De Partij voor de Dieren (PvdD) wil de luchtvaartsector fors inkrimpen vanwege de grote bijdrage aan klimaatverandering, milieuvervuiling en overlast voor omwonenden. Zij pleiten voor het sluiten van regionale luchthavens, het halveren van Schiphol, het verbieden van korte vluchten en privéjets, het afschaffen van belastingvoordelen en het volledig meenemen van de luchtvaart in klimaatdoelen. De partij zet in op strengere regulering, hogere belastingen en stimulering van treinverkeer als alternatief.
De PvdD ziet de luchtvaart als een van de grootste veroorzakers van klimaatverandering en overlast, en vindt dat krimp noodzakelijk is om binnen de grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid te blijven. Dit betekent het sluiten van regionale luchthavens, het halveren van Schiphol en het niet openen van nieuwe luchthavens voor commerciële vluchten.
“Schiphol halveert. Lelystad Airport en vliegveld Twente gaan niet open voor commerciële vluchten. Eindhoven Airport, Maastricht Aachen Airport, Groningen Airport Eelde en Rotterdam The Hague Airport sluiten. Hier ontstaat ruimte voor woningen en natuur.”
“De luchtvaart krijgt een omvang die past binnen de grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid. Nederland kiest voor de noodzakelijke krimp van de luchtvaart.”
“De komende decennia bestaat de duurzame luchtvaart nog niet. Krimp is dus nodig om de luchtvaart binnen de grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid voor mens en dier te krijgen.”
Om onnodig vliegen te ontmoedigen en de uitstoot te beperken, wil de PvdD korte vluchten verbieden waar de trein een goed alternatief is, privévliegtuigen verbieden en frequent flyer-programma’s afschaffen.
“Er komt een verbod op korte vluchten tot 750 kilometer waar de trein een goed alternatief is.”
“Privévliegtuigen worden verboden.”
“We verbieden frequent flyer-programma’s, zoals Flying Blue van KLM. Meer vliegen kan midden in een klimaatcrisis echt niet meer gestimuleerd worden.”
“Er komt een luchtruimverbod voor privéjets...”
De partij wil dat de luchtvaartsector volledig gaat betalen voor haar uitstoot en dat belastingvoordelen zoals btw- en accijnsvrijstellingen worden afgeschaft. De opbrengsten hiervan worden geïnvesteerd in duurzaam openbaar vervoer.
“De luchtvaartsector gaat betalen voor de uitstoot. Belastingvoordelen voor het vliegverkeer, zoals vrijstellingen van btw en accijnzen, worden afgeschaft. De opbrengsten investeren we in duurzaam openbaar vervoer.”
“Naast de CO2-uitstoot zorgt de luchtvaart ook met andersoortige uitstoot voor extra opwarming van de Aarde... We gaan de niet-CO2-gerelateerde bijdrage van de luchtvaart aan de klimaatcrisis meerekenen en aanpakken.”
“Overstappers op Schiphol worden net zo belast als reizigers die vanuit Nederland vertrekken.”
“Er komt een progressieve vliegtaks. De belasting wordt hoger naarmate je vaker en verder vliegt.”
De PvdD wil dat de luchtvaart volledig wordt meegenomen in de Nederlandse klimaatdoelen, inclusief een wettelijk CO2-plafond en het aanpakken van alle uitstoot, niet alleen CO2.
“De luchtvaartsector wordt volledig meegenomen in de Nederlandse klimaatdoelen. Te starten met de snelle invoer van een wettelijk CO2-plafond voor de luchtvaart.”
“Naast CO2 komen er uit de verbrandingsmotor van een vliegtuig ook waterdamp, stikstofoxiden, zwaveloxiden, roetdeeltjes en koolwaterstoffen vrij. Deze effecten zijn zelfs groter dan de CO2-effecten, maar worden niet meegerekend in de totale uitstoot van de luchtvaart. We gaan de niet-CO2-gerelateerde bijdrage van de luchtvaart aan de klimaatcrisis meerekenen en aanpakken.”
De partij stelt de gezondheid van omwonenden en werknemers centraal, wil nachtvluchten verbieden en pleit voor onderzoek en maatregelen tegen schadelijke uitstoot.
“Nachtvluchten worden verboden in heel Nederland.”
“Gezondheid van omwonenden en mensen die op of rondom luchthavens als Schiphol werken, moet centraal staan. Dat betekent dat er onderzoek komt naar de effecten van de uitstoot van de luchtvaart op de gezondheid van werknemers en omwonenden, en dat er maatregelen worden getroffen om de luchtvaartsector te dwingen die mensen versneld maximaal te beschermen tegen de schadelijke stoffen.”
“Het vele vliegverkeer boven Nederland veroorzaakt overlast voor bewoners en in natuurgebieden.”
De PvdD wil de trein aantrekkelijker maken dan het vliegtuig voor internationale reizen, onder andere door betere verbindingen en goedkopere tickets.
“We maken van de trein de snelste, goedkoopste en prettigste manier om internationaal te reizen. Zo kan de trein echt een alternatief worden voor het vliegtuig.”
“Internationale tickets worden zodanig goedkoper dat de optie voor ov financieel aantrekkelijker wordt dan auto of vliegtuig.”
FVD beschouwt luchtvaart als essentieel voor de Nederlandse economie, internationale positie en mobiliteit, en wil groei van de sector actief faciliteren. De partij pleit voor een nieuwe luchthaven in de Noordzee, het afschaffen van vliegbelastingen, het benutten van regionale luchthavens en het behoud van korte vluchten. FVD verzet zich tegen beperkingen op luchtvaart en kiest expliciet voor concurrentiekracht, bereikbaarheid en vrijheid van reizen.
FVD wil een nieuwe luchthaven in de Noordzee bouwen om Schiphol te ontlasten en duurzame groei van de luchtvaart mogelijk te maken zonder extra belasting van de leefomgeving in de Randstad. Tot die tijd moet Schiphol kunnen doorgroeien en moeten regionale luchthavens maximaal worden benut.
“Forum voor Democratie pleit daarom voor een nieuwe luchthaven in de Noordzee, zodat de luchtvaart duurzaam kan doorgroeien zonder dat de leefomgeving in de Randstad verder wordt belast. Tot die tijd moet Schiphol de ruimte krijgen om op verantwoorde wijze te groeien, terwijl ook regionale luchthavens zoals Eindhoven, Rotterdam, Maastricht, Eelde en Lelystad volop benut worden.”
“We bouwen een nieuwe luchthaven in de Noordzee en laten Schiphol tot die tijd verantwoord doorgroeien, zodat Nederland internationaal bereikbaar blijft.”
“Een nieuwe luchthaven in de Noordzee en innovaties zoals hyperloops en supersnel glasvezelinternet maken Nederland toekomstbestendig.”
“We starten de aanleg van een nieuwe luchthaven in de Noordzee...”
“Waar supersnelle treinverbindingen (hyperloops) worden ontwikkeld, waar een nieuwe, grootse luchthaven in de Noordzee wordt gerealiseerd...”
FVD wil vliegen betaalbaar en aantrekkelijk houden door de vliegbelasting af te schaffen, vluchten binnen het Koninkrijk belastingvrij te houden en geen enkele beperking op korte (binnenlandse of Europese) vluchten toe te staan.
“We schaffen de vliegbelasting af, zodat vliegen betaalbaar blijft en Nederland concurrerend blijft als reis- en handelsland.”
“We houden vluchten binnen het Koninkrijk volledig belastingvrij, zodat vliegen binnen Nederland, maar ook verbindingen met de Cariben en tussen de eilanden betaalbaar blijven.”
“We garanderen dat binnenlandse of intra-Europese vluchten nooit worden verboden, zodat vrijheid van mobiliteit behouden blijven.”
“Ook moet vliegen betaalbaar en aantrekkelijk blijven: geen vliegbelasting, belastingvrij vliegen binnen het Koninkrijk en geen enkele beperking van korte vluchten binnen Europa.”
FVD wil Schiphol behouden en versterken als internationale hub en investeren in de uitbreiding van regionale luchthavens, inclusief het openen van Lelystad Airport, zodat de capaciteit eerlijk wordt verdeeld en regio’s profiteren.
“We behouden en versterken Schiphol als internationale hub, zodat Nederland een topbestemming blijft voor handel en reizen.”
“We investeren in uitbreiding van Eindhoven, Rotterdam, Maastricht en Eelde en openen Lelystad, zodat de capaciteit eerlijk wordt verdeeld en regio’s profiteren.”
FVD wil de keuzevrijheid van reizigers vergroten door rookruimtes binnen en buiten de security zones op alle vliegvelden te verplichten.
“We verplichten rookruimtes binnen en buiten de security zones op alle vliegvelden, zodat reizigers meer keuzevrijheid hebben.”
De SGP wil de groei van de luchtvaart beperken, met nadruk op het verminderen van het aantal vluchten (vooral 's nachts), het verhogen van de vliegbelasting en het stimuleren van alternatieven zoals internationale treinverbindingen. Schiphol moet niet verder uitbreiden, privéjets worden verplaatst naar Lelystad Airport, en er wordt ingezet op het meenemen van milieukosten in ticketprijzen en het verminderen van geluidsoverlast. De SGP koppelt verduurzaming van de luchtvaart aan concrete maatregelen, maar wil de hubfunctie van Schiphol behouden.
De SGP vindt dat Schiphol "vol" is en dat het aantal vluchten omlaag moet, vooral 's nachts, om milieu- en geluidsproblemen te verminderen. Privéjets moeten naar Lelystad Airport, en er wordt gewerkt aan plannen voor een vliegveld op zee. De partij wil ook dat Schiphol en andere luchthavens op zondag gesloten zijn voor niet-noodzakelijke vluchten.
“Schiphol zit vol. Het aantal vluchten moet eerder omlaag dan omhoog, zeker in de nachtelijke uren. Privéjets worden verplaatst naar Lelystad Airport.”
“Plannen voor verplaatsing van start- en landingsbanen van Schiphol naar zee worden verder uitgewerkt en getoetst.”
“Schiphol (en andere luchthavens) worden op zondag gesloten voor niet noodzakelijke vluchten.”
“De geluidshinder voor omwonenden van Schiphol moet significant omlaag. Niet alleen door stillere vliegtuigen, maar ook door minder vluchten op bepaalde uren van de dag.”
De SGP wil de vliegbelasting voor langeafstandsvluchten verhogen en de opbrengst deels terugsluizen naar de sector voor verduurzaming. Ook moeten milieukosten worden meegenomen in ticketprijzen om goedkope vakantievluchten te ontmoedigen.
“De vliegbelasting voor vluchten over lange afstand moet omhoog, met een terugsluis naar de sector voor ondersteuning bij verduurzaming.”
“De SGP zet in op het meenemen van milieukosten in ticketprijzen, minder goedkope vakantievluchten die economisch weinig toegevoegde waarde hebben en minder geluidsoverlast rond Schiphol.”
“De vliegbelasting voor vluchten over lange afstand wordt verhoogd. De opbrengst kan gedeeltelijk teruggesluisd worden naar de sector voor ondersteuning bij verduurzaming.”
De SGP wil betere internationale treinverbindingen als alternatief voor vliegreizen binnen Europa en koppelt dit aan samenwerking met andere Europese landen.
De SGP wil dat de stikstofuitstoot van vliegtuigen niet wordt weggerekend, maar wordt meegenomen in de stikstofaanpak, zodat de luchtvaart een evenredige bijdrage levert.
“De stikstofuitstoot van vliegtuigen die hoger vliegen dan negenhonderd meter wordt niet weg gerekend, maar meegenomen in de stikstofaanpak, zodat de luchtvaart haar evenredige bijdrage gaat leveren.”
BIJ1 wil de luchtvaart structureel inkrimpen vanwege klimaat- en sociale rechtvaardigheid. Ze pleiten voor het afbouwen van het aantal vluchten, het belasten van vliegtickets en kerosine, het sluiten van luchthavens, en het beschermen van diasporische gemeenschappen tegen negatieve gevolgen van prijsstijgingen. Hun visie is gericht op het verminderen van de uitzonderingspositie van de luchtvaart en het stimuleren van alternatieven zoals het spoor.
BIJ1 wil het aantal vliegbewegingen fors verminderen en uitbreiding van luchthavens tegengaan, met als doel de klimaatimpact van de luchtvaart te beperken. Ze zien de huidige uitzonderingspositie van de luchtvaart in het belastingstelsel als onrechtvaardig en willen deze beëindigen.
“Nederlandse vliegvelden, waaronder Schiphol, mogen niet uitbreiden. Het totale aantal vliegbewegingen wordt afgebouwd, met als doel een structurele krimp van de luchtvaart.”
“Er komt geen 4e aanvliegroute voor Schiphol en Lelystad Airport opent niet. We sluiten Rotterdam The Hague Airport.”
BIJ1 wil de belastingvrijstellingen voor de luchtvaart opheffen door BTW en accijns op vliegtickets en kerosine te heffen. Daarnaast introduceren ze een progressieve vliegtaks die veelvliegers zwaarder belast, om zo sociale ongelijkheid en overmatig vliegen tegen te gaan.
“We brengen BTW op vliegtickets terug en we heffen BTW en accijns op kerosine. We introduceren een vliegtaks voor zakelijke veelvliegers.”
“Een progressieve vluchtbelasting maakt structureel onderscheid tussen incidentele reizigers en veel vliegende rijken: wie vaker vliegt, betaalt per vlucht steeds meer; wie éénmalig vliegt, betaalt slechts een minimale bijdrage.”
BIJ1 erkent dat hogere ticketprijzen kwetsbare groepen kunnen raken, met name mensen uit diasporische gemeenschappen uit voormalige koloniën. Ze willen een compensatiemechanisme zodat deze groepen familie en herkomstlanden kunnen blijven bezoeken, ongeacht inkomen.
“Daarbij geldt dat diasporische gemeenschappen uit de voormalige koloniën niet de dupe mogen worden van hogere ticketprijzen. Er komt een sociaal rechtvaardig compensatiemechanisme dat garandeert dat het contact met familie en herkomstlanden behouden blijft, ongeacht inkomen of beleidsmaatregel.”
“Als maatregelen om luchtverkeer te reduceren prijsstijgingen als gevolg hebben, dan zorgen we dat deze geen negatieve invloed zullen hebben op mensen uit diasporische gemeenschappen uit de voormalige koloniën, wanneer die een land van oorsprong willen bezoeken.”
BIJ1 wil korteafstandsvluchten uitfaseren door te investeren in een Europees spoornetwerk en bedrijven stimuleren om alternatieven voor vliegen te kiezen.
BIJ1 wil privévliegtuigen verbieden op Nederlandse vliegvelden, behalve in noodsituaties, vanwege de inefficiëntie en hoge klimaatimpact.
“Privévliegtuigen mogen buiten noodsituaties niet langer landen op en opstijgen vanaf Nederlandse vliegvelden. Deze bijzonder inefficiënte vorm van personenvervoer past niet in een klimaatvriendelijk Nederland.”
JA21 beschouwt luchtvaart als essentieel voor handel, werkgelegenheid en internationale verbindingen, en verzet zich tegen krimp van luchthavens of beperkende maatregelen zoals vliegbelasting. De partij zet in op economische groei gecombineerd met technologische verduurzaming, modernisering van het luchtruim, en het stimuleren van innovatie in plaats van restricties.
JA21 vindt dat het beperken van de capaciteit van luchthavens schadelijk is voor de economie en internationale positie van Nederland. In plaats van krimp wil de partij groei mogelijk maken, mits dit hand in hand gaat met verduurzaming en innovatie.
De partij verwerpt beperkende maatregelen zoals vliegbelasting en wil in plaats daarvan inzetten op technologische innovatie, schonere brandstoffen en efficiënter luchtruimgebruik om milieubelasting te verminderen.
JA21 pleit voor een herinrichting van het Nederlandse luchtruim om kortere, directe vliegroutes mogelijk te maken, wat leidt tot minder uitstoot, minder hinder en meer veiligheid. Dit wordt gezien als essentieel voor een toekomstbestendige luchtvaart.
“Een modern en ordelijk luchtruim is cruciaal en daarom moet het Nederlandse luchtruim worden heringericht voor kortere, directe vliegroutes en flexibel civiel en militair gebruik.”
“Modernisering van het luchtruim met kortere, directe routes en flexibel gebruik voor civiele en militaire vluchten.”
JA21 wil dat Lelystad Airport wordt opengesteld voor commerciële vluchten en dat regionale luchthavens worden versterkt, onder andere in het kader van innovatieprojecten.
De partij erkent de problematiek van geluidshinder voor omwonenden, maar ziet oplossingen vooral in technologische verbeteringen, geluidsreducerende infrastructuur en eerlijke compensatie, niet in beperking van het aantal vluchten.
“Oplossingen voor geluidshinder voor omwonenden moeten worden gezocht in technologische verbeteringen (zoals Continuous Descent Approaches), geluidsreducerende infrastructuur en een eerlijke compensatieregeling.”
De VVD wil de luchtvaartsector laten groeien en betaalbaar houden, met speciale aandacht voor Schiphol, regionale luchthavens en Nederlandse luchtvaartmaatschappijen zoals KLM. Ze zijn tegen extra nationale vliegbelastingen, willen innovatie stimuleren om hinder te beperken, en zetten in op een gelijk speelveld binnen Europa. Veiligheid en concurrentiekracht staan centraal, met oog voor omwonenden en internationale positie.
De VVD kiest expliciet voor groei van Schiphol en de luchtvaartsector, omdat dit volgens hen essentieel is voor het vestigingsklimaat en de economie. Ze willen het maximale aantal vliegbewegingen uitbreiden, de hub-functie beschermen, en innovatie inzetten om hinder te beperken. Nachtsluiting van Schiphol wordt afgewezen.
“We kiezen ervoor dat Schiphol haar maximale aantal jaarlijkse vliegbewegingen uit kan breiden, en dat het aantal vluchten dus kan groeien. Bij beslissingen over toekomstige groei moet de overheid oog hebben voor de belangen van omwonenden. We willen de hub-functie van Schiphol beschermen.”
“Dit is door de innoverende luchtvaartsector steeds beter mogelijk zonder dat omwonenden daar meer (geluids-)hinder van ondervinden. We zetten ons in voor emissie- en geluidsreductie, en kijken niet alleen maar naar het aantal vluchten. We blijven dus inzetten op innovaties. Daarnaast blijven we ons er ook voor inspannen dat er geen nachtsluiting komt voor Schiphol.”
“Een bloeiende luchtvaartsector is noodzakelijk voor het behoud van ons vestigingsklimaat en voor economische groei. Na jaren van maatschappelijk debat over de rol van Schiphol en de krimp van de luchtvaart als resultaat van dit debat, wil de VVD dat de luchtvaart in ons land weer vooruit kan en kan groeien.”
De VVD wil vliegen betaalbaar houden door geen nieuwe nationale vliegbelastingen in te voeren en bestaande niet te verhogen. Op termijn willen ze een EU-brede belasting, om een gelijk speelveld te waarborgen. Voor regionale luchthavens Eelde en Maastricht willen ze de vliegbelasting schrappen vanwege hun grensligging.
“De VVD wil vliegen betaalbaar houden. We maken ons er daarom sterk voor om geen nieuwe vliegbelastingen te introduceren en huidige belastingen niet te verhogen. Om een gelijk speelveld te behouden, willen we op termijn de Nederlandse vliegbelasting vervangen door een EU-brede belasting op vliegen.”
“Vanwege hun ligging nabij de grens raakt de vliegbelasting deze luchthavens disproportioneel en creëert die weglek van reizigers en vliegmaatschappijen. Daarom benutten we de uitzondering die EU-regels bieden om de vliegbelasting te schrappen voor de luchthavens Eelde en Maastricht.”
De VVD wil dat Nederlandse luchtvaartmaatschappijen, zoals KLM, een gelijk speelveld behouden ten opzichte van Europese concurrenten. Dit moet hun concurrentiepositie beschermen en versterken.
“We zijn trots op oer-Hollandse luchtvaartmaatschappijen als KLM. We zorgen er daarom voor dat het speelveld voor hen gelijk blijft ten opzichte van Europese concurrenten, zodat deze bedrijven een competitieve concurrentiepositie behouden.”
De VVD wil de veiligheid in de luchtvaart verhogen door het instellen van een zwarte lijst voor overlast gevende vliegtuigpassagiers, waarbij veiligheid boven privacy gaat.
“De VVD wil de veiligheid in de lucht verhogen door het instellen van een zwarte lijst voor overlast gevende vliegtuigpassagiers en onderzoeken hoe die lijst gedeeld mag worden met andere luchtvaartmaatschappijen en opsporingsinstanties. Voor de VVD gaat veiligheid hier boven privacy.”
De VVD wil regionale luchthavens zoals Eelde en Maastricht ruimte geven om te groeien en Lelystad Airport openen voor zowel defensie- als burgerluchtvaart.
Volt wil de luchtvaartsector aanzienlijk verduurzamen door het aantal vluchten te beperken, korteafstandsvluchten te verbieden, en de belasting op vliegen fors te verhogen. Ze pleiten voor het belasten van kerosine, het afschaffen van belastingvrijstellingen voor overstappers, en investeren in alternatieven zoals internationale treinverbindingen en onderzoek naar duurzame luchtvaarttechnologieën. Hun visie is dat de luchtvaart eerlijk moet bijdragen aan het milieu en dat duurzaam vervoer de norm wordt.
Volt wil het aantal vluchten op Schiphol beperken en Lelystad Airport gesloten houden om de milieu-impact van luchtvaart te verminderen. Dit is een directe maatregel om de groei van de luchtvaart te beteugelen.
Volt wil fossiele korteafstandsvluchten verbieden en internationale treinverbindingen verbeteren, zodat duurzaam vervoer aantrekkelijker wordt dan vliegen op korte afstanden.
“We verbieden fossiele korteafstandsvluchten (tot 650 km). We zetten in op samenwerkingen met België, Frankrijk en Duitsland om het aanbod van alternatief vervoer te versnellen.”
“De prijs van een treinreis is vaak hoger dan dezelfde reis met het vliegtuig. Dat prijsverschil komt onder andere door oneerlijke subsidies. We gaan de eerlijke prijs voor vliegtickets vragen door kerosine te belasten en douanekosten voor internationale vluchten en internationale treinen gelijk te trekken.”
Volt wil de vliegbelasting verhogen en differentiëren naar vluchtklasse en daadwerkelijke CO₂-uitstoot, zodat de vervuiler meer betaalt en vliegen minder aantrekkelijk wordt.
“We verhogen de vliegbelasting en zetten in op differentiatie op basis van vluchtklasse (economy, business, first class). Tegelijkertijd onderzoeken we of een systeem op basis van daadwerkelijke CO₂-uitstoot per vlucht, zoals via de ICAO Carbon Emissions Calculator, uitvoerbaar is.”
“In Europees verband schaffen we de accijnsvrijstelling op kerosine af. In Nederland belasten we de industrie met een pakket aan maatregelen, zoals een tariefverhoging van bijna 50 euro voor middellange vluchten en 130 euro voor lange vluchten.”
Volt wil dat overstappers en de luchtvaartsector als geheel niet langer worden vrijgesteld van belastingen, zodat zij eerlijk bijdragen aan de milieukosten.
“We zorgen dat overstappers - die nu worden vrijgesteld van belasting - een eerlijke bijdrage gaan leveren voor de vervuilende belasting van het Nederlandse en Europese luchtruim.”
“We zorgen ervoor dat de vervuiler betaalt. Daarom heffen we alle vrijstellingen op de energiebelasting en accijnsvrijstellingen op.”
Volt wil onderzoek en innovatie in duurzame luchtvaart stimuleren, zoals elektrisch vliegen, e-fuels en waterstof, om de sector op termijn te verduurzamen.
“De Rijksoverheid ondersteunt onderzoek naar duurzamere luchtvaart, zoals elektrisch vliegen als in IJsland of vliegen op basis van duurzame luchtvaartbrandstof, e-fuels of waterstof. Door heldere bijmengverplichtingen kan de luchtvaart sneller verduurzamen.”
De SP wil de luchtvaartsector fors inperken en verduurzamen, met nadruk op het verminderen van vervuiling, overlast en ongelijkheid. Ze pleiten voor een verbod op privéjets, het stopzetten van nachtvluchten, het invoeren van kerosinebelasting, het beperken van korte vluchten en het afbouwen van de hubfunctie van Schiphol. De partij kiest voor schoner vliegen, eerlijke kostenverdeling en betere alternatieven zoals internationale treinverbindingen.
De SP vindt privéjets een onacceptabele vorm van vervuilende luxe voor de rijken, die de lasten bij de samenleving leggen. Ze willen deze toestellen volledig verbieden om ongelijkheid en overlast tegen te gaan.
“We verbieden privéjets, want vliegen is geen privilege voor enkelen ten koste van iedereen.”
“Privéjets zijn het toppunt van vervuilende luxe voor de ultrarijken, terwijl de klimaat en geluidslast op ons allemaal neerkomt. We verbieden privéjets, want vliegen is geen privilege voor enkelen ten koste van iedereen.”
De SP wil dat de luchtvaartsector eerlijk bijdraagt aan het klimaatbeleid en schoner wordt. Ze stellen een kerosinebelasting voor, verplichten synthetische kerosine en elektrisch taxiën, en willen zo de sector verduurzamen.
“We eisen dat vliegen minder vervuilend wordt. Synthetische kerosine wordt de norm en elektrisch taxiën wordt verplicht. Daarnaast voeren we een kerosinebelasting in, zodat de luchtvaartsector eindelijk eerlijk bijdraagt en wordt aangespoord om te verduurzamen.”
De SP wil directe maatregelen tegen geluidsoverlast en gezondheidsschade door vliegverkeer. Nachtvluchten worden per direct gestopt, het aantal vluchten wordt teruggedrongen waar deze schadelijk zijn, en de noodzaak van regionale vliegvelden wordt kritisch bekeken.
“Nachtvluchten worden per direct stopgezet. We kijken kritisch naar de noodzaak van regionale vliegvelden zoals Maastricht Aachen Airport en Eindhoven Airport en stellen zo nodig een plan van aanpak op om geluidsoverlast en andere hinder te verminderen, met aandacht voor behoud van werkgelegenheid. Het aantal vluchten wordt zoveel mogelijk teruggedrongen waar deze de gezondheid van omwonenden schaden, wat ook ten goede komt voor de werkdruk op vliegvelden.”
De SP wil geen groei van de luchtvaartcapaciteit. Lelystad Airport blijft gesloten, er komen geen nieuwe aanvliegroutes, en de hubfunctie van Schiphol wordt juist afgebouwd om overlast en vervuiling te verminderen.
“Lelystad Airport blijft gesloten en er komen geen nieuwe aanvliegroutes voor Schiphol. We bouwen de hubfunctie van Schiphol juist af, om overlast en vervuiling te verminderen en het vliegverkeer binnen de grenzen van mens en milieu te houden.”
Om de kosten eerlijker te verdelen en vliegen te ontmoedigen bij frequente reizigers, wil de SP een extra vliegtaks voor veelvliegers, terwijl incidentele reizigers worden ontzien.
“Voor mensen die één keer per jaar met het vliegtuig op vakantie gaan, verandert er niets: zij betalen geen extra vliegtaks. Veelvliegers dragen juist iets extra bij. Zo verdelen we de kosten eerlijker en maken we samen vliegen duurzamer.”
De SP wil korte vluchten vervangen door treinreizen. Zodra goede alternatieven beschikbaar zijn, worden vluchten onder de 500 km verboden.
“Zodra deze goede en betrouwbare alternatieven beschikbaar zijn moeten vluchten van minder dan 500km verboden worden.”
“Reizen met de trein moet makkelijker én goedkoper worden dan het vliegtuig op korte afstanden. Daarom investeren we in betaalbare internationale treintickets en betere verbindingen. Zo maken we de trein de logische keuze: comfortabel, duurzaam en betaalbaar. Geen oneerlijke voordelen meer voor vervuilende korte vluchten.”
De ChristenUnie wil het aantal vluchten in Nederland fors beperken en Schiphol drastisch laten krimpen om de gezondheid van omwonenden te beschermen en de uitstoot van schadelijke stoffen te verminderen. Ze pleiten voor hogere belastingen op vliegen, het afschaffen van fiscale voordelen voor de luchtvaart, en het aantrekkelijker maken van treinreizen als alternatief voor korte vluchten. De partij kiest expliciet voor een nachtsluiting van Schiphol en het niet openen van Lelystad Airport voor burgerluchtvaart.
De ChristenUnie vindt dat het aantal vluchten in Nederland omlaag moet, met een drastische krimp van Schiphol, omwille van de gezondheid van omwonenden en het terugdringen van stikstof- en CO2-uitstoot. Nachtsluiting en strengere uitstootnormen zijn daarbij expliciet genoemd.
“Het aantal vluchten in Nederland wordt beperkt. Om te voldoen aan de rechtsbescherming van omwonenden en de stikstofuitstoot terug te brengen, zal Schiphol drastisch moeten krimpen. Er komt een nachtsluiting. Schiphol krijgt een normenkader voor uitstoot van CO2, NOx en zeer zorgwekkende stoffen.”
De partij is duidelijk tegen het openen van Lelystad Airport voor burgerluchtvaart en wil investeerders compenseren.
“Lelystad Airport wordt niet geopend voor burgerluchtvaart. De gedane publieke en private investeringen worden ruimhartige gecompenseerd.”
De ChristenUnie wil de luchtvaart zwaarder belasten door invoering van kerosineaccijns, afschaffing van btw-vrijstelling, en een hogere vliegbelasting, met extra heffing op korte vluchten om treinvervoer te stimuleren.
“Binnen Europa worden treinreizen aantrekkelijker gemaakt, door in Europees en internationaal verband ambitieuze afspraken te maken over een CO2-prijs voor de luchtvaart, invoering van een kerosineaccijns en afschaffen van de btw-vrijstelling op vliegtickets.”
“De vliegbelasting wordt enerzijds meer gebaseerd op de daadwerkelijke CO2-belasting, anderzijds komt er een opslag voor vluchten tot 1250 km om duurzamer vervoer per trein te stimuleren.”
“Op vliegtuigbrandstof en -tickets moet na de benodigde verdragswijziging accijns of btw betaald worden. Ook verhogen we de vliegbelasting.”
De partij ziet luchtvaart als een belangrijke bron van luchtvervuiling en wil dat deze sector bijdraagt aan het terugdringen van schadelijke emissies, met gezondheid van omwonenden als centraal uitgangspunt.
BBB ziet luchtvaart als een onmisbare schakel voor de economie, bereikbaarheid en nationale veiligheid. Schiphol blijft volgens BBB strategisch belangrijk, terwijl innovatie en schonere toestellen worden gestimuleerd en groei van KLM mogelijk moet blijven. Lelystad Airport wordt alleen opengesteld voor commerciële vluchten als aan strikte voorwaarden is voldaan, en regionale luchthavens krijgen een duidelijke rol in mobiliteit en defensie.
BBB beschouwt Schiphol als essentieel voor de economie en internationale positie van Nederland. De partij wil de luchthaven behouden als internationale hub, met aandacht voor het verminderen van overlast en uitstoot, en ziet innovatie als sleutel. Groei van KLM wordt ondersteund, mits er wordt geïnvesteerd in schonere toestellen.
“Luchtvaart blijft een onmisbare schakel in de vervoersketen. Schiphol blijft een belangrijke internationale hub, waarbij het streven blijft naar minder overlast en uitstoot. Investeren in innovatie en schonere toestellen is van wezenlijk belang. KLM moet investeren in vlootvernieuwing en kunnen groeien.”
“Strategisch belang Schiphol. Luchthaven Schiphol is van strategisch belang voor Nederland. Als internationale hub, banenmotor en toegangspoort voor onze economie, is en blijft Schiphol onmisbaar.”
BBB stelt strikte voorwaarden aan het openen van Lelystad Airport voor commerciële vluchten. De luchthaven krijgt voorlopig een militaire bestemming en wordt pas opengesteld als PAS-melders volledig zijn gelegaliseerd en er geen extra hinder of uitstoot door laagvliegroutes ontstaat.
“Lelystad Airport niet zomaar in gebruik nemen. Lelystad Airport krijgt een bestemming als luchtmachtbasis op basis van militair medegebruik. Voor onze luchtmacht is Lelystad Airport van strategisch belang. De benodigde infrastructuur ligt klaar en zal door de luchtmacht in gebruik genomen worden. Met BBB valt pas te praten over de opening van Lelystad Airport voor commerciële vluchten als de PASmelders volledig zijn gelegaliseerd en er geen laagvliegroutes komen die leiden tot extra hinder en uitstoot.”
BBB wil regionale luchthavens zoals Groningen Airport Eelde, Eindhoven Airport en Rotterdam The Hague Airport een duidelijke rol geven als regionale mobiliteitsknooppunten. Ook wordt onderzocht of Vliegveld Den Helder de status van luchthaven van nationaal belang kan krijgen, mede vanwege de rol in energievoorziening en nationale veiligheid.
“Groningen Airport Eelde. BBB kent een belangrijke positie toe aan de ontwikkeling van Groningen Airport Eelde als knooppunt van mobiliteit, van en voor het Noorden van ons land. Voor het Zuiden vervult Eindhoven Airport deze rol en voor het Westen Rotterdam The Hague Airport.”
“Vliegveld Den Helder. BBB wil de mogelijkheden onderzoeken om het vliegveld bij Den Helder de status van luchthaven van nationaal belang te geven. De luchthaven speelt een cruciale rol in de ondersteuning van de offshoreenergievoorziening op de Noordzee, die bijdraagt aan nationale veiligheidstaken zoals die van de kustwacht en Frontex, het agentschap dat lidstaten ondersteunt bij het bewaken van de EUbuitengrenzen.”
BBB wil internationale trein- en busverbindingen prioriteit geven als alternatief voor korteafstandsvluchten, om zo de luchtvaart te verduurzamen en de bereikbaarheid te verbeteren.
“Internationale trein en busverbindingen krijgen prioriteit als alternatief voor korteafstandsvluchten.”
GroenLinks-PvdA wil de luchtvaart fors verduurzamen en beperken, met als doel een klimaatneutrale sector in 2050 en minder overlast voor omwonenden. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals een CO₂- en geluidsplafond, het schrappen van nachtvluchten en korte vluchten met treinalternatief, het belasten van kerosine en vliegtickets, en het sluiten van Lelystad Airport voor commerciële vluchten. De partij koppelt deze krimp aan betere arbeidsomstandigheden op luchthavens en het benutten van luchthavengrond voor woningbouw.
GroenLinks-PvdA wil het aantal vluchten terugdringen en de luchtvaart verduurzamen om klimaatdoelen te halen en overlast te verminderen. Ze voeren een jaarlijks dalend CO₂- en geluidsplafond in, verhogen belastingen op vliegen, en schrappen nachtvluchten en korte vluchten waarvoor een trein alternatief is. Lelystad Airport blijft gesloten voor commerciële vluchten en onrendabele vliegvelden worden niet langer gesteund.
“Krimp van het vliegverkeer. De luchtvaart moet verduurzamen. Om dat te stimuleren voeren we een CO₂-plafond en geluidsplafond in. Die dalen ieder jaar richting een klimaatneutrale luchtvaart in 2050.”
“We maken internationale treinkaartjes aantrekkelijker met accijnzen op kerosine en btw op vliegtickets.”
“De vliegtuigbelasting wordt aangepast aan de milieu-impact van de vlucht. Daar maken we afspraken over met Europese partners. De vrijstellingen voor transferpassagiers en privéjets vervallen en we stoppen met nachtvluchten en vluchten waarvoor een alternatieve treinverbinding bestaat. Lelystad Airport blijft dicht voor commerciële vluchten en onrendabele vliegvelden worden niet langer overeind gehouden.”
De partij wil de gezondheid en het welzijn van medewerkers en omwonenden van luchthavens verbeteren. Dit doen ze door strengere geluidsnormen, periodieke gezondheidsmonitoring en betere arbeidsvoorwaarden.
“De arbeidsomstandigheden op Schiphol worden verbeterd. Bij zware belasting van werknemers wordt snel ingegrepen. Er komt een nieuw normenstelsel voor geluid, gebaseerd op ervaren hinder, waar Schiphol aan moet voldoen.”
“De gezondheidseffecten van Schiphol op omwonenden worden periodiek in kaart gebracht.”
GroenLinks-PvdA ziet kansen om luchthavengrond, vooral bij daling van het aantal vluchten, te gebruiken voor woningbouw.
“We zien grote kansen: een woonwijk op de locatie van de luchthaven bij Rotterdam, veel meer woningbouw in Noord-Holland als het aantal vluchten op Schiphol daalt”
NSC wil de luchtvaartsector verduurzamen, geluidshinder verminderen en het aantal korteafstandsvluchten terugdringen. Ze pleiten voor strengere (Europese) belastingen op vliegen, stimuleren alternatieven zoals internationale treinen, en willen Lelystad Airport niet openen voor commerciële vluchten. De partij legt nadruk op het herstellen van het vertrouwen van omwonenden en het in balans brengen van economische belangen en leefbaarheid.
NSC wil het vertrouwen van omwonenden van Schiphol herstellen door geluidshinder terug te dringen en het aantal vluchten te beperken, inclusief een mogelijke nachtsluiting. Ze zoeken een nieuw evenwicht tussen economische belangen en leefbaarheid.
“Het vertrouwen van omwonenden van Schiphol moet hersteld worden. Daarom houden we vast aan het doel om geluidshinder met 20% terug te dringen, door te kijken naar het aantal vluchten en een vorm van nachtsluiting. Er moet weer evenwicht komen tussen het belang van Schiphol voor de Nederlandse economie en de overlast die omwonenden ervaren.”
NSC is tegen de opening van Lelystad Airport voor commerciële burgerluchtvaart, omdat de maatschappelijke kosten zwaarder wegen dan de baten.
“Lelystad Airport gaat mede daarom niet open voor de commerciële burgerluchtvaart. De economische baten van dit vliegveld wegen ook niet op tegen de maatschappelijke kosten en investeringen die nog gedaan moeten worden.”
De partij pleit voor Europese belastingen op vliegen (btw, accijns, vliegbelasting), hogere ambities voor duurzame brandstoffen, en stimuleert innovatie in elektrisch en waterstofvliegen.
“In internationaal verband pleiten we voor btw op vliegtickets, accijns op kerosine en een afstandsafhankelijke vliegbelasting voor intercontinentale vluchten. We spannen ons in voor een hogere Europese ambitie m.b.t. bijmenging van duurzame vliegtuigbrandstof (SAF) in 2030. We stimuleren innovaties op het gebied van elektrisch vliegen en waterstof.”
NSC wil het aantal korteafstandsvluchten tot 750 km vanaf Schiphol terugdringen door te investeren in een beter Europees HSL-treinnetwerk.
“Hierdoor ontstaat een betere verbinding met de grote steden in Europa en dringen we het aantal korte afstandsvluchten tot 750 km vanaf Schiphol terug.”
Om niet-noodzakelijk vliegverkeer te beperken, wil NSC voordelen uit frequent flyerprogramma’s bij zakelijke vluchten als belastbare inkomsten aanmerken.
“In het kader van het beperken van niet-noodzakelijk vliegverkeer beschouwen we de extra’s die werknemers bij zakelijke vluchten ontvangen op basis van frequent flyerprogramma’s als belastbare inkomsten.”
De PVV is uitgesproken voorstander van groei van de luchtvaart in Nederland. Zij willen Schiphol laten groeien, Lelystad Airport zo snel mogelijk openen en zijn tegen verdere verhoging van de vliegtaks. De partij ziet luchtvaart als essentieel voor de economie en het vestigingsklimaat en verzet zich tegen beperkende klimaatmaatregelen.
De PVV beschouwt Schiphol als een cruciale motor voor de economie en internationale positie van Nederland en wil daarom geen beperkingen op de groei van de luchthaven. Volgens de partij is groei noodzakelijk voor het vestigingsklimaat en de handel.
De PVV wil dat Lelystad Airport, dat volgens hen al klaar ligt, direct wordt geopend. Dit wordt gepresenteerd als een concrete maatregel om de luchtvaartcapaciteit uit te breiden.
De PVV is tegen het verder verhogen van de vliegtaks, waarmee zij zich uitspreken tegen extra belasting op vliegen.
“Vliegtaks wordt niet verder verhoogd”
D66 erkent het belang van luchtvaart voor internationale verbindingen, maar stelt duidelijke grenzen vanwege de negatieve impact op klimaat en leefomgeving. Ze willen het aantal vluchten vanaf Schiphol beperken, een eerlijke vliegbelasting invoeren, investeren in duurzame innovatie, en Lelystad Airport gesloten houden voor burgerluchtvaart. Hun visie draait om een betere balans tussen economische waarde en duurzaamheid.
D66 wil het aantal vluchten vanaf Schiphol beperken en strengere normen stellen voor uitstoot, geluid, water en klimaat. Dit is bedoeld om de negatieve gevolgen van luchtvaart voor klimaat en leefomgeving te verminderen en de functie van Schiphol kritisch te heroverwegen op basis van toegevoegde waarde voor Nederland.
“Er komt een grens aan hoeveel vluchten er vanaf Schiphol mogen vertrekken. Dit is onderdeel van de nieuwe regels voor Schiphol, met normen voor uitstoot, geluid, water en klimaat. We kijken kritisch naar de functie van Schiphol als spil in het wereldwijde luchtverkeer, op basis van de toegevoegde waarde voor Nederland. Een betere balans is nodig.”
D66 wil een eerlijke, effectieve en rechtvaardige vliegbelasting met verschillende tarieven, omdat een kleine groep mensen veel vaker vliegt dan anderen. Dit moet bijdragen aan het verminderen van de negatieve impact van vliegen en het stimuleren van duurzamere keuzes.
“Daarom komt er een eerlijke, effectieve en rechtvaardige vliegbelasting met verschillende belastingtarieven.”
D66 ziet innovatie als noodzakelijk om de luchtvaart te verduurzamen en de negatieve effecten op klimaat en leefomgeving te beperken. Investeringen in duurzame technologieën zijn onderdeel van hun aanpak.
“Ook investeren we in duurzame innovaties.”
D66 is expliciet tegen het openen van Lelystad Airport voor burgerluchtvaart, als onderdeel van hun streven naar beperking van de luchtvaartgroei.
“Lelystad Airport gaat niet open voor burgerluchtvaart.”
BVNL ziet luchtvaart als een belangrijke economische pijler en wil ruimte bieden voor groei, mits dit op een verantwoorde manier gebeurt. De partij pleit voor het openen van Lelystad Airport en investeringen in regionale vliegvelden om de druk op Schiphol te verlichten, waarbij innovatie en duurzaamheid in de sector worden gestimuleerd.
BVNL beschouwt Schiphol als essentieel voor de Nederlandse economie en staat groei toe, zolang dit gepaard gaat met verduurzaming en geluidsreductie. Het standpunt adresseert de balans tussen economische belangen en milieuzorg.
“Schiphol is een economische pijler van de Nederlandse economie en mag groeien op een verantwoorde manier waarbij ingezet wordt op energiezuinige en stille vliegtuigen.”
De partij wil Lelystad Airport snel openen om de capaciteit van de luchtvaartsector te vergroten. Dit wordt gezien als een directe oplossing voor capaciteitsproblemen en als stimulans voor regionale economieën.
“Vliegveld Lelystad gaat zo snel mogelijk open.”
BVNL wil investeren in andere vliegvelden zoals Rotterdam/The Hague Airport, Eindhoven en Eelde. Hiermee wordt beoogd de druk op Schiphol te verlichten en de bereikbaarheid en spreiding van luchtvaartfaciliteiten te verbeteren.
“We gaan investeren in andere vliegvelden zoals Rotterdam/The Hague airport, Eindhoven en Eelde om de druk op Schiphol te verlichten.”
DENK wil dat vliegen betaalbaar en toegankelijk blijft voor Nederlanders, maar tegelijk duurzamer wordt gemaakt. Ze zijn tegen de vliegtaks, willen investeren in schonere luchtvaart en pleiten voor strenge arbeidsvoorwaarden op Schiphol, met aandacht voor het verminderen van overlast voor omwonenden.
DENK vindt dat vliegen voor iedereen bereikbaar moet blijven en verzet zich tegen extra belastingen op vliegtickets. Ze willen voorkomen dat Nederlanders uitwijken naar luchthavens in het buitenland vanwege hoge kosten.
“Betaalbare vliegtickets. Wij zijn tegen de vliegtaks. Nederlanders moeten kunnen blijven genieten van een welverdiende vliegvakantie.”
De partij wil dat de luchtvaartsector duurzamer wordt door investeringen in schonere technologieën en het maken van bindende afspraken met de branche. Tegelijkertijd moet de overlast voor omwonenden worden verminderd.
“Er moet geïnvesteerd worden in schonere manieren van vliegen. Dit moeten wij doen door afdwingbare afspraken te maken met de luchtvaartbranche. De overheid stelt middelen beschikbaar om te investeren in schoner vliegen. Op kerosine wordt een belasting geheven om schoner vliegen te stimuleren. In de afspraken met de luchtvaartbranche wordt ook aandacht gegeven aan het verminderen van de overlast voor omwonenden.”
DENK benadrukt het belang van goede arbeidsomstandigheden voor werknemers in de luchtvaart, specifiek op Schiphol.
“Wij willen een strenge handhaving van goede arbeidsvoorwaarden voor de harde werkers op Schiphol.”
Het CDA erkent het economische belang van de luchtvaart, maar stelt dat deze sector in balans moet komen met mens en milieu. Concrete voorstellen zijn het invoeren van een CO₂-plafond per luchthaven en het alleen toestaan van commerciële vluchten op Lelystad Airport als aan strenge milieueisen is voldaan. Groei of krimp van de luchtvaart is voor het CDA geen doel op zich, maar volgt uit de beschikbare milieuruimte en gezondheidsruimte.
Het CDA vindt dat de luchtvaartsector belangrijk is voor de economie, maar dat verduurzaming noodzakelijk is vanwege CO₂-uitstoot, geluid en stikstof. Groei of krimp van de sector is geen doel op zich; de omvang moet worden bepaald door heldere grenzen aan milieuruimte en gezondheidsruimte. Het CDA wil deze grenzen concreet maken door klimaatdoelen vast te leggen in een CO₂-plafond per luchthaven.
“De economische waarde van de luchtvaart moet in harmonie komen met mens en milieu. De luchtvaart vervult een belangrijke rol in onze economie, maar moet ook verduurzamen qua CO₂-uitstoot, geluid en stikstof. Krimp of groei zijn geen doel op zich, maar een resultaat van de milieuruimte en gezondheidsruimte die beschikbaar is. We zorgen dat deze milieuruimte en gezondheidsruimte helder worden gedefinieerd. Te beginnen met het vastleggen van de huidige klimaatdoelen in een CO₂-plafond per luchthaven.”
Het CDA stelt dat Lelystad Airport voorlopig niet wordt opengesteld voor commerciële luchtvaart. Commercieel gebruik is alleen mogelijk als er aantoonbaar schoner en stiller gevlogen wordt en de problemen met laagvliegroutes zijn opgelost.
“Lelystad Airport wordt nu wel militair gebruikt, maar niet voor commerciële luchtvaart. Commercieel gebruik is alleen mogelijk wanneer aan randvoorwaarden is voldaan voor schoner en stiller vliegen en de problematiek met laagvliegroutes is opgelost.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma