Verkiezingsprogramma's 2025 overlucratief belang
FVD vindt dat het nastreven van een lucratief belang – oftewel het stimuleren van ondernemerschap, sparen en investeren zodat het financieel aantrekkelijk is – centraal moet staan in het Nederlandse beleid. Ze willen belastingen fors verlagen, bezit beschermen en het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen zodat extra inspanning en succes direct financieel voordeel opleveren. Concrete voorstellen zijn onder meer een hoge belastingvrije voet, vlaktaks, afschaffing van erf- en schenkbelasting, en het stimuleren van MKB en ZZP’ers.
Radicale verlaging en vereenvoudiging van belastingen
FVD wil het belastingstelsel zo inrichten dat werken, ondernemen en sparen altijd financieel aantrekkelijk zijn, en dat bezit wordt beschermd. Ze stellen dat het huidige systeem succes bestraft en willen daarom een vlaktaks, hoge belastingvrije voet, en afschaffing van erf- en schenkbelasting. Dit moet het lucratief belang van werken en ondernemen direct voelbaar maken.
“Ambitie moet lonen: ruimte voor ondernemerschap, belastingen omlaag. Forum voor Democratie ziet een bruisend Nederland voor zich waar ambitie wordt beloond en hard werken altijd loont. Extra inspanning moet direct voelbaar zijn in de portemonnee, vrij van hoge belastingen of verstikkende regels.”
“We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, en we maken de eerste €1.000 verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) belastingvrij.”
“Met zo’n vlaktaks en een belastingvrije voet van €30.000 maken we het systeem overzichtelijk en rechtvaardig. Zo wordt werken weer beloond, sparen weer aantrekkelijk en verdwijnen de talloze uitzonderingen en regelingen waarin burgers nu verstrikt raken.”
“Erf- en schenkbelasting schaffen we af.”
Stimuleren van ondernemerschap en MKB/ZZP
FVD vindt dat ondernemers en zelfstandigen de motor van de economie zijn en dat hun succes direct bijdraagt aan de welvaart van iedereen. Daarom willen ze lasten en regels voor deze groepen drastisch verminderen, zodat ondernemen en investeren weer lucratief wordt.
“Forum voor Democratie kiest onvoorwaardelijk voor de ruim 400.000 MKB-bedrijven en de ruim 1.2 miljoen zelfstandigen: zij vormen het fundament van onze economie.”
“Onze visie is helder: het moet weer aantrekkelijk en haalbaar worden om ondernemer te zijn. Dat betekent minder bemoeienis van de overheid en meer vertrouwen in de eigen kracht van ondernemers.”
“We verhogen de zelfstandigenaftrek voor ZZP-ers naar €15.000, zodat hard werken loont.”
Beschermen en stimuleren van privébezit en spaargeld
FVD beschouwt bezit als heilig en wil sparen en investeren aantrekkelijk maken door belasting op spaargeld af te schaffen en het eigen huis te beschermen tegen extra lasten. Dit moet het financieel belang van bezit en sparen veiligstellen.
“Bezit is heilig. We beschermen het koophuis, het spaargeld, de erfenis tegen onrechtmatige belastingen en geven zekerheid aan families en ruimte aan dromen.”
“Box-3 belastingvrij. We heffen de spaarderstaks op, zodat deugdelijk sparen weer wordt aangemoedigd.”
“We schaffen het eigenwoningforfait af en houden de eigen woning in box 1, zodat nooit belasting wordt betaald over het eigen huis.”
De Partij voor de Dieren verwerpt het idee dat publieke voorzieningen, natuur, zorg en huisvesting een lucratief belang voor bedrijven of investeerders mogen zijn. Zij willen winstbejag en financiële prikkels uit essentiële sectoren weren, door marktwerking terug te dringen, fiscale voordelen voor grootkapitaal en beleggers af te schaffen, en publieke belangen boven private winst te stellen.
Marktwerking en winstbejag uit publieke sectoren weren
De PvdD stelt dat essentiële voorzieningen als zorg, onderwijs en huisvesting niet mogen worden overgelaten aan partijen met een lucratief belang. Zij zien winstmotieven als schadelijk voor het algemeen belang en willen deze daarom structureel weren uit deze sectoren.
Fiscale voordelen en regelingen voor lucratief belang afschaffen
De partij wil fiscale regelingen en uitzonderingen die het lucratief belang van bedrijven en beleggers dienen, afschaffen of beperken. Dit om belastingontwijking, ongelijkheid en het misbruiken van publieke middelen voor private winst tegen te gaan.
“We schaffen fiscale regelingen af, en/of we versnellen de afbouw van regelingen waarvan uit beoordelingen blijkt dat ze niet effectief en niet nodig zijn.”
“De bedrijfsopvolgingsregeling wordt aangepast zodat deze niet langer misbruikt kan worden voor belastingontwijking.”
“We draaien cadeautjes aan het grootkapitaal van het vorige kabinet terug.”
“Het wordt daarmee minder aantrekkelijk om huizen te gebruiken als belegging en daarmee worden huizen goedkoper.”
Transparantie en publieke controle boven private winst
De PvdD wil dat publieke belangen altijd zwaarder wegen dan het lucratief belang van bedrijven, door transparantie te eisen en publieke controle te versterken.
BIJ1 verwerpt het idee dat winstmaximalisatie en het najagen van lucratief belang door bedrijven centraal moeten staan in de economie. Ze willen de macht van aandeelhouders en bedrijven met een puur winstmotief drastisch inperken, onder meer door het belasten van onredelijke winsten, het stimuleren van coöperaties en het verplichten van werknemerszeggenschap. Hun kernvisie is dat de economie moet draaien om eerlijk delen en maatschappelijke waarde, niet om het financiële gewin van enkelen.
Winsten en lucratief belang beperken ten gunste van werkenden
BIJ1 stelt dat het streven naar maximaal financieel gewin (“lucratief belang”) leidt tot uitbuiting en ongelijkheid. Ze willen wettelijke grenzen stellen aan winsten, een deel verplicht naar loonsverhogingen laten gaan, en aandeelhoudersmacht vervangen door zeggenschap van werkenden.
“Winsten moeten leiden tot hogere lonen voor de werkende mensen die de winsten hebben geproduceerd. Daarom stellen we allereerst paal en perk aan de winsten die mogen worden gemaakt (winst maximaliseren). We nemen in de wet op dat een zeker deel van alle winsten naar loonsverhogingen gaat.”
“Niet de aandeelhouders en managers, maar de werkende mensen aan de knoppen.”
Zware belasting op onredelijke winsten en graaiflatie
Om het lucratief belang van bedrijven te beperken, wil BIJ1 onredelijke winsten zwaar belasten, wettelijke maximummarges instellen en windfall taxes invoeren. Zo wordt het maken van buitensporige winsten op essentiële goederen en diensten ontmoedigd.
“Onredelijke winsten van bedrijven gaan we zwaar belasten. Er komen wettelijke maximummarges op alle levensmiddelen voor bedrijven in de hele keten. Er wordt een substantiële windfall tax ingesteld, zodat bedrijven belasting betalen over stijgende inkomsten door iets waarvoor zij niet verantwoordelijk zijn.”
Afschaffen aandeelhouderscorporatie en stimuleren werknemerscoöperaties
BIJ1 wil het lucratief belang van aandeelhouders ondermijnen door coöperaties te subsidiëren en de aandeelhouderscorporatie op termijn te laten verdwijnen. Werknemers krijgen zo meer zeggenschap en delen in de opbrengsten.
“Coöperatieve ondernemingen krijgen subsidie. En krijgen zo een concurrerend, waardig alternatief voor de aandeelhouderscorporatie, die op termijn uitsterft.”
Zeggenschap en eigendom bij werknemers, niet bij kapitaal
Door werknemersfondsen en coöperaties verplicht te stellen, verschuift BIJ1 het belang van winst voor aandeelhouders naar collectief belang van werkenden. Dit beperkt het lucratief belang van externe investeerders.
“Alle private bedrijven die in Nederland hun producten verkopen, gaan daarover winstbelasting betalen. We stoppen voordelige belastingconstructies voor beursgenoteerde bedrijven.”
“De coöperatie van werknemers wordt de standaard eigendomsstructuur voor nieuw opgerichte rechtspersoonlijkheden.”
“Elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers is verplicht een werknemersfonds op te richten. Hieraan schrijven zij jaarlijks een aantal nieuwe aandelen uit, in verhouding met de jaarwinst. Het werknemersfonds wordt alleen beheerd door de werknemers van de firma die deze heeft opgericht.”
GroenLinks-PvdA wil een einde maken aan het fenomeen dat een kleine groep profiteert van lucratieve belangen zoals speculatie, belastingconstructies en kortetermijnwinsten zonder maatschappelijke bijdrage. Ze stellen voor om speculatiewinsten af te romen, belastingontwijking harder aan te pakken en de belastingdruk op grote vermogens en winsten te verhogen, zodat deze winsten meer ten goede komen aan de samenleving.
Speculatiewinsten afromen ten gunste van de samenleving
GroenLinks-PvdA vindt het onrechtvaardig dat grondspeculanten en beleggers zonder inspanning grote winsten behalen. Ze willen deze speculatiewinsten deels terugvorderen en inzetten voor publieke doelen zoals woningbouw.
“Zonder iets te hoeven doen, verdienen grondspeculanten veel geld als landbouwgrond een woonbestemming krijgt. Per jaar bedraagt deze waardestijging maar liefst acht miljard euro. We vinden dat deze speculatiewinsten ten goede moeten komen aan de samenleving.”
“Voor de financiering van jaarlijks terugkerende uitgaven kijken we naar het afromen van speculatiewinsten, het versoberen van belastingkortingen voor grondbezitters en het afbouwen van prijsopdrijvende subsidies.”
Belastingontwijking en agressieve constructies illegaal maken
De partij wil een einde maken aan het lucratief belang van belastingontwijking door vermogenden en bedrijven. Ze stellen voor om agressieve belastingconstructies illegaal te maken en de belastingdruk op grote vermogens te verhogen.
“De vrijstelling voor partners blijft in stand. Daarnaast schaffen we constructies af die het mogelijk maken om erfbelasting te ontwijken.”
“Wij gaan belastingontwijking daarom harder aanpakken en maken dergelijke agressieve constructies illegaal.”
Hogere belasting op grote winsten en vermogens
GroenLinks-PvdA wil dat de meest winstgevende bedrijven en de allerrijksten meer bijdragen aan de samenleving, zodat het lucratief belang van grote winsten niet alleen bij een kleine groep terechtkomt.
“We vinden dat bedrijven die winst maken, meer kunnen bijdragen aan onze collectieve voorzieningen. Ook het bedrijfsleven profiteert van veilige straten, goede spoorverbindingen en investeringen in onderwijs en onderzoek. Daarom verhogen we de bijdrage van de meest winstgevende bedrijven.”
“We voeren daarom een miljonairsbelasting in voor de allerrijksten.”
De ChristenUnie wil het nastreven van louter financieel "lucratief belang" inperken en streeft naar een economie waarin maatschappelijke waarde, duurzaamheid en rechtvaardigheid voorop staan. Ze pleiten voor het eerlijker belasten van vermogenswinsten, het tegengaan van grondspeculatie en het ontmoedigen van sectoren die alleen bestaan bij de gratie van slechte arbeidsvoorwaarden. Zo willen ze excessieve private winsten die niet bijdragen aan het algemeen belang beperken.
Eerlijker belasten van vermogenswinsten en speculatie
De ChristenUnie wil dat winsten uit vermogen en speculatie niet langer onevenredig voordelig zijn ten opzichte van arbeid. Ze pleiten voor een extra vermogensbelasting op grote vermogens en een belasting op winst uit grondspeculatie, zodat private lucratieve belangen niet langer boven het maatschappelijk belang gaan.
“In het licht van de grote investeringen die nodig zijn in defensie, vragen we van de grootste vermogens een extra bijdrage met een vermogensbelasting van 1% op vermogens boven de 1 miljoen euro.”
“Daarom zijn we voor een belasting op de winst die ontstaat als grond bouwgrond wordt (planbatenheffing), we pakken hiermee ook grondspeculatie aan.”
Sectoren zonder maatschappelijk rendement geen toekomst
De partij stelt dat sectoren die alleen kunnen bestaan dankzij slechte arbeidsvoorwaarden of puur financieel gewin, geen plaats hebben in Nederland. Het lucratieve belang van goedkope arbeid mag niet boven het welzijn van werknemers en de samenleving staan.
“Sectoren die alleen kunnen bestaan dankzij slechte primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden hebben geen toekomst in Nederland.”
Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen boven kortetermijnwinst
De ChristenUnie verwerpt het maximaliseren van kortetermijnwinsten als leidend principe en wil dat ondernemingen zich richten op langetermijnwaarde voor mens, maatschappij en milieu. Het puur nastreven van lucratief belang wordt ondergeschikt gemaakt aan bredere maatschappelijke doelen.
“Niet het maximaliseren van de kortetermijnwinsten, maar het duurzaam en langjarig floreren van ondernemingen en werknemers staat voorop.”
De SP is fel tegen het najagen van louter lucratief belang door bedrijven, speculanten en vermogenden, vooral als dit ten koste gaat van de samenleving. Ze willen winstbejag en het bevoordelen van enkelen aan banden leggen via hogere belastingen, het verbieden van speculatie en het terugdringen van geheime voordelen voor multinationals, zodat collectieve belangen en publieke voorzieningen voorop komen te staan.
Zwaarder belasten en beperken van speculatief en lucratief belang
De SP wil het najagen van winst en speculatie door bedrijven, grondeigenaren en investeerders aan banden leggen, omdat dit leidt tot ongelijkheid en het ondermijnt het algemeen belang. Door zwaardere belastingen, onteigening en het verbieden van speculatie willen ze voorkomen dat enkelen profiteren van collectieve voorzieningen of schaarste, zonder bij te dragen aan de samenleving.
“Grondeigenaren die grond vasthouden om winst te maken belasten we zwaarder. Speculanten die onnodig wachten met bouwen en hun belang boven die van de samenleving zetten zullen wij onteigenen.”
“Speculatie op landbouwgrond door banken, pensioenfondsen en buitenlandse investeerders wordt verboden. Dit zogenoemde land grabbing maken we een einde aan, zodat grond in”
Afschaffen geheime voordelen en belastingkortingen voor multinationals
De SP wil een einde maken aan geheime afspraken, belastingkortingen en andere lucratieve voordelen voor grote bedrijven en multinationals, omdat deze zorgen voor oneerlijke concurrentie en het ontwijken van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ze pleiten voor gelijke belastingdruk en strafrechtelijke vervolging bij ontduiking.
“Geen geheime voordeeltjes voor multinationals. De allergrootste multinationals gaan, net zoals alle andere burgers en bedrijven, bijdragen aan onze samenleving en eerlijk belasting betalen. We schaffen geheime afspraken en belastingkortingen af. De bestuurders van bedrijven die belasting ontduiken worden strafrechtelijk vervolgd.”
Collectieve voorzieningen boven winst voor enkelen
De SP vindt dat publieke voorzieningen niet moeten worden ingericht op winstmaximalisatie voor een kleine groep, maar op het collectieve belang. Door de markt terug te dringen en collectief te organiseren, willen ze voorkomen dat lucratief belang boven publieke waarde komt te staan.
“Omdat winst voor aandeelhouders niet meer nodig is, kunnen we zaken als woningbouw, zorg, openbaar vervoer, onderwijs, energievoorziening, internet en klimaatinvesteringen goedkoper organiseren.”
BBB erkent het belang van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven met een lucratief belang in Nederland, zoals multinationals en innovatieve ondernemingen. De partij wil fiscale stabiliteit en het behoud van regelingen die het voor bedrijven aantrekkelijk maken om in Nederland te investeren en te blijven, om zo werkgelegenheid, innovatie en economische groei te stimuleren. BBB verzet zich tegen extra nationale beperkingen op fiscale voordelen en pleit voor het handhaven van bestaande faciliteiten die een lucratief belang ondersteunen.
Fiscale stabiliteit en behoud van lucratieve bedrijfsregelingen
BBB ziet het behouden van een aantrekkelijk fiscaal klimaat voor bedrijven met een lucratief belang als essentieel voor de Nederlandse economie. De partij wil bestaande fiscale faciliteiten voor bedrijven handhaven en geen extra nationale beperkingen opleggen, om te voorkomen dat Nederland minder aantrekkelijk wordt voor bedrijven met een lucratief belang ten opzichte van andere landen. Dit moet zorgen voor werkgelegenheid, innovatie en een sterke positie van het Nederlandse bedrijfsleven.
“Voor bedrijven een stabiel fiscaal beleid en we handhaven de bedrijfsopvolgingsfaciliteit, deelnemingsvrijstelling, innovatiebox en andere maatregelen die innovatie stimuleren zoals de expatregeling. De inkoopfaciliteit eigen aandelen voor beursgenoteerde bedrijven en andere fiscale regelingen voor het bedrijfsleven blijven gehandhaafd.”
“We vinden het belangrijk dat de Nederlandse bedrijven niet verder op achterstand komen ten opzichte van hun concurrenten in Europa en dat er geen verdere nationale koppen op Europese fiscale maatregelen komen. Dus geen verdere beperkingen van de renteaftrek en geen Nederlandse koppen op de Europese CO2 heffing.”
“We investeren in ons vestigingsklimaat. Daarbij erkennen we de bijdrage die onze bedrijven, zowel multinationals als mkb-bedrijven, leveren aan onze schatkist. Multinationals zijn erg belangrijk, voor de werkgelegenheid, voor innovatie maar ook voor onze mkb-bedrijven.”
BVNL ziet het creëren van een "lucratief belang" als essentieel om gewenst gedrag te stimuleren, vooral bij klokkenluiders en werkenden. De partij wil financiële prikkels inzetten om integriteit te bevorderen en werken aantrekkelijker te maken, met als doel een kleinere overheid en meer ruimte voor ondernemerschap. Het meest concrete voorstel is het wettelijk recht op een bonus voor klokkenluiders.
Wettelijk recht op bonus voor klokkenluiders
BVNL stelt voor om klokkenluiders een direct financieel belang te geven bij het melden van misstanden, door een wettelijk recht op een substantiële bonus. Dit moet het melden van fraude en misstanden aantrekkelijker maken en zo bijdragen aan een integere overheid en bedrijfsleven.
“Klokkenluiders krijgen wettelijk recht op een bonus van 15% van het herstelde bedrag, met volledige juridische bescherming.”
Werken financieel aantrekkelijker maken
BVNL wil dat werken altijd meer oplevert dan niet werken, en dat financiële prikkels (zoals lagere belastingen en het afschaffen van de armoedeval) mensen stimuleren om te werken of meer te werken. Dit sluit aan bij hun visie dat ambitie en succes beloond moeten worden.
DENK wil het "lucratief belang" van bedrijven en individuen in publieke sectoren en de samenleving beperken waar dit leidt tot ongelijkheid of misbruik. Ze stellen voor om winsten in de zorg aan banden te leggen, belastingvoordelen voor grote bedrijven en superrijken af te schaffen, en belastingontwijking steviger aan te pakken. Zo wil DENK voorkomen dat publieke middelen of maatschappelijke voorzieningen worden gebruikt voor puur financieel gewin.
Winsten en commercieel belang in de zorg beperken
DENK wil voorkomen dat de zorgsector wordt gebruikt voor financieel gewin door commerciële partijen. Ze willen het winstverbod uitbreiden en de activiteiten van partijen die alleen uit zijn op geld verdienen aan banden leggen, zodat zorggeld daadwerkelijk aan zorg wordt besteed.
“Met een uitbreiding van het winstverbod zorgen wij ervoor dat geld beschikbaar blijft voor de zorg. We gaan ook de activiteiten van commerciële partijen beperken die de zorg alleen maar gebruiken om geld te verdienen.”
Belastingvoordelen en belastingontwijking aanpakken
DENK wil het financieel lucratief maken van belastingconstructies en ontwijking tegengaan, met name voor grote bedrijven en superrijken. Ze willen belastingvoordelen afschaffen en belastingontwijking steviger aanpakken, zodat iedereen eerlijk bijdraagt en het niet aantrekkelijk is om via fiscale routes maatschappelijk voordeel te behalen.
“We verhogen de belasting op banken en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen af, zoals de expat regeling. We pakken belastingontwijking steviger aan, zodat iedereen eerlijk bijdraagt.”
“Wij verhogen daarom de winstbelasting voor grote bedrijven en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen die de ongelijkheid vergroten af.”
JA21 wil het belastingstelsel rondom het aanmerkelijk belang ("lucratief belang") fundamenteel hervormen door box 2 af te schaffen en het aanmerkelijk belang voortaan in box 3 te belasten, met alleen belasting op werkelijk gerealiseerd rendement. Hiermee beoogt JA21 het ondernemerschap te stimuleren, het systeem te vereenvoudigen en belastingheffing eerlijker te maken voor mensen met een aanmerkelijk of lucratief belang in een BV.
Afschaffen box 2 en belasten aanmerkelijk belang in box 3
JA21 stelt voor om box 2 volledig af te schaffen en het aanmerkelijk belang (zoals aandelen in een eigen BV, waaronder ook het lucratief belang valt) voortaan in box 3 te belasten. Dit moet het systeem eenvoudiger en eerlijker maken, en ondernemerschap stimuleren door alleen werkelijk rendement te belasten in plaats van fictieve berekeningen of complexe constructies.
“Box 2 volledig afschaffen.”
“Aanmerkelijk belang (bijv. aandelen in eigen BV) voortaan belasten in box 3. De gebruikelijkloonregeling vervalt daarmee ook.”
“We vereenvoudigen het belastingstelsel door box 2 af te schaffen en aanmerkelijk belang te belasten in box 3, wat ook ondernemerschap stimuleert.”
NSC vindt dat het publieke belang altijd moet prevaleren boven het puur lucratieve (winstgevende) belang, vooral in sectoren met een maatschappelijke functie of strategisch belang. De partij wil voorkomen dat private partijen of aandeelhouders profiteren van publiek geld of publieke functies zonder maatschappelijke meerwaarde te leveren, en stelt daarom strengere voorwaarden aan staatssteun, eigendom en toezicht. Concrete voorstellen zijn onder meer het borgen van zeggenschap en financieel belang van de staat bij ingrijpen in bedrijven, het tegengaan van private equity-winstbejag in publieke sectoren, en het belasten van private-equity managers als gewone burgers.
Zeggenschap en financieel belang van de staat bij strategische bedrijven
NSC wil dat wanneer de staat ingrijpt in private bedrijven vanwege nationaal of strategisch belang, het publieke (niet het lucratieve) belang vooropstaat. Dit betekent dat de staat zeggenschap en financieel belang moet behouden, zodat bedrijven niet kunnen profiteren van staatssteun en vervolgens vertrekken of enkel handelen uit winstbejag.
“In alle gevallen moeten dan ook de zeggenschap en het financiële belang van de staat geborgd zijn via aandelen, converteerbare obligaties of golden shares. Situaties waarbij een bedrijf profiteert van Nederlandse steun en kort daarna vertrekt naar het buitenland, moeten worden voorkomen.”
Private equity en winstbejag in publieke sectoren tegengaan
NSC ziet het als problematisch wanneer private equity en buitenlandse ketens publieke functies overnemen met als primair doel winstmaximalisatie. De partij wil eigendomstoetsen, toezicht en fiscale prikkels aanscherpen om te voorkomen dat het lucratieve belang boven het maatschappelijk belang komt te staan.
“We onderzoeken de invloed van private equity en buitenlandse ketens in eerstelijnszorg, kinderopvang en dierenartsenpraktijken. Op basis van dit onderzoek scherpen we eigendomstoetsen, toezichtregels en fiscale prikkels aan om publieke functies maatschappelijk verankerd te houden.”
Gelijke belasting voor private-equity managers als gewone burgers
Om te voorkomen dat private-equity managers onevenredig profiteren van fiscale voordelen (lucratief belang), wil NSC hun inkomsten gelijk belasten aan die van andere burgers.
“We laten private-equity managers eerlijk bijdragen over de gelden die zij verdienen, en stellen een fiscale regeling in zodat hun belangen net zo belast worden als de belangen van andere burgers in box 3.”
Volt wil voorkomen dat publieke investeringen of maatschappelijke middelen leiden tot privéwinst of speculatief, louter financieel gewin. Ze pleiten voor het waarborgen van maatschappelijk rendement bij investeringen en het tegengaan van speculatie en privaat profiteren van publiek geld, onder meer via belastingen en publieke voorwaarden.
Publieke investeringen mogen niet tot privaat gewin leiden
Volt vindt dat investeringen met publiek geld niet moeten resulteren in privéwinsten voor bedrijven of individuen, maar ten goede moeten komen aan de samenleving. Dit voorkomt dat een "lucratief belang" van enkelen boven het algemeen belang wordt gesteld.
“Ontwikkelde medicijnen en therapieën blijven zo in handen van Nederlandse of Europese publieke instellingen en worden zo betaalbaar. Het loket ondersteunt ook het opstellen van licentie- en prijsafspraken. Op deze manier leiden publieke investeringen niet tot privaat lucratief belang.”
Speculatie met grond en onbenutte ruimte wordt belast
Volt wil het financieel aantrekkelijk maken van speculatie met grond en onbenutte ruimte tegengaan door deze te belasten. Zo wordt het "lucratief belang" van speculanten beperkt en maatschappelijke waarde vooropgesteld.
“We gaan daarom een belasting op elke vorm van (onbenutte) fysieke ruimte of grond invoeren, waardoor het niet meer zal lonen om te speculeren met grondbezit.”
“Daarnaast voeren we een gemeentelijke heffing op de stijging van grondwaarde in, zodat maatschappelijke investeringen ook maatschappelijke winsten opleveren.”
50PLUS benoemt het risico dat privatisering en marktwerking in de zorg en andere sectoren kan leiden tot een te groot "lucratief belang", waarbij winstbejag boven het publieke of sociale belang komt te staan. De partij pleit ervoor dat het verdienmodel van commerciële partijen, zoals deurwaarders en incassobedrijven, niet mag leiden tot het vergroten van schulden of het ondermijnen van armoedebestrijding, en dat winstgevendheid nooit belangrijker mag worden dan de primaire zorg aan cliënten.
Winstbejag mag niet boven zorg of armoedebestrijding staan
50PLUS waarschuwt dat het "lucratief belang" van commerciële partijen niet mag prevaleren boven het publieke belang, vooral in de zorg en bij schuldhulpverlening. Zij willen dat het verdienmodel van bedrijven in deze sectoren wordt gereguleerd zodat het niet ten koste gaat van kwetsbare groepen.
De PVV is kritisch op situaties waarin publieke belangen worden ondergeschikt gemaakt aan het privé of lucratief belang van individuen of bedrijven, vooral bij woningbouw en zorg. Ze willen grondspeculatie tegengaan en woekerwinsten in de zorg stoppen, zodat publieke middelen en waardestijgingen ten goede komen aan de samenleving en niet aan private winst. De belangrijkste voorstellen zijn het invoeren van een planbatenheffing bij bestemmingswijziging van grond en het weren van private equity en woekerwinsten uit de zorg.
Planbatenheffing om grondspeculatie en privéwinst te beperken
De PVV wil voorkomen dat de waardestijging van grond door bestemmingswijziging (bijvoorbeeld naar woningbouw) vooral ten goede komt aan private partijen met een lucratief belang. Door een planbatenheffing in te voeren, wordt een deel van deze waardestijging ingezet voor meer betaalbare woningen en wordt grondspeculatie tegengegaan. Dit zorgt ervoor dat publieke belangen voorrang krijgen boven individueel financieel gewin.
“Door wijziging van de bestemming (woningbouw) wordt grond meer waard. Met de invoering van een planbatenheffing zetten we een deel daarvan in om méér betaalbare woningen te bouwen en gaan we grondspeculatie tegen.”
Stoppen met woekerwinsten en private equity in de zorg
De PVV stelt dat het publieke zorggeld niet mag wegvloeien naar private partijen met een lucratief belang, zoals investeerders die uit zijn op hoge winsten. Ze willen daarom woekerwinsten en private equity weren uit de zorg, zodat middelen daadwerkelijk aan zorg besteed worden en niet aan private winstmaximalisatie.
“Stoppen met woekerwinsten in de zorg, weren van private equity”
De SGP erkent het bestaan van lucratieve belangen in sectoren als zorg en bedrijfsleven, maar wil deze niet verbieden; in plaats daarvan pleit de partij voor strikte regulering en het tegengaan van misbruik. De SGP streeft naar een balans waarbij private winst mogelijk blijft, mits het algemeen belang en rechtvaardigheid gewaarborgd zijn. Concrete voorstellen richten zich op het reguleren van private financiering in de zorg en het voorkomen van oneigenlijk gebruik van algemeen nut-instellingen.
Private winst en financiering in de zorg reguleren
De SGP vindt dat private winsten en financiering in de zorg niet verboden hoeven te worden, maar wel gereguleerd moeten zijn om te voorkomen dat het lucratieve belang boven het algemeen belang komt te staan. Dit voorkomt dat financiële motieven de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg ondermijnen.
“Winsten en private financiering in de zorg worden niet verboden, maar wel gereguleerd.”
Strenge voorwaarden en toezicht op algemeen nut-instellingen
De SGP onderkent dat instellingen met een lucratief belang het algemeen nut kunnen dienen, maar wil scherpere voorwaarden en alertheid op oneigenlijk gebruik. Dit voorkomt dat het lucratieve belang misbruikt wordt onder het mom van algemeen nut.
“De voorwaarden om te voldoen moeten echter wel scherp zijn en alertheid op oneigenlijk gebruik is geboden.”
Het CDA benoemt het belang van het voorkomen van excessieve winsten en het waarborgen van maatschappelijk verantwoord gedrag in sectoren waar een lucratief belang kan spelen, zoals de zorg. Ze willen extra eisen stellen aan private equity-partijen in de zorg om langjarig commitment en kwaliteit van bestuur te waarborgen en misstanden te voorkomen. Het CDA kiest voor een balans tussen ondernemerschap en maatschappelijk belang, met concrete maatregelen tegen het najagen van louter financieel gewin.
Extra eisen aan private equity in de zorg
Het CDA wil voorkomen dat partijen met een puur lucratief belang de zorgsector binnendringen en daar excessieve winsten of beloningen realiseren. Door strengere eisen te stellen aan private equity-partijen, beoogt het CDA de kwaliteit en continuïteit van zorg te beschermen en te zorgen dat investeringen in de zorg ten goede komen aan patiënten en samenleving, niet aan kortetermijnwinst.
“We stellen aan investeerders van met name private equity-partijen extra eisen die waarborgen bieden voor langjarig commitment en kwaliteit van bestuurders. We willen geen excessieve winsten en beloningen in de zorg.”
D66 wil het fiscaal bevoordelen van "lucratief belang" (zoals bij bedrijfsopvolging en landbouwvrijstelling) beperken en alleen behouden als het maatschappelijk nut heeft. Ze pleiten voor het afschaffen of aanpassen van fiscale regelingen die vooral privéwinst of vermogensoverdracht faciliteren zonder voldoende maatschappelijk voordeel, en willen zo een eerlijker belastingstelsel creëren.
Fiscale voordelen voor "lucratief belang" beperken of afschaffen
D66 vindt dat fiscale regelingen die vooral privéwinst of vermogensoverdracht faciliteren, zoals de bedrijfsopvolgingsregeling en landbouwvrijstelling, kritisch moeten worden geëvalueerd en waar nodig afgeschaft. Alleen regelingen die aantoonbaar bijdragen aan innovatie of duurzaamheid mogen blijven bestaan. Dit voorkomt dat "lucratief belang" een oneerlijk belastingvoordeel oplevert zonder maatschappelijk nut.
“D66 wil oneerlijke belastingvoordelen verminderen. Daarom evalueren we fiscale regelingen die niet doen wat of voor wie ze zijn bedoeld goed. We passen ze aan of schaffen ze eventueel af. De landbouwvrijstelling en de bedrijfsopvolgingsregeling zijn hier voorbeelden van.”
De VVD wil het regime rondom het "lucratief belang" versoepelen, zodat ondernemers die na een faillissement hun schuldeisers hebben afbetaald, minder persoonlijk nadelige gevolgen ondervinden. Het doel is om ondernemerschap na tegenslag aantrekkelijker te maken en een eerlijker vangnet te bieden voor ondernemers.
Minder nadelige gevolgen van het regime "lucratief belang" na faillissement
De VVD vindt dat het huidige regime rondom het "lucratief belang" te streng uitpakt voor ondernemers die na een faillissement hun schulden netjes hebben afgelost. Door deze regels te versoepelen, wil de VVD het risico op persoonlijke financiële schade beperken en ondernemers stimuleren om opnieuw te beginnen.
“Daarnaast willen we dat een ondernemer die failliet is gegaan en schuldeisers heeft afbetaald, minder persoonlijk nadelige gevolgen ondervindt door een regime als het lucratief belang.”