Verkiezingsprogramma's 2025 overkolen
D66 noemt "kolen" niet expliciet in het verkiezingsprogramma, maar hun standpunt is duidelijk: ze willen af van fossiele energie, waaronder kolen, en inzetten op een snelle energietransitie naar schone bronnen zoals zon, wind en groene waterstof. Concrete voorstellen zijn het versneld verduurzamen van woningen, het begeleiden van werknemers uit de fossiele industrie naar groene banen, en het investeren in duurzame energie-infrastructuur. D66 kiest voor een scherpe afbouw van fossiele industrieën en stimuleert groene alternatieven, zonder directe verwijzing naar kolencentrales.
Snelle afbouw van fossiele energie, inclusief kolen
D66 wil de uitstoot van de industrie fors omlaag brengen door te kiezen voor vergroening en het afbouwen van fossiele energie, waar kolen onder vallen. Ze richten zich op het begeleiden van werknemers uit de fossiele sector en het stimuleren van groene alternatieven, met als doel een gezonde economie zonder vervuiling.
“Mensen uit de fossiele industrie krijgen begeleiding naar werk in de energietransitie.”
“Van fossiele naar groene industrie”
“De industrie veroorzaakt een groot deel van de uitstoot in Nederland. Dat moet omlaag. D66 kiest daarom scherp: wie kan vergroenen met een houdbaar verdienmodel, moet dat ook doen.”
“Geen fossiele subsidies”
Investeren in duurzame energiebronnen als alternatief voor kolen
D66 zet vol in op duurzame energiebronnen als alternatief voor fossiele energie zoals kolen. Ze investeren in wind op zee, zonnepanelen, en groene waterstof, en willen het elektriciteitsnet uitbreiden om deze transitie mogelijk te maken.
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van onze schone energie.”
“Onze energie moet voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en beschikbaar zijn. En D66 wil voor onze energie niet meer afhankelijk zijn van foute regimes. Daarom kiezen we voor een slimme mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen.”
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
Forum voor Democratie (FVD) wil het gebruik van kolen als energiebron behouden en zelfs uitbreiden door gesloten kolencentrales te heropenen. Zij verwerpen het uitfaseren van fossiele brandstoffen, zien kolen als essentieel voor betaalbare en betrouwbare energie, en willen klimaatbeleid en CO₂-doelen volledig schrappen.
Heropenen en investeren in kolencentrales
FVD pleit voor het heropenen van moderne kolencentrales die door eerdere kabinetten zijn gesloten, als onderdeel van hun streven naar goedkope, stabiele en betrouwbare energievoorziening. Zij zien geen reden om kolen uit te faseren en beschouwen het sluiten van kolencentrales als een oorzaak van hogere energieprijzen en een instabiel stroomnet.
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“Door gaswinning in Groningen te hervatten met eerlijke compensatie voor omwonenden en gelijktijdig te investeren in kolencentrales en moderne kernenergie, zoals thorium, zorgen we voor stabiele, goedkope stroom voor de komende generaties.”
“We heropenen de gesloten kolencentrales en zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie.”
Stoppen met uitfaseren van fossiele brandstoffen, inclusief kolen
FVD verwerpt het idee dat het gebruik van kolen en andere fossiele brandstoffen moet worden afgebouwd. Zij zien deze bronnen als de basis van welvaart en willen alle klimaatmaatregelen die het gebruik van kolen beperken, terugdraaien.
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren.”
“Deze bronnen zijn ruim voorradig en hebben de basis gelegd voor onze moderne welvaart. Forum voor Democratie verwerpt de mythe van een klimaatcrisis en ziet geen enkele reden om afstand te nemen van deze natuurlijke energiebronnen.”
De SGP wil de import van kolen (en andere fossiele brandstoffen) sterk verminderen om de energievoorziening te verduurzamen en Nederland minder afhankelijk te maken van onbetrouwbare regio’s. Ze pleiten voor een brede, betrouwbare energiemix met meer inzet op alternatieve energiebronnen zoals kernenergie, en benadrukken het belang van leveringszekerheid en betaalbaarheid tijdens de transitie weg van kolen.
Import van kolen sterk verminderen
De SGP ziet het verminderen van de import van kolen als essentieel voor zowel verduurzaming als geopolitieke onafhankelijkheid. Ze willen dat Nederland zoveel mogelijk overstapt op eigen, duurzame energiebronnen en alternatieven voor kolen ontwikkelt, met behoud van leveringszekerheid.
“Eerst en vooral door energiebronnen in eigen land: wind, zon, kernenergie, warmte in bodem, water en lucht, restwarmte en getijdenenergie. Innovatie is hiervoor cruciaal. Dit helpt ook om minder afhankelijk te worden van dure import van olie, kolen en vloeibaar gas (lng) uit regio’s waar je geopolitiek gezien niet afhankelijk van wilt zijn.”
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd.”
Brede energiemix als alternatief voor kolen
De SGP wil niet inzetten op één enkele energiebron, maar pleit voor een brede en evenwichtige energiemix om de betrouwbaarheid en leveringszekerheid te waarborgen tijdens het afbouwen van kolen en andere fossiele brandstoffen.
“We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“Om de leveringszekerheid te borgen is een capaciteitsmechanisme nodig in de vorm van vergoedingen voor bijvoorbeeld gascentrales om beschikbaar te blijven voor de momenten dat er een tekort aan stroom ontstaat.”
BBB wil de sluiting van kolencentrales per 2030 intrekken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien. De partij kiest voor een pragmatische benadering waarbij kolencentrales openblijven totdat er betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn, en verzet zich tegen overhaaste nationale maatregelen die verder gaan dan Europese afspraken.
Sluiting kolencentrales per 2030 intrekken
BBB vindt het onrealistisch om kolencentrales te sluiten zolang andere Europese landen minder efficiënte centrales openhouden. Zij willen pas stoppen met kolen als er echte, betaalbare alternatieven zijn, en benadrukken het belang van leveringszekerheid en een gelijk speelveld binnen Europa.
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
“Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO2 heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“Geen onrealistische uitfasering fossiel. We stoppen pas met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.”
BIJ1 noemt "kolen" niet expliciet in het verkiezingsprogramma, maar hun standpunt over fossiele brandstoffen is duidelijk: ze willen een snelle en rechtvaardige afbouw van alle fossiele energie, waaronder kolen. De partij pleit voor publieke controle over de energievoorziening, onteigening van vervuilende bedrijven, en herbestemming van middelen voor publieke klimaatprojecten. Hun visie is gericht op een radicale energietransitie die sociaal rechtvaardig is voor arbeiders en getroffen gemeenschappen.
Fossiele energie afbouwen en publieke controle
BIJ1 wil de Nederlandse energievoorziening volledig in publieke handen brengen en fossiele brandstoffen, waaronder kolen, versneld uitfaseren. Ze koppelen dit aan sociale rechtvaardigheid door arbeiders uit de fossiele sector voorrang te geven op nieuw werk en door onteigening van vervuilende bedrijven. Het doel is een rechtvaardige energietransitie waarbij de lasten niet op arbeiders of kwetsbare groepen terechtkomen.
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
“Vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten worden onteigend. Hun kapitaal, machines en infrastructuur worden ingezet voor publieke klimaatprojecten.”
“Arbeiders uit fossiele sectoren krijgen voorrang op gegarandeerd werk in de publieke klimaatprojecten. Scholing, loondoorbetaling en cao-gelijke arbeidsvoorwaarden zijn gegarandeerd.”
De ChristenUnie wil kolencentrales volledig uitfaseren als onderdeel van de energietransitie naar een duurzame energievoorziening. Zij pleiten voor een energiemix gebaseerd op wind, zon en kernenergie, waarbij kolen en gas verdwijnen uit het systeem. Het uitfaseren van kolencentrales is een expliciet en concreet onderdeel van hun klimaatbeleid.
Kolencentrales volledig uitfaseren
De ChristenUnie kiest ervoor om kolencentrales uit te faseren om de CO2-uitstoot structureel te verminderen en de energiemix te verduurzamen. Dit is onderdeel van hun streven naar een schone, toekomstbestendige energievoorziening, waarbij fossiele brandstoffen zoals kolen geen rol meer spelen. De partij ziet kernenergie en hernieuwbare bronnen als de vervangers van kolen en gas.
“We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit...”
“We faseren de gas- en kolencentrales uit...”
Volt wil het gebruik van steenkool in Nederland versneld afbouwen en uiterlijk in 2035 volledig stoppen. Ze eisen een transitieplan van de industrie, geven geen nieuwe vergunningen voor kolenmijnen, en willen bestaande kolen- en gascentrales snel sluiten en vervangen door schonere alternatieven zoals kernenergie.
Snel afbouwen en stoppen met steenkoolgebruik
Volt streeft naar een snelle en volledige beëindiging van het gebruik van steenkool, zowel in de industrie als in de energieopwekking. Ze willen dat de industrie uiterlijk in 2035 volledig van steenkool af is, eisen hiervoor een concreet transitieplan, en geven geen nieuwe vergunningen meer voor kolenmijnen. Dit beleid is gericht op het versnellen van de energietransitie en het behalen van klimaatdoelen.
“Het gebruik van steenkool wordt snel afgebouwd en uiteindelijk helemaal gestopt. Dit doen we door een transitieplan te eisen van alle industrie die gebruikmaakt van steenkool zodat we volledig van steenkool af zijn in 2035. Dit transitieplan moet in 2030 klaarliggen.”
“Er worden geen nieuwe vergunningen meer afgegeven voor olie- en gasboringen en het openen van nieuwe kolenmijnen.”
Sluiten en vervangen van kolencentrales
Volt wil bestaande kolen- en gascentrales zo snel mogelijk sluiten en vervangen door schonere alternatieven, met name kleine modulaire kernreactoren (SMRs) waar mogelijk. Dit moet zorgen voor een betrouwbare energievoorziening zonder extra ruimtebeslag en met hergebruik van bestaande infrastructuur.
“Volt zorgt voor voldoende betrouwbare vervanging van kolen- en gascentrales zodat we deze snel kunnen sluiten. Waar nu kolen- en gascentrales staan, dienen die waar mogelijk te worden vervangen door SMRs van vergelijkbare capaciteit. Dit vraagt hetzelfde grondoppervlak en de bestaande aansluiting op het hoogspanningsnet kan worden hergebruikt.”
Het CDA wil stoppen met het gebruik van kolen voor elektriciteitsopwekking en ziet een rol voor de locaties van voormalige kolencentrales in de energietransitie. Ze pleiten voor het benutten van deze locaties voor andere vormen van schone energie en willen dat in 2030 minimaal één elektriciteitscentrale geen kolen meer verbrandt. De partij kiest voor een pragmatische energiemix zonder opties uit te sluiten, maar kolen verdwijnen uit het beleid.
Stoppen met kolenverbranding voor elektriciteit
Het CDA wil dat elektriciteitscentrales uiterlijk in 2030 stoppen met het verbranden van kolen. Dit is onderdeel van hun streven naar een CO₂-vrije energievoorziening en het realiseren van klimaatdoelen. Het stoppen met kolen wordt gezien als een noodzakelijke stap richting verduurzaming van de energievoorziening.
“We benutten daarvoor de locatie van minimaal één elektriciteitscentrale die in 2030 geen kolen meer verbrandt.”
Herbestemmen locaties van kolencentrales voor schone energie
De partij ziet kansen om de bestaande infrastructuur van kolencentrales te gebruiken voor andere, schone vormen van energieopwekking. Dit draagt bij aan leveringszekerheid en een soepele energietransitie.
“We stimuleren de ombouw van bestaande gascentrales en benutten locaties van kolencentrales voor andere vormen van schone energie.”
GroenLinks-PvdA verwijst naar "kolen" uitsluitend in de context van het begeleiden van werknemers uit de fossiele sector naar duurzame banen, met het "kolenfonds" als voorbeeld voor omscholing en inkomensbehoud. Er zijn geen concrete beleidsvoorstellen over het sluiten van kolencentrales of het gebruik van kolen als energiebron; de focus ligt op een rechtvaardige transitie voor werknemers.
Omscholing en inkomensbehoud naar voorbeeld kolenfonds
GroenLinks-PvdA wil dat werknemers die hun baan verliezen door het afbouwen van fossiele industrie, zoals de kolensector, met behoud van inkomen worden begeleid naar duurzame banen. Het "kolenfonds" wordt expliciet genoemd als voorbeeld van hoe omscholing en ondersteuning geregeld moet worden, zodat werknemers niet de dupe worden van klimaatbeleid.
“Werknemers die een fossiele baan verliezen worden met behoud van inkomen begeleid naar een duurzame baan – zo nodig inclusief omscholing – naar het voorbeeld van het kolenfonds. Zo worden werknemers niet de dupe van klimaatbeleid én werven we de hoognodige arbeidskrachten voor de klimaattransitie.”
“inclusief omscholing – naar het voorbeeld van het kolenfonds. Zo worden werknemers niet de dupe van klimaatbeleid én werven we de hoognodige arbeidskrachten voor de klimaattransitie.”
JA21 wil kolencentrales openhouden als onderdeel van een betrouwbare en betaalbare energievoorziening zolang kernenergie nog geen volwaardig alternatief is. Ze pleiten expliciet tegen het sluiten van kolencentrales en zien deze als noodzakelijk voor leveringszekerheid, vooral wanneer wind- en zonne-energie tekortschieten.
Kolencentrales openhouden voor leveringszekerheid
JA21 vindt dat kolencentrales niet gesloten moeten worden zolang kernenergie nog niet volledig kan voorzien in de energiebehoefte. Dit is volgens hen essentieel om de betrouwbaarheid van het energienet te waarborgen en om bedrijven en gezinnen niet te benadelen door hoge kosten of onzekerheid. Kolencentrales moeten paraat staan om bij te springen als hernieuwbare bronnen tekortschieten.
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Leveringszekerheid garanderen door in te zetten op een capaciteitsmechanisme, waardoor gas- en kolencentrales klaar kunnen staan om bij te springen als zonne- en windenergie onvoldoende stroom opleveren.”
De PVV wil de bestaande kolen- en gascentrales openhouden en verzet zich tegen het sluiten ervan in het kader van klimaatbeleid. Hun focus ligt op leveringszekerheid en betaalbare energie, waarbij zij geen prioriteit geven aan CO2-reductie of de energietransitie.
Kolen- en gascentrales openhouden
De PVV ziet kolen- en gascentrales als essentieel voor een stabiele en betaalbare energievoorziening. Zij verwerpen het sluiten van deze centrales vanwege klimaatdoelen en willen juist inzetten op leveringszekerheid, waarbij weersafhankelijke energiebronnen als wind en zon worden afgewezen.
BVNL wil kolencentrales openhouden zolang er geen stabiele alternatieven zijn, om de energievoorziening en betaalbaarheid te waarborgen. Zij verwerpen het sluiten van kolencentrales uit klimaatmotieven zolang alternatieven ontbreken, en richten zich op technische en economische haalbaarheid boven ideologie.
Kolencentrales openhouden tot stabiele alternatieven
BVNL ziet kolencentrales als noodzakelijk voor de energiezekerheid zolang er geen betrouwbare alternatieven zijn. Het sluiten van deze centrales wordt als onverantwoord beschouwd zolang de leveringszekerheid en betaalbaarheid van energie niet gegarandeerd zijn door andere bronnen.
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
DENK wil dat Nederland stopt met het gebruik van kolencentrales en volledig overstapt op duurzame energie. Het sluiten van kolencentrales is een expliciet onderdeel van hun beleid om de energietransitie te versnellen en klimaatdoelen te halen.
Kolencentrales sluiten voor duurzame energie
DENK ziet het uitfaseren van kolencentrales als noodzakelijk om de energietransitie te realiseren en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Door te investeren in zonne- en windenergie en het sluiten van kolencentrales, wil DENK bijdragen aan een klimaatneutraal Nederland.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales worden gesloten.”
De Partij voor de Dieren wil dat alle kolencentrales in Nederland zo snel mogelijk sluiten en verzet zich tegen het ombouwen van deze centrales tot biomassacentrales. Hun visie is dat het gebruik van kolen als energiebron onverenigbaar is met een leefbare planeet en een rechtvaardige energietransitie.
Kolencentrales zo snel mogelijk sluiten
De PvdD vindt dat kolencentrales een grote bron van vervuiling zijn en wil deze daarom zo snel mogelijk sluiten, zonder dat ze worden omgebouwd tot biomassacentrales. Dit standpunt is onderdeel van hun bredere beleid om fossiele brandstoffen versneld uit te faseren en de energietransitie te versnellen.
“De kolencentrales sluiten zo snel mogelijk en worden niet omgebouwd tot biomassacentrales.”
De SP noemt "kolen" uitsluitend in de context van het sociaal opvangen van werknemers bij het sluiten van vervuilende industrieën. Hun belangrijkste voorstel is het oprichten van een werknemersfonds voor omscholing en financiële overbrugging, gebaseerd op het model van het kolenfonds. De partij ziet het beschermen van bestaanszekerheid als essentieel bij de transitie naar een duurzame industrie.
Werknemersfonds naar voorbeeld van kolenfonds
De SP wil dat werknemers die hun baan verliezen door de verduurzaming van de industrie niet aan de kant komen te staan. Daarom stellen ze een fonds voor dat omscholing en financiële overbrugging biedt, geïnspireerd op het kolenfonds dat werd gebruikt bij het sluiten van kolenmijnen. Dit moet zorgen voor sociale rechtvaardigheid tijdens de energietransitie.
“Voor bedrijven die moeten sluiten richten we een werknemersfonds op dat zorgt voor omscholing en financiële overbrugging, zodat niemand aan de kant komt te staan. Dit doen we volgens het model van het kolenfonds.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma