Verkiezingsprogramma's 2025 overKun je een overzicht maken van de partijden CDA, PVDA-GroenLinks, D66: per verkiezingsthema de belangrijkste standpunten op een rijtje
JA21 positioneert zich als een partij die scherpe grenzen wil stellen aan migratie, de nationale zeggenschap wil herstellen en de overheid wil verkleinen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het beperken van migratie, het afschaffen van nationale koppen op EU-regels, het inzetten op kernenergie in plaats van wind- en zonneparken, en het vereenvoudigen van het belastingstelsel. De kern van hun visie is het herstellen van Nederlandse autonomie, het beschermen van de nationale cultuur en het bevorderen van economische vrijheid.
Grenzen stellen aan migratie en behoud van Nederlandse identiteit
JA21 wil migratie fors beperken en stelt strenge eisen aan integratie, met als doel de Nederlandse cultuur en sociale cohesie te beschermen. Ze maken onderscheid tussen verschillende vormen van migratie en willen uitwassen van arbeidsmigratie direct aanpakken.
“Grenzen stellen aan migratie en behoud van onze”
“Het aantal huwelijkspartners dat een persoon gedurende zijn leven kan laten overkomen beperken tot maximaal één.”
“De inkomenseis waaraan de ontvangende partner in Nederland moet voldoen ophogen naar een modaal inkomen.”
“Verhoging van de leeftijdsgrens naar 25 jaar voor beide partners.”
“Voorkomen dat arbeids- en asielmigratie vermengd raken: het hebben van een baan mag niet (alsnog) leiden tot het verkrijgen van een asielstatus.”
“Hoogopgeleide kennismigranten met economische en maatschappelijke meerwaarde voor Nederland welkom heten.”
Minder EU-invloed en nationale autonomie herstellen
JA21 wil minder invloed van de EU op Nederlands beleid, geen extra nationale regels bovenop EU-wetgeving, en meer nationale zeggenschap over belangrijke thema’s zoals energie en economie.
“Meer referenda, minder EU, meer economische vrijheid en meer invloed op ons grensbeleid.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“Energiesoevereiniteit; nationale zeggenschap over de energiemix. Niet Brussel, maar Nederland bepaalt zelf hoe we energie opwekken.”
“Rigoureuze deregulering van beperkende EU-wetgeving die onze ondernemers en industrie al te lang vastzet.”
Inzetten op kernenergie en behoud fossiele infrastructuur
JA21 kiest expliciet voor kernenergie als basis van het Nederlandse energiesysteem en wil fossiele infrastructuur behouden zolang er geen volwaardige alternatieven zijn. Ze verwerpen nationale klimaatheffingen en willen duurzaamheid alleen ondersteunen als het economisch rendeert.
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Duurzaamheid alleen ondersteunen als het rendeert.”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
Belastingen en lasten fors vereenvoudigen
JA21 wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen, het toeslagencircus afschaffen en werken en ondernemen meer laten lonen. Ze willen de lasten op ondernemers en werkenden verlagen en het systeem transparanter maken.
“Een helder en transparant belastingsysteem waarin elke burger kan begrijpen wat hij betaalt en waarom. Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op”
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren.”
Meer zeggenschap voor burgers en decentralisatie
JA21 wil burgers meer directe invloed geven op beleid via referenda, decentralisatie en gekozen burgemeesters. Ze pleiten voor een overheid die zich beperkt tot kerntaken en burgers meer vrijheid geeft.
“Meer zeggenschap van burgers over hun eigen leefomgeving door te focussen op decentralisatie en referenda over onder meer het migratiebeleid, de bevolkingsgroei en de natuur in Nederland te organiseren.”
“Gekozen burgemeesters.”
“Een faciliterende overheid die zoveel mogelijk ruimte en vrijheid geeft aan werknemers, ondernemers en gemeenschappen.”
Woningbouw afgestemd op demografie en migratie
JA21 koppelt woningbouwbeleid direct aan het beperken van bevolkingsgroei en migratie, en wil de markt meer ruimte geven om het aanbod af te stemmen op demografische trends.
“Een beleid ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigratanten en gezinshereniging.”
“Dat de markt de ruimte krijgt om de woningproductie af te stemmen op de demografische trends, zowel qua woningtype, grootte en regionale verschillen.”
50PLUS richt zich in haar verkiezingsprogramma primair op het versterken van de positie van ouderen, met concrete voorstellen voor inkomenszekerheid (AOW, pensioen), wonen, zorg en veiligheid. De partij pleit voor het behouden en verbeteren van de AOW, het bouwen van levensloopbestendige woningen, toegankelijke en waardige ouderenzorg, en het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie. Hun visie is dat beleid altijd het belang van huidige en toekomstige ouderen centraal moet stellen, met nadruk op waardigheid, zelfstandigheid en solidariteit tussen generaties.
AOW behouden en verbeteren
50PLUS beschouwt de AOW als het fundament van bestaanszekerheid voor ouderen en wil deze onaantastbaar houden, inclusief een dertiende maand en koppeling aan het minimumloon. Hiermee wil de partij inkomenszekerheid voor ouderen waarborgen en leeftijdsdiscriminatie tegengaan.
“De AOW is het onaantastbare fundament van onze welvaartsstaat en blijft, wat 50PLUS betreft, staan als een huis.”
“De AOW-uitkering is er voor iedereen en blijft gekoppeld aan het wettelijk minimumloon.”
“Er wordt een dertiende maand ingevoerd voor AOW’ers, ter compensatie van het afschaffen van de Inkomensondersteuning-AOW (IO-AOW).”
Pensioenstelsel met koopkrachtgarantie en inspraak
50PLUS wil dat het nieuwe pensioenstelsel koopkracht garandeert voor gepensioneerden en dat deelnemers inspraak krijgen bij de overgang naar het nieuwe stelsel. Dit moet voorkomen dat ouderen er financieel op achteruitgaan en hun belangen onvoldoende worden meegenomen.
Meer levensloopbestendige woningen bouwen
De partij ziet het bouwen van geschikte woningen voor ouderen als oplossing voor zowel de woningnood onder jongeren als het langer zelfstandig wonen van ouderen. Doorstroming wordt bevorderd door het realiseren van levensloopbestendige woningen en het herinvoeren van bejaardenhuizen in moderne vorm.
Waardige, toegankelijke en toekomstbestendige ouderenzorg
50PLUS pleit voor versterking van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers, en structurele investeringen in ouderenzorg. De partij wil een Ouderenzorgwet invoeren die ouderen vergelijkbare rechten geeft als andere groepen in de zorg.
“We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van...”
Tegengaan van leeftijdsdiscriminatie op arbeidsmarkt en in belastingen
50PLUS wil dat ouderen niet langer worden uitgesloten of benadeeld op de arbeidsmarkt of via het belastingstelsel. Ervaring moet meetellen en discriminatie op basis van leeftijd wordt als oneconomisch en onrechtvaardig gezien.
Meer blauw op straat en bescherming tegen oplichting
De partij wil de veiligheid van ouderen vergroten door meer politie op straat, bescherming tegen oplichting en bedrog, en het verbeteren van digitale weerbaarheid.
Strengere migratieregels met focus op beheersbaarheid
50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen asiel, arbeids- en studiemigratie, met nadruk op Europese samenwerking en beperking van de druk op overheidsdiensten.
De ChristenUnie pleit voor een overheid die regie neemt, structurele keuzes maakt en investeert in betaalbare woningen, duurzame infrastructuur en een rechtvaardig belastingstelsel. Hun visie is gericht op het versterken van gemeenschappen, het beschermen van minderheden en het realiseren van een duurzame, sociale samenleving waarin brede welvaart centraal staat. Concrete voorstellen zijn onder meer het bouwen van 100.000 woningen per jaar, het vereenvoudigen van het belastingstelsel en het investeren in klimaatmaatregelen en infrastructuur.
Regie van de overheid op woningbouw en leefbaarheid
De ChristenUnie wil dat de overheid actief stuurt op de bouw van betaalbare woningen en het versterken van gemeenschappen, met aandacht voor leefbaarheid in alle regio’s. Dit is een reactie op het tekort aan betaalbare woningen en de achteruitgang van leefbaarheid in wijken en dorpen.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit en maken we ruimte voor ontmoeting in buurten.”
“De ChristenUnie kiest voor een overheid die regie neemt in de volkshuisvesting om betaalbaar en toekomstbestendig te bouwen.”
“Voor grote woningbouwopgaven komt een landelijke aanpak, zoals eerder bij de VINEX-wijken. Zo zorgen we dat bouwen sneller en beter gebeurt, op plekken die toekomstbestendig en bereikbaar zijn.”
Structurele investeringen in infrastructuur en verduurzaming
De partij kiest voor grootschalige investeringen in infrastructuur, energie en verduurzaming, met het oog op het oplossen van knelpunten zoals stikstof, netcongestie en achterstallig onderhoud. Dit moet Nederland “van het slot” halen en perspectief bieden voor een duurzame economie.
“Het kabinet dat na de verkiezingen aantreedt, moet Nederland van het slot halen. Met dappere keuzes, doortastend beleid, grootschalige investeringen in onderhoud, uitvoering, (energie)infrastructuur en duidelijke wetgeving, komt Nederland uit het stikstofmoeras en krijgen bedrijven perspectief op een duurzame toekomst.”
“Nederland gaat zich houden aan de afspraken en voldoen aan de internationale normen. Daarom geven we 3.5% van ons nationale inkomen uit aan defensie en 0.7% aan de allerarmsten wereldwijd.”
Eenvoudig en eerlijk belastingstelsel
De ChristenUnie vindt het huidige belastingstelsel te complex en onrechtvaardig, en wil dit vereenvoudigen zodat werken loont en mensen niet onnodig in de knel komen door het toeslagenstelsel.
“Ons belastingstelsel is stuk. Door de wirwar aan schijven, inkomensafhankelijke heffingskortingen en toeslagen is het voor de meeste mensen een volslagen mysterie hoeveel belasting ze betalen.”
“De ChristenUnie heeft goede blauwdrukken uitgewerkt om het belastingstelsel en de sociale zekerheid te vereenvoudigen en te verbeteren.”
Beschermen van minderheden en versterken van democratie
De partij verzet zich tegen kiesdrempels en districtenstelsels, wil constitutionele toetsing mogelijk maken en benadrukt het belang van interne partijdemocratie en onafhankelijke media.
“We voeren geen districtenstelsel of kiesdrempel in. In een districtenstelsel gaat het meer over poppetjes en minder over inhoud. Een kiesdrempel en districtenstelsel zorgen er bovendien voor dat het moeilijker wordt voor kleinere groepen in de samenleving om een eigen politieke inbreng te hebben.”
“Het verbod op constitutionele toetsing wordt afgeschaft zodat rechters wetten ook aan de grondwet kunnen toetsen.”
“Onafhankelijke journalistiek en vrije media spelen een belangrijke rol in onze democratische rechtsstaat.”
Solide overheidsfinanciën en brede welvaart
De ChristenUnie wil investeren in zaken die zich terugverdienen, zoals woningbouw en energienetten, en vindt dat brede welvaartsindicatoren leidend moeten zijn in het begrotingsproces, niet alleen BBP-groei.
“In tegenstelling tot het huidige kabinet gaan we geen consumptieve uitgaven financieren met meer schuld, maar stoppen we juist geld in investeringen die zich terugverdienen, zoals woningbouw, infrastructuur en energienetten.”
“De ChristenUnie wil dat bredewelvaartsindicatoren een prominentere rol spelen in het begrotingsproces en de politieke besluitvorming. BBP-groei als heilige graal ontneemt het zicht op wat echt telt voor mensen en wordt daarom minder leidend.”
Ambitieus klimaat- en natuurbeleid
De partij ziet duurzaamheid als morele opdracht en kiest voor herstel van natuur, het terugdringen van vervuiling en het realiseren van internationale klimaatdoelen.
“De ChristenUnie kiest voor een koers van herstel. Wij geloven dat een gezonde samenleving en een gezonde natuur bij elkaar horen. Daarom zetten we ons in voor het beschermen en versterken van biodiversiteit, het verbeteren van de lucht- en waterkwaliteit, en het terugdringen van vervuiling.”
“Om de schepping te bewaren is ambitieus klimaatbeleid noodzakelijk.”
D66 kiest voor een vooruitstrevende, sociaal-liberale koers met nadruk op democratische vernieuwing, gelijke kansen, een duurzame economie en een sterke rechtsstaat. De partij wil onder meer fors investeren in betaalbare woningen, klimaatneutraliteit versnellen, en grondrechten versterken. D66 streeft naar een samenleving waarin iedereen vrij en veilig kan leven, met een actieve rol voor de overheid in het waarborgen van sociale en ecologische duurzaamheid.
Meer sociale huurwoningen en betaalbaarheid
D66 wil de woningmarkt eerlijker maken door het aandeel sociale huur te vergroten en huurders beter te beschermen. Het doel is dat iedereen een betaalbaar huis kan vinden, met speciale aandacht voor starters en doorstroming.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.”
“Dakloosheid is een woonprobleem en de ergste schending van het basisrecht op wonen. We steunen daarom het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Iedereen een thuis.”
Klimaatneutraliteit versnellen en fossiele subsidies afschaffen
D66 wil Nederland versneld klimaatneutraal maken, met ambitieuze doelen voor 2030, 2040 en 2050. Fossiele subsidies worden afgeschaft en de energietransitie moet sociaal rechtvaardig zijn.
“In 2030 is er 55% minder uitstoot van broeikasgassen, in lijn met de door minister Jetten ingevoerde Klimaatwet. In 2040 is dat 90% minder, overeenkomstig met de doelstelling van de EU, en in 2050 is Nederland klimaatneutraal.”
“We stoppen met wat ons tegenhoudt: vervuilende productie, fossiele subsidies, de macht van grote techbedrijven en werk waarvan je niet kunt rondkomen.”
“We stoppen met het verbranden van hout om stroom op te wekken. We stoppen stap voor stap met de inzet van biomassa voor elektriciteit.”
Grondrechten versterken en discriminatie bestrijden
D66 wil grondrechten beter beschermen en discriminatie in alle vormen actief bestrijden. De partij pleit voor een nieuwe, brede antidiscriminatiewet en meer mogelijkheden voor rechters om wetten aan de Grondwet te toetsen.
“We versterken de bescherming van onze grondrechten door rechters de mogelijkheid te geven om wetten te toetsen aan de Grondwet.”
“D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, opleidingsniveau, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
Democratische vernieuwing en meer burgerinvloed
D66 wil de democratie vernieuwen door burgers continu meer invloed te geven en transparantie te vergroten. Politieke partijen moeten zelf ook democratisch zijn.
Ruimtelijke ordening: water en bodem sturend
D66 kiest voor ruimtelijke ordening waarbij water en bodem leidend zijn, en wil bouwen op plekken die veilig zijn voor de toekomst. De partij wil niet meer vee dan de natuur aankan.
“Om te bepalen wat we waar doen, hanteren we het principe van ‘water en bodem sturend’. Dat betekent bijvoorbeeld dat we bouwen op hogere grond als er overstromingsgevaar is. En dat we niet meer vee houden dan de natuurlijke omgeving aankan.”
Dierenwelzijn als moreel kompas
D66 beschouwt dierenwelzijn als een moreel uitgangspunt en wil strenge normen voor dierenrechten en leefomstandigheden.
De PVV positioneert zich fel tegen het beleid van CDA, PvdA-GroenLinks en D66, die zij typeren als "decennialang links-liberale beleid" dat volgens de PVV heeft geleid tot problemen als massa-immigratie, hoge lasten, en verlies van nationale soevereiniteit. De PVV stelt daar een radicaal andere koers tegenover: volledige asielstop, lagere lasten voor Nederlanders, behoud van nationale tradities en cultuur, en het schrappen van klimaatmaatregelen. Hun voorstellen zijn concreet gericht op het terugdraaien van beleid dat zij toeschrijven aan de genoemde partijen.
Volledige asielstop en terugdraaien immigratiebeleid
De PVV wijst het asiel- en immigratiebeleid van CDA, PvdA-GroenLinks en D66 af en pleit voor een totale asielstop, het sluiten van azc’s en het uitzetten van criminele vreemdelingen. Zij stellen dat het huidige beleid Nederland "kapotmaakt" en willen het roer drastisch omgooien.
Stoppen met klimaatbeleid en focus op betaalbare energie
De PVV verwerpt het klimaatbeleid van de andere partijen, dat zij als betuttelend en kostbaar beschouwen. Zij willen geen nieuwe windturbines of zonneparken, geen verplichte verduurzaming, en zetten in op betaalbare energie door het verlagen van de btw en het openhouden van kolen- en gascentrales.
Beschermen van Nederlandse cultuur en tradities
De PVV verzet zich tegen wat zij zien als "linkse haat" tegen Nederlandse geschiedenis en tradities, en wil geen excuses meer voor het slavernijverleden of andere historische gebeurtenissen. Zij willen nationale feesten en symbolen behouden en de financiering van de NPO stoppen.
Lagere lasten en focus op koopkracht voor Nederlanders
De PVV stelt dat het beleid van CDA, PvdA-GroenLinks en D66 leidt tot hoge lasten en te weinig aandacht voor de koopkracht van Nederlanders. Zij willen de lasten verlagen, het eigen risico in de zorg afschaffen, en minder geld naar asielopvang, ontwikkelingshulp en de EU sturen.
“Wij kiezen voor de Nederlanders, hun portemonnee, hun koopkracht en hun welzijn.”
“De PVV wil de economie weer een boost geven door de lasten van burgers te verlagen.”
“We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne. Alleen al dit jaar besteden we € 6 miljard aan de asielopvang en € 3 miljard aan de opvang van Oekraïners.”
Herstel van nationale soevereiniteit en minder macht voor de EU
De PVV is tegen verdere overdracht van bevoegdheden aan de EU, wil vetorechten behouden en terughalen, en minder geld naar Brussel sturen. Zij stellen dat CDA, PvdA-GroenLinks en D66 te veel macht aan de EU hebben gegeven.
“Wij willen sterke bilaterale en economische banden met andere landen; samenwerken is prima. Waar wij fel tegen zijn, is een geopolitieke Europese Unie, een Europese superstaat.”
“Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën”
“Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie. We zijn al jaren de grootste nettobetaler aan Brussel.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) onderscheidt zich door welzijn boven welvaart te plaatsen en kiest radicaal voor natuur, dierenrechten en een rechtvaardige samenleving. Hun programma bevat concrete voorstellen zoals het fors inkrimpen van de veestapel, het stoppen van fossiele subsidies, en het bouwen van woningen alleen op klimaatbestendige locaties. De kern van hun visie is een samenleving die binnen de grenzen van de planeet opereert, met respect voor mens, dier en natuur.
Welzijn boven welvaart als uitgangspunt
PvdD kiest expliciet voor het centraal stellen van welzijn, natuur en dieren, in plaats van economische groei of het belang van grote bedrijven. Dit vormt de basis voor al hun beleid en onderscheidt hen van andere partijen.
Radicale aanpak klimaat- en natuurcrisis
PvdD pleit voor een fundamenteel andere koers in klimaat- en natuurbeleid, met harde keuzes voor het milieu en duidelijke grenzen aan economische activiteiten.
“Het moet en kan anders. Samen kunnen we de klimaat- en natuurcrisis eerlijk en effectief aanpakken.”
“De natuur moet worden hersteld. Het vertrouwen dat de overheid rechtvaardig beleid maakt ook. Daarom is het noodzakelijk dat alle sectoren die stikstof uitstoten hun uitstoot verplicht verminderen, niet alleen de veehouderij.”
Fors inkrimpen veestapel en landbouwtransitie
De partij wil het aantal dieren in de landbouw fors verminderen, landbouwgrond teruggeven aan de natuur en boeren perspectief bieden op duurzame productie.
“Door het aantal dieren fors in te krimpen en met maatregelen voor de industrie, de luchtvaart en het verkeer, lossen we de stikstofcrisis wél op.”
“De Nederlandse landbouw wordt weer gezond en divers. Dat doen we door gewassen primair voor menselijke consumptie te produceren en kringlopen op regionale schaal te sluiten.”
Stoppen met fossiele subsidies en infrastructuur
PvdD wil direct stoppen met nieuwe fossiele projecten en subsidies, en stelt brede welvaart boven economische groei.
“We stoppen direct met nieuwe concessies voor gas- en olievelden, schaffen investeringssubsidies af en stoppen met uitbreiding van fossiele infrastructuur, zoals LNG-terminals, in lijn met het Fossiele Brandstof Non-Proliferatieverdrag.”
“In plaats van het Bruto Binnenlands Product (BBP) maken we de Monitor Brede Welvaart leidend in beleid. De overheid stopt met rapporteren van economische groei.”
Woningbouw alleen op klimaatbestendige locaties
De partij verzet zich tegen bouwen in risicogebieden en wil alleen bouwen waar het klimaatbestendig is.
“Woningen bouwen we alleen op klimaatbestendige locaties. Laaggelegen polders onder zeeniveau zijn dat niet, zoals Rijnenburg nabij Utrecht.”
Huizen zijn om in te wonen, niet om te speculeren
PvdD wil speculatie tegengaan en woningen als basisrecht beschermen.
“Huizen zijn om in te wonen, niet om een slaatje uit te slaan. Steeds meer mensen komen in de knel door hun hoge huur, of kunnen geen aanspraak maken op...”
Rechtvaardige en toegankelijke zorg
De partij wil een zorgsysteem zonder marktwerking, met aandacht voor kwetsbaren en regionale toegankelijkheid.
Sterke democratische rechtsstaat en grondrechten
PvdD verdedigt het demonstratierecht, onafhankelijke rechtspraak en bescherming tegen discriminatie.
“We staan pal voor het demonstratierecht en een onafhankelijke, toegankelijke rechtspraak. We verzetten ons tegen discriminatie, moslimhaat en antisemitisme.”
“De Partij voor de Dieren verdedigt de democratische rechtsstaat als levend systeem dat burgers beschermt en macht begrenst.”
Het BBB-verkiezingsprogramma benadrukt een nuchtere, regionale en sociaal-conservatieve koers, waarbij beleid altijd moet aansluiten bij de praktijk en de kracht van lokale gemeenschappen. BBB pleit voor een terughoudende overheid, versterking van regionale zeggenschap, bescherming van de Nederlandse cultuur en tradities, en een realistisch, uitvoerbaar migratie- en klimaatbeleid. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals regiotoetsen op beleid, behoud van agrarische sectoren, en het beperken van asielopvang tot locaties met draagvlak.
Regionale zeggenschap en regiotoets op beleid
BBB wil dat beleid niet centraal vanuit Den Haag wordt opgelegd, maar afgestemd wordt op de behoeften van verschillende regio’s. Dit moet voorkomen dat landelijke uniformiteit lokale kracht en diversiteit ondermijnt.
Terughoudende overheid en versterking van gemeenschappen
De partij pleit voor een overheid die dienstbaar is, terughoudend optreedt en de kracht van lokale gemeenschappen centraal stelt. BBB ziet noaberschap en lokale betrokkenheid als fundament voor beleid.
Bescherming van Nederlandse cultuur en tradities
BBB stelt dat Nederlandse cultuur, taal en tradities beschermd en gewaardeerd moeten worden, en dat deze niet als folklore maar als verbindende bouwstenen van de samenleving gelden.
Realistisch en uitvoerbaar migratiebeleid
BBB wil migratie beperken en asielopvang alleen toestaan waar lokaal draagvlak is, om druk op voorzieningen en integratieproblemen te voorkomen.
“Asielopvang mag alleen plaatsvinden op locaties waar voldoende draagvlak is bij de bevolking, zodat de samenleving betrokken en ondersteund blijft.”
“De grootschalige immigratie naar Nederland is al ruim vijftig jaar onderwerp van debat, in de politiek én aan de keukentafel. Toch is het nog altijd niet gelukt om een realistisch, uitvoerbaar en consistent migratiebeleid te voeren.”
Behoud en versterking van de agrarische sector
BBB verzet zich tegen het halveren van de veestapel en het gedwongen uitkopen van boeren, en wil boeren de ruimte geven om te doen waar ze goed in zijn.
“Veel politieke partijen willen de veestapel halveren en boeren gedwongen uitkopen. Hun boodschap aan boeren is: stop ermee, zoek ander werk. Maar je vraagt een boer niet om geen boer meer te zijn, net zomin als je een kip vraagt om geen ei meer te leggen.”
“Boeren moeten kunnen doen waar ze goed in zijn: zorgen voor voedsel, landschap en samenleving. Geef hen de ruimte om te doen waar zij al generaties lang goed in zijn.”
Nuchter, haalbaar en niet-ideologisch klimaatbeleid
BBB erkent klimaatverandering, maar wil alleen maatregelen nemen die haalbaar, betaalbaar en effectief zijn, zonder ideologische dogma’s.
“Klimaatbeleid moet geen religie worden, maar een nuchtere beleidsopgave waarin haalbaarheid, draagvlak en de balans met andere publieke doelen voorop staan.”
“Niet omdat we de wereld willen redden met symbolische maatregelen, maar omdat we onze leefomgeving, economie en voedselzekerheid willen beschermen. Nuchter. Haalbaar. Eerlijk.”
Het CDA zet in op een samenleving waarin verantwoordelijkheid, fatsoen en vertrouwen centraal staan, met nadruk op een sterke economie, betaalbare woningen, goede zorg, en een betrouwbare overheid. De partij wil minder regels, meer ruimte voor burgers en ondernemers, en investeert in innovatie, defensie en klimaatbestendige infrastructuur. Concrete voorstellen zijn onder meer het afschaffen van de kostendelersnorm, investeren in defensie, het stimuleren van verduurzaming van woningen, en het versterken van het sociaal vangnet.
Investeren in defensie en herinvoeren dienstplicht
Het CDA ziet veiligheid als een gezamenlijke verantwoordelijkheid en wil structureel investeren in defensie, inclusief het herstellen van de militaire opkomstplicht.
“Voor de veiligheid van Nederland en Europa investeren we in Defensie, zoals afgesproken bij de NAVO-top in Den Haag. Daar maken we ruimte voor in de begroting. Iedere Nederlander levert een vrijheidsbijdrage, want veiligheid is niet gratis. We herstellen de militaire opkomstplicht zodat er altijd genoeg mensen klaarstaan om ons te verdedigen.”
Minder regels, meer ruimte voor samenleving en ondernemers
Het CDA wil de regeldruk verminderen en het maatschappelijk initiatief versterken, zodat burgers en ondernemers meer ruimte krijgen om verantwoordelijkheid te nemen.
“We stoppen met de gedachte dat meer regels altijd leiden tot het maken van minder fouten. Onevenredige verantwoordingsdruk zorgt voor maatschappelijke schade, tast de beroepseer van mensen aan en dooft het plezier van vrijwilligers uit.”
“We zetten met prioriteit in op deregulering: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages.”
Betaalbare woningen en verduurzaming stimuleren
Het CDA wil de woningmarkt toegankelijker maken en zet in op verduurzaming van bestaande woningen, met vereenvoudigde subsidies en verplichte wijkplannen.
Investeren in innovatie en regionale economie
De partij kiest voor een toekomstbestendige economie door te investeren in innovatie, regionale ecosystemen en het aantrekkelijk maken van ondernemen.
Sociaal vangnet versterken en toeslagen vereenvoudigen
Het CDA wil het sociaal vangnet versterken, toeslagen automatisch uitkeren en één nationale betaaldag invoeren om fouten en onzekerheid te verminderen.
“Toeslagen keren we automatisch en direct uit, zodat fouten en naheffingen verdwijnen. We voeren één nationale betaaldag in voor alle inkomensregelingen.”
Klimaatbestendig waterbeheer en energietransitie
De partij zet in op robuust waterbeheer, uitvoering van het Deltaprogramma, en een betrouwbare energietransitie met aandacht voor infrastructuur en betaalbaarheid.
Afschaffen kostendelersnorm en meer ruimte voor mantelzorg
Het CDA wil de kostendelersnorm in de Participatiewet afschaffen en mantelzorgwoningen vergunningsvrij maken om samenleven en zorg te vergemakkelijken.
“We schaffen de kostendelersnorm in de Participatiewet af, zodat volwassenen zonder boete een huis kunnen delen. Mantelzorgwoningen mogen vergunningsvrij op eigen erf worden gebouwd.”
Strengere aanpak zorgfraude en betaalbare zorg
De partij wil zorgfraude strenger aanpakken en het eigen risico niet verder verlagen om de zorgpremie betaalbaar te houden.
“We draaien de verlaging van het eigen risico terug, want die maakt de premie alleen maar duurder. Zorgfraude pakken we veel strenger aan.”
GroenLinks-PvdA zet sterk in op solidariteit, het herstellen van publieke voorzieningen en het aanpakken van ongelijkheid, met een duidelijke focus op klimaat, sociale rechtvaardigheid en democratische vernieuwing. De partij wil investeren in publieke sectoren, groene energie, en eerlijke belastingen, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Hun visie draait om samen vooruitgaan, waarbij niemand wordt uitgesloten en collectieve belangen boven winstmaximalisatie staan.
Investeren in publieke voorzieningen en economie
GroenLinks-PvdA kiest voor forse investeringen in publieke voorzieningen, infrastructuur en economie om ongelijkheid, klimaatverandering en veiligheid aan te pakken. De partij ziet dit als noodzakelijk om de samenleving toekomstbestendig te maken en de verzorgingsstaat te herstellen.
“Wij kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid. Op lange termijn heeft Nederland er baat bij dat we die investeringen nu doen en niet uitstellen.”
Eerlijke belastingen en sterkere herverdeling
De partij wil een eerlijker belastingstelsel zonder uitzonderingen, waarbij vermogen, winst en vervuiling zwaarder worden belast. De lasten komen meer te liggen bij de sterkste schouders, om publieke investeringen mogelijk te maken.
“We strijden voor een eerlijk belastingstelsel. Dat betekent een systeem zonder speciale kortingen en een eerlijke belasting op vermogen, winst en vervuiling.”
“De investeringen die de komende jaren nodig zijn, zullen druk komen te liggen op de sterkste schouders.”
Stoppen met fossiele subsidies en versnellen groene transitie
GroenLinks-PvdA wil alle subsidies op fossiele brandstoffen beëindigen en vervuilers laten betalen voor hun uitstoot. Tegelijkertijd wordt geïnvesteerd in groene energie, verduurzaming van de industrie en het isoleren van woningen om de energierekening te verlagen en onafhankelijker te worden van autocratische regimes.
“We stoppen subsidies op fossiele brandstoffen en vervuilers gaan de prijs betalen voor hun uitstoot.”
“Wij zetten alle zeilen bij met groene energie en het verduurzamen van onze industrie.”
“Dus isoleren we tochtige huurwoningen, kiezen we voor toegankelijk en betaalbaar openbaar vervoer en een lagere energierekening.”
Herstel van de verzorgingsstaat en bestrijding van marktwerking
De partij wijst marktwerking in publieke sectoren af en wil de verzorgingsstaat herstellen, zodat collectieve belangen weer centraal staan in plaats van winst.
Democratische vernieuwing en gelijke rechten
GroenLinks-PvdA wil jongeren meer betrekken bij de politiek, de kiesgerechtigde leeftijd verlagen naar 16 jaar, en de positie van de Caribische delen van het Koninkrijk versterken. Ook wordt het demonstratierecht verzekerd en de invloed van grote donaties op de politiek beperkt.
“We verlagen de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar en we rollen een campagne uit om de opkomst onder jongeren te verhogen.”
“De achterstelling van Nederlanders die op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten wonen wordt beëindigd: ook zij krijgen stemrecht voor de Tweede Kamer en invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer.”
“Het recht om te demonsteren behoort tot de kern van de democratie, ook wanneer dat botst met andere belangen.”
“In een democratie is de kiezer de baas, niet het grote geld. Alleen natuurlijke personen mogen doneren en geen stichtingen, bedrijven of business clubs.”
De SP positioneert zich als de partij van radicale sociale verandering, met een focus op het eerlijk verdelen van welvaart, het versterken van publieke voorzieningen en het tegengaan van ongelijkheid. Hun belangrijkste voorstellen zijn het fors verlagen van de inkomstenbelasting voor werkenden, het nationaliseren van energievoorzieningen, het invoeren van gratis openbaar vervoer, en het bouwen van meer sociale woningen. De kern van hun visie is dat de overheid actief moet ingrijpen om solidariteit, bestaanszekerheid en gelijke kansen voor iedereen te waarborgen.
Fors verlagen van inkomstenbelasting en verhogen minimumloon
De SP wil werken structureel lonender maken door de belasting op arbeid fors te verlagen en het minimumloon te verhogen, zodat iedereen die werkt een goed inkomen heeft. Dit moet de groeiende ongelijkheid tegengaan en de koopkracht van de werkende klasse versterken.
“We verlagen de inkomstenbelasting fors zodat je meer overhoudt van het geld dat jij verdient. Ook verlagen we de btw op basisproducten. Door het minimumloon te verhogen en het minimumjeugdloon af te schaffen zorgen we ervoor dat iedereen die werkt een inkomen krijgt waar je goed van kunt leven.”
“Deze spiraal van ongelijkheid gaan we breken. Waar anderen kiezen voor de enkeling, kiezen wij voor de velen. Wij kiezen voor de belangen van de werkende klasse: de grote meerderheid van Nederland die hun inkomen verdient uit arbeid, uitkering of pensioen.”
Nationaliseren van energievoorzieningen voor betaalbare energie
De SP wil de energievoorziening weer in publieke handen brengen om energie betaalbaar en duurzaam te maken, en om te voorkomen dat winsten naar aandeelhouders gaan in plaats van naar investeringen in schone energie.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Energiebedrijven komen weer in publieke of lokale handen, zodat we de kosten kunnen verlagen, de investeringen in schone energie steken en verspilling tegengaan.”
Gratis openbaar vervoer voor iedereen
De SP wil openbaar vervoer gratis maken en direct de prijzen met 25% verlagen, zodat mobiliteit niet afhankelijk is van inkomen en iedereen vrij en duurzaam kan reizen.
“We maken ons hard voor openbaar vervoer dat niemand uitsluit door de omvang van hun portemonnee. De reis naar werk, familie en zorg is belangrijk voor mens, maatschappij, klimaat en economie. Daarom moet het openbaar vervoer zo snel mogelijk vrije toegang bieden. In opmaat hiernaartoe maken we het openbaar vervoer direct goedkoper door de prijzen met 25 procent te verlagen.”
Meer sociale woningen bouwen en wooncoöperaties stimuleren
De SP wil het bouwen van sociale huurwoningen fors opvoeren, huisjesmelkers aanpakken en wooncoöperaties makkelijker maken, zodat wonen weer betaalbaar en toegankelijk wordt voor iedereen.
“We zorgen ervoor dat kwetsbare jongeren altijd begeleid kunnen wonen met ondersteuning. Wonen is ook veiligheid, rust en zorg.”
“We stellen een vergunningplicht in voor verhuurders, gekoppeld aan duidelijke kwaliteitseisen. Bij misstanden moeten gemeenten direct ingrijpen. Huisjesmelkers verliezen hun vergunning. Geen woekerwinst meer over de rug van huurders.”
“Met een nieuwe wet zorgen we ervoor dat groepen mensen eenvoudig een eigen wooncoöperatie kunnen starten. Zo geven we bewoners meer zeggenschap over hun woningen en woonomgeving, en bouwen we samen aan sterke en betrokken buurten.”
Maximumprijzen voor basisproducten
De SP wil maximumprijzen instellen voor essentiële producten zoals gezond eten, medicijnen, energie en internet, om misbruik van inflatie door bedrijven tegen te gaan en de kosten van levensonderhoud te verlagen.
“Daarom moeten we de prijzen van basisproducten, zoals gezond eten, medicijnen, energie en internet, gaan controleren, reguleren en blokkeren.”
Investeren in gratis ontbijt en lunch op basisscholen
Om gelijke kansen voor kinderen te bevorderen, wil de SP gratis, gezond ontbijt en lunch op alle basisscholen invoeren.
“Daarom voeren we de strijd voor hogere lonen en uitkeringen. Tegelijkertijd zorgen we voor een gratis, gezond ontbijt én lunch op alle basisscholen.”
Stoppen met militarisering en bezuinigingen op publieke sector
De SP verzet zich tegen de forse verhoging van het defensiebudget (Trumpnorm) en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen op zorg, onderwijs en sociale zekerheid.
“Het gaat hierbij om het astronomische bedrag van 35 miljard euro per jaar extra. Dit leidt nu al en zal nog meer leiden tot bezuinigingen op onze zorg, onderwijs en sociale zekerheid.”
Eerlijke verdeling opvang vluchtelingen over gemeenten
De SP wil dat alle gemeenten, ook de rijkste, bijdragen aan de opvang van vluchtelingen, om overbelasting van arme wijken te voorkomen.
“De opvang van vluchtelingen moet eerlijk verdeeld worden over gemeenten. Dat lijkt logisch, maar vluchtelingen worden nu vaak opgevangen en gehuisvest in arme buurten en gemeenten.”
Forum voor Democratie (FVD) positioneert zich radicaal tegenover CDA, PvdA-GroenLinks en D66, die zij als onderdeel van een gesloten partijkartel zien. FVD pleit voor bindende referenda, direct gekozen bestuurders, het openbreken van het partijkartel en het beëindigen van partijpolitieke benoemingen, met als doel de macht terug te geven aan de burger en de democratie te vernieuwen. Hun visie is dat gevestigde partijen de vernieuwing blokkeren en dat echte democratische vernieuwing noodzakelijk is voor een vrijer en transparanter Nederland.
Bindende referenda en direct gekozen bestuurders
FVD wil de macht van de gevestigde partijen doorbreken door bindende referenda in te voeren en bestuurders rechtstreeks te laten kiezen, in tegenstelling tot CDA, PvdA-GroenLinks en D66 die volgens FVD vasthouden aan het huidige systeem. Dit moet de burger directe invloed geven op belangrijke besluiten en de transparantie vergroten.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat u direct zelf kunt beslissen over belangrijke kwesties. Burgemeesters en andere bestuurders worden niet langer benoemd door een kleine kring, maar rechtstreeks gekozen.”
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat burgers direct zélf kunnen beslissen over belangrijke kwesties. Burgemeesters en andere publieke functionarissen worden niet langer aangesteld, maar rechtstreeks gekozen door de bevolking.”
“We laten burgemeesters en Commissarissen van de Koning direct door de bevolking kiezen, zodat bestuurders verantwoording afleggen aan de kiezer in plaats van aan politieke partijen.”
Partijkartel openbreken en partijpolitieke benoemingen stoppen
FVD beschuldigt CDA, PvdA-GroenLinks en D66 van het vormen van een gesloten partijkartel dat vernieuwing tegenhoudt. FVD wil partijpolitieke benoemingen stoppen, de ambtelijke top vernieuwen en subsidies aan politiek gelieerde organisaties beëindigen om de overheid transparanter en dienstbaarder te maken.
“We breken het partijkartel open, stoppen partijpolitieke benoemingen en zorgen dat nieuwe ideeën en talenten weer een kans krijgen.”
“In ons land vormen de gevestigde partijen een gesloten partijkartel. Een kleine groep bestuurders rouleert al decennia in dezelfde functies, schuift elkaar baantjes toe en schermt de macht af voor nieuw talent en frisse ideeën.”
“We laten topambtenaren en ambassadeurs opnieuw solliciteren bij de start van een nieuwe regering en schaffen de Algemene Bestuursdienst (ABD) af, zodat de ambtelijke macht niet langer in handen blijft van een gesloten kring.”
Geen subsidies voor activistische organisaties en adviesraden
FVD wil een einde maken aan de structurele financiering van organisaties met nauwe banden met de gevestigde politiek, in tegenstelling tot de andere partijen die volgens FVD deze geldstromen in stand houden. Dit moet leiden tot een eerlijker speelveld en minder politieke beïnvloeding via subsidies.
“We stoppen alle subsidies voor organisaties die proefprocessen voeren tegen de staat. Ook niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) krijgen geen subsidie meer.”
“Dit partijkartel wordt bovendien in stand gehouden door een netwerk van subsidies, adviesraden en loterijen die jaarlijks miljarden euro’s rondpompen. Organisaties die nauwe banden hebben met de gevestigde politiek, ontvangen structureel financiering, terwijl kritische of onafhankelijke initiatieven geen kans maken.”
Rechters geen politieke rol en nationale wet boven internationale verdragen
FVD wil dat rechters niet langer op de stoel van de wetgever zitten en dat internationale verdragen niet langer direct doorwerken in het Nederlandse recht, in tegenstelling tot de koers van CDA, PvdA-GroenLinks en D66. Dit moet de democratische controle versterken en de nationale soevereiniteit waarborgen.
“Daar hoort ook bij dat rechters niet op de stoel van de wetgever mogen gaan zitten; we schrappen de directe werking van internationale verdragen en stoppen toetsing aan vage begrippen zoals ‘algemeen belang’.”
“We schrappen de artikelen 93 en 94 van onze Grondwet zodat de Nederlandse wet altijd boven internationale verdragen en afspraken komt te staan.”
De VVD benadrukt het belang van een sterke economie, minder overheidsbemoeienis en het centraal stellen van werkenden. Hun programma bevat concrete voorstellen zoals lastenverlaging voor de middenklasse, het bouwen van meer woningen, het beperken van herverdeling via belastingen en het investeren in veiligheid in plaats van sociale zekerheid. De kern van hun visie is dat economische groei, individuele vrijheid en een kleinere overheid Nederland veiliger, vrijer en welvarender maken.
Lasten verlagen voor werkenden en middenklasse
De VVD wil dat werken meer loont en dat de lasten voor de middenklasse omlaag gaan, omdat zij vinden dat deze groep te veel betaalt voor herverdeling en te weinig overhoudt. Dit moet de koopkracht van werkenden structureel verbeteren en het draagvlak voor de verzorgingsstaat behouden.
“We leggen in een Koopkrachtwet vast dat werkenden er ieder jaar in koopkracht méér op vooruit moeten gaan dan niet-werkenden. Het wordt verplicht dat het kabinet regelt dat werkenden op één staan en dat werken in dit land beloond wordt.”
“De VVD perkt de Haagse herverdelingsmachine in. We stoppen met steeds maar weer verder nivelleren, verlagen de lasten voor middeninkomens en zetten de werkende Nederlander weer op één.”
Meer woningen bouwen, minder regels
De VVD ziet de woningcrisis als een urgent probleem en wil deze oplossen door fors meer woningen te bouwen, regels te schrappen en centrale regie te nemen. Het doel is dat mensen met een normaal inkomen weer een huis kunnen kopen of huren.
“De manier om het woningtekort op te lossen is door meer te bouwen. Daarom gaan we vanuit het Rijk grote woonwijken met betaalbare huizen aanwijzen.”
“We gaan splitsen, optoppen, transformeren en vooral: bouwen, bouwen, bouwen. Een eigen woning voor iedereen is simpelweg belangrijker dan de aanwezigheid van een salamander of een hagedis.”
Minder overheid, meer economische groei
De VVD wil een kleinere overheid die minder uitgeeft, zodat de economie kan groeien zonder dat de lasten voor burgers stijgen. Investeringen moeten vooral naar veiligheid en defensie gaan, niet naar sociale zekerheid of zorg.
“We maken geld vrij om de economie flink te laten groeien, zodat we ook in de toekomst een welvarend land zijn. Om dat te kunnen betalen, kiest de VVD voor minder uitgeven in plaats van hogere belastingen.”
“De VVD kiest voor investeren in onze veiligheid, van je eigen straat tot op mondiaal niveau. Dat betekent wel dat we keuzes zullen moeten maken in de zorg en de sociale zekerheid, zoals een kleiner basispakket, meer eigen bijdragen, een efficiënter zorgstelsel en een veel meer activerende sociale zekerheid.”
Minder regels en regeldruk
De VVD wil de regeldruk en complexiteit van de overheid verminderen, zodat burgers en ondernemers meer ruimte krijgen en de samenleving betaalbaarder wordt.
“Met de Wet op regeldruk- en complexiteitsvermindering verplichten we alle departementen om per kabinetsperiode aantoonbaar wet- en regelgeving te schrappen of te versimpelen.”
“We pakken dit probleem bij de wortel aan. Niet door een grote, dure overheid op te tuigen en te laten herverdelen, maar door de vaste lasten te verlagen en regels die het leven duurder maken te schrappen.”
Betaalbare zorg door scherpe keuzes
De VVD wil de zorg betaalbaar houden door kritisch te kijken naar wat wel en niet vergoed wordt, fraude harder aan te pakken en het eigen risico te verhogen als dat nodig is.
“We bekijken of een verdere verhoging van het eigen risico nodig is om de premies betaalbaar te houden, waarbij we rekeninghouden met de draagkracht van bijvoorbeeld mensen die chronisch ziek zijn.”
“We vergoeden alleen effectieve en gecontracteerde zorg en kijken kritisch of behandelingen in het basispakket wel het meest effectief zijn.”
BIJ1 kiest radicaal voor sociale rechtvaardigheid, democratisering en het terugdringen van marktwerking in essentiële sectoren. De partij wil onder meer huren verlagen, zorg volledig nationaliseren, en burgers en werkenden meer directe zeggenschap geven. Hun visie draait om het centraal stellen van mensen boven winst, met concrete voorstellen als gratis onderwijs, bindende burgerinspraak en het afschaffen van het eigen risico in de zorg.
Huren verlagen en sociale woningbouw uitbreiden
BIJ1 wil de wooncrisis aanpakken door huren te verlagen, meer sociale woningen te bouwen en speculatie met woningen en grond tegen te gaan. De partij ziet wonen als een recht, niet als een markt.
“Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
“1 miljoen sociale woningen erbij. Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst.”
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
Zorg volledig in publieke handen, eigen risico afschaffen
De partij wil de zorg nationaliseren en marktwerking en winstoogmerk uitbannen. Iedereen moet toegang hebben tot betaalbare zorg, zonder eigen risico of rekeningen aan de balie.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd. Het ‘eigen risico’ en rekeningen aan de balie schaffen we af.”
Gratis onderwijs en kwijtschelding studieschulden
BIJ1 wil onderwijs volledig gratis maken en de studieschulden van de 'pechgeneratie' kwijtschelden, zodat iedereen gelijke kansen krijgt.
“We schaffen collegegeld af: al het onderwijs wordt gratis. Alle studieschulden van de ‘pechgeneratie’ schelden we volledig kwijt.”
Werknemersraden met vetorecht in grote bedrijven
De partij wil werknemers meer macht geven in grote bedrijven via gekozen werknemersraden met advies- en vetorecht over belangrijke besluiten.
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
Bindende burgerinspraak bij nieuwe wetten
BIJ1 wil burgers actief en bindend laten meepraten over nieuwe wetten en grote politieke vraagstukken via landelijke gespreksrondes en inspraaksessies.
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
Maximumprijzen en winstmarges op basisbehoeften
Om de kosten van levensonderhoud te verlagen, wil BIJ1 maximumprijzen en maximale winstmarges instellen voor essentiële goederen.
“Alles kan gewoon goedkoper door bedrijven aan te pakken die cashen op jouw eerste levensbehoeften. ... Daar maken we een einde aan met maximumprijzen en maximale winstmarges.”
NSC pleit voor een overzichtelijk en inhoudelijk verkiezingsdebat, waarbij per thema de belangrijkste standpunten van partijen als CDA, PvdA-GroenLinks en D66 helder worden weergegeven. Ze willen dat coalitieakkoorden zich beperken tot hoofdlijnen, ruimte bieden voor debat en dat Kamerleden regionaal worden gekozen om de band met de kiezer te versterken. Transparantie, open debat en het versterken van de democratische controle staan centraal in hun visie.
Coalitieakkoorden beperken tot hoofdlijnen
NSC vindt dat coalitieakkoorden niet dichtgetimmerd moeten zijn, zodat er ruimte blijft voor inhoudelijk debat en aanpassing aan veranderende omstandigheden. Dit moet voorkomen dat de politiek een stempelmachine wordt en zorgt voor meer transparantie en flexibiliteit in het beleid.
“Coalitieakkoorden moeten zich beperken tot hoofdlijnen van beleid en financiële kaders. Ze leggen niet precies vast hoe de doelen bereikt worden. Er moet ruimte zijn voor debat en om in te spelen op veranderende omstandigheden; geen dichtgetimmerde afspraken dus.”
Regionaal kiesstelsel voor sterkere band kiezer-Kamerlid
Om de representatie te verbeteren en de afstand tussen burger en politiek te verkleinen, wil NSC een regionaal kiesstelsel invoeren. Hierdoor worden Kamerleden directer verantwoordelijk voor hun regio en worden regionale belangen beter gehoord.
“We willen de band tussen kiezer en Kamerlid versterken door een regionaal kiesstelsel in te voeren met meervoudige kiesdistricten. In dit stelsel wordt een vast aantal Kamerzetels aan districten toegedeeld (denk aan 100-125).”
Meer open en inhoudelijk debat in de Kamer
NSC benadrukt het belang van diepgaand, inhoudelijk debat in het parlement, zodat grote maatschappelijke problemen daadwerkelijk worden aangepakt. Ze willen af van oppervlakkige discussies en pleiten voor meer kennis en inhoud in de politiek.
“Goed bestuur begint met een andere politieke cultuur in de Kamer. Al jaren ontbreekt het aan voldoende inhoud en diepgaand debat in de Kamer. Daardoor blijft de aanpak van grote, maatschappelijke problemen uit.”
“Alleen met kennis en inhoud kan de politiek problemen oplossen. De Kamer moet daarom meer...”
Transparantie en versterking van tegenmacht
NSC wil dat de informatievoorziening aan de Kamer wordt verbeterd en wettelijk verankerd, zodat het parlement zijn controlerende taak beter kan uitvoeren. Dit draagt bij aan een transparantere overheid en versterkt de democratische tegenmacht.
“Om een goed debat te kunnen voeren, moet de informatie die de regering verstrekt aan de Kamer juist, tijdig en volledig zijn. Nieuw Sociaal Contract werkt aan een initiatiefwet om de inlichtingenplicht uit artikel 68 Grondwet wettelijk te verankeren.”
Minimumeisen voor interne partijdemocratie
NSC vindt dat politieke partijen transparant en integer moeten zijn, met voldoende interne democratie en inspraak voor leden. Dit moet de legitimiteit van partijen en het vertrouwen van burgers versterken.
“We steunen de Wet op de Politieke Partijen, die duidelijke eisen stelt aan transparantie en integriteit. Daarnaast moeten er ook minimumeisen komen voor interne partijdemocratie om voldoende inspraak en tegenspraak te organiseren.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma