Verkiezingsprogramma's 2025 overnaturalisatie
De VVD beschouwt het verkrijgen van het Nederlanderschap via naturalisatie als een uitzonderlijk voorrecht en wil de eisen hiervoor aanzienlijk verzwaren. De partij stelt voor de termijn te verdubbelen, de taaleis te verhogen, inkomens- en opleidingseisen toe te voegen, en strengere voorwaarden te stellen aan het gebruik van sociale voorzieningen en justitiële antecedenten. Hiermee wil de VVD waarborgen dat alleen goed geïntegreerde, zelfstandige en loyale migranten Nederlander kunnen worden.
Fors strengere eisen voor naturalisatie
De VVD vindt dat het Nederlanderschap een blijvend recht geeft op voorzieningen en bescherming, en dat daar zwaardere eisen tegenover moeten staan. De partij wil de standaardtermijn voor naturalisatie verdubbelen naar tien jaar, de taaleis verhogen naar het niveau van de werkvloer, inkomens- of opleidingseisen invoeren, eisen dat aanvragers niet overmatig gebruikmaken van sociale voorzieningen en geen strafblad hebben, en de bewijslast bij de aanvrager leggen. Uitzonderingen zijn alleen mogelijk bij aantoonbare beperkingen.
“Wij willen in ieder geval de standaardtermijn verdubbelen naar tien jaar, de taaleis verhogen naar het basisniveau voor de werkvloer, voor volwassenen een inkomens- of opleidingseis introduceren, de eis stellen dat een aanvrager niet overmatig aanspraak heeft gemaakt op sociale voorzieningen en de eis stellen dat een aanvrager niet in aanraking met justitie mag zijn geweest. De bewijslast ligt bij de aanvrager.”
“Daarom willen wij de eisen voor naturalisatie fors aanscherpen.”
“Het verkrijgen van het Nederlanderschap is een enorme gunst. Door het Nederlanderschap krijgt een migrant namelijk – voor altijd – onder meer allerlei rechten en toegang tot voorzieningen. Daar mag behoorlijk wat tegenover staan, waarbij het belang van de Nederlandse samenleving zwaar mee mag wegen.”
Hogere taaleis voor naturalisatie
De VVD beschouwt beheersing van de Nederlandse taal als essentieel voor volwaardige deelname aan de samenleving. Daarom wil de partij de taaleis voor naturalisatie verhogen naar het basisniveau voor de werkvloer en een einde maken aan vrijstellingen of alternatieve routes.
“Daarom willen wij de taaleis voor naturalisatie verhogen naar het basisniveau voor de werkvloer.”
“Het is onacceptabel dat migranten die onvoldoende Nederlands spreken Nederlander mogen worden. Daarom willen wij de taaleis voor naturalisatie verhogen naar het basisniveau voor de werkvloer.”
“We verhogen de taaleis voor naturalisatie naar het basisniveau voor de werkvloer.”
Verplichte afstand van oorspronkelijke nationaliteit
De VVD blijft eisen dat migranten bij naturalisatie afstand doen van hun oorspronkelijke nationaliteit, waarmee dubbele nationaliteit zoveel mogelijk wordt voorkomen.
“blijft om van migranten te eisen dat zij afstand doen van hun oorspronkelijke nationaliteit bij naturalisatie.”
JA21 wil de eisen voor naturalisatie aanzienlijk aanscherpen, met als doel het verkrijgen van het Nederlanderschap moeilijker te maken en sterker te selecteren op integratie en loyaliteit aan Nederlandse waarden. De partij pleit voor een langere verblijfsduur, strengere integratie-eisen, en meer juridische ruimte om naturalisatie te weigeren bij vermoedens van onverenigbare ideologieën. Ook wil JA21 naturalisatie kunnen weigeren of intrekken bij (vermoedens van) radicalisering of crimineel gedrag.
Strengere eisen en langere wachttijd voor naturalisatie
JA21 vindt dat het Nederlanderschap niet vanzelfsprekend moet zijn en wil de eisen voor naturalisatie fors verhogen. De partij ziet het paspoort als meer dan een reisdocument en wil dat alleen mensen die aantoonbaar integreren en de Nederlandse cultuur omarmen, in aanmerking komen. De verblijfsduur voor naturalisatie moet worden verlengd naar minimaal tien jaar.
“De eisen voor naturalisatie aanscherpen: pas na minstens tien jaar rechtmatig verblijf.”
“Een Nederlands paspoort is immers zoveel meer dan alleen een simpel reisdocument. De eisen voor het inburgeringsexamen dienen daarom aangescherpt te worden met een nadrukkelijke focus op het integratiepotentieel.”
Naturalistie weigeren bij onverenigbare ideologie of parallelle samenleving
JA21 wil meer juridische mogelijkheden om naturalisatie te weigeren als er een gegrond vermoeden is dat iemand een ideologie aanhangt die haaks staat op de Nederlandse manier van leven, of streeft naar een parallelle samenleving. Dit wordt vergeleken met bestaande gronden voor afwijzing zoals oorlogsmisdaden.
“Meer juridische ruimte creëren om naturalisatie af te wijzen bij een gegrond vermoeden van een ideologie die haaks staat op onze manier van leven of het streven naar een parallelle samenleving, vergelijkbaar met afwijzingen op grond van 1F (oorlogsmisdaden en misdaden tegen de vrede of menselijkheid).”
Denaturalisatie en uitzetting bij terrorisme
JA21 wil het Nederlanderschap kunnen intrekken (denaturalisatie) en uitzetting toepassen bij terroristen, ook als dit tot staatloosheid leidt. Dit geldt met name voor mensen met een dubbele nationaliteit of uitgereisde terroristen.
BBB noemt "naturalisatie" nauwelijks expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar koppelt het onderwerp aan een strengere benadering van verblijfsrecht en integratie. De partij wil de IND efficiënter maken en stelt strengere eisen aan het verkrijgen van een permanente verblijfsstatus, waarmee naturalisatie indirect wordt bemoeilijkt. De kern van hun visie is dat alleen goed geïntegreerde migranten, die aan strikte voorwaarden voldoen, in aanmerking mogen komen voor langdurig verblijf en uiteindelijk naturalisatie.
Strengere eisen voor permanente verblijfsstatus (en dus naturalisatie)
BBB wil het verkrijgen van een permanente verblijfsvergunning (en daarmee de route naar naturalisatie) fors beperken. Dit doen ze door de geldigheidsduur van tijdelijke asielvergunningen te verkorten en de mogelijkheid tot een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd af te schaffen. Hiermee wordt naturalisatie voor asielmigranten vrijwel onmogelijk gemaakt, tenzij beleid wordt aangepast.
“Deze maakt verkorting van de geldigheidsduur van de tijdelijke asielvergunning van vijf naar drie jaar mogelijk. Deze zorgt voor het afschaffen van de mogelijkheid om een asielvergunning voor onbepaalde tijd te verkrijgen. Waarmee de permanente verblijfsvergunning vervalt.”
Efficiëntere en strengere IND-procedures
BBB koppelt naturalisatie aan een snellere en strengere uitvoering door de IND, zodat alleen migranten die aan alle eisen voldoen, kunnen doorstromen naar langdurig verblijf en naturalisatie.
“Alleen met een efficiënte Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) kunnen asielprocedures sneller en effectiever.”
Strikte integratie- en taaleisen als voorwaarde
Hoewel niet expliciet aan naturalisatie gekoppeld, maakt BBB duidelijk dat beheersing van de Nederlandse taal en actieve participatie in de samenleving harde voorwaarden zijn voor migranten die willen blijven. Dit impliceert dat naturalisatie alleen mogelijk is voor wie aan deze eisen voldoet.
“Migranten dienen een verplichte taalcursus te volgen en minimaal B1-niveau te behalen.”
“Nieuwkomers moeten een bijdrage leveren aan ons land. Binnen een jaar volgt iemand een opleiding, doet vrijwilligerswerk of heeft een betaalde baan. Wie dat weigert, wordt gekort op uitkeringen en toeslagen.”
BVNL wil de naturalisatie tot Nederlander aanzienlijk bemoeilijken door de termijn voor het aanvragen van het Nederlands paspoort te verdubbelen naar 10 jaar en strenge eisen te stellen aan integratie, taalbeheersing en economische zelfredzaamheid. Personen die niet voldoen aan deze eisen of zich misdragen, verliezen het recht op naturalisatie of verblijfsvergunning. Het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit wordt zo een uitzonderlijk en voorwaardelijk proces.
Termijn voor naturalisatie verlengen naar 10 jaar
BVNL wil dat immigranten pas na 10 jaar, in plaats van 5 jaar, een Nederlands paspoort kunnen aanvragen. Hiermee wil de partij het proces van naturalisatie aanzienlijk vertragen en ontmoedigen, om zo de drempel tot het verkrijgen van het Nederlanderschap te verhogen.
“Het aanvragen van een Nederlands paspoort kan pas na 10 jaar, in plaats van na 5 jaar.”
Strenge voorwaarden voor naturalisatie: taal, werk en zelfredzaamheid
BVNL koppelt het recht op naturalisatie aan strikte eisen op het gebied van integratie, taalbeheersing en economische zelfstandigheid. Wie niet werkt, de taal niet leert of financieel afhankelijk blijft, wordt uitgesloten van het Nederlanderschap.
“Immigranten die zich blijvend willen vestigen in Nederland, en kunnen werken maar dit weigeren, en die niet financieel redzaam zijn, worden Nederland uitgezet en verliezen elk zicht op het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit.”
Intrekken verblijfsvergunning/nationaliteit bij misdragingen
BVNL stelt dat immigranten die binnen 5 jaar na het verkrijgen van hun verblijfsvergunning een misdrijf plegen, hun verblijfsvergunning verliezen. Ook bij andere ernstige misdragingen (zoals haatzaaien of vrouwenbesnijdenis) kan het Nederlanderschap worden ingetrokken.
“Immigranten die binnen 5 jaar na toekenning van hun verblijfsvergunning veroordeeld worden voor een misdrijf, verliezen hun verblijfsvergunning.”
“Op meewerken aan vrouwenbesnijdenissen, in de breedste zin des woords, komt een minimale onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 4 jaar. Daaronder wordt tevens begrepen het naar het buitenland brengen van het slachtoffer. Elke betrokkene met een dubbele verblijfstitel verliest de Nederlandse.”
FVD wil naturalisatie (het verkrijgen van het Nederlandse staatsburgerschap) voor nieuwkomers tien jaar lang volledig stopzetten, met uitzondering van huwelijkspartners en kinderen van Nederlandse ouders. Ze koppelen dit aan een bredere visie waarin de waarde van het Nederlanderschap moet worden hersteld en migratie sterk wordt beperkt; tijdelijke migranten krijgen geen uitzicht op naturalisatie.
Tienjarige stop op naturalisatie
FVD stelt voor om gedurende tien jaar geen nieuwe Nederlandse paspoorten te verstrekken aan migranten, behalve aan huwelijkspartners en kinderen van Nederlandse ouders. Dit moet de waarde van het Nederlanderschap herstellen en de instroom van nieuwe staatsburgers beperken.
“We verstrekken tien jaar lang geen nieuwe Nederlandse paspoorten, behalve aan huwelijkspartners en kinderen geboren uit Nederlandse ouders, zodat nationaliteit weer waarde krijgt.”
“Met een naturalisatiestop van tien jaar en een GreenCard-systeem voor tijdelijke, waardevolle arbeidsmigranten.”
“Daarnaast voeren we een tienjarige stop op naturalisaties in...”
Geen uitzicht op naturalisatie voor tijdelijke arbeidsmigranten
FVD wil een GreenCard-model invoeren waarbij tijdelijke arbeidsmigranten geen mogelijkheid krijgen om te naturaliseren. Dit voorkomt dat tijdelijke migratie automatisch leidt tot permanent verblijf en staatsburgerschap.
“...zodat alleen economisch waardevolle migranten - die cultureel compatibel zijn - tijdelijk kunnen bijdragen zonder uitzicht op naturalisatie.”
De ChristenUnie vindt dat naturalisatie geen automatisch recht is na verblijf, maar een verdiende stap die actieve maatschappelijke bijdrage, beheersing van de Nederlandse taal en onderschrijving van grondwettelijke waarden vereist. Ze willen de eisen voor naturalisatie waar nodig aanscherpen, maar tonen mildheid voor mensen die wel willen maar niet kunnen voldoen. Het recht op Nederlanderschap is dus voorbehouden aan wie daadwerkelijk integreert en bijdraagt aan de samenleving.
Strengere eisen voor naturalisatie en geen automatisch recht
De ChristenUnie stelt dat naturalisatie niet vanzelfsprekend volgt op verblijf, maar afhankelijk is van actieve participatie, taalbeheersing en het onderschrijven van Nederlandse waarden. Ze willen de bestaande eisen kritisch bekijken en waar nodig aanscherpen, om te waarborgen dat nieuwe Nederlanders daadwerkelijk integreren. Tegelijkertijd tonen ze begrip voor mensen die door omstandigheden niet aan alle eisen kunnen voldoen.
“Het recht op bescherming leidt niet automatisch na een aantal jaar tot het recht op Nederlanderschap. Daarbij zijn we mild voor hen die wel willen, maar niet kunnen.”
“Daarom kijken we kritisch naar de bestaande eisen en scherpen we deze waar nodig aan.”
“Het spreken van het Nederlands en het onderschrijven van de waarden zoals vastgelegd in de grondwet is daarvoor randvoorwaarde.”
De SGP wil de eisen voor naturalisatie aanzienlijk verzwaren: de termijn wordt verlengd naar tien jaar, de taaleis gaat omhoog naar B1-niveau, en er komen expliciete voorwaarden tegen antisemitisme. Naturalisatie wordt gezien als een serieuze stap die pas na langdurige integratie en het onderschrijven van Nederlandse kernwaarden mogelijk moet zijn.
Termijn voor naturalisatie verlengen en taaleis verhogen
De SGP vindt dat naturalisatie pas na een langere periode en met betere taalbeheersing mogelijk moet zijn, om zo de integratie te bevorderen en de waarde van het Nederlanderschap te onderstrepen.
“De termijn voor naturalisatie wordt verlengd naar tien jaar en de taaleis gaat omhoog naar B1-niveau.”
Strenge voorwaarden tegen antisemitisme bij naturalisatie
De partij stelt expliciet dat antisemitisme een weigerings- of intrekkingsgrond moet zijn voor naturalisatie, en dat aspirant-burgers afstand moeten doen van antisemitische ideeën.
“De SGP wil in de wet vastleggen dat aspirant-burgers expliciet afstand doen van antisemitische ideeën (inclusief ontkenning van Israëls bestaansrecht) als voorwaarde voor naturalisatie.”
“Antisemitisme wordt zwaar meegewogen als weigerings- of intrekkingsgrond in de asiel- en inburgeringsprocedure, bij de aanvraag van een tijdelijke en permanente verblijfsvergunning en in de naturalisatieprocedure.”
50PLUS stelt als duidelijke voorwaarde voor naturalisatie dat men de Nederlandse taal beheerst. Het programma benadrukt dat nieuwe Nederlanders niet alleen rechten, maar ook plichten hebben, en koppelt naturalisatie expliciet aan taalvaardigheid als integratievoorwaarde.
Beheersing van de Nederlandse taal als voorwaarde voor naturalisatie
50PLUS vindt dat het beheersen van de Nederlandse taal essentieel is om Nederlander te kunnen worden. Hiermee wil de partij integratie bevorderen en waarborgen dat nieuwe Nederlanders volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. Dit standpunt adresseert het probleem van onvoldoende integratie en taalachterstand bij nieuwkomers.
BIJ1 ziet naturalisatie als een middel om historisch onrecht te herstellen en pleit voor een toegankelijke procedure voor mensen uit voormalige koloniën om de Nederlandse nationaliteit te verkrijgen. Daarnaast wil de partij het recht op dubbele nationaliteit verruimen en het actief en passief stemrecht direct beschikbaar maken voor vluchtelingen en migranten. Hun visie is gericht op inclusie, herstel van koloniale schade en het wegnemen van barrières voor volwaardig burgerschap.
Toegankelijke naturalisatie voor mensen uit voormalige koloniën
BIJ1 erkent het koloniale verleden van Nederland en wil via een toegankelijke naturalisatieprocedure het historisch onrecht deels herstellen. Dit standpunt richt zich specifiek op mensen uit voormalige koloniën, die eenvoudiger de Nederlandse nationaliteit moeten kunnen verkrijgen.
“Mensen uit voormalige koloniën krijgen via een toegankelijk procedure het recht op de Nederlandse nationaliteit, waarmee historisch onrecht deels wordt hersteld.”
Verruiming dubbele nationaliteit en direct stemrecht
De partij wil dat vluchtelingen en migranten direct actief en passief stemrecht krijgen, en dat het mogelijk wordt om een dubbele nationaliteit te hebben of te behouden. Dit verlaagt de drempel tot volwaardig burgerschap en erkent het belang van meervoudige identiteiten.
“Vluchtelingen en migranten moeten ook direct gebruik kunnen maken van deze rechten, en niet pas na 5 jaar. Daarbij worden de mogelijkheden om een dubbele nationaliteit te hebben of te behouden verbreed: een dubbele identiteit heeft meerwaarde en mag niet worden onderdrukt.”
NSC wil de eisen voor naturalisatie (het verkrijgen van het Nederlanderschap) aanscherpen, met nadruk op het beheersen van de Nederlandse taal en het omarmen van de democratische rechtsstaat. De partij stelt voor het taalniveau te verhogen naar B1 en nieuwkomers bij naturalisatie een begrijpelijke versie van de Grondwet te geven. De kern van hun visie is dat naturalisatie pas mogelijk is na succesvolle integratie en actieve deelname aan de samenleving.
Taaleis voor naturalisatie verhogen naar B1-niveau
NSC vindt het essentieel dat nieuwkomers de Nederlandse taal goed beheersen voordat zij Nederlander kunnen worden. Hiermee willen ze integratie bevorderen en waarborgen dat nieuwe staatsburgers de principes van de Nederlandse democratische rechtsstaat begrijpen en omarmen.
“We willen de taaleis voor nieuwkomers aanscherpen naar B1-niveau. Mensen die het Nederlanderschap krijgen, ontvangen daarbij een begrijpelijk geschreven publieksversie van de Grondwet.”
Begrijpelijke Grondwet bij verkrijgen Nederlanderschap
Bij naturalisatie ontvangen nieuwe Nederlanders een begrijpelijke versie van de Grondwet, zodat zij hun rechten en plichten beter begrijpen. Dit moet bijdragen aan burgerschapsvorming en het besef van de kernwaarden van de Nederlandse samenleving.
“Mensen die het Nederlanderschap krijgen, ontvangen daarbij een begrijpelijk geschreven publieksversie van de Grondwet.”
De PVV wil naturalisatie voor vreemdelingen aanzienlijk beperken en strenger maken. Zij pleiten voor het pas toestaan van naturalisatie na 15 jaar legaal verblijf en willen het mogelijk maken om mensen met een dubbele nationaliteit te 'gedenaturaliseren' bij ernstige criminaliteit. De partij ziet naturalisatie als een privilege dat alleen na langdurige, onberispelijke aanwezigheid in Nederland mag worden verleend.
Naturalisatie pas na 15 jaar legaal verblijf
De PVV wil de toegang tot het Nederlanderschap aanzienlijk bemoeilijken door de termijn voor naturalisatie te verlengen naar 15 jaar legaal verblijf. Hiermee willen ze voorkomen dat nieuwkomers snel volwaardig burger worden en zo de drempel verhogen voor het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit.
“Naturalisatie pas na 15 jaar legaal verblijf”
Gedenaturaliseren en uitzetten bij ernstig misdrijf
De PVV stelt voor om mensen met een dubbele nationaliteit die veroordeeld zijn voor een ernstig misdrijf, hun Nederlanderschap te ontnemen (gedenaturaliseren) en hen uit te zetten. Dit moet volgens de partij bijdragen aan de veiligheid en het tegengaan van dubbele loyaliteiten.
“Mensen met een dubbele nationaliteit die zijn veroordeeld voor één ernstig misdrijf, worden na het uitzitten van de straf gedenaturaliseerd en moeten Nederland verlaten”
De Partij voor de Dieren (PvdD) noemt het begrip "naturalisatie" niet expliciet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen over het verkrijgen van het Nederlanderschap. Wel pleit de partij voor een humaan en inclusief migratie- en verblijfsbeleid, met nadruk op snelle integratie en gelijke rechten voor migranten en vluchtelingen. De focus ligt op het waarborgen van mensenrechten, het tegengaan van discriminatie en het bieden van perspectief aan mensen met een verblijfsvergunning, maar zonder expliciete voorstellen over naturalisatie.
Snelle en volledige participatie na verblijfsvergunning
De PvdD vindt dat mensen die een verblijfsvergunning krijgen, snel en volledig moeten kunnen deelnemen aan de maatschappij. Dit standpunt adresseert het probleem van langdurige onzekerheid en uitsluiting van nieuwkomers, en is relevant voor naturalisatie omdat snelle integratie vaak een voorwaarde is voor het verkrijgen van het Nederlanderschap. Echter, het programma blijft vaag over het daadwerkelijke naturalisatieproces.
“Zodra mensen een verblijfsvergunning krijgen, moeten ze snel en volledig mee kunnen doen in de maatschappij.”
Gelijke rechten en toegang tot voorzieningen, los van nationaliteit
De partij pleit voor gelijke toegang tot basisvoorzieningen en rechten, ongeacht nationaliteit of verblijfsstatus. Hoewel dit niet direct over naturalisatie gaat, raakt het aan de discussie over gelijke behandeling van mensen die (nog) geen Nederlander zijn.
“Toegang tot voedselbanken en daklozenopvang wordt losgekoppeld van nationaliteit en verblijfsstatus.”
D66 noemt "naturalisatie" slechts zijdelings in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen om het naturalisatieproces te veranderen of te versnellen. De partij richt zich vooral op snellere en zorgvuldige procedures bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), maar werkt dit niet uit tot een expliciet naturalisatiebeleid. D66 benadrukt het belang van een menselijke maat en snelle duidelijkheid voor nieuwkomers, maar blijft vaag over naturalisatie als einddoel.
Snellere en zorgvuldige procedures bij de IND
D66 wil dat migratie- en asielprocedures sneller en zorgvuldiger verlopen, met voldoende financiering voor de IND, maar noemt naturalisatie alleen als onderdeel van de naam van de dienst. Er worden geen specifieke maatregelen of hervormingen voor het naturalisatieproces zelf genoemd. De focus ligt op het verbeteren van de algemene dienstverlening en het verkorten van wachttijden.
“We zorgen voor stabiele en voldoende financiering van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en organisaties die vluchtelingen ondersteunen bij procedures.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma