JA21 verwerpt het huidige klimaatakkoord en de nationale klimaatdoelstellingen als onrealistisch en kostbaar, en kiest in plaats daarvan voor een pragmatische koers gericht op betaalbaarheid, leveringszekerheid en technologische innovatie. De partij wil geen extra nationale klimaatheffingen bovenop Europese regels, zet zwaar in op kernenergie en behoud van fossiele infrastructuur zolang alternatieven ontbreken, en kiest voor klimaatadaptatie boven mitigatie. JA21 positioneert zich expliciet tegen “symboolpolitiek” en nationale koppen op het klimaatakkoord.
JA21 wijst nationale aanvullingen op het Europese klimaatakkoord af en wil geen extra nationale klimaatheffingen of regelgeving bovenop EU-afspraken. De partij vindt dat Nederland niet verder moet gaan dan wat Europees is afgesproken, om de betaalbaarheid en concurrentiepositie te beschermen.
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
“We introduceren geen nationale CO2-heffingen bovenop Europese regels en we schaffen bestaande nationale CO2-heffingen af.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
JA21 beschouwt de huidige klimaatdoelstellingen en het klimaatakkoord als onrealistisch, ineffectief en te duur. De partij pleit voor een nuchtere, realistische koers en noemt het huidige beleid “symboolpolitiek”.
“De huidige klimaatdoelstellingen zijn vaak onrealistisch en leveren twijfelachtig resultaat op. JA21 kiest daarom voor een nuchtere en realistische koers.”
“Zo beschermen we onze samenleving en onze welvaart, zonder ons land op te zadelen met torenhoge kosten en symboolpolitiek.”
“Symboolbeleid wijzen we af en we focussen op technologie en energiezekerheid.”
In plaats van het klimaatakkoord te volgen, kiest JA21 voor kernenergie als speerpunt en behoud van fossiele infrastructuur zolang alternatieven ontbreken. De partij ziet kernenergie als structurele oplossing en wil niet versneld afscheid nemen van fossiele brandstoffen.
“Wij kiezen daarom voor kernenergie, strategisch omgaan met fossiele brandstoffen en betaalbaarheid.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
“We moeten erkennen dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is voor energie opgewekt door fossiele brandstof, en dat het versneld loslaten van fossiele brandstoffen grote effecten heeft voor de betrouwbaarheid en de betaalbaarheid van ons energienet.”
JA21 verschuift de focus van het klimaatakkoord van mitigatie (het sturen van het wereldwijde klimaat) naar adaptatie: het versterken van de samenleving tegen de gevolgen van klimaatverandering.
“In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
De SGP erkent de verantwoordelijkheid voor klimaat en verduurzaming, maar verwerpt bindende, nationale klimaatdoelen zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord. In plaats daarvan kiest de partij voor een pragmatische, technologische en economische benadering, met nadruk op haalbaarheid, betaalbaarheid en het voorkomen van verplaatsing van vervuiling naar het buitenland. Kernenergie, energiebesparing en innovatie krijgen prioriteit boven strikte CO2-reductiedoelen.
De SGP wijst het wettelijk vastleggen van concrete CO2-reductiedoelen, zoals in het Klimaatakkoord, af. Ze vinden de situatie te complex en pleiten voor flexibiliteit en realisme, waarbij technologische en economische haalbaarheid leidend zijn.
In plaats van strikte Klimaatakkoord-doelen, zet de SGP in op technologische innovatie, een brede energiemix en stimulering van kernenergie. Ze willen investeren in alternatieve energiebronnen, maar met oog voor leveringszekerheid en economische gevolgen.
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd. We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s).”
“Het Rijk ondersteunt de bouw van tenminste twee grote kerncentrales, mede door via een Staatsdeelneming de financieringskosten sterk te verlagen.”
De SGP wil voorkomen dat streng klimaatbeleid leidt tot verplaatsing van productie en vervuiling naar het buitenland. Ze pleiten voor een eerlijk speelveld voor de Nederlandse industrie en zijn kritisch op nationale koppen bovenop Europees beleid.
“Verplaatsing van productie naar landen waar minder milieuregels zijn, willen we immers voorkomen: beter groen hier, dan grijs daar.”
“Nationale koppen op het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 worden zoveel mogelijk voorkomen.”
“De netkosten voor de industrie mogen niet doorstijgen. Omliggende landen geven hun industrie nog steeds korting op de nettarieven.”
De SGP benadrukt dat klimaatmaatregelen haalbaar en betaalbaar moeten zijn, met oog voor energiearmoede en de positie van kwetsbare huishoudens.
“De torenhoge gasprijzen in 2022 drukten veel huishoudens met de neus op de feiten: energiearmoede is dichterbij dan je denkt.”
“De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar mag huishoudens niet klemzetten. De SGP wil een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
NSC onderschrijft het Klimaatakkoord van Parijs en zet in op een klimaatneutrale economie, maar wil nationale koppen op Europese klimaatdoelen beperken en de energietransitie uitvoerbaar en betaalbaar houden. Ze pleiten voor het afbouwen van fossiele subsidies in Europees verband, stimuleren energiebesparing en investeren in hernieuwbare energie, met een sterke rol voor de overheid in regie en betaalbaarheid. Kernenergie, wind op zee en zon op daken zijn speerpunten, terwijl nationale maatregelen niet tot CO2-uitstootverschuiving naar het buitenland mogen leiden.
NSC blijft zich houden aan het Klimaatakkoord van Parijs en streeft naar een klimaatneutrale economie, maar wil voorkomen dat Nederland verder gaat dan Europese afspraken, om concurrentienadelen en CO2-uitstootverschuiving te voorkomen. Ze willen nationale koppen op reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen beperken en pleiten voor afbouw van fossiele subsidies in Europees verband.
“We blijven ons houden aan de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs en zetten in op een klimaatneutrale economie.”
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen. We willen ervoor waken dat het effect van een maatregel is dat de CO2 emissies zich naar een ander land verplaatsen. De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen.”
NSC benadrukt dat de energietransitie betaalbaar en uitvoerbaar moet zijn voor huishoudens en bedrijven, met financiële steun waar nodig. De overheid moet de regie nemen, investeren in energiebesparing en hernieuwbare energie, en zorgen voor een eerlijke verdeling van kosten.
“De energietransitie moet voor huishoudens en bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar zijn. Financiële steun kan nodig zijn als private investeringen een te lange terugverdientijd hebben of niet van de grond komen, zoals bij huurwoningen, publieke gebouwen, de energie-intensieve industrie en het mkb.”
“De overheid moet stevig de regie nemen in de energietransitie, in het belang van inwoners en ondernemers.”
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft.”
NSC ziet energiebesparing als de belangrijkste manier om uitstoot te verminderen en kosten te verlagen. Ze willen een nationaal programma energiebesparing, stimuleren investeringen in hernieuwbare energie, en zetten in op kernenergie, wind op zee en zon op daken.
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen.”
“Met de opbrengsten kunnen private investeringen in energiebesparing en hernieuwbare energie in eigen land gestimuleerd worden.”
“Zon, wind, geothermie, groen gas, waterstof en kernenergie zijn daarbij onmisbaar.”
NSC beschouwt het Europese emissiehandelssysteem (ETS) als het beste instrument voor de transitie van industrie, energiesector, maritieme sector en luchtvaart, en accepteert tijdelijke inzet van CCS om klimaatdoelen te halen.
“Voor de transitie van de industrie, de energiesector, de maritieme sector en de luchtvaart is het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt.”
“We accepteren dat CCS de komende jaren wel onderdeel is van de maatregelen die nodig kunnen zijn om de klimaatdoelen te halen.”
GroenLinks-PvdA wil het klimaatakkoord uitvoeren met een nadruk op rechtvaardigheid: grote vervuilers moeten de rekening betalen, niet gewone mensen. Ze streven naar een versneld, ambitieus klimaatbeleid met als doel 65% CO₂-reductie in 2030 en een klimaatneutraal Nederland in 2040, waarbij de baten en lasten eerlijk worden verdeeld. Hun visie is dat klimaatactie niet alleen noodzakelijk is voor het milieu, maar ook kansen biedt voor sociale vooruitgang en economische vernieuwing.
GroenLinks-PvdA vindt dat de kosten van het klimaatakkoord en de energietransitie niet bij gewone mensen moeten liggen, maar bij de grootste veroorzakers van vervuiling. Dit is een reactie op de huidige situatie waarin vooral mensen met geld profiteren van subsidies, terwijl anderen achterblijven. Het principe van 'de vervuiler betaalt' staat centraal in hun klimaatbeleid.
“We helpen hen af te dwingen dat vervuilers, verhuurders en werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen. Zo verdelen we de kosten en baten van klimaatactie eerlijk.”
“De rekening hoort bij de grote vervuilers te liggen, niet bij mensen die het minste bijdragen aan klimaatverandering.”
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
De partij wil het klimaatakkoord niet alleen uitvoeren, maar ook aanscherpen: Nederland moet in 2040 klimaatneutraal zijn, met een tussendoel van 65% CO₂-reductie in 2030. Dit is ambitieuzer dan de huidige nationale doelen en wordt als noodzakelijk gezien om de klimaatcrisis effectief te bestrijden.
“We zetten daarom alle zeilen bij om te zorgen dat Nederland in 2040 klimaatneutraal is. Om dat te bereiken streven we naar 65% CO₂-reductie in 2030.”
“In 2035 zijn al onze elektriciteitsbronnen klimaatneutraal, en in 2040 ook onze energiebronnen én industrie. Ook in Europa is dit onze inzet.”
Het klimaatakkoord moet volgens GroenLinks-PvdA sociaal rechtvaardig zijn: mensen met lage inkomens worden als eerste geholpen, en de transitie wordt aangegrepen om brede welvaart te vergroten. Klimaatbeleid is daarmee ook sociaal beleid.
“Klimaatbeleid werkt alleen als het eerlijk is. Nu profiteren vooral mensen met geld die gebruik kunnen maken van subsidies voor een auto of warmtepomp. Maar voor veel mensen zijn die opties onbereikbaar.”
“De aanpak van de klimaat- en natuurcrises zal effect hebben op hoe we wonen, werken, reizen en eten. Daarmee is klimaatbeleid ook sociaal beleid, en daarom stellen wij klimaatrechtvaardigheid centraal.”
GroenLinks-PvdA verbindt het nationale beleid expliciet aan internationale klimaatafspraken, met het akkoord van Parijs als leidraad. Nederland moet zich houden aan internationale verplichtingen rond klimaatfinanciering en klimaatschade.
BIJ1 verwerpt het huidige Klimaatakkoord als onvoldoende en pleit voor radicaal bindend klimaatbeleid waarbij de grootste vervuilers betalen en Nederland internationaal verantwoordelijkheid neemt. Ze willen wettelijke emissiereductie naar netto nul in 2030, het beëindigen van fossiele subsidies, en een voortrekkersrol voor Nederland in mondiale klimaatrechtvaardigheid.
BIJ1 vindt het huidige Klimaatakkoord niet vergaand genoeg en wil strengere, wettelijk vastgelegde klimaatdoelen, waarbij de lasten bij grote vervuilers komen te liggen. Ze willen per direct stoppen met fossiele subsidies en de energietransitie publiek maken, met bindende emissiereductie naar netto nul in 2030.
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd.”
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine.”
BIJ1 koppelt het klimaatbeleid expliciet aan rechtvaardigheid, waarbij Nederland als eerste westerse land verantwoordelijkheid neemt voor zijn aandeel in de klimaatcrisis en het voortouw neemt in VN-verband. Ze willen dat de kosten niet langer op burgers worden afgewenteld, maar op de grootste vervuilers, en erkennen klimaatracisme als structureel probleem.
“Nederland neemt als 1e westerse land de verantwoordelijkheid voor ons grote aandeel in het veroorzaken van de klimaatcrisis en neemt in VN-verband het voortouw.”
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers.”
“Het feit dat dit niet gebeurt, omdat de gevolgen minder voelbaar zijn in de westerse wereld, noemen we klimaatracisme. Voor klimaatrechtvaardigheid strijden, gaat voor ons dan ook altijd gepaard met het bestrijden van klimaatracisme.”
BIJ1 is kritisch op bestaande internationale afspraken en schijnoplossingen zoals compensatiebossen, en wil importverboden op producten die leiden tot ontbossing. Ze eisen dat de overstap naar schone energie niet ten koste gaat van mensenrechten elders.
“Er komt een algeheel verbod op de import, handel en doorvoer van producten die leiden tot ontbossing. Hierbij wordt kritisch gekeken naar het aanplanten van compensatiebossen als schijnoplossing.”
“Nederland draagt er internationaal zorg voor dat de overstap naar schone en hernieuwbare energie geen negatieve gevolgen heeft voor de mensenrechten in landen waar de benodigde grondstoffen worden gewonnen, vooral als dit conflictgebieden zijn.”
BVNL verwerpt het Klimaatakkoord en de Europese Green Deal volledig en wil dat Nederland hier direct uitstapt. De partij pleit voor het beëindigen van alle bijbehorende fondsen, subsidies en verplichtingen, en kiest voor een eigen koers gericht op innovatie, technische oplossingen en energiezekerheid, zonder dwang of extra lasten voor burgers en bedrijven.
BVNL ziet het Klimaatakkoord en de Europese Green Deal als ineffectief, kostbaar en schadelijk voor economie en samenleving. De partij wil deze akkoorden opzeggen, het CO2-handelssysteem beëindigen en stoppen met nationaal klimaatbeleid dat hieruit voortvloeit. Innovatie en technische oplossingen moeten centraal staan, niet opgelegde doelen of subsidies.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS.”
“Het klimaatfonds van € 35 miljard wordt ontmanteld.”
“Nederland doet niet meer mee aan de Green Deal. De Green Deal is een gevaarlijke ideologie die slechts leidt tot voedseltekorten, armoede, afhankelijkheid en werkeloosheid.”
“Stoppen met zinloos klimaatbeleid en waar nodig inzetten op adaptatie.”
BVNL wil geen nationale verplichtingen of subsidies meer die voortkomen uit het Klimaatakkoord. De partij is tegen dwangmaatregelen, zoals verplichte warmtepompen, en wil subsidies zoveel mogelijk stoppen. Energiebeleid moet gericht zijn op betaalbaarheid, keuzevrijheid en technische haalbaarheid.
“Subsidies worden zoveel mogelijk gestopt.”
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
“Er wordt een einde gemaakt aan het gebruik van fondsen, zoals het stikstoffonds en het klimaatfonds. Alle bedragen moeten via de Rijksbegroting lopen en onderworpen zijn aan parlementaire controle.”
BVNL verwerpt overlegstructuren zoals klimaattafels en het landbouwakkoord, omdat deze volgens de partij niet democratisch zijn en leiden tot ondoorzichtig beleid.
“Daarom houden we op met zaken zoals 'klimaattafels' en het 'landbouwakkoord'.”
Forum voor Democratie (FVD) verwerpt het Klimaatakkoord en het bredere klimaatbeleid volledig. De partij wil het Klimaatakkoord van Parijs opzeggen, de nationale klimaatwet intrekken, alle CO₂-reductiedoelen loslaten en stoppen met de energietransitie, omdat zij deze als onhaalbaar, onbetaalbaar en ineffectief beschouwen. In plaats daarvan pleit FVD voor adaptatie (zoals dijkenbouw) en het gebruik van fossiele brandstoffen, met als doel betaalbare en betrouwbare energie voor iedereen.
FVD wil radicaal breken met het huidige klimaatbeleid door het Klimaatakkoord van Parijs op te zeggen en de nationale klimaatwet in te trekken. Volgens de partij zijn de kosten van het akkoord extreem hoog en levert het geen merkbaar effect op het klimaat op, terwijl het wel schadelijk is voor de economie en de welvaart.
“We zeggen het Klimaatakkoord van Parijs op en trekken de klimaatwet in, zodat we weer ongeremd fossiele brandstoffen kunnen gebruiken en geen windturbines en zonneakkers hoeven aanleggen.”
“We trekken de klimaatwet in, zeggen het klimaatverdrag van Parijs op en stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’.”
“Forum voor Democratie kiest daarom voor een radicaal andere koers: stoppen met de energietransitie, intrekken van de klimaatwet, opzeggen van het Parijsakkoord en het loslaten van CO₂-doelen.”
FVD wil alle klimaatplannen en CO₂-reductiedoelen schrappen, omdat zij deze als zinloos en schadelijk zien. De partij stelt dat het klimaatbeleid geen merkbaar effect heeft op het klimaat, maar wel leidt tot hoge kosten voor burgers en bedrijven.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
In plaats van internationale klimaatdoelen en CO₂-reductie wil FVD zich richten op adaptatie, zoals dijkenbouw en kustbescherming. De partij ziet hierin een historisch sterke positie voor Nederland en acht dit effectiever dan mitigatie.
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“In plaats van onrealistische CO₂-doelen richten we ons op slimme oplossingen voor eventuele klimaatverandering zoals dijkenbouw en kustbescherming, waar Nederland wereldwijd in uitblinkt.”
De SP staat kritisch tegenover het huidige klimaatakkoord en pleit voor een radicaal socialer en rechtvaardiger klimaatbeleid, waarbij de lasten niet op de werkende klasse worden afgewenteld. Ze willen een klimaatrechtvaardigheidstoets invoeren, publieke regie over de energietransitie, en het kapitalisme als bron van de klimaatcrisis aanpakken. Concrete voorstellen zijn onder meer het stoppen van fossiele subsidies, het behouden van de CO₂-heffing, en het waarborgen van bestaanszekerheid bij klimaatmaatregelen.
De SP wil dat alle klimaatmaatregelen getoetst worden op sociale rechtvaardigheid, zodat de lasten niet onevenredig bij lage inkomens terechtkomen. Ze verzetten zich tegen tweedeling door klimaatbeleid en willen dat bestaanszekerheid altijd wordt vergroot.
De SP onderschrijft het belang van het halen van klimaatdoelen, maar wil dit doen met publieke regie, democratische zeggenschap en extra sociale waarborgen. Ze willen verder gaan dan het huidige klimaatakkoord en streven naar een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving in 2040.
“Natuurlijk staan we volledig achter de klimaatdoelen, maar we willen verder gaan. Ons doel is daarom om in 2040 een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving te realiseren.”
“Met publieke regie en meer democratische zeggenschap. Zo zorgen we voor schone energie, sterke publieke voorzieningen en bestaanszekerheid voor iedereen.”
De SP ziet het kapitalisme als de kern van de klimaatcrisis en pleit voor het terugdringen ervan om het klimaat en de toekomst te redden. Ze willen een grootschalige, collectieve aanpak in plaats van individuele verantwoordelijkheid.
“Een crisis die in zijn kern veroorzaakt wordt door het kapitalisme. Want zolang winst boven alles gaat, blijft het kapitalisme de bron van deze crisis en moeten we het kapitalisme dus terugdringen om ons klimaat en onze toekomst te redden.”
“We gaan de klimaatcrisis te lijf met collectief beleid waar iedereen voordeel bij heeft. Geen individuele verantwoordelijkheid, maar gezamenlijk georganiseerde en gefinancierde maatregelen...”
De SP wil zo snel mogelijk stoppen met fossiele subsidies en het behouden van de CO₂-heffing om bedrijven te stimuleren te verduurzamen. Ze willen dat bespaard geld wordt ingezet voor vergroening en lagere energierekeningen.
Het CDA blijft zich committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en wil dat Nederland zijn eerlijke aandeel levert binnen een ambitieuze Europese aanpak. Ze pleiten voor het aanpassen van de Nederlandse Klimaatwet aan Europese doelen, het schrappen van de nationale CO₂-heffing, en het maken van bindende afspraken met de grootste vervuilers, met oog voor uitvoerbaarheid en concurrentievermogen.
Het CDA onderschrijft het Klimaatakkoord van Parijs en wil dat Nederland zijn verantwoordelijkheid neemt binnen een Europese aanpak. Ze willen nationale doelen voor niet-ETS-sectoren en een Europees doel voor ETS-sectoren, en pleiten voor aanpassing van de Nederlandse Klimaatwet aan deze Europese doelen. Dit moet zorgen voor ambitieus klimaatbeleid zonder de concurrentiepositie van Nederland te schaden.
“We blijven ons committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en als Nederland ons eerlijke aandeel daarin leveren.”
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan.”
“De industrie en energiesector worden bekeken en beoordeeld vanuit een Europese aanpak. Dat betekent dat we kiezen voor nationale doelen voor uitstoot van broeikasgassen in de niet-ETS-sectoren en een Europees doel voor uitstoot in alle ETS-sectoren.”
“Een duurzame economie bereiken we alleen met een Europese aanpak en een gelijk speelveld in Europa. Daarom volgen we de Europese klimaatdoelen en passen we de Nederlandse klimaatwet daarop aan.”
Het CDA wil de nationale CO₂-heffing afschaffen om bedrijven niet weg te jagen en in plaats daarvan bindende maatwerkafspraken maken met de grootste vervuilers. Dit moet de industrie stimuleren te verduurzamen zonder de internationale concurrentiepositie van Nederland te ondermijnen.
“We schrappen de nationale CO2-heffing.”
“We maken bindende en wederkerige maatwerkafspraken met de grootste vervuilende bedrijven om de bestaande industrie te verduurzamen en te bouwen aan een duurzame economie van de toekomst.”
“We maken bindende afspraken met de grootste vervuilers en kiezen voor een goede mix van duurzame energie en kernenergie, energiebesparing en CO2-opslag.”
DENK onderschrijft de klimaatdoelen en het Klimaatakkoord, maar legt de nadruk op rechtvaardigheid, betaalbaarheid en uitvoerbaarheid voor burgers. Ze willen een toereikend Klimaatfonds, strengere bijdrage van grote vervuilers, en investeren in duurzame energie, terwijl ze burgers beschermen tegen extra lasten en ongelijkheid. Internationale klimaatrechtvaardigheid en steun aan het Mondiale Zuiden zijn eveneens speerpunten.
DENK staat achter de nationale en internationale klimaatdoelen en wil deze waar mogelijk zelfs aanscherpen. Ze verbinden zich expliciet aan het Klimaatakkoord en streven naar klimaatneutraliteit in 2050, met een tussendoel van 55% minder uitstoot in 2030.
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
DENK benadrukt dat klimaatbeleid niet mag leiden tot extra lasten of ongelijkheid voor burgers. Ze willen geen betuttelende maatregelen of extra belastingen op consumptiegoederen die de ongelijkheid vergroten.
“Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
DENK wil dat grote vervuilers een eerlijkere bijdrage leveren via hogere energiebelasting en een CO2-heffing. Tegelijkertijd pleiten ze voor een Klimaatfonds om noodzakelijke investeringen in verduurzaming te financieren.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Een toereikend Klimaatfonds waaruit de noodzakelijke investeringen gedaan kunnen worden voor de verduurzaming van ons land.”
DENK wil fors investeren in zonne- en windenergie, kolencentrales snel sluiten, en kernenergie niet uitsluiten mits veilige opslag van kernafval gegarandeerd is. Energiebedrijven worden verplicht tot een groeiend aandeel duurzame energie.
“Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
“Energiebedrijven worden wettelijk verplicht een groeiend aandeel duurzame energie op te wekken. Elk jaar stijgt dat verplichte aandeel, totdat volledige duurzaamheid is bereikt.”
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor CO2-uitstoot en wil dat Nederland samen met andere Westerse landen het Mondiale Zuiden actief ondersteunt in klimaatbeleid.
“Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”
De PVV verwerpt het Klimaatakkoord van Parijs en het Nederlandse klimaatbeleid volledig, omdat zij deze als onhaalbaar, onbetaalbaar en ineffectief beschouwen. De partij wil zich terugtrekken uit internationale klimaatafspraken, alle klimaatwetgeving en -subsidies schrappen, en stoppen met de energietransitie. In plaats daarvan kiest de PVV voor betaalbare energie, leveringszekerheid en inzet op kernenergie, gas en kolen.
De PVV wil dat Nederland zich volledig terugtrekt uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs en alle bijbehorende nationale wetgeving en organen afschaft. Volgens de partij is het Nederlandse aandeel in de wereldwijde CO2-uitstoot verwaarloosbaar en levert het klimaatbeleid geen meetbaar effect op. De miljarden die aan klimaatbeleid worden uitgegeven, noemt de PVV verspilling.
De PVV wil alle klimaatgerelateerde subsidies, heffingen en campagnes afschaffen. Dit betreft onder meer het schrappen van SDE++-subsidies, het afschaffen van de CO2-heffing, het beëindigen van ondergrondse CO2-opslag en het stoppen van overheidsvoorlichting over klimaat.
“SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen. Geen ondergrondse CO2-opslag. CO2-heffing afschaffen. Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om.”
De PVV wil stoppen met de energietransitie en geen nieuwe windturbines of zonneparken meer toestaan. Bestaande windturbines die overlast veroorzaken, moeten worden afgebroken. De partij kiest voor behoud en uitbreiding van gas- en kolencentrales en inzet op kernenergie.
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken. Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, worden afgebroken.”
In plaats van CO2-reductie en mitigatiebeleid wil de PVV zich richten op klimaatadaptatie, zoals het versterken van waterkeringen en het actualiseren van bestaande programma’s voor waterveiligheid.
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil dat Nederland het Klimaatakkoord van Parijs strikt naleeft en het nationale klimaatbeleid fors aanscherpt om de opwarming tot maximaal 1,5 graad te beperken. Ze pleiten voor wettelijke verankering van ambitieuze klimaatdoelen, een nationaal CO2-budget, en het schrappen van uitzonderingen voor sectoren als de luchtvaart. Grote vervuilers krijgen een klimaatplicht en Nederland moet zo snel mogelijk klimaatneutraal zijn, met 2030 als uitgangspunt.
PvdD vindt dat Nederland structureel tekortschiet in het naleven van het Klimaatakkoord van Parijs en wil daarom de nationale klimaatdoelen wettelijk aanscherpen. Het doel is om de opwarming van de aarde tot maximaal 1,5 graad te beperken, met 2030 als richtjaar voor klimaatneutraliteit. Dit vereist een samenhangende aanpak en het beëindigen van uitzonderingen voor bepaalde sectoren.
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden.”
“De sectoren die nu zijn uitgezonderd van de klimaatdoelen, zoals de luchtvaart, verliezen deze uitzonderingspositie.”
De PvdD wil een nationaal CO2-budget invoeren dat recht doet aan het mondiale CO2-budget, zodat Nederland zijn eerlijke bijdrage levert aan het beperken van de opwarming tot 1,5 graad. Dit budget vormt de basis voor toetsing en uitvoering van het klimaatbeleid.
“Een nationaal CO2-budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Om de doelen van het klimaatakkoord te halen, wil de PvdD dat grote vervuilers en financiële instellingen wettelijk verplicht worden om een overtuigend klimaatplan te maken en hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.
“De grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht. Dit betekent dat zij een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.”
De PvdD verwerpt schijnoplossingen zoals het subsidiëren van CCS (carbon capture and storage) en het bouwen van nieuwe kerncentrales, omdat deze volgens hen niet bijdragen aan het halen van de doelen van het klimaatakkoord en juist voor vertraging zorgen.
“Het afvangen en opslaan van broeikasgassen (carbon capture and storage, CCS) stimuleert bedrijven door te gaan met vervuiling. We stoppen met het subsidiëren van CCS.”
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten. Kerncentrales komen te laat – de bouw duurt jaren terwijl de klimaatcrisis nu actie vergt.”
De VVD wil het bestaande klimaatakkoord uitvoeren, maar pleit voor een realistischer en economisch sterker klimaatbeleid. Ze willen de Klimaatwet aanpassen naar een Klimaat- en groeiwet, waarbij betaalbaarheid, energie-onafhankelijkheid en het behoud van industrie centraal staan. De partij is kritisch op nationale koppen bovenop Europees beleid en grijpt in als klimaatmaatregelen de economie of concurrentiepositie schaden.
De VVD vindt de huidige Klimaatwet te eenzijdig gericht op CO2-reductie en wil deze verbreden naar een Klimaat- en groeiwet. Hierbij worden economische groei, energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid expliciet toegevoegd als pijlers. De partij blijft de Europese klimaatdoelen steunen, maar grijpt in als de betaalbaarheid of het behoud van industrie in gevaar komt.
“We zien dat de industrie vertrekt uit Nederland. Er is geen gelijk speelveld met de rest van Europa. Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe. We werken door aan het halen van de klimaatdoelen. Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“We blijven bijdragen aan de Europese doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050.”
De VVD wil dat Nederland niet verder gaat dan Europese afspraken en is tegen extra nationale regels bovenop het Europese klimaatakkoord. Dit moet het speelveld voor Nederlandse bedrijven gelijk houden met de rest van Europa en voorkomen dat de concurrentiepositie wordt geschaad.
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“We willen geen nieuw Europees beleid dat het verdienvermogen en de internationale concurrentie positie van Nederland schaden.”
De VVD benadrukt dat klimaatbeleid praktisch en uitvoerbaar moet zijn, gericht op daadwerkelijke resultaten in plaats van administratieve doelen of het verplaatsen van uitstoot naar het buitenland.
“We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen. Klimaatbeleid moet gaan over de praktijk bij mensen thuis en de daadwerkelijke bijdrage van de EU aan de klimaatopgave.”
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
50PLUS wil geen nationaal beleid dat verder gaat dan Europese klimaatafspraken en pleit voor het uitfaseren van nationaal klimaatbeleid zodra CO2-beprijzing op Europees niveau wordt opgeschaald. Ze zijn kritisch op nationale koppen bovenop het klimaatakkoord en benadrukken dat effectief klimaatbeleid alleen op Europees of mondiaal niveau mogelijk is, met oog voor de concurrentiepositie van Nederland.
50PLUS vindt dat Nederland zich strikt moet houden aan Europese klimaatafspraken en geen extra nationale regels of heffingen moet invoeren. Ze stellen dat nationaal beleid bovenop het klimaatakkoord ineffectief is en de concurrentiepositie schaadt, en willen daarom nationale maatregelen uitfaseren zodra Europees beleid wordt versterkt.
“geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
“Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
BBB is kritisch over het Nederlandse klimaatakkoord en wil geen nationale koppen bovenop Europese afspraken. De partij pleit voor realistisch, haalbaar en betaalbaar klimaatbeleid, waarbij nationale doelstellingen en maatregelen worden herzien als ze onrealistisch of te kostbaar zijn, en benadrukt dat Nederland niet ambitieuzer moet zijn dan de EU vereist.
BBB verzet zich tegen het stellen van strengere nationale klimaatdoelen of maatregelen dan Europees is afgesproken. De partij vindt dat Nederland zich moet beperken tot de verplichtingen uit het Europese klimaatakkoord en geen extra lasten moet opleggen aan burgers en bedrijven.
“Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO2 heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“Geen nationale koppen. Nederland maakt keuzes die in het belang van Nederland zijn. Er mogen geen nationale koppen komen op Europees beleid waarmee we ons zwaardere verplichtingen opleggen dan de EU voorschrijft.”
“We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen. Geen nationale koppen op Europees beleid.”
BBB wil bestaande klimaatafspraken, waaronder het klimaatakkoord, herzien als deze niet haalbaar, uitvoerbaar of betaalbaar blijken. De partij stelt dat klimaatbeleid gebaseerd moet zijn op realisme en effectiviteit, niet op ideologie of internationale scoringsdrift.
“We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen.”
“Het klimaatbeleid wordt ingebed binnen het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, waarbij economische belangen en brede welvaart leidend zijn. BBB wil dat klimaatmaatregelen uitvoerbaar, betaalbaar en effectief zijn en bijdragen aan innovatie, concurrentiekracht en regionale ontwikkeling.”
De ChristenUnie ziet het Klimaatakkoord van Parijs en de Europese klimaatdoelen als noodzakelijke basis, maar wil ambitieuzer zijn dan de wettelijke minimumdoelen. Ze pleiten voor een hogere CO2-reductie in 2030, investeren extra in energie-infrastructuur en innovatie, en benadrukken het belang van een Europees gelijk speelveld om weglek van uitstoot te voorkomen.
De ChristenUnie wil verder gaan dan de minimale doelen uit het Klimaatakkoord en de Klimaatwet, om te voorkomen dat tegenvallers het behalen van de doelen in gevaar brengen. Ze vinden dat vermindering van uitstoot in Nederland niet mag leiden tot hogere uitstoot elders (weglek).
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
“Vermindering van uitstoot in eigen land mag niet leiden tot hogere uitstoot elders.”
De partij vindt dat klimaatbeleid vooral op Europees niveau moet worden afgestemd om concurrentievervalsing en het verplaatsen van uitstoot naar het buitenland te voorkomen. Nationale extra heffingen bovenop Europese maatregelen zijn volgens hen niet altijd effectief.
“Daarom wordt bij klimaatbeleid zoveel mogelijk ingezet op een Europees gelijk speelveld, met zo min mogelijk weglek.”
“Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn niet altijd effectief, omdat vervuiling in sommige gevallen niet minder wordt, maar simpelweg verplaatst. Dergelijke effecten moeten worden meegewogen bij beleidsvorming.”
De ChristenUnie wil extra geld uit het Klimaatfonds inzetten voor energie-infrastructuur, isolatie en verduurzaming van de industrie, om de klimaatdoelen daadwerkelijk te kunnen halen en een sterke, schone industrie te behouden.
“In het Klimaatfonds trekken we extra geld uit voor energie-infrastructuur, zoals elektriciteits- en wartmenetten, isolatie van huizen en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.”
D66 wil Nederland op koers brengen en houden voor de internationale klimaatdoelen, met concrete reductiedoelstellingen voor broeikasgassen en een sterke nadruk op het uitvoeren en aanscherpen van het Klimaatakkoord. De partij kiest voor bindende wetgeving, versnelling van de energietransitie, en samenwerking binnen Europa en mondiaal om klimaatdoelen te halen. D66 koppelt deze inzet aan sociale rechtvaardigheid en economische kansen.
D66 committeert zich aan het halen van de internationale klimaatdoelen en wil deze juridisch verankeren, met duidelijke reductiepercentages en een focus op uitvoering van het Klimaatakkoord. De partij benadrukt het belang van versnelling en naleving, in lijn met de Klimaatwet en Europese afspraken.
“D66 brengt Nederland terug op koers voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050. In 2030 is er 55% minder uitstoot van broeikasgassen, in lijn met de door minister Jetten ingevoerde Klimaatwet. In 2040 is dat 90% minder, overeenkomstig met de doelstelling van de EU, en in 2050 is Nederland klimaatneutraal. Dit leggen we vast in de Klimaatwet. D66 blijft daarbij streven naar klimaatneutraliteit in 2040.”
D66 wil de energietransitie versnellen en koppelt deze aan een eerlijke verdeling van kosten en baten, zodat iedereen kan meedoen en niemand achterblijft. De partij ziet het Klimaatakkoord als een kans voor economische groei en sociale vooruitgang.
“De klimaatcrisis raakt ons allemaal, maar niet iedereen even hard. Daarom zorgt D66 voor een eerlijke verdeling van de kosten en de opbrengsten van de energietransitie. Zo maken we de omslag naar schone energie socialer en rechtvaardiger.”
D66 erkent dat veel klimaatwinst buiten Nederland en Europa te behalen is en wil daarom internationale samenwerking en afspraken koppelen aan CO2-reductie, in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs.
“We bouwen mondiale klimaatcoalities. De meeste uitstootreductie valt buiten Europa te behalen. Daarom koppelen we handels- en samenwerkingsafspraken aan CO2-reductie in die landen. Zo werken we samen aan een wereldwijde transitie die iedereen vooruithelpt.”
Volt wil dat Nederland en de EU hun klimaatbeleid volledig in lijn brengen met het Klimaatakkoord van Parijs, met als doel om uiterlijk in 2040 klimaatneutraal te zijn. Ze pleiten voor bindende, afrekenbare afspraken en willen dat bedrijven en de financiële sector verplicht worden hun plannen en bedrijfsvoering concreet af te stemmen op het Klimaatakkoord van Parijs.
Volt kiest voor een harde wettelijke norm om in 2040 volledig klimaatneutraal te zijn, waarmee ze verder gaan dan de huidige nationale en Europese plannen. Dit moet zorgen voor duidelijkheid, ambitie en het daadwerkelijk halen van de doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs.
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
“We hebben heldere, bindende en afrekenbare afspraken nodig voor de financiële sector op het gebied van duurzaamheid, in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs.”
Volt wil dat bedrijven, en specifiek de financiële sector, verplicht worden om hun bedrijfsvoering en investeringen aantoonbaar in lijn te brengen met het Klimaatakkoord van Parijs. Dit moet zorgen voor daadwerkelijke implementatie en naleving van de internationale klimaatafspraken.
“Bedrijven in de financiële sector worden verplicht tot het indienen van een klimaatplan, waaruit blijkt wanneer en hoe zij hun bedrijfsvoering in lijn brengen met het Klimaatakkoord van Parijs.”