Verkiezingsprogramma's 2025 overlp
FVD pleit voor een belastingstelsel dat eenvoudig, transparant en zo laag mogelijk is, met een vlaktaks en een hoge belastingvrije voet. Ze willen daarnaast lastenverlichting voor burgers en bedrijven, het afschaffen van erf- en schenkbelasting, en lagere BTW-tarieven. Hun visie is dat mensen meer van hun eigen geld moeten kunnen houden en dat sparen, werken en ondernemen worden gestimuleerd.
Vlaktaks en belastingvereenvoudiging
FVD wil een vlaktaks invoeren en het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen, zodat werken altijd loont en het systeem transparant en eerlijk wordt. Ze zijn tegen progressieve tarieven en ingewikkelde regelingen.
“Geen wirwar van ingewikkelde schijven, toeslagen en progressieve tarieven die succes bestraffen, maar één helder en gelijk tarief voor iedereen. Met zo’n vlaktaks en een belastingvrije voet van €30.000 maken we het systeem overzichtelijk en rechtvaardig.”
“We voeren een vlaktaks in op het inkomen in Box-1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.”
Belastingvrije voet en lastenverlichting
FVD wil een hoge belastingvrije voet en lagere lasten op arbeid en consumptie, zodat werken en sparen aantrekkelijker worden en burgers meer te besteden hebben.
“We vervangen de loonheffingskorting door een belastingvrije voet die geldt voor alle werkenden en gepensioneerden, zodat werken altijd loont.”
“We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.”
“We heffen de spaarderstaks op, zodat deugdelijk sparen weer wordt aangemoedigd.”
Afschaffen erf- en schenkbelasting
FVD wil de erfbelasting volledig afschaffen en schenkingen binnen families belastingvrij maken, zodat vermogen binnen families kan blijven.
Gelijke belasting voor expats
FVD wil de 30%-regeling voor expats gefaseerd afbouwen zodat zij evenveel belasting betalen als Nederlanders.
“We gaan voor een gefaseerde afbouw van de 30%-regeling voor expats, zodat zij net zoveel belasting betalen als Nederlanders.”
Geen BTW op B2B-transacties
FVD wil de BTW op transacties tussen bedrijven schrappen om bureaucratie te verminderen en de cashflowpositie van bedrijven te verbeteren.
“We schrappen de BTW op transacties tussen bedrijven (zoals dat bij het verleggen van de BTW bij transacties met bedrijven in het buitenland nu al wordt gedaan), zodat de bureaucratie vermindert en de cashflowpositie van bedrijven verbetert.”
De SP wil publieke voorzieningen en infrastructuur, zoals energie, onderwijs, openbaar vervoer en landbouwgrond, zoveel mogelijk in publieke handen houden en transparant, betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen. Ze keren zich tegen marktwerking, speculatie en privatisering, en pleiten voor directe publieke regie, transparantie en het afschaffen van commerciële verdienmodellen op essentiële voorzieningen. Hun visie is dat collectieve voorzieningen niet als winstobject, maar als basisrecht voor iedereen moeten functioneren.
Energievoorziening nationaliseren en publieke grip herstellen
De SP vindt dat energievoorzieningen weer in publieke of lokale handen moeten komen om betaalbaarheid, duurzaamheid en solidariteit te waarborgen. Ze keren zich tegen winstuitkeringen aan aandeelhouders en willen publieke zeggenschap herstellen.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Energiebedrijven komen weer in publieke of lokale handen, zodat we de kosten kunnen verlagen, de investeringen in schone energie steken en verspilling tegengaan. Winst wordt niet langer uitgekeerd aan aandeelhouders, maar...”
Betaalbaar en transparant opladen: laadpalen als publieke voorziening
De SP wil dat laadpalen voor elektrische auto's een publieke basisvoorziening worden, met transparante prijzen en zonder commercieel verdienmodel. De overheid grijpt actief in bij misbruik en prijsafspraken.
“Daarom werken we aan een landelijk dekkend netwerk van publieke laadpunten. In opmaat daarnaartoe maken we de prijzen van laadpalen transparant en direct zichtbaar, zodat niemand voor verrassingen komt te staan.”
“Op termijn willen we dat laadpalen net zo vanzelfsprekend en publiek worden als straatverlichting of riolering. Geen verdienmodel voor bedrijven, maar een betrouwbare voorziening voor iedereen.”
Afschaffen lumpsumfinanciering in het onderwijs
De SP wil het lumpsumsysteem in het onderwijs afschaffen, omdat het leidt tot onduidelijke geldstromen en te weinig geld in de klas terechtkomt. Ze pleiten voor directe, transparante en controleerbare investeringen door de overheid.
“Wij schaffen de lumpsumfinanciering af en zorgen ervoor dat onderwijsgeld weer daar terechtkomt waar het hoort: in de klas. De overheid gaat opnieuw rechtstreeks investeren in personeel, materiaal en huisvesting, op basis van transparante en controleerbare af...”
Open en vrij toegankelijke leermiddelen
De SP wil dat leermiddelen betaalbaar, herbruikbaar en publiek toegankelijk zijn, en verzet zich tegen afhankelijkheid van commerciële platforms.
“De SP wil dat leermiddelen betaalbaar en herbruikbaar zijn en zet in op open en vrij toegankelijke (digitale) materialen. Zo blijft kennis publiek en houden scholen de regie over hun eigen onderwijs.”
Landbouwgrond in publieke handen via Publiek Landfonds
De SP wil een Publiek Landfonds oprichten dat landbouwgrond opkoopt en beschikbaar stelt aan jonge en startende boeren, om speculatie en land grabbing tegen te gaan en publieke regie te waarborgen.
“Er komt een Publiek Landfonds dat landbouwgrond opkoopt en beschikbaar stelt aan jonge en startende boeren die willen werken aan een circulaire en duurzame landbouw.”
“Speculatie op landbouwgrond door banken, pensioenfondsen en buitenlandse investeerders wordt verboden. Dit zogenoemde land grabbing maken we een einde aan, zodat grond in...”
De ChristenUnie zet zich in voor het versterken van de leefbaarheid in alle delen van Nederland, met speciale aandacht voor plattelandsgebieden, dorpen en kwetsbare wijken. Ze willen investeren in infrastructuur, sociale samenhang en het tegengaan van leegloop, en pleiten voor het afschaffen van belemmerende regels die de leefbaarheid onder druk zetten. Concrete voorstellen zijn onder meer het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, het stimuleren van wooncoöperaties, en het verbeteren van het openbaar vervoer in landelijke gebieden.
Investeren in leefbaarheid van wijken en dorpen
De ChristenUnie vindt het essentieel om de leefbaarheid in álle delen van het land te bevorderen, met name in kwetsbare wijken, dorpen en plattelandsgebieden. Dit doen ze door gerichte investeringen, het versterken van sociale samenhang en het aanpakken van achterstanden, zodat mensen prettig kunnen wonen en samenleven.
“Tegelijk stimuleren we de leefbaarheid in álle delen van het land – van stad tot platteland – en bevorderen we ruimtelijke solidariteit tussen regio’s.”
“We zetten het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) voort. ... We breiden dit programma uit naar regio’s die nu nog buiten de boot vallen, zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Veenkoloniën, Twente en zogenaamde New Towns (voormalige groeikernen zoals Zoetermeer).”
“We zetten in op een integrale versterking van de leefbaarheid door verouderde wijken te vernieuwen, sociale samenhang te bevorderen en kansen voor jongeren te vergroten.”
Ruimte geven aan wooncoöperaties en gedeeld wonen
Om de leefbaarheid te vergroten en woningnood tegen te gaan, wil de ChristenUnie regelgeving versoepelen voor wooncoöperaties en gedeelde woonvormen. Dit moet het makkelijker maken voor mensen om samen te wonen en elkaar te ondersteunen, wat de sociale basis van buurten versterkt.
Bibliotheken en cultuur als pijlers van leefbaarheid
De ChristenUnie ziet bibliotheken en culturele instellingen als cruciaal voor de leefbaarheid van gemeenschappen, omdat ze sociale functies vervullen, kansengelijkheid vergroten en laaggeletterdheid tegengaan.
“Bibliotheken zijn cruciaal in de aanpak van laaggeletterdheid, hebben een grote sociale functie voor jong en oud, vergroten kansengelijkheid en zorgen voor het behoud van leefbaarheid van de gemeenschap.”
Afschaffen kostendelersnorm voor meer solidariteit
Het afschaffen van de kostendelersnorm in de Participatiewet voor mensen die hun huis delen met iemand in nood, moet de bereidheid om voor elkaar te zorgen vergroten en direct bijdragen aan de leefbaarheid.
“Daarom schaffen we de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders. Zo maken we ruimte voor echte solidariteit en versterken we de basis van onze samenleving: de bereidheid om naar elkaar om te zien. Bovendien helpt dit direct in de strijd tegen woningnood. Door bestaande woningen beter te benutten, wordt de leefbaarheid versterkt.”
BIJ1 pleit voor radicale vereenvoudiging van complexe systemen zoals het toeslagenstelsel, het openbaar vervoer en de toegankelijkheid van publieke voorzieningen. De partij wil concrete, landelijke normen en regie, zodat burgers eenvoudiger, eerlijker en gelijkwaardiger toegang krijgen tot essentiële diensten. Belangrijke voorstellen zijn het afschaffen van concurrentie in het ov, het invoeren van landelijke toegankelijkheidsnormen, en het drastisch vereenvoudigen van het toeslagenstelsel.
Radicale vereenvoudiging van het toeslagenstelsel
BIJ1 ziet het huidige toeslagenstelsel als te complex en bron van schandalen. Ze willen het systeem radicaal eenvoudiger maken om bureaucratie en fouten te voorkomen, en om burgers meer zekerheid te bieden.
“We maken het stelsel van onze toeslagen radicaal eenvoudiger. Zo voorkomen we toekomstige toeslagenschandalen. En door onnodige trage en ingewikkelde procedures voor toeslagen te bestrijden, besparen we veel geld.”
Landelijke normen en regie voor toegankelijkheid
De partij wil landelijke normen vastleggen voor toegankelijkheid, zodat mensen met een handicap overal in Nederland op dezelfde voorzieningen kunnen rekenen. Dit voorkomt lokale willekeur en versnippering.
“Gemeentebeleid dat mensen met een handicap raakt wordt landelijk vastgelegd. Zo kunnen mensen in elke gemeente aanspraak maken op dezelfde passende voorzieningen, onder dezelfde voorwaarden.”
Vereenvoudiging en nationalisatie van het openbaar vervoer
BIJ1 wil het ov gratis maken, concurrentie afschaffen en het systeem vereenvoudigen door nationalisatie en landelijke regie. Dit moet leiden tot betere bereikbaarheid en lagere kosten voor burgers.
“We investeren in betrouwbaar, goed bereikbaar en gratis openbaar vervoer (ov). Met extra aandacht voor verbeterde infrastructuur buiten de Randstad - de 4 grote steden.”
“Vervolgens werken wij aan concurrentie in het ov afschaffen door ov-bedrijven volledig te nationaliseren: de NS fuseert met alle andere personenvervoerders op het spoor...”
Toegankelijke en begrijpelijke overheidsinformatie
BIJ1 wil dat overheidsinformatie standaard in begrijpelijke taal wordt aangeboden, zodat iedereen, inclusief mensen met een beperking, toegang heeft tot essentiële informatie.
“Informatie van de overheid wordt standaard toegankelijk gemaakt, in begrijpelijke taal en beschikbaar in braille.”
Versimpeling van subsidie- en prestatievoorwaarden in cultuursector
Om meer makers toegang te geven tot fondsen, wil BIJ1 de subsidie- en prestatievoorwaarden in de kunst- en cultuursector versimpelen.
“We versimpelen de subsidie- en prestatievoorwaarden, waardoor meer makers aanspraak kunnen maken op deze fondsen.”
JA21 pleit voor een kleinere, efficiëntere overheid met lagere lasten en duidelijke begrotingsdiscipline. Ze willen structurele uitgaven alleen bij structurele dekking, tegenvallers niet automatisch opvangen met lastenverhogingen, en een stabiel, voorspelbaar begrotingsbeleid hanteren. Hun visie is gericht op het terugdringen van de collectieve lastendruk, het beperken van de staatsschuld en het bieden van helderheid aan burgers en bedrijven.
Lagere lasten en kleinere overheid
JA21 wil de collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen. Ze vinden dat de overheid alleen moet doen wat nodig is, zodat werkenden en ondernemers meer ruimte krijgen om te investeren en te groeien.
“Lagere lasten en een kleine overheid. We willen de hoge collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen.”
“Een overheid die alleen doet wat nodig is. Door lagere lasten, structurele dekking van uitgaven en verstandig omgaan met mee- en tegenvallers kunnen we werkenden en ondernemers weer de ruimte geven die zij verdienen.”
Structurele uitgaven alleen bij structurele dekking
JA21 vindt dat structurele uitgaven alleen gedaan mogen worden als daar structurele dekking tegenover staat. Investeringen mogen tijdelijk tot extra uitgaven leiden, maar alleen als er duidelijk rendement of economisch nut is.
“Structurele uitgaven alleen bij structurele dekking. Begroten doen we op basis van gezond verstand en met een sterk besef dat je een euro maar een keer kan uitgeven. Investeringen mogen tijdelijk leiden tot extra uitgaven, maar alleen met een duidelijk rendement of economisch nut.”
Tegenvallers niet automatisch opvangen met lastenverhoging
Bij financiële tegenvallers wil JA21 niet direct de lasten verhogen, maar eerst niet-kernuitgaven versoberen of temporiseren. Begrotingsdiscipline staat hierbij voorop.
“Dat tegenvallers niet automatisch lastenverhoging betekenen. Begrotingsdiscipline staat voorop. De eerste stap is het versoberen of temporiseren van niet-kernuitgaven.”
Stabiel en voorspelbaar begrotingsbeleid
JA21 wil een stabiel en voorspelbaar begrotingsbeleid met heldere spelregels vooraf, zodat burgers, bedrijven en investeerders weten waar ze aan toe zijn. Ze willen geen terugwerkende kracht of plotselinge stelselwijzigingen.
“Stabiel en voorspelbaar begrotingsbeleid met helderheid voor burgers, bedrijven en investeerders. Geen terugwerkende kracht en geen plotselinge stelselwijzigingen. We hanteren heldere spelregels vooraf over hoe wordt omgegaan met mee- en tegenvallers.”
Meevallers verstandig gebruiken
JA21 wil dat meevallers niet automatisch worden ingezet voor incidentele politieke wensen, maar volgens een duidelijke prioriteitenvolgorde: eerst lasten verlagen, dan de staatsschuld stabiliseren, en daarna investeren in strategische voorzieningen.
“Meevallers verstandig gebruiken. We gebruiken door meevallers vrijgekomen geld niet automatisch voor incidentele politieke wensen, maar volgen een duidelijke prioriteitenvolgorde. Onze prioriteiten liggen bij het verlagen van de lasten, een stabiele staatsschuld, en daarna investeren in strategische voorzieningen zoals defensie, infrastructuur en energie.”
NSC wil het persoonlijk ontwikkelbudget (POB) structureel inzetten om werkenden en werkzoekenden te stimuleren tot een leven lang ontwikkelen en omscholing. Ze koppelen transitievergoedingen en aanvullende scholingsvouchers aan dit budget en willen een leercultuur binnen bedrijven bevorderen. Daarnaast pleit NSC voor het gericht inzetten van sectorale ontwikkelpaden en het uitbreiden van de SLIM-scholingssubsidie.
Persoonlijk ontwikkelbudget voor werkenden en werkzoekenden
NSC ziet het persoonlijk ontwikkelbudget als essentieel om werkenden duurzaam inzetbaar te houden en werkzoekenden te ondersteunen bij omscholing. Ze willen dat transitievergoedingen direct in het POB worden gestort en dat aanvullende scholingsvouchers beschikbaar zijn als het budget niet toereikend is. Ook moet het UWV en gemeenten geld beschikbaar stellen voor sectorale ontwikkelpaden, met uitbreiding van de SLIM-subsidie.
“Alle werkenden krijgen daarom een persoonlijk ontwikkelbudget, dat hen in staat stelt om zich persoonlijk te blijven ontwikkelen.”
“Transitievergoedingen worden gebruikt waarvoor ze bedoeld zijn, te weten de transitie van werk naar werk. Daarom moeten ze worden gestort in het persoonlijk ontwikkelbudget van werkenden.”
“Scholingsvouchers van het UWV/gemeenten kunnen gericht worden ingezet als het persoonlijk ontwikkelbudget niet toereikend is.”
“Het UWV en gemeentelijke diensten stellen geld beschikbaar voor de zogeheten ‘sectorale ontwikkelpaden’ (die zijn opgesteld voor beroepen in sectoren die schreeuwen om personeel) als het persoonlijk ontwikkelbudget van werkzoekenden onvoldoende is. De SLIM-scholingssubsidie wordt hiervoor uitgebreid en gerichter ingezet.”
Leercultuur en rol van onderwijsinstellingen
NSC benadrukt het belang van een leercultuur binnen bedrijven en instellingen, en wil dat het beroepsonderwijs en ook hogescholen en universiteiten zich meer richten op om- en bijscholing.
“Dit vraagt om een leercultuur binnen bedrijven en instellingen en om concrete afspraken hoe de pot voor het persoonlijke ontwikkelbudget voor training en scholing wordt gevuld. Het beroepsonderwijs moet een scholingsaanbod ontwikkelen dat goed aansluit op de behoefte van de werkvloer.”
“MBO-instellingen hebben nu al een belangrijke rol in om- en bijscholing. Hogescholen en universiteiten moeten zich daar de komende jaren ook op gaan richten.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) pleit voor het centraal stellen van het belang van leerlingen in het onderwijs, met nadruk op passend, toegankelijk en inclusief onderwijs. Ze willen meer ruimte voor individuele begeleiding, het recht op maatwerk voor elke leerling, en het weren van commerciële invloeden uit het onderwijs.
Passend, toegankelijk en inclusief onderwijs voor elke leerling
De PvdD vindt dat ieder kind recht heeft op onderwijs dat aansluit bij zijn of haar persoonlijke mogelijkheden en talenten, in een veilige en prettige omgeving. Ze willen structureel investeren in brede brugklassen, uitstel van niveaukeuze, en het terugdringen van onderwijsachterstanden, met speciale aandacht voor inclusie en het vrijhouden van het onderwijs van commerciële invloeden.
“Leren is een recht en in de school is dan ook plek voor iedere leerling. Voor de Partij voor de Dieren is passend, toegankelijk en inclusief onderwijs daarom een kernwaarde.”
“Iedere leerling heeft recht op onderwijs dat past bij de persoonlijke mogelijkheden en talenten, in een veilige en prettige omgeving.”
“We investeren structureel in brede brugklassen, stellen de keuze voor een onderwijsniveau uit en dringen onderwijsachterstanden terug. We hebben hierbij speciale aandacht voor inclusie en houden het onderwijs vrij van commerciële invloeden.”
“Leren is een recht. Kinderen krijgen leerrecht om zich op een school te ontwikkelen, inclusief het recht op maatwerk.”
Meer leestijd en verbetering van leesvaardigheid
De partij wil investeren in taalvaardigheid en het leesplezier van leerlingen, door meer leestijd in te voeren die aansluit bij hun interesses. Dit wordt gezien als essentieel voor succes in vrijwel alle schoolvakken.
“Daarnaast pleit de Partij voor de Dieren voor meer leestijd in schoolverband passend bij de interesses van de leerling. Dit bevordert het leesplezier en verbetert de leesvaardigheid. Leesvaardigheid is een voorwaarde voor succes in bijna alle schoolvakken.”
Onderwijs vrij van commerciële invloeden
De PvdD wil dat commerciële belangen niet langer leidend zijn bij het ontwikkelen van leermethodes. De kwaliteit van het onderwijs en de wetenschappelijke basis moeten centraal staan.
“Commerciële belangen zijn niet meer leidend in het ontwikkelen van leermethodes. De kwaliteit van onderwijs en de wetenschappelijke basis waarop de leermethode stoelt worden leidend.”
De SGP richt zich bij het thema "lp" (waarbij relevante termen als 'platteland', 'leefomgeving', 'leerplicht', 'langdurige pacht', 'laptop', etc. zijn gevonden) vooral op het versterken van het platteland, het verbeteren van de leefomgeving, en het aantrekkelijker maken van langdurige pacht. De partij wil investeren in bereikbaarheid, leefbaarheid en voorzieningen in landelijke gebieden, en pleit voor concrete maatregelen om de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren en duurzame landbouw te stimuleren. Daarnaast zijn er voorstellen voor het aantrekkelijker maken van langdurige pacht en het stimuleren van reparatie en hergebruik van apparaten zoals laptops.
Investeren in bereikbaarheid en leefbaarheid platteland
De SGP wil het platteland leefbaar houden door te investeren in openbaar vervoer, infrastructuur en voorzieningen. Dit moet de verschraling van het platteland tegengaan en zorgen dat essentiële voorzieningen bereikbaar blijven, ook voor mensen zonder auto.
“Het openbaar vervoer (ov) is een publieke dienst die overal op orde moet blijven. Oók in het landelijk gebied! We maken ons grote zorgen over de verschraling van het busvervoer op onder meer het platteland: in 5 jaar tijd is dit met 10% afgenomen. Het Rijk moet daarom extra investeren in betaalbaar en voldoende ov.”
“Belangrijke voorzieningen zoals supermarkt en ziekenhuis zijn wat de SGP betreft goed en betaalbaar bereikbaar. Oók voor mensen zonder auto.”
Leefomgeving verbeteren en leegstand platteland aanpakken
De SGP wil de kwaliteit van de leefomgeving verbeteren en leegstand op het platteland tegengaan. Sloop of herbestemming van leegstaande stallen en schuren wordt gestimuleerd om verpaupering en criminaliteit te voorkomen.
“Voor leefomgeving en klimaat is verduurzaming van het vervoer belangrijk.”
“Steeds meer stallen en schuren op het platteland komen leeg te staan met bijbehorende verpaupering en mogelijk criminele activiteiten als ongewenst gevolg. Daarom wil de SGP sloop of herbestemming stimuleren.”
Langdurige pacht aantrekkelijker maken
De SGP wil langdurige pacht aantrekkelijker maken en de prijs van kortlopende pacht begrenzen, om bodemkwaliteit en perspectief voor jonge boeren te verbeteren.
“De opmars van dure, kortlopende pachtcontracten pakt slecht uit voor de bodem en voor jonge boeren. De prijs voor kortlopende pacht wordt begrensd. Langdurige pacht wordt aantrekkelijker, maar wel zo dat er een koppeling blijft met het opbrengend vermogen van de grond.”
Reparatie en hergebruik van laptops stimuleren
De SGP wil reparatie en hergebruik van apparaten zoals laptops stimuleren door belemmerende regels te schrappen en het verlaagde btw-tarief uit te breiden.
“Het verlaagde btw-tarief voor reparatiediensten wordt uitgebreid naar mobieltjes, laptops, wasmachines en andere apparatuur.”
GroenLinks-PvdA zet sterk in op het bevorderen van een leven lang leren (LLL) en het verbeteren van het belastingstelsel zodat werken meer loont dan vermogen. Ze willen structurele investeringen in om- en bijscholing, inclusief ontwikkelbudgetten en leerrechten, en pleiten voor een rechtvaardiger belastingstelsel waarin arbeid minder zwaar wordt belast dan kapitaal. Hun visie is gericht op gelijke kansen, sociale rechtvaardigheid en het stimuleren van participatie op de arbeidsmarkt.
Leven lang leren en ontwikkelbudgetten
GroenLinks-PvdA wil dat iedereen zich gedurende het hele werkzame leven kan blijven ontwikkelen, met speciale aandacht voor mensen met een beperking. Ze zien dit als noodzakelijk vanwege technologische ontwikkelingen, vergrijzing en arbeidsmarktkrapte, en willen dat overheid en bedrijfsleven hierin samen optrekken.
“Er komt een leerrecht voor iedere Nederlander voor om- en bijscholing. Ook vaardigheden die buiten het directe beroep liggen komen daarvoor in aanmerking.”
“In samenwerking met het bedrijfsleven zorgt de overheid voor een ontwikkelbudget. Zo kan het hele werkzame leven ingezet worden op het volgen van opleidingen en cursussen. Ook om- en bijscholing vallen binnen het budget.”
“We erkennen en bekostigen brancheopleidingen voor mensen met een beperking, zodat zij ook een diploma of certificaat kunnen halen.”
Werken moet lonen: rechtvaardiger belastingstelsel
De partij wil het belastingstelsel hervormen zodat werken aantrekkelijker wordt en inkomen uit arbeid minder zwaar wordt belast dan inkomen uit vermogen. Dit moet leiden tot meer rechtvaardigheid en het stimuleren van arbeidsparticipatie.
“Werken moet lonen. Over inkomen waarvoor je hebt gewerkt, zou je niet meer belasting moeten betalen dan over inkomen dat is aan komen waaien.”
“We maken een einde aan speciale belastingkortingen voor de rijkste Nederlanders en aandeelhouders van multinationals.”
De VVD wil het aantal regels, procedures en bureaucratie in Nederland fors verminderen en pleit voor een Deltaplan om dit te realiseren. Ze willen alleen noodzakelijke regels behouden, Europese regelgeving niet onnodig verzwaren, en de regeldruk voor burgers, ondernemers en professionals verlagen. Dit moet leiden tot meer ruimte, minder complexiteit en een efficiëntere overheid.
Deltaplan voor minder regels en bureaucratie
De VVD ziet de wildgroei aan regels en procedures als een belemmering voor burgers en ondernemers en wil deze drastisch terugdringen. Alleen regels die evident noodzakelijk zijn blijven behouden, Europese regels worden niet strenger geïnterpreteerd dan nodig, en er komt een Deltaplan om regels, rapportages en procedures te schrappen. Dit moet leiden tot minder complexiteit en meer vertrouwen in mensen.
“We stoppen de enorme wildgroei aan regels, want die zet zowel de mensen als de overheid zelf klem. We zetten het mes in de bureaucratie. Daartoe maken we een Deltaplan minder regels, rapportages en procedures.”
“We lichten alle wet- en regelgeving door en behouden alleen de regels die evident noodzakelijk zijn. We schrappen koppen op Europese regelgeving, vragen van alle overheidsorganisaties om regels niet strenger te interpreteren dan strikt noodzakelijk, versimpelen subsidievoorwaarden, beperken aanbestedingsregels tot de Europese ondergrens, verminderen onnodige complexiteit en geven professionals meer ruimte.”
Minder regeldruk voor ondernemers en innovatie
De VVD wil dat ondernemers minder worden belast met onnodige regels en papierwerk, zodat zij zich kunnen richten op ondernemen en innoveren. Regels worden niet strenger geïnterpreteerd dan in andere EU-landen, en er komen regelvrije zones om innovatie te stimuleren.
“We beperken koppen op EU-wetgeving, en interpreteren regels niet onnodig strenger dan in andere EU-lidstaten. We doen dus niet meer dan dat de EU-van ons vraagt.”
“We ontwikkelen regelvrije zones, waar tijdelijk en gecontroleerd wet- en regelgeving kan worden opgeschort om innovatie te bevorderen.”
Regeldruk in de zorg verminderen
De VVD vindt het onacceptabel dat zorgverleners veel tijd kwijt zijn aan administratie en wil de regeldruk in de zorg fors verlagen. Dit gebeurt door eisen te schrappen, dubbele uitvragen te verbieden en wet- en regelgeving kritisch te herzien.
“Het is onuitlegbaar dat veel zorgverleners de helft van de tijd bezig zijn met administratie. We vragen verzekeraars flink te schrappen in verantwoordingseisen, verbieden dubbele uitvragen door toezichthouders, kiezen voor meer geautomatiseerde gegevensuitwisseling en lichten wet- en regelgeving door op noodzaak.”
D66 zet in op het stimuleren van een leven lang ontwikkelen (LLO) en het vergroten van loopbaankansen voor iedereen. De partij wil leren gedurende de hele loopbaan mogelijk maken, onder meer via een persoonlijk leerbudget en door onderwijs en werk beter op elkaar aan te laten sluiten. Zo wil D66 mensen helpen zich aan te passen aan een veranderende arbeidsmarkt en hun talenten optimaal te benutten.
Persoonlijk leerbudget voor leven lang ontwikkelen
D66 wil dat iedereen zich een leven lang kan blijven ontwikkelen, met een goede aansluiting tussen onderwijs en werk. Hiervoor stelt de partij een persoonlijk leerbudget voor, zodat mensen zich kunnen blijven bijscholen en hun loopbaan kunnen versterken.
“We helpen mensen zich een leven lang te ontwikkelen, zodat ze klaar zijn voor de toekomst en alles uit hun werk kunnen halen wat erin zit. En we maken een einde aan oneerlijke concurrentie tussen verschillende typen werkenden, of je nu in loondienst bent of werkt als zelfstandige.”
“Leven lang ontwikkelen vraagt een goede aansluiting tussen onderwijs en werk. Het vraagt daarnaast om méér leren op de werkvloer. Daarom wil D66 een persoonlijk leerbudget...”
Mogelijkheid tot bij- en omscholing gedurende de hele loopbaan
D66 vindt het belangrijk dat leren niet stopt na school, maar gedurende de hele loopbaan mogelijk blijft. Dit vergroot de kansen op de arbeidsmarkt en zorgt ervoor dat mensen zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden.
50PLUS pleit voor een Nationaal Programma Leven Lang Leren (lp) en lokale leerpunten om ouderen blijvend te laten ontwikkelen en zelfstandig te houden. Hun beleid richt zich op laagdrempelige, betaalbare scholing en het verbeteren van basisvaardigheden zoals taal, rekenen en digitale vaardigheden, specifiek voor ouderen. Hiermee wil 50PLUS de zelfredzaamheid, betrokkenheid en digitale inclusie van ouderen versterken.
Nationaal Programma Leven Lang Leren voor ouderen
50PLUS wil dat ouderen in de derde levensfase volop kansen krijgen om zich te blijven ontwikkelen, met speciale aandacht voor betaalbare en toegankelijke scholing. Dit moet bijdragen aan hun zelfstandigheid, zelfredzaamheid en betrokkenheid in de samenleving, en ouderen helpen bij het bijhouden van technologische ontwikkelingen.
“Een Nationaal Programma Leven Lang Leren, met betaalbare en laagdrempelige scholing, digitale vaardigheidstraining en culturele vorming voor ouderen.”
“50PLUS wil dat ouderen ook in de derde levensfase volop kansen hebben om zich te blijven ontwikkelen. Niet alleen inkomen en wonen zijn basisbehoeften, maar ook blijvend leren en ontwikkelen is essentieel om zelfstandig, zelfredzaam en betrokken te blijven in de samenleving.”
Lokale leerpunten voor basisvaardigheden en digitale inclusie
Om ouderen praktisch te ondersteunen, wil 50PLUS lokale leerpunten in bibliotheken, buurthuizen en seniorenverenigingen waar zij kunnen oefenen met taal, rekenen en digitale toepassingen. Dit moet de digitale kloof verkleinen en ouderen helpen mee te blijven doen in een snel digitaliserende samenleving.
“Lokale leerpunten in bibliotheken, buurthuizen en seniorenverenigingen waar ouderen terecht kunnen om te oefenen met taal, rekenen en digitale toepassingen.”
BBB benadrukt het belang van het beschermen en bevorderen van de Limburgse taal als onderdeel van regionale identiteit en cultuur. De partij pleit voor officiële erkenning en actieve ondersteuning van het Limburgs, onder andere door een hogere status op de Unesco-lijst en het Europees Handvest voor regionale talen.
Limburgse taal beschermen en bevorderen
BBB vindt het behoud van de Limburgse taal essentieel voor de regionale identiteit en wil dat deze sterker wordt beschermd en actief wordt bevorderd. De partij streeft naar een officiële status voor het Limburgs op zowel de Unesco-lijst als onder het Europees Handvest, en wil initiatieven ondersteunen die het gebruik en de kennis van het Limburgs stimuleren.
“De Limburgse taal moet worden beschermd en actief bevorderd, wat ook inhoudt dat deze status 3 moet krijgen van kwetsbare talen op de Unesco-talenlijst. Het behoud van deze taal draagt bij aan de regionale identiteit en cultuur. Daarom is het belangrijk om initiatieven te ondersteunen die het gebruik en de kennis van het Limburgs stimuleren.”
“Zo leren kinderen niet langer Limburgs thuis als moedertaal. Unesco kwalificeert het Limburgs daarmee als kwetsbare taal (status 3). Om de taal sterker te beschermen en te bevorderen, is erkenning nodig onder de zogenoemde Hoofdstuk IIIstatus van het Europees Handvest voor regionale talen.”
“De Limburgse taal verdient steun om status 3 te verkrijgen op de Unescolijst van kwetsbare talen.”
DENK benadrukt het belang van een sociaal stelsel dat betaalbaar en toegankelijk blijft voor iedereen, met bijzondere aandacht voor het verhogen van de koopkracht en het beschermen van sociale voorzieningen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het verlagen van belastingen voor lage- en middeninkomens, het verhogen van de kinderbijslag, en het waarborgen van de koppeling tussen uitkeringen en het minimumloon. DENK wil zo de bestaanszekerheid versterken en voorkomen dat mensen financieel vastlopen.
Verlagen belasting voor lage- en middeninkomens
DENK wil de koopkracht van mensen verbeteren door de belastingdruk voor lage- en middeninkomens te verlagen, terwijl hogere inkomens en grote bedrijven meer bijdragen. Dit moet het sociale stelsel eerlijker maken en de lasten beter verdelen.
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren. Grote bedrijven die flinke winsten maken, gaan een eerlijker deel bijdragen.”
Kinderbijslag verhogen en maandelijks uitbetalen
Om gezinnen te ondersteunen en financiële stress te verminderen, wil DENK de kinderbijslag verhogen en deze maandelijks uitbetalen, naar voorbeeld van Duitsland en België.
“Wij willen gezinnen ondersteunen met een hogere kinderbijslag en een hoger kindgebonden budget. En in plaats van één keer per drie maanden, wordt de kinderbijslag elke maand uitbetaald. Net als in Duitsland en België.”
Uitkeringen koppelen aan minimumloon en prijsstijgingen
DENK vindt het essentieel dat uitkeringen meestijgen met de prijzen en het minimumloon, zodat de koopkracht van mensen op peil blijft en het sociale vangnet sterk blijft.
“Werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden. De koppeling met het minimumloon blijft bestaan.”
Volt pleit voor meer transparantie en regulering rond lobbyen en belangenvertegenwoordiging, omdat Nederland volgens hen achterloopt op dit gebied. Ze willen een verplicht lobbyregister naar Iers model en strengere regels voor lobbyen door oud-politici, om de invloed van lobbyisten op beleid inzichtelijker en eerlijker te maken.
Verplicht lobbyregister en strengere lobbyregels
Volt vindt dat Nederland transparanter moet worden over wie invloed uitoefent op het beleid, omdat de huidige situatie te onduidelijk is en de regering herhaaldelijk heeft geweigerd een effectief register in te voeren. Ze willen daarom een verplicht en onafhankelijk lobbyregister, toezicht op naleving, en strengere lobbyverboden voor politieke topfuncties.
“We voeren een verplicht lobbyregister in, naar Iers model. Nederland loopt achter op het gebied van transparantie rond belangenvertegenwoordiging. Ondanks herhaalde oproepen vanuit de Kamer en de samenleving weigert de regering al jaren een effectief register in te voeren. Daardoor blijft onduidelijk wie toegang heeft tot de macht.”
“Daarom willen we dat er eindelijk een verplicht en onafhankelijk register komt, waarin lobbyactiviteiten, betrokken partijen, relevante beleidstrajecten en gespreksonderwerpen inzichtelijk worden gemaakt en openbaar doorzoekbaar zijn. Een onafhankelijke toezichthouder moet toezien op naleving van de regels.”
“We scherpen het lobbyverbod voor politieke topfuncties verder aan. Mede dankzij Volt is er nu een wet die zorgt voor betere regulering van draaideurpolitiek en duidelijke lobbyregels voor”
Het CDA zet in op het stimuleren van pilots en experimenten als middel om beleid te vernieuwen en te verbeteren, vooral op het gebied van zorg, woningbouw en onderwijs. Succesvolle pilots moeten waar mogelijk worden opgeschaald en landelijk uitgerold, met aandacht voor langjarige financiering en het wegnemen van belemmeringen voor implementatie. De partij ziet pilots als een manier om innovatieve oplossingen te testen en vervolgens breed toe te passen.
Pilots als instrument voor innovatie en beleidssucces
Het CDA beschouwt pilots als een belangrijk middel om nieuwe werkwijzen en oplossingen te testen voordat ze op grotere schaal worden ingevoerd. Door succesvolle pilots op te schalen en structureel te financieren, wil de partij vernieuwing versnellen en belemmeringen voor implementatie wegnemen. Dit geldt met name voor domeinoverstijgende samenwerking in de zorg en voor woningbouwprojecten.
BVNL wil het aantal en de waarde van diploma’s beschermen door te voorkomen dat het onderwijsniveau verder daalt. Ze pleiten voor het stoppen van het naar beneden bijstellen van het onderwijsniveau om diploma-inflatie tegen te gaan en de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen.
Stoppen met diploma-inflatie en onderwijsniveau beschermen
BVNL ziet diploma-inflatie als een probleem dat de waarde van diploma’s aantast en wil daarom het onderwijsniveau niet verder verlagen. Dit moet ervoor zorgen dat diploma’s hun waarde behouden en het onderwijs kwalitatief beter wordt.
“BVNL wil de kwaliteit van het onderwijs verbeteren en geen inflatie van diploma’s. Daarom moeten we stoppen het onderwijsniveau naar beneden bij te stellen.”
De PVV is uitgesproken tegen verplichte verduurzaming en het verplicht stellen van warmtepompen in woningen. Ze willen geen verplichtingen rond warmtepompen, geen nieuwe duurzaamheidseisen en stoppen met het verplicht van het gas afhalen van huishoudens.
Geen verplichte warmtepomp of duurzaamheidseisen
De PVV verzet zich tegen het verplicht stellen van warmtepompen en nieuwe duurzaamheidseisen bij woningbouw. Volgens de partij zijn deze maatregelen kostbaar en belemmeren ze de bouw van betaalbare woningen. De PVV wil dat mensen niet verplicht worden tot dure verduurzamingsmaatregelen en wil bestaande verplichtingen schrappen.
“Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”