Verkiezingsprogramma's 2025 overklimaatdoelen
JA21 verwerpt de huidige klimaatdoelen als onrealistisch en kiest voor een koers gericht op betaalbaarheid, betrouwbaarheid en nationale zeggenschap. De partij wil stoppen met nationale klimaatheffingen, inzetten op kernenergie en klimaatadaptatie, en alleen duurzame maatregelen steunen als ze economisch rendabel zijn. JA21 pleit voor het loslaten van de aardgasvrij-doelstelling en het niet sluiten van fossiele centrales zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.
Huidige klimaatdoelen zijn onrealistisch en ineffectief
JA21 vindt de bestaande klimaatdoelstellingen onhaalbaar en van twijfelachtige waarde. De partij wil af van symboolpolitiek en kiest voor een pragmatische, nuchtere benadering waarbij nationale belangen en economische haalbaarheid voorop staan.
“De huidige klimaatdoelstellingen zijn vaak onrealistisch en leveren twijfelachtig resultaat op. JA21 kiest daarom voor een nuchtere en realistische koers.”
“Niet dogmatisch, maar pragmatisch. Zo beschermen we onze samenleving en onze welvaart, zonder ons land op te zadelen met torenhoge kosten en symboolpolitiek.”
Geen nationale klimaatheffingen of strengere regels dan EU
JA21 wil geen extra nationale klimaatmaatregelen bovenop Europese regelgeving. Dit om de concurrentiepositie van Nederland te beschermen en te voorkomen dat bedrijven vertrekken door hogere kosten.
Inzetten op kernenergie in plaats van wind- en zonneparken
De partij ziet kernenergie als de structurele oplossing voor leveringszekerheid, betaalbaarheid en het verminderen van netcongestie. Wind- en zonneparken worden als minder wenselijk gezien.
Klimaatadaptatie in plaats van sturen op mondiale klimaat
JA21 wil zich richten op het aanpassen van Nederland aan klimaatverandering, zoals investeren in waterbeheer en dijken, in plaats van het proberen te beïnvloeden van het wereldwijde klimaat.
“In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
Alleen duurzame maatregelen als ze economisch rendabel zijn
JA21 ondersteunt duurzaamheid uitsluitend als het financieel uit kan, en wil geen belastingen inzetten om gedrag te sturen.
Fossiele brandstoffen blijven gebruiken zolang nodig
De partij wil fossiele infrastructuur behouden en de aardgasvrij-doelstelling voor 2050 loslaten, zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt scherpe klimaatdoelen centraal en wil dat Nederland uiterlijk in 2030 klimaatneutraal is, met een focus op het naleven van het 1,5 graad-doel uit het Klimaatakkoord van Parijs. Ze pleiten voor een nationaal CO2-budget, het afschaffen van uitzonderingen voor sectoren als luchtvaart, en forse investeringen in klimaatmaatregelen, gefinancierd door onder andere een verhoogde CO2-heffing en het verplichten van klimaatplannen voor grote vervuilers. De partij kiest voor een rechtvaardige, snelle en allesomvattende transitie, waarbij natuurherstel, sociale rechtvaardigheid en het weren van schijnoplossingen centraal staan.
Klimaatdoel: Nederland uiterlijk 2030 klimaatneutraal
PvdD wil het nationale klimaatdoel fors aanscherpen en Nederland zo snel mogelijk, uiterlijk in 2030, klimaatneutraal maken. Dit is gebaseerd op het 1,5 graad-doel van Parijs en het idee dat eerdere nalatigheid nu tot extra urgentie dwingt.
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden... Daarom moet Nederland koers zetten om zo snel mogelijk klimaatneutraal te zijn, met 2030 als uitgangspunt.”
Nationaal CO2-budget als basis voor beleid
De partij wil een nationaal CO2-budget invoeren, gebaseerd op een eerlijke verdeling van het mondiale budget, om de opwarming tot 1,5 graad te beperken. Dit budget vormt de basis voor toetsing en sturing van alle klimaatmaatregelen.
“Een nationaal CO2-budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Uitsluiten van uitzonderingen: alle sectoren moeten bijdragen
PvdD wil dat sectoren die nu zijn uitgezonderd van klimaatdoelen, zoals de luchtvaart, volledig worden meegenomen. Grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht.
“De sectoren die nu zijn uitgezonderd van de klimaatdoelen, zoals de luchtvaart, verliezen deze uitzonderingspositie.”
“De luchtvaartsector wordt volledig meegenomen in de Nederlandse klimaatdoelen. Te starten met de snelle invoer van een wettelijk CO2-plafond voor de luchtvaart.”
Forse investeringen en eerlijke verdeling van lasten
De partij wil wettelijk vastleggen dat 5% van het BBP naar klimaat- en natuurbeleid gaat, en voert een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens. Grote bedrijven en sectoren die het meest hebben geprofiteerd van vervuilende activiteiten, betalen extra mee.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat.”
“We voeren een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens, op basis van de Groene Belastinggids.”
“De nationale CO2-heffing wordt verhoogd en uitgebreid naar alle broeikasgassen en sectoren om ervoor te zorgen dat CO2-uitstoot voldoende en snel genoeg daalt.”
Stoppen met schijnoplossingen en prioriteit voor echte emissiereductie
PvdD verwerpt schijnoplossingen zoals CCS (carbon capture and storage) en kernenergie, omdat deze volgens hen niet bijdragen aan snelle, structurele emissiereductie en het behalen van de klimaatdoelen.
“Het afvangen en opslaan van broeikasgassen (carbon capture and storage, CCS) stimuleert bedrijven door te gaan met vervuiling. We stoppen met het subsidiëren van CCS.”
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten. Kerncentrales komen te laat – de bouw...”
Europese en mondiale aanscherping van klimaatdoelen
De partij wil dat de EU in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 75% vermindert (t.o.v. 1990) en uiterlijk in 2040 klimaatneutraal is. Nederland moet internationaal een voortrekkersrol nemen en een eerlijke bijdrage leveren aan mondiale klimaatfinanciering.
“Wij scherpen de klimaatdoelstellingen aan. De periode tot 2030 is cruciaal om klimaatverandering te beperken tot maximaal 1,5 graad. Daarom gaat de Europese Unie de uitstoot van broeikasgassen versneld verminderen met 75% in 2030 (ten opzichte van 1990). Uiterlijk in 2040 is de Europese Unie écht klimaatneutraal.”
“Nederland betaalt een eerlijke bijdrage aan de mondiale klimaatfinanciering voor het terugdringen van uitstoot en draagt bij aan klimaatherstelmaatregelen.”
Verduurzaming van de gebouwde omgeving als bijdrage aan klimaatdoelen
De partij koppelt de verduurzaming van woningen en gebouwen expliciet aan het behalen van de klimaatdoelen, met als doel een energieneutrale woningvoorraad in 2030.
“Er komt een nationale doelstelling om energiearmoede uit te bannen en een renovatiefonds voor grootschalige verduurzaming van woningen met oog voor kwetsbare huishoudens. Dit draagt bij aan onze klimaatdoelen, vermindert energieverspilling en zorgt ervoor dat niemand hoeft te kiezen tussen warmte en voedsel.”
“De woningvoorraad is in 2030 energieneutraal.”
Landbouw als motor voor klimaatdoelen
PvdD wil de landbouwsector transformeren van een grote bron van broeikasgassen naar een netto koolstofput, zodat deze sector actief bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelen.
“Zo leveren we een essentiële bijdrage aan de klimaatdoelen en maken we van landbouw een motor voor ecologisch herstel en gezonde voeding.”
BBB is kritisch over ambitieuze nationale klimaatdoelen en wil geen extra nationale verplichtingen bovenop Europese regelgeving. De partij kiest voor een realistisch, haalbaar en betaalbaar klimaatbeleid, met nadruk op technologie-neutrale oplossingen, behoud van betaalbare energie, en het afschaffen van nationale CO₂-heffingen en subsidies die volgens hen weinig effect hebben.
Geen extra nationale klimaatdoelen bovenop EU-regels
BBB verzet zich tegen het stellen van strengere nationale klimaatdoelen dan Europees vereist, omdat dit volgens hen leidt tot hogere kosten en weinig effect op het wereldwijde klimaat. Ze willen geen nationale koppen op Europees beleid en pleiten voor het intrekken van nationale CO₂-heffingen.
“BBB is kritisch op de opstelling van Nederland als “klimaatkoploper” binnen Europa. Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO₂ heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“Het afschaffen van nationale koppen op Europees klimaatbeleid (zoals extra CO₂heffing).”
“Geen nationale koppen. Nederland maakt keuzes die in het belang van Nederland zijn. Er mogen geen nationale koppen komen op Europees beleid waarmee we ons zwaardere verplichtingen opleggen dan de EU voorschrijft.”
Klimaatbeleid moet haalbaar, betaalbaar en effectief zijn
BBB vindt dat klimaatbeleid niet ideologisch moet zijn, maar gebaseerd op kosten-batenanalyses, uitvoerbaarheid en draagvlak. Ze willen geen symbolische maatregelen, maar beleid dat werkt voor Nederland en rekening houdt met economie en gewone mensen.
“Klimaatbeleid moet haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn. We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen. Geen nationale koppen op Europees beleid.”
“Klimaatbeleid moet geen religie worden, maar een nuchtere beleidsopgave waarin haalbaarheid, draagvlak en de balans met andere publieke doelen voorop staan.”
“De energietransitie moet zorgvuldig, democratisch gelegitimeerd en uitvoerbaar zijn. Niet gebaseerd op angst, ideologie of internationale scoringsdrift, maar op wat werkt voor Nederland.”
Geen juridisch vastgelegde CO₂-vrije elektriciteit in 2035
BBB wil de doelstelling om in 2035 uitsluitend CO₂-vrije elektriciteit op te wekken niet wettelijk vastleggen, omdat zij dit onrealistisch achten zonder betrouwbare alternatieven.
“Geen juridisch vastgelegde CO₂-vrije elektriciteit in 2035. De doelstelling om in 2035 uitsluitend CO₂ vrije elektriciteit op te wekken wordt niet wettelijk vastgelegd.”
Afschaffen nationale CO₂-heffing en SDE++-subsidies
BBB wil de extra nationale CO₂-heffing voor de industrie terugdraaien en de SDE++-subsidies vanaf 2026 beëindigen, omdat deze volgens hen banen kosten, bedrijven wegjagen en weinig klimaateffect hebben.
“Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien.”
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied. BBB wil een technologie neutrale aanpak, waarbij bedrijven en huishoudens verduurzamen op hun eigen manier – zonder afhankelijkheid van de ‘subsidieindustrie’. Vanaf 2026 beëindigen we de SDE++ regeling.”
Geen onrealistische uitfasering van fossiele energie
BBB wil pas stoppen met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn, en is tegen het sluiten van kolencentrales zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.
“Geen onrealistische uitfasering fossiel. We stoppen pas met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.”
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
Versnellen bouw kerncentrales als alternatief
BBB ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem en wil de bouw van zowel grote als kleine kerncentrales versnellen.
“Kerncentrales. We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
De PVV verwerpt nationale en internationale klimaatdoelen volledig en beschouwt deze als onhaalbaar, onbetaalbaar en ineffectief voor Nederland. De partij wil alle bestaande klimaatwetgeving, subsidies en verplichtingen schrappen, zich terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs, en inzetten op betaalbare energievoorziening zonder verplichte verduurzaming. In plaats van klimaatmitigatie kiest de PVV voor klimaatadaptatie, zoals waterveiligheid, en wil zij geen nieuwe wind- of zonneparken meer toestaan.
Schrappen van klimaatdoelen en -wetgeving
De PVV vindt dat klimaatdoelen Nederland onnodig belasten zonder merkbaar effect op het wereldklimaat. Daarom wil de partij zich terugtrekken uit internationale akkoorden en nationale wetgeving op dit gebied volledig intrekken.
Stoppen met alle klimaatgerelateerde subsidies en fondsen
De PVV wil alle financiële steun voor klimaatmaatregelen beëindigen, waaronder subsidies voor duurzame energie en het Klimaatfonds, omdat deze volgens de partij leiden tot miljardenverspilling.
Geen nieuwe windturbines, zonneparken of CO2-reductiemaatregelen
De partij verzet zich tegen verdere uitbreiding van wind- en zonne-energie en wil bestaande windturbines waarover klachten zijn verwijderen. Ook worden CO2-reductiemaatregelen en -heffingen afgewezen.
Focus op klimaatadaptatie in plaats van mitigatie
In plaats van het nastreven van klimaatdoelen, wil de PVV zich richten op praktische aanpassingen aan het klimaat, zoals waterveiligheid, en niet op het verminderen van CO2-uitstoot.
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma”
“We actualiseren het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma; dat zet meer zoden aan de dijk dan een beetje CO2-reductie.”
BVNL verwerpt nationale en Europese klimaatdoelen en -akkoorden, en wil stoppen met wat zij "zinloos klimaatbeleid" noemen. De partij kiest voor energiezekerheid via kernenergie en gas, afschaffing van subsidies en verplichtingen, en benadrukt innovatie en technische haalbaarheid boven centrale klimaatdoelstellingen. Klimaatmaatregelen mogen volgens BVNL geen economische schade veroorzaken en moeten altijd financieel en technisch rendabel zijn.
Stoppen met nationale en Europese klimaatdoelen
BVNL wijst expliciet klimaatdoelen, het Klimaatakkoord en de Europese Green Deal af, omdat deze volgens de partij ineffectief, kostbaar en schadelijk zijn voor economie en voedselzekerheid. In plaats daarvan wil BVNL inzetten op adaptatie en innovatie, zonder centrale CO2-reductiedoelen.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS. Nederland zet in op innovatie en technisch verstandige oplossingen die bijdragen aan een goed milieu.”
“Stoppen met zinloos klimaatbeleid en waar nodig inzetten op adaptatie.”
“Nederland doet niet meer mee aan de Green Deal. De Green Deal is een gevaarlijke ideologie die slechts leidt tot voedseltekorten, armoede, afhankelijkheid en werkeloosheid.”
Geen verplichtingen, subsidies of dwangmaatregelen voor klimaat
BVNL is tegen verplichte verduurzaming, subsidies voor klimaatmaatregelen en het verplicht stellen van technieken zoals warmtepompen of hybride systemen. De partij wil dat keuzes voor verduurzaming vrijwillig zijn en dat alleen maatregelen met bewezen rendement worden toegepast.
Energiezekerheid via kernenergie en gas, geen windmolens
BVNL wil inzetten op kernenergie en gaswinning (ook uit Groningen en de Noordzee) voor energiezekerheid en betaalbaarheid, en is tegen windmolens op land en zee. Klimaatdoelen mogen volgens BVNL niet ten koste gaan van energievoorziening of betaalbaarheid.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
Ontmantelen van klimaat- en stikstoffondsen
BVNL wil de bestaande klimaat- en stikstoffondsen afschaffen, omdat deze volgens de partij gebaseerd zijn op ideologie en niet op technische of economische noodzaak.
Het CDA blijft zich committeren aan ambitieuze Europese klimaatdoelen, met als kern het streven naar klimaatneutraliteit in 2050 en het naleven van het Klimaatakkoord van Parijs. Ze willen de Nederlandse Klimaatwet aanpassen aan Europese doelen, de nationale CO₂-heffing schrappen, en inzetten op een mix van duurzame energie, innovatie en industriebeleid, waarbij uitvoerbaarheid en betaalbaarheid centraal staan. De partij kiest voor een realistische, uitvoerbare aanpak met oog voor concurrentievermogen, waarbij bedrijven en burgers worden ondersteund in de transitie.
Klimaatneutraliteit in 2050 en Europese afstemming
Het CDA streeft naar klimaatneutraliteit in 2050 en koppelt nationale doelen aan Europese afspraken, waarbij de Nederlandse Klimaatwet wordt aangepast aan Europese klimaatdoelen. Ze benadrukken het belang van een gelijk speelveld en het leveren van een "eerlijk aandeel" in internationale afspraken.
“Wij blijven ons in Europees verband stevig inzetten voor het streven naar een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen en klimaatneutraliteit in 2050. Met oog voor uitvoerbaarheid van wetgeving en concurrentievermogen. We blijven ons committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en als Nederland ons eerlijke aandeel daarin leveren.”
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan.”
“Een duurzame economie bereiken we alleen met een Europese aanpak en een gelijk speelveld in Europa. Daarom volgen we de Europese klimaatdoelen en passen we de Nederlandse klimaatwet daarop aan.”
Schrappen nationale CO₂-heffing en bindende afspraken met industrie
Het CDA wil de nationale CO₂-heffing afschaffen om het vestigingsklimaat voor bedrijven te beschermen en kiest in plaats daarvan voor bindende maatwerkafspraken met de grootste vervuilers. Ze willen zo de industrie behouden en verduurzamen binnen Europese kaders.
Mix van duurzame energie en innovatie, inclusief kernenergie
Het CDA kiest voor een brede energiemix, inclusief kernenergie, wind, zon, waterstof en CCS, en investeert in innovatie en infrastructuur om de energietransitie haalbaar en betaalbaar te maken. Ze willen geen opties uitsluiten en benadrukken leveringszekerheid en betaalbaarheid voor huishoudens.
“Bij de energietransitie hebben we niet de luxe opties uit te sluiten. We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
“We blijven investeren in opslag van CO₂ (CCS) onder de Noordzee en zorgen voor een goede balans met CO2-hergebruik (CCU) om uitstoot in andere sectoren te helpen verminderen.”
Stabiel, voorspelbaar en sociaal beleid voor burgers en bedrijven
Het CDA wil stabiel en duidelijk beleid voeren, met aandacht voor uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en sociale rechtvaardigheid. Ze ondersteunen burgers en ondernemers bij de energietransitie, met speciale aandacht voor lagere inkomens en minder draagkrachtigen.
“Wij willen stabiel en duidelijk (financieel) beleid om de verantwoordelijkheid van inwoners en ondernemers te ondersteunen in adaptatie en transitie, bijvoorbeeld als het gaat om isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en eventuele nieuwe technieken.”
“Bij het maken van energiebeleid moet de impact van maatregelen op lagere inkomens altijd worden meegenomen.”
“Om te zorgen dat ook minder draagkrachtigen in ons land in een goed geïsoleerd huis kunnen wonen, gaan we door met de verduurzamingsafspraken, zoals gemaakt in de nationale prestatieafspraken met woningcorporaties.”
De SGP erkent de noodzaak om klimaatverandering tegen te gaan, maar verwerpt het wettelijk vastleggen van strikte, kwantitatieve klimaatdoelen zoals CO2-reductiepercentages. In plaats daarvan pleit de partij voor een pragmatische, haalbare verduurzaming met oog voor betaalbaarheid, leveringszekerheid en een gelijk speelveld voor de industrie. De SGP wil inzetten op energiebesparing, innovatie, kernenergie en een brede energiemix, maar zonder “doorgeslagen maakbaarheidsdenken” of het blind volgen van internationale doelstellingen.
Geen wettelijke, kwantitatieve CO2-reductiedoelen
De SGP is kritisch op het wettelijk vastleggen van concrete klimaatdoelen (zoals 55% CO2-reductie in 2030) en vindt de situatie te complex voor dergelijke doelsturing. De partij wil verantwoordelijkheid nemen, maar benadrukt de beperkingen van menselijke maakbaarheid en pleit voor flexibiliteit in beleid.
Focus op energiebesparing, innovatie en brede energiemix
De SGP wil verduurzaming realiseren via energiebesparing, innovatie en een brede, betrouwbare energiemix met onder andere kernenergie, aquathermie en getijdenenergie. De partij benadrukt het belang van leveringszekerheid en betaalbaarheid, en wil afhankelijkheid van fossiele import verminderen.
“We streven naar verlaging van ons energiegebruik, met een derde in de komende twee decennia.”
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd. We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
Gelijk speelveld en realisme voor industrie en economie
De SGP wil voorkomen dat klimaatbeleid leidt tot verplaatsing van productie naar landen met lagere milieustandaarden (“beter groen hier dan grijs daar”) en pleit voor een eerlijk speelveld voor de Nederlandse industrie. De partij is kritisch op nationale koppen bovenop Europese regelgeving en wil beleid afstemmen op omliggende landen.
“We staan voor verduurzaming van de industrie, maar wel met oog voor een zo eerlijk mogelijk speelveld.”
“Nationale koppen op het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 worden zoveel mogelijk voorkomen.”
“Verplaatsing van productie naar landen waar minder milieuregels zijn, willen we immers voorkomen: beter groen hier, dan grijs daar.”
Verantwoordelijkheid en realisme boven symboliek
De SGP benadrukt dat klimaatbeleid realistisch en uitvoerbaar moet zijn, met oog voor wetenschappelijke onzekerheden, leveringszekerheid en sociale gevolgen zoals energiearmoede. De partij wijst symbolisch beleid en onhaalbare idealen af.
“Er zijn veel onzekerheden, ook wetenschappelijk, maar dat ontslaat de overheid gelet op het voorzorgsbeginsel niet van haar verantwoordelijkheid.”
“De milieuopgaven zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid van samenleving en overheid.”
“We hebben onze verantwoordelijkheid te nemen, maar wel in de wetenschap dat God erboven staat.”
BIJ1 stelt extreem ambitieuze klimaatdoelen en wil dat Nederland in 2030 netto nul broeikasgasuitstoot bereikt, wettelijk bindend en inclusief alle emissies. De partij legt de verantwoordelijkheid en kosten van klimaatbeleid bij grote vervuilers, wil fossiele subsidies en productie snel beëindigen, en pleit voor een rechtvaardige, collectieve energietransitie in publieke handen. Klimaatrechtvaardigheid en het bestrijden van klimaatracisme staan centraal, met bijzondere aandacht voor mondiale verantwoordelijkheid en bescherming van kwetsbare groepen.
Netto nul broeikasgasuitstoot in 2030, wettelijk bindend
BIJ1 wil dat Nederland in 2030 netto nul uitstoot van broeikasgassen bereikt, inclusief alle directe en indirecte emissies (scope 1, 2 en 3). Dit doel moet wettelijk worden vastgelegd en bindend zijn, waarmee BIJ1 verder gaat dan de huidige nationale en internationale afspraken. De partij ziet dit als noodzakelijk om de klimaatcrisis daadwerkelijk te keren.
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
Kosten en verantwoordelijkheid bij grote vervuilers, niet burgers
BIJ1 vindt het onrechtvaardig dat de kosten van klimaatbeleid nu vooral bij gewone burgers liggen, terwijl grote vervuilers buiten schot blijven. De partij wil dat de grootste vervuilers de rekening betalen en dat klimaatmaatregelen niet ten koste gaan van bestaanszekerheid.
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“Alle benodigde klimaatmaatregelen worden voortaan getoetst op klimaatrechtvaardigheid. Dat betekent dat de kosten van klimaatbeleid worden gedragen door de grootste vervuilers.”
Direct stoppen met fossiele subsidies en productie
BIJ1 wil zo snel mogelijk alle subsidies en financiële steun aan de fossiele industrie beëindigen, geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, en bestaande productie afbouwen met oog voor werknemers. Ook subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet.
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet. Er komen geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, op land en op zee. De huidige olie- en gasproductie moet worden afgebouwd, waarbij rechtvaardige oplossingen voor de werknemers voorop staan.”
Energietransitie in publieke handen, collectief eigendom
De energietransitie moet volgens BIJ1 een publieke taak zijn, niet een winstmachine voor bedrijven. Energievoorzieningen komen in publieke handen, onder democratische controle, en arbeiders uit de fossiele sector krijgen voorrang op werk in publieke klimaatprojecten.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en klimaatracisme bestrijden
BIJ1 benadrukt dat Nederland verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn historische en mondiale bijdrage aan de klimaatcrisis. Klimaatrechtvaardigheid betekent ook het bestrijden van klimaatracisme en het beschermen van kwetsbare groepen, zowel binnen Nederland als wereldwijd.
“Nederland neemt als 1e westerse land de verantwoordelijkheid voor ons grote aandeel in het veroorzaken van de klimaatcrisis en neemt in VN-verband het voortouw.”
“Het feit dat dit niet gebeurt, omdat de gevolgen minder voelbaar zijn in de westerse wereld, noemen we klimaatracisme. Voor klimaatrechtvaardigheid strijden, gaat voor ons dan ook altijd gepaard met het bestrijden van klimaatracisme.”
Strafbaar stellen van ecocide en vervolging van bestuurders
BIJ1 wil dat bedrijven en bestuurders die bewust ernstige klimaatschade veroorzaken, strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. Ecocide wordt strafbaar gesteld.
“Ecocide wordt strafbaar en er komt een reclame- en sponsorverbod voor de fossiele industrie en vliegmaatschappijen.”
“Bestuurders van bedrijven die bewust en lang zware schade toebrengen aan de natuur, en daarmee aan de gezondheid van alle mensen, vervolgen we per hoofd voor hun misdaden.”
De ChristenUnie ziet het behalen van ambitieuze klimaatdoelen als een morele en internationale verantwoordelijkheid, met het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen als basis. Ze willen de CO2-reductie in 2030 hoger leggen dan wettelijk vereist, investeren in een duurzame energiemix (waaronder kernenergie), en zetten in op sectorale afspraken, innovatie en het voorkomen van weglek van uitstoot naar het buitenland. De partij koppelt klimaatdoelen aan concrete maatregelen voor industrie, landbouw en woningen, met oog voor sociale rechtvaardigheid en Europese samenwerking.
Hogere CO2-reductie dan wettelijk vereist
De ChristenUnie wil de klimaatdoelen uit het Akkoord van Parijs en de Nederlandse Klimaatwet niet alleen halen, maar zelfs overtreffen om tegenvallers op te vangen. Ze benadrukken dat vermindering van uitstoot in Nederland niet mag leiden tot meer uitstoot elders, en pleiten voor een Europees gelijk speelveld.
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
“Vermindering van uitstoot in eigen land mag niet leiden tot hogere uitstoot elders. Daarom wordt bij klimaatbeleid zoveel mogelijk ingezet op een Europees gelijk speelveld, met zo min mogelijk weglek.”
Investeren in duurzame energiemix inclusief kernenergie
De partij kiest voor een energiemix met wind, zon en twee nieuwe grote kerncentrales, en wil gas- en kolencentrales uitfaseren. Ze zetten daarnaast in op innovatie zoals waterstof en investeren in energie-infrastructuur.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“In het Klimaatfonds trekken we extra geld uit voor energie-infrastructuur, zoals elektriciteits- en wartmenetten, isolatie van huizen en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.”
Strenge sectorale normen en innovatie voor industrie en landbouw
De ChristenUnie wil sectorale afspraken en normering, met steun voor bedrijven die volledig willen verduurzamen. Ze steunen het afbouwen van uitstootrechten in de industrie en willen dat de landbouw bedrijfsspecifieke klimaatdoelen krijgt, met toegang tot het Klimaatfonds.
“We normeren verstandig, maken gerichte afspraken met (top)sectoren en subsidiëren innovatie, zoals via schoon- en emissieloos bouwen.”
“Om grote uitstoters te verduurzamen, steunen we het Europese plan om versneld de uitstootrechten voor broeikasgassen in het emissiehandelssysteem in 2040 naar nul af te bouwen.”
“De agrarische sector kan een grote bijdrage leveren aan de klimaatdoelen. De landelijke doelen worden bedrijfsspecifiek gemaakt. Innovatieve bronmaatregelen en schone productietechnieken worden gestimuleerd. Daarom krijgt de landbouwsector toegang tot het Klimaatfonds.”
Klimaatdoelen sociaal en Europees verankeren
De partij wil dat de kosten van verduurzaming eerlijk verdeeld worden, met inkomensondersteuning voor huishoudens met energiearmoede en beprijzing van vervuilende producten op Europees niveau om weglek te voorkomen.
“Er komt gerichte inkomensondersteuning voor huishoudens met energiearmoede (bijvoorbeeld via een noodfonds).”
“Deze vorm van beprijzing vindt idealiter plaats op Europees niveau, om weglekeffecten te voorkomen.”
“We zien aanvullende Europese regelgeving voor verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen niet als bedreiging, maar als een kans.”
50PLUS wil geen nationale klimaatdoelen die verder gaan dan Europese afspraken en pleit voor het uitfaseren van nationaal klimaatbeleid zodra Europees CO2-beprijzingsbeleid wordt opgeschaald. De partij zet in op kernenergie, circulaire economie en bescherming van het milieu als generatieproject, maar verzet zich tegen extra nationale regels en dure, ineffectieve klimaatmaatregelen.
Geen nationale klimaatdoelen bovenop Europese afspraken
50PLUS vindt dat klimaatbeleid alleen effectief is als het op Europees of mondiaal niveau wordt gevoerd en wil geen strengere nationale doelen of regels dan afgesproken in EU-verband. Ze pleiten voor het uitfaseren van nationaal klimaatbeleid zodra Europees CO2-beprijzingsbeleid wordt versterkt, om de concurrentiepositie van Nederland te beschermen en symboolpolitiek te voorkomen.
“geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
Versnellen CO2-reductie via Europees CO2-beprijzingsbeleid
De partij ziet het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau als de beste manier om klimaatdoelen te halen, zonder de Nederlandse economie te schaden. Ze willen geen nationale CO2-heffingen, maar pleiten voor een Europese aanpak die effectief is en de concurrentiepositie beschermt.
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
Snelle bouw van kerncentrales als bijdrage aan klimaatdoelen
50PLUS kiest voor kernenergie als een belangrijke bijdrage aan de energietransitie en het behalen van klimaatdoelen, en wil snel vier nieuwe kerncentrales bouwen en kleine kerncentrales (SMR’s) versneld introduceren.
Kritiek op duur en ineffectief nationaal klimaatbeleid
De partij uit stevige kritiek op nationaal klimaatbeleid dat volgens hen duur, slecht doordacht en ineffectief is, en stelt dat het huidige beleid de economie schaadt zonder daadwerkelijk bij te dragen aan CO2-reductie.
NSC onderschrijft de internationale klimaatdoelen en wil deze vooral via Europese samenwerking en marktmechanismen realiseren, met nadruk op betaalbaarheid en uitvoerbaarheid voor huishoudens en bedrijven. Ze beperken nationale koppen op Europese afspraken, willen fossiele subsidies in EU-verband afbouwen, en zetten in op energiebesparing, kernenergie, en een rechtvaardige verdeling van kosten. De partij kiest voor een pragmatische, stapsgewijze aanpak waarbij nationale maatregelen niet tot weglek van CO2-uitstoot mogen leiden.
Europese aanpak en beperken nationale koppen
NSC wil de klimaatdoelen vooral via Europese afspraken en het emissiehandelssysteem (ETS) realiseren, en is kritisch op extra nationale eisen die kunnen leiden tot verplaatsing van CO2-uitstoot naar het buitenland. Ze pleiten voor het afbouwen van fossiele subsidies in Europees verband en willen nationale koppen op reductiedoelen, tempo en belastingen beperken.
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen. We willen ervoor waken dat het effect van een maatregel is dat de CO2 emissies zich naar een ander land verplaatsen. De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen.”
“Voor de transitie van de industrie, de energiesector, de maritieme sector en de luchtvaart is het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt.”
Klimaatdoelen halen met marktmechanismen en technologie
NSC accepteert tijdelijke technologische oplossingen zoals CCS om de klimaatdoelen te halen, maar ziet deze niet als structureel. Ze willen inzetten op energiebesparing, kernenergie, en innovatie, en benadrukken dat de energietransitie uitvoerbaar en betaalbaar moet zijn.
“We accepteren dat CCS de komende jaren wel onderdeel is van de maatregelen die nodig kunnen zijn om de klimaatdoelen te halen.”
“De energietransitie moet voor huishoudens en bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar zijn.”
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen.”
“Kernenergie is onmisbaar als schone en betrouwbare bron in de energiemix van de toekomst. We steunen de ambitie om op termijn klimaatneutraal en energie-onafhankelijk te worden.”
Vasthouden aan internationale klimaatdoelen
NSC bevestigt expliciet de internationale afspraken en zet in op een klimaatneutrale economie, met een mix van hernieuwbare energiebronnen en kernenergie.
“We blijven ons houden aan de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs en zetten in op een klimaatneutrale economie.”
Betaalbaarheid en rechtvaardige verdeling van kosten
NSC wil dat de kosten van de energietransitie eerlijk verdeeld worden, met bescherming van huishoudens en ondersteuning voor wie het nodig heeft. Ze pleiten voor eenvoudige en toegankelijke subsidies en regelingen.
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft.”
“Ook subsidies en regelingen voor verduurzaming moeten eenvoudig en toegankelijk zijn, zodat juist de mensen die dit het hardst nodig hebben kunnen investeren in energiebesparing.”
De SP onderschrijft de klimaatdoelen volledig, maar wil verder gaan door in 2040 een klimaatneutrale en klimaatrechtvaardige samenleving te realiseren. De partij koppelt het behalen van klimaatdoelen aan sociale rechtvaardigheid, publieke regie en het terugdringen van het kapitalisme, met concrete voorstellen zoals het stoppen van fossiele subsidies, het isoleren van woningen, en het invoeren van een klimaatrechtvaardigheidstoets. De SP benadrukt dat klimaatbeleid niet mag leiden tot tweedeling en dat de lasten eerlijk verdeeld moeten worden.
Klimaatdoelen halen met sociale rechtvaardigheid
De SP wil de klimaatdoelen niet alleen halen, maar deze koppelen aan het vergroten van bestaanszekerheid en het tegengaan van ongelijkheid. Klimaatbeleid moet niet de werkende klasse treffen, maar juist zorgen voor draagvlak en eerlijkheid.
“Natuurlijk staan we volledig achter de klimaatdoelen, maar we willen verder gaan. Ons doel is daarom om in 2040 een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving te realiseren.”
“Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten. Zo halen wij de klimaatdoelen ruim op tijd en met veel draagvlak onder de mensen.”
“Daarmee halen we de klimaatdoelen en zorgen we voor bestaanszekerheid voor mensen.”
Stoppen met fossiele subsidies en publieke regie
De SP ziet het beëindigen van fossiele subsidies en het vergroten van publieke zeggenschap als essentieel om de klimaatdoelen te halen. Grote bedrijven moeten niet langer worden bevoordeeld; publieke middelen moeten ingezet worden voor vergroening en lagere lasten voor burgers.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
“Het kapitalistische systeem stelt winst boven mensen en klimaat. Het gevolg is: meer miljardairs dan ooit en een klimaatcrisis. Wij gaan de uitstoot aanpakken met grote plannen voor schone industrie, groene stroom, openbaar vervoer en hergebruik van materialen. Daarmee halen we de klimaatdoelen...”
Klimaatrechtvaardigheidstoets op al het beleid
De SP wil dat elk klimaatbeleid wordt getoetst op rechtvaardigheid, zodat de lasten niet bij de lagere inkomens terechtkomen en tweedeling wordt voorkomen.
“Daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets. Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten.”
Nationaal Isolatie Programma voor woningen
Het isoleren van 1,5 miljoen slecht geïsoleerde woningen voor 2030 is een concreet voorstel dat zowel de uitstoot verlaagt als het dagelijks leven van mensen verbetert.
“Wij pakken 1,5 miljoen slecht geïsoleerde huur en koopwoningen aan voor 2030 met een Nationaal Isolatie Programma. Dit levert niet alleen enkele megatonnen broeikasgassenreductie op, maar zorgt er ook voor dat het comfort van de woningen beter wordt...”
“Met deze aanpak werken we aan de klimaatdoelen én verbeteren we het dagelijks leven van miljoenen mensen.”
Duurzame industrie met baanzekerheid
De SP koppelt het verduurzamen van de industrie aan het behoud van werkgelegenheid en het ondersteunen van werknemers bij transities.
“Wij zetten ons in voor een duurzame en toekomstbestendige industrie die bijdraagt aan klimaatdoelen en goede banen. Voor bedrijven die moeten sluiten richten we een werknemersfonds op...”
D66 stelt ambitieuze klimaatdoelen centraal en wil Nederland terug op koers brengen voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050, met jaarlijkse uitstootreductie en een volledig circulaire economie in 2050. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals het versnellen van de energietransitie, het verzwaren van het elektriciteitsnet, het sneller afbouwen van fossiele subsidies en het stellen van duidelijke sectorale einddata voor fossiele technieken. D66 koppelt deze doelen aan sociale rechtvaardigheid en investeert in innovatie, natuurherstel en een eerlijke verdeling van kosten en baten.
Versnellen van uitstootreductie richting 2030, 2040 en 2050
D66 wil Nederland jaarlijks 5-6% minder uitstoten om de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050 te halen, met als einddoel een welvarend land zonder vervuiling in 2050. Dit vereist een versnelde energietransitie, investeringen in infrastructuur en technische opleidingen, en het stimuleren van lokale energieopwekking.
“D66 brengt Nederland terug op koers voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050. Elk jaar zo’n 5 tot 6% minder uitstoot, totdat we in 2050 een welvarend land zijn zónder vervuiling.”
“De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.”
Sneller afbouwen van fossiele subsidies en duidelijke einddata voor fossiele technieken
D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen, sectorale einddata stellen voor fossiele technieken en bedrijven voorspelbaarheid bieden voor de overstap naar duurzame alternatieven. Dit moet zorgen voor een gelijk speelveld, forse investeringen in schone productie en het versnellen van de transitie.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
“We stellen per sector een duidelijke einddatum voor fossiele technieken en we maken duidelijke plannen voor de overstap naar duurzame alternatieven. Zo weten bedrijven waar ze aan toe zijn en kunnen investeerders duurzame keuzes maken.”
Volledig circulaire economie in 2050 en halvering grondstoffengebruik in 2030
D66 streeft naar een volledig circulaire economie in 2050 en wil het gebruik van nieuwe grondstoffen in 2030 al halveren. Dit wordt bereikt door circulaire doelen per sector, producentenverantwoordelijkheid en het stimuleren van hergebruik en recycling.
Sociale rechtvaardigheid in de energietransitie
D66 benadrukt dat de kosten en baten van de energietransitie eerlijk verdeeld moeten worden, met speciale aandacht voor mensen met lage inkomens. Er komen subsidies, advies en een structureel Noodfonds Energie om te voorkomen dat mensen in de kou komen te staan.
“De klimaatcrisis raakt ons allemaal, maar niet iedereen even hard. Daarom zorgt D66 voor een eerlijke verdeling van de kosten en de opbrengsten van de energietransitie.”
“Voor de vele mensen voor wie de rekening nú al onbetaalbaar is, maakt D66 het Noodfonds Energie structureel en het budget groter. Zo blijft niemand in de kou terwijl we de energietransitie versnellen.”
Forum voor Democratie (FVD) verwerpt nationale en internationale klimaatdoelen volledig en wil alle klimaatwetgeving en -verdragen schrappen. De partij stelt dat klimaatdoelen onhaalbaar, onbetaalbaar en ineffectief zijn, en pleit voor het loslaten van CO₂-reductiedoelen en het stoppen van de energietransitie. In plaats daarvan wil FVD inzetten op adaptatie (zoals dijkenbouw) en betaalbare, betrouwbare energie uit fossiele brandstoffen en kernenergie.
Volledig schrappen van klimaatdoelen en -beleid
FVD vindt klimaatdoelen onrealistisch, schadelijk voor de economie en zonder merkbaar effect op het klimaat. De partij wil daarom alle nationale en internationale klimaatdoelen, wetten en akkoorden intrekken, en CO₂-reductie als beleidsdoel loslaten. Dit standpunt adresseert direct de kern van het klimaatbeleid en de verplichtingen die daaruit voortvloeien.
“De huidige klimaatdoelen zijn onhaalbaar en vooral schadelijk. Alleen al voor Nederland bedragen de kosten meer dan €1.000 miljard – omgerekend €230.000 per huishouden. Dit beleid is niet alleen onbetaalbaar, maar ook zinloos: het heeft geen merkbaar effect op het klimaat, maar wel desastreuze gevolgen voor onze welvaart en concurrentiekracht.”
“Forum voor Democratie kiest daarom voor een radicaal andere koers: stoppen met de energietransitie, intrekken van de klimaatwet, opzeggen van het Parijsakkoord en het loslaten van CO₂-doelen.”
“We zeggen het Klimaatakkoord van Parijs op en trekken de klimaatwet in, zodat we weer ongeremd fossiele brandstoffen kunnen gebruiken en geen windturbines en zonneakkers hoeven aanleggen.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We trekken de klimaatwet in, zeggen het klimaatverdrag van Parijs op en stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’.”
Inzetten op adaptatie in plaats van CO₂-reductie
In plaats van klimaatdoelen en CO₂-reductie wil FVD zich richten op aanpassingsmaatregelen om Nederland te beschermen tegen weersextremen. Dit sluit aan bij hun visie dat technologische vooruitgang en adaptatie effectiever zijn dan emissiereductie.
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“In plaats van onrealistische CO₂-doelen richten we ons op slimme oplossingen voor eventuele klimaatverandering zoals dijkenbouw en kustbescherming, waar Nederland wereldwijd in uitblinkt.”
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
GroenLinks-PvdA stelt ambitieuze klimaatdoelen centraal in haar programma, met als speerpunt een klimaatneutraal Nederland in 2040 en 65% CO₂-reductie in 2030. De partij legt de nadruk op eerlijkheid: grote vervuilers betalen, terwijl gewone mensen worden geholpen met verduurzaming. Concrete maatregelen zijn onder meer bindende reductiedoelen, versnelling van de energietransitie, en het centraal stellen van klimaatrechtvaardigheid.
Nederland klimaatneutraal in 2040, 65% CO₂-reductie in 2030
GroenLinks-PvdA kiest voor harde, meetbare klimaatdoelen: Nederland moet in 2040 klimaatneutraal zijn, met een tussendoel van 65% CO₂-reductie in 2030. Dit is een versnelling ten opzichte van bestaande doelen en wordt als noodzakelijk gezien om de klimaatcrisis effectief te bestrijden en toekomstige generaties te beschermen.
Grote vervuilers betalen de rekening, niet gewone mensen
De partij vindt dat de kosten van de klimaattransitie eerlijk verdeeld moeten worden: grote vervuilers dragen de lasten, terwijl mensen met een kleine portemonnee worden ontzien en ondersteund bij verduurzaming. Dit principe van klimaatrechtvaardigheid is leidend in hun beleid.
“De rekening hoort bij de grote vervuilers te liggen, niet bij mensen die het minste bijdragen aan klimaatverandering.”
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
Strenge normering en bindende reductiedoelen voor bedrijven
Om de klimaatdoelen te halen, worden bedrijven verplicht tot bindende reductiedoelen en stevige normering. Er komen deadlines voor klimaatplannen, en bedrijven die niet meewerken riskeren sancties.
“Er komt een deadline voor het opstellen van een klimaatplan en als bedrijven zich niet houden aan afspraken wordt terugbetaling geëist. Naast financiële prikkels komt er ook stevige normering, bijvoorbeeld een uitbreiding van de energiebesparingsplicht en bindende besparingsdoelen per sector.”
Klimaatdoelstellingen van Parijs en Europese Green Deal als leidraad
Internationaal committeert GroenLinks-PvdA zich aan de klimaatdoelstellingen van het Akkoord van Parijs en de Europese Green Deal, en wil deze leidend maken voor het Nederlandse en buitenlandse beleid.
“De duurzame ontwikkelingsdoelen en de klimaatdoelstellingen van het akkoord van Parijs zijn leidend.”
“De Green Deal biedt een ambitieus en optimistisch Europees antwoord op de klimaatcrisis, maar dan moet deze niet worden stilgelegd, maar uitgevoerd, zodat we onze kinderen en kleinkinderen een schone aarde...”
De VVD wil de klimaatdoelen halen, maar koppelt deze expliciet aan economische groei, betaalbaarheid en het behoud van industrie in Nederland. Ze pleiten voor realistisch en pragmatisch klimaatbeleid, waarbij Europese afspraken leidend zijn en nationale koppen worden geschrapt. Concrete voorstellen zijn het aanpassen van de Klimaatwet, het schrappen van de nationale CO2-heffing, en het waarborgen van een gelijk speelveld voor de industrie.
Klimaatdoelen koppelen aan economische groei en betaalbaarheid
De VVD wil de klimaatdoelen halen, maar alleen als dit hand in hand gaat met economische groei, energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid. Ze zijn kritisch op een te eenzijdige focus op CO2-reductie en willen ingrijpen als de betaalbaarheid of het vestigingsklimaat in gevaar komt.
“We bouwen aan een schone én weerbare economie. In onze tijd, met de enorme uitdagingen die we vandaag zien, is de Klimaatwet te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot. ... Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe. We werken door aan het halen van de klimaatdoelen. Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“We blijven bijdragen aan de Europese doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050.”
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
Schrappen nationale koppen en CO2-heffing, Europees beleid leidend
De VVD wil geen strengere nationale regels dan Europees vereist en wil de nationale CO2-heffing afschaffen om het speelveld voor de industrie gelijk te trekken met andere EU-landen. Europese klimaatdoelen zijn leidend, nationale koppen worden waar mogelijk geschrapt.
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“Nederland kent als enige land binnen de EU een nationale CO2-heffing. Dit creëert een ongelijk speelveld voor bedrijven. ... Daarom schrappen we de heffing en gaan we met de sector op zoek naar een alternatief systeem, waarbij we ons inzetten voor één Europees systeem voor duurzame industrie en mijnbouw en waarmee we een gelijk speelveld waarborgen.”
Realistisch en pragmatisch klimaatbeleid, focus op uitvoering
De VVD verwerpt een papieren werkelijkheid en wil zich richten op de praktische uitvoering van bestaande plannen. Klimaatbeleid moet effectief zijn in de praktijk en niet alleen op papier.
“We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen. Klimaatbeleid moet gaan over de praktijk bij mensen thuis en de daadwerkelijke bijdrage van de EU aan de klimaatopgave.”
“Daarom kiezen we voor realistisch klimaatbeleid, met als einddoel een sterke, schone en weerbare economie en een sterk energiesysteem.”
Volt stelt ambitieuze klimaatdoelen centraal door wettelijk vast te leggen dat Nederland en de EU in 2040 klimaatneutraal moeten zijn, inclusief het actief verwijderen van broeikasgassen uit de lucht. Ze willen harde normen in plaats van streefpercentages, rekenen de uitstoot van geïmporteerde producten mee, en koppelen CO₂-beprijzing aan concrete investeringen in verduurzaming.
Wettelijk vastleggen van klimaatneutraliteit in 2040
Volt kiest voor een harde, wettelijke norm: Nederland en de EU moeten in 2040 volledig klimaatneutraal zijn. Dit betekent niet alleen nul uitstoot, maar ook het actief verwijderen van broeikasgassen. Hiermee willen ze vaagheid en vrijblijvendheid in klimaatbeleid beëindigen en sturen op daadwerkelijke resultaten.
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
“We planten meer bomen en planten in de EU. Zodat we in 2040 niet alleen volledig klimaatneutraal zijn, maar broeikasgassen dan ook actief uit de lucht halen.”
“We kiezen daarom voor een helder en ambitieus klimaatbeleid. We leggen wettelijk vast dat we in 2040 klimaatneutraal zijn. Geen vage beloften, maar duidelijke afspraken. In Nederland en in de EU.”
Uitstoot van geïmporteerde producten meetellen in nationale klimaatdoelen
Volt wil verantwoordelijkheid nemen voor de mondiale impact van Nederlands consumptiegedrag door de uitstoot van geïmporteerde producten mee te rekenen in de nationale klimaatdoelen. Dit voorkomt het verschuiven van emissies naar het buitenland en maakt het klimaatbeleid eerlijker en effectiever.
“We rekenen de vervuiling van geïmporteerde producten mee in onze nationale klimaatdoelen, zoals Zweden ook al doet. We nemen verantwoordelijkheid voor de uitstoot die plaatsvindt door ons consumptiegedrag.”
Minimale CO₂-prijs voor alle uitstoot, opbrengsten naar verduurzaming
Volt wil een minimale CO₂-prijs voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot, minimaal gelijk aan de ETS-prijs voor de grootste vervuilers. De opbrengsten hiervan worden ingezet voor snellere verduurzaming en alternatieven voor inwoners en bedrijven, zodat de lasten eerlijk verdeeld worden en de transitie versnelt.
“We dichten de gaten van CO₂-beprijzing door het belastingstelsel te hervormen, zodat voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs geldt. Deze prijs heeft in ieder geval de hoogte van de huidige Europese belasting voor de grootste vervuilers (ETS-prijs).”
“Volt is zich bewust van de hogere kosten die dit met zich meebrengt voor verbruikers en laat de opbrengsten vloeien naar snellere verduurzaming en alternatieven voor inwoners en bedrijven.”
Nederland moet EU tot ambitieuzer klimaatbeleid aanzetten
Volt vindt de huidige EU-doelstelling van 55% emissiereductie in 2030 onvoldoende en wil dat Nederland de Europese Commissie aanspoort tot ambitieuzer beleid, om zo te voorkomen dat klimaatrechtszaken nodig zijn en de 1,5 graad-doelstelling haalbaar blijft.
“De EU heeft een doelstelling gesteld van 55% emissiereductie in 2030, maar lijkt deze niet te halen. Volt wil dat Nederland de Europese Commissie om ambitieuzer klimaatbeleid verzoekt om daarmee klimaatrechtszaken te voorkomen.”
DENK onderschrijft de nationale en internationale klimaatdoelen, met als kern dat Nederland in 2050 klimaatneutraal moet zijn en in 2030 de uitstoot met 55% moet verminderen. Ze leggen nadruk op rechtvaardigheid: grote vervuilers moeten meer bijdragen, burgers worden beschermd tegen extra lasten, en investeringen in verduurzaming moeten aantoonbaar effectief zijn. DENK wil ambitieuzere doelen nastreven als dat mogelijk is, maar houdt betaalbaarheid en uitvoerbaarheid voor burgers centraal.
Nederland klimaatneutraal in 2050, 55% minder uitstoot in 2030
DENK committeert zich expliciet aan de bestaande klimaatdoelen en staat open voor verdere aanscherping. Ze zien het behalen van deze doelen als noodzakelijk om de opwarming van de aarde tegen te gaan, maar willen dat de lasten eerlijk verdeeld worden.
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
Grote vervuilers betalen meer, burgers worden ontzien
DENK wil dat de grootste vervuilers een eerlijker en zwaarder deel van de kosten dragen, terwijl burgers beschermd worden tegen extra lasten zoals vleestaksen of suikertaksen. Dit moet de ongelijkheid niet vergroten en de energietransitie versnellen.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
Investeren in verduurzaming via Klimaatfonds
DENK wil een substantieel Klimaatfonds om noodzakelijke investeringen in vergroening en energietransitie te financieren, waarbij uitgaven aantoonbaar de duurzaamheid moeten bevorderen.
“Een toereikend Klimaatfonds waaruit de noodzakelijke investeringen gedaan kunnen worden voor de verduurzaming van ons land. DENK staat pal voor voldoende investeringen in de vergroening van onze economie en in de energietransitie. De uitgaven uit dit fonds moeten aantoonbaar de duurzaamheid bevorderen.”
Massale inzet op duurzame energie, kernenergie niet uitgesloten
DENK wil fors investeren in zonne- en windenergie, kolencentrales snel sluiten, en sluit kernenergie niet uit mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en steun Mondiale Zuiden
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor CO2-uitstoot en wil dat Nederland actief het Mondiale Zuiden ondersteunt bij klimaatbeleid.
“Staan voor internationale klimaatrechtvaardigheid. Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”