De PVV wil de zorgkosten voor burgers verlagen door het eigen risico af te schaffen en de zorgpremie te verlagen bij meevallers, en zet in op een forse verlaging van sociale huren. Daarnaast pleit de partij voor het versneld bouwen van meer (betaalbare) woningen, met minder regels en meer ruimte voor woningcorporaties. Op het gebied van discriminatie kiest de PVV expliciet voor benoemingen op basis van inhoudelijke kwaliteiten, maar neemt zij tegelijkertijd standpunten in die onderscheid maken tussen Nederlanders en statushouders bij woningtoewijzing.
De PVV wil de zorg betaalbaarder maken door het eigen risico volledig af te schaffen en eventuele meevallers in de zorg te gebruiken voor een lagere zorgpremie. Dit moet voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege de kosten.
Om wonen betaalbaarder te maken, stelt de PVV voor om de sociale huren volgend jaar met 10% te verlagen. Woningcorporaties worden hiervoor gecompenseerd door het schrappen van de winstbelasting.
“De PVV verlaagt volgend jaar de sociale huren met 10%. Woningcorporaties worden gecompenseerd: door voor hen de winstbelasting te schrappen, komt de bouwopgave niet in gevaar.”
“Sociale huren met 10% verlagen”
“De PVV gaat de sociale huren volgend jaar met 10% verlagen. Woningcorporaties compenseren we door voor hen de winstbelasting te schrappen, zodat de bouwopgave niet in gevaar komt.”
De PVV wil het woningtekort aanpakken door sneller en meer betaalbare woningen te bouwen, zowel binnen- als buitenstedelijk. Dit gebeurt door het schrappen van bouweisen, het versnellen van procedures, het toestaan van permanente bewoning van recreatiewoningen en het uitbreiden van de taak van woningcorporaties.
“Forse extra investering in snellere woningbouw: sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen mét voldoende ruimte voor de auto”
“Buitenstedelijk bouwen: méér nieuwe grootschalige woningbouwlocaties”
“Binnenstedelijk bouwen; transformatie van kantoor- en bedrijfspanden; optoppen, splitsen en woningdelen; niet alleen straatjes erbij, maar ook hele buurten en wijken”
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt”
“Schrappen en vereenvoudigen van bouweisen; geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
“Taakuitbreiding woningbouwcorporaties voor de bouw van extra middenhuurwoningen”
“Permanente bewoning van recreatiewoningen volledig toestaan; ruimte voor woonwagens”
De PVV stelt expliciet dat statushouders geen voorrang meer mogen krijgen op sociale huurwoningen, en wil de gemeentelijke taakstelling voor verplichte huisvesting van statushouders schrappen. Dit onderscheidt Nederlanders van statushouders bij woningtoewijzing.
Op het gebied van discriminatie stelt de PVV dat benoemingen in de (semi-)publieke sector uitsluitend op inhoudelijke kwaliteiten moeten plaatsvinden, en niet op basis van geslacht, huidskleur of herkomst.
BVNL wil de woningmarkt dereguleren en het woningaanbod vergroten door minder regels, meer bouwvrijheid en het afschaffen van beperkende wetgeving. Ze zijn tegen huurbeperkingen en huurtoeslag, en stellen voor om sociale voorzieningen alleen voor Nederlanders te behouden. Op het gebied van discriminatie kiest BVNL voor een beleid waarin kwaliteit voorop staat, zonder positieve discriminatie of diversiteitsbeleid.
BVNL ziet het woningtekort als gevolg van overheidsbemoeienis en wil dit oplossen door het schrappen van regels, het vergemakkelijken van bouwen en het splitsen van woningen. Ze willen woningcorporaties meer ruimte geven om sociale huurwoningen te bouwen, maar zonder voorrang voor specifieke groepen.
“De overheid trekt zich terug uit de woningmarkt.”
“Sta woningcorporaties toe om meer sociale woningen te bouwen en geef corporaties de mogelijkheid om, onder gunstige condities, woningen te verkopen aan huurders.”
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij. Dit leidt onmiddellijk tot meer woningen, zonder dat hiervoor extra ruimte wordt gebruikt.”
“Pas landelijk bestemmingsplannen aan, zodat extra verdiepingen op bestaande gebouwen kunnen worden gebouwd (het zogenaamde optoppen) en bouw überhaupt meer in de hoogte om kostbare ruimte te besparen.”
“Stop met het onnodige stikstofbeleid en geef weer vergunningen af.”
“Faciliteer de bouw van grondgebonden eengezinswoningen met een tuin, in plaats van windmolens en zonne-akkers.”
BVNL wil de huurtoeslag afschaffen en is tegen huurbeperkingen. Ze willen vrije contracten en tijdelijke huurovereenkomsten weer toestaan, en pakken scheefwonen en woonfraude aan.
“Huurtoeslag (huursubsidie) schaffen we af, maar zolang deze regeling bestaat is hij alleen beschikbaar voor Nederlanders, niet voor expats en buitenlandse studenten.”
“De Wet betaalbare huur wordt afgeschaft.”
“Contracten worden weer vrij en tijdelijke huurovereenkomsten worden weer toegestaan.”
“Pak scheefwoners aan. 7% van de huurders in sociale woningen woont scheef en houdt ten onrechte een gesubsidieerde woning bezet. Scheefwoners moeten in elk geval de maximaal redelijke WWS-huur betalen.”
BVNL is tegen diversiteitsbeleid en positieve discriminatie. Ze willen dat kwaliteit leidend is, ongeacht achtergrond, en zijn tegen het subsidiëren van organisaties die zich richten op diversiteit of activisme.
GroenLinks-PvdA wil de vaste lasten voor burgers verlagen door de zorgpremie en het eigen risico fors te verlagen, huurverhogingen te beperken en massaal meer betaalbare woningen te bouwen. Ze zetten in op het bestrijden van discriminatie, het beschermen van huurders en het toegankelijk maken van wonen en zorg voor iedereen. De partij kiest voor concrete investeringen en wettelijke maatregelen om ongelijkheid en uitsluiting tegen te gaan.
GroenLinks-PvdA wil de zorgkosten voor burgers structureel verlagen door de zorgpremie en het eigen risico fors te verlagen, zodat zorg toegankelijk blijft voor iedereen, vooral mensen met lage inkomens.
“De zorgpremie gaat omlaag door de zorgkosten op een eerlijkere manier te verdelen.”
“We maken vaste lasten weer behapbaar: met een lagere energierekening door goede woningisolatie, huurverhogingen aan banden, lagere prijskaartjes in het ov, en een forse verlaging van zowel de zorgpremie als het eigen risico.”
“We schaffen het eigen risico stapsgewijs af. Het vrijwillig eigen risico verdwijnt helemaal... Daarom komen we met een nieuw plan om het eigen risico te verlagen, waardoor ook de zorgpremie omlaag kan.”
De partij wil huurders beschermen tegen forse huurverhogingen en woekerhuren, met wettelijke bovengrenzen en maatregelen om huren structureel betaalbaar te houden.
“We beperken de stijging van de huur, en zorgen dat de lonen harder stijgen dan de huren.”
“Om explosieve huurstijgingen te voorkomen, komt er een wettelijke bovengrens aan de toegestane huurstijging.”
“De wettelijke bescherming tegen woekerhuren gaat gelden voor alle huurwoningen.”
GroenLinks-PvdA wil het woningtekort aanpakken door jaarlijks 100.000 nieuwe woningen te bouwen, met een groot aandeel betaalbare huur- en koopwoningen, en extra investeringsruimte voor woningcorporaties.
“100.000 nieuwe woningen per jaar”
“De Woningcorporaties Nieuwe Stijl gaan jaarlijks tienduizenden woningen extra bouwen. In elk nieuwbouwproject dat zij bouwen heeft 40% van de huurwoningen een huur van maximaal 900 euro per maand, en nog eens 30% van de woningen is ofwel een huurwoning tot 1200 euro, ofwel een koopwoning met een maximale koopprijs van 405.000 euro.”
“De Woningcorporaties Nieuwe Stijl betaalt geen winstbelasting. De wet passen we daarvoor aan. Daarmee ontstaat extra investeringsruimte voor de bouw van nieuwe woningen, renovatie en verduurzaming.”
“We komen met een nieuw instrument om meer betaalbare woningen te bouwen. Net als in Oostenrijk gaat het Rijk gunstige leningen verstrekken voor de bouw van extra betaalbare huurwoningen.”
De partij wil discriminatie actief tegengaan, zowel bij het zoeken naar een woning als op de arbeidsmarkt, zodat iedereen gelijke kansen krijgt ongeacht afkomst, leeftijd of beperking.
“Niet op gesprek gevraagd worden vanwege je achternaam of je leeftijd is onacceptabel. (Stage)discriminatie bij sollicitaties pakken we hard aan, zie hoofdstuk ‘Democratie, Rechtsstaat en Gelijke Rechten’.”
“Het tekort aan betaalbare woningen wordt gebruikt om groepen tegen elkaar op te zetten. Terwijl iedereen in hetzelfde schuitje zit. Meer betaalbaar is de oplossing, niet de uitsluiting van kwetsbare groepen.”
JA21 wil de woningnood aanpakken door meer woningen te bouwen, vooral voor één- en tweepersoonshuishoudens en jonge gezinnen, en pleit voor minder regulering en meer marktwerking op de huurmarkt. Op het gebied van zorg streeft JA21 naar lagere collectieve lasten, maar niet specifiek naar een lager ziekenfonds of lagere zorgpremies; ze willen juist de groei van zorguitgaven beperken en het eigen risico niet verlagen. Op het gebied van discriminatie zijn er geen concrete voorstellen gevonden die direct betrekking hebben op het tegengaan van discriminatie in wonen of zorg.
JA21 ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil de bouw van woningen versnellen, onder andere door nieuwe locaties aan te wijzen, bestaande gebouwen te transformeren en doorstroming te stimuleren. De partij richt zich vooral op het vergroten van het aanbod voor kleine huishoudens en jonge gezinnen, en wil de markt meer ruimte geven.
“Een nieuwe nota Ruimte realiseren waarbij nieuwe locaties voor woningbouw worden aangewezen.”
“Het benutten van de huidige vastgoedvoorraad door optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen waardoor gebruik gemaakt kan worden van bestaande infrastructuur en de stikstofuitstoot beperkter is.”
“Fabrieksmatige bouw stimuleren ook voor woningen met name in het segment één en tweepersoonshuishoudens zonodig aangevuld met import van fabrieksmatig geproduceerde modulaire tiny houses uit het buitenland.”
“Doorstroming faciliteren wanneer ouderen grotere woningen willen verlaten en deze geschikt maken voor meer één – en tweepersoonshuishoudens. Dit bijvoorbeeld door weer bejaardenhuizen te bouwen en moderne vormen van ouderenhuisvesting te stimuleren...”
“Dat de markt de ruimte krijgt om de woningproductie af te stemmen op de demografische trends, zowel qua woningtype, grootte en regionale verschillen.”
“Jonge gezinnen met een relatief laag gezamenlijk inkomen kunnen vaak de gemiddelde starterswoning niet betalen. ... JA21 wil daarom met een samenhangend pakket komen van maatregelen zoals fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen zoals huurkoop, om de acute woningnood voor jonge gezinnen te verlichten.”
JA21 wil de huurmarkt liberaliseren door huurregulering af te bouwen en fiscale druk te verlagen, maar noemt geen expliciet verbod op huurverhogingen. Wel willen ze consumenten beschermen tegen plotselinge en exorbitante stijgingen van erfpacht.
“Dat het investeringsvertrouwen terugkeert, bijvoorbeeld door het de Wet betaalbare huur in te trekken, door de fiscale druk op de huurwoningmarkt te verlagen, door op termijn te komen tot een afbouw van de huurregulering naar een huurvorming vanuit de markt, én door een duidelijk en voorspelbaar overheidsbeleid.”
“Consumentenbescherming wettelijk vastleggen om plotselinge en exorbitante stijgingen van de erfpachtcanon te beëindigen.”
JA21 wil de groei van de zorguitgaven beperken en is tegen verlaging van het eigen risico. Er is geen voorstel voor een lager ziekenfonds of lagere zorgpremies.
DENK pleit voor betaalbare zorg en wonen door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie, het bevriezen van huren bij te hoge stijgingen, en het fors versnellen en uitbreiden van de woningbouw, met een nadruk op sociale huur. Discriminatie op de woningmarkt en in de zorg wordt actief bestreden met strengere straffen en mysteryguest-onderzoeken. De partij wil zo bestaanszekerheid vergroten en eerlijke toegang tot zorg en huisvesting voor iedereen waarborgen.
DENK wil de zorgkosten voor burgers verlagen door het eigen risico volledig af te schaffen en de zorgpremie, vooral voor lage- en middeninkomens, te verlagen. Dit moet zorg toegankelijker maken en voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege de kosten.
Om betaalbaar wonen te garanderen, wil DENK huren bevriezen als deze te veel op de koopkracht drukken en huurprijsbescherming uitbreiden, zodat uitbuiting door te hoge huren wordt tegengegaan.
DENK wil het woningtekort snel oplossen door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, met een wettelijke norm voor het aandeel sociale huur en koop, en het oprichten van een Rijksbouwbedrijf en -fonds om dit te realiseren.
“Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Een wettelijke norm in te voeren voor meer betaalbare woningen. Hierbij moet 50% bestaan uit sociale huur en koopwoningen, 40% betaalbare middenhuur en koop, en 10% hoger segment.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
DENK wil woningmarktdiscriminatie uitbannen door strengere straffen, mysteryguest-onderzoeken en het uit het beroep zetten van discriminerende makelaars.
BIJ1 pleit voor structureel lagere woonlasten, massale bouw van sociale woningen en een harde aanpak van discriminatie op de woning- en arbeidsmarkt. Ze willen huren direct verlagen en bevriezen, een nationaal bouwbedrijf oprichten voor 1 miljoen sociale woningen, en bindende maatregelen tegen discriminatie invoeren. Hun visie is radicaal: wonen is een recht, niet een markt, en iedereen moet gelijke toegang hebben tot betaalbare huisvesting en zorg.
BIJ1 wil huren structureel omlaag brengen en huurverhogingen stoppen, inclusief in de vrije sector. Ze voeren bindende maximumprijzen in, bevriezen alle huren en maken huurtoeslag onafhankelijk van woonsituatie. Dit moet betaalbaarheid garanderen en uitbuiting door huisjesmelkers tegengaan.
“Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
“We maken huren veel goedkoper. Dit doen we door huurtoeslag hoger te maken, huurtoeslag onafhankelijk van de manier van wonen te maken, en door alle huurprijzen onmiddellijk te bevriezen.”
Om het woningtekort structureel op te lossen, wil BIJ1 een nationaal bouwbedrijf oprichten dat zonder winstoogmerk 1 miljoen sociale woningen bouwt. Grond wordt onteigend van speculanten en projectontwikkelaars buitenspel gezet. Zo wordt wonen weer een publieke taak.
“1 miljoen sociale woningen erbij. Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst. Zo zetten wij de projectontwikkelaars die weigeren om betaalbaar te bouwen, omdat ze alleen verdienen aan te dure koopwoningen, buitenspel.”
“De overheid richt een nationaal publiek bouwbedrijf op dat zich volledig toelegt op de grootschalige bouw van kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen. Dit bouwbedrijf werkt zonder winstoogmerk en blijft permanent in publieke handen, met democratische zeggenschap van bewoners en huurdersorganisaties.”
BIJ1 wil discriminatie bij woningtoewijzing, verhuur en op de arbeidsmarkt hard aanpakken met sancties, vergunningen en proactieve inspecties. Ze eisen gelijke behandeling voor iedereen, inclusief arbeidsmigranten en mensen met een handicap.
“Makelaars, tussenpersonen of verhuurders die discrimineren, verliezen het recht om deze functies te beoefenen, en zal de rechter vervolgen.”
“De Inspectie SZW inspecteert proactief op discriminatie op de werkvloer. Bedrijven die zich schuldig maken aan discriminatie krijgen strengere sancties.”
“Woningcorporaties moeten actief aantonen hoe zij bij woningtoewijzing discriminatie voorkomen en misstanden corrigeren.”
Hoewel het woord 'ziekenfonds' niet letterlijk valt, wil BIJ1 de zorgkosten structureel verlagen door de zorg te nationaliseren, bureaucratie te schrappen en een publieke apotheekketen op te richten. Dit moet de premies en kosten voor burgers verlagen.
“Door het in publieke handen nemen van de zorg, wordt het aanbod daarbij beter afgestemd op de zorgvraag, worden prijzen laag gehouden en werken we lange wachtlijsten weg.”
“De overheid subsidieert zo snel mogelijk een publieke apotheekketen met transparante standaardprijzen en zonder winstoogmerk.”
D66 wil de woningmarkt eerlijker en toegankelijker maken door fors meer betaalbare woningen te bouwen, huurders beter te beschermen en discriminatie actief te bestrijden. Ze pleiten voor het wettelijk vastleggen van sociale woningbouw, het verlagen van de btw op betaalbare nieuwbouw, en het tegengaan van discriminatie op de arbeidsmarkt en in de zorg. Voor de zorg wil D66 de lasten voor mensen met een laag inkomen of chronische ziekte verlagen, maar een algemeen "lager ziekenfonds" wordt niet voorgesteld.
D66 ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil fors meer betaalbare woningen realiseren, met nadruk op sociale huur, middenhuur en betaalbare koop. Ze willen dit afdwingen via wettelijke quota en financiële prikkels zoals een lagere btw op nieuwbouw.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“Voor de bouw van sociale huur en middenhuur gaat de btw omlaag, zodat het aantrekkelijker wordt om betaalbare huizen te bouwen.”
“Woningcorporaties krijgen weer de ruimte om te doen waarvoor ze zijn opgericht: samen met de overheid en hun huurdersorganisaties betaalbare huizen bouwen in leefbare buurten.”
“We richten een Rijksgrondfaciliteit (een landelijke grondbank) op, zodat de grond die het Rijk in bezit heeft of krijgt, ingezet kan worden om sneller huizen te bouwen.”
D66 wil huurders meer bescherming bieden en investeert in betaalbare huur, maar stelt géén algemene huurbevriezing voor. Wel mogen huurders profiteren van verduurzaming, waarbij eventuele huurverhogingen beperkt en gecompenseerd worden.
“We willen dat meer mensen een goede, betaalbare woning kunnen vinden. Daarom investeren we grootschalig in de sociale huur, de middenhuur en betaalbare koop.”
“Ook huurders moeten profiteren van de verduurzaming van hun huis. Verhuurders worden verplicht om huizen met een slecht energielabel te verbeteren. Ze mogen die investering op termijn terugverdienen via een bescheiden huurverhoging, maar wel zodat huurders er per saldo altijd op vooruitgaan.”
D66 erkent dat discriminatie op de arbeidsmarkt en in de zorg nog steeds voorkomt en wil bedrijven die discrimineren bestraffen. Ook in de zorg wordt inclusie expliciet nagestreefd.
“Discriminatie en racisme op de werkvloer komen nog steeds voor. D66 wil dat bedrijven die discrimineren bestraft worden. Dit geldt voor zowel discriminatie tijdens werving- en selectieprocedures, als ongelijke kansen op de werkvloer zelf.”
“Inclusieve zorg betekent dat iedereen gelijke toegang heeft tot goede en passende zorg. Ongeacht wat je geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, etniciteit of culturele achtergrond is.”
D66 stelt geen algemene verlaging van de zorgpremie of invoering van een lager ziekenfonds voor, maar wil het eigen risico verlagen voor mensen met een laag inkomen of chronische ziekte.
“Mensen die een groot deel van hun inkomen aan zorg moeten uitgeven, bijvoorbeeld vanwege een chronische ziekte of een beperking, gaan een veel lager eigen risico betalen.”
50PLUS zet zich in voor het bouwen van meer levensloopbestendige woningen, het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie en het waarborgen van betaalbare zorg. Ze doen concrete voorstellen voor het stimuleren van woningbouw voor ouderen en het bevorderen van gelijke behandeling op de arbeidsmarkt en in het belastingstelsel. Specifieke maatregelen voor een lagere ziekenfondspremie of het bevriezen van huren ontbreken, maar betaalbare zorg en het niet discrimineren op leeftijd zijn duidelijke speerpunten.
50PLUS ziet het bouwen van levensloopbestendige woningen als dé oplossing voor de woningnood, met name door doorstroming van ouderen te bevorderen. Ze willen een Ministerie voor Volkshuisvesting herinvoeren en stellen een concreet bouwdoel.
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
“Meer bouwen voor 50-plussers. Nadruk op meer-generatiewoningen. Meer oog voor hofjeswoningen en aanleunwoningen.”
“Het Ministerie voor Volkshuisvesting wordt weer in het leven geroepen.”
50PLUS bestrijdt leeftijdsdiscriminatie expliciet, zowel op de arbeidsmarkt als in het belastingstelsel. Ze willen gelijke kansen en behandeling voor ouderen, met concrete stimulansen voor werkgevers en aanpassing van het belastingsysteem.
Hoewel 50PLUS geen expliciete verlaging van de ziekenfondspremie voorstelt, pleiten ze wel voor een betaalbare zorgverzekering en verlaging van het eigen risico, vooral voor mensen met een laag inkomen.
BBB wil de woningbouw versnellen en het aanbod vergroten, met nadruk op betaalbaarheid voor starters, middeninkomens en senioren. Ze pleiten voor het schrappen van belemmerende regels, stimuleren het bouwen van sociale huurwoningen en willen de zorgverzekering betaalbaarder maken door onnodige kosten te schrappen. Gelijke toegang tot wonen en zorg staat centraal, maar specifieke maatregelen tegen discriminatie of een expliciet verbod op huurverhogingen ontbreken.
BBB ziet het woningtekort als urgent en wil procedures versnellen, regels versoepelen en bestaande gebouwen makkelijker ombouwen tot woningen. Ze richten zich op maatwerk per regio en stimuleren zowel sociale huur als woningen voor de middenklasse.
“Sneller bouwen. De procedures voor het starten van bouwprojecten worden verkort en vereenvoudigd.”
“Ombouwen tot woningen, zoals voormalige boerderijen, kantoren en fabrieken, moet makkelijker worden.”
“Woningbouw in heel Nederland. Niet alleen in steden, maar ook in kleine dorpen moeten er woningen bijkomen.”
“Woningcorporaties worden gestimuleerd om weer 30.000 sociale huurwoningen per jaar te bouwen.”
BBB wil betaalbare huur stimuleren, maar keert zich tegen de Wet betaalbare huur en kiest voor het aantrekkelijk houden van verhuur. Er is geen expliciet verbod op huurverhogingen, maar wel aandacht voor het stabiel en betaalbaar houden van de huurmarkt.
“BBB wil betaalbare huur zonder verhuurders weg te jagen, wat we zien gebeuren door de barrière die de Wet betaalbare huur opwerpt. We willen de Wet betaalbare huur dan ook afschaffen omdat deze leidt tot het aanzienlijk verminderen van huurwoningen.”
BBB wil de basisverzekering goedkoper maken door alleen bewezen werkzame zorg te vergoeden en winsten van zorgverzekeraars in te zetten voor de zorg. Ze onderzoeken één wettelijk verplichte basisverzekering met gelijke premie.
BBB benadrukt gelijke kansen en toegang tot wonen en zorg, ongeacht woonplaats, maar noemt geen concrete antidiscriminatiemaatregelen of expliciet beleid tegen discriminatie op de woningmarkt.
“Gelijke toegang tot onderwijs, gezondheidszorg, vervoer en veiligheid mag geen kwestie van postcode zijn.”
De ChristenUnie wil wonen en zorg betaalbaarder maken door onder andere de zorgpremie te halveren, huurverhogingen te beperken en fors meer betaalbare woningen te bouwen. Ze zetten in op het tegengaan van discriminatie via gemengde wijken en volledige invoering van het VN-verdrag Handicap. De partij kiest voor concrete maatregelen die direct de lasten voor lagere en middeninkomens verlichten en de toegankelijkheid van wonen en zorg vergroten.
De ChristenUnie wil de zorgpremie fors verlagen en het systeem vereenvoudigen, zodat mensen met een lager inkomen minder kwijt zijn aan zorg. Dit verlaagt de financiële drempel tot zorg en vervangt het huidige, complexe toeslagenstelsel.
“We halveren de maandelijkse zorgpremie. Het resterende deel van onze financiële bijdrage aan de zorgkosten wordt verrekend via de loonstrook. Het netto gevolg van deze wijziging is dat mensen met een lager inkomen voortaan minder geld kwijt zijn aan de zorg en mensen met een hoger inkomen iets meer.”
“In ons belastingvoorstel vervangen we de zorgtoeslag door een uitkeerbare belastingkorting.”
De partij wil huurverhogingen matigen en het risico op schulden door toeslagen wegnemen door een nieuwe huursubsidie. Huurders krijgen zo meer zekerheid en betaalbaarheid.
“De huren moeten minder hard stijgen dan in voorgaande jaren, door ze niet meer te koppelen aan loonstijgingen maar aan de gemiddelde prijsontwikkeling over meerdere jaren.”
“De huurtoeslag wordt omgezet in een huursubsidie, gebaseerd op het inkomen van twee jaar geleden, zodat er geen risico meer is op naheffingen en schulden (voorzien van een vangnet om mensen in schrijnende situaties goed te helpen).”
De ChristenUnie wil het woningtekort aanpakken door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, waarvan minstens twee derde betaalbaar is, inclusief 30% sociale huur. Ze geven woningcorporaties meer investeringsruimte en versnellen procedures.
“Om dat in te lopen, moeten we elk jaar 100.000 nieuwe woningen bouwen. De ChristenUnie wil dat dit tempo echt gehaald wordt, en maakt daar het komende decennium 20 miljard euro extra voor vrij: 10 miljard extra investeringen in betaalbare woningbouw en structureel een miljard per jaar door woningcorporaties meer investeringsruimte te bieden dan ze nu hebben.”
“We willen dat minstens twee derde van de nieuw te bouwen huizen betaalbaar is, waaronder 30 procent sociale huur.”
De partij wil segregatie tegengaan en discriminatie bestrijden door te zorgen voor gemengde wijken met verschillende inkomens en achtergronden, en volledige invoering van het VN-verdrag Handicap.
FVD wil de zorgpremies en het eigen risico verlagen, meer woningen bouwen (vooral koopwoningen), en geeft expliciet voorrang aan Nederlanders bij toewijzing van woningen. Het programma bevat geen expliciet beleid tegen discriminatie, en pleit juist voor het beperken van sociale huur en het afschaffen van huurregulering. De partij zet in op lastenverlichting in de zorg en een forse uitbreiding van het woningaanbod, maar kiest nadrukkelijk voor uitsluiting van statushouders en geen universeel anti-discriminatiebeleid.
FVD wil de zorgkosten voor burgers verlagen door premies en het eigen risico te verlagen, zodat zorg betaalbaarder wordt.
De partij wil fors meer woningen bouwen, met nadruk op koopwoningen en het schrappen van regels die bouw vertragen.
FVD wil de huurmarkt dereguleren, het aandeel sociale huur verkleinen en verhuurders volledige vrijheid geven in de keuze van huurders. Er is geen voorstel voor het bevriezen van huren of het tegengaan van huurverhogingen.
FVD kiest expliciet voor het geven van voorrang aan Nederlanders bij woningtoewijzing en het uitsluiten van statushouders, en biedt geen beleid tegen discriminatie.
NSC wil de wooncrisis aanpakken door fors meer betaalbare woningen te bouwen, huurverhogingen te beperken en discriminatie op de woningmarkt tegen te gaan. Ze stellen voor om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen (waarvan 30% sociaal), huurverhogingen te maximeren op inflatie, en de zorgpremie te verlagen met een lager eigen risico. NSC benadrukt toegankelijkheid, betaalbaarheid en gelijke behandeling als kern van hun visie op wonen en zorg.
NSC ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil fors inzetten op de bouw van betaalbare (huur- en koop)woningen, met speciale aandacht voor sociale huur en middenhuur. Dit moet de woonlasten verlagen en de toegankelijkheid vergroten voor starters, gezinnen en mensen met een laag inkomen.
“Het is nodig om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen (waarvan 30% sociaal en 2/3de betaalbaar, maatwerk per regio).”
“Nieuw Sociaal Contract zet daarbij vol in op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare huur- en koopwoningen zodat iedereen een passend huis kan vinden.”
“We zetten nadrukkelijk in op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare midden-huur en -koopwoningen.”
Om huurders te beschermen tegen stijgende woonlasten, wil NSC huurverhogingen in de sociale sector beperken tot inflatie en in de midden- en vrije sector tot inflatie plus 1%. Zo willen ze buitensporige huurstijgingen voorkomen.
“Om huren betaalbaar te houden, worden huurverhogingen in de sociale sector gemaximeerd op inflatie. Voor midden-huur en de vrije sector geldt een maximum van inflatie plus 1%.”
NSC wil de zorgkosten voor burgers verlagen door de zorgpremie te verlagen en het eigen risico te beperken tot €50 per behandeling, met een maximum van €385 per jaar. Dit moet de toegankelijkheid van zorg verbeteren, vooral voor mensen met een lager inkomen.
“De zorgpremie verlagen we. De bezuiniging op de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten maken we ongedaan en we beperken de stapeling van zorgkosten.”
“Het eigen risico mag de toegang tot de zorg niet belemmeren. In plaats van een halvering van het eigen risico in de zorgverzekering kiezen we voor een beperkte eigen bijdrage van € 50 per behandeling met een maximum van € 385.”
NSC wil gelijke toegang tot de woningmarkt bevorderen en discriminatie tegengaan, onder meer door handhaving van goed verhuurderschap en het opzetten van een landelijk huurregister.
“Dankzij de wet Goed Verhuurderschap is ongewenst verhuurgedrag beter aan te pakken. We zorgen voor voldoende gemeentelijke handhavingscapaciteit zodat deze wetten effect hebben in de praktijk.”
“Ook komt er een landelijk huurregister waarin gemeenten in elk geval kunnen zien wie actief zijn op de particuliere huurmarkt, welke huizen ze verhuren en wat de punten van deze huizen zijn.”
De SGP erkent het woningtekort en wil fors meer woningen bouwen, met nadruk op betaalbaarheid en variatie, maar staat jaarlijkse huurverhogingen toe mits rekening wordt gehouden met de draagkracht van huurders. Op het gebied van zorg wil de SGP de financiële toegankelijkheid waarborgen, onder meer door het eigen risico te bevriezen, maar er is geen expliciet voorstel voor een lager ziekenfonds. Ten aanzien van discriminatie zijn er geen concrete, relevante standpunten gevonden.
De SGP vindt het noodzakelijk om het woningaanbod fors te vergroten, met extra aandacht voor betaalbare woningen, starters en senioren. Ook tijdelijke en alternatieve woonvormen worden gestimuleerd om de woningnood snel te verlichten.
“De enorme woningnood vraagt om meer woningen en een daadkrachtige aanpak.”
“Er wordt in alle segmenten gebouwd. Het Rijk ziet daarop toe. De SGP wil namelijk dat er een gevarieerd aanbod van bijvoorbeeld starterswoningen, betaalbare woningen en woningen voor senioren is.”
“Ook de bouw van sociale huurwoningen verdient meer urgentie. De Rijksoverheid moet bijspringen met extra budget.”
“Tijdelijke woningen, tiny houses en flexwoningen zijn een oplossing om op korte termijn de krapte op te vangen.”
De SGP vindt het redelijk dat huren jaarlijks stijgen, maar verhuurders moeten rekening houden met de portemonnee van huurders. Er wordt geen pleidooi gehouden voor een huurbevriezing; extra huurverhoging bij scheefwonen wordt zelfs mogelijk geacht.
“Met het oog op bijvoorbeeld verduurzaming en andere stijgende lasten is het redelijk dat verhuurders de huur jaarlijks laten stijgen. Daarbij moeten de verhuurders wél rekening houden met de portemonnee van de huurders.”
“Om scheefwonen tegen te gaan kan in de sociale huursector stapsgewijs een extra huurverhoging worden opgelegd als het inkomen van de huurder aanmerkelijk hoger wordt dan voor de toegang tot de sociale huursector toegestaan is.”
De SGP wil de zorg financieel toegankelijk houden, onder meer door het eigen risico te bevriezen en inkomensafhankelijke bijdragen te hanteren, maar stelt geen verlaging van het ziekenfonds of premies voor.
Volt zet sterk in op het bouwen van meer betaalbare woningen, het tegengaan van discriminatie op de woningmarkt en het reguleren van huren, vooral in het middensegment. Het programma bevat concrete voorstellen om woningcorporaties te ondersteunen, huurprijzen te reguleren en discriminatie actief te bestrijden, maar bevat geen expliciet voorstel voor een lager ziekenfonds of het volledig bevriezen van huren. De kern van hun visie is dat wonen een recht is voor iedereen, met nadruk op gelijke toegang en betaalbaarheid.
Volt wil het woningtekort aanpakken door fors meer betaalbare woningen te bouwen, met nadruk op sociale huur en middenhuur. Ze willen woningcorporaties ondersteunen en investeren in innovatieve woonvormen om de woningvoorraad snel uit te breiden.
“Het doel van 100.000 woningen per jaar realistisch wordt. Dit wordt gedekt door de afbouw van de fiscale stimulering van koopwoningen.”
“Gemeenten moeten binnen hun nieuwbouwopgave zorgen voor een goede mix van woningen. In principe geldt: minstens twee derde van de nieuwe woningen moet betaalbaar zijn en minimaal 30% sociale huur.”
“We stellen de woningcorporaties in staat meer te bouwen. Dat doen we door de belastingdruk op de woningcorporaties te verlagen, zodat er meer geïnvesteerd kan worden in nieuwe huurwoningen. We schaffen de vennootschapsbelasting voor woningcorporaties af.”
“We investeren in innovatieve en coöperatieve leef- en woonvormen. Niet alleen voor studenten en senioren, maar voor iedereen die in meer sociale samenhang wil leven.”
Volt wil huren betaalbaar houden door uitbreiding van huurregulering naar het middensegment en strengere handhaving op eerlijke huurprijzen. Er is geen expliciet voorstel voor een volledige huurbevriezing, maar wel voor meer controle en boetes bij overtredingen.
“Volt is voorstander van de uitbreiding van de huurregulering naar het middensegment. Volt wil meer controles op eerlijke huurprijzen, ook als er wordt gewisseld van huurder. De gemeente moet proactief controles uitvoeren en boetes uitdelen als verhuurders de maximale huurprijzen niet respecteren.”
“De overheid financiert onder de voorwaarde dat gerealiseerde betaalbare (midden)woningen voor onbepaalde tijd ook echt betaalbaar blijven. De Rijksoverheid en gemeenten moeten hiervoor duidelijke, afdwingbare afspraken vastleggen in contracten met projectontwikkelaars.”
Volt kiest voor een stevige, integrale aanpak van discriminatie bij het zoeken naar een woning, met verplichte controles, mystery-onderzoeken en uitbreiding van discriminatiegronden.
“We pakken discriminatie op de woningmarkt aan met duidelijke wetgeving, gerichte voorlichting en actieve handhaving. We kiezen voor een stevige, integrale aanpak met transparante selectieprocedures, verplichte controle door gemeenten, structurele mystery-onderzoeken en streng optreden tegen overtredingen.”
“Naar Frans voorbeeld voegen we ook ‘sociale status’ toe als discriminatiegrond aan de Algemene wet gelijke behandeling.”
De Partij voor de Dieren wil wonen en zorg betaalbaar en toegankelijk maken door het afschaffen van het eigen risico in de zorg, het bevriezen van huren en het fors uitbreiden van het aantal sociale huurwoningen. Ze zetten zich expliciet in tegen discriminatie op de woningmarkt en willen dat iedereen gelijke toegang heeft tot huisvesting en zorg. Hun voorstellen zijn concreet gericht op het verlagen van vaste lasten, het vergroten van het woningaanbod en het waarborgen van gelijke behandeling.
De PvdD wil de zorg betaalbaarder maken door het eigen risico af te schaffen en de zorgtoeslag overbodig te maken, zodat mensen niet worden ontmoedigd om zorg te zoeken vanwege kosten. Dit verlaagt de vaste lasten voor burgers, vooral voor mensen met een laag inkomen.
“Het eigen risico wordt afgeschaft. De inkomensafhankelijke bijdrage gaat omhoog. De zorgtoeslag wordt op deze manier overbodig en het mijden van zorg door de angst voor te hoge kosten wordt tegengegaan.”
Om wonen betaalbaar te houden, wil de PvdD de huren voor vijf jaar bevriezen, ook in de vrije sector, en het woningwaarderingsstelsel (WWS) verplicht stellen voor alle huurwoningen. Dit voorkomt huurverhogingen en drukt de prijzen, vooral voor mensen met een lager inkomen.
“De huren worden voor de komende vijf jaar bevroren. Ook in de vrije sector worden de maximale huurprijzen beperkt.”
“We maken het woningwaardenstelsel (WWS) dwingend, zodat we excessieve huurprijzen tegengaan en voorkomen dat huisbazen het puntensysteem voor kamers omzeilen.”
“Huurwoningen in de vrije sector gaan ook onder het WWS vallen. Het WWS wordt voor alle woningen verplicht.”
“Huren gaan zo omlaag.”
De partij wil het woningtekort structureel aanpakken door fors meer betaalbare woningen te bouwen, met een harde norm dat minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen sociale huur moet zijn. Dit moet de wachtlijsten verkorten en de toegankelijkheid vergroten.
“Er komen meer betaalbare woningen: minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen is sociale huur.”
De PvdD wil discriminatie op de woningmarkt actief tegengaan door anoniem reageren op woningplatforms mogelijk te maken, zodat iedereen gelijke kansen heeft op een woning, ongeacht achtergrond.
“We bestrijden discriminatie op de woningmarkt door het mogelijk te maken dat huurders anoniem kunnen reageren op woningplatforms.”
De SP wil wonen en zorg fundamenteel betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen, met een nadruk op het recht op een betaalbaar huis, het tegengaan van huurverhogingen, het bouwen van veel nieuwe sociale huurwoningen en het bestrijden van discriminatie. Ze pleiten voor een inkomensafhankelijke zorgpremie, het bevriezen van huren, het bouwen van één miljoen extra betaalbare huurwoningen en expliciete maatregelen tegen discriminatie op de woningmarkt en arbeidsmarkt. De kern van hun visie is dat basisbehoeften als wonen en zorg collectief, solidair en zonder winstoogmerk geregeld moeten worden.
De SP wil de zorgkosten verlagen door het eigen risico af te schaffen en de zorgpremie inkomensafhankelijk te maken, zodat zorg niet afhankelijk is van inkomen.
“We schaffen het eigen risico af en maken de zorgpremie inkomensafhankelijk, zodat je gezondheid niet langer afhangt van de dikte van je portemonnee.”
Om wonen betaalbaar te houden, wil de SP de huren bevriezen en huurverlaging automatisch doorvoeren bij slecht geïsoleerde woningen.
“Om het tij te keren bevriezen wij daarom de huren.”
“Iedereen verdient een comfortabel, energiezuinig huis tegen een eerlijke prijs. Daarom zorgen wij ervoor dat huurders in woningen met een slecht energielabel (E, F of G) automatisch minder huur gaan betalen zolang de woning nog niet is verduurzaamd.”
De SP wil het woningtekort aanpakken door één miljoen extra betaalbare huurwoningen te realiseren via nieuwbouw, ombouw en terugkoop van te dure huurwoningen.
“We zorgen voor één miljoen extra betaalbare huurwoningen, met een maximale huur van 800 euro. Dat doen we via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden, splitsen, optoppen, het terugkopen van te dure huurwoningen en door sloop te voorkomen.”
De SP neemt expliciet stelling tegen discriminatie, met concrete maatregelen voor woonwagenbewoners en gelijke behandeling op de arbeidsmarkt.
“Stop de discriminatie van woonwagenbewoners.”
“De arbeidsinspectie en politie krijgen meer mogelijkheden en middelen om discriminatie en misstanden aan te pakken. We benoemen en veroordelen bedrijven die aantoonbaar discrimineren, hun bestuurders moeten hiervoor verantwoordelijk gehouden worden.”
Het CDA zet in op het bouwen van meer betaalbare woningen, het beperken van huurverhogingen tot inflatievolgend, en het actief bestrijden van discriminatie. Er zijn geen concrete voorstellen voor een lager ziekenfonds of lagere zorgpremies, maar wel aandacht voor het betaalbaar houden van zorg. De partij wil de woningmarkt toegankelijker maken, met speciale aandacht voor starters, gezinnen en ouderen, en benadrukt het belang van gelijke behandeling en het tegengaan van discriminatie.
Het CDA wil jaarlijks minimaal 100.000 woningen bouwen, waarvan twee derde betaalbaar en 30% sociale huur, om het woningtekort aan te pakken en de woningmarkt toegankelijker te maken voor starters, gezinnen en ouderen. Ze willen regie van het Rijk, minder belemmerende regels en stimuleren doorstroming en innovatieve woonvormen.
“We willen een stabiele productie van minimaal honderdduizend woningen per jaar. Het uitgangspunt is twee derde betaalbaar waarvan 30 procent sociale huur.”
“Het bestrijden van het woningtekort is een gezamenlijke opgave van het Rijk, gemeenten, provincies, corporaties, investeerders, ontwikkelaars en bouwers.”
“We zetten fors in op het bouwen van nieuwe huurwoningen in het middensegment. Dit is nodig zodat groepen als leraren, verpleegkundigen en politieagenten toegang krijgen tot een passende woning.”
Het CDA kiest voor een inflatievolgend huurbeleid in de sociale sector, zodat huurders en verhuurders langdurige zekerheid hebben over woonlasten. Dit moet huurverhogingen beperken en de betaalbaarheid van wonen beschermen.
“Voor sociale huur kiezen we voor inflatievolgend huurbeleid. Huurders en verhuurders hebben zo voor een lange termijn zekerheid over hun woonlasten.”
Het CDA erkent het belang van gelijke behandeling en wil discriminatie in alle vormen hard aanpakken, met specifieke aandacht voor sociaaleconomische verschillen en het tegengaan van uitsluiting.
“We treden hard op tegen elke vorm van discriminatie en stereotypering, onder meer van moslims. We zetten in op een stevige aanpak van discriminatie, zoals...”
De VVD zet sterk in op het bouwen van meer woningen, zowel koop als huur, en wil regels schrappen om dit te versnellen. Ze zijn voorstander van het beperken van huurverhogingen via hervorming van de huurtoeslag, maar kiezen niet voor een algemeen verbod op huurverhogingen. Over een lager ziekenfonds of expliciet antidiscriminatiebeleid in de woningmarkt worden geen concrete voorstellen gedaan.
De VVD wil het woningtekort aanpakken door fors meer woningen te bouwen, procedures te versnellen en belemmerende regelgeving te schrappen. Ze richten zich op zowel betaalbare koop- als huurwoningen en willen landelijke regie om de bouwproductie op te voeren.
“We gaan weer koopwoningen bouwen, zodat die eigen plek onder de zon voor iedereen te bereiken is. Regels, procedures en bezwaren zullen linksom of rechtsom moeten wijken. We gaan splitsen, optoppen, transformeren en vooral: bouwen, bouwen, bouwen.”
“We bouwen veel meer betaalbare huurwoningen en maken hier heldere afspraken over met investeerders en corporaties. Ook voor particulieren moet het aantrekkelijk worden om te investeren in huurwoningen en verhuur moet weer lonen.”
“We willen dat er veel meer private huurwoningen worden gebouwd, zodat de huurprijs omlaaggaat. We schrappen de Wet betaalbare huur, de lokale zelfbewoningsplicht en het verbod op tijdelijke contracten.”
“Het ombouwen van leegstaande gebouwen tot woningen wordt makkelijker gemaakt. Denk aan leegstaande kantoren, winkels of scholen die tot woonruimte kunnen worden getransformeerd.”
De VVD wil de huurtoeslag hervormen zodat deze direct leidt tot lagere huurprijzen voor huurders, in plaats van een algemene huurbevriezing of -verlaging. Dit moet de betaalbaarheid verbeteren voor mensen met lagere inkomens.
“We hervormen de huurtoeslag om te komen tot een toeslag die moderner is. In de sociale huursector wordt de huurtoeslag rechtstreeks aan woningcorporaties uitgekeerd en verrekend in een lagere huurprijs.”