Volt ziet kunst, cultuur en een sterke publieke omroep als essentieel voor een verbonden, democratische samenleving en wil hierin fors investeren. Ze pleiten voor structureel meer geld, toegankelijkheid voor iedereen, hervorming van het omroepbestel richting een BBC-model, en bescherming tegen politieke beïnvloeding en desinformatie. Volt wil dat zowel kunst en cultuur als de publieke omroep divers, onafhankelijk en toekomstbestendig zijn, met nadruk op regionale spreiding en Europese samenwerking.
Volt wil de kaalslag in de sector herstellen door structureel te investeren, met als doel een toegankelijke, diverse en toekomstbestendige cultuursector. Ze koppelen financiering aan makers, verlengen subsidieperioden, en verhogen het budget tot het Europese gemiddelde.
“We gaan weer investeren in kunst en cultuur. We zorgen dat kunst toegankelijk is voor iedereen.”
“Daarom investeren we in deze sectoren gezamenlijk minimaal 0,7% van het bruto binnenlandse product (bbp). Dit is in lijn met het Europese gemiddelde.”
“We verhogen structureel het jaarlijkse subsidiebudget in de basisinfrastructuur.”
“We geven de culturele sector meer zekerheid en toekomstperspectief, door de subsidieperiode in de basisinfrastructuur te verlengen naar acht jaar.”
Volt wil dat kunst en cultuur voor iedereen toegankelijk zijn, met nadruk op diversiteit, jongerenparticipatie, en een betere spreiding van middelen en kansen buiten de Randstad.
“We zorgen dat kunst toegankelijk is voor iedereen. Een diverse samenleving verdient een rijke cultuursector.”
“We zorgen voor een evenwichtige spreiding van subsidies tussen nationale en regionale instellingen.”
“Volt wil dat het culturele aanbod een goede weerspiegeling is van de verhalen en makers in de samenleving en ruimte geeft aan alles dat de sector te bieden heeft.”
“Volt pleit daarom voor een luidere stem van jonge(re) mensen bij besteding van kunst- en cultuurgelden en wil dat alle raden, commissies en inspraakorganen een plek bieden voor jongeren om hierover mee te beslissen.”
Volt wil de publieke omroep onafhankelijker, krachtiger en toekomstbestendig maken, met meer budget, bescherming tegen politieke beïnvloeding, en een mogelijke transitie naar een BBC-model. Ze willen ook Europese samenwerking en een reclamevrije omroep onderzoeken.
“Volt streeft naar een krachtige, onafhankelijke en onpartijdige publieke omroep.”
“Volt pleit voor een ingrijpende hervorming van het huidige omroepbestel. We willen onderzoeken hoe de NPO kan worden omgevormd tot een omroep naar BBC-model, waarbij de huidige omroepverenigingen - net als andere maatschappelijke partijen - hun programma’s kunnen aanbieden en uitvoeren als samenwerkende producenten.”
“Er moet structureel meer budget vrijkomen voor de NPO, de taakomroepen en het productiehuis voor levende muziek om hun publieke taken op het gebied van onafhankelijke nieuwsvoorziening, kunst en cultuur, diversiteit, jeugd en educatie goed te vervullen.”
“Volt maakt onze publieke omroep weerbaarder tegen politieke beïnvloeding. We scherpen de Mediawet aan met aanvullende integriteitseisen voor omroepbesturen, zoals een afkoelperiode voor topfuncties.”
“We overwegen daarbij een reclamevrije omroep indien dat financieel haalbaar blijkt.”
Volt wil dat de publieke omroep en media beschermd worden tegen desinformatie, discriminatie en politieke beïnvloeding, met strikte journalistieke codes en snelle ingrijpmogelijkheden.
“Voor desinformatie, complottheoriën en discriminatie is geen ruimte bij de publieke omroep. Omroepen moeten zich houden aan de journalistieke codes en het geldende recht. Dat moet ook direct afdwingbaar zijn, en daarom moeten de belemmeringen om snel in te grijpen worden weggenomen.”
Volt wil Europese samenwerking stimuleren, zowel in de cultuursector als bij de publieke omroep, met onder andere een Europese museumkaart en Europese programmering op de NPO.
“We creëren een echte Europese publieke omroep, met Europese programmering. Zo brengen we inwoners van de EU dichter bij elkaars leefwereld.”
“We voeren een Europese museumkaart in. Met de kaart krijgen inwoners van de EU voor een vaste prijs toegang tot alle musea binnen de EU en daarmee tot de wereldberoemde kunst die de EU rijk is.”
GroenLinks-PvdA ziet kunst, cultuur en een sterke publieke omroep als essentiële pijlers voor verbinding, democratie en gelijke toegang in de samenleving. Ze willen investeren in brede toegankelijkheid, eerlijke beloning voor makers, hervorming en versterking van de publieke omroep, en meer inclusiviteit en stabiliteit in de culturele sector. Concreet stellen ze onder andere voor: minder reclame op de publieke omroep, structurele financiering voor cultuur, hervorming van het omroepbestel, en een eerlijke bijdrage van grote streamingdiensten.
GroenLinks-PvdA wil de publieke omroep hervormen tot een stevig, pluriform en onafhankelijk instituut dat journalistieke kwaliteit en talentontwikkeling waarborgt. Ze willen minder politieke invloed, meer samenwerking, stabiele financiering en minder reclame, zodat de publieke omroep zijn democratische rol beter kan vervullen.
“We gaan voor een stevige publieke omroep, met een pluriform aanbod en een broedplaats voor talent. De huidige ledenomroepen gaan op in vier omroephuizen. De NOS en NTR vormen samen één taakomroephuis, waarbij de bijzondere positie van de NTR gewaarborgd blijft.”
“De NPO krijgt stabiele financiering door het budget voor acht in plaats van voor vijf jaar vast te leggen.”
“De verantwoordelijke bewindspersoon is niet meer degene die bepaalt of een nieuwe omroep wordt toegelaten tot het bestel. Een externe toezichthouder, zoals het Commissariaat voor de Media, wordt daarvoor aangesteld.”
“De reclamezendtijd op de publieke omroep wordt teruggebracht tot maximaal 5% van de totale zendtijd. Rondom kinderprogrammering wordt helemaal geen reclame meer uitgezonden.”
De partij vindt dat makers in de culturele sector een eerlijke beloning en meer zekerheid verdienen. Ze willen structurele financiering, minder flexwerk, en bindende voorwaarden voor fair pay & fair practice, zodat cultuurprofessionals kunnen rondkomen en zich kunnen ontwikkelen.
“Door de fair pay & fair practice als norm te hanteren ontvangen makers een eerlijke beloning waarmee ze kunnen rondkomen. We creëren een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen voor alle werkenden, waar ook culturele zzp’ers onder vallen.”
“Het personeel van de publieke omroep komt in vaste dienst. Flexwerk kan worden ingezet voor bijvoorbeeld grote producties of het inhuren van buitenproducenten, om zo innovatie en nieuwe formats aan te jagen.”
GroenLinks-PvdA wil drempels tot kunst, cultuur en media verlagen, zodat iedereen – ongeacht achtergrond of inkomen – kan deelnemen. Ze investeren in cultuureducatie, gratis bibliotheekabonnementen, regionale spreiding en inclusiviteit, en maken cultuur toegankelijk voor mensen met een beperking.
“Jong en oud moet kunnen genieten van kunst en cultuur. Het draagt bij aan verbinding en creativiteit. Daarom is het belangrijk dat we de drempels tot culturele voorzieningen zo laag mogelijk houden.”
“De bibliotheek is de huiskamer van de stad of dorp. Iedereen moet toegang hebben tot boeken en informatie ongeacht je portemonnee, daarom maken we het bibliotheekabonnement gratis.”
“Alle publieke programmering moet voorzien zijn van audiodescriptie om toegankelijk te zijn voor mensen met een (audiovisuele) beperking of handicap.”
“Wij voeren actief beleid om diversiteit binnen culturele instellingen en organisaties te bevorderen, en om toegankelijkheid voor mensen met een beperking te vergroten.”
Om de Nederlandse cultuursector te versterken en te beschermen tegen de dominantie van buitenlandse platforms, wil GroenLinks-PvdA dat grote streamingdiensten en Big Tech-bedrijven verplicht meer investeren in Nederlandse producties.
“Er komt een hogere investeringsverplichting voor buitenlandse streamingdiensten. Ook Big Tech bedrijven gaan onder deze investeringsverplichting vallen.”
De partij wil dat kinderen en jongeren meer in aanraking komen met kunst en cultuur, onder andere via cultuureducatie op school, heroprichting van muziekscholen en ondersteuning van talentontwikkelingstrajecten.
“We zorgen ervoor dat kinderen via de Rijke Schooldag in contact komen met cultuur, zoals theater, dansvoorstellingen en concerten. Dat doen we door een verhoging van het budget voor de cultuurkaart.”
“Wij bevorderen samenhangende lokale talentroutes, zodat jongeren de weg naar het professionele podium (muziek, dans, theater, beeldende kunst) kunnen bewandelen. Om te voorzien in lokale cultuureducatie en -participatie bevorderen we de heroprichting van publiek gesubsidieerde muziekscholen en centra voor kunstzinnige vorming.”
BBB wil kunst, cultuur en de publieke omroep decentraliseren en regionaal verankeren, met minder nadruk op de Randstad en meer steun voor lokale en streekgebonden initiatieven. Ze pleiten voor een soberder, journalistiek sterke publieke omroep die niet concurreert met commerciële zenders, en willen het cultuurbudget eerlijker over het land verdelen, met prioriteit voor plattelandscultuur en volkscultuur. De nadruk ligt op herkenbaarheid, toegankelijkheid en het behoud van tradities, met minder bureaucratie en minder afhankelijkheid van Haagse fondsen.
BBB wil het cultuurbudget en subsidiebeleid verschuiven van de Randstad naar regionale en lokale initiatieven, met nadruk op volkscultuur, streektradities en laagdrempelige toegang. Ze vinden dat cultuur moet verbinden en herkenbaar zijn voor de gemeenschap, en willen minder afhankelijkheid van landelijke adviescommissies.
“Minstens 50 procent van het cultuurbudget hoort naar initiatieven buiten de grote steden te gaan, waarbij nadrukkelijk wordt gekeken of de regio’s buiten de Randstad voldoende aandacht krijgen.”
“In plaats van grootschalige subsidies voor een klein aantal instellingen in de Randstad, kiezen wij voor versterking van regionale initiatieven, volkscultuur en lokaal erfgoed.”
“We schrappen dubbele subsidiëring en projecten die onvoldoende publiek trekken of geen maatschappelijke meerwaarde hebben.”
“Musea, podia en festivals die inzetten op laagdrempelige toegang en streekbinding krijgen wat BBB betreft voorrang bij het toekennen van subsidies.”
BBB wil de publieke omroep hervormen tot een sobere, breed gedragen voorziening die zich richt op neutraal nieuws, informatie en educatie, met minder bestuurslagen en minder concurrentie met commerciële zenders. Ze willen meer regionale herkenbaarheid en minder nadruk op Hilversum.
“De publieke omroep moet worden hervormd, met minder bestuurslagen, meer focus op journalistieke kwaliteit en betere aansluiting bij hoe mensen vandaag media gebruiken.”
“De publieke omroep is van ons allemaal en hoort dus aan te sluiten bij brede maatschappelijke behoeften in plaats van bij een kleine, culturele bovenlaag. BBB wil de publieke omroep terugbrengen tot zijn kern: neutrale nieuwsvoorziening, informatie, educatie en een bescheiden cultureel aanbod.”
“We gaan kritisch beoordelen welke entertainment programma’s bij de publieke omroep thuishoren en door de Rijksoverheid gefinancierd moeten worden en schrappen duplicatie met commerciële zenders en ondoelmatige digitaliseringsuitgaven.”
BBB ziet regionale en lokale omroepen als essentieel voor informatievoorziening en het behoud van streektaal en cultuur. Ze willen deze media versterken en samenwerking met landelijke omroepen stimuleren.
“Regionale en lokale omroepen worden versterkt.”
“De regionale en lokale omroepen zijn belangrijk voor de regionale informatie. Wij zien kansen door versteviging van de samenwerking met de landelijke omroepen. Zij worden tevens ingezet voor het behoud van de streektaal.”
“BBB staat voor het waarborgen van persvrijheid, het stimuleren van regionale perskanalen en de inzet van digitale media.”
BBB wil cultuurbeleid minder afhankelijk maken van landelijke fondsen en adviesstructuren, en meer ruimte geven aan initiatieven van onderop.
“Zo maken we ruimte voor een cultuurbeleid dat weer geworteld is in de samenleving, met minder afhankelijkheid van Haagse fondsen en adviescommissies.”
FVD wil kunst en cultuur vooral inzetten ter versterking van nationale en Europese identiteit, met nadruk op erfgoed, klassieke kunst en filosofie, en pleit voor het schrappen van subsidies aan moderne of ideologische projecten. Voor de publieke omroep wil FVD een grondige hervorming richting meer pluriformiteit, onafhankelijk toezicht en bescherming tegen buitenlandse invloed, met ruimte voor nieuwe media en strengere controle op partijdigheid.
FVD vindt dat cultuurbeleid niet duurder, maar zinvoller moet zijn, met subsidies gericht op behoud van erfgoed en klassieke cultuuruitingen, niet op moderne of ideologische projecten. Ze willen gratis toegang tot Rijksmusea, een schoonheidseis voor nieuwe overheidsgebouwen, en een nieuw nationaal cultuurpaleis.
“Subsidies moeten gericht zijn op het conserveren en restaureren van erfgoed en het uitdragen van onze cultuur, niet op modieuze of ideologische projecten.”
“We besteden subsidies aan conserveren, restaureren en expliciteren van erfgoed, zodat onze kunst en monumenten bewaard blijven.”
“Het subsidiebeleid in de cultuursector dient gericht te zijn op kwaliteit, niet op diversiteit of ideologie.”
“We maken Rijksmusea gratis toegankelijk voor Nederlanders, zodat onze cultuur en geschiedenis voor iedereen te ontdekken zijn.”
“We bouwen een nieuw Paleis voor de Volksvlijt, zodat er een nationaal symbool van trots en culturele grandeur terugkeert in het hart van onze hoofdstad.”
FVD wil dat jongeren hun wortels en tradities beter leren kennen door meer nadruk op Europese cultuur, klassieke muziek, schilderkunst en filosofie in onderwijs en media.
“We geven meer aandacht aan de Nederlandse cultuur (en onze Europese cultuurfamilie), aan klassieke muziek, Europese schilderkunst en filosofie, zodat jongeren hun wortels en tradities beter leren kennen.”
FVD stelt dat de publieke omroep te eenzijdig en politiek verweven is, en wil een pluriform medialandschap met onafhankelijke controle, ruimte voor nieuwe media en bescherming tegen buitenlandse invloed.
“Forum voor Democratie kiest voor een grondige hervorming van het medialandschap. We willen een publieke omroep die werkelijk pluriform is en waar alle opvattingen eerlijk aan bod komen.”
“We stellen een onafhankelijke Raad van Toezicht in, zodat het bestuur van de publieke omroep democratisch gecontroleerd en evenwichtiger wordt.”
“We geven nieuwe omroepen en (online) media de ruimte om zich te ontwikkelen, zodat het medialandschap vernieuwt en pluriform blijft.”
“We voeren een wet in die voorkomt dat (buitenlandse) investeerders te veel invloed krijgen op Nederlandse kranten en commerciële zenders, zodat de media onafhankelijk en nationaal verankerd blijven.”
“We onderzoeken of de NPO Ombudsman daadwerkelijk onafhankelijk functioneert, zodat klachten over partijdigheid serieus en objectief behandeld worden.”
D66 ziet kunst, cultuur en een sterke publieke omroep als essentieel voor een vrije, veerkrachtige en geïnformeerde samenleving. Ze willen investeren in een toegankelijke en diverse culturele sector en versterken de publieke omroep, met nadruk op kwaliteit, betrouwbaarheid en het bestrijden van desinformatie. D66 koppelt deze investeringen aan het belang van democratie, innovatie en sociale samenhang.
D66 wil kunst en cultuur voor iedereen toegankelijk maken, met meer en langdurige investeringen in makers, instellingen en nieuwe kunstvormen. Ze benadrukken het belang van cultuur voor innovatie, sociale verbinding en individuele ontwikkeling, en willen betere arbeidsvoorwaarden voor kunstenaars.
“Daarom maakt D66 kunst en cultuur overal voor iedereen toegankelijk.”
“We investeren meer en langdurig. Zo krijgen makers, kunstenaars en instellingen meer zekerheid, minder last van regels en meer ruimte voor creativiteit en vernieuwing.”
“We willen een diverse culturele sector, met meer ruimte voor individuele kunstenaars, kleine collectieven en nieuwe kunstvormen.”
“D66 wil een betere beloning en meer toezicht op werkomstandigheden en betere bescherming van auteursrechten.”
“Iedereen heeft het recht op cultuur. Dankzij D66 blijft het lage btw-tarief op cultuur, boeken en sport. Kunst, kennis en beweging mogen nooit een luxe zijn.”
D66 ziet de publieke omroep als een waarborg voor betrouwbare informatie en democratische controle. Ze willen extra investeren in de publieke omroep, met focus op kwaliteit, diversiteit en het bestrijden van desinformatie. Ook willen ze dat publiek geld doelmatig wordt besteed en dat omroepen die desinformatie verspreiden worden uitgesloten.
“D66 investeert in een sterke publieke omroep met een divers en kwalitatief hoogstaand media-aanbod. We versterken de kerntaak van de publieke omroep: mensen voorzien van betrouwbare informatie.”
“De publieke omroep krijgt meer middelen om desinformatie te bestrijden, er wordt strenger gehandhaafd en de journalistieke code wordt vastgelegd in de wet. Omroepen die desinformatie verspreiden, horen niet thuis binnen de publieke omroep.”
“We bewaken dat publiek geld goed wordt besteed, ook bij bedrijven die buiten het bestel worden ingehuurd.”
D66 koppelt de publieke omroep aan het belang van onderzoeksjournalistiek en persveiligheid, als fundament voor democratische controle en het tegengaan van nepnieuws.
NSC wil kunst, cultuur en de publieke omroep breed toegankelijk maken, met nadruk op regionale spreiding, behoud van erfgoed en transparantie in mediabestedingen. Ze pleiten voor een stabiel cultuurbudget, minder bureaucratie voor culturele instellingen, een nationaal historisch museum, en een pluriform omroepbestel met strengere regels voor transparantie en toezicht. De partij wil daarnaast meer onderzoeksjournalistiek, een stimuleringsfonds voor nieuwe producties en een zorgvuldige uitbreiding van advertentie-inkomsten bij de NPO.
NSC wil rust en continuïteit voor culturele instellingen, met een eerlijke verdeling van cultuurgelden over het hele land en minder bureaucratie voor bewezen instellingen. Dit moet cultuur toegankelijker maken buiten de Randstad en innovatie stimuleren.
“Een stabiel, meerjarig cultuurbudget geeft rust en ruimte aan instellingen. Daarbij moet er een eerlijke spreiding van cultuurgelden zijn: niet alleen in Amsterdam, maar ook provincies als Groningen of Limburg. We pleiten voor een herverdeling van middelen voor kunst en cultuur waarbij extra inzet nodig is in het landelijk gebied.”
“Een aantal culturele instellingen behoort tot de vaste culturele infrastructuur van Nederland. Voor hen schrappen we onnodige rompslomp bij herhaalde subsidiering: goed presteren betekent verlenging. Cultuurfondsen krijgen meer ruimte voor vernieuwing en eenmalige projecten.”
NSC wil het nationale en regionale verhaal beter zichtbaar maken via een nieuw historisch museum en actief erfgoedbeleid. Dit moet bijdragen aan nationale identiteit en toerisme.
“Er komt een nationaal historisch museum waar alle belangrijke onderdelen van onze nationale en regionale geschiedenis te zien zijn.”
“Het cultuurbeleid ondersteunt de instandhouding van nationaal cultureel erfgoed, musea en tentoonstellingen. Historische kerktorens en stadsgezichten moeten actief behouden blijven.”
Om de ontwikkeling van Nederlandse kunst en cultuur te bevorderen, stelt NSC een apart fonds voor nieuwe toneel-, musical- en filmproducties voor.
“Om de totstandkoming van nieuwe nationale en streekproducties in toneel, musical en film te bevorderen moet er een apart stimuleringsfonds komen.”
NSC wil een breed en pluriform omroepbestel behouden, maar met minder omroepverenigingen en een fusie van NOS en NTR tot één taakomroep.
“We hechten aan pluriforme media daarom willen we een breed omroepbestel met ten minste vijf publieke omroepverenigingen. NOS en NTR fuseren we tot één taakomroep.”
De partij wil meer transparantie over nevenfuncties, beloningen en besteding van publieke middelen bij de publieke omroep, met wettelijke verankering van journalistieke codes en toezicht.
“We willen dat er bij de publieke omroep meer transparantie is over nevenfuncties, beloningen en naleving van Wet normering topinkomens (WNT) en eisen inzicht in hoe publieke middelen worden besteed. We willen een wettelijk verankerde journalistieke code, met toezicht en handhavingsbevoegdheden voor het Commissariaat voor de Media.”
NSC staat een beperkte uitbreiding van advertentie-inkomsten bij de NPO toe, maar sluit nieuws- en kinderprogramma’s uit.
“We staan een zorgvuldige uitbreiding van advertentie-inkomsten bij de NPO toe, met name via NPO Start en andere online platforms, met uitzondering van nieuws- en kinderprogramma’s.”
De partij wil meer onderzoeksjournalistiek op alle niveaus en ondersteuning van lokale en regionale omroepen, om de democratie te versterken en verschillende stemmen te waarborgen.
“We steunen lokale en regionale omroepen. Voor de rechtsstaat is het van belang dat de gehele publieke sector, inclusief de lokale en provinciale democratie, gevolgd wordt door een kritische en onafhankelijke journalistiek. Ook stimuleren we samenwerking tussen regionale, lokale en nationale omroepen.”
“We willen de journalistiek, het fundament van onze democratie, versterken. We pleiten voor meer onderzoeksjournalistiek op landelijk, regionaal en lokaal niveau.”
De Partij voor de Dieren wil fors meer investeren in kunst, cultuur en de publieke omroep, met nadruk op toegankelijkheid, inclusiviteit en bestaanszekerheid voor makers. Ze keren zich tegen bezuinigingen op de NPO, willen het cultuurbudget verhogen, en pleiten voor eerlijke beloning en brede spreiding van cultuur. De partij ziet kunst en cultuur als essentieel voor een vrije, democratische en rechtvaardige samenleving.
De PvdD vindt dat de kunst- en cultuursector structureel ondergefinancierd is en wil het budget verhogen om toegankelijkheid en bestaanszekerheid te waarborgen. Ze benadrukken het belang van cultuur buiten de Randstad en willen herstel van eerdere bezuinigingen.
“Het budget voor kunst, cultuur en erfgoed wordt verhoogd om de toegankelijkheid ervan voor alle inwoners van Nederland te vergroten. De overheid faciliteert kunst- en cultuuraanbod in heel Nederland, niet alleen in de Randstad.”
“De harde bezuinigingen van de afgelopen decennia brengen de bestaanszekerheid en de toegankelijkheid van kunst, cultuur en erfgoed in gevaar.”
De partij wil de publieke omroep versterken door bezuinigingen terug te draaien en structureel te investeren, zodat de NPO haar rol als onafhankelijke bron van informatie, cultuur en educatie kan blijven vervullen.
“Het is belangrijk dat de NPO deze rol kan blijven vervullen. Daarom wordt de bezuiniging op de NPO teruggedraaid.”
“We investeren voldoende in de publieke omroep en de regionale omroepen, om onafhankelijke nieuwsvoorziening, verslaggeving en onderzoek te kunnen waarborgen. De publieke omroep is onafhankelijk, ook van commerciële invloeden, en blijft reclameluw.”
De PvdD wil dat makers in de culturele sector eerlijk worden betaald, met structurele middelen voor Fair Pay en extra aandacht voor kwetsbare zzp’ers. Ze willen de positie van makers versterken via modernisering van het auteursrecht.
“Makers in de culturele sector krijgen een eerlijke vergoeding, in lijn met de Fair Practice Code, de gedragscode voor ondernemen in deze sector. Fair Pay wordt overal verplicht, en daarvoor worden structureel middelen vrijgemaakt.”
“Het auteursrecht en het auteurscontractenrecht worden gemoderniseerd om de positie van de makers te versterken.”
De partij streeft naar een cultuursector die breed toegankelijk is, met aandacht voor diversiteit, inclusie en spreiding van voorzieningen. Ze willen cultuureducatie wettelijk verankeren en stimuleren cultuurparticipatie op lokaal niveau.
“De naleving van de Code Diversiteit en Inclusie wordt gestimuleerd.”
“Cultuureducatie en cultuurparticipatie worden in de wet verankerd. Tot die tijd stimuleert de Rijksoverheid gemeenten en provincies om van cultuurparticipatie een vast onderdeel te maken van hun welzijnsbeleid.”
De PvdD wil dat de NPO ruimte biedt aan verschillende muziekstijlen, waaronder jazz, wereldmuziek en nieuwe Nederlandse muziek, om zo een goede afspiegeling van de Nederlandse cultuur te vormen.
“De NPO houdt standaard radiozendtijd vrij voor het programmeren van jazz- en wereldmuziek om zo een goede afspiegeling van de Nederlandse cultuur te vormen. Ook nieuwe muziek van Nederlandse muzikanten krijgt een ruim podium.”
JA21 wil de kunst- en cultuursector minder afhankelijk maken van structurele subsidies en meer ruimte geven aan particulier en commercieel initiatief, met nadruk op Nederlandse tradities en erfgoed. Voor de publieke omroep pleit JA21 voor een sterke inperking: terugbrengen tot twee zenders, afschaffing van ledenomroepen, en strikte eisen aan neutraliteit, objectiviteit en pluriformiteit in de nieuwsvoorziening. De partij ziet subsidies en overheidsinvloed als belemmerend voor een bloeiende cultuursector en wil de NPO beperken tot kerntaken.
JA21 vindt dat structurele subsidies de cultuursector afhankelijk en eenzijdig maken, en wil deze drastisch verminderen. In plaats daarvan moet particulier en commercieel initiatief worden gestimuleerd, met een focus op het behoud van Nederlands cultureel erfgoed.
“Dat de cultuursector minder afhankelijk wordt van structurele subsidies en meer het particulier en commercieel initiatief wordt gestimuleerd.”
“Wat JA21 betreft moet er significant minder overheidsgeld naar de uitvoerende kunsten: subsidie is juist niet goed voor een bloeiende cultuursector. Waar JA21 wel geld aan wil besteden is aan het behoud, de restauratie en het toegankelijk maken van ons cultureel erfgoed (zoals digitalisering van archieven en kwetsbare boeken).”
JA21 stelt dat de cultuursector nu te eenzijdig is en wil meer ruimte voor verschillende ideologische invalshoeken, met nadruk op Nederlandse tradities, taal en symbolen.
JA21 wil de publieke omroep fors inperken door het aantal zenders te halveren, ledenomroepen af te schaffen en de NPO te beperken tot kerntaken als nieuws, debat, sport en cultuur. Louter entertainment moet naar de commerciële omroepen.
“Dat de NPO tot twee zenders wordt teruggebracht voor nationale gebeurtenissen, sport, debat en cultuur met afschaffing van de ledenomroepen.”
“Wat betreft JA21 moet de rol van de NPO worden teruggebracht tot twee publieke zenders met nieuws, satire, muziek, sport, documentaires, geschiedenis, debat, achtergrond en duiding. Louter entertainment kan aan de commerciële omroepen worden overgelaten. Ledenomroepen worden afgeschaft.”
JA21 eist dat de NPO strikt neutraal, objectief en pluriform is in haar nieuwsvoorziening, en dat de organisatie hier consequent zelfkritisch op is en maatregelen neemt als deze waarden in twijfel worden getrokken.
“De nieuwsvoorziening door de NPO moet neutraal, objectief en pluriform zijn. Van de NPO mag worden geëist dat zij consequent zelfkritisch is op deze aspecten van haar nieuwsvoorziening en maatregelen treft wanneer die neutraliteit, objectiviteit en pluriformiteit door grote delen van de bevolking in twijfel wordt getrokken.”
“De NPO-organisatie moet neutraliteit, objectiviteit en pluriformiteit van haar nieuwsvoorziening zelf waarborgen.”
De SP vindt dat kunst, cultuur en de publieke omroep essentieel zijn voor een democratische en solidaire samenleving. Ze willen investeren in toegankelijkheid, eerlijke betaling voor kunstenaars, en een sterke, onafhankelijke publieke omroep die niet wordt gedreven door kijkcijfers of commerciële belangen. De partij pleit voor meer ruimte voor kritische journalistiek, Nederlands drama en documentaires, en bescherming van regionale en digitale cultuur.
De SP wil kunst en cultuur voor iedereen bereikbaar maken, met extra aandacht voor eerlijke betaling van kunstenaars en het behoud van culturele voorzieningen in heel Nederland. Ze zien cultuur als een fundament van beschaving en willen uitsluiting tegengaan.
“Iedereen moet toegang hebben tot kunst en cultuur. We investeren in de toegankelijkheid en betaalbaarheid van kunst en cultuur. Dat betekent het ondersteunen van kunstenaars en muzikanten en de plekken waar je van hun werk kunt genieten.”
“Er komen geen btw verhogingen voor de kunst en cultuursector.”
“We zorgen voor eerlijke betaling in de culturele sector, leggen minimumtarieven vast en investeren in een fonds voor kunstenaars en muzikanten van eigen bodem.”
“We investeren in buurthuizen, wijkcentra, poppodia, muziekverenigingen en festivals. Zo blijft cultuur dichtbij en toegankelijk voor iedereen, ook in dorpen en wijken.”
De SP wil de publieke omroep versterken door te investeren, bezuinigingen te stoppen en te zorgen dat kijkcijfers niet leidend zijn. Ze pleiten voor meer ruimte voor experiment, kritische journalistiek, Nederlands drama en documentaires, en bescherming tegen mediaconcentratie.
“We stoppen de bezuinigingen en investeren juist in de publieke omroep. We pleiten voor een brede en diverse publieke omroep waar kijkcijfers niet meer leidend zijn en programmamakers meer mogelijkheden krijgen om te experimenteren met formats en programma’s. Bij de publieke omroep komt meer ruimte voor kritische journalistiek, Nederlands drama en documentaires.”
“De macht van grote mediaconcerns zoals DPG en Talpa is te groot geworden. Dat bedreigt onafhankelijke journalistiek en een divers aanbod. Wij breken de macht van deze conglomeraten en voorkomen dat één of enkele bedrijven de markt kan domineren. De overheid stelt grenzen aan mediaconcentratie, zodat pluriformiteit en onafhankelijke media gegarandeerd blijven.”
De SP erkent het belang van regionale talen en digitale kunstvormen en wil deze actief ondersteunen, onder meer via de publieke omroep.
“De culturele rijkdom van Nederland stopt niet bij de deuren van een museum. Het leeft in de talen van onze regio’s en gemeenschappen, zoals bijvoorbeeld het Fries, Nedersaksisch, Limburgs en Papiaments. Wij kiezen voor actieve steun en wettelijke bescherming, met een passende plek in het onderwijs en bij de publieke omroep.”
“Nieuwe kunstvormen – zoals digitale media, games en online cultuur – krijgen ruimte en steun. Grote techbedrijven mogen cultuur niet reduceren tot ‘content’ voor hun verdienmodel. We beschermen digitaal erfgoed en ondersteunen digitale kunstenaars.”
De VVD wil kunst en cultuur stimuleren, maar legt de nadruk op ondernemerschap en minder afhankelijkheid van subsidies. Voor de publieke omroep pleit de partij voor een efficiëntere, transparantere NPO die zich richt op kerntaken als nieuws, educatie, cultuur en grote sportevenementen, met minder bestuurslagen en meer focus op journalistiek.
De VVD vindt dat de culturele sector minder afhankelijk moet zijn van overheidssubsidies en meer eigen inkomsten moet genereren. Ze willen regeldruk verminderen, de subsidietermijn verlengen en regionale spreiding van cultuurgelden bevorderen.
“We stimuleren zo veel mogelijk eigen inkomsten in plaats van subsidies. Daarmee maken we de culturele sector minder afhankelijk van overheidssubsidies.”
“We verlengen de subsidietermijn van vier naar acht jaar en verminderen zowel de regeldruk als een deel van de aanvraagkosten.”
“We houden rekening met regionale spreiding in de verdeling van cultuurgelden.”
De VVD wil de publieke omroep hervormen door deze te laten focussen op kerntaken als nieuws, educatie, journalistiek, cultuur en grote sportevenementen. Ze willen het aantal bestuurslagen verminderen, de omroepen laten opgaan in huizen, en meer publieke middelen naar journalistiek laten gaan.
“We zetten de hervorming van de NPO door, waarbij deze efficiënter, transparanter en toekomstbestendiger wordt. We vinden dat de publieke omroep terug moet naar haar kerntaken: nieuws, educatie, journalistiek, cultuur en grote sportevenementen, met daarnaast enige ruimte voor amusement.”
“We laten de omroepen opgaan in huizen, en verminderen het aantal bestuurslagen.”
“Publieke middelen voor media moeten voor een groter deel aan de journalistiek besteed worden opdat zij sterker wordt.”
De VVD wil de regeldruk voor culturele instellingen en media verminderen en innovatie stimuleren, zodat de sector toekomstbestendiger wordt en meer mensen kan bereiken.
“We helpen de culturele sector waar dat kan door regeldruk, bijvoorbeeld bij vergunningsaanvragen en in subsidieaanvragen, te verminderen.”
“De NPO krijgt meer ruimte voor coproducties, digitale exploitatie en innovatie. Ze rapporteren transparanter over kosten en programmering op omroepniveau.”
BIJ1 wil kunst, cultuur en de publieke omroep structureel versterken, met nadruk op inclusie, representatie en toegankelijkheid. Ze keren bezuinigingen op de publieke omroep om, maken cultuur breed toegankelijk en stellen bindende eisen aan diversiteit en eerlijke betaling in de sector. De partij wil dat de publieke omroep onafhankelijk blijft en dat racistische of ongrondwettelijke uitingen worden geweerd.
BIJ1 ziet de publieke omroep als essentieel voor een diverse en onafhankelijke media-infrastructuur. Ze willen de publieke omroep beschermen tegen overheids- en commerciële invloed, bezuinigingen terugdraaien en omroepen die racistische of ongrondwettelijke denkbeelden verspreiden uitsluiten.
“We willen een publieke omroep die onafhankelijk blijft en die niet door de overheid of door de commercie wordt beïnvloed. Daarom draaien we de bezuinigingen op de publieke omroep terug. Omroepen die ongrondwettelijke, racistische denkbeelden en nepnieuws verspreiden worden verboden en krijgen geen vergunning.”
BIJ1 wil structureel meer geld voor kunst, cultuur en media, met versimpelde subsidievoorwaarden zodat meer makers toegang krijgen. Ze maken cultuur breed toegankelijk door lagere prijzen, gratis musea voor jongeren en een cultuurbudget voor ieder kind.
“We stellen structureel meer fondsen beschikbaar op het gebied van kunst, cultuur en media. We versimpelen de subsidie- en prestatievoorwaarden, waardoor meer makers aanspraak kunnen maken op deze fondsen.”
“De toegangsprijzen van musea en culturele instellingen gaan flink omlaag. Zo kan iedereen van kunst en cultuur genieten, ongeacht hun inkomen. Voor iedereen onder de 25 jaar worden musea gratis.”
“Er komt een cultuurbudget voor ieder kind dat zich in Nederland bevindt.”
Om inclusie en eerlijke betaling te waarborgen, maakt BIJ1 de Fair Practice Code en de Code Culturele Diversiteit bindend. Ze investeren extra in kleinere instellingen en onafhankelijke makers om deze normen te realiseren.
“We investeren fors in de Fair Practice Code en de Code Culturele Diversiteit en maken deze bindend. Er komen extra middelen voor kleinere instellingen, onafhankelijke makers en de NPO om deze codes in te voeren.”
BIJ1 wil dat de publieke omroep gratis en toegankelijke online programma’s aanbiedt, zodat iedereen toegang heeft tot informatie en cultuur, ongeacht inkomen of achtergrond.
“We sturen aan op gratis, toegankelijke, online programma’s van de publieke omroep.”
Het CDA wil kunst en cultuur breder toegankelijk maken door meer middelen naar de regio’s te sturen en het landelijke cultuurbestel te hervormen. Voor de publieke omroep pleit het CDA voor een pluriform, onafhankelijk bestel met versterking van regionale en lokale omroepen, en meer samenwerking en digitalisering. De partij benadrukt het belang van cultuur en media voor identiteit, democratie en weerbaarheid tegen desinformatie.
Het CDA vindt dat cultuur niet alleen in de Randstad moet floreren, maar in heel Nederland. Daarom willen ze meer geld en aandacht voor regionale cultuur en een hervorming van het landelijke cultuurbestel, met meerjarige plannen en inclusie van mensen met een beperking.
“We willen een brede regionale verdeling van aanbod en middelen, een brede toegang tot cultuur, en zowel lokale initiatieven als nationale iconen steunen. We willen dat er meer middelen van de beschikbare cultuurmiddelen naar de cultuurregio’s gaan.”
“Het Rijksgesubsidieerde bestel gaat op de schop. De kleine culturele basisinfrastructuur-instellingen (BIS) en de fondsen worden samengevoegd, met regionale afdelingen. De duur van het cultuurplan brengen we naar acht jaar. In het cultuurplan moet meer aandacht zijn voor kunstuitingen door mensen met een beperking.”
Het CDA ziet onafhankelijke, pluriforme media als essentieel voor de democratie en wil het publieke omroepbestel hervormen. Ze willen de regionale en lokale omroepen versterken, samenwerking stimuleren en digitalisering structureel borgen.
“We willen een pluriform, toegankelijk, publieksonafhankelijk omroepbestel, met sterke representatie van de samenleving.”
“Bij de uitwerking van een nieuwe Mediawet maken we de omroephuizen gezamenlijk verantwoordelijk voor de verdeling van de budgetten en borgen we digitalisering als structurele taak. Bij de realisatie van de nieuwe Mediawet worden regionale, lokale en commerciële aanbieders betrokken.”
“We versterken de regionale en lokale omroepen. Op zender 10 wordt in heel Nederland de regionale omroep uitgezonden. De NPO steunt hiervoor de regionale publieke omroepen. Lokale omroepen moeten passen bij de lokale en regionale belevingswereld.”
Het CDA wil dat media en cultuur toegankelijker worden voor mensen met een beperking, onder andere door meer programma’s met audiodescriptie.
“We willen dat voor mensen met een beperking steeds meer programma’s met audiodescriptie op de televisie worden aangeboden.”
De PVV wil alle financiering van de publieke omroep (NPO) volledig stopzetten en stelt voor om het Mediapark in Hilversum te transformeren tot een woonwijk. Daarnaast wil de partij de btw op kunst en cultuur verhogen naar 21%, waarmee zij duidelijk afstand neemt van overheidssteun aan deze sectoren. De kern van hun visie is dat belastinggeld niet aan kunst, cultuur en publieke omroep besteed moet worden, maar aan andere prioriteiten voor Nederlanders.
De PVV beschouwt de publieke omroep als een vehikel voor linkse, multiculturele en klimaatagenda’s die niet de mening van de 'gewone Nederlander' weerspiegelen. Daarom wil de partij alle subsidies aan de NPO beëindigen en de publieke omroep opheffen.
De PVV wil het Mediapark, het centrum van de Nederlandse publieke omroep, herbestemmen voor woningbouw als onderdeel van hun bredere woningbouwplannen.
“NPO saneren en Mediapark in Hilversum transformeren naar een nieuwe woonwijk”
De partij wil geen fiscale voordelen meer voor kunst en cultuur en stelt voor het btw-tarief op deze sectoren te verhogen naar het algemene tarief van 21%.
“En voortaan berekenen we 21% btw over kunst en cultuur.”
De SGP ziet kunst en cultuur als waardevolle gaven die binnen de kaders van Gods wet het leven verrijken en tegenwicht bieden aan een te economische blik op de samenleving. De partij wil dat de overheid zich beperkt tot kerntaken zoals monumentenzorg en vindt dat de publieke omroep compact, reclamevrij en van hoge kwaliteit moet zijn, zonder godslastering of zedeloosheid. Amusement en grote sportevenementen horen volgens de SGP niet thuis bij de publieke omroep.
De SGP wil dat de publieke omroep zich beperkt tot kerntaken, compact en van hoge kwaliteit is, en geen amusement of grote sporttoernooien uitzendt. De publieke omroep moet reclamevrij zijn en bijdragen aan cultuur, geschiedenis en nationale belangen, zonder godslasterlijke of zedeloze inhoud. Dit standpunt adresseert de wens om de publieke omroep te beschermen tegen commerciële en moreel ongewenste invloeden.
“De publieke omroep heeft de taak om tegenwicht te bieden tegen eenzijdige commerciële belangen en om zaken van nationaal belang, waaronder onze cultuur en geschiedenis, een podium te geven.”
“De publieke omroep dient compact te zijn en van hoogwaardige kwaliteit. Godslasterlijke taal en zedeloosheid horen er niet thuis.”
“Amusement en het inkopen van uitzendrechten voor grote sporttoernooien is geen taak voor de publieke omroep. De NPO wordt reclamevrij.”
De SGP vindt dat de overheid zich bij kunst en cultuur moet beperken tot kerntaken, zoals het beschermen van monumenten en het ondersteunen van publieke goederen. Dit standpunt komt voort uit de overtuiging dat cultuur waardevol is, maar dat overheidsbemoeienis niet te ver moet gaan.
“Als het gaat om cultuur en de publieke omroep dient de overheid zich wel te concentreren op haar kerntaken. Dat betekent bijvoorbeeld extra zorg voor publieke goederen zoals monumenten.”
De SGP wil het bestel van omroepverenigingen behouden en pleit voor specifieke aandacht voor minderheden, zoals de Joodse gemeenschap, in de programmering. Dit standpunt benadrukt het belang van pluriformiteit en culturele diversiteit binnen de publieke omroep.
“Omroepverenigingen moeten kunnen blijven functioneren binnen het bestel. Voor de Joodse gemeenschap dient een specifiek aandeel in de programmering beschikbaar te blijven.”
50PLUS vindt kunst, cultuur en de publieke omroep belangrijk voor verbinding, welzijn en democratie. Ze willen cultuur en sport voor iedereen toegankelijk houden, verspilling bij de publieke omroep tegengaan, en regionale en kwalitatieve programma’s behouden. Subsidies voor cultuur moeten eerlijker over het land worden verdeeld en de publieke omroep moet stevig blijven om persvrijheid te waarborgen.
50PLUS ziet cultuur als essentieel voor gezondheid, geluk en verbinding tussen mensen. De partij wil dat deelname aan cultuur voor alle generaties mogelijk blijft, ongeacht inkomen of regio, en pleit voor een eerlijkere verdeling van culturele subsidies.
50PLUS beschouwt een sterke publieke omroep als noodzakelijk voor de bescherming van vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Tegelijkertijd willen ze verspilling tegengaan en waardevolle programma’s, zoals die van omroep Max, behouden. Ook regionale omroepen krijgen expliciet steun.
“In deze tijd dat de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid overal bedreigd worden, is een stevige publieke omroep noodzakelijk. Verspilling bij de publieke omroep moet worden tegengegaan. Gelijktijdig is het van belang dat mooie programma’s, zoals die van bijvoorbeeld omroep Max, worden behouden.”
“Regionale omroepen staan dicht bij de burger en worden bevorderd.”
BVNL wil de subsidie aan de publieke omroep (NPO) volledig stopzetten en pleit voor het behoud van de Nederlandse cultuur, waarbij zij zich verzetten tegen cultuurrelativisme en het afbreken van nationale trots. Concrete voorstellen over kunstsubsidies of bredere cultuurfinanciering ontbreken; de focus ligt op het beëindigen van overheidssteun aan de NPO en het beschermen van traditionele Nederlandse waarden.
BVNL ziet de publieke omroep als een overbodige uitgave en wil de subsidie aan de NPO beëindigen. Dit past in hun bredere streven naar minder overheidsbemoeienis en het terugdringen van collectieve uitgaven aan wat zij als "hobby’s" beschouwen.
“De subsidie aan de NPO wordt stopgezet.”
BVNL benadrukt het belang van het beschermen van de Nederlandse cultuur, normen en waarden, en spreekt zich uit tegen het relativeren of afbreken van nationale identiteit. Zij koppelen dit aan een bredere culturele visie, maar doen geen concrete voorstellen voor kunstbeleid of cultuurfinanciering.
“De Nederlandse cultuur, met haar waarden van vrijheid, discipline, spaarzaamheid, fatsoen en gemeenschapszin, is het fundament van onze samenleving. Wij verzetten ons tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het afbreken van nationale trots.”
“Wij tolereren geen afbraak van wat generaties voor ons hebben opgebouwd. Weg met de schaamte voor onze identiteit. BVNL wil een Nederland dat weer trots is op zichzelf.”
De ChristenUnie ziet kunst, cultuur en de publieke omroep als essentiële pijlers voor een open, verbonden en pluriforme samenleving. Ze willen structurele overheidssteun voor culturele instellingen, een eerlijke spreiding van cultuurgelden over het land, en een publieke omroep die onafhankelijk, pluriform en stabiel gefinancierd is zonder afhankelijkheid van reclame-inkomsten. Levensbeschouwing en regionale identiteit krijgen expliciet aandacht binnen het cultuur- en mediabeleid.
De ChristenUnie vindt dat kunst, cultuur en creativiteit het leven en de samenleving verrijken en dat de overheid een actieve rol moet spelen als subsidieverstrekker en hoeder van het culturele klimaat. Ze pleiten voor een eerlijkere verdeling van cultuurgelden over het land en structurele financiering voor belangrijke culturele instellingen.
“Kunst, cultuur en creativiteit verrijken het leven en de samenleving. De overheid vervult een belangrijke rol als subsidieverstrekker, opdrachtgever en hoeder van ons culturele klimaat en erfgoed zoals musea en orkesten. Bij de verdeling van overheidssubsidies voor culturele instellingen willen we een eerlijker verdeling over het land.”
De ChristenUnie beschouwt de publieke omroep als een waardevolle plek voor onafhankelijk en pluriform media-aanbod. Ze willen dat omroepen zelf over de inhoud gaan, dat ledenaantallen meetellen bij budgetverdeling, en dat de financiering stabiel en onafhankelijk van reclame-inkomsten is. Levensbeschouwing moet een pijler blijven binnen de publieke omroep, met voldoende ruimte qua budget, platform en uitzendmomenten.
“De publieke omroep is waardevol als een plek van onafhankelijk en pluriform media-aanbod. Omroepen, en niet de NPO, gaan over de inhoud en de vorm van hun programma’s. Bij de verdeling van de budgetten weegt het ledenaantal van een omroep mee. Om de publieke opdracht die de NPO heeft waar te kunnen maken is een stabiele financiering nodig, die onafhankelijk is van reclame-inkomsten. Levensbeschouwing is een pijler van de publieke omroep. De inhoudelijke invulling daarvan vraagt ruimte qua budget, platform en momenten van uitzending van programma’s op radio en tv.”
DENK benoemt in haar verkiezingsprogramma nauwelijks concrete standpunten over kunst, cultuur of de publieke omroep. Het enige expliciete voorstel betreft structurele financiering voor het Nationaal Slavernijmuseum, met aandacht voor het perspectief van nazaten van tot slaaf gemaakten. Over de publieke omroep of bredere kunst- en cultuursector worden geen concrete beleidsmaatregelen genoemd.
DENK wil structurele financiering voor het Nationaal Slavernijmuseum, zodat het museum zijn rol kan vervullen en het verhaal vertelt vanuit het perspectief van nazaten van tot slaaf gemaakten. Hiermee adresseert DENK het belang van erkenning en educatie over het slavernijverleden binnen het culturele domein.
“Structurele financiering voor het Nationaal Slavernijmuseum. Het museum krijgt voldoende middelen om zijn rol te vervullen en vertelt het verhaal nadrukkelijk vanuit het perspectief van de nazaten van tot slaaf gemaakten.”