Forum voor Democratie (FVD) ontkent het bestaan van een klimaatcrisis en ziet klimaatverandering als een natuurlijk fenomeen waarvoor geen ingrijpend beleid nodig is. De partij wil al het bestaande klimaatbeleid, inclusief CO2-reductiedoelen, de Klimaatwet en het Parijsakkoord, volledig schrappen en inzetten op adaptatie (zoals dijkenbouw) in plaats van mitigatie. FVD pleit voor het gebruik van fossiele brandstoffen, het heropenen van kolen- en gascentrales, en het stoppen van subsidies voor duurzame energie.
FVD stelt dat klimaatverandering geen crisis is en dat huidig beleid onnodig, ineffectief en schadelijk is voor de economie. Ze willen alle klimaatmaatregelen, wetten en internationale verdragen beëindigen, en CO2-reductie als beleidsdoel loslaten.
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren. Daarom stoppen we met de kostbare klimaatplannen. We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“De klimaatdiscussie heeft het energievraagstuk volledig uit balans gebracht... Bovendien ontbreekt iedere noodzaak voor dit beleid. Klimaatverandering is van alle tijden.”
“Forum voor Democratie verwerpt de mythe van een klimaatcrisis en ziet geen enkele reden om afstand te nemen van deze natuurlijke energiebronnen.”
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We laten CO2-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We schaffen alle klimaatregels, zodat energie weer betaalbaar en betrouwbaar wordt.”
In plaats van CO2-reductie en energietransitie wil FVD zich richten op aanpassing aan klimaatverandering via traditionele Nederlandse methoden zoals dijkenbouw en kustbescherming.
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
“In plaats van onrealistische CO2-doelen richten we ons op slimme oplossingen voor eventuele klimaatverandering zoals dijkenbouw en kustbescherming, waar Nederland wereldwijd in uitblinkt.”
FVD wil alle subsidies voor wind- en zonne-energie stopzetten, bestaande windparken ontmantelen, en geen nieuwe duurzame energieprojecten meer toestaan.
“De miljarden aan subsidies voor windmolens, zonnepanelen en elektrische installaties hebben ons energienet instabiel gemaakt en afhankelijk van weersomstandigheden.”
“We plaatsen geen nieuwe windmolens op zee en ontmantelen bestaande windparken, zodat de natuur en de visserij niet verder worden geschaad.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur. Elke vorm van subsidie op de aanleg van zonnepanelen op daken wordt ingetrokken.”
FVD wil fossiele brandstoffen blijven gebruiken, kolen- en gascentrales heropenen, gaswinning uitbreiden en het aardgasverbod opheffen.
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We breiden de gaswinning in de Noordzee uit en beginnen met gaswinning op de Waddenzee.”
“We zoeken actief naar nieuwe gas- en olievelden op land en zee, zodat we onze energiezekerheid op lange termijn veiligstellen.”
“We heffen het aardgasverbod voor nieuwbouw op, zodat huishoudens betaalbaar en betrouwbaar kunnen verwarmen.”
FVD wil de energiesector nationaliseren en de financiële lasten van klimaatbeleid teruggeven aan burgers.
“We nationaliseren de energiesector, zodat winsten in Nederland blijven, blackouts kunnen worden voorkomen en kosten voor de gebruiker omlaag kunnen.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
FVD ziet kernenergie als enige toekomstbestendige alternatief voor betrouwbare energievoorziening.
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
BIJ1 ziet klimaatverandering als een urgente crisis die voortkomt uit kapitalisme, kolonialisme en racisme, en pleit voor radicale klimaatrechtvaardigheid waarbij de grootste vervuilers betalen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het wettelijk vastleggen van netto-nul uitstoot in 2030, het onteigenen van fossiele bedrijven, het beëindigen van fossiele subsidies, en het publiek maken van de energietransitie. BIJ1 koppelt klimaatbeleid expliciet aan sociale rechtvaardigheid, internationale verantwoordelijkheid en het bestrijden van klimaatracisme.
BIJ1 wil dat Nederland in 2030 wettelijk bindend netto-nul uitstoot bereikt (scope 1, 2 én 3), met de nadruk op het aanpakken van de grootste vervuilers en het voorkomen dat de kosten bij burgers terechtkomen. Dit is een van de meest ambitieuze doelen in het Nederlandse politieke landschap.
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
BIJ1 wil fossiele bedrijven onteigenen en hun middelen inzetten voor publieke doelen, waarbij de energietransitie volledig in publieke handen komt en arbeiders voorrang krijgen op nieuw werk. Dit breekt radicaal met marktdenken en plaatst de energietransitie onder democratische controle.
“Vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten worden onteigend. Hun kapitaal, machines en infrastructuur worden ingezet voor publieke doelen.”
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
BIJ1 wil alle subsidies op fossiele brandstoffen en biomassacentrales zo snel mogelijk beëindigen, geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, en de import en productie van fossiele brandstoffen afbouwen met oog voor werknemers.
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet. Er komen geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, op land en op zee. De huidige olie- en gasproductie moet worden afgebouwd, waarbij rechtvaardige oplossingen voor de werknemers voorop staan.”
“We stoppen de import van gas, en vloeibaar...”
BIJ1 koppelt klimaatverandering aan sociale ongelijkheid, kolonialisme en racisme, en stelt dat klimaatrechtvaardigheid betekent dat de grootste vervuilers betalen en dat Nederland verantwoordelijkheid neemt voor zijn historische rol.
“Het feit dat dit niet gebeurt, omdat de gevolgen minder voelbaar zijn in de westerse wereld, noemen we klimaatracisme. Voor klimaatrechtvaardigheid strijden, gaat voor ons dan ook altijd gepaard met het bestrijden van klimaatracisme.”
“Nederland neemt als 1e westerse land de verantwoordelijkheid voor ons grote aandeel in het veroorzaken van de klimaatcrisis en neemt in VN-verband het voortouw.”
BIJ1 wil bestuurders van bedrijven die bewust ernstige klimaatschade veroorzaken hoofdelijk strafrechtelijk vervolgen en ecocide strafbaar stellen.
“Er komt sterk aangescherpte wetgeving om de verantwoordelijken voor grootschalige vervuiling - en andere misdaden die de volksgezondheid schaden - hoofdelijk strafrechtelijk te kunnen vervolgen.”
“Ecocide wordt strafbaar en er komt een reclame- en sponsorverbod voor de fossiele industrie en vliegmaatschappijen.”
BIJ1 wil een algeheel verbod op import, handel en doorvoer van producten die leiden tot ontbossing, en beëindigt diplomatieke steun aan fossiele projecten. Nederland moet internationaal het voortouw nemen in klimaatrechtvaardigheid.
“Er komt een algeheel verbod op de import, handel en doorvoer van producten die leiden tot ontbossing. Hierbij wordt kritisch gekeken naar het aanplanten van compensatiebossen als schijnoplossing.”
“Diplomatieke steun aan projecten die te maken hebben met (het produceren van) fossiele brandstoffen wordt beëindigd.”
BIJ1 wil dat de overheid alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar aanpakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen, volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams.
“De staat voert een nationaal isolatieoffensief uit waarbij alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar worden aangepakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.”
BIJ1 wil dat alle militaire uitstoot, inclusief indirecte uitstoot, wordt meegeteld in klimaatdoelstellingen en verzet zich tegen het opofferen van klimaatambities voor militarisering.
“Alle militaire uitstoot moet voorts structureel worden meegeteld in uitstootanalyses; hier valt ook indirecte (scope 3) uitstoot onder, zoals de uitstoot die vrijkomt bij de inzet van geëxporteerde wapens.”
“We verzetten ons sterk tegen deze gevaarlijke bagatellisering van de klimaatcrisis en de agressieve militarisering.”
BVNL erkent klimaatverandering niet als urgent probleem en verwerpt het huidige klimaatbeleid, dat zij als zinloos en schadelijk bestempelen. De partij wil stoppen met internationale klimaatafspraken, subsidies en verplichtingen, en kiest voor betaalbare energie via kernenergie en aardgas, waarbij technische en financiële haalbaarheid leidend zijn. BVNL pleit voor adaptatie waar nodig, maar verzet zich tegen windmolens, zonneparken op land, en het verplicht verduurzamen van woningen.
BVNL ziet het huidige klimaatbeleid als ineffectief en schadelijk voor economie en samenleving. Zij willen alle internationale en nationale verplichtingen en fondsen beëindigen, en richten zich alleen op maatregelen die aantoonbaar werken en betaalbaar zijn.
“Stoppen met zinloos klimaatbeleid en waar nodig inzetten op adaptatie.”
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS.”
“Het klimaatfonds van € 35 miljard wordt ontmanteld.”
“Nederland doet niet meer mee aan de Green Deal. De Green Deal is een gevaarlijke ideologie die slechts leidt tot voedseltekorten, armoede, afhankelijkheid en werkeloosheid.”
BVNL is tegen het verplicht stellen van verduurzamingsmaatregelen en het subsidiëren van duurzame energie. Zij vinden dat verduurzaming een vrije keuze moet zijn en dat alleen technisch en financieel rendabele oplossingen tellen.
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
“Subsidies worden zoveel mogelijk gestopt.”
“Huiseigenaren mogen bij aankoop van een huis nooit worden verplicht om extra maatregelen voor verduurzaming te nemen.”
BVNL verzet zich tegen windmolens en zonneparken op land en zee, omdat zij deze als inefficiënt, landschapsvervuilend en niet rendabel beschouwen.
BVNL wil inzetten op kernenergie en aardgas als stabiele, betaalbare energiebronnen, en ziet deze als essentieel voor energiezekerheid en economische groei.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
BVNL verwerpt CCS als ineffectief en te duur, en wil deze techniek verbieden.
“CCS (Carbon Capture and Storage) wordt verboden. Deze techniek levert niets op en kost heel erg veel geld.”
JA21 erkent klimaatverandering, maar verwerpt huidige klimaatdoelstellingen als onrealistisch en kiest voor een pragmatische, nationale koers gericht op betaalbaarheid, leveringszekerheid en technologische innovatie. De partij zet in op kernenergie, behoud van fossiele brandstoffen zolang nodig, en klimaatadaptatie (bescherming tegen gevolgen van klimaatverandering) in plaats van het sturen van het wereldwijde klimaat. Nationale zeggenschap, het vermijden van extra nationale klimaatheffingen, en het beperken van kosten en symboolpolitiek staan centraal.
JA21 vindt dat Nederland zich vooral moet aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering, in plaats van te proberen het wereldwijde klimaat te beïnvloeden. De partij wil investeren in waterbeheer, dijken en infrastructuur om de samenleving weerbaar te maken, en ziet klimaatadaptatie als pragmatischer en effectiever dan dure mitigatiemaatregelen.
“In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Dat betekent gerichte investeringen in waterbeheer en dijken, een energievoorziening die betaalbaar én betrouwbaar is, en technologische innovaties die Nederland weerbaar maken.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
JA21 beschouwt kernenergie als de structurele oplossing voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem en wil fossiele brandstoffen pas afbouwen als er volwaardige alternatieven zijn. De partij verwerpt het versneld sluiten van kolen- en gascentrales en wil geen nationale klimaatheffingen bovenop Europese regels.
“Wij kiezen daarom voor kernenergie, strategisch omgaan met fossiele brandstoffen en betaalbaarheid.”
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
JA21 stelt betaalbaarheid en nationale controle boven internationale of ideologische klimaatdoelen. De partij wil geen belastingen of regelgeving die Nederlanders tot een duurzamere levensstijl dwingen, en verzet zich tegen "symboolpolitiek" en torenhoge kosten.
“Het Nederlandse energie- en klimaatbeleid moet gebaseerd zijn op betrouwbaarheid en betaalbaarheid.”
“Energiesoevereiniteit; nationale zeggenschap over de energiemix. Niet Brussel, maar Nederland bepaalt zelf hoe we energie opwekken.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
“Zo beschermen we onze samenleving en onze welvaart, zonder ons land op te zadelen met torenhoge kosten en symboolpolitiek.”
JA21 ondersteunt duurzame initiatieven uitsluitend als deze economisch rendabel zijn en wil geen subsidies of verplichtingen zonder aantoonbare baten.
De SP erkent klimaatverandering als een urgente crisis veroorzaakt door het kapitalisme en pleit voor een radicale, sociale aanpak die klimaatrechtvaardigheid en bestaanszekerheid centraal stelt. Hun beleid richt zich op publieke regie, het stoppen van fossiele subsidies, collectieve verduurzaming van woningen, en een eerlijke verdeling van lasten en baten. De partij wil klimaatneutraliteit in 2040 bereiken door structurele systeemverandering, waarbij de werkende klasse niet de rekening betaalt.
De SP wil verder gaan dan bestaande klimaatdoelen en streeft naar een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving in 2040. Ze zien het kapitalisme als de kern van de klimaatcrisis en pleiten voor radicale ingrepen en publieke regie om de veiligheid van toekomstige generaties te waarborgen.
“Ons doel is daarom om in 2040 een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving te realiseren.”
“Een crisis die in zijn kern veroorzaakt wordt door het kapitalisme. Want zolang winst boven alles gaat, blijft het kapitalisme de bron van deze crisis en moeten we het kapitalisme dus terugdringen om ons klimaat en onze toekomst te redden.”
De SP wil zo snel mogelijk stoppen met fossiele subsidies aan grote bedrijven en het bespaarde geld inzetten voor vergroening en lagere energierekeningen. Publieke investeringen moeten gericht zijn op echte verduurzaming, niet op tijdelijke lapmiddelen zoals CO₂-opslag.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
“Het grootschalig opslaan van CO₂ onder de grond is geen structurele oplossing, maar een tijdelijke lapmiddel voor bedrijven die hun vervuiling willen uitstellen. Wij kiezen ervoor om gemeenschapsgeld niet langer te verspillen aan uitstelgedrag, maar te investeren in de echte, duurzame transitie.”
De SP wil collectieve verduurzaming van woningen, met publieke financiering en democratische zeggenschap, zodat iedereen profiteert en niet alleen wie het kan betalen. Ze pleiten voor een Nationaal Isolatie Programma, automatische huurverlaging bij slechte energielabels, en zonnepanelen op alle geschikte daken.
“Wij pakken 1,5 miljoen slecht geïsoleerde huur en koopwoningen aan voor 2030 met een Nationaal Isolatie Programma.”
“Iedereen verdient een comfortabel, energiezuinig huis tegen een eerlijke prijs. Daarom zorgen wij ervoor dat huurders in woningen met een slecht energielabel (E, F of G) automatisch minder huur gaan betalen zolang de woning nog niet is verduurzaamd.”
“Wij verlagen de energierekening van huishoudens door zonnepanelen op alle geschikte daken te leggen. Dit moet publiek gefinancierd en georganiseerd worden.”
De SP wil dat klimaatbeleid niet leidt tot tweedeling of hogere lasten voor de werkende klasse. Ze voeren een klimaatrechtvaardigheidstoets in en verlagen de energiebelasting voor huishoudens, terwijl grootverbruikers meer gaan betalen.
“Tweedeling door klimaatbeleid staan wij niet toe. Daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets. Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten.”
“We verlagen de energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven en verhogen deze voor grootverbruikers. Mensen met een laag inkomen houden tot wel honderd euro per jaar extra over.”
De SP wil een duurzame industrie die bijdraagt aan klimaatdoelen en goede banen biedt. Voor werknemers van bedrijven die moeten sluiten, komt er een fonds voor omscholing en financiële overbrugging.
“Wij zetten ons in voor een duurzame en toekomstbestendige industrie die bijdraagt aan klimaatdoelen en goede banen. Voor bedrijven die moeten sluiten richten we een werknemersfonds op dat zorgt voor omscholing en financiële overbrugging, zodat niemand aan de kant komt te staan.”
De SP investeert in klimaatadaptatie zoals sterke dijken, meer groen in steden en gezonde waterhuishouding om bescherming te bieden tegen hitte, droogte en overstromingen. Ze willen een landelijke groennorm en voor elke Nederlander een boom planten.
“We bereiden Nederland voor op extremer weer door te investeren in klimaatadaptatie. Dat betekent bescherming tegen hitte, droogte en overstromingen. Met sterke dijken, meer groen in steden en een gezond waterbeheer.”
“Daarom planten we een boom voor iedere inwoner en voeren we een landelijke groennorm in, als onderdeel van een groots 25jarenplan om elke wijk in Nederland groener en leefbaarder te maken.”
De SP wil dat klimaatrechtvaardigheid centraal staat in Europese samenwerking en pleit voor een sociale Green Deal. Ook internationaal willen ze zich maximaal inspannen om klimaatschade en afhankelijkheid van fossiele regimes te voorkomen.
“We zetten ons in voor een échte sociale Green Deal waarin klimaatrechtvaardigheid centraal staat en mensen via democratische zeggenschap weer grip krijgen op de toekomst van hun land.”
“Door nationaal en internationaal ons maximaal in te spannen voor klimaatrechtvaardigheid kunnen we veel van deze schade en verminderde inkomsten voorkomen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt klimaatverandering als een acute, door politieke keuzes veroorzaakte crisis die een radicale koerswijziging vereist. Hun belangrijkste voorstellen zijn het wettelijk vastleggen van forse investeringen (5% BBP) in klimaatmaatregelen, het versneld afbouwen van de fossiele sector, het aanscherpen van klimaatdoelen naar maximaal 1,5 graad opwarming, en het invoeren van een nationale CO2-heffing en -budget. De partij pleit voor een rechtvaardige, ecocentrische aanpak waarbij grote vervuilers en financiële instellingen de zwaarste lasten dragen en duurzame keuzes voor burgers makkelijker worden gemaakt.
PvdD wil wettelijk vastleggen dat 5% van het BBP naar de bestrijding van klimaatverandering gaat en het nationale klimaatdoel aanscherpen om de opwarming tot 1,5 graad te beperken. Ze stellen een nationaal CO2-budget centraal en willen Nederland zo snel mogelijk klimaatneutraal maken, met 2030 als uitgangspunt.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat. Er zijn forse maatregelen nodig voor een samenhangende aanpak van de klimaatverandering en natuurverlies.”
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden.”
“Een nationaal CO2-budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
De partij wil de fossiele sector systematisch afbouwen via financiële restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen, en fossiele reclame wordt verboden.
“We bouwen de fossiele sector systematisch af met financiële (krediet)restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Nederlandse banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.”
“Na succesvol ingestelde lokale verboden, verbieden we ook landelijk reclames die schadelijk zijn voor het klimaat.”
PvdD wil dat grote vervuilers en financiële instellingen een klimaatplicht krijgen en een overtuigend klimaatplan moeten maken. De nationale CO2-heffing wordt verhoogd en uitgebreid naar alle broeikasgassen en sectoren.
“De grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht. Dit betekent dat zij een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.”
“De nationale CO2-heffing wordt verhoogd en uitgebreid naar alle broeikasgassen en sectoren om ervoor te zorgen dat CO2-uitstoot voldoende en snel genoeg daalt.”
De partij wil een rechtvaardige transitie waarbij mensen met een laag inkomen makkelijker duurzame keuzes kunnen maken, onder andere via klimaatsubsidies en een klimaatbelasting op grote vermogens.
“We voeren een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens, op basis van de Groene Belastinggids. We maken het mensen met een laag inkomen makkelijker om duurzame keuzes te maken. Hiermee zetten we in op een rechtvaardige transitie naar een gezonde samenleving.”
“Gedrag van consumenten wordt een kernonderdeel van het klimaatbeleid. Duurzame keuzes worden makkelijker, aantrekkelijker en goedkoper. In de winkel, bij het vervoer en bij beslissingen thuis.”
PvdD verwerpt technologische schijnoplossingen zoals CCS en kernenergie, omdat deze volgens hen de transitie vertragen en toekomstige generaties met problemen opzadelen.
“Het afvangen en opslaan van broeikasgassen (carbon capture and storage, CCS) stimuleert bedrijven door te gaan met vervuiling. We stoppen met het subsidiëren van CCS.”
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten. Kerncentrales komen te laat – de bouw duurt jaren terwijl de klimaatcrisis nu actie vergt.”
De partij erkent dat de klimaatcrisis vooral landen treft die het minst vervuilen en wil dat Nederland een eerlijke bijdrage levert aan mondiale klimaatfinanciering en herstelmaatregelen.
“De klimaatcrisis treft vooral de landen die het minst vervuilen. Nederland betaalt een eerlijke bijdrage aan de mondiale klimaatfinanciering voor het terugdringen van uitstoot en draagt bij aan klimaatherstelmaatregelen.”
“Nederland betaalt in het kader van klimaatrechtvaardigheid een eerlijk deel aan klimaatfinanciering, boven op het ontwikkelingsbudget. We voeren daarnaast een schade- en herstelheffing in voor fossiele bedrijven.”
Volt beschouwt het tegengaan van klimaatverandering als topprioriteit en wil dat Nederland en de EU in 2040 klimaatneutraal zijn, met harde wettelijke doelen en een eerlijke verdeling van lasten. De partij pleit voor ambitieuze CO₂-reductie, een einde aan fossiele energie, en investeringen in klimaatadaptatie en sociale rechtvaardigheid. Volt koppelt klimaatbeleid aan concrete maatregelen zoals CO₂-beprijzing, klimaatfondsen, en het meenemen van klimaatschade in overheidsbeslissingen.
Volt wil een harde wettelijke norm voor klimaatneutraliteit in 2040, inclusief een 100% netto CO₂-reductie en het meenemen van geïmporteerde emissies. Dit moet zorgen voor duidelijkheid, ambitie en verantwoordelijkheid richting burgers en bedrijven.
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
“We rekenen de vervuiling van geïmporteerde producten mee in onze nationale klimaatdoelen, zoals Zweden ook al doet.”
Volt benadrukt dat klimaatbeleid eerlijk moet zijn, met aandacht voor sociale rechtvaardigheid en het principe dat de vervuiler betaalt. Kosten en baten worden eerlijk verdeeld, ook over generaties.
“Nieuw klimaatbeleid dat invloed heeft op de portemonnee moet getoetst worden op het eerlijk verdelen van de lasten. Ook moet er gekeken worden naar de kosten voor de volgende generaties van het lenen van geld voor fondsen: dit wordt voorkomen door de vervuiler nu te laten betalen.”
“We nemen de gevolgen van klimaatverandering mee in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten en houden daarbij rekening met klimaatrechtvaardigheid.”
Volt wil een gecoördineerde Europese aanpak, hogere EU-doelen en gezamenlijke fondsen om klimaatverandering effectief aan te pakken en te voorkomen dat lidstaten achterblijven.
“We investeren in één gecoördineerde Europese aanpak om klimaatneutraliteit en energieonafhankelijkheid te bereiken in plaats van de 27 verschillende nationale aanpakken.”
“Volt wil dat Nederland de Europese Commissie om ambitieuzer klimaatbeleid verzoekt om daarmee klimaatrechtszaken te voorkomen.”
Volt erkent dat klimaatverandering onvermijdelijke gevolgen heeft en wil investeren in aanpassing, zoals klimaatnoodfondsen, robuuste infrastructuur en sociale veerkracht.
“We moeten ons weerbaarder maken tegen extreem weer, zoals stormen of overstromingen. Volt wil op Europees niveau en in Nederland een klimaatadaptatiefonds voor de noodzakelijke investeringen opzetten. Daarnaast willen we ook een klimaatnoodfonds opzetten om inwoners en bedrijven bij klimaatrampen te ondersteunen.”
“We zetten in op het versterken van de sociale infrastructuur bij klimaatadaptatie.”
Volt wil dat de overheid de kosten van klimaatschade structureel meeneemt in beleid en begroting, om verstandiger en toekomstbestendiger keuzes te maken.
“We zetten in op groen begroten om de kosten van klimaatverandering mee te nemen in overheidsfinanciën en zo sturing te geven aan de keuzes van onze overheid.”
“Bij het maken van beleid wegen we de kosten mee die we maken als we niets doen. Denk bijvoorbeeld aan overstromingen door klimaatverandering of misoogsten door biodiversiteitsverlies.”
Volt wil een minimale CO₂-prijs voor alle uitstoot en een hervorming van het belastingstelsel zodat de vervuiler betaalt en verduurzaming wordt gestimuleerd.
“We dichten de gaten van CO₂-beprijzing door het belastingstelsel te hervormen, zodat voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs geldt. Deze prijs heeft in ieder geval de hoogte van de huidige Europese belasting voor de grootste vervuilers (ETS-prijs).”
Volt wil volledig stoppen met fossiele energie en de opbrengsten van CO₂-heffingen inzetten voor verduurzaming, met prioriteit voor inwoners die het nodig hebben.
“We stoppen met fossiele energie en vervuilers betalen mee aan verduurzaming.”
“We werken toe naar een stelsel waarbij een gedeelte van de inkomsten van CO₂-heffingen (o.a. belasting en ETS) beschikbaar gesteld wordt om de verduurzaming te financieren bij inwoners die dit het hardst nodig hebben.”
Het CDA erkent klimaatverandering als een urgent probleem en pleit voor een ambitieuze, Europese aanpak gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot en het behalen van klimaatneutraliteit in 2050. De partij zet in op een mix van technologische innovatie, groene industriepolitiek, energietransitie (inclusief kernenergie), en klimaatadaptatie, met oog voor betaalbaarheid en uitvoerbaarheid voor burgers en bedrijven. Concrete voorstellen zijn onder meer het aanpassen van de Klimaatwet, investeren in hernieuwbare energie, CCS, verduurzaming van woningen, en het versterken van waterbeheer.
Het CDA kiest voor een stevige Europese aanpak van klimaatverandering, met aanpassing van de Nederlandse Klimaatwet aan Europese doelen en behoud van industrie die verduurzaamt. Ze willen nationale doelen voor niet-ETS-sectoren en een Europees doel voor ETS-sectoren.
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan. De industrie en energiesector worden bekeken en beoordeeld vanuit een Europese aanpak. Dat betekent dat we kiezen voor nationale doelen voor uitstoot van broeikasgassen in de niet-ETS-sectoren en een Europees doel voor uitstoot in alle ETS-sectoren. Industrie die verduurzaamt willen we behouden voor Nederland.”
“Wij blijven ons in Europees verband stevig inzetten voor het streven naar een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen en klimaatneutraliteit in 2050. Met oog voor uitvoerbaarheid van wetgeving en concurrentievermogen. We blijven ons committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en als Nederland ons eerlijke aandeel daarin leveren.”
Het CDA wil de energietransitie versnellen door te investeren in een brede mix van energiebronnen (waaronder kernenergie, wind, zon, waterstof), CCS, en infrastructuur, met aandacht voor leveringszekerheid en betaalbaarheid. Ze willen wetgeving aanpassen om projecten die CO₂-uitstoot verminderen te versnellen.
“Bij de energietransitie hebben we niet de luxe opties uit te sluiten. We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We passen wetgeving aan zodat energieprojecten die uiteindelijk leiden tot minder stikstofuitstoot niet stil komen te liggen.”
“Tijdige realisatie van projecten op het gebied van Carbon Capture and Storage (CCS) is essentieel voor de verduurzaming van de industrie waarbij CO₂-uitstoot onvermijdelijk is.”
“We gaan door met de ontwikkeling van twee nieuwe kerncentrales. De bouw vindt zorgvuldig en in goed overleg met de omgeving plaats.”
Het CDA wil dat verduurzaming van woningen voor iedereen haalbaar is, met speciale aandacht voor minder draagkrachtigen. Ze zetten in op isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en collectieve warmtenetten, en willen gemeenten verplichten per wijk een verduurzamingsplan te maken.
Het CDA erkent de gevolgen van klimaatverandering voor waterbeheer en zet in op innovatie, samenwerking en kennisontwikkeling om Nederland klimaatbestendig te maken. Ze willen investeren in klimaatweerbare gewassen, zoetwateropslag en het uitbreiden van de Zandmotor.
“We stimuleren kennisprogramma’s op verzilting en verdroging door boeren en waterschappen te laten samenwerken met wetenschap, bedrijven en overheid. Zo creëren we klimaatweerbare gewassen die in een verzilte bodem kunnen worden geteeld en zoet water beschikbaar houden.”
“Om de gevolgen van zeespiegelstijging het hoofd te bieden bezien we of we de Zandmotor met zeewaartse kustontwikkeling kunnen uitbreiden.”
Het CDA wil de vraag naar duurzame en circulaire producten stimuleren via Europese productnormering en het versnellen van het Nationaal Programma Circulaire Economie.
De PVV erkent klimaatverandering niet als urgent probleem en verwerpt vrijwel alle bestaande en voorgenomen klimaatmaatregelen. De partij wil stoppen met klimaatbeleid, zich terugtrekken uit internationale klimaatafspraken, en focust uitsluitend op betaalbare energie en leveringszekerheid, onder meer door fossiele brandstoffen en kernenergie te stimuleren. Wind- en zonne-energie, klimaatsubsidies en overheidsvoorlichting over klimaat worden resoluut afgewezen.
De PVV beschouwt het Nederlandse klimaatbeleid als zinloos, onbetaalbaar en ineffectief vanwege de geringe mondiale impact van Nederland. Daarom wil de partij alle nationale en internationale klimaatverplichtingen beëindigen en bestaande klimaatwetgeving intrekken.
“We trekken ons terug uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs en trekken de Klimaatwet in. We schrappen het Klimaatfonds en doeken het Klimaatberaad op.”
“Terugtrekken uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs; Klimaatwet intrekken”
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma”
De PVV wil alle financiële stimulansen voor klimaatmaatregelen beëindigen, waaronder subsidies voor duurzame energie en CO2-heffingen. Dit moet de energierekening verlagen en bedrijven en burgers ontlasten.
De partij verwerpt wind- en zonne-energie vanwege leveringsproblemen, gezondheidsklachten en netcongestie. In plaats daarvan wil de PVV kolen- en gascentrales openhouden en inzetten op kernenergie.
“Geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
“Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden. Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium”
De PVV verzet zich tegen overheidsvoorlichting en gedragsmaatregelen rond klimaatverandering, die zij als betutteling en zinloos beschouwt.
“Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om”
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om: 'gebruik een herbruikbaar tasje, gebruik wasbare luiers, eet vaker vega(n), maak je eigen compost, douche korter' – de lijst met belachelijke tips is eindeloos.”
In plaats van CO2-reductie richt de PVV zich op aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals waterveiligheid, via bestaande infrastructuurprogramma’s.
“We actualiseren het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma; dat zet meer zoden aan de dijk dan een beetje CO2-reductie.”
De VVD erkent klimaatverandering als een belangrijke uitdaging, maar legt de nadruk op een pragmatische, economische en realistische aanpak waarbij klimaatdoelen worden gecombineerd met economische groei, energieonafhankelijkheid en betaalbaarheid. De partij wil Europese samenwerking, minder nationale koppen op beleid, en kiest voor technologische innovatie, kernenergie en CO2-reductie zonder de industrie weg te jagen. Concrete voorstellen zijn onder meer het aanpassen van de Klimaatwet, investeren in kernenergie, schrappen van de nationale CO2-heffing en het versnellen van energie-infrastructuur.
De VVD wil klimaatbeleid niet ten koste laten gaan van economische groei of betaalbaarheid. Ze pleiten voor een Klimaat- en groeiwet, waarbij energieonafhankelijkheid en betaalbaarheid even zwaar wegen als CO2-reductie. Als klimaatmaatregelen de economie of betaalbaarheid schaden, grijpt de partij in.
“We zien dat de industrie vertrekt uit Nederland. Er is geen gelijk speelveld met de rest van Europa. Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe. We werken door aan het halen van de klimaatdoelen. Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
De VVD wil dat Nederland niet verder gaat dan Europese klimaatdoelen en pleit voor het schrappen van nationale koppen op Europees beleid. Ze zijn tegen nieuw beleid dat de concurrentiepositie schaadt en willen één Europees systeem voor CO2-beprijzing.
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“Nederland kent als enige land binnen de EU een nationale CO2-heffing. Dit creëert een ongelijk speelveld voor bedrijven... Daarom schrappen we de heffing en gaan we met de sector op zoek naar een alternatief systeem, waarbij we ons inzetten voor één Europees systeem voor duurzame industrie en mijnbouw en waarmee we een gelijk speelveld waarborgen.”
De VVD ziet kernenergie als essentieel voor een robuust, schoon en onafhankelijk energiesysteem. Ze willen de bouw van vier grote kerncentrales versnellen en inzetten op eigen energieproductie om minder afhankelijk te zijn van onvrije landen.
“Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van een robuust en toekomstbestendig energiesysteem. Kernenergie is een betrouwbare en stabiele energiebron, waarmee we ons energiesysteem weerbaarder kunnen maken. Inzet op kernenergie vergroot onze energieonafhankelijkheid.”
“We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd.”
“We bouwen onze energie-afhankelijkheid van onbetrouwbare landen als Rusland zo snel mogelijk af. In plaats daarvan vergroten we onze eigen energieproductie... We zetten daarom vol in op kernenergie, dit is een betrouwbare en stabiele energiebron die ons helpt om onafhankelijker te worden.”
De VVD wil af van papieren doelen en focust op uitvoerbaarheid en effectiviteit van bestaand beleid. Ze benadrukken dat klimaatbeleid praktisch moet zijn en gericht op daadwerkelijke resultaten, niet op symboliek.
“We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen. Klimaatbeleid moet gaan over de praktijk bij mensen thuis en de daadwerkelijke bijdrage van de EU aan de klimaatopgave.”
“Daarom kiezen we voor realistisch klimaatbeleid, met als einddoel een sterke, schone en weerbare economie en een sterk energiesysteem.”
De VVD wil de energietransitie versnellen door procedures voor energie-infrastructuur te verkorten en te investeren in CO2-opslag, -afvang en -hergebruik, met een proactieve rol voor de overheid.
“Daarom wijzen we versnellingsgebieden aan en gaan we snijden in vergunningsprocedures. Bijvoorbeeld door beroeps- en bezwaarprocedures in te korten.”
“We investeren in tijdige realisatie van CO2-opslag en zetten in op CO2-afvang, -verwijdering en -hergebruik: Voor de transitie naar een weerbare en schone industrie is opvang en hergebruik van CO2 cruciaal.”
Naast mitigatie wil de VVD Nederland weerbaar maken tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals overstromingen en extreme weersomstandigheden, door te investeren in dijken en ruimtelijke inrichting.
“Voor een weerbare en veilige toekomst moeten we ons voorbereiden op klimaatverandering. Dat betekent dat we bij ruimtelijke inrichting de gevolgen van klimaatverandering meenemen. Ook houden we in ons ruimtelijk ontwerp rekening met extreme weersomstandigheden. Om overstromingen te voorkomen, zorgen we ervoor dat uiterlijk 2050 alle dijken en keringen zijn verstevigd.”
De ChristenUnie ziet klimaatverandering als een urgente, morele en internationale uitdaging waarvoor ambitieus en rechtvaardig beleid nodig is. Ze willen de klimaatdoelen versneld halen via een mix van hernieuwbare energie, kernenergie, Europese samenwerking, en het beprijzen van vervuiling, met oog voor sociale rechtvaardigheid en economische haalbaarheid. De partij legt nadruk op het aanpakken van randvoorwaarden zoals netcapaciteit, het stimuleren van innovatie, en het voorkomen van weglekeffecten naar het buitenland.
De ChristenUnie wil verder gaan dan de huidige klimaatdoelen en streeft naar een hogere CO2-reductie in 2030 dan wettelijk vereist, om tegenvallers op te vangen en mondiale verantwoordelijkheid te nemen. Ze benadrukken dat vermindering van uitstoot in Nederland niet mag leiden tot meer uitstoot elders.
“De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen. Vermindering van uitstoot in eigen land mag niet leiden tot hogere uitstoot elders.”
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990.”
De partij kiest voor een energiemix met wind, zon en kernenergie, waarbij gas- en kolencentrales worden uitgefaseerd. Er wordt geïnvesteerd in infrastructuur en innovatie om de energietransitie mogelijk te maken.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“In het Klimaatfonds trekken we extra geld uit voor energie-infrastructuur, zoals elektriciteits- en warmtenetten, isolatie van huizen en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.”
De ChristenUnie ziet Europese klimaatwetgeving als kans en wil klimaatmaatregelen vooral op Europees niveau nemen om verplaatsing van vervuiling te voorkomen. Nationale extra heffingen zijn volgens hen niet altijd effectief.
“We normeren verstandig, maken gerichte afspraken met (top)sectoren en subsidiëren innovatie, zoals via schoon- en emissieloos bouwen.”
“We zien aanvullende Europese regelgeving voor verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen niet als bedreiging, maar als een kans.”
“Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn niet altijd effectief, omdat vervuiling in sommige gevallen niet minder wordt, maar simpelweg verplaatst. Dergelijke effecten moeten worden meegewogen bij beleidsvorming.”
De partij wil dat de werkelijke kosten van vervuiling worden doorberekend in de prijs van producten, bij voorkeur op Europees niveau, om duurzame alternatieven te stimuleren.
“We willen dat die kosten worden meegerekend, zodat de werkelijke prijs (‘true price’) van producten wordt betaald. Dat stimuleert bedrijven om duurzame en eerlijk geproduceerde producten aan te bieden.”
“Deze vorm van beprijzing vindt idealiter plaats op Europees niveau, om weglekeffecten te voorkomen.”
De ChristenUnie erkent dat de energietransitie wordt belemmerd door een overvol elektriciteitsnet, trage vergunningverlening en een tekort aan vakmensen, en wil deze randvoorwaarden met voorrang oplossen.
“Nederland zijn randvoorwaarden voor vergroening van de economie niet op orde heeft: het elektriciteitsnet zit overvol, de vergunningverlening zit op slot en er is een gebrek aan goed opgeleide vakmensen. Die randvoorwaarden moeten met voorrang op orde worden gebracht, anders komen burgers en bedrijven in de knel, omdat er geen reëel handelingsperspectief is.”
De partij benadrukt het belang van klimaatadaptatie, zowel nationaal als internationaal, en wil Nederlandse kennis inzetten om andere landen te helpen zich aan te passen aan klimaatverandering.
“Nederland zet zich ook in op internationale klimaatadaptatie. Specifieke kennis van Nederlandse bedrijven kan voor sommige landen cruciaal zijn om zich voor te bereiden op het veranderende klimaat.”
GroenLinks-PvdA ziet klimaatverandering als een urgente crisis die vraagt om rechtvaardig, ambitieus en sociaal klimaatbeleid, waarbij de grootste vervuilers de meeste lasten dragen en de samenleving als geheel profiteert van de transitie. De partij wil Nederland versneld klimaatneutraal maken door forse investeringen in isolatie, schone energie, verduurzaming van industrie en landbouw, en eerlijke verdeling van kosten en baten. Klimaatrechtvaardigheid, gezondheid en internationale solidariteit staan centraal in hun aanpak.
GroenLinks-PvdA stelt dat de grootste veroorzakers van klimaatverandering de meeste kosten moeten dragen, niet de gewone burger. Dit principe van klimaatrechtvaardigheid is leidend in hun beleid, met als doel een eerlijke verdeling van lasten en baten en het aanpakken van ongelijkheid.
“De rekening hoort bij de grote vervuilers te liggen, niet bij mensen die het minste bijdragen aan klimaatverandering.”
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
“Grote vervuilende bedrijven gaan eerlijk belasting betalen over vervuilende uitstoot. Fossiele subsidies bouwen we af.”
De partij wil dat Nederland in 2040 volledig klimaatneutraal is, met ambitieuze tussendoelen voor CO₂-reductie en de verduurzaming van energie en industrie. Dit wordt gezien als noodzakelijk om klimaatverandering effectief tegen te gaan en maatschappelijke baten te realiseren.
“We zetten daarom alle zeilen bij om te zorgen dat Nederland in 2040 klimaatneutraal is. Om dat te bereiken streven we naar 65% CO₂-reductie in 2030. In 2035 zijn al onze elektriciteitsbronnen klimaatneutraal, en in 2040 ook onze energiebronnen én industrie.”
Het isoleren van woningen, vooral in kwetsbare wijken, is een speerpunt. Dit verlaagt de energierekening, verbetert de gezondheid en maakt woningen bestand tegen de gevolgen van klimaatverandering.
“De overheid gaat flink investeren in een grootschalig isolatie-offensief. In tochtige huizen zonder dubbel glas wonen gezinnen die ‘s winters kiezen tussen verwarming of eten. Dáár beginnen we.”
“Oude wijken en dorpen met veel sociale huur zijn vaak slecht voorbereid op klimaatverandering. Slechte isolatie leidt tot een hoge energierekening en longaandoeningen door schimmel, hitte tot risico’s voor ouderen en andere kwetsbare groepen.”
De partij wil fors investeren in schone energie (zon, wind, waterstof) en de verduurzaming van de industrie, om zo de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en autoritaire regimes te verminderen en de economie te vergroenen.
Naast mitigatie zet GroenLinks-PvdA in op aanpassing aan de onvermijdelijke gevolgen van klimaatverandering, zoals hitte, droogte en wateroverlast, door te investeren in groene infrastructuur en klimaatbestendige steden en landbouw.
“Klimaatverandering is steeds zichtbaarder, ook in eigen land. We ervaren hittegolven, wateroverlast, droogte en bodemdaling. Steden en dorpen houden we leefbaar door te investeren in schaduwrijke bomen, dijkbescherming, groene daken en wateropvang.”
“Steeds hetere en drogere zomers veroorzaken steeds meer hittestress, met name in versteende gebieden. Wij zetten daarom in op meer bomen, groene daken, schaduwplekken en drinkwaterpunten.”
De partij erkent de mondiale dimensie van klimaatverandering en wil dat Nederland solidair is met landen die het hardst getroffen worden, door internationale afspraken over klimaatfinanciering en het klimaatschadefonds na te komen.
“Landen die het hardst getroffen worden door klimaatverandering, hebben zelf het minst aan het probleem bijgedragen. Nederland is solidair met deze landen en komt de internationale afspraken over klimaatfinanciering en het klimaatschadefonds na.”
De SGP erkent klimaatverandering als een urgent probleem, maar benadrukt dat de mens niet het klimaat volledig kan beheersen en dat beleid realistisch en haalbaar moet zijn. De partij zet in op verduurzaming van energie en industrie, energiebesparing, en klimaatadaptatie, maar is kritisch op strikte CO2-reductiedoelen en pleit voor een evenwichtige aanpak met oog voor betaalbaarheid, leveringszekerheid en concurrentiepositie. Kernenergie, innovatie en aanpassing van consumptiegedrag zijn belangrijke pijlers, terwijl de SGP waarschuwt voor doorschietend maakbaarheidsdenken.
De SGP erkent de noodzaak om broeikasgassen te verminderen, maar verzet zich tegen wettelijk vastgelegde, harde reductiedoelen zoals 55% in 2030. Ze waarschuwt voor het idee dat de mens het klimaat volledig kan sturen en pleit voor beleid dat rekening houdt met wetenschappelijke onzekerheden en praktische haalbaarheid.
“De SGP wil wegblijven bij doorgeslagen maakbaarheidsdenken, alsof de mens het klimaat regelt. We hebben onze verantwoordelijkheid te nemen, maar wel in de wetenschap dat God erboven staat.”
“De uitstoot van broeikasgassen moet en kan omlaag. De SGP wil het gebruik van milieubelastende brandstoffen in de komende drie decennia zo veel mogelijk afbouwen. Maar niet door ons wettelijk vast te pinnen op concrete doelen voor reductie van de CO2-uitstoot, zoals 55% in 2030. Daarvoor is de situatie te complex.”
De SGP wil de energievoorziening verduurzamen door in te zetten op een brede energiemix, waaronder kernenergie, geothermie en getijdenenergie, met behoud van leveringszekerheid en betaalbaarheid. Ze zijn terughoudend met wind op zee en zonneparken op landbouwgrond, en willen innovatie stimuleren.
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd. We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“De SGP wil geen zonneparken op goede landbouwgronden. De Noordzee wordt niet volgebouwd met windparken vanwege de gevolgen voor het ecosysteem van de Noordzee en de ruimte voor de visserij. Er komt meer inzet op kerncentrales en getijdencentrales.”
“Het Rijk ondersteunt de bouw van tenminste twee grote kerncentrales, mede door via een Staatsdeelneming de financieringskosten sterk te verlagen.”
De SGP erkent de gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte en overstromingen, en wil investeren in waterbeheer, zoetwaterbuffering en hoogwaterbescherming. Klimaatadaptatie moet een grotere rol krijgen bij gebiedsontwikkeling.
“Als klimaatverandering ergens tastbaar is, is het wel in het waterdomein. Jaren met extreme droogte laten zien dat de zoetwatervoorziening niet vanzelfsprekend is. De overstromingen in Limburg enkele jaren geleden drukten ons met de neus op de feiten: we zijn als land kwetsbaarder dan we denken.”
“De SGP zet in op het beter vasthouden van zoet water en voortvarende uitvoering van het hoogwaterbeschermingsprogramma.”
De SGP benadrukt dat klimaatbeleid niet alleen over productie en industrie moet gaan, maar ook over het verminderen van consumptie en het stimuleren van hergebruik. Ze willen de wegwerpmaatschappij aanpakken en de vraag naar schaarse grondstoffen omlaag brengen.
“De vergeten kant van klimaat- en milieubeleid is ons consumptiegedrag. We kunnen als samenleving allerlei regels en heffingen opleggen aan fabrieken en boerenbedrijven. Maar als er niks verandert aan ons consumptiegedrag en de groeiende vraag naar goedkope producten worden het klimaat en milieu er niet beter van.”
“De SGP wil ook meer prioriteit bij de aanpak van de huidige wegwerpmaatschappij. De vraag naar producten en (schaarse) grondstoffen moet omlaag.”
De SGP wil verduurzaming van de industrie, maar waarschuwt voor het verlies van concurrentiekracht en het risico dat productie naar landen met lagere milieustandaarden verhuist. Ze pleiten voor een eerlijk speelveld en het voorkomen van nationale koppen op Europese regelgeving.
“We staan voor verduurzaming van de industrie, maar wel met oog voor een zo eerlijk mogelijk speelveld. Verplaatsing van productie naar landen waar minder milieuregels zijn, willen we immers voorkomen: beter groen hier, dan grijs daar.”
“Nationale koppen op het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 worden zoveel mogelijk voorkomen.”
BBB erkent klimaatverandering, maar benadrukt dat klimaatbeleid nuchter, haalbaar en betaalbaar moet zijn, zonder ideologische of symbolische maatregelen. De partij wil geen nationale koppen op Europees beleid, is kritisch op dure en onrealistische klimaatdoelen, en kiest voor technologieën als kernenergie, behoud van kolencentrales zolang alternatieven ontbreken, en het afbouwen van subsidies voor verlieslatende technieken. Klimaatadaptatie en bescherming van economie en voedselzekerheid staan centraal, met een focus op realisme en draagvlak.
BBB vindt dat klimaatbeleid niet ideologisch of symbolisch moet zijn, maar gebaseerd op realisme, kosten-batenanalyses en draagvlak. De partij verzet zich tegen nationale koppen op Europees beleid en wil afspraken herzien als ze onrealistisch of onbetaalbaar zijn.
“Klimaatbeleid moet geen religie worden, maar een nuchtere beleidsopgave waarin haalbaarheid, draagvlak en de balans met andere publieke doelen voorop staan.”
“Het klimaatbeleid in Nederland is doorgeslagen, met torenhoge kosten voor burgers en bedrijven, terwijl het wereldwijde klimaateffect minimaal is.”
“We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen. Geen nationale koppen op Europees beleid.”
“Vrij blijven van ideologie: klimaatbeleid is geen religie, maar een beleidsopgave die om ratio vraagt; Gebaseerd zijn op een kostenbatenanalyse van impact, ook in relatie tot onze minimale wereldwijde CO2 bijdrage.”
BBB wil geen extra nationale CO2-heffingen bovenop Europees beleid en wil kolencentrales openhouden zolang er geen betrouwbare alternatieven zijn. De partij stelt dat extra lasten bedrijven wegjagen zonder aantoonbaar klimaateffect.
“Stoppen met extra CO2-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO2 heffing voor de industrie daarom terugdraaien.”
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
BBB ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem en wil inzetten op bewezen technologieën. Subsidies voor verlieslatende technieken worden afgebouwd en innovatie wordt gestimuleerd.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied. BBB wil een technologie neutrale aanpak, waarbij bedrijven en huishoudens verduurzamen op hun eigen manier – zonder afhankelijkheid van de ‘subsidieindustrie’.”
BBB erkent dat klimaatverandering deels natuurlijk is en wil inzetten op aanpassing aan de gevolgen, zoals hitte, droogte en wateroverlast, met praktische maatregelen gericht op het versterken van het landschap en vergroening van steden.
“Omdat klimaatverandering ook natuurlijk is, moeten we ons ook aanpassen aan de gevolgen ervan. BBB pleit voor gezond verstand in plaats van modieuze kreten. We moeten werken aan een leefomgeving die hitte, droogte en wateroverlast beter aankan.”
“De sponswerking van het landschap versterken. We houden water langer vast in de natuur en landbouw. Vergroening van steden. We zetten in op natuurlijke verkoeling in de steden en bewoonde gebieden via vergroening in plaats van verstening.”
DENK erkent klimaatverandering als een van de grootste uitdagingen van deze tijd en pleit voor rechtvaardig, uitvoerbaar en sociaal klimaatbeleid. De partij wil stevige investeringen in duurzaamheid, energietransitie en vergroening, waarbij grote vervuilers meer gaan betalen en burgers worden beschermd tegen extra lasten. DENK streeft naar internationale klimaatrechtvaardigheid, betaalbare verduurzaming voor huishoudens, en investeringen in schone energie en mobiliteit.
DENK wil grootschalig investeren in verduurzaming van de economie en energietransitie, met een Klimaatfonds als financiële basis. Het doel is om Nederland klimaatneutraal te maken en de uitstoot fors te verminderen, met nadruk op haalbaarheid en betaalbaarheid voor burgers.
“Om onze natuur, onze aarde en onze gezondheid te beschermen staat DENK voor investeringen in duurzaamheid, in de energietransitie en in een schone economie.”
“Een toereikend Klimaatfonds waaruit de noodzakelijke investeringen gedaan kunnen worden voor de verduurzaming van ons land.”
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
DENK wil dat grote commerciële vervuilers een eerlijker en zwaarder aandeel in de kosten van verduurzaming dragen, terwijl burgers worden beschermd tegen extra lasten en betutteling.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
DENK wil fors investeren in zonne- en windenergie, sluit kolencentrales zo snel mogelijk, en sluit kernenergie niet uit mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is. Huishoudens profiteren van verduurzaming via lagere energiekosten en meer subsidies.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
“Lagere energiekosten voor huishoudens. Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor CO2-uitstoot en wil actieve steun aan landen in het Mondiale Zuiden die het hardst door klimaatverandering worden getroffen.
“Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”
DENK wil mobiliteit verduurzamen door de uitstoot in het verkeer te verlagen en elektrisch rijden toegankelijk te maken, zonder dat mobiliteit onbetaalbaar wordt voor lage en middeninkomens.
50PLUS erkent klimaatverandering vooral als een acuut gezondheidsrisico voor ouderen en pleit voor praktische aanpassingen om hen te beschermen tegen hittegolven. Tegelijkertijd is het partijstandpunt kritisch over nationaal klimaatbeleid en pleit het voor Europese coördinatie, met nadruk op betaalbaarheid, effectiviteit en behoud van economische concurrentiekracht. De partij stelt concrete maatregelen voor op het gebied van hittebescherming voor ouderen en wil nationale klimaatmaatregelen uitfaseren ten gunste van Europees beleid.
50PLUS ziet klimaatverandering primair als een direct gevaar voor ouderen door toenemende hittegolven en richt zich op concrete, beschermende maatregelen voor deze groep. De partij kiest voor praktische aanpassingen zoals hitteplannen, subsidies voor airconditioning en koele ruimtes, waarbij de nadruk ligt op het voorkomen van gezondheidsschade en sterfte onder ouderen.
“Nederland wordt steeds warmer. Hittegolven komen vaker voor en duren langer. Voor ouderen is dit levensgevaarlijk: zij hebben 31% meer kans om te overlijden tijdens extreme hitte.”
“50PLUS wil: • Een Nationaal Hitteplan waarbij elke gemeente binnen 3 jaar een plan heeft voor bescherming van ouderen tijdens hittegolven. • Subsidie van 2.000 euro voor airconditioning voor 75-plussers met hart-, long- of andere chronische aandoeningen. • Koele ruimtes in elke wijk waar ouderen terecht kunnen tijdens hitte, zoals in bibliotheken, wijkcentra en verzorgingshuizen.”
“Deze maatregelen redden letterlijk levens. De kosten (800 miljoen euro per jaar) wegen ruim op tegen de gezondheidswinst en verminderde zorgkosten.”
50PLUS is uitgesproken kritisch over nationaal klimaatbeleid, dat volgens de partij ineffectief en te kostbaar is. Ze pleiten voor het uitfaseren van nationale maatregelen zodra er een effectief Europees CO2-beprijzingsbeleid is, en willen geen extra nationale regels bovenop Europese afspraken. De partij benadrukt het belang van betaalbaarheid, concurrentiekracht en het voorkomen van symboolpolitiek.
“Slecht doordachte en slecht uitgevoerde plannen op het terrein van energie, klimaat, stikstof en natuurbeleid, hebben ervoor gezorgd dat Nederland zijn aansluiting bij de economische top van de wereld dreigt kwijt te raken.”
“De wens om voorop te lopen, vaak met symboolpolitiek, was sterker dan een werkelijke toewijding aan vermindering van de CO2-uitstoot of aan het beschermen van de Nederlandse welvaart.”
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
De partij beschouwt huidig klimaatbeleid als te duur en inefficiënt, en hekelt de gevolgen voor het elektriciteitsnet en de energievoorziening. 50PLUS waarschuwt voor de economische en bestuurlijke risico’s van doorgeschoten klimaatmaatregelen.
“Klimaatbeleid is een peperduur speeltje voor politici die graag over het klimaat praten. Het elektriciteitsnet kan aanbod en vraag niet meer aan.”
D66 erkent klimaatverandering als een urgente bedreiging en wil Nederland weerbaar maken door ambitieuze, concrete maatregelen. De partij zet in op snelle uitstootreductie, klimaatadaptief bouwen, vergroening van steden, en een eerlijke verdeling van de kosten van de energietransitie. D66 koppelt klimaatbeleid aan sociale rechtvaardigheid en investeert grootschalig in duurzame energie, circulaire economie en bescherming tegen klimaatschade.
D66 wil de uitstoot van broeikasgassen versneld en structureel verminderen, met duidelijke doelen voor 2030, 2040 en 2050. Dit is noodzakelijk om de opwarming van de aarde te beperken en Nederland toekomstbestendig te maken.
“D66 brengt Nederland terug op koers voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050. Elk jaar zo’n 5 tot 6% minder uitstoot, totdat we in 2050 een welvarend land zijn zónder vervuiling.”
D66 wil Nederland weerbaar maken tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals extreem weer, door klimaatadaptief bouwen en grootschalige vergroening van steden en dorpen.
“Bij de bouw van woningen, infrastructuur en industrie moet verplicht rekening worden gehouden met wateroverlast, hitte, droogt en bodemdaling. Dit klimaatadaptief bouwen wordt de norm.”
“D66 wil een nationaal vergroeningsoffensief. Van gevels en daken tot pleinen en straten leggen we groen aan. Zo maken we steden en dorpen hittebestendig.”
D66 benadrukt dat de energietransitie sociaal en rechtvaardig moet zijn, met speciale aandacht voor mensen met lage inkomens en kwetsbare groepen.
“De klimaatcrisis raakt ons allemaal, maar niet iedereen even hard. Daarom zorgt D66 voor een eerlijke verdeling van de kosten en de opbrengsten van de energietransitie.”
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches.”
D66 wil meer zekerheid bieden over wie verantwoordelijk is voor schade door extreem weer en opwarming, zodat particulieren en bedrijven weten waar ze aan toe zijn.
“D66 wil daarom meer zekerheid over de aansprakelijkheid en afhandeling van klimaatschade voor particulieren en bedrijven.”
D66 ziet het halveren van het gebruik van nieuwe grondstoffen en volledige circulariteit in 2050 als essentieel om klimaatverandering tegen te gaan.
“In 2050 is Nederland volledig circulair. In 2030 is het gebruik van nieuwe grondstoffen al gehalveerd.”
D66 wil dat bodem en water sturend zijn bij ruimtelijke keuzes, om dure aanpassingen door klimaatverandering te voorkomen en de landbouw aan te passen aan de draagkracht van de natuur.
“Dat betekent bijvoorbeeld dat we bouwen op hogere grond als er overstromingsgevaar is. En dat we niet meer vee houden dan de natuurlijke omgeving aankan. Zo voorkomen we dat op termijn dure aanpassingen nodig zijn door klimaatverandering en natuurverlies.”
D66 erkent de kwetsbaarheid van Caribisch Nederland voor klimaatverandering en wil daar versneld klimaatbeleid en herstel van natuur.
“In het Caribisch deel van het Koninkrijk zijn de gevolgen van de klimaatcrisis pijnlijk zichtbaar. We versnellen de gezamenlijk klimaatagenda en maken met de BES-eilanden (Bonaire, Sint-Eustatius en Saba) een klimaatplan voor elk eiland.”
NSC erkent klimaatverandering als een serieuze bedreiging, vooral voor de Nederlandse waterveiligheid, en onderschrijft internationale klimaatdoelen. Hun beleid richt zich op een realistische energietransitie met nadruk op betaalbaarheid, energiezekerheid, en het beperken van nationale koppen bovenop Europees beleid. Kernenergie, wind op zee, en energiebesparing zijn speerpunten, terwijl ze kritisch zijn op zonnevelden op landbouwgrond en grootschalige windparken op land.
NSC ziet klimaatverandering als een directe bedreiging voor Nederland, met name door zeespiegelstijging en extremere weersomstandigheden. Ze pleiten voor een nieuw Deltaplan en strengere waterveiligheidsmaatregelen om het land te beschermen.
“Klimaatverandering kan grote gevolgen hebben voor ons land doordat de zeespiegel stijgt, rivierafvoeren sterker zullen fluctueren en het weer verandert.”
“Er is een nieuw Deltaplan nodig om het land te beschermen tegen overstromingen en om in te spelen op wateroverlast, bodemdaling én droogte.”
NSC wil de energietransitie uitvoeren binnen de kaders van het Klimaatakkoord van Parijs, maar met nadruk op betaalbaarheid, energiezekerheid en uitvoerbaarheid voor huishoudens en bedrijven. Kernenergie, wind op zee, en energiebesparing zijn kernpunten; ze zijn kritisch op nationale koppen bovenop Europees beleid.
“We blijven ons houden aan de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs en zetten in op een klimaatneutrale economie. Zon, wind, geothermie, groen gas, waterstof en kernenergie zijn daarbij onmisbaar.”
“De energietransitie moet voor huishoudens en bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar zijn.”
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen.”
NSC is tegen grootschalige zonnevelden op landbouwgrond en grote windparken op land, en geeft de voorkeur aan zonnepanelen op daken en kleinschalige lokale energiecoöperaties.
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land. Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld.”
NSC accepteert CO2-afvang en -opslag (CCS) als tijdelijke maatregel, maar wijst structurele inzet van biomassa voor energie af en wil hier geen subsidie voor.
“Het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) is een tijdelijke oplossing. Deze mag niet afleiden van de noodzaak om het gebruik van fossiele grondstoffen af te bouwen.”
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
NSC erkent de kwetsbaarheid van Caribisch Nederland voor klimaatverandering en wil actief maatregelen nemen om de leefbaarheid en bescherming van deze eilanden te waarborgen.
“We willen de eilanden helpen met hun ‘voortbestaanszekerheid’ door actief in te spelen op klimaatverandering. Speciale aandacht verdient de ruimtelijke omgeving en de bescherming van de unieke onderwaterwereld.”