Verkiezingsprogramma's 2025 overmedewerkersparticipatie
BIJ1 wil medewerkersparticipatie radicaal vergroten door werknemers structureel zeggenschap en eigendom te geven in bedrijven. Ze pleiten voor werknemerscoöperaties als standaard, verplichte werknemersraden met vetorecht, en een transitie naar werknemersaandelen in grote bedrijven. Zo willen ze de macht van aandeelhouders en managers beperken en de werkvloer democratiseren.
Werknemerscoöperaties als standaard en meer zeggenschap
BIJ1 wil dat nieuwe bedrijven standaard als werknemerscoöperatie worden opgericht en dat bestaande grote bedrijven verplicht worden tot vergaande medewerkersparticipatie. Dit moet leiden tot meer democratische besluitvorming en eigendom op de werkvloer, zodat werknemers direct invloed hebben op productie, investeringen en arbeidsvoorwaarden.
“Nieuwe bedrijven worden standaard opgericht als werknemerscoöperaties.”
“Bestaande beursgenoteerde bedrijven met meer dan 100 werknemers krijgen een transitieplicht: binnen 10 jaar moet het merendeel van de aandelen in handen zijn van de werknemers. Via jaarlijkse uitgifte van aandelen aan werknemersfondsen en voorkeursrecht bij emissies en overnames.”
“De coöperatie van werknemers wordt de standaard eigendomsstructuur voor nieuw opgerichte rechtspersoonlijkheden. Hiervoor creëren we duidelijke grondslag in de wet.”
“Elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers is verplicht een werknemersfonds op te richten. Hieraan schrijven zij jaarlijks een aantal nieuwe aandelen uit, in verhouding met de jaarwinst. Het werknemersfonds wordt alleen beheerd door de werknemers van de firma die deze heeft opgericht.”
Verplichte werknemersraden met vetorecht
BIJ1 wil dat alle grote bedrijven werknemersraden instellen met gekozen vertegenwoordigers, die niet alleen adviesrecht maar ook vetorecht krijgen over belangrijke besluiten. Dit versterkt de directe invloed van medewerkers op het beleid van hun werkgever.
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
“De democratische ondernemingsraad is een verplicht onderdeel van grote bedrijven, met een bindend mandaat in het bestuur.”
Overname en eigendom bij faillissement en multinationals
BIJ1 wil dat werknemers bij faillissement de kans krijgen hun bedrijf over te nemen, met steun van de overheid. Ook moeten multinationals hun Nederlandse vestigingen grotendeels verkopen aan werknemers.
“Bij faillissement helpt de overheid werknemers als een democratiserende overkoop gewenst is. Wanneer mogelijk ook met geld. Waar nodig betrekken we de vakbond bij dit proces.”
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
De PVV benoemt medewerkersparticipatie in de zorg vooral als het vergroten van de zeggenschap van zorgverleners over hun eigen werk en het belonen van extra inzet. De partij wil bureaucratie en managementlagen schrappen om zorgpersoneel meer invloed te geven en introduceert een meerwerkbonus voor wie extra uren werkt. Concrete voorstellen over bredere vormen van medewerkersparticipatie, zoals winstdeling of medezeggenschap in andere sectoren, ontbreken.
Meer zeggenschap voor zorgverleners
De PVV wil dat zorgverleners meer invloed krijgen op hun eigen werk, omdat zij het beste weten hoe goede zorg georganiseerd moet worden. Door bureaucratie en managementlagen te schrappen, moet de werkvloer meer te zeggen krijgen, wat volgens de partij bijdraagt aan werkplezier en behoud van personeel. Dit standpunt richt zich specifiek op medewerkersparticipatie binnen de zorgsector.
“Zorgverleners krijgen meer zeggenschap over hun eigen werk. Zij weten wat de beste zorg is en hoe ze die moeten organiseren. Dit draagt aan hun werkplezier en behoud van personeel.”
Meerwerkbonus voor zorgpersoneel
De PVV stelt een financiële bonus voor zorgverleners die extra uren werken, als stimulans voor medewerkers om meer te participeren in het oplossen van personeelstekorten. Dit is een vorm van participatie gericht op het vergroten van inzet en betrokkenheid via financiële prikkels.
“Meerwerkbonus voor verplegend personeel”
“Daarnaast voeren we een meerwerkbonus voor het verplegend personeel in: parttimers die meer gaan werken, krijgen een bonus. Zo zorgen we ervoor dat meer werken gaat lonen.”
“Mantelzorgers en zorgverleners die meer uren willen werken, krijgen een bonus. Dat verdienen ze!”
De SP wil medewerkersparticipatie structureel versterken door werknemers meer zeggenschap en invloed te geven binnen bedrijven. De partij stelt voor om werknemers een beslissende stem te geven bij cruciale bedrijfsbesluiten, directe vertegenwoordiging in het bestuur te waarborgen en collectieve winstdeling wettelijk vast te leggen. Hiermee wil de SP de macht van aandeelhouders en bestuurders beperken en de belangen van werknemers centraal stellen.
Werknemers beslissende stem bij strategische besluiten
De SP wil dat werknemers een doorslaggevende rol krijgen bij belangrijke bedrijfsbeslissingen, zoals sluitingen, verhuizingen en fusies, om zo hun positie te versterken en bedrijven minder afhankelijk te maken van aandeelhoudersbelangen.
“Werknemers krijgen een gouden aandeel in het bedrijf waar zij werken. Dit betekent dat zij een beslissende stem krijgen bij strategisch cruciale beslissingen zoals sluiting, verplaatsing en fusies.”
Werknemersvertegenwoordiging in bestuur en commissarissen
De partij pleit voor directe democratische invloed van werknemers op het bestuur van bedrijven, met minimaal één door werknemers gekozen bestuurder en een evenredige vertegenwoordiging in de raad van commissarissen.
“Als eerste stap richting democratische bedrijven stellen we vast dat in het bestuur van een bedrijf altijd ten minste één bestuurder moet zitten die is verkozen door de werknemers die aan hen verantwoording moet afleggen.”
“Werknemers krijgen in bedrijven met meer dan honderd werknemers allemaal één stem waarmee ze de raad van commissarissen mogen kiezen. Werknemers mogen de ene helft kiezen, de andere helft van de commissarissen wordt gekozen door de aandeelhouders.”
Wettelijke collectieve winstdeling voor werknemers
De SP wil dat medewerkers wettelijk recht krijgen op een deel van de winst, zodat niet alleen aandeelhouders en bestuurders profiteren, maar alle werknemers collectief meedelen in het succes van het bedrijf.
“Niet alleen bestuurders en aandeelhouders, maar ook alle medewerkers krijgen voortaan recht op een deel van de winst. Zo profiteren alle werknemers collectief op het moment dat dividend wordt uitgekeerd aan aandeelhouders. Dit komt bovenop het reguliere salaris. Het minimale percentage van deze winstdeling leggen we vast in een wet.”
De Partij voor de Dieren wil medewerkersparticipatie in bedrijven en instellingen versterken door werknemers meer invloed te geven op belangrijke besluiten en hen te laten meedelen in de winst. Ze pleiten voor verplichte winstdeling, een sterkere positie van werknemers in de ondernemingsraad, en meer zeggenschap over pensioenfondsen. Hun visie is dat medewerkers niet alleen gehoord moeten worden, maar ook daadwerkelijk moeten meeprofiteren en meebeslissen over de koers van hun organisatie.
Verplichte winstdeling en invloed op bedrijfsbesluiten
De PvdD wil dat werknemers in grote bedrijven verplicht meedelen in de winst en meer invloed krijgen op cruciale bedrijfsbesluiten zoals fusies en reorganisaties. Dit moet de ongelijkheid tussen aandeelhouders en medewerkers verkleinen en de positie van werknemers structureel versterken.
“Daarom geldt voortaan: bij winstuitkering deelt het personeel. We voeren verplichte, voor alle werknemers gelijke winstdeling in voor bedrijven vanaf 50 werknemers.”
“In grote bedrijven krijgen werknemers meer invloed op cruciale besluiten zoals fusies, aandeelinkoop, reorganisaties en winstverdeling. Werknemers krijgen een sterkere positie in de ondernemingsraad.”
Meer zeggenschap over pensioenfondsen
De partij wil dat werknemers meer inspraak krijgen in hoe hun pensioenpremies worden belegd en in het beloningsbeleid van pensioenbeheerders. Dit vergroot de invloed van medewerkers op hun eigen financiële toekomst en op maatschappelijk verantwoord beleggen.
“We democratiseren de pensioenfondsen. Werknemers krijgen meer zeggenschap over waar hun pensioenpremies in worden geïnvesteerd en over het beloningsbeleid van pensioenbeheerders.”
Het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie bevat geen concrete voorstellen of standpunten over medewerkersparticipatie in de zin van medezeggenschap, winstdeling, aandelenbezit of andere vormen van directe participatie van medewerkers in het eigendom of de besluitvorming van bedrijven. De partij benadrukt vooral het belang van overleg tussen werkgevers en werknemers en het gezamenlijk zoeken naar overeenstemming, maar blijft daarbij algemeen en vaag over daadwerkelijke medewerkersparticipatie.
Geen concrete voorstellen voor medewerkersparticipatie
De ChristenUnie benoemt het belang van samenwerking en overleg tussen werkgevers en werknemers, maar doet geen specifieke voorstellen voor medewerkersparticipatie zoals winstdeling, aandelenregelingen of medezeggenschap. De partij blijft bij algemene uitspraken over het poldermodel en het gezamenlijk belang, zonder dit te vertalen naar concrete participatievormen voor medewerkers.
“Ons land kent een lange traditie van overleg tussen werkgevers en werknemers. In de befaamde Nederlandse polder zijn werkgevers en werknemers belangrijke partners bij grote hervormingsbesluiten over de arbeidsmarkt en sociale zekerheid.”
“Werkgevers, werknemers, overheid en maatschappelijke organisaties maken samen de arbeidsmarkt toekomstbestendig. In goed polderoverleg maken we eerlijke keuzes over hoe we arbeid anders organiseren, arbeid eerlijker verdelen en welke prioriteiten we stellen in publieke dienstverlening.”
FVD benoemt "medewerkersparticipatie" niet expliciet als speerpunt, maar pleit wel voor meer zeggenschap van pensioendeelnemers in pensioenbesturen, ten koste van vakbonden en werkgevers. Concrete voorstellen over bredere medewerkersparticipatie, zoals aandelenbezit of medezeggenschap in bedrijven, ontbreken volledig in het programma.
Meer zeggenschap voor pensioendeelnemers in besturen
FVD wil dat deelnemers aan pensioenfondsen meer directe invloed krijgen op het bestuur van hun pensioen, en dat de macht van vakbonden en werkgevers wordt ingeperkt. Dit wordt gepresenteerd als een manier om de belangen van de deelnemers centraal te stellen en de transparantie te vergroten, maar blijft beperkt tot het pensioendomein en raakt niet aan bredere vormen van medewerkersparticipatie in bedrijven.
“We versterken de positie van pensioendeelnemers in de besturen en beperken de macht van vakbonden en werkgevers, zodat de belangen van deelnemers écht centraal staan.”
“Daarbij moeten deelnemers – de echte belanghebbenden – meer zeggenschap krijgen in pensioenbesturen, terwijl de macht van vakbonden en werkgeversorganisaties wordt teruggedrongen.”
Volt ziet medewerkersparticipatie als een middel om de binding van werknemers met hun bedrijf te vergroten en hen te laten delen in de winst. Ze willen medewerkersparticipatie in ondernemingen actief verkennen, uitbreiden en benutten, en maken zich sterk voor het mogelijk maken van aandelenopties voor werknemers, vooral bij start-ups en scale-ups.
Medewerkersparticipatie uitbreiden en benutten
Volt wil dat medewerkers meer betrokken raken bij hun onderneming en mee kunnen delen in de winst. Dit moet niet alleen de motivatie en binding vergroten, maar ook bijdragen aan een eerlijker en innovatiever bedrijfsleven. De partij pleit voor het verkennen en uitbreiden van medewerkersparticipatie, met bijzondere aandacht voor winstdeling.
“We vergroten de binding van medewerkers met (de doelstellingen van) de onderneming door de mogelijkheden van medewerkersparticipatie in ondernemingen te verkennen, uit te breiden en te benutten. Zo willen we ervoor zorgen dat medewerkers mee kunnen delen in de winsten van het bedrijf.”
Aandelenopties voor medewerkers bij start-ups en scale-ups
Volt wil medewerkersparticipatie in de vorm van aandelenopties mogelijk maken, met name om het Nederlandse start-up ecosysteem te versterken. Dit moet ervoor zorgen dat werknemers meer gebonden zijn aan hun bedrijf, minder snel vertrekken en opbrengsten kunnen herinvesteren in nieuwe bedrijven.
“We maken medewerkersparticipatie in de vorm van aandelenopties mogelijk. Hierdoor zijn werknemers meer gebonden aan een bedrijf en zullen zij minder snel weer vertrekken. Dit zorgt ervoor dat vooral scale- en start-ups een concurrerende vergoeding kunnen bieden, waardoor hun personeel niet vertrekt naar grotere markten zoals de Verenigde Staten. Het invoeren van een medewerkersparticipatieregeling zorgt overigens ook voor een beter start-upecosysteem, omdat werknemers de verkregen opbrengsten weer kunnen herinvesteren in de volgende generatie bedrijven.”
BBB erkent het belang van medewerkersparticipatie vooral in de vorm van financiële deelname van werknemers in bedrijven. Hun belangrijkste concrete voorstel is het fiscaal aantrekkelijker maken van winstdeling voor werknemers van startende bedrijven, met het voornemen dit uit te breiden naar andere bedrijven. BBB ziet medewerkersparticipatie als een manier om werknemers directer te laten meeprofiteren van het succes van hun bedrijf.
Fiscaal aantrekkelijk maken van winstdeling voor werknemers
BBB wil dat medewerkers meer kunnen delen in de winst van hun bedrijf, niet alleen bij start-ups maar ook bij andere ondernemingen. Dit moet fiscaal aantrekkelijker worden gemaakt, zodat medewerkersparticipatie wordt gestimuleerd en werknemers direct profiteren van het succes van hun werkgever.
“Mede dankzij BBB is het voor werknemers van startende bedrijven fiscaal aantrekkelijker gemaakt om mee te delen in de winst; ze betalen een lager tarief op het moment dat zij deze winst daadwerkelijk genieten. We willen onderzoeken hoe deze mogelijkheid ook aan werknemers van andere dan startende bedrijven kan worden toegekend.”
GroenLinks-PvdA wil medewerkers meer invloed en profijt geven binnen bedrijven, met nadruk op inspraak in bedrijfsbeslissingen en het delen in de winst. De partij stelt voor om ondernemingsraden te versterken, werknemers te benoemen in raden van commissarissen, en winstparticipatie verplicht te stellen bij bonussen voor de top. Hun visie is dat werknemers niet alleen meepraten, maar ook meedelen in het succes van het bedrijf.
Werknemers meer zeggenschap en winstdeelname geven
GroenLinks-PvdA vindt dat medewerkers structureel meer invloed moeten krijgen op belangrijke bedrijfsbeslissingen en financieel moeten meeprofiteren van het succes van grote ondernemingen. Dit moet de machtsbalans binnen bedrijven verbeteren en ongelijkheid op de werkvloer tegengaan.
“We versterken ondernemingsraden bij kleinere bedrijven en pleiten voor de benoeming van werknemers in de raden van commissarissen. Daarnaast gaan werknemers voortaan meeprofiteren in de winst van grote ondernemingen. Wanneer de top een bonus krijgt, deelt de rest van het personeel ook mee in het succes. Ook krijgen ze inspraak over de maximale salarisverschillen op de werkvloer.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma