Verkiezingsprogramma's 2025 overmulti cultureel
BVNL verwerpt het idee van een multiculturele samenleving waarin verschillende culturen gelijkwaardig naast elkaar bestaan en pleit voor het behoud en de bescherming van de Nederlandse cultuur, normen en waarden. De partij wil immigratie sterk beperken, integratie eisen van nieuwkomers, en stelt concrete maatregelen voor om de invloed van andere culturen in publieke en overheidsdomeinen te minimaliseren. BVNL ziet de Nederlandse identiteit als leidend en wil deze actief beschermen tegen wat zij als cultuurafbraak en cultuurrelativisme beschouwen.
Strikte beperking van immigratie en asiel
BVNL ziet immigratie als een bedreiging voor de Nederlandse cultuur en leefbaarheid en wil daarom immigratie, met name van asielzoekers en kansarme migranten, zo veel mogelijk stoppen. De partij stelt dat het toelaten van andere culturen leidt tot het verdwijnen van de eigen cultuur en pleit voor het opzeggen van internationale verdragen die immigratie mogelijk maken.
“Om de afbraak van Nederland te stoppen moeten we onmiddellijk stoppen met het toelaten van asielzoekers en kansarme migranten en niet accepteren dat onze eigen cultuur verdwijnt ten faveure van culturen en moralen die niet de onze zijn en die onze manier leven en onze waarden bedreigen. Hiertoe is het onvermijdelijk dat we een groot aantal internationale verdragen opzeggen.”
“Per direct een asielstop invoeren.”
“We zeggen het vluchtelingenverdrag uit 1951 op. Dit was immers voor een ander soort vluchteling en andere aantallen bedoeld.”
Integratieplicht: Aanpassing aan Nederlandse cultuur verplicht
BVNL stelt dat nieuwkomers zich volledig moeten aanpassen aan de Nederlandse cultuur, taal en waarden. De partij verwerpt het idee dat Nederland zich aanpast aan migranten en benadrukt dat integratie eenzijdig moet zijn om de Nederlandse identiteit te behouden.
“Wie Nederland binnenkomt, past zich aan – niet andersom.”
“Immigranten die al in Nederland zijn passen zich aan. Dat betekent dat zij de Nederlandse taal spreken, werken, zich aan onze wetten houden en onze waarden en normen respecteren.”
“Integratie van nieuwkomers moet voorop staan. Onze vrije normen en waarden moeten koste wat kost behouden blijven. Een sterke, harmonieuze samenleving heeft immers gedeelde waarden als basis.”
Actief beschermen van Nederlandse cultuur en identiteit
BVNL verzet zich tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het afbreken van nationale trots. De partij wil expliciet de Nederlandse cultuur, tradities en waarden beschermen en stelt dat deze het fundament van de samenleving vormen.
“De Nederlandse cultuur, met haar waarden van vrijheid, discipline, spaarzaamheid, fatsoen en gemeenschapszin, is het fundament van onze samenleving. Wij verzetten ons tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het afbreken van nationale trots.”
“BVNL is tot slot cultureel conservatief: wij willen ons mooie Nederland en de daarbij behorende unieke Nederlandse tradities en cultuur intact houden...”
Beperken van religieuze en culturele uitingen in de publieke ruimte
BVNL wil religieuze en niet-Nederlandse culturele uitingen in de publieke ruimte en bij de overheid beperken of verbieden, om zo de seculiere en Nederlandse identiteit te waarborgen.
“Geen religieuze diensten en geen azan in de publieke ruimte.”
“Salafisme en jihad - in alle vormen - moeten verboden worden in Nederland.”
“Overheidsdiensten organiseren geen iftars.”
“De staat is seculier. Dat betekent dat, zoals in Frankrijk, in overheidsgebouwen geen hoofddoeken of anderszins zijn toegestaan.”
“De politie is neutraal in haar uitingen, daarom kunnen agenten bijvoorbeeld geen hoofddoek, tulband of keppel dragen.”
De SP ziet Nederland als één samenleving waarin integratie en gedeelde normen en waarden centraal staan, met nadruk op het bestrijden van segregatie en discriminatie. De partij wil dat nieuwkomers vanaf dag één Nederlands leren, gemengde scholen en buurten bevorderen, en discriminatie actief aanpakken. Concrete voorstellen zijn onder meer verplichte taallessen, eerlijke spreiding van opvang, en het moderniseren van artikel 23 voor inclusiever onderwijs.
Integratie door taal en gedeelde waarden
De SP vindt dat integratie essentieel is voor een multiculturele samenleving en dat taal en gedeelde normen de basis vormen voor verbinding. De overheid moet actief zorgen voor taallessen en inburgering, zodat verschillen overbrugd worden en iedereen kan meedoen.
“Wanneer migranten in Nederland mogen (ver)blijven is het van het grootste belang dat zij integreren. Dat is zowel een recht als een plicht. Als je in Nederland mag blijven wonen, dan hoor je ook bij onze samenleving. Om verschillen te overbruggen, je buren te leren kennen of om elkaar aan te spreken, moet je dezelfde taal spreken.”
“Iedereen die naar Nederland komt en hier komt wonen, ongeacht of je vluchteling, expat, arbeids, kennis of studiemigrant bent, [moet] vanaf dag één de taal leren.”
“Naast taal moet er bij de inburgering aandacht zijn voor de vrijheden en de grondwettelijke rechten en plichten die we in ons land kennen.”
Bevorderen van gemengde scholen en buurten
Om segregatie en tweedeling tegen te gaan, wil de SP gemengde scholen en buurten stimuleren. Dit moet voorkomen dat groepen langs etnische of sociaaleconomische lijnen gescheiden opgroeien en bevordert onderling begrip.
“We bestrijden de tweedeling en segregatie op school en in de buurt, bijvoorbeeld door woningen te bouwen in verschillende prijsklassen. In rijkere gemeenten en buurten wordt ook voldoende ruimte gemaakt voor de huisvesting van nieuwkomers.”
“Nederlandse scholen behoren tot de meest gesegregeerde scholen in de wereld. Zowel op klasse als op etniciteit groeien kinderen op in verschillende en ongelijke werelden. Door alle scholen goed te financieren en met beleid te zorgen voor goede, kleine en gemengde klassen komt onze toekomst elkaar weer tegen.”
Discriminatie actief bestrijden
De SP stelt dat discriminatie op basis van afkomst, religie of andere kenmerken onacceptabel is en wil dit in alle sectoren actief aanpakken. Dit is essentieel voor een inclusieve multiculturele samenleving.
“We gaan tweedeling tegen en accepteren geen enkele vorm van discriminatie, door niemand. Discriminatie bestrijden we altijd en overal, op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, woonplaats, beperking of wat ook.”
“We maken werk van de aanpak van alle vormen van discriminatie op de arbeidsmarkt, woningmarkt, onderwijs en andere plekken.”
“Onze samenleving moet een plek zijn voor iedereen, zonder dat migratieachtergrond, LHBTIQA+, vrouw of man zijn, religie, woonplek of wat dan ook daarin uitmaakt.”
Modernisering van artikel 23: inclusiever onderwijs
De SP wil het onderwijsstelsel moderniseren zodat scholen niet langer op basis van religie of afkomst leerlingen scheiden, maar juist bijdragen aan verbinding en gelijkwaardigheid.
“We willen geen gesloten bolwerken, maar scholen die midden in de samenleving staan. Wij kiezen dan ook voor openbare en inclusieve scholen, waar afkomst, geloof of levensovertuiging geen drempel vormen.”
“We maken daarom een begin met de modernisering van artikel 23 van de grondwet.”
Eerlijke spreiding van opvang en integratie
De SP wil dat de opvang van vluchtelingen eerlijk over alle gemeenten wordt verdeeld, zodat niet alleen arme buurten de lasten dragen en integratie beter kan slagen.
“De opvang van vluchtelingen moet eerlijk verdeeld worden over gemeenten. Dat lijkt logisch, maar vluchtelingen worden nu vaak opgevangen en gehuisvest in arme buurten en gemeenten.”
“We maken een eind aan deze oneerlijke praktijken door de rijkste gemeenten en wijken hun eerlijke deel te laten bijdragen.”
GroenLinks-PvdA zet sterk in op het bevorderen van een inclusieve en diverse samenleving, waarin verschillende culturele achtergronden volwaardig meedoen. Ze willen diversiteit actief stimuleren binnen culturele instellingen, het onderwijs en de overheid, en besteden expliciet aandacht aan het koloniale verleden en het tegengaan van discriminatie. Concrete voorstellen zijn onder meer het verplichten van diversiteitsbeleid bij subsidie, het vieren van Keti Koti als nationale feestdag, en structurele aandacht voor het slavernijverleden in het onderwijs.
Diversiteit en inclusiviteit verplichten in cultuur en overheid
GroenLinks-PvdA wil dat culturele instellingen, bedrijven en de overheid actief werken aan meer diversiteit en inclusie, zodat mensen van verschillende culturele achtergronden zich herkennen en kunnen deelnemen. Dit wordt als voorwaarde gesteld voor subsidies en benoemingen, en geldt ook voor beleid op andere terreinen zoals wonen en veiligheid.
“Wij voeren actief beleid om diversiteit binnen culturele instellingen en organisaties te bevorderen”
“We maken de naleving van de Code Diversiteit & Inclusie en fair pay & fair practice een bindende voorwaarde voor het ontvangen van subsidie.”
“De overheid geeft het goede voorbeeld met diverse en inclusieve benoemingen, gelijke beloningen, het waarborgen van een veilige werkplek, en de aanpak van sociale veiligheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag.”
“Alle overheidsinstanties en semipublieke organisaties gaan diversiteit nastreven. Daarnaast zetten we in op een transparant en modern loopbaanbeleid in de publieke sector. We letten bij alle beleidsterreinen beter op een gender- en cultuur sensitieve benadering, dus ook bij beleidsterreinen als wonen en veiligheid.”
Structurele aandacht voor koloniaal verleden en slavernij
De partij vindt het essentieel dat het koloniale en slavernijverleden structureel wordt behandeld in het onderwijs en de samenleving, om bewustwording en herstel te bevorderen. Dit moet bijdragen aan erkenning van multiculturele geschiedenissen en het tegengaan van discriminatie.
“In het hele onderwijs komt er voldoende aandacht voor het koloniale- en slavernijverleden van ons land.”
“Bevrijdingsdag (5 mei) en Keti Koti (1 juli) worden nationale feestdagen.”
“We ondersteunen daarom de totstandkoming van het Nationaal Slavernijmuseum.”
“We zorgen dat de verhalen over de helden van onze gedeelde geschiedenis worden verteld en hebben oog voor de nog altijd onderbelichte bladzijden van ons koloniale verleden, waaronder die over West-Papua en de Molukken.”
Discriminatie en uitsluiting actief bestrijden
GroenLinks-PvdA wil discriminatie op basis van afkomst, religie of cultuur actief bestrijden, onder meer door educatie, strengere vervolging en het ondersteunen van bewustwordingsprojecten. Dit is bedoeld om een samenleving te creëren waarin iedereen, ongeacht culturele achtergrond, gelijke kansen krijgt.
“In het onderwijs besteden we meer aandacht aan de gevolgen van discriminatie, antisemitisme en uitsluiting. We waarborgen aandacht voor onder andere het koloniale verleden, slavernij, de Holocaust en de Joodse cultuur.”
“We maken middelen vrij voor initiatieven die zich inzetten voor meer bewustwording, zoals het Nationaal Plan Versterking Holocausteducatie, projecten tegen moslimhaat en het programma Internationaal decennium voor mensen van Afrikaanse afkomst.”
“Het OM krijgt meer middelen om discriminatiezaken te vervolgen. We zorgen voor meer speciale discriminatierechercheurs om de drempel voor aangifte te verlagen, en trainen agenten om discriminatie beter te herkennen en etnisch profileren te voorkomen.”
De PVV verwerpt het idee van een multiculturele samenleving en ziet multiculturalisme als een bedreiging voor de Nederlandse cultuur, identiteit en sociale samenhang. De partij pleit voor het stoppen van immigratie uit niet-westerse landen, het beëindigen van beleid en subsidies die multiculturalisme bevorderen, en het actief terugdringen van zichtbare uitingen van andere culturen in het publieke domein. Hun voorstellen zijn gericht op het beschermen en herstellen van een homogene Nederlandse cultuur en het beperken van de invloed van andere culturen, met name de islam.
Multiculturalisme als bedreiging voor Nederlandse cultuur
De PVV beschouwt multiculturalisme niet als een verrijking, maar als een gevaar voor de nationale identiteit en tradities. De partij verzet zich tegen het presenteren van multiculturalisme als positief en wil juist de Nederlandse cultuur en tradities centraal stellen.
“multiculturalisme wordt gepresenteerd als verrijking, voor het slavernijverleden zouden we ons moeten schamen, trots op ons land is er al helemaal niet meer bij”
Stoppen van immigratie en zichtbare multiculturele uitingen
De partij wil immigratie uit niet-westerse landen en islamitische landen volledig stoppen en pleit voor het terugdringen van zichtbare multiculturele uitingen in het publieke domein, zoals taal en religieuze symbolen.
“Wij sluiten de grenzen. Wij sluiten azc’s. Wij voeren een totale asielstop in. We gaan immigratie uit islamitische landen stoppen.”
“Geen overheidsinformatie in het Arabisch of andere niet-westerse talen”
“Verbod op Arabische en andere niet-westerse teksten in onze (winkel)straten”
“Verbod op het dragen van islamitische hoofddoekjes in alle overheidsgebouwen inclusief de Staten-Generaal”
“Verbod op het afleggen van de eed op Allah voor overheidspersoneel en militairen”
Stoppen van subsidies en beleid ter bevordering van multiculturalisme
De PVV wil alle subsidies en beleid die gericht zijn op het bevorderen van multiculturalisme of ondersteuning van migrantenorganisaties stopzetten.
Uitsluiting van positieve discriminatie en diversiteitsbeleid
De partij verzet zich tegen positieve discriminatie en diversiteitsbeleid op basis van afkomst, huidskleur of herkomst, en wil benoemingen uitsluitend op inhoudelijke kwaliteiten baseren.
D66 ziet een multiculturele samenleving als een verrijking en streeft naar inclusie, gelijke kansen en het tegengaan van discriminatie. Ze willen een diverse culturele sector, inclusieve zorg en onderwijs, en een samenleving waarin iedereen – ongeacht afkomst, religie of achtergrond – volledig kan meedoen. Concrete voorstellen zijn onder andere het bevorderen van diversiteit in cultuur, het wettelijk aanpakken van discriminatie, en het rekening houden met culturele verschillen in zorg en onderwijs.
Diversiteit en inclusie in cultuur en samenleving
D66 beschouwt culturele diversiteit als essentieel voor een vrije, veerkrachtige samenleving en wil dat iedereen zichzelf kan zijn. Ze zetten in op een diverse culturele sector en het tegengaan van uitsluiting en discriminatie, zodat alle groepen volwaardig kunnen deelnemen.
“We willen een diverse culturele sector, met meer ruimte voor individuele kunstenaars, kleine collectieven en nieuwe kunstvormen.”
“Emancipatie en inclusie zijn geen bijzaak; ze zijn het uitgangspunt voor alles wat we doen. Want wie we ook zijn, hoe we er ook uitzien, van wie we ook houden, wat we ook geloven: iedereen moet zichzelf kunnen zijn en dromen na kunnen jagen.”
“We hebben daarbij in het bijzonder oog voor situaties waarin mensen om meerdere redenen tegelijk worden buitengesloten (intersectionaliteit), bijvoorbeeld omdat ze én van kleur én queer zijn.”
Actieve bestrijding van discriminatie
D66 wil discriminatie op alle gronden krachtig aanpakken met een brede antidiscriminatiewet en actieve verplichtingen voor organisaties. Dit moet ervoor zorgen dat niemand wordt buitengesloten op basis van afkomst, religie, seksuele oriëntatie of andere kenmerken.
“De huidige wet (de Algemene wet gelijke behandeling - Awbg) schiet op belangrijke punten tekort. D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
“Deze Antidiscriminatiewet bevat ook actieve verplichtingen om discriminatie te voorkomen. Deze gelden zowel voor publieke als private organisaties – denk aan scholen, werkgevers, verhuurders en gemeentes.”
Rekening houden met culturele verschillen in zorg en onderwijs
D66 vindt dat zorg en onderwijs rekening moeten houden met culturele, etnische en persoonlijke verschillen, zodat iedereen passende ondersteuning krijgt. Dit betekent onder andere aandacht voor cultuur in zorgopleidingen en het tegengaan van racisme in de zorg.
“D66 vindt het belangrijk dat de zorg rekening houdt met culturele, sociaaleconomische en persoonlijke verschillen.”
“D66 vindt dat zorgopleidingen extra aandacht moeten geven aan verschillen tussen patiënten, zoals verschillen in cultuur, etniciteit en gender.”
“Er is geen plaats voor racisme en discriminatie in de zorg. Daarop grijpen we in, bijvoorbeeld via meldpunten voor patiënten en professionals.”
Internationalisering en culturele diversiteit in het onderwijs
D66 ziet internationalisering en culturele diversiteit als een verrijking voor het onderwijs en wil dat instellingen ruimte krijgen om hiermee om te gaan, mits toegankelijkheid en gelijke kansen gewaarborgd blijven.
“Internationalisering in het onderwijs is waardevol. Het helpt studenten de wereld te begrijpen. Verschillende culturen en achtergronden maken gesprekken en debatten rijker. Dat hoort bij goed onderwijs.”
FVD verwerpt het idee van een multiculturele samenleving en pleit voor het beschermen en versterken van de Nederlandse (en Europese) cultuur en identiteit. Ze willen immigratie uit niet-westerse landen sterk beperken, remigratie stimuleren, en subsidies en beleid richten op het behoud van de eigen cultuur in plaats van op diversiteit. Hun beleid is expliciet gericht tegen culturele vermenging en het promoten van multiculturele projecten.
Strenge beperking immigratie en remigratie bevorderen
FVD ziet grootschalige immigratie en het multiculturele model als bedreigingen voor de Nederlandse identiteit, sociale cohesie en welvaart. Ze willen immigratie uit niet-westerse landen stoppen, remigratie van bestaande migranten stimuleren, en alleen tijdelijk economisch waardevolle, cultureel compatibele migranten toelaten.
“Niet alleen is de druk op onze verzorgingsstaat, sociale voorzieningen en woningmarkt fors toegenomen, ook de veiligheid, culturele identiteit en sociale cohesie zijn ernstig ondermijnd. Het straatbeeld in veel steden en dorpen is ingrijpend veranderd; Nederlandse tradities, waarden en gewoontes zijn steeds minder vanzelfsprekend. Waar immigratie vaak als verrijking wordt gepresenteerd, laat de praktijk zien dat de sociale en financiële kosten immens zijn.”
“Met name migratie uit niet-westerse landen legt een onevenredig grote druk op de samenleving. De berekende kosten per niet-Westerse migrant bedragen tussen de 400.000 en 600.000 euro. Dit toont aan dat het huidige beleid onhoudbaar is – zowel sociaal als economisch. Het is tijd om het roer radicaal om te gooien: Nederland moet weer baas in eigen huis worden, met een migratiebeleid dat gericht is op bescherming van onze cultuur, welvaart en veiligheid.”
“We introduceren een streng gereguleerd Green-Card-model voor tijdelijke werkvergunningen, zodat alleen economisch waardevolle migranten - die cultureel compatibel zijn - tijdelijk kunnen bijdragen zonder uitzicht op naturalisatie.”
“We bieden migranten en hun kinderen en kleinkinderen remigratiebeurzen en begeleiding door coaches aan, zodat terugkeer naar hun landen van herkomst haalbaar en aantrekkelijk wordt.”
Geen subsidies of beleid voor multiculturele of diversiteitsprojecten
FVD verzet zich tegen het subsidiëren van multiculturele, diverse of ideologische projecten in de cultuursector en het onderwijs. Ze willen dat subsidies uitsluitend worden ingezet voor het behoud en de promotie van de Nederlandse en Europese cultuur en erfgoed.
“Subsidies moeten gericht zijn op het conserveren en restaureren van erfgoed en het uitdragen van onze cultuur, niet op modieuze of ideologische projecten.”
“Het subsidiebeleid in de cultuursector dient gericht te zijn op kwaliteit, niet op diversiteit of ideologie.”
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
Actieve promotie van Nederlandse en Europese cultuur, afwijzing multiculturele identiteit
FVD wil de Nederlandse en Europese cultuur centraal stellen in onderwijs, media en publieke ruimte, en ziet deze als basis voor nationale identiteit. Multiculturele identiteit wordt niet als waardevol gezien; in plaats daarvan moet de eigen cultuur worden beschermd en uitgedragen.
“Onze geschiedenis, onze kunsten en ons erfgoed vormen de basis van onze nationale identiteit. Forum voor Democratie wil dat deze schatten niet alleen bewaard blijven, maar ook actief worden uitgedragen.”
“We geven meer aandacht aan de Nederlandse cultuur (en onze Europese cultuurfamilie), aan klassieke muziek, Europese schilderkunst en filosofie, zodat jongeren hun wortels en tradities beter leren kennen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) benadrukt het belang van een inclusieve, diverse en rechtvaardige samenleving waarin verschillende culturele achtergronden worden erkend en gewaardeerd. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het bevorderen van inclusiviteit in onderwijs, kunst en cultuur, en het bestrijden van discriminatie, met bijzondere aandacht voor dekolonisatie en representatie. De kern van hun visie is dat een rechtvaardige samenleving alleen mogelijk is als iedereen, ongeacht afkomst of achtergrond, gelijke kansen en toegang heeft tot maatschappelijke voorzieningen.
Inclusiviteit en representatie in onderwijs en cultuur
De PvdD wil dat het onderwijs en de culturele sector een realistische afspiegeling zijn van de multiculturele samenleving. Dit betekent structurele aandacht voor diversiteit, dekolonisatie van het curriculum en het stimuleren van inclusieve kunst- en cultuursectoren. Het doel is om verschillen te overbruggen en een samenleving te creëren waarin iedereen zich gerepresenteerd voelt.
“Samenstellers van leermethoden zorgen bij ieder vak voor een representatieve weerspiegeling van de samenleving in hun lesmateriaal. Er worden hierover afspraken gemaakt met uitgeverijen. Diversiteit, inclusie en emancipatie zijn hierbij een aandachtspunt.”
“De koloniale geschiedenis en de geschiedenis van arbeidsmigratie naar Nederland gaan een vast onderdeel uitmaken van het onderwijs en lesmateriaal. Een globaal en niet-eurocentrisch perspectief op de wereld en de geschiedenis wordt gestimuleerd en krijgt ruime aandacht.”
“Daarnaast komt er meer aandacht voor het dekolonialiseren van cultuur, de rol van gestolen erfgoed en de betekenis en gevolgen hiervan voor onze huidige samenleving.”
“We kiezen daarom voor herstel van het hart van een vrije samenleving: een bloeiende, inclusieve kunst-, cultuur- en erfgoedsector.”
“Daarvoor wordt de naleving van de Code Diversiteit en Inclusie gestimuleerd.”
Bestrijding van discriminatie en bevordering van gelijke behandeling
De partij zet zich expliciet in tegen discriminatie op basis van culturele achtergrond en wil gelijke behandeling in alle maatschappelijke domeinen. Dit omvat het toegankelijk maken van aangifte, het naleven van mensenrechtenverdragen en het strafbaar stellen van groepsbelediging op nieuwe gronden.
“Meldingen van discriminatie en geweld worden centraal geanalyseerd. We zorgen ervoor dat aangifte doen bij alle vormen van discriminatie laagdrempeliger wordt en aangifte doen toegankelijker wordt voor slachtoffers.”
“Mensenrechtenverdragen zoals het Kinderrechtenverdrag, Vrouwenrechtenverdrag en het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap worden strikt nageleefd. Alle wet- en regelgeving wordt in lijn gebracht met deze verdragen, zodat alle mensen gelijke rechten krijgen en onnodige regeldruk, bewijslast en uitsluiting worden voorkomen.”
“We maken groepsbelediging op grond van genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken strafbaar.”
Extra aandacht voor gemarginaliseerde groepen in beleid
De PvdD erkent dat mensen met een biculturele of religieuze achtergrond, en andere gemarginaliseerde groepen, extra kwetsbaar zijn voor discriminatie en uitsluiting. Het beleid wordt hierop aangepast met specifieke aandacht en maatregelen.
“We besteden bijzondere aandacht aan de aanpak van discriminatie om een combinatie van gronden, zoals LHBTIQA+-personen van kleur of met een biculturele en religieuze achtergrond.”
De VVD benadrukt dat integratie in Nederland geen vrijblijvende keuze is, maar een plicht: iedereen die hier wil blijven, moet zich aanpassen aan Nederlandse normen, waarden en taal. De partij stelt concrete eisen aan nieuwkomers, zoals het verhogen van de taaleis voor naturalisatie en het actief toetsen op het onderschrijven van Nederlandse waarden, en wijst multiculturele uitzonderingen of parallelle samenlevingen af. De nadruk ligt op het beschermen van liberale vrijheden en het tegengaan van culturele praktijken die daarmee in strijd zijn.
Integratie is een plicht, geen keuze
De VVD stelt dat deelname aan de Nederlandse samenleving vereist dat nieuwkomers zich aanpassen aan de dominante cultuur en waarden, en dat integratie niet vrijblijvend is. Dit standpunt is een reactie op problemen rondom segregatie, onvoldoende integratie en het ontstaan van parallelle samenlevingen.
“We maken heldere afspraken over integratie: die is niet vrijblijvend, maar een plicht.”
“Iedereen die in ons vrije land woont en wil wonen, dient zich aan te passen aan waar Nederland al eeuwen voor staat: vrijheid en hard werken.”
“Mensen die in Nederland komen wonen genieten van de vrijheid en kansen die ons land biedt. Daarbij hoort in een liberale samenleving ook de verantwoordelijkheid om die kansen te pakken en je aan te passen aan onze normen en waarden.”
Alleen toegang bij onderschrijving Nederlandse waarden en taal
De VVD koppelt toegang tot huisvesting, burgerschap en volwaardige deelname aan de samenleving expliciet aan het onderschrijven van Nederlandse waarden en het beheersen van de Nederlandse taal. Dit is bedoeld om culturele fragmentatie en het ontstaan van multiculturele enclaves te voorkomen.
“Statushouders die op azc’s verblijven komen pas in aanmerking voor andere vormen van huisvesting op het moment dat zij zowel in woord als in daad achter de Nederlandse waarden staan. Hierop wordt vooraf actief en intensief getoetst.”
“Het is onacceptabel dat migranten die onvoldoende Nederlands spreken Nederlander mogen worden. Daarom willen wij de taaleis voor naturalisatie verhogen naar het basisniveau voor de werkvloer.”
Afwijzen van culturele praktijken die botsen met liberale waarden
De VVD wijst culturele gebruiken en religieuze praktijken af die in strijd zijn met de Nederlandse rechtsstaat en liberale vrijheden, en wil deze actief tegengaan. Dit betreft onder meer eergerelateerd geweld, onderdrukking van vrouwen, en het ontstaan van parallelle samenlevingen.
“Maar dat geldt niet voor mensen die zich beroepen op cultuur, religie of het verheerlijken van een ander regime, met hun rug naar onze samenleving staan, niet willen meedoen of zelfs anderen onderdrukken. Dan vinden zij ons tegenover zich.”
“Medische handelingen die voortkomen uit eer of onderdrukking van vrouwen, zoals ‘maagdenvliesherstel’, zijn onverenigbaar met onze waarden.”
Werk als sleutel tot integratie, niet uitkering
De VVD ziet werk als het belangrijkste instrument voor integratie en wil voorkomen dat culturele groepen langdurig in uitkeringen blijven en zo aparte gemeenschappen vormen.
“Integreren doe je het beste op de werkvloer. Werk is het allerbelangrijkste instrument om integratie voor elkaar te krijgen en te voorkomen dat mensen afglijden in de criminaliteit of het fundamentalisme.”
“De VVD wil dat elke statushouder direct bij het krijgen van huisvesting een leerwerkplek of startbaan krijgt aangeboden en accepteert, in plaats van direct een uitkering.”
BIJ1 ziet een multiculturele samenleving als een feitelijke realiteit en een verrijking, en streeft naar structurele gelijkwaardigheid en inclusie in onderwijs, cultuur, media en migratie. Ze willen het onderwijs en de cultuursector dekoloniseren, discriminatie actief bestrijden, en zorgen dat alle perspectieven en verhalen zichtbaar zijn. Concreet stelt BIJ1 bindende diversiteitsnormen, extra subsidies voor ondervertegenwoordigde groepen, en beleid dat sociale cohesie en gelijke uitkomsten centraal stelt.
Dekoloniseren en diversifiëren van onderwijs en cultuur
BIJ1 wil het onderwijs en de cultuursector structureel dekoloniseren en diversifiëren, zodat deze een eerlijke afspiegeling vormen van de multiculturele samenleving. Dit betekent meer aandacht voor koloniale geschiedenis, bestrijding van racisme en discriminatie, en het bindend maken van diversiteitscodes. Het doel is dat iedereen, ongeacht achtergrond, zich kan ontwikkelen en gerepresenteerd voelt.
“We zetten ons actief in voor het dekoloniseren van het onderwijs door structureel meer aandacht te besteden aan de koloniale geschiedenis. We rekenen af met de focus op Europa en lesmateriaal dat racisme in de hand werkt.”
“Alle culturele instellingen en media moeten een goede afspiegeling zijn van de samenleving om tot een gelijkwaardige sector te komen. BIJ1 wil dat inclusie de norm is en niet alleen een mooie alinea in een subsidieaanvraag. We maken de Code Culturele Diversiteit bindend.”
“Er komt plek binnen culturele- en media-instellingen om aandacht te hebben voor de Nederlandse koloniale geschiedenis en slavernijverleden, vanuit het perspectief van de voormalige koloniën.”
“We investeren fors in de Fair Practice Code en de Code Culturele Diversiteit en maken deze bindend. Er komen extra middelen voor kleinere instellingen, onafhankelijke makers en de NPO om deze codes in te voeren.”
Gelijke uitkomsten en sociale cohesie in een multiculturele samenleving
BIJ1 verwerpt het denken in termen van 'wij' en 'zij' en wil sociale cohesie bevorderen door gelijkwaardigheid en ontmoeting centraal te stellen. Ze eisen niet alleen gelijke kansen, maar gelijke uitkomsten, en benadrukken dat aanpassing niet alleen van minderheden verwacht mag worden.
“Wij zetten niet in op gelijke kansen - wij eisen de kans op een gelijke uitkomst op voor iedereen. Wat je achtergrond ook is.”
“Samenleven met diverse mensen is een kunst waarin we ons willen verrijken. Wij verzetten ons tegen het denken in termen van ‘wij’ en ‘zij’. De aanpassing mag niet enkel van ‘de ander’ worden verwacht; sociale cohesie is geen eenrichtingsverkeer en ontstaat niet door uitsluiting, maar door verbinding – door de bereidheid van mensen met een verschillende achtergrond om elkaar te ontmoeten en samen te bouwen aan een rechtvaardige toekomst.”
Migratie als verrijking en gelijkwaardige participatie
BIJ1 ziet migratie als een bron van culturele verrijking en economische waarde, en wil dat alle migranten, ongeacht achtergrond, gelijkwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. Ze verzetten zich tegen uitsluiting en willen dat sociale voorzieningen en rechten voor iedereen gelden.
“Migratie is van alle tijden en draagt bij aan diversiteit, culturele verrijking, economische waarde en het verlichten van personeelstekorten in essentiële sectoren.”
“Ongeacht nationaliteit, religie, gender, verblijfsstatus of achtergrond, geen mens is illegaal en iedereen verdient wat zij nodig hebben.”
De ChristenUnie ziet een multiculturele samenleving als een feit en benadrukt het belang van integratie op basis van gedeelde Nederlandse waarden, taalbeheersing en participatie. De partij stelt concrete eisen aan nieuwkomers en arbeidsmigranten, zoals het leren van de Nederlandse taal en het onderschrijven van grondwettelijke waarden, en koppelt integratie aan toegang tot werk, onderwijs en burgerschap. Tegelijkertijd verwacht de ChristenUnie een open en gastvrije houding van de samenleving, maar stelt duidelijke grenzen aan wie niet wil meedoen.
Integratie vereist actieve participatie en gedeelde waarden
De ChristenUnie vindt dat integratie alleen slaagt als nieuwkomers, overheid en samenleving samen verantwoordelijkheid nemen. Nieuwkomers moeten de Nederlandse taal leren, de grondwettelijke waarden accepteren en actief bijdragen aan de samenleving. Dit geldt voor alle groepen, inclusief arbeidsmigranten en statushouders. De partij koppelt integratie aan concrete voorwaarden voor verblijfsvergunningen en naturalisatie.
“Integratie draait niet alleen om economische bijdrage, maar vooral om het aanvaarden van de Nederlandse samenleving, inclusief onze taal, grondwettelijke bepalingen (o.a. vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, respect voor minderheden), geschiedenis, en christelijke wortels van ons land.”
“Voor succesvolle integratie is beheersing van de Nederlandse taal en het onderschrijven van de participatieverklaring essentieel. Integratie vraagt van mensen dat ze niet alleen fysiek, maar ook mentaal verhuizen. Niet alleen onze taal leren, maar ook onze waarden leren kennen en respecteren.”
“Iedereen die mee wil doen, hoort erbij. De stelling laat zich echter ook omkeren: wie erbij wil horen, moet meedoen. Wie de keuze maakt om in Nederland te wonen en te blijven, wie burger wil zijn van dit land, draagt zijn of haar steentje bij om aan dit land te bouwen.”
“Arbeidsmigranten zijn nu niet verplicht Nederlands te leren en in te burgeren. In Europees verband gaan we hier het gesprek over aan en aan verblijfsvergunningen voor niet EU-arbeidsmigranten verbinden we voorwaarden aan integratie, zoals het leren van de Nederlandse taal.”
“We verwachten van alle Nederlanders een actieve bijdrage aan de maatschappij. Het spreken van het Nederlands en het onderschrijven van de waarden zoals vastgelegd in de grondwet is daarvoor randvoorwaarde.”
Integratie is tweezijdig: ook samenleving moet open en gastvrij zijn
De ChristenUnie benadrukt dat integratie niet alleen een plicht is voor nieuwkomers, maar ook vraagt om een open houding van de ontvangende samenleving. De overheid moet voorwaarden scheppen, maar burgers moeten nieuwkomers gastvrij ontvangen en niet afwijzen.
“De overheid moet de voorwaarden scheppen voor succesvolle participatie, de samenleving heeft een taak om nieuwkomers open en gastvrij ontvangen, en zich niet af te sluiten.”
Taalonderwijs en participatie als sleutel tot multiculturele binding
De partij koppelt taal- en inburgeringstrajecten direct aan werk of vrijwilligerswerk, zodat nieuwkomers sneller integreren en binding krijgen met de lokale gemeenschap. Dit voorkomt het ontstaan van parallelle samenlevingen.
“Taal- en inburgeringstrajecten worden gecombineerd met een betaalde baan of vrijwilligerswerk en kunnen zo snel mogelijk starten na aankomst in Nederland (bijvoorbeeld via de Meedoenbalies op COA locaties). Dit zorgt voor een nuttige daginvulling, versnelt de integratie en zorgt voor binding met de lokale gemeenschap.”
“Het gevaar dreigt dat EU-arbeidsmigranten in een parallel circuit blijven leven, met kans op herhaling van de migratiegolven uit de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw. Via werkgevers en gemeenten zetten we in op taalonderwijs voor deze groep vanuit de overtuiging dat een goede taalbeheersing noodzakelijk is voor een succesvolle integratie.”
NSC benadrukt het belang van sociale samenhang en het beschermen van de Nederlandse identiteit, waarbij integratie en het omarmen van Nederlandse waarden centraal staan. Het programma is kritisch op migratie uit culturen die sterk verschillen van de Nederlandse en pleit voor strengere migratie- en integratiemaatregelen. Concrete voorstellen zijn onder meer het bevorderen van de Nederlandse taal, het stellen van duidelijke verwachtingen aan nieuwkomers, en het beperken van migratie om culturele spanningen te voorkomen.
Nederlandse identiteit en sociale samenhang centraal
NSC vindt dat een stabiele samenleving alleen mogelijk is als iedereen zich verbonden voelt met de Nederlandse gemeenschap en haar waarden. De partij benadrukt het belang van de Nederlandse taal, tradities en wederkerigheid, en verwacht van nieuwkomers dat zij deze waarden omarmen en actief bijdragen aan de samenleving. Dit standpunt adresseert het spanningsveld tussen multiculturele invloeden en nationale samenhang.
“Het moet voor nieuwkomers en Nederlanders duidelijk zijn wat het betekent om Nederlands staatsburger te zijn: waarden omarmen, de taal spreken, rechten én plichten kennen. We staan pal voor westerse waarden zoals vrijheid, democratie, gelijkheid en (religieuze) tolerantie.”
“Daarom wil Nieuw Sociaal Contract de Nederlandse identiteit uitdrukkelijk verankeren in onze maatschappij. Of iemand hier geboren is, later is gekomen of tijdelijk verblijft, we verwachten dat iedereen zich onderdeel voelt van de samenleving en eraan bijdraagt.”
“We zijn daarom kritisch op ontwikkelingen waarbij de Nederlandse taal naar de achtergrond verdwijnt. Daarom komen we met maatregelen om het Nederlands op straat, op de werkvloer, in de klas en collegezaal weer gangbaar te maken.”
Kritisch migratiebeleid bij culturele verschillen
NSC stelt dat migratie uit landen met sterk afwijkende culturen de sociale samenhang onder druk zet en wil daarom een streng, selectief migratiebeleid voeren. Dit standpunt is direct gerelateerd aan de multiculturele samenleving, waarbij de partij expliciet culturele en religieuze spanningen als risico benoemt.
“Migratie uit landen met een cultuur die sterk verschilt van onze cultuur in Nederland heeft onmiskenbaar invloed op de sociale samenhang in onze samenleving.”
“De demografische ontwikkeling van Nederland laat zien dat de bevolking alleen nog maar groeit door buitenlandse migratie. Dit verergert de problemen op de woningmarkt, vergroot de druk op zorg en onderwijs en leidt tot culturele en religieuze spanningen.”
“We staan voor een streng en realistisch migratiebeleid.”
Geen acceptatie van praktijken die haaks staan op Nederlandse waarden
NSC wijst multiculturele praktijken af die in strijd zijn met Nederlandse vrijheden en rechten, zoals huwelijksdwang en eerwraak. De partij wil deze actief bestrijden en benadrukt dat culturele diversiteit geen vrijbrief is voor het tolereren van dergelijke praktijken.
“We accepteren geen praktijken die haaks staan op onze waarden en vrijheden, zoals huwelijksdwang, genitale verminking, eerwraak, lijfstraffen binnen de opvoeding of polygamie.”
“Om een einde te maken aan deze praktijken in Nederland en om meisjes en jonge vrouwen te beschermen bieden we voorlichting, hulp en gaan we daders strafrechtelijk vervolgen.”
BBB benadrukt het belang van het behouden en versterken van de Nederlandse cultuur en westerse waarden, en stelt dat integratie van migranten alleen kan slagen als zij deze waarden en tradities accepteren en actief bijdragen aan de samenleving. De partij is kritisch over het ontstaan van parallelle samenlevingen en pleit voor strikte eisen aan inburgering, taalbeheersing en participatie, waarbij de Nederlandse cultuur leidend blijft. Multiculturele diversiteit wordt niet als doel op zich gezien; gedeelde normen en waarden staan centraal.
Strikte eisen aan integratie en gedeelde cultuur
BBB vindt dat succesvolle integratie alleen mogelijk is als nieuwkomers de Nederlandse cultuur, taal en waarden accepteren en actief bijdragen aan de samenleving. Het ontstaan van parallelle samenlevingen en botsende waarden wordt als een groot probleem gezien, en er worden concrete eisen gesteld aan taalbeheersing, participatie en het respecteren van Nederlandse tradities.
“Wie in Nederland wil wonen, hoort mee te doen. Inburgeren, de taal leren, werk zoeken en bijdragen aan de samenleving. Dat is geen keus, maar een voorwaarde. Wie hier wil blijven, moet hier willen zijn en zich ook zo gedragen. Onze normen en waarden zijn niet onderhandelbaar.”
“Hoe groter de culturele afstand tot wat ons als samenleving bindt, hoe moeilijker het wordt om samen leefruimte te delen. Als migranten onze wetten, tradities en gebruiken afwijzen of niet naleven, ontstaat het risico van parallelle gemeenschappen en groeit de kans op radicalisering.”
“We zien nu grote groepen migranten die de Nederlandse taal niet machtig zijn en daardoor achterblijven in de samenleving. We gaan veel strenger toezien op het beheersen van de Nederlandse taal. Migranten dienen een verplichte taalcursus te volgen en minimaal B1niveau te behalen.”
Nederlandse cultuur en waarden zijn leidend, niet multiculturalisme
BBB positioneert de Nederlandse cultuur en westerse waarden als het fundament van de samenleving, en ziet deze niet als onderhandelbaar. Multiculturele diversiteit wordt niet als zelfstandig doel nagestreefd; gedeelde waarden en tradities zijn de norm.
“Daarom staat BBB pal voor onze Nederlandse cultuur en westerse waarden. Waarden zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid en respect voor elkaar. Van Koningsdag tot Dodenherdenking, van dialect tot volkslied: onze tradities zijn geen achterhaalde folklore, maar bouwstenen van een gedeelde cultuur.”
“Onze normen en waarden zijn niet onderhandelbaar. Wij zijn gastvrij, maar niet grenzeloos.”
Kritiek op parallelle samenlevingen en falend diversiteitsbeleid
BBB uit expliciet zorgen over het ontstaan van parallelle samenlevingen en wijst miljoenenverslindend diversiteitsbeleid af. De partij stelt dat het accent moet liggen op individuele verantwoordelijkheid en gedeelde waarden, niet op het benadrukken van verschillen.
Het CDA benadrukt het belang van integratie en wederzijds respect in een multiculturele samenleving, waarbij taal, werk en ontmoeting centraal staan. De partij stelt concrete eisen aan nieuwkomers om Nederlands te leren en actief deel te nemen, maar verwacht ook van de samenleving dat zij eerlijke kansen biedt en discriminatie bestrijdt. Samenwerking met migrantenorganisaties en het bevorderen van wederzijds begrip zijn kernpunten in hun visie.
Integratie als wederkerige opdracht: taal, werk en burgerschap
Het CDA ziet integratie als een tweezijdige verantwoordelijkheid: nieuwkomers moeten zich inspannen om te integreren, terwijl de samenleving eerlijke kansen moet bieden. Taalverwerving en snelle toegang tot werk zijn hierbij essentieel, en gemeenten worden hierop afgerekend.
“Integratie is een wederkerige opdracht. Aan nieuwkomers is het de taak – zoals aan alle inwoners van Nederland – om vorm en inhoud te geven aan het democratisch burgerschap. Om zich aan onze wetten en regels te houden, zich actief in te spannen om te integreren en Nederlands te leren. Van de samenleving mag worden verwacht dat ze nieuwkomers eerlijke kansen geeft in het onderwijs, op een baan, en dat ze waar nodig nieuwkomers een extra zetje geeft.”
“Taal is dé sleutel tot meedoen in de samenleving: op school, op het werk en in sociale contacten. Daarom willen wij een vroege taalstart die begint tijdens de asielprocedure. Inburgeringsplichtigen spreken en schrijven binnen maximaal drie jaar de Nederlandse taal.”
“Alle kansrijke asielzoekers moeten na één maand toegang tot de arbeidsmarkt krijgen. Dat kan ook via leer-werktrajecten waarbij taallessen worden gecombineerd met een vakopleiding en werkervaring.”
“Gemeenten worden gehouden aan hun plicht om zorg te dragen voor de inburgering van nieuwkomers. Er worden duidelijke resultaatafspraken gemaakt. Gemeenten moeten transparant rapporteren over de voortgang.”
Samenwerking met migrantenorganisaties, kerken en moskeeën
Het CDA wil dat integratie niet alleen een taak is van de overheid, maar ook van maatschappelijke organisaties binnen verschillende culturele gemeenschappen. Door samenwerking met migrantenorganisaties, kerken en moskeeën wordt gedeelde verantwoordelijkheid voor succesvolle integratie gestimuleerd.
“We versterken de samenwerking met migrantenorganisaties, kerken en moskeeën zodat zij mede de verantwoordelijkheid dragen voor een succesvolle integratie van nieuwkomers.”
Actieve bestrijding van discriminatie en bevorderen van gelijkwaardigheid
Het CDA erkent dat discriminatie, ook op basis van religie of afkomst, de samenhang in een multiculturele samenleving ondermijnt. De partij kiest voor een harde aanpak van discriminatie en benadrukt het belang van gelijke kansen voor iedereen, ongeacht achtergrond.
“We treden hard op tegen elke vorm van discriminatie en stereotypering, onder meer van moslims. We zetten in op een stevige aanpak van discriminatie, zoals leeftijdsdiscriminatie van ouderen, migrantenkinderen die geen stageplaats kunnen krijgen, of discriminatie op basis van gender, religie, seksuele geaardheid of achternaam.”
Waardering voor culturele diversiteit en tradities
Het CDA wil waardevolle culturele tradities behouden, maar erkent ook de schaduwzijden van het verleden. Erfgoed en cultuur worden gezien als bruggenbouwers tussen verschillende groepen en generaties in een diverse samenleving.
“Het CDA wil waardevolle culturele tradities voor nu en latere generaties behouden. Tegelijkertijd beseffen wij dat ons verleden ook een schaduwzijde kent, zoals het slavernijverleden. Het erkennen en doorgeven van die geschiedenis is wezenlijk om onze cultuur volledig te begrijpen.”
De SGP is kritisch over een multiculturele samenleving en pleit voor het behoud van een gedeeld, christelijk geïnspireerd fundament in Nederland. Integratie van nieuwkomers moet volgens de partij nadrukkelijk plaatsvinden op basis van aanpassing aan Nederlandse taal, cultuur en religie, waarbij culturele afstand en gedeelde waarden zwaar meewegen bij toelating en inburgering. De SGP wil stevige eisen stellen aan nieuwkomers en ziet toenemende culturele verschillen als een bedreiging voor de sociale samenhang.
Strenge eisen aan integratie en inburgering
De SGP vindt dat nieuwkomers zich moeten aanpassen aan de Nederlandse samenleving, met nadruk op taal, cultuur en gedeelde waarden. De partij ziet culturele verschillen als oorzaak van vervreemding en desintegratie, en wil daarom dat cultuur en religie een grotere rol spelen bij toelating en integratie.
“De toenemende culturele verschillen in onze samenleving leiden tot gevoelens van vervreemding en onbehagen bij veel Nederlanders. Er is zelfs sprake van desintegratie bij bepaalde bevolkingsgroepen. Dit slaat een gapend gat in de gedeelde grond waarop wij staan. Het is zaak niet langer weg te kijken van deze kloof, maar dit onder ogen te zien en aan te pakken. Dat betekent ook: asiel is in beginsel tijdelijk en bij toelating moeten cultuur en religie een grotere rol gaan spelen. We bouwen immers aan een samenleving die een gemeenschap wil zijn, geen los zand.”
“Aan nieuwkomers mogen stevige eisen worden gesteld, zoals het onderschrijven van onze breed gedeelde, nationale ‘spelregels’ en het spreken van de Nederlandse taal.”
“Bij toelating van (arbeids)migranten wordt allereerst gekeken naar werving van Nederlanders en Nederlandstaligen in het buitenland, vervolgens naar mensen met zo min mogelijk culturele afstand tot de Nederlandse samenleving.”
“Het moet mogelijk worden culturele en religieuze achtergrond mee te laten wegen bij asielaanvragen, om integratieproblemen zoveel mogelijk te voorkomen.”
Behoud van christelijke en nationale identiteit
De SGP benadrukt het belang van het christelijke fundament van Nederland en verzet zich tegen het doorsnijden daarvan door seculiere of multiculturele invloeden. De partij ziet de Nederlandse cultuur en geschiedenis als bindmiddel en wil deze beschermen tegen verwatering.
“Ons land heeft christelijke wortels. We moeten ons daarvan bewust zijn en ze niet laten doorsnijden door de seculiere waarden van progressief-liberalen.”
“Het betekent geen omarming van progressief-seculiere waarden, zoals abortus of homohuwelijk.”
“Inburgering dient in ieder geval te leiden tot een basale beheersing van de Nederlandse taal, maar ook tot kennis van historische gebeurtenissen, nationale symbolen (zoals ons volkslied en koningshuis), ons cultureel erfgoed en de manier waarop wij in een rechtsstaat samenleven.”
DENK ziet een multiculturele samenleving als een feit en een waarde, en pleit voor beleid dat diversiteit erkent en ondersteunt in zorg, onderwijs en bestrijding van discriminatie. De partij wil cultuursensitieve zorg verplicht stellen, meer aandacht voor migratiegeschiedenis en diversiteit in het onderwijs, en harde maatregelen tegen discriminatie. Hun visie is dat gelijke kansen en inclusie voor alle culturele achtergronden essentieel zijn voor een rechtvaardige samenleving.
Cultuursensitieve en inclusieve zorg verplicht stellen
DENK vindt dat de zorg rekening moet houden met de culturele achtergronden en wensen van patiënten, en wil dit wettelijk afdwingen. Dit moet leiden tot betere toegankelijkheid en kwaliteit van zorg voor mensen uit verschillende culturen.
Diversiteit en migratiegeschiedenis in het onderwijs
DENK wil dat het onderwijs een afspiegeling is van de multiculturele samenleving en dat leerlingen leren over het koloniaal verleden, migratie en diversiteit. Dit moet bijdragen aan meer begrip, gelijkwaardigheid en het tegengaan van discriminatie.
“Meer aandacht in het curriculum voor koloniaal verleden, slavernijverleden, migratiegeschiedenis en burgerschap, zodat onderwijs recht doet aan de volle diversiteit van onze samenleving.”
“Meertaligheid stimuleren, door het aanbieden van lessen in veel gesproken talen in Nederland zoals het Turks, Marokkaans Arabisch en Pools.”
Harde aanpak van discriminatie en bevorderen van inclusie
DENK beschouwt discriminatie als een groot obstakel voor een multiculturele samenleving en stelt harde maatregelen voor om dit te bestrijden, zoals diversiteitsquota en een discriminatieregister. Dit moet leiden tot meer gelijke kansen en een inclusieve samenleving.
Volt ziet een multiculturele samenleving als een verrijking en streeft naar een inclusieve samenleving waarin iedereen zich thuis voelt, ongeacht afkomst. Ze willen discriminatie en uitsluiting actief bestrijden en investeren in kunst, cultuur en diversiteit om verbinding te stimuleren. Concrete voorstellen zijn onder meer het bevorderen van diversiteit in de cultuursector, het bestrijden van racisme en het toegankelijk maken van kunst en cultuur voor alle groepen.
Actief bestrijden van discriminatie en racisme
Volt erkent dat discriminatie, racisme en uitsluiting een bedreiging vormen voor een multiculturele samenleving en wil deze actief bestrijden. Ze pleiten voor een samenleving waarin iedereen zich thuis voelt, ongeacht afkomst, en willen onder andere een minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid aanstellen.
“Discriminatie, racisme en uitsluiting accepteren we niet. Niet op straat, niet op school, niet op het werk en ook niet online. We blijven dit bestrijden. Bijvoorbeeld met een minister van Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid.”
“Samenleven betekent investeren. In elkaar en in een samenleving waarin iedereen zich thuis voelt, ongeacht wie je bent of waar je vandaan komt.”
Investeren in culturele diversiteit en inclusie
Volt ziet kunst en cultuur als verbindende factoren in een multiculturele samenleving en wil dat het culturele aanbod een goede weerspiegeling is van de diversiteit in de samenleving. Ze stellen diversiteitscriteria bij subsidieverlening verplicht en willen dat beoordelingscommissies diverser worden samengesteld.
“Volt wil dat het culturele aanbod een goede weerspiegeling is van de verhalen en makers in de samenleving en ruimte geeft aan alles dat de sector te bieden heeft. Daarom willen we veel aandacht blijven besteden aan diversiteitscriteria bij subsidieverlening: die diversiteit moet vooral worden geregeld bij het verdelen van de subsidies en minder op het niveau van kunstprojecten zelf.”
“Ook maken we beoordelingscommissies die de subsidies toekennen meer divers, zodat die een betere afspiegeling vormen van de samenleving.”
Toegankelijkheid en participatie voor nieuwkomers en minderheden
Volt benadrukt het belang van deelname van nieuwkomers en minderheden aan de samenleving en ziet hun bijdrage als waardevol. Ze willen dat nieuwkomers op een zinvolle manier kunnen deelnemen en hun vaardigheden en talenten kunnen inzetten.
“Wij geloven dat alle nieuwkomers het recht toekomt om op een zinvolle manier deel te nemen aan de samenleving. Nederland kan hun vaardigheden, talenten, ervaringen en ideeën inzetten en hen zo in staat stellen een onafhankelijk leven op te bouwen en een bijdrage te leveren aan onze samenleving.”
JA21 verwerpt het idee van een multiculturele samenleving en stelt dat de Nederlandse cultuur leidend moet zijn. De partij wil strengere eisen voor integratie en naturalisatie, en benadrukt dat waar culturen botsen, de westerse waarden altijd moeten prevaleren. Concreet pleit JA21 voor het beperken van immigratie, het aanscherpen van integratie-eisen en het actief tegengaan van parallelle samenlevingen.
Nederlandse cultuur moet leidend zijn, multiculturele samenleving functioneert niet
JA21 stelt dat de multiculturele samenleving niet werkt en dat de Nederlandse, westerse cultuur altijd voorrang moet hebben. De partij ziet culturele botsingen, vooral met de islamitische cultuur, als problematisch en wil geen concessies doen aan andere culturele normen en waarden.
“De Nederlandse cultuur moet de leidende cultuur in onze samenleving zijn en blijven. De multiculturele samenleving, voor zover hij ooit heeft bestaan, functioneert zeer moeizaam. Waar culturen botsen, in de praktijk vaak onze vrije Westerse cultuur en de islamitische cultuur, dan prevaleert de Westerse en is er geen ruimte voor concessies.”
Strengere integratie- en naturalisatie-eisen om parallelle samenlevingen te voorkomen
JA21 koppelt het falen van de multiculturele samenleving aan mislukte integratie en het ontstaan van parallelle samenlevingen. De partij wil daarom strengere eisen stellen aan immigranten en naturalisatie, met nadruk op het omarmen van Nederlandse normen en waarden.
“Wie van buiten komt, dient zich aan te passen en in onze samenleving te integreren. Een glashelder uitgangspunt, dat echter decennialang verwaarloosd is. Ongecontroleerde immigratie in combinatie met vrijblijvend - of zelfs volkomen ontbrekend - integratiebeleid, heeft geleid tot het ontstaan van parallelle samenlevingen, het onherkenbaar veranderen van wijken in onze steden en een Nederlandse cultuur die steeds verder onder druk komt te staan.”
“Wie Nederlander wil worden, moet bereid zijn onze wetten, normen, waarden en cultuur te omarmen. Dat is niet te veel gevraagd, dat is wat JA21 betreft niets minder dan een voorwaarde.”
Kritiek op het labelen van kritiek als discriminatie of racisme
JA21 verzet zich tegen het idee dat kritiek op bepaalde culturen, met name de islamitische cultuur, automatisch als discriminatie of racisme wordt gezien. De partij stelt dat open debat over schadelijke culturele opvattingen noodzakelijk is.
“Maar met één mythe moet krachtig worden afgerekend: Nederland is geen racistisch land. Maar al te vaak wordt bijvoorbeeld kritiek op het islamitisch geloof als islamofobie, discriminatie of zelfs racisme weggezet en dat is niet hetzelfde. In onze samenleving zijn mensen vrij te geloven wat ze willen, maar ook vrij om een mening te hebben over een geloof. De islamitische cultuur kent nu eenmaal schadelijke opvattingen over vrouwen, homoseksuelen en joden. Dit moet open en bloot kunnen worden...”
50PLUS benoemt het begrip "multi cultureel" niet expliciet en heeft geen uitgesproken visie op multiculturaliteit als zodanig. Hun beleid richt zich vooral op integratie via taalbeheersing, het stellen van eisen aan nieuwkomers en het beperken van migratie, met nadruk op behoud van Nederlandse normen en waarden. Concrete voorstellen zijn onder meer het verplicht beheersen van de Nederlandse taal voor naturalisatie en het beperken van arbeids- en studiemigratie.
Verplichte beheersing Nederlandse taal voor nieuwkomers
50PLUS stelt als voorwaarde dat nieuwkomers de Nederlandse taal moeten beheersen om Nederlander te worden. Dit wordt gepresenteerd als een integratievoorwaarde en als middel om sociale samenhang te bevorderen, waarbij impliciet wordt uitgegaan van het belang van gedeelde taal en waarden in een multiculturele samenleving.
“Voorwaarde om Nederlander te worden is dat men de Nederlandse taal beheerst.”
Beperking migratie en nadruk op Nederlandse normen
De partij kiest voor een streng migratiebeleid, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende vormen van migratie en waarbij rechten en plichten van nieuwkomers worden benadrukt. Dit beleid is gericht op het voorkomen van overbelasting van systemen en het waarborgen van integratie, zonder expliciet te verwijzen naar multiculturaliteit als waarde.