Verkiezingsprogramma's 2025 overmultiationals
JA21 noemt multinationals niet expliciet in het verkiezingsprogramma, maar hun fiscale en economische voorstellen zijn relevant voor grote bedrijven. De partij pleit voor een eenvoudiger en lager vennootschapsbelastingtarief, het afschaffen van uitzonderingen en een overstap naar kasstroombelasting, waarmee ook multinationals te maken krijgen. JA21 wil het belastingstelsel vereenvoudigen en lasten verlagen om ondernemerschap te stimuleren, zonder aparte voordelen voor multinationals.
Eén vennootschapsbelastingtarief en kasstroombelasting
JA21 wil het huidige complexe systeem met verschillende tarieven en uitzonderingen vervangen door één helder vennootschapsbelastingtarief en een kasstroombelasting. Dit raakt multinationals direct, omdat zij nu vaak profiteren van uitzonderingen en complexe regelingen. De partij wil zo een eerlijker en eenvoudiger systeem creëren dat ondernemerschap stimuleert, zonder specifieke voordelen voor grote bedrijven.
“ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Een einde maken aan de grote hoeveelheid uitzonderingen en regelingen die het huidige systeem zo complex maken.”
“Een kasstroombelasting invoeren waarin we overstappen van een belasting op boekhoudkundige winst naar een belasting op netto kasstromen.”
Minder fiscale constructies en alleen werkelijk rendement belasten
JA21 wil fiscale constructies en fictieve berekeningen afschaffen, zodat alleen werkelijk rendement wordt belast. Dit raakt ook multinationals die gebruikmaken van fiscale optimalisatie. Het doel is een transparanter en eerlijker belastingstelsel dat ondernemerschap stimuleert en belastingontwijking tegengaat.
“We schaffen onnodige constructies af, schrappen fictieve berekeningen en belasten voortaan alleen werkelijk rendement in box 3.”
BVNL wil multinationals behouden voor Nederland door het vestigingsklimaat te verbeteren, onder meer via belastingverlagingen zoals het afschaffen van de dividendbelasting. Tegelijkertijd benadrukt BVNL dat multinationals hun "fair share" aan belastingen moeten betalen en dat machtsconcentraties bij grote bedrijven moeten worden voorkomen. De partij ziet multinationals als belangrijk voor de economie en werkgelegenheid, maar wil belastingontwijking en te grote machtsposities tegengaan.
Vestigingsklimaat verbeteren om multinationals te behouden
BVNL vindt het belangrijk dat grote Nederlandse bedrijven zoals Shell, Unilever, Heineken, Philips en ASML in Nederland blijven vanwege hun bijdrage aan banen en de economie. Ze willen het vestigingsklimaat aantrekkelijker maken door belastingen te verlagen, waaronder het afschaffen van de dividendbelasting en het verlagen van de vennootschapsbelasting.
“BVNL wil Nederlandse multinationals zoals Shell, Unilever, Heineken, Philips en ASML in Nederland houden, mede omdat deze bedrijven voor heel veel banen zorgen. Het is een slechte ontwikkeling dat bedrijven Nederland ontvluchten vanwege het deplorabele vestigingsklimaat. Mede daarom pleit BNVL voor de afschaffing van de dividendbelasting en een forse verlaging van de vennootschapsbelasting.”
Multinationals moeten een “fair share” aan belasting betalen
Hoewel BVNL het vestigingsklimaat wil verbeteren, stelt de partij dat multinationals niet via constructies belasting mogen ontwijken en hun eerlijke deel moeten bijdragen. Dit standpunt adresseert het probleem van belastingontduiking door grote bedrijven.
“Daar staat tegenover dat ook multinationals een “fair share” aan belastingen moeten betalen en niet via belastingconstructies belasting kunnen ontduiken.”
Machtsconcentraties bij multinationals tegengaan
BVNL maakt zich zorgen over te grote machtsconcentraties bij met name Big Tech en Big Pharma. De partij stelt dat bedrijven bij te veel macht opgesplitst moeten worden om concurrentie en marktwerking te waarborgen.
“Big Tech en Big Pharma moeten apart bekeken worden omdat het gevaar bestaat dat er te grote machtsconcentraties ontstaan. Bij te grote machtsconcentraties dienen bedrijven te worden opgesplitst.”
D66 benoemt multinationals niet expliciet in de aangeleverde fragmenten van het verkiezingsprogramma. Er zijn geen concrete, onderscheidende standpunten of beleidsvoorstellen die specifiek gericht zijn op multinationals. De partij richt zich in de relevante fragmenten vooral op grote bedrijven in het algemeen, met aandacht voor eerlijke concurrentie, maatschappelijke verantwoordelijkheid en het tegengaan van te veel marktmacht.
Wettelijke maatschappelijke zorgplicht voor grote bedrijven
D66 wil dat grote bedrijven, waaronder multinationals, meer maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Dit moet wettelijk worden vastgelegd om te voorkomen dat private winsten ten koste gaan van het publieke belang en om een gelijk speelveld te creëren voor maatschappelijk ondernemen.
“We voeren een wettelijke maatschappelijke zorgplicht in voor (bestuurders van) grote bedrijven.”
“Private winsten mogen niet ten koste gaan van het publieke belang. Voor ondernemers die maatschappelijk ondernemen, is een gelijk speelveld belangrijk. Daarom is een sterke overheid nodig die de spelregels bepaalt waarbinnen bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen.”
Ingrijpen bij te veel marktmacht
D66 wil voorkomen dat één bedrijf, waaronder multinationals, te veel macht krijgt. Te veel marktmacht leidt volgens de partij tot hogere prijzen, lagere kwaliteit en minder innovatie. D66 pleit daarom voor stevig ingrijpen om eerlijke concurrentie te waarborgen.
“Te veel macht bij één bedrijf zorgt voor hoge prijzen, lage kwaliteit en remt innovatie af. Nieuwe ondernemers worden hierdoor buitengesloten. D66 wil eerlijke concurrentie en grijpt stevig in bij te veel marktmacht.”
DENK vindt dat multinationals en grote bedrijven een eerlijker deel moeten bijdragen aan het Nederlandse sociale stelsel, vooral via hogere belastingen en het aanpakken van belastingontwijking. De partij wil belastingvoordelen voor grote bedrijven afschaffen en de winstbelasting verhogen, zodat de lasten eerlijker verdeeld worden en de ongelijkheid afneemt. DENK richt zich expliciet op het laten bijdragen van grote (internationale) bedrijven aan de samenleving, in plaats van vooral de lasten bij burgers te leggen.
Hogere belastingen voor multinationals en grote bedrijven
DENK wil dat multinationals en andere grote bedrijven meer belasting gaan betalen, omdat zij nu volgens de partij onvoldoende bijdragen aan het sociale stelsel. Dit moet zorgen voor een eerlijkere verdeling van de lasten en het verkleinen van de kloof tussen arm en rijk. Ook belastingontwijking door grote bedrijven wordt strenger aangepakt.
“Grote bedrijven die flinke winsten maken, gaan een eerlijker deel bijdragen. We verhogen de belasting op banken en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen af, zoals de expat regeling. We pakken belastingontwijking steviger aan, zodat iedereen eerlijk bijdraagt.”
“Op fiscaal gebied kan dekking worden gerealiseerd door een eerlijkere bijdrage uit de winsten van grote bedrijven en van de superrijken. Wij verhogen daarom de winstbelasting voor grote bedrijven en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen die de ongelijkheid vergroten af.”
Grote vervuilende bedrijven laten betalen volgens 'de vervuiler betaalt'
Naast fiscale maatregelen wil DENK dat grote, vervuilende bedrijven extra gaan bijdragen aan de kosten van verduurzaming en milieubeleid. Dit sluit aan bij het principe dat de vervuiler betaalt, en is specifiek gericht op multinationals die veel milieu-impact hebben.
“De grote vervuilende bedrijven moeten ook hun eerlijke deel bijdragen, volgens het principe dat de vervuiler betaalt.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) is kritisch op de macht en invloed van multinationals, vooral waar het gaat om belastingontwijking en mensenrechten. Ze willen belastingontwijking door multinationals hard aanpakken, internationale transparantie afdwingen en bindende regels stellen aan multinationale ondernemingen op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid.
Belastingontwijking door multinationals stoppen
PvdD ziet belastingontwijking door multinationals als een groot probleem dat landen miljarden kost en de ongelijkheid vergroot. Ze willen Nederland sluiten als belastingparadijs, belastingdeals openbaar maken en internationale transparantie over bedrijfsbelastingen afdwingen.
“Belastingontwijking door multinationals wordt aangepakt, alle belastingdeals worden openbaar en Nederland legt sancties op aan landen die als belastingparadijs fungeren. We maken ons internationaal hard voor transparantie over hoeveel belasting bedrijven in andere landen betalen.”
“Belastingwetgeving en belastingverdragen worden zo herzien dat landen in het Mondiale Zuiden niet meer miljarden aan inkomsten mislopen via belastingontwijking door multinationals. Ook Belastingparadijs Nederland sluit zijn deuren. We maken een einde aan belastingontwijking door multinationals via ons land.”
Internationale bindende regels voor multinationals op mensenrechten
De PvdD wil dat multinationals wereldwijd worden gehouden aan bindende mensenrechtenregels. Nederland moet zich inzetten voor internationale afspraken en wetgeving die bedrijven verplichten mensenrechten te respecteren.
“Parallel aan de invoering van nationale en Europese IMVO-wetgeving zet Nederland in op internationaal bindende afspraken voor multinationale ondernemingen in het kader van de onderhandelingen voor een VN-verdrag ‘mensenrechten en bedrijfsleven’.”
BIJ1 is zeer kritisch op multinationals en wil hun macht inperken door strengere regelgeving, verplichte eigendomsoverdracht aan werknemers en het beëindigen van Nederland als belastingparadijs. De partij stelt voor om multinationals te dwingen tot democratisering van eigendom en hogere belastingafdrachten, met als doel meer economische rechtvaardigheid en het tegengaan van uitbuiting en belastingontwijking.
Verplichte eigendomsoverdracht aan werknemers
BIJ1 wil dat multinationals met vestigingen in Nederland binnen korte tijd minimaal 51% van hun aandelen aan werknemers verkopen. Dit moet de macht van multinationals beperken en werknemers meer zeggenschap geven. Bedrijven die hier niet aan voldoen, verliezen het recht om in Nederland te opereren.
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
Nederland geen belastingparadijs meer voor multinationals
BIJ1 wil belastingontwijking door multinationals aanpakken door hogere belastingtarieven op vermogen, het bestrijden van brievenbusfirma’s en het invoeren van een exit tax. Hiermee wil de partij voorkomen dat multinationals Nederland gebruiken om belasting te ontwijken en zo bijdragen aan publieke voorzieningen.
“Zo veranderen we Nederland van een belastingparadijs voor rijke multinationals naar een paradijs van gratis basisvoorzieningen voor de mensen.”
De SGP richt zich in haar verkiezingsprogramma vooral op het ondersteunen van het mkb en familiebedrijven, en noemt multinationals nauwelijks of niet expliciet. De partij pleit voor lastenverlichting en een aantrekkelijker investeringsklimaat, maar zonder specifieke maatregelen of kritiek gericht op multinationals. De nadruk ligt op het stimuleren van regionale economieën en het mkb, niet op het reguleren of belasten van multinationals.
Focus op mkb en familiebedrijven, niet op multinationals
De SGP kiest ervoor om het belastingklimaat en de werkgeverslasten vooral te verlichten voor het mkb en familiebedrijven, die volgens de partij zorgen voor veel werkgelegenheid. Multinationals worden niet expliciet genoemd of als aparte doelgroep behandeld; de aandacht gaat uit naar kleinere ondernemingen en regionale economische versterking.
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb. Vaak zijn dit familiebedrijven, ondernemingen in de maakindustrie en andere bedrijven die zorgen voor veel werkgelegenheid.”
“Familiebedrijven denken in generaties en niet in kwartalen. Zij verdienen daarom onze steun. De bedrijfsopvolgingsregeling blijft behouden.”
De SP vindt dat multinationals te veel macht en privileges hebben, waardoor zij te weinig belasting betalen en te weinig bijdragen aan de samenleving. De partij wil geheime belastingdeals en belastingkortingen voor multinationals afschaffen, en pleit voor een internationale minimumbelasting voor multinationals zodat zij eerlijk bijdragen. De kern van hun visie is dat grote bedrijven net als iedereen hun eerlijke deel moeten betalen en niet langer de samenleving mogen benadelen via belastingontwijking en speciale voordelen.
Geen geheime belastingvoordelen voor multinationals
De SP wil een einde maken aan geheime afspraken en belastingkortingen voor de grootste multinationals, zodat zij net als andere bedrijven eerlijk belasting betalen. Dit moet voorkomen dat multinationals via speciale deals minder bijdragen aan de samenleving dan gewone burgers en bedrijven.
“Geen geheime voordeeltjes voor multinationals. De allergrootste multinationals gaan, net zoals alle andere burgers en bedrijven, bijdragen aan onze samenleving en eerlijk belasting betalen. We schaffen geheime afspraken en belastingkortingen af. De bestuurders van bedrijven die belasting ontduiken worden strafrechtelijk vervolgd.”
Internationale minimumbelasting voor multinationals
De SP wil dat er internationaal wordt samengewerkt om belastingontwijking door multinationals tegen te gaan, onder andere door het invoeren van een minimumbelasting. Dit moet voorkomen dat multinationals landen tegen elkaar uitspelen en zo hun belastingdruk minimaliseren.
“Internationaal werken we samen om belastingontwijking tegen te gaan, een minimumbelasting voor multinationals en een minimumbelasting voor miljardairs in te voeren.”
Het VVD-verkiezingsprogramma noemt multinationals niet expliciet, maar benadrukt het belang van grote bedrijven zoals ASML voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid. De partij zet in op het stimuleren van technologische groei en samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en grote bedrijven, met als doel banen te creëren en Nederland concurrerend te houden. Concrete beleidsvoorstellen richten zich op het ondersteunen van groeitechnologieën en het aantrekkelijk houden van Nederland voor innovatieve bedrijven.
Stimuleren van technologische groei via grote bedrijven
De VVD ziet grote bedrijven in groeitechnologieën als motor voor werkgelegenheid en economische ontwikkeling. Door te investeren in sectoren als quantummechanica, chips en kunstmatige intelligentie, wil de partij Nederland technologisch leidend maken en de positieve effecten van multinationals als ASML benutten voor de bredere economie.
“Voor ASML, hét voorbeeld van een grootbedrijf in een groeitechnologie, geldt: één baan daar, levert grofweg drie banen in de omgeving op. Dat gaat van cateraars tot beveiligers, van juridische ondersteuning tot logistiek transport.”
“Het is daarbij belangrijk dat ondernemers goed kunnen samenwerken met de overheid en met kennisinstellingen.”
BBB erkent het belang van multinationals voor de Nederlandse economie, werkgelegenheid en innovatie, en wil het vestigingsklimaat voor deze bedrijven versterken. Tegelijkertijd streeft BBB naar een eerlijker belastingstelsel en minder regeldruk, waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van zowel multinationals als het mkb.
Multinationals zijn belangrijk voor economie en werkgelegenheid
BBB benadrukt dat multinationals een essentiële rol spelen in de Nederlandse economie, onder meer als werkgever, innovator en opdrachtgever voor het mkb. Het beleid is erop gericht het vestigingsklimaat aantrekkelijk te houden en de regeldruk te verlagen, zodat deze bedrijven kunnen blijven bijdragen aan de schatkist en de werkgelegenheid.
“We investeren in ons vestigingsklimaat. Daarbij erkennen we de bijdrage die onze bedrijven, zowel multinationals als mkb-bedrijven, leveren aan onze schatkist. Multinationals zijn erg belangrijk, voor de werkgelegenheid, voor innovatie maar ook voor onze mkb-bedrijven. Veel Nederlandse mkb-bedrijven zijn een belangrijke toeleverancier voor onze multinationals. We verlagen de regeldruk en houden hier zo veel als mogelijk rekening mee bij belastingmaatregelen.”
De ChristenUnie benoemt multinationals niet expliciet, maar adresseert hun rol indirect via voorstellen voor een eerlijker Europees fiscaal speelveld en het tegengaan van belastingconcurrentie tussen landen om grote bedrijven aan te trekken. De partij wil dat grote bedrijven niet profiteren van oneerlijke belastingvoordelen en pleit voor Europese ondergrenzen en duidelijke kaders voor staatssteun. Hun visie is dat bedrijven, inclusief multinationals, alleen mogen floreren als dit samengaat met maatschappelijke verantwoordelijkheid en een gelijk speelveld.
Europees fiscaal speelveld en aanpak belastingconcurrentie
De ChristenUnie ziet dat multinationals profiteren van verschillen in belastingregimes en staatssteun binnen Europa, wat leidt tot oneerlijke concurrentie en een race naar de bodem. Om dit tegen te gaan, pleit de partij voor Europese ondergrenzen en een mondiaal aantrekkelijk, maar eerlijk fiscaal speelveld met duidelijke en handhaafbare kaders voor nationale staatssteun. Dit moet voorkomen dat landen elkaar beconcurreren om grote bedrijven (waaronder multinationals) binnen te halen met belastingvoordelen.
“Ook vangen verschillende Europese landen elkaar vliegen af door belastingconcurrentie om grote bedrijven binnen te halen. Dat moet anders. Er komen Europese ondergrenzen en een vergelijkbaar én mondiaal aantrekkelijk Europees (fiscaal) speelveld met duidelijke en handhaafbare kaders voor nationale staatssteun.”
FVD stelt dat het Nederlandse beleid te veel luistert naar multinationals en pleit voor meer steun aan het MKB en zelfstandigen. Ze willen de invloed van multinationals op het economisch beleid verminderen en het ondernemingsklimaat voor kleinere bedrijven verbeteren. De partij ziet het MKB als de motor van de economie en vindt dat deze groep te vaak wordt benadeeld ten gunste van grote internationale bedrijven.
Minder invloed van multinationals, meer steun voor MKB
FVD vindt dat de overheid te veel rekening houdt met de belangen van multinationals, waardoor het MKB en zelfstandigen worden benadeeld. Ze willen dat het beleid zich meer richt op het stimuleren van ondernemerschap en het verminderen van bureaucratie voor kleinere bedrijven, omdat deze volgens FVD het fundament van de economie vormen.
“Desondanks krijgen ze al jaren te maken met stapels regels, hoge lasten en een overheid die vooral naar multinationals luistert. Wij willen dat MKB-ers en ZZP-ers weer de ruimte krijgen om te ondernemen, te groeien en te investeren in plaats van steeds meer tijd en geld kwijt te zijn aan bureaucratie.”
Volt wil belastingontwijking door multinationals tegengaan en pleit voor een Europese winstbelasting om te voorkomen dat grote bedrijven lidstaten tegen elkaar uitspelen. Hun belangrijkste voorstel is het invoeren van één Europese winstbelasting, zodat multinationals eerlijk bijdragen aan de samenleving en belastingconcurrentie tussen landen wordt beperkt.
Eén Europese winstbelasting tegen belastingontwijking
Volt ziet dat multinationals profiteren van verschillen in belastingregimes binnen de EU, wat leidt tot een "race to the bottom" en oneerlijke belastingdruk. Door een gezamenlijke Europese winstbelasting in te voeren, wil Volt voorkomen dat multinationals landen tegen elkaar uitspelen en zorgen voor meer eerlijke belastinginkomsten voor de EU.
“We willen één Europese winstbelasting als aanvulling op de eigen middelen van de EU. Zo voorkomen we een race to the bottom, waarin lidstaten tegen elkaar uitgespeeld worden door grote multinationals. Dit verzekert de EU van meer belastinginkomsten, die gebruikt kunnen worden om de levens van al haar inwoners te verbeteren.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma