Verkiezingsprogramma's 2025 overkoningshuis
De Partij voor de Dieren wil het koningshuis moderniseren door de rol van de koning te beperken tot een ceremoniële functie, financiële privileges te verminderen en meer transparantie te eisen. Ze pleiten ervoor dat de koning en zijn familie belasting gaan betalen, hun inkomens onder de Wet normering topinkomens vallen, en dat de kosten van het koningshuis inzichtelijk worden gemaakt. Daarnaast willen ze dat de koning geen voorzitter meer is van de Raad van State.
Alleen ceremoniële rol voor de koning
De PvdD vindt dat het koningschap gemoderniseerd moet worden, waarbij de koning geen politieke of bestuurlijke macht meer heeft, maar slechts een ceremoniële functie vervult. Dit moet de democratische controle versterken en privileges beperken.
“De Partij voor de Dieren is voorstander van modernisering van het koningschap, waarbij de koning alleen een ceremoniële rol heeft.”
Koningshuis betaalt belasting en valt onder Wet normering topinkomens
De partij wil dat de koning en zijn familie net als gewone burgers belasting betalen en dat hun persoonlijke inkomsten worden beperkt volgens de Wet normering topinkomens. Dit moet zorgen voor meer gelijkheid en minder uitzonderingsposities.
Transparantie en beperking van financiële privileges
De PvdD wil dat de kosten van het koningshuis volledig transparant worden en dat financiële tegemoetkomingen en vergoedingen kritisch worden beoordeeld.
Koning geen voorzitter meer van de Raad van State
De partij wil de formele invloed van de koning verder beperken door hem niet langer voorzitter te laten zijn van de Raad van State.
“De koning blijft niet langer voorzitter van de Raad van State.”
De SP wil het koningshuis afschaffen en Nederland zo snel mogelijk tot een republiek maken. Tot die tijd moet het koningshuis een strikt ceremoniële rol krijgen, met gelijke financiële en fiscale behandeling als andere burgers. De partij vindt erfopvolging onverenigbaar met een moderne democratie en pleit voor een gekozen staatshoofd.
Nederland wordt een republiek, erfopvolging afgeschaft
De SP vindt dat erfopvolging niet past in een moderne, gelijkwaardige samenleving en wil het koningshuis vervangen door een gekozen staatshoofd. Dit moet zo snel mogelijk gebeuren om de democratie te versterken en gelijke kansen voor iedereen te waarborgen.
“In een modern en gelijkwaardig land is er geen ruimte voor erfopvolging. Waar je wieg staat mag niet bepalen wat je kan (of moet) worden, daarom wordt Nederland zo snel als mogelijk een republiek.”
“Zolang Nederland nog een koningshuis heeft, mag deze in een moderne democratie slechts een ceremoniële functie vervullen.”
“Een gekozen staatshoofd. In een modern en gelijkwaardig land is er geen ruimte voor erfopvolging.”
Financiële gelijkheid voor het koningshuis
Totdat Nederland een republiek is, wil de SP dat leden van het koningshuis financieel gelijk worden behandeld aan andere burgers. Ze moeten hun privékosten zelf betalen, krijgen een salaris dat niet hoger is dan dat van de premier, en betalen belasting over hun inkomen, erfenis en vermogen.
“Leden van het koninklijk huis betalen voortaan zelf hun privékosten, krijgen een salaris dat niet hoger is dan dat van de premier en gaan netjes belasting betalen over hun inkomen, erfenis en vermogen.”
BBB koestert het Nederlandse koningshuis als belangrijk onderdeel van de nationale geschiedenis en cultuur. De partij wil de Koning opnieuw een formele rol geven bij de kabinetsformatie, omdat zijn onafhankelijke en onpartijdige positie daar volgens BBB goed bij past. Verder zijn er geen concrete beleidsvoorstellen over het koningshuis in het programma.
Koning opnieuw rol geven bij kabinetsformatie
BBB ziet het koningshuis als een waardevol en verbindend element van de Nederlandse traditie. De partij stelt voor om de Koning weer een actieve rol te geven bij de kabinetsformatie, omdat zijn onafhankelijke positie als staatshoofd volgens BBB bijdraagt aan een ordentelijk en onpartijdig proces.
“BBB wil de Koning opnieuw een rol geven bij de kabinetsformatie. Zijn onafhankelijke rol als onpartijdig staatshoofd past daar uitstekend bij.”
“BBB koestert de goede kanten van onze geschiedenis en daarmee is ons Koningshuis onmiskenbaar verbonden. Wij zijn zuinig op ons Koningshuis.”
BIJ1 wil het koningshuis volledig afschaffen en Nederland omvormen tot een democratische republiek. Ze stellen voor de monarchie en adellijke titels te verbieden, de rijkdom van de adel terug te pakken en deze in te zetten voor rechtsherstel richting voormalige koloniën. Hun visie is radicaal republikeins en gericht op het beëindigen van erfelijke macht en privileges.
Monarchie afschaffen en Nederland wordt republiek
BIJ1 ziet de monarchie als een ondemocratisch en koloniaal instituut dat niet past bij een gelijkwaardige samenleving. Ze willen de monarchie afschaffen, adellijke titels verbieden en de rijkdom van de adel inzetten voor herstel van onrecht uit het verleden.
“De monarchie wordt afgeschaft: Nederland wordt een democratische republiek. We pakken de rijkdom van de adel terug. En gebruiken dit voor rechtsherstel voor de voormalige koloniën. Het dragen van adellijke titels wordt, naar Oostenrijks voorbeeld, verboden.”
Nieuwe Grondwet ter vervanging van de huidige (koloniale) Grondwet
BIJ1 koppelt het afschaffen van het koningshuis aan het invoeren van een nieuwe, democratische Grondwet. Ze willen de bestaande Grondwet, die zij als koloniaal en kapitalistisch beschouwen, vervangen en een Constitutioneel Hof instellen.
“Nederland krijgt een nieuwe Grondwet die de bestaande koloniale, kapitalistische Grondwet vervangt. Daarnaast komt er een Constitutioneel Hof, dat Nederlandse wetten toetst aan de nieuwe Grondwet.”
De ChristenUnie staat pal achter de constitutionele monarchie als staatsvorm en ziet het koningshuis als een belangrijk symbool van nationale eenheid en continuïteit. Ze willen de rol van de koning versterken door de procesregie over kabinetsformaties terug te geven aan het staatshoofd. Concrete hervormingen zijn beperkt tot het herstellen van deze ceremoniële en verbindende rol van de koning.
Behoud van de constitutionele monarchie en versterking rol koning
De ChristenUnie beschouwt de monarchie als een essentieel onderdeel van de Nederlandse identiteit en staatsinrichting. Ze benadrukken het belang van de koning als symbool van eenheid en willen diens rol bij kabinetsformaties herstellen om politieke stabiliteit te bevorderen. Dit standpunt adresseert het verlangen naar continuïteit en onafhankelijkheid in het politieke proces.
“De constitutionele monarchie is de Nederlandse staatsvorm. Nederland is vanaf zijn ontstaan verbonden met het huis van Oranje. De koning is ons staatshoofd: symbool van nationale eenheid en continuïteit.”
“Er is behoefte aan een stabiele en onafhankelijke regie op kabinetsformaties, om ellenlange formaties en politiek getouwtrek te voorkomen. De procesregie over de formatie gaat daarom terug naar ons staatshoofd.”
De SGP beschouwt het koningshuis als een door God gegeven instituut en hecht grote waarde aan de constitutionele monarchie als onderdeel van de Nederlandse identiteit en geschiedenis. Er worden geen concrete beleidsvoorstellen gedaan om het koningshuis te hervormen of te wijzigen; de nadruk ligt op het respecteren en behouden van de monarchie binnen de christelijke traditie van Nederland.
Het koningshuis als door God gegeven instituut
De SGP ziet het koningshuis als een essentieel en door God gegeven onderdeel van de Nederlandse staat, geworteld in de christelijke cultuur en geschiedenis. Dit standpunt benadrukt het belang van de monarchie voor nationale identiteit en stabiliteit, zonder te pleiten voor veranderingen of hervormingen.
“Nederland heeft een bijzondere geschiedenis als constitutionele monarchie met het Oranjehuis dat ons door God gegeven is.”
“Het is zoals koning Willem-Alexander schrijft als hij een wet ondertekent: ‘bij de gratie Gods’. We zien de overheid niet als zelfbedacht construct, maar als dienares van God.”
BVNL vindt dat het Koninklijk Huis, net als alle andere Nederlanders, belasting moet betalen over het inkomen. Hiermee wil de partij een einde maken aan de uitzonderingspositie van het koningshuis op fiscaal gebied en meer gelijkheid creëren tussen burgers en het staatshoofd.
Koninklijk Huis moet belasting betalen over inkomen
BVNL stelt dat het Koninklijk Huis niet langer een fiscale uitzonderingspositie mag hebben en net als gewone burgers belasting moet betalen over het inkomen. Dit standpunt adresseert het gevoel van ongelijkheid en bevoorrechting van het koningshuis en past binnen de bredere visie van BVNL op gelijke behandeling en het terugdringen van privileges.
“Het Koninklijk Huis moet, net als iedereen, belasting gaan betalen over het inkomen.”
D66 wil de politieke functies van de koning afschaffen omdat deze niet passen in een moderne democratische rechtsstaat. Het koningshuis behoudt daarmee geen politieke rol meer, waarmee D66 inzet op een striktere scheiding van machten en een eigentijdse staatsinrichting.
Politieke functies koning afschaffen
D66 vindt dat de koning geen politieke rollen en taken meer moet hebben, omdat dit niet past bij een moderne staatsinrichting. Hiermee wil de partij de democratie versterken en de scheiding der machten verbeteren.
“De Eerste Kamer wordt nu indirect gekozen. En de koning heeft nog steeds politieke rollen en taken. Dat past niet in onze moderne staatsinrichting. Daarom schaffen we de Eerste Kamer en de politieke functies van de koning af.”
DENK wil het koningshuis hervormen door de financiële privileges van de koninklijke familie te beperken en de uitgaven aan de monarchie te verlagen. De partij pleit voor belastingplicht voor de koninklijke familie, het publiek maken van paleizen en landgoederen, en bezuinigingen op de monarchie. Hiermee wil DENK meer gelijkheid en transparantie realiseren.
Koninklijke familie gaat belasting betalen en bezuinigingen op monarchie
DENK vindt dat de koninklijke familie niet langer uitzonderingsposities mag hebben op het gebied van belastingen en eigendom. Door paleizen en landgoederen publiek bezit te maken en te bezuinigen op de monarchie, wil DENK de financiële ongelijkheid en privileges van het koningshuis aanpakken.
“De koninklijke familie gaat belasting betalen, net als iedere Nederlander. Koninklijke paleizen en landgoederen worden publiek bezit. Wij willen bezuinigen op de uitgaven voor de monarchie.”
GroenLinks-PvdA noemt het koningshuis slechts zijdelings in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen voor hervorming, afschaffing of aanpassing van het koningshuis zelf. De enige relevante passage betreft het versterken van het Koninkrijk der Nederlanden als geheel, met nadruk op samenwerking tussen Nederland en de Caribische landen. Er zijn geen standpunten over de monarchie, de rol van de koning, of de financiering van het koningshuis.
Verbeteren samenwerking binnen het Koninkrijk der Nederlanden
GroenLinks-PvdA wil de samenwerking tussen Nederland en de autonome landen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten verbeteren, waarbij alle vier landen als gelijkwaardig worden beschouwd. Dit standpunt richt zich op het functioneren van het Koninkrijk als staatsverband, niet op het koningshuis als instituut.
“Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier gelijkwaardige landen die een lange geschiedenis met elkaar delen. We willen dat Nederland en de autonome landen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten beter met elkaar gaan samenwerken om de belangrijke...”
NSC wil de constitutionele monarchie als staatsvorm behouden, maar vindt het niet meer van deze tijd dat de koning is vrijgesteld van het betalen van inkomstenbelasting. Daarom stelt NSC voor om deze belastingvrijstelling voor de koning uit de Grondwet te schrappen. Hiermee bepleit NSC een meer gelijkwaardige fiscale behandeling van het koningshuis ten opzichte van gewone burgers.
Behoud constitutionele monarchie, afschaffen belastingvrijstelling koning
NSC erkent de waarde van de monarchie als staatsvorm, maar vindt het niet rechtvaardig dat de koning geen inkomstenbelasting betaalt. Door de vrijstelling uit de Grondwet te halen, wil NSC het koningshuis meer in lijn brengen met de fiscale plichten van andere Nederlanders en zo de maatschappelijke legitimiteit versterken.
“We handhaven de constitutionele monarchie als staatsvorm, maar het is niet meer van deze tijd dat de koning vrijgesteld is van het betalen van inkomstenbelasting. Deze vrijstelling in de Grondwet wordt opgeheven.”
De PVV wil het koningshuis financieel meer laten bijdragen aan de samenleving door het belastingplichtig te maken en de overheidsbijdrage aan het koningshuis met 25% te verlagen. Hiermee beoogt de partij meer gelijkheid en minder uitzonderingsposities voor het koningshuis.
Koningshuis belastingplichtig maken en bijdrage verlagen
De PVV vindt dat het koningshuis niet langer een uitzonderingspositie mag hebben op financieel gebied. Door het koningshuis belastingplichtig te maken en de bijdrage te verlagen, wil de partij zorgen voor meer rechtvaardigheid en minder kosten voor de belastingbetaler.
“Koningshuis belastingplichtig en verlaging bijdrage aan Koningshuis met 25%”
Volt wil het koningshuis niet langer een uitzonderingspositie geven op het gebied van belastingen en uitkeringen. Zij vinden dat een niet-gekozen staatshoofd geen aparte status in de maatschappij mag hebben. Volt pleit dus voor gelijke behandeling van het koningshuis op fiscaal en sociaal vlak.
Gelijke fiscale en sociale behandeling koningshuis
Volt vindt dat het koningshuis geen uitzonderingspositie mag hebben als het gaat om het betalen van belastingen en het ontvangen van uitkeringen. Dit standpunt komt voort uit het principe van gelijkheid: een niet-gekozen staatshoofd hoort niet boven de wet of maatschappij te staan. Volt adresseert hiermee het probleem van ongelijke behandeling en privileges voor het koningshuis.
“Koningshuizen mogen niet langer een uitzonderingspositie hebben wanneer het aankomt op het betalen van belastingen en het ontvangen van uitkeringen. Een niet-gekozen staatshoofd mag geen uitzonderingspositie in de maatschappij hebben.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma