Bij handelsverdragen en handelsbeleid zijn fairtrade, mensenrechten en het beschermen van de natuur harde uitgangspunten.”
50PLUS pleit voor een herziening van het natuurbeleid, waarbij de nadruk ligt op grotere, aaneengesloten natuurgebieden en minder focus op kleine gebieden. Ze willen daarnaast gevaarlijke dieren zoals de wolf weren en Natura 2000-gebieden anders indelen, met behoud van rentmeesterschap voor toekomstige generaties.
Herziening Natura 2000-gebieden en focus op grote natuurgebieden
50PLUS vindt dat het huidige natuurbeleid te veel gericht is op kleine natuurgebieden en wil de indeling van Natura 2000-gebieden herzien. Ze bepleiten grotere, aaneengesloten en grensoverschrijdende natuurgebieden, omdat dit volgens hen effectiever is voor natuurbehoud en minder belastend voor economie en samenleving.
“Herziening van de indeling van Natura 2000-gebieden. Grote aaneengesloten en grensoverschrijdende natuurgebieden worden bevorderd en er wordt minder obsessief omgegaan met kleine natuurgebieden.”
Weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf
50PLUS wil gevaarlijke dieren, specifiek de wolf, weren uit Nederland. Ze zien de aanwezigheid van de wolf als onwenselijk in een dichtbevolkt land en willen hiermee de veiligheid van mens en dier waarborgen.
“Het weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf uit ons dichtbevolkt land.”
Natuurbeleid als generatieproject en rentmeesterschap
Het natuurbeleid van 50PLUS is ingebed in het idee van rentmeesterschap: het beschermen van het milieu als verantwoordelijkheid voor huidige én toekomstige generaties. Dit benadrukt hun visie op duurzaamheid en intergenerationele rechtvaardigheid.
“Bescherming van het milieu als generatieproject: rentmeesterschap voor degenen die na ons komen, met inzet van ervaring en betrokkenheid op landelijk én op gemeentelijk niveau.”
Kritiek op huidig natuurbeleid en pleidooi voor correctie
50PLUS uit stevige kritiek op het huidige natuurbeleid, dat volgens hen slecht doordacht en uitgevoerd is en negatieve economische gevolgen heeft. Ze pleiten voor nieuwe, effectievere maatregelen.
“Slecht doordachte en slecht uitgevoerde plannen op het terrein van energie, klimaat, stikstof en natuurbeleid, hebben ervoor gezorgd dat Nederland zijn aansluiting bij de economische top van de wereld dreigt kwijt te raken.”
De VVD wil natuurbeleid combineren met economische groei en ondernemerschap, waarbij natuurdoelen worden afgewogen tegen andere belangen. Ze pleiten voor een pragmatische uitvoering van Europese natuurwetgeving, meer ruimte voor ondernemers om bij te dragen aan natuurherstel, en effectiever natuurbeheer op basis van verbeterde analyses. De partij wil af van een eenzijdige focus op stikstof en pleit voor beleid dat uitgaat van de feitelijke staat van de natuur.
Natuurdoelen afwegen tegen andere belangen
De VVD vindt dat natuurdoelen niet absoluut moeten zijn, maar altijd moeten worden afgewogen tegen economische en maatschappelijke belangen. Ze willen dat ondernemers en bedrijven actief kunnen bijdragen aan natuurherstel en biodiversiteit, zonder dat dit ten koste gaat van economische ontwikkeling.
“Zo gaan we de achteruitgang van de biodiversiteit in Nederland tegen en geven wij uitvoering aan de Europese Natuurherstelwet, waarbij natuurdoelen moeten worden afgewogen tegen andere belangen. Natuur en economie kunnen elkaar juist versterken.”
Effectiever en pragmatischer natuurbeheer
De partij wil natuurbeheer baseren op verbeterde, meer omgevingsgerichte analyses en pleit voor samenwerking met boeren, jagers en natuurbeheerders. Ze willen invasieve exoten bestrijden en natuurdoelanalyses verbeteren door meer rekening te houden met lokale omstandigheden.
“Ook zorgen we voor effectief fauna-, natuur- en landschapsbeheer, samen met boeren, jagers en natuurbeheerders. Natuurdoelanalyses zijn belangrijk om richting te geven aan effectief natuurbeheer en het halen van natuurdoelen. We willen dat deze analyses verbeteren, bijvoorbeeld door deze aan te vullen met gegevens over de omgeving zoals de bodem.”
“Invasieve exoten zoals de Amerikaanse rivierkreeft moeten effectief bestreden worden.”
Af van eenzijdige stikstofnormen, focus op feitelijke staat natuur
De VVD wil af van een beleid dat alleen op stikstofnormen stuurt en pleit ervoor om de feitelijke staat van de natuur leidend te maken bij vergunningverlening. Dit moet ruimte bieden voor economische ontwikkeling én natuurherstel.
“En uiteindelijk moeten we af van de eenzijdige focus op stikstof door niet stikstofnormen maar de feitelijke staat van de natuur, vastgesteld op basis van onafhankelijke en langdurige monitoring, leidend te maken bij vergunningverlening, zodat economie én natuur in Nederland weer kunnen bloeien.”