Verkiezingsprogramma's 2025 overLeegstand
BVNL noemt leegstand niet expliciet als probleem, maar pleit voor het versoepelen van regels om bestaande gebouwen sneller en eenvoudiger te kunnen omzetten naar woningen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het vergunningsvrij splitsen van woningen, het makkelijker transformeren van kantoren en bedrijfsruimtes naar woningen, en het toestaan van permanente bewoning van vakantiewoningen. Hiermee wil BVNL het woningaanbod vergroten zonder extra ruimtebeslag, waardoor leegstand van bestaande panden wordt tegengegaan.
Vergunningsvrij splitsen en transformeren van bestaande gebouwen
BVNL wil leegstand tegengaan door het makkelijker te maken om bestaande gebouwen, zoals grote woningen, kantoren en bedrijfsruimtes, te splitsen of te transformeren naar woningen. Dit moet direct leiden tot meer woningen zonder extra ruimtegebruik en voorkomt dat panden onnodig leeg blijven staan.
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij. Dit leidt onmiddellijk tot meer woningen, zonder dat hiervoor extra ruimte wordt gebruikt.”
“het vergunningsvrij maken van woningdelen, het splitsen van woningen, het optoppen van woningen, het transformeren van kantoren naar woningen”
“Maak het transformeren van bedrijfsruimtes naar woningen makkelijker.”
“Alle belemmeringen om woningen boven winkels te realiseren worden weggenomen.”
Permanente bewoning van vakantiewoningen toestaan
BVNL wil dat vakantiewoningen permanent bewoond mogen worden. Hiermee wordt leegstand van deze woningen tegengegaan en ontstaat er direct extra woonruimte.
“Permanente bewoning van vakantiewoningen wordt toegestaan.”
De Partij voor de Dieren ziet leegstand als een maatschappelijk probleem dat bijdraagt aan het woningtekort en speculatie op de woningmarkt. Ze willen leegstand actief tegengaan door herbestemming van leegstaande panden, het invoeren van een leegstandsheffing en het afschaffen van de strafbaarstelling van kraken. Hun visie is dat woningen bedoeld zijn om in te wonen, niet om winst mee te maken.
Leegstand tegengaan via herbestemming en transformatie
De PvdD wil leegstaande gebouwen, zoals kantoren en bedrijfspanden, omvormen tot woonruimte om het woningtekort te verminderen. Dit voorkomt onnodige nieuwbouw en benut bestaande ruimte efficiënter.
“Het tekort aan studentenwoningen wordt opgelost door snel duurzame woningen te realiseren, bij voorkeur in leegstaande (kantoor)gebouwen.”
“Lege bedrijfspanden worden herontwikkeld en krijgen een andere functie, zoals wonen.”
“Allereerst wordt bestaande bebouwing slimmer benut. Denk aan het transformeren van kantoorpanden, het aanpakken van leegstand, het optoppen en splitsen van bestaande woningen en het stimuleren van doorstroming.”
Leegstandsheffing en ontmoedigen van speculatie
Om speculatie en het bewust leeg laten staan van panden tegen te gaan, stelt de PvdD een heffing op leegstand en braakliggende grond voor. Dit moet het financieel onaantrekkelijk maken om panden leeg te laten staan.
“Een heffing op leegstand en braakliggende grond bij (woning)bouwprojecten maakt het onaantrekkelijk om panden leeg te laten staan en te speculeren met bouwgrond.”
Afschaffen strafbaarstelling kraken en Wet kraken en leegstand
De partij wil kraken niet langer strafbaar stellen en de Wet kraken en leegstand afschaffen, omdat zij vinden dat leegstaande woningen beschikbaar moeten zijn voor mensen die een huis nodig hebben.
“Kraken is niet langer strafbaar. De Wet kraken en leegstand van 2010 schaffen we af. Huizen zijn voor mensen, niet voor de winst.”
De SP wil leegstand krachtig tegengaan door eigenaren van leegstaande panden extra te belasten, onteigening mogelijk te maken en leegstaande gebouwen snel om te zetten in woonruimte. Speculatie met vastgoed wordt ontmoedigd en gemeenten krijgen meer bevoegdheden om leegstand te bestrijden, zodat woningen beschikbaar komen voor mensen in plaats van voor winst. De partij ziet het aanpakken van leegstand als een directe oplossing voor de woningnood.
Leegstaande panden extra belasten en onteigenen
De SP wil langdurige leegstand ontmoedigen door een extra belasting op leegstaande panden en door gemeenten de mogelijkheid te geven deze panden te onteigenen als eigenaren geen plannen hebben voor gebruik of bewoning. Dit moet speculatie tegengaan en leegstand snel omzetten in woonruimte voor woningzoekenden.
“Wij maken een einde aan langdurige leegstand. Leegstaande panden worden extra belast, zodat speculatie niet langer loont. Als eigenaren geen plannen hebben om de panden te gebruiken of geschikt te maken voor bewoning, kunnen gemeenten deze onteigenen.”
“We zetten leegstand om in woonruimte. Gebouwen die nu leegstaan, worden zo snel mogelijk bewoonbaar gemaakt voor jongeren, starters, dak en thuisloze mensen en andere woningzoekenden.”
Leegstandsheffing en huurprijsmaximering in binnensteden
Om leegstand van winkels en kantoren in binnensteden tegen te gaan, wil de SP een leegstandsheffing invoeren en huurprijzen maximeren. Dit moet vastgoedeigenaren stimuleren om panden te verhuren en de diversiteit en levendigheid van stadscentra te behouden.
“We voeren een leegstandsheffing in om vastgoedeigenaren te bewegen de huurprijzen te verlagen of hun panden aantrekkelijker te maken. Ook maximeren we de huurprijzen binnen de verhoudingen van een regio, stad of dorp.”
Einde aan leegstand door tijdelijke verhuur (Airbnb e.d.)
De SP wil de leegstand en verkamering die ontstaat door tijdelijke verhuur via platforms als Airbnb tegengaan, zodat woningen weer beschikbaar komen voor reguliere bewoning. Gemeenten krijgen de mogelijkheid om deze vormen van verhuur te verbieden of streng te beperken.
“Ook maken we een einde aan de leegstand en verkamering die ontstaat door de lucratieve handel in tijdelijke verhuur via platforms als Airbnb. Woningen zijn geen hotelkamers. Gemeenten krijgen de mogelijkheid om dit soort deelverhuur volledig te verbieden of streng te beperken, zodat huizen weer beschikbaar komen voor mensen die er echt in willen wonen.”
Kraakverbod opheffen om leegstand tegen te gaan
De SP wil het kraakverbod opheffen zodat leegstaande panden weer bewoond kunnen worden, als middel om leegstand direct te verminderen.
“Tot slot heffen we het kraakverbod op, zodat leegstaande panden weer bewoond kunnen worden.”
BBB ziet leegstand als een kans om het woningtekort aan te pakken door bestaande, leegstaande panden zoals boerderijen, kantoren en fabrieken eenvoudiger om te bouwen tot woningen. De partij wil procedures en regels versoepelen zodat herbestemming en splitsing van bestaande gebouwen sneller en makkelijker kan, met als doel meer woonruimte te creëren en verspilling van ruimte te voorkomen.
Leegstaande panden sneller ombouwen tot woningen
BBB wil leegstaande gebouwen zoals voormalige boerderijen, kantoren en fabrieken maximaal benutten voor woningbouw. Door het versoepelen van regels en het vereenvoudigen van procedures moet het makkelijker worden om deze panden te transformeren tot woningen, waarmee leegstand wordt tegengegaan en het woningaanbod wordt vergroot.
Vergunningsvrij splitsen en delen van woningen
Om leegstand en onderbenutting van bestaande woningen tegen te gaan, wil BBB het splitsen en delen van woningen vergunningsvrij maken waar dat mogelijk is. Dit verlaagt de drempel voor verhuur en maakt het aantrekkelijker om bestaande woonruimte optimaal te benutten.
De PVV benoemt leegstand niet expliciet als zelfstandig probleem, maar richt zich op het beter benutten van bestaande gebouwen en het tegengaan van onbenutte ruimte, vooral door transformatie van leegstaande kantoren en bedrijfspanden naar woningen. Hun belangrijkste concrete voorstel is het stimuleren van binnenstedelijke transformatie en het volledig toestaan van permanente bewoning van recreatiewoningen, om zo het woningaanbod te vergroten en leegstand te verminderen.
Transformatie van leegstaande panden naar woningen
De PVV wil leegstand tegengaan door bestaande kantoor- en bedrijfspanden te transformeren naar woningen, en door optoppen, splitsen en woningdelen te stimuleren. Dit moet het woningaanbod vergroten zonder extra ruimtebeslag en voorkomt dat gebouwen ongebruikt blijven.
“Binnenstedelijk moet er beter gebruik van de ruimte worden gemaakt: naast woningbouw willen we meer transformatie van kantoor- en bedrijfspanden. Optoppen, splitsen en woningdelen – niets blijft onbenut.”
“Binnenstedelijk bouwen; transformatie van kantoor- en bedrijfspanden; optoppen, splitsen en woningdelen; niet alleen straatjes erbij, maar ook hele buurten en wijken”
Permanente bewoning van recreatiewoningen toestaan
De PVV wil dat mensen permanent in recreatiewoningen mogen wonen, waarmee bestaande leegstaande of onderbenutte recreatieparken beter benut worden en de druk op de reguliere woningmarkt afneemt.
De SGP ziet leegstand als een kans om de woningnood aan te pakken door bestaande leegstaande panden, zoals winkels en kantoren, te transformeren tot woningen. Daarnaast wil de partij leegstand van agrarische gebouwen op het platteland tegengaan door sloop of herbestemming te stimuleren, om verpaupering en criminaliteit te voorkomen. De SGP kiest voor een pragmatische inzet van bestaande ruimte, met oog voor leefbaarheid en behoud van landbouwgrond.
Transformatie van leegstaande panden tot woningen
De SGP wil leegstaande winkel- en kantoorpanden benutten om het woningaanbod snel te vergroten, met name voor starters en studenten. Dit moet bijdragen aan het oplossen van de woningnood en het beter benutten van de bestaande voorraad.
Sloop of herbestemming van leegstaande agrarische gebouwen
Op het platteland wil de SGP leegstand van stallen en schuren tegengaan, omdat dit leidt tot verpaupering en criminaliteit. Sloop of herbestemming wordt gestimuleerd, terwijl blijvende landbouwbedrijven voldoende ruimte moeten houden.
“Steeds meer stallen en schuren op het platteland komen leeg te staan met bijbehorende verpaupering en mogelijk criminele activiteiten als ongewenst gevolg. Daarom wil de SGP sloop of herbestemming stimuleren.”
“Blijvende landbouwbedrijven verdienen uiteraard voldoende ruimte om door te kunnen gaan.”
BIJ1 wil leegstand van woningen en panden krachtig bestrijden door het kraakverbod op te heffen, leegstand wettelijk te verbieden en fors te beboeten. Ze pleiten voor een openbaar leegstandsregister, hoge boetes, en onteigening van langdurig leegstaande panden, die daarna alleen nog voor maatschappelijke doeleinden mogen worden ingezet. Hun visie is dat wonen een afdwingbaar recht is en leegstand niet langer mag worden getolereerd in een samenleving met woningnood.
Leegstand verbieden, registreren en zwaar beboeten
BIJ1 ziet leegstand als een maatschappelijk onacceptabel probleem, vooral gezien de woningnood. Ze willen leegstand wettelijk verbieden, actief handhaven, een openbaar leegstandsregister invoeren en hoge, progressieve boetes opleggen aan eigenaren die panden onnodig leeg laten staan. Hiermee willen ze speculatie tegengaan en het gebruik van woningen voor bewoning afdwingen.
“Het kraakverbod wordt opgeheven en het niet benutten van woningen en panden wordt verboden. Er komt actieve handhaving om leegstand te bestrijden, onder andere door middel van onteigening.”
“Leegstand wordt keihard aangepakt. Er komt een verplicht openbaar leegstandsregister (inclusief dagteller en geregistreerde eigenaar) in de steden. Er komen hoge leegstandsboetes bij langdurige onnodige leegstand; als de eigenaar meerdere waarschuwingen negeert kan dit progressief oplopen tot 2,8% van de WOZ-waarde per maand, wat neerkomt op een boete van de volledige waarde van het pand in drie jaar.”
Onteigening en maatschappelijke bestemming van leegstaande panden
Naast boetes wil BIJ1 gemeenten de wettelijke en financiële middelen geven om leegstaande woningen te onteigenen. Onteigende panden mogen vervolgens alleen nog voor maatschappelijke doeleinden worden gebruikt, zodat leegstand niet langer kan dienen als speculatieobject.
“Er komen proactieve onteigeningsinstrumenten voor gemeenten met uitgebreide wettelijke grondslag. Er komt een door de overheid gesubsidieerd gemeentelijk fonds voor de onteigening van leegstaande woningen. Onteigende objecten mogen vervolgens alleen worden ingezet voor een maatschappelijke bestemming.”
GroenLinks-PvdA vindt het onacceptabel dat tienduizenden woningen bewust leegstaan vanwege speculatie en wil leegstand actief tegengaan. De partij stelt voor om gemeenten de mogelijkheid te geven langdurige leegstand te belasten en te verplichten tot verhuur, zodat woningen beschikbaar komen voor mensen die dringend een huis zoeken.
Gemeentelijke heffing en verhuurplicht bij leegstand
GroenLinks-PvdA wil dat gemeenten leegstand kunnen aanpakken door een heffing op langdurig leegstaande woningen en het verplichten tot verhuur als er geen geldige reden voor leegstand is. Dit moet speculatie ontmoedigen en het woningaanbod vergroten.
“Met een gemeentelijke heffing op langdurig leegstaande woningen gaan we ook leegstand tegen. Elke gemeente kan daarnaast een leegstandsverordening opstellen, zodat woningen die zonder goede reden langdurig leegstaan alsnog verhuurd worden.”
“We pakken vastgoedspeculanten aan die woningen leeg laten staan.”
“Vastgoedspeculanten laten duizenden woningen leegstaan omdat uitstel van verkoop meer geld oplevert, terwijl mensen wanhopig wachten op een woning.”
50PLUS ziet het efficiënter benutten van de bestaande woningvoorraad als oplossing voor woningnood, met name door ouderen te laten doorstromen naar levensloopbestendige woningen. Het programma bevat geen expliciet beleid tegen leegstand, maar richt zich op het stimuleren van doorstroming zodat bestaande woningen niet onnodig leeg blijven.
Doorstroming ouderen naar levensloopbestendige woningen
50PLUS wil leegstand tegengaan door ouderen te stimuleren te verhuizen naar geschikte, levensloopbestendige woningen, waardoor hun oude woningen vrijkomen voor andere doelgroepen. Dit moet de woningvoorraad beter benutten en de doorstroming op de woningmarkt bevorderen.
“Als ouderen kunnen doorstromen naar geschikte, levensbestendige en betaalbare huisvesting op de juiste locaties, dan kan de bestaande woningvoorraad efficiënter worden benut.”
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
Het CDA wil leegstand van panden actief tegengaan door gemeenten te stimuleren bestaande regelgeving te handhaven en door het invoeren van een landelijke leegstandsheffing. Daarnaast wordt een bouwplicht bij omgevingsvergunningen voorgesteld om langdurige leegstand te voorkomen. De partij ziet leegstand als een belemmering voor het oplossen van het woningtekort en wil met deze maatregelen het woningaanbod versnellen.
Leegstandsheffing en handhaving leegstandsverordening
Het CDA stelt voor om een landelijke leegstandsheffing in te voeren en gemeenten te stimuleren om de bestaande leegstandsverordening daadwerkelijk te handhaven. Hiermee wil de partij het onnodig leeg laten staan van panden ontmoedigen en het woningaanbod vergroten. Dit beleid richt zich op het sneller beschikbaar maken van bestaande gebouwen voor bewoning of andere nuttige functies.
“We introduceren een leegstandsheffing in de wet: nu staan nog te veel panden onnodig leeg. We stimuleren gemeenten werk te maken van de leegstandsverordening.”
Bouwplicht bij omgevingsvergunning
Om te voorkomen dat vergunde bouwprojecten onnodig lang op zich laten wachten en zo bijdragen aan leegstand, wil het CDA een bouwplicht invoeren. Dit betekent dat na het verkrijgen van een omgevingsvergunning binnen maximaal twee jaar gebouwd moet worden. Hiermee wordt speculatie en langdurige leegstand van bouwlocaties tegengegaan.
“Bij het verlenen van een omgevingsvergunning komt er een bouwplicht binnen maximaal twee jaar.”
De ChristenUnie wil leegstand van gebouwen actief tegengaan door bestaande gebouwen beter te benutten, zoals het ombouwen van leegstaande kantoren tot woningen. Gemeenten moeten hun instrumenten krachtiger inzetten om leegstand effectief aan te pakken, zodat sneller en betaalbaar gebouwd kan worden en de woningnood vermindert.
Slimmer gebruik van bestaande gebouwen en leegstand tegengaan
De ChristenUnie ziet het beter benutten van bestaande gebouwen als een belangrijke oplossing voor de woningnood. Leegstaande kantoren en gebouwen moeten worden omgebouwd tot woningen, en gemeenten moeten hun bestaande instrumenten actiever inzetten om leegstand tegen te gaan. Dit draagt bij aan het sneller beschikbaar maken van woonruimte zonder extra nieuwbouw en voorkomt verspilling van ruimte.
“Bestaande gebouwen benutten we beter, bijvoorbeeld door leegstaande kantoren en gebouwen om te bouwen tot woningen, grote woningen te splitsen of door een extra verdieping op bestaande huizen toe te voegen (optoppen).”
“We maken de instrumenten waar nodig makkelijker in gebruik, zodat er sneller en betaalbaar gebouwd wordt en leegstand effectief wordt aangepakt.”
D66 ziet het tegengaan van leegstand als een kans om het woningtekort sneller aan te pakken door bestaand vastgoed beter te benutten. Hun belangrijkste voorstel is het ombouwen van lege gebouwen tot woningen, zodat er direct meer woonruimte ontstaat zonder te hoeven wachten op nieuwbouw.
Lege gebouwen ombouwen tot woningen
D66 wil leegstaande gebouwen actief inzetten om het woningtekort te verminderen. Door bestaande lege panden te transformeren tot woningen, wordt de beschikbare woonruimte sneller vergroot en wordt leegstand tegengegaan. Dit sluit aan bij hun bredere visie om efficiënter om te gaan met de bestaande ruimte en sneller oplossingen te bieden voor woningzoekenden.
“Daarom moeten we nu al beginnen met beter gebruik van wat er al is. Door lege gebouwen om te bouwen, extra verdiepingen toe te voegen en oude gebouwen te herontwikkelen.”
DENK wil leegstand van woningen en grond actief tegengaan door gemeenten de mogelijkheid te geven een leegstandsheffing of heffing op braakliggende grond in te voeren. Hiermee wil de partij stimuleren dat beschikbare woonruimte en grond daadwerkelijk benut worden voor woningbouw en bewoning, om zo het woningtekort sneller op te lossen.
Gemeentelijke leegstandsheffing en heffing op braakliggende grond
DENK stelt voor om gemeenten instrumenten te geven waarmee zij leegstand en onbenutte grond kunnen aanpakken. Door financiële prikkels zoals een leegstandsheffing of een heffing op braakliggende grond, wil DENK eigenaren stimuleren om woningen en grond niet ongebruikt te laten, zodat de woningvoorraad optimaal wordt benut en het woningtekort wordt verminderd.
“Om leegstand en het niet benutten van grond te kunnen aanpakken, kunnen gemeenten een leegstandsheffing of een heffing op braakliggende grond invoeren.”
JA21 noemt leegstand niet expliciet, maar pleit voor het beter benutten van bestaande vastgoedvoorraad om woningnood te verlichten. Hun belangrijkste voorstel is het optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen, zodat leegstaande of onderbenutte panden sneller beschikbaar komen voor bewoning. Dit moet bijdragen aan een efficiënter gebruik van bestaande infrastructuur en het versnellen van de woningmarkt.
Bestaande vastgoedvoorraad benutten door optoppen, transformeren en splitsen
JA21 wil leegstand tegengaan door bestaande gebouwen en woningen beter te benutten, bijvoorbeeld via optoppen, transformeren en splitsen. Dit moet zorgen voor meer woningen zonder direct nieuw te bouwen, waardoor leegstaande of onderbenutte panden sneller beschikbaar komen en de druk op de woningmarkt afneemt. Tegelijkertijd wordt zo gebruik gemaakt van bestaande infrastructuur en wordt de stikstofuitstoot beperkt.
“Het benutten van de huidige vastgoedvoorraad door optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen waardoor gebruik gemaakt kan worden van bestaande infrastructuur en de stikstofuitstoot beperkter is.”
NSC wil leegstand van gebouwen tegengaan door het eenvoudiger te maken om leegstaande kantoorpanden te transformeren tot woonruimte en door bestaande gebouwen beter te benutten. Ze pleiten voor minder regels en meer creativiteit om schaarse ruimte snel om te zetten in woningen, zodat leegstand wordt verminderd en de woningnood wordt aangepakt.
Transformatie van leegstaande gebouwen naar woonruimte vergemakkelijken
NSC ziet het als een gemiste kans dat bestaande leegstaande gebouwen niet worden benut voor woningbouw. Ze willen het eenvoudiger maken om bijvoorbeeld leegstaande kantoorpanden te transformeren naar woonruimte, waar mogelijk zelfs vergunningsvrij, om zo snel extra woningen te realiseren en leegstand tegen te gaan.
“Het moet eenvoudiger worden om woningen te splitsen, op te toppen, of om leegstaande kantoorpanden te transformeren naar woonruimte. Waar mogelijk vergunningsvrij. Het is doodzonde dat in de huidige schaarste bestaande gebouwen niet benut worden.”
De VVD ziet het tegengaan van leegstand als een kans om het woningtekort aan te pakken door leegstaande gebouwen sneller en eenvoudiger om te bouwen tot woningen. De partij wil belemmerende regels schrappen, zodat transformatie van bijvoorbeeld kantoren, winkels en scholen naar woonruimte makkelijker wordt. Hiermee wil de VVD bestaande ruimte beter benutten en sneller betaalbare woonplekken creëren.
Ombouwen van leegstaande gebouwen tot woningen makkelijker maken
De VVD wil leegstand van gebouwen verminderen door het eenvoudiger te maken om deze te transformeren tot woningen. Dit moet bijdragen aan het sneller oplossen van het woningtekort en het beter benutten van bestaande ruimte, door belemmerende regelgeving te verminderen.
“het ombouwen van leegstaande gebouwen tot woningen wordt makkelijker gemaakt. Denk aan leegstaande kantoren, winkels of scholen die tot woonruimte kunnen worden getransformeerd.”
Volt wil leegstand van woningen actief ontmoedigen door een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting naar Vlaams voorbeeld. Hun kernvoorstel is het fiscaal aanpakken van leegstand om eigenaren te stimuleren hun panden sneller te verhuren of verkopen, zodat meer woningen beschikbaar komen en de wooncrisis wordt bestreden.
Leegstand van woningen ontmoedigen met belasting
Volt ziet leegstand als een verergering van de wooncrisis en wil eigenaren prikkelen om woningen niet onbenut te laten. Door een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting op leegstaande woningen, naar Vlaams model, verwacht Volt dat eigenaren sneller actie ondernemen om hun panden te verhuren of te verkopen.
“De leegstand van woningen moet worden ontmoedigd. Volt pleit daarom voor de Vlaamse aanpak, een methode waarbij leegstand wordt aangepakt met een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting. Dit beweegt eigenaren om sneller in actie te komen als hun pand leeg staat.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma