Verkiezingsprogramma's 2025 overklimaat bij de sp
JA21 verwerpt het huidige klimaatbeleid als onrealistisch en kiest voor een pragmatische koers gericht op betaalbaarheid, leveringszekerheid en technologische innovatie. De partij zet zwaar in op kernenergie als structurele oplossing, behoud van fossiele brandstoffen zolang alternatieven ontbreken, en investeert in klimaatadaptatie in plaats van strenge nationale klimaatdoelen. Belastingen en dwingende maatregelen om gedrag te sturen wijst JA21 af; duurzaamheid wordt alleen ondersteund als het economisch rendeert.
Vol inzetten op kernenergie als structurele oplossing
JA21 ziet kernenergie als de enige realistische en betaalbare manier om energiezekerheid en klimaatdoelen te combineren. De partij wil grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en innovatieve technologieën, en kernenergie centraal stellen in het Nederlandse energiesysteem.
“JA21 kiest voor kernenergie, strategisch omgaan met fossiele brandstoffen en betaalbaarheid.”
“Kernenergie is voor JA21 de toekomst: het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie. Het is daarmee een onmisbare pijler in een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Zo snel mogelijk beginnen met de gefaseerde bouw van vier kerncentrales.”
“Meerdere SMR’s (kleine kerncentrales) laten produceren in Nederland vóór 2035.”
Behoud fossiele brandstoffen zolang alternatieven ontbreken
JA21 wil de bestaande fossiele infrastructuur behouden en geen versnelde afbouw zolang kernenergie en andere alternatieven niet volledig beschikbaar zijn. Dit is volgens de partij noodzakelijk voor leveringszekerheid en betaalbaarheid.
Geen nationale klimaatheffingen of extra regelgeving
JA21 verzet zich tegen nationale belastingen of regelgeving bovenop Europese afspraken, omdat dit de concurrentiepositie van Nederland schaadt en leidt tot hogere kosten voor burgers en bedrijven.
Klimaatadaptatie in plaats van sturen op mondiale klimaatdoelen
De partij kiest voor aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering (klimaatadaptatie) in plaats van het proberen te sturen van het wereldwijde klimaat via nationale doelstellingen.
“In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
Duurzaamheid alleen als het economisch rendeert
JA21 ondersteunt duurzame initiatieven uitsluitend als deze economisch rendabel zijn en wijst symboolpolitiek en onrendabele projecten af.
Geen dwingende gedragssturing via belastingen of regelgeving
De partij is tegen het gebruik van belastingen of andere pressiemiddelen om Nederlanders tot een duurzamere levensstijl te dwingen.
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
Strenge afstandsnormen en beperking windturbines
JA21 wil strenge afstandsnormen voor windturbines en kiest expliciet voor kernenergie in plaats van wind- en zonneparken.
De ChristenUnie kiest voor ambitieus en internationaal georiënteerd klimaatbeleid, waarbij het behoud van de schepping en het realiseren van CO2-reductie centraal staan. Ze willen de energietransitie versnellen door te investeren in duurzame energie, isolatie, en innovatie, met oog voor sociale rechtvaardigheid en het voorkomen van weglekeffecten. De partij ziet Europese samenwerking als essentieel en wil dat Nederland vooroploopt in het halen van hogere klimaatdoelen dan wettelijk vereist.
Ambitieus klimaatbeleid met hogere reductiedoelen
De ChristenUnie vindt ambitieus klimaatbeleid noodzakelijk om de schepping te bewaren en energie-onafhankelijkheid te vergroten. Ze willen de klimaatdoelen uit het Akkoord van Parijs overtreffen en inzetten op een hogere CO2-reductie in 2030 dan wettelijk vereist, om tegenvallers op te vangen en weglekeffecten te voorkomen.
“Om de schepping te bewaren is ambitieus klimaatbeleid noodzakelijk.”
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
“Vermindering van uitstoot in eigen land mag niet leiden tot hogere uitstoot elders.”
Versnellen energietransitie: duurzame energie en kerncentrales
De partij wil het energiesysteem vergroenen door gas- en kolencentrales uit te faseren, te investeren in wind- en zonne-energie, en twee nieuwe grote kerncentrales te bouwen. Ook wordt onderzoek gedaan naar kleine modulaire kerncentrales en batterijopslag, met aandacht voor ecologische effecten.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Daarnaast onderzoeken we de inzet van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s) van Europese producenten als alternatief voor of aanvulling op grote kerncentrales.”
“Batterij-opslag is noodzakelijk voor het moment dat de wind niet waait en de zon niet schijnt.”
“Wind op zee vormt de basis. Daarbij passen we het voorzorgsbeginsel toe, zodat negatieve effecten op ecologie en visserij(gemeenschappen) worden geminimaliseerd.”
Europese samenwerking en voorkomen van weglekeffecten
De ChristenUnie ziet Europese regelgeving als kans en wil klimaatbeleid zoveel mogelijk op Europees niveau afstemmen om weglekeffecten te voorkomen. Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn volgens hen niet altijd effectief.
“Daarom wordt bij klimaatbeleid zoveel mogelijk ingezet op een Europees gelijk speelveld, met zo min mogelijk weglek.”
“We zien aanvullende Europese regelgeving voor verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen niet als bedreiging, maar als een kans.”
“Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn niet altijd effectief, omdat vervuiling in sommige gevallen niet minder wordt, maar simpelweg verplaatst.”
Sociale rechtvaardigheid en ondersteuning bij energietransitie
De partij wil dat de energietransitie eerlijk verloopt, met gerichte inkomensondersteuning voor huishoudens met energiearmoede en een wijkgerichte aanpak voor woningisolatie. De vervuiler betaalt-principe wordt toegepast via beprijzing op Europees niveau.
“Er komt gerichte inkomensondersteuning voor huishoudens met energiearmoede (bijvoorbeeld via een noodfonds).”
“Het Nationaal Isolatieprogramma wordt voortgezet en uitgebreid, richting een gerichte wijk-voor-wijkaanpak samen met woningcorporaties.”
“We willen dat die kosten worden meegerekend, zodat de werkelijke prijs (‘true price’) van producten wordt betaald.”
Verduurzaming industrie en innovatie stimuleren
De ChristenUnie wil grote uitstoters verduurzamen door het Europese emissiehandelssysteem versneld af te bouwen, maatwerkafspraken te maken met bedrijven, en innovatie te subsidiëren. De nationale CO2-heffing blijft als instrument bestaan, maar wordt alleen ingezet waar nodig.
“Om grote uitstoters te verduurzamen, steunen we het Europese plan om versneld de uitstootrechten voor broeikasgassen in het emissiehandelssysteem in 2040 naar nul af te bouwen.”
“De nationale CO2-heffing blijft als instrument bestaan, maar zetten we voor bedrijven waar de overheid in gebreke blijft op nul.”
“We normeren verstandig, maken gerichte afspraken met (top)sectoren en subsidiëren innovatie, zoals via schoon- en emissieloos bouwen.”
BVNL is zeer kritisch op het huidige klimaatbeleid en verzet zich tegen wat zij zien als "zinloos klimaatbeleid" en Europese afspraken zoals de Green Deal en het Klimaatakkoord. De partij wil inzetten op betaalbare energie via kernenergie en gas, afschaffing van subsidies en verplichtingen, en het schrappen van windmolens op land en zee. Klimaatmaatregelen mogen volgens BVNL nooit een obsessie worden en moeten technisch en financieel rendabel zijn.
Stoppen met Europees en nationaal klimaatbeleid
BVNL verwerpt het huidige Nederlandse en Europese klimaatbeleid, waaronder de Green Deal en het Klimaatakkoord, omdat deze volgens de partij ineffectief en schadelijk zijn voor economie en samenleving. Zij willen stoppen met deze akkoorden en inzetten op innovatie en adaptatie waar nodig.
“Stoppen met zinloos klimaatbeleid en waar nodig inzetten op adaptatie.”
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS.”
“Het klimaatfonds van € 35 miljard wordt ontmanteld.”
“Nederland doet niet meer mee aan de Green Deal. De Green Deal is een gevaarlijke ideologie die slechts leidt tot voedseltekorten, armoede, afhankelijkheid en werkeloosheid.”
Geen windmolens, geen zonneparken op land of water
BVNL is fel tegen windmolens op land en zee en tegen het opofferen van landbouw- of bouwgrond voor zonneparken. Zonnepanelen op daken zijn toegestaan, maar altijd op vrijwillige basis.
“Wij zijn tegen windmolens op land en zee, of het opofferen van bouwgrond of landbouwgrond ten behoeve van zonne-akkers.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“Er worden geen zonnepanelen geplaatst op onbebouwde grond of op water. Zonnepanelen op daken is een keuze die we bij de eigenaar van het gebouw laten en is vergunningsvrij.”
Inzetten op kernenergie, gas en innovatie
De partij wil inzetten op kernenergie, het openhouden en ontwikkelen van gasvelden, en onderzoek naar nieuwe technologieën zoals SMR en waterstof, zonder subsidies. CCS wordt afgewezen als ineffectief.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
“Onderzoek naar SMR (Small-Modular-Reactor) energiecentrales op basis van bestaande en Thorium-technologie wordt actief gestimuleerd.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
“CCS (Carbon Capture and Storage) wordt verboden. Deze techniek levert niets op en kost heel erg veel geld.”
“Parallel aan de bestaande energiesystemen overschakelen op waterstof. ... Uiteraard zonder subsidie van de overheid.”
Afschaffen van verplichtingen en subsidies
BVNL wil geen verplichte hybride systemen, warmtepompen of andere duurzame maatregelen opleggen. Subsidies voor klimaatmaatregelen worden zoveel mogelijk gestopt.
Klimaatmaatregelen alleen als ze technisch en financieel rendabel zijn
Duurzaamheid mag volgens BVNL nooit een obsessie worden; maatregelen moeten altijd technisch en financieel rendement opleveren.
“Duurzaamheid mag nooit een obsessie worden. Technisch en financieel rendement is leidend.”
De PVV verwerpt vrijwel alle klimaatmaatregelen en -doelen, noemt deze onhaalbaar en onbetaalbaar, en wil zich volledig terugtrekken uit internationale klimaatafspraken. De partij pleit voor het schrappen van subsidies, wetten en fondsen gericht op klimaatbeleid, en kiest expliciet voor betaalbare energie boven CO2-reductie of energietransitie. In plaats van mitigatie zet de PVV in op klimaatadaptatie via waterveiligheid, en wil zij geen nieuwe wind- of zonneparken.
Schrappen van klimaatbeleid en -subsidies
De PVV vindt het Nederlandse klimaatbeleid zinloos vanwege de geringe mondiale impact van Nederland en noemt het financieel onverantwoord. Daarom wil de partij alle bestaande klimaatmaatregelen, subsidies en internationale verplichtingen beëindigen.
“We trekken ons terug uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs en trekken de Klimaatwet in. We schrappen het Klimaatfonds en doeken het Klimaatberaad op.”
“SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen”
“CO2-heffing afschaffen”
“Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om”
“Klimaatfonds schrappen; Klimaatberaad opdoeken”
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma”
Stoppen met energietransitie en duurzame energie
De PVV verwerpt de energietransitie en wil geen nieuwe windturbines of zonneparken, maar juist inzetten op traditionele energiebronnen en kernenergie. De partij stelt dat het elektriciteitsnet de energietransitie niet aankan en dat windturbines schadelijk zijn voor omwonenden.
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom.”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken”
“Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, worden afgebroken”
“Onze moderne, schone kolen- en gascentrales openhouden. Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium”
Focus op betaalbare energie en leveringszekerheid
De partij wil het ministerie van Klimaat en Groene Groei vervangen door een ministerie van Betaalbare Energie, met als prioriteit lage energielasten en leveringszekerheid in plaats van CO2-reductie.
Klimaatadaptatie via waterveiligheid
In plaats van mitigatie wil de PVV zich richten op klimaatadaptatie, met name door het versterken van waterveiligheid via bestaande programma’s.
“We actualiseren het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma; dat zet meer zoden aan de dijk dan een beetje CO2-reductie.”
De SP ziet de klimaatcrisis als een direct gevolg van het kapitalistische systeem en pleit voor een radicale, sociale aanpak waarin klimaatrechtvaardigheid en collectieve oplossingen centraal staan. Hun beleid richt zich op publieke regie over energie, het stoppen van fossiele subsidies, grootschalige verduurzaming van woningen, en het waarborgen van betaalbaarheid en bestaanszekerheid voor iedereen. De SP wil klimaatdoelen halen zonder de lasten bij de werkende klasse te leggen, en kiest voor structurele hervormingen boven individuele verantwoordelijkheid.
Publieke regie over energie en warmte
De SP wil de energievoorziening nationaliseren en de warmtevoorziening democratiseren om betaalbare, duurzame energie voor iedereen te garanderen. Ze keren zich tegen marktwerking en willen dat winst terugvloeit naar de samenleving in plaats van aandeelhouders.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Wij gaan de drie grote private warmtebedrijven (Eneco, Vattenfall en Ennatuurlijk) overnemen en omvormen tot vier publieke, regionale warmtebedrijven.”
Stoppen met fossiele subsidies en snelle afbouw fossiele energie
De SP wil zo snel mogelijk stoppen met fossiele subsidies en de productie van olie en gas afbouwen, inclusief een verbod op nieuwe projecten en gaswinning onder kwetsbare natuurgebieden.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
“We verlenen geen vergunningen meer voor het uitbouwen van olie en gasprojecten en bouwen onze huidige olie en gasproductie zo snel mogelijk af.”
“De SP staat gaswinning onder de Waddenzee niet toe. Bestaande gaswinning op de Noordzee wordt zo snel mogelijk afgebouwd en waar deze een gevaar vormt voor de natuur, wordt zij direct stopgezet.”
Klimaatrechtvaardigheid en bestaanszekerheid centraal
De SP wil dat klimaatbeleid niet leidt tot tweedeling of hogere lasten voor de werkende klasse. Ze voeren een klimaatrechtvaardigheidstoets in en verlagen de energiebelasting voor huishoudens, terwijl grootverbruikers meer gaan betalen.
“Tweedeling door klimaatbeleid staan wij niet toe. Daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets. Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten.”
“We verlagen de energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven en verhogen deze voor grootverbruikers.”
Grootschalige verduurzaming en vergroening van woningen
De SP wil een Nationaal Isolatie Programma, automatische huurverlaging voor slecht geïsoleerde woningen, en zonnepanelen op alle geschikte daken, collectief georganiseerd zodat iedereen profiteert.
“Wij pakken 1,5 miljoen slecht geïsoleerde huur en koopwoningen aan voor 2030 met een Nationaal Isolatie Programma.”
“Iedereen verdient een comfortabel, energiezuinig huis tegen een eerlijke prijs. Daarom zorgen wij ervoor dat huurders in woningen met een slecht energielabel (E, F of G) automatisch minder huur gaan betalen zolang de woning nog niet is verduurzaamd.”
“Wij verlagen de energierekening van huishoudens door zonnepanelen op alle geschikte daken te leggen. Dit moet publiek gefinancierd en georganiseerd worden.”
Structurele aanpak van de industrie en landbouw
De SP wil een duurzame industrie met baanzekerheid en een omscholingsfonds voor werknemers, en kiest voor een fundamentele hervorming van de landbouw met minder dieren per hectare en afbouw van kunstmest en landbouwgif.
“Wij zetten ons in voor een duurzame en toekomstbestendige industrie die bijdraagt aan klimaatdoelen en goede banen. Voor bedrijven die moeten sluiten richten we een werknemersfonds op dat zorgt voor omscholing en financiële overbrugging.”
“We kiezen voor duidelijke en eerlijke grenzen aan het aantal dieren per hectare. De maximumgrens gaat omlaag, van twee naar 1,5 grootveeeenheid per hectare. Kunstmest en landbouwgif worden afgebouwd.”
Collectieve, sociale klimaataanpak en systeemkritiek
De SP ziet het kapitalisme als oorzaak van de klimaatcrisis en pleit voor collectieve, door de overheid georganiseerde maatregelen in plaats van individuele verantwoordelijkheid.
“Het kapitalistische systeem stelt winst boven mensen en klimaat. Het gevolg is: meer miljardairs dan ooit en een klimaatcrisis. Wij gaan de uitstoot aanpakken met grote plannen voor schone industrie, groene stroom, openbaar vervoer en hergebruik van materialen.”
“We gaan de klimaatcrisis te lijf met collectief beleid waar iedereen voordeel bij heeft. Geen individuele verantwoordelijkheid, maar gezamenlijk georganiseerde en gefinancierde maatregelen zoals zonnepanelen op alle geschikte daken, het verduurzamen van woningen, circulair grondstoffengebruik en schonere productie.”
BBB erkent klimaatverandering maar kiest voor een nuchtere, niet-ideologische benadering waarbij haalbaarheid, betaalbaarheid en draagvlak centraal staan. Ze willen geen nationale koppen op Europees beleid, stoppen met extra CO₂-heffingen en sluiten van kolencentrales, en zetten in op bewezen technologieën zoals kernenergie en innovatie. Klimaatbeleid moet volgens BBB realistisch zijn en niet ten koste gaan van economie, voedselzekerheid of burgers.
Klimaatbeleid moet nuchter, haalbaar en niet-ideologisch
BBB verzet zich tegen wat zij zien als doorgeschoten, ideologisch klimaatbeleid en pleit voor een rationele, kosten-baten benadering. Ze willen geen extra nationale maatregelen bovenop Europees beleid en benadrukken dat klimaatbeleid niet ten koste mag gaan van economie en burgers.
“Klimaatbeleid moet geen religie worden, maar een nuchtere beleidsopgave waarin haalbaarheid, draagvlak en de balans met andere publieke doelen voorop staan.”
“Geen nationale koppen op Europees beleid.”
“We maken ons zorgen over de economische schade van ideologisch klimaatbeleid. Grote bedrijven vertrekken uit Nederland door hoge lasten en ondoordachte maatregelen, met banenverlies als gevolg.”
“Vrij blijven van ideologie: klimaatbeleid is geen religie, maar een beleidsopgave die om ratio vraagt;”
Stoppen met extra nationale CO₂-heffingen en sluiting kolencentrales
BBB wil de extra nationale CO₂-heffing voor de industrie terugdraaien en de sluiting van kolencentrales uitstellen zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien. Ze vinden dat deze maatregelen het vestigingsklimaat schaden zonder aantoonbaar klimaateffect.
“Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien.”
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
Focus op bewezen technologieën en innovatie, geen symbolische maatregelen
BBB wil inzetten op bewezen technologieën zoals kernenergie, innovatie en lokale initiatieven, en stoppen met grootschalige subsidies voor verlieslatende technieken. Ze zijn kritisch op symbolische maatregelen en willen dat de energietransitie zorgvuldig en uitvoerbaar is.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied.”
“Klimaatbeleid moet nuchter, eerlijk en uitvoerbaar zijn.”
“Niet gebaseerd op angst, ideologie of internationale scoringsdrift, maar op wat werkt voor Nederland.”
Klimaatadaptatie: versterken sponswerking landschap en vergroening steden
BBB erkent dat aanpassing aan klimaatverandering nodig is en wil inzetten op praktische maatregelen zoals het versterken van de sponswerking van het landschap, vergroening van steden en samenwerking met boeren en waterschappen.
“De sponswerking van het landschap versterken. We houden water langer vast in de natuur en landbouw.”
“Vergroening van steden. We zetten in op natuurlijke verkoeling in de steden en bewoonde gebieden via vergroening in plaats van verstening.”
“Samenwerken aan waterbeheer. Waterbeheer vindt altijd plaats in samenspraak met boeren, waterschappen en gemeenten.”
FVD verwerpt het huidige klimaatbeleid volledig en ziet geen noodzaak om fossiele brandstoffen uit te faseren. In plaats van CO₂-reductie en energietransitie kiest FVD voor het stoppen van alle klimaatmaatregelen, het intrekken van de Klimaatwet en het Parijsakkoord, en inzet op adaptatie zoals dijkenbouw en kustbescherming. De partij wil fossiele energiebronnen behouden, kernenergie uitbouwen en alle subsidies en verplichtingen voor duurzame energie schrappen.
Volledig stoppen met klimaatbeleid en energietransitie
FVD wil alle klimaatmaatregelen en de energietransitie per direct beëindigen, omdat ze deze als onnodig, onbetaalbaar en ineffectief beschouwen. De partij stelt dat klimaatverandering geen crisis is en dat CO₂-reductie geen merkbaar effect heeft, terwijl de kosten voor burgers en bedrijven enorm zijn.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We schrappen alle klimaatregels, beëindigen het aardgasverbod en heropenen moderne kolen- en gascentrales.”
Inzetten op adaptatie in plaats van mitigatie
In plaats van CO₂-reductie en energietransitie wil FVD zich richten op aanpassing aan klimaatverandering via traditionele Nederlandse oplossingen zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw. De partij ziet technologische vooruitgang en adaptatie als de rationele weg vooruit.
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
Afschaffen van subsidies en verplichtingen voor duurzame energie
FVD wil alle subsidies voor windmolens, zonnepanelen en andere duurzame energiebronnen intrekken en bestaande wind- en zonneparken ontmantelen. De partij stelt dat deze maatregelen het energienet instabiel maken en de natuur en visserij schaden.
“De miljarden aan subsidies voor windmolens, zonnepanelen en elektrische installaties hebben ons energienet instabiel gemaakt en afhankelijk van weersomstandigheden.”
“We plaatsen geen nieuwe windmolens op zee en ontmantelen bestaande windparken, zodat de natuur en de visserij niet verder worden geschaad.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur. Elke vorm van subsidie op de aanleg van zonnepanelen op daken wordt ingetrokken.”
Fossiele energie behouden en kernenergie uitbouwen
FVD wil fossiele brandstoffen blijven gebruiken, gaswinning hervatten en kolencentrales heropenen. Daarnaast zet de partij in op de bouw van tien nieuwe kerncentrales en investeringen in thoriumonderzoek voor energieautonomie.
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
GroenLinks-PvdA kiest voor een ambitieus en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid, waarbij de grootste vervuilers de rekening betalen en kwetsbare groepen worden beschermd. De partij zet in op grootschalige woningisolatie, het versneld klimaatneutraal maken van Nederland, en het eerlijk verdelen van de kosten en baten van de klimaattransitie. Hun visie is dat klimaatbeleid ook sociaal beleid is: gezondheid, betaalbaarheid en brede welvaart staan centraal.
Grote vervuilers betalen de rekening
GroenLinks-PvdA vindt dat de kosten van de klimaattransitie niet bij gewone mensen, maar bij de grootste vervuilers moeten liggen. Dit is een fundamenteel rechtvaardigheidsprincipe in hun klimaatvisie, waarmee ze ongelijkheid willen tegengaan en brede welvaart willen bevorderen.
“De rekening hoort bij de grote vervuilers te liggen, niet bij mensen die het minste bijdragen aan klimaatverandering.”
“Grote vervuilende bedrijven gaan eerlijk belasting betalen over vervuilende uitstoot. Fossiele subsidies bouwen we af.”
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
Klimaatrechtvaardigheid: sociaal en inclusief klimaatbeleid
De partij koppelt klimaatbeleid expliciet aan sociale rechtvaardigheid. Ze willen dat kwetsbare groepen als eerste worden geholpen en dat de klimaattransitie leidt tot gezondere lucht, lagere energierekeningen en comfortabele woningen voor iedereen.
“Klimaatbeleid ook sociaal beleid, en daarom stellen wij klimaatrechtvaardigheid centraal.”
“Klimaatrechtvaardigheid betekent dat we het samen doen. Mensen die moeite hebben met het betalen van de energierekening helpen we als eerst.”
“Dus isoleren we tochtige huurwoningen, kiezen we voor toegankelijk en betaalbaar openbaar vervoer en een lagere energierekening. Zo gaan we samen vooruit.”
Grootschalig isolatie-offensief voor woningen
Een van de meest concrete voorstellen is het grootschalig isoleren van woningen, te beginnen bij de slechtst geïsoleerde huizen van mensen met lage inkomens. Dit verlaagt de energierekening, verbetert de gezondheid en draagt bij aan het klimaat.
Versneld naar een klimaatneutraal Nederland
GroenLinks-PvdA wil Nederland versneld klimaatneutraal maken, met ambitieuze doelen voor CO₂-reductie en de elektrificatie van energie en industrie.
“We zetten daarom alle zeilen bij om te zorgen dat Nederland in 2040 klimaatneutraal is. Om dat te bereiken streven we naar 65% CO₂-reductie in 2030. In 2035 zijn al onze elektriciteitsbronnen klimaatneutraal, en in 2040 ook onze energiebronnen én industrie.”
Investeren in groene energie en industrie
De partij investeert fors in schone energie, groene industrie en het uitbreiden van het elektriciteitsnet, zodat de energietransitie haalbaar en betaalbaar blijft.
De SGP erkent klimaatverandering als een urgent probleem, maar verwerpt streng doelmatig klimaatbeleid en benadrukt een nuchtere, haalbare aanpak met oog voor betaalbaarheid, leveringszekerheid en technologische innovatie. De partij wil verduurzaming stimuleren via kernenergie, energiebesparing, hergebruik en lokale oplossingen, maar zonder zich vast te leggen op harde CO2-reductiedoelen. De SGP pleit voor een evenwichtige energiemix, behoud van aardgas als overgangsbrandstof en een sterke focus op het voorkomen van energiearmoede.
Geen wettelijke CO2-reductiedoelen, wel afbouw fossiel
De SGP wil de uitstoot van broeikasgassen verminderen en fossiele brandstoffen afbouwen, maar verzet zich tegen wettelijk vastgelegde, harde reductiedoelen vanwege de complexiteit en onzekerheden. Ze kiezen voor een pragmatische, stapsgewijze aanpak en benadrukken het voorzorgsbeginsel.
“De uitstoot van broeikasgassen moet en kan omlaag. De SGP wil het gebruik van milieubelastende brandstoffen in de komende drie decennia zo veel mogelijk afbouwen. Maar niet door ons wettelijk vast te pinnen op concrete doelen voor reductie van de CO2-uitstoot, zoals 55% in 2030. Daarvoor is de situatie te complex.”
“Er zijn veel onzekerheden, ook wetenschappelijk, maar dat ontslaat de overheid gelet op het voorzorgsbeginsel niet van haar verantwoordelijkheid.”
Inzet op kernenergie, geothermie en alternatieven naast zon/wind
De SGP wil een brede, betrouwbare energiemix met meer kernenergie, geothermie en andere voorspelbare alternatieven, en is kritisch op grootschalige wind- en zonneparken vanwege ecologische en ruimtelijke impact.
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“De Noordzee wordt niet volgebouwd met windparken vanwege de gevolgen voor het ecosysteem van de Noordzee en de ruimte voor de visserij. Er komt meer inzet op kerncentrales en getijdencentrales.”
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s). Het Rijk ondersteunt de bouw van tenminste twee grote kerncentrales, mede door via een Staatsdeelneming de financieringskosten sterk te verlagen.”
Energiebesparing, hergebruik en lokale verduurzaming
De SGP legt nadruk op energiebesparing, circulaire economie en lokale verduurzamingsmaatregelen, met speciale aandacht voor betaalbaarheid en het voorkomen van energiearmoede.
“De vergeten kant van klimaat- en milieubeleid is ons consumptiegedrag. We kunnen als samenleving allerlei regels en heffingen opleggen aan fabrieken en boerenbedrijven. Maar als er niks verandert aan ons consumptiegedrag en de groeiende vraag naar goedkope producten worden het klimaat en milieu er niet beter van.”
“De SGP wil inzet op gemeentelijke verduurzamingsregelingen en ruimte voor inzet van de baatbelasting daarbij. De gemeente investeert bijvoorbeeld bij armlastige huishoudens, in isolatie en andere verduurzamingsmaatregelen.”
“De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar mag huishoudens niet klemzetten. De SGP wil een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
Aardgas als overgangsbrandstof, geen overhaaste afbouw
De SGP ziet aardgas als een relatief schone, noodzakelijke overgangsbrandstof en wil de afbouw hiervan geleidelijk en realistisch aanpakken.
“Aardgas blijft voorlopig een belangrijke brandstof en is relatief schoon. Nu de gaswinning in Groningen is afgebouwd, wordt de winning uit de kleine gasvelden gestimuleerd en gefaciliteerd. Natuurlijk zonder nieuwe aardbevingsrisico’s te creëren.”
Klimaatadaptatie: waterveiligheid en zoetwater vasthouden
De SGP koppelt klimaatbeleid aan waterveiligheid en wil investeren in dijken, zoetwaterbuffering en klimaatadaptatie bij gebiedsontwikkeling.
50PLUS erkent het belang van klimaatbeleid, maar wil vooral inzetten op Europese samenwerking en het vermijden van nationale koploperspolitiek. De partij kiest voor praktische, betaalbare maatregelen gericht op bescherming van ouderen tegen hitte en pleit voor kernenergie als oplossing voor de energietransitie, met een kritische houding tegenover dure en ineffectieve nationale klimaatmaatregelen.
Focus op Europese samenwerking, geen nationale koploper
50PLUS vindt dat klimaatbeleid alleen effectief is als het op Europees of mondiaal niveau wordt gevoerd, en verzet zich tegen extra nationale regels of belastingen. Ze willen nationale maatregelen uitfaseren zodra Europees CO2-beprijzen wordt opgeschaald, om de concurrentiepositie van Nederland te beschermen.
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
Kernenergie als speerpunt voor energietransitie
De partij ziet kernenergie als een noodzakelijke en betrouwbare bron voor de toekomstige energievoorziening van Nederland. Ze willen snel vier nieuwe kerncentrales bouwen en inzetten op kleine modulaire reactoren (SMR’s).
Praktische klimaatadaptatie voor ouderen
50PLUS richt zich specifiek op de bescherming van ouderen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals hittegolven. Ze stellen concrete maatregelen voor, zoals een Nationaal Hitteplan, subsidies voor airconditioning, en koele ruimtes in de wijk.
“Een Nationaal Hitteplan waarbij elke gemeente binnen 3 jaar een plan heeft voor bescherming van ouderen tijdens hittegolven.”
“Subsidie van 2.000 euro voor airconditioning voor 75-plussers met hart-, long- of andere chronische aandoeningen.”
“Koele ruimtes in elke wijk waar ouderen terecht kunnen tijdens hitte, zoals in bibliotheken, wijkcentra en verzorgingshuizen.”
Kritiek op duur en ineffectief nationaal klimaatbeleid
50PLUS uit stevige kritiek op het huidige nationale klimaatbeleid, dat volgens hen te duur en ineffectief is, en pleit voor correctie van bestaande maatregelen.
“Klimaatbeleid is een peperduur speeltje voor politici die graag over het klimaat praten.”
“Slecht doordachte en slecht uitgevoerde plannen op het terrein van energie, klimaat, stikstof en natuurbeleid, hebben ervoor gezorgd dat Nederland zijn aansluiting bij de economische top van de wereld dreigt kwijt te raken.”
BIJ1 kiest voor een radicaal rechtvaardige aanpak van het klimaatprobleem, waarbij de grootste vervuilers de kosten dragen en de energietransitie volledig in publieke handen komt. De partij pleit voor bindende klimaatdoelen, het beëindigen van fossiele subsidies, en een rechtvaardige verdeling van lasten, met bijzondere aandacht voor klimaatrechtvaardigheid en het bestrijden van klimaatracisme. BIJ1 wil dat Nederland internationaal verantwoordelijkheid neemt voor zijn aandeel in de klimaatcrisis en pleit voor strafrechtelijke vervolging van grootschalige vervuilers.
Kosten klimaatbeleid bij grote vervuilers, niet burgers
BIJ1 stelt dat de kosten van klimaatmaatregelen niet langer op gewone burgers mogen worden afgewenteld, maar gedragen moeten worden door de grootste vervuilers. Dit is een reactie op de huidige situatie waarin multinationals belastingvoordelen krijgen en burgers de lasten dragen, wat volgens BIJ1 onrechtvaardig is.
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“Alle benodigde klimaatmaatregelen worden voortaan getoetst op klimaatrechtvaardigheid. Dat betekent dat de kosten van klimaatbeleid worden gedragen door de grootste vervuilers.”
Energietransitie volledig in publieke handen
De partij wil dat de energietransitie geen winstmachine wordt voor bedrijven, maar een publieke taak onder collectief eigendom en democratische controle. Publieke investeringen en onteigening van fossiele bedrijven zijn hierbij kernpunten.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“Vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten worden onteigend. Hun kapitaal, machines en infrastructuur worden ingezet voor publieke doelen.”
Bindende en ambitieuze klimaatdoelen
BIJ1 wil dat Nederland wettelijk bindende doelen stelt om in 2030 netto nul uitstoot te bereiken, inclusief alle directe en indirecte emissies (scope 1, 2 en 3). Subsidies voor fossiele brandstoffen en biomassacentrales worden zo snel mogelijk beëindigd.
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en klimaatracisme bestrijden
BIJ1 benadrukt dat Nederland verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn aandeel in de mondiale klimaatcrisis, met speciale aandacht voor klimaatracisme en de gevolgen voor het Caribisch deel van het Koninkrijk en andere kwetsbare groepen.
“Nederland neemt als 1e westerse land de verantwoordelijkheid voor ons grote aandeel in het veroorzaken van de klimaatcrisis en neemt in VN-verband het voortouw.”
“Het feit dat dit niet gebeurt, omdat de gevolgen minder voelbaar zijn in de westerse wereld, noemen we klimaatracisme. Voor klimaatrechtvaardigheid strijden, gaat voor ons dan ook altijd gepaard met het bestrijden van klimaatracisme.”
Strafrechtelijke vervolging van grootschalige vervuilers
De partij wil dat bestuurders van bedrijven die bewust en langdurig ernstige milieuschade veroorzaken, hoofdelijk strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. Ecocide wordt strafbaar gesteld.
“Er komt sterk aangescherpte wetgeving om de verantwoordelijken voor grootschalige vervuiling - en andere misdaden die de volksgezondheid schaden - hoofdelijk strafrechtelijk te kunnen vervolgen.”
“Ecocide wordt strafbaar en er komt een reclame- en sponsorverbod voor de fossiele industrie en vliegmaatschappijen.”
Het CDA zet in op ambitieus Europees klimaatbeleid en een stabiele, uitvoerbare energietransitie, waarbij Nederland zijn eerlijke aandeel levert aan internationale klimaatdoelen. De partij kiest voor een mix van technologieën (waaronder kernenergie, wind, zon en waterstof), investeert in innovatie en infrastructuur, en wil dat de transitie haalbaar en betaalbaar blijft voor alle inwoners en bedrijven. De nadruk ligt op samenwerking, innovatie en het behouden van economische concurrentiekracht, met oog voor sociale rechtvaardigheid.
Ambitieus Europees klimaatbeleid en nationale uitvoering
Het CDA wil dat Nederland zich stevig inzet voor Europese klimaatdoelen, met een focus op uitvoerbaarheid en het behouden van concurrentievermogen. De partij koppelt nationale doelen aan Europese afspraken en wil industrie die verduurzaamt behouden voor Nederland.
“Wij blijven ons in Europees verband stevig inzetten voor het streven naar een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen en klimaatneutraliteit in 2050. Met oog voor uitvoerbaarheid van wetgeving en concurrentievermogen. We blijven ons committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en als Nederland ons eerlijke aandeel daarin leveren.”
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan.”
Stabiel, voorspelbaar en sociaal energie- en klimaatbeleid
Het CDA benadrukt het belang van stabiel beleid, voorspelbare kosten en sociale rechtvaardigheid bij de energietransitie. De partij wil dat iedereen kan meedoen en dat de lasten eerlijk verdeeld worden.
“Dat alles vraagt om een langetermijnvisie, met voorspelbaar beleid, behapbare kosten voor inwoners en een gelijk Europees speelveld voor ondernemers wanneer zij verduurzamen.”
“Bij het maken van energiebeleid moet de impact van maatregelen op lagere inkomens altijd worden meegenomen.”
Investeren in innovatie, infrastructuur en technologie-mix
Het CDA kiest voor een brede technologische aanpak, investeert in innovatie en infrastructuur, en sluit geen opties uit om de energietransitie te realiseren. Kernenergie, wind, zon, waterstof en andere duurzame bronnen worden gecombineerd.
“We investeren in collectieve warmtenetten en de ontwikkeling van duurzame warmtebronnen.”
“We dragen zorg voor voldoende CO₂-vrij regelbaar vermogen (bijvoorbeeld kleine kerncentrales) om leveringszekerheid ook op de langere termijn te borgen.”
“We gaan door met de ontwikkeling van twee nieuwe kerncentrales.”
“We zetten in op het verminderen van LNG-import vanwege de hoge klimaatschade en op de versnelling van een duurzame waterstofeconomie.”
Ondersteuning voor kwetsbare groepen en sociale rechtvaardigheid
Het CDA wil dat ook minder draagkrachtigen kunnen profiteren van verduurzaming en investeert in maatregelen om energiearmoede tegen te gaan.
“Om te zorgen dat ook minder draagkrachtigen in ons land in een goed geïsoleerd huis kunnen wonen, gaan we door met de verduurzamingsafspraken, zoals gemaakt in de nationale prestatieafspraken met woningcorporaties.”
“We ondersteunen energiecoöperaties en bewonersinitiatieven met landelijke regelingen en gerichte begeleiding, vooral bij energiebesparing.”
De VVD kiest voor een pragmatisch en realistisch klimaatbeleid dat gericht is op het behalen van bestaande doelen zonder extra nationale eisen bovenop Europees beleid. De partij wil verduurzaming combineren met economische groei, waarbij betaalbaarheid, energie-onafhankelijkheid en een gelijk speelveld voor de industrie centraal staan. Concrete voorstellen zijn het aanpassen van de Klimaatwet naar een Klimaat- en groeiwet, het schrappen van nationale koppen op Europees beleid, en het ingrijpen als betaalbaarheid of concurrentiepositie in gevaar komt.
Klimaatbeleid moet realistisch en uitvoerbaar zijn
De VVD benadrukt dat klimaatbeleid praktisch en haalbaar moet zijn, met focus op uitvoering van bestaande plannen en het voorkomen van papieren doelstellingen. De partij wil geen extra nationale eisen bovenop Europees beleid en stelt betaalbaarheid en concurrentiekracht voorop.
“We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen. Klimaatbeleid moet gaan over de praktijk bij mensen thuis en de daadwerkelijke bijdrage van de EU aan de klimaatopgave.”
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“We willen geen nieuw Europees beleid dat het verdienvermogen en de internationale concurrentie positie van Nederland schaden.”
Klimaatwet aanpassen naar Klimaat- en groeiwet
De VVD wil de huidige Klimaatwet verbreden naar een Klimaat- en groeiwet, waarin naast CO2-reductie ook energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid wettelijk worden verankerd. De partij stelt dat ingrijpen nodig is als klimaatmaatregelen de economie of industrie te veel schaden.
“Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe.”
“Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“We blijven bijdragen aan de Europese doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraliteit in 2050.”
CO2-reductie in de praktijk, niet door industrie te verplaatsen
De VVD wil CO2-reductie realiseren door daadwerkelijke verduurzaming in Nederland, niet door het verplaatsen van industrie naar het buitenland. De partij stelt dat de overheid eerst haar eigen zaken op orde moet hebben voordat van bedrijven en huishoudens wordt verwacht te verduurzamen.
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
“Als bedrijven en huishoudens niet kunnen verduurzamen omdat de overheid de zaak niet op orde heeft, bijvoorbeeld vanwege netcongestie of omdat infrastructuur vertraagd is, dan mogen ondernemers rekenen op extra ruimte.”
Betaalbaarheid en energie-onafhankelijkheid centraal
De VVD stelt betaalbaarheid van energie en onafhankelijkheid van onvrije landen als kernvoorwaarden voor klimaatbeleid. De partij wil de energierekening verlagen en investeert in eigen energievoorziening.
“De overheid moet beschikbaarheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid faciliteren, niet voor extra lasten of beperkingen zorgen.”
“We kiezen voor een groeiende, schone en onafhankelijke economie... Als we onafhankelijk willen zijn van landen als Rusland en regimes in het Midden-Oosten, en als we onze eigen energievoorziening veilig en betaalbaar willen houden, dan is verduurzaming de weg.”
Volt ziet klimaatverandering als een urgente maatschappelijke uitdaging en pleit voor een ambitieus, sociaal rechtvaardig en Europees georiënteerd klimaatbeleid. De partij wil wettelijk vastleggen dat Nederland en de EU in 2040 klimaatneutraal zijn, met concrete maatregelen zoals het stoppen met fossiele energie, het invoeren van een klimaattoets bij beleid, en het opzetten van fondsen voor klimaatadaptatie en -noodhulp. Volt benadrukt dat de lasten eerlijk verdeeld moeten worden en dat kwetsbare groepen ondersteund worden bij de energietransitie.
Wettelijk vastleggen van klimaatneutraliteit in 2040
Volt wil dat Nederland en de EU in 2040 volledig klimaatneutraal zijn, met harde wettelijke normen in plaats van vrijblijvende doelen. Dit moet zorgen voor duidelijkheid, ambitie en een effectieve aanpak van klimaatverandering.
“We leggen wettelijk vast dat we in 2040 klimaatneutraal zijn. Geen vage beloften, maar duidelijke afspraken. In Nederland en in de EU.”
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
Eerlijke verdeling van lasten en klimaatrechtvaardigheid
Volt vindt het belangrijk dat de kosten van klimaatbeleid eerlijk worden verdeeld, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen en toekomstige generaties. De partij wil dat de vervuiler betaalt en dat opbrengsten uit CO₂-heffingen worden ingezet voor verduurzaming bij inwoners die dat het hardst nodig hebben.
“Nieuw klimaatbeleid dat invloed heeft op de portemonnee moet getoetst worden op het eerlijk verdelen van de lasten. Ook moet er gekeken worden naar de kosten voor de volgende generaties van het lenen van geld voor fondsen: dit wordt voorkomen door de vervuiler nu te laten betalen.”
“We werken toe naar een stelsel waarbij een gedeelte van de inkomsten van CO₂-heffingen (o.a. belasting en ETS) beschikbaar gesteld wordt om de verduurzaming te financieren bij inwoners die dit het hardst nodig hebben.”
Klimaatadaptatie en sociale infrastructuur versterken
Volt erkent dat klimaatverandering onvermijdelijke gevolgen heeft en wil investeren in aanpassing en weerbaarheid, met speciale aandacht voor sociale samenhang en ondersteuning bij klimaatrampen.
“We zetten in op het versterken van de sociale infrastructuur bij klimaatadaptatie. We vinden het belangrijk dat mensen meer naar elkaar omkijken en elkaar vertrouwen.”
“Volt wil op Europees niveau en in Nederland een klimaatadaptatiefonds voor de noodzakelijke investeringen opzetten. Daarnaast willen we ook een klimaatnoodfonds opzetten om inwoners en bedrijven bij klimaatrampen te ondersteunen.”
Klimaattoets bij nieuw beleid en projecten
Volt wil dat de gevolgen van klimaatverandering standaard worden meegenomen in overheidsbeleid en -projecten, met expliciete aandacht voor klimaatrechtvaardigheid.
“We nemen de gevolgen van klimaatverandering mee in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten en houden daarbij rekening met klimaatrechtvaardigheid.”
Europese samenwerking en ambitie
Volt pleit voor een gecoördineerde Europese aanpak, zodat alle lidstaten mee kunnen komen en de klimaattransitie versneld wordt. Nederland moet de Europese Commissie aansporen tot ambitieuzer beleid.
“We investeren in één gecoördineerde Europese aanpak om klimaatneutraliteit en energieonafhankelijkheid te bereiken in plaats van de 27 verschillende nationale aanpakken.”
“Volt wil dat Nederland de Europese Commissie om ambitieuzer klimaatbeleid verzoekt om daarmee klimaatrechtszaken te voorkomen.”
DENK erkent klimaatverandering als een grote uitdaging en kiest voor een rechtvaardig, sociaal klimaatbeleid dat de lasten niet bij burgers legt, maar vooral bij grote vervuilers. De partij wil investeren in duurzame energie, mobiliteit en natuur, met speciale aandacht voor betaalbaarheid, sociale rechtvaardigheid en internationale verantwoordelijkheid.
Grote vervuilers betalen meer, burgers worden ontzien
DENK wil dat de grootste vervuilers en bedrijven de meeste kosten dragen van het klimaatbeleid, terwijl burgers worden beschermd tegen extra lasten. Het beleid moet eerlijk, betaalbaar en uitvoerbaar zijn, zonder betutteling of extra belastingen op consumentenproducten.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Geen onnodige bemoeizucht richting consumenten. Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
Investeren in duurzame energie en energietransitie
DENK wil massaal investeren in duurzame energiebronnen zoals zon en wind, sluit kernenergie niet uit onder strikte voorwaarden, en wil kolencentrales zo snel mogelijk sluiten. De partij wil dat huishoudens profiteren van verduurzaming via lagere energiekosten en meer subsidies.
“Wij willen investeren in zonne-energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
“Lagere energiekosten voor huishoudens. Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”
Klimaatrechtvaardigheid en internationale verantwoordelijkheid
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor klimaatverandering en wil het Mondiale Zuiden actief ondersteunen. Klimaatbeleid moet wereldwijd rechtvaardig zijn.
“Wij staan voor internationale klimaatrechtvaardigheid. Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”
Betaalbare en toegankelijke mobiliteit verduurzamen
DENK wil mobiliteit verduurzamen zonder deze onbetaalbaar te maken. Er wordt geïnvesteerd in openbaar vervoer, elektrisch rijden wordt gestimuleerd voor lage en middeninkomens, en accijnzen op brandstof moeten omlaag.
“Wij investeren in het openbaar vervoer. Hiermee zorgen wij voor een dekkende dienstregeling, goedkopere kaartjes, beter kwaliteit en dragen wij bij aan verduurzaming.”
“Er komt een toegankelijke regeling om elektrisch rijden betaalbaar te maken voor lage en middeninkomens.”
“Autorijden maken wij betaalbaar. De accijns op benzine en diesel moeten omlaag. Wij gaan geen rekeningrijden invoeren.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) pleit voor een radicaal en rechtvaardig klimaatbeleid dat de opwarming beperkt tot maximaal 1,5 graad, met een eerlijke verdeling van inspanningen en lasten. Ze willen forse investeringen in klimaatmaatregelen, een nationaal CO2-budget, en het versneld klimaatneutraal maken van Nederland, waarbij grote vervuilers en sectoren geen uitzonderingspositie meer krijgen. De PvdD benadrukt dat politieke keuzes, niet natuurwetten, de klimaatcrisis veroorzaken en dat snelle, structurele actie noodzakelijk is.
Wettelijk vastleggen van 5% BBP voor klimaat en natuur
De PvdD wil wettelijk vastleggen dat 5% van het bruto binnenlands product (BBP) wordt besteed aan het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis. Hiermee willen ze een samenhangende en structurele aanpak van klimaatverandering en natuurverlies afdwingen, omdat eerdere politieke nalatigheid het probleem heeft verergerd.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat.”
Aanscherpen klimaatdoel: maximaal 1,5 graad en zo snel mogelijk klimaatneutraal
De partij stelt dat Nederland het Klimaatakkoord van Parijs eindelijk moet naleven en de opwarming tot 1,5 graad moet beperken. Door eerdere nalatigheid is dit doel moeilijker haalbaar, dus moet Nederland zo snel mogelijk klimaatneutraal worden, met 2030 als uitgangspunt.
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden. Door jarenlange nalatigheid van opeenvolgende kabinetten wordt dat doel steeds moeilijker haalbaar, terwijl de urgentie alleen maar is toegenomen. Het beste moment om te handelen was gisteren. Daarom moet Nederland koers zetten om zo snel mogelijk klimaatneutraal te zijn, met 2030 als uitgangspunt.”
Nationaal CO2-budget als basis van klimaatbeleid
De PvdD wil een nationaal CO2-budget invoeren als fundament van het klimaatbeleid, met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget om de opwarming tot 1,5 graad te beperken. Dit moet zorgen voor meetbare en afdwingbare reducties.
“Een nationaal CO2-budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Grote vervuilers en sectoren verliezen uitzonderingspositie
De partij wil dat sectoren als de luchtvaart niet langer worden uitgezonderd van klimaatdoelen en dat grote vervuilers en financiële instellingen een klimaatplicht krijgen. Dit betekent dat zij overtuigende klimaatplannen moeten maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.
“De sectoren die nu zijn uitgezonderd van de klimaatdoelen, zoals de luchtvaart, verliezen deze uitzonderingspositie.”
“De grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht. Dit betekent dat zij een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.”
Klimaatbelasting voor grootste vermogens en rechtvaardige transitie
Om de transitie eerlijk te maken, voert de PvdD een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens en maakt het voor mensen met een laag inkomen makkelijker om duurzame keuzes te maken.
“We voeren een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens, op basis van de Groene Belastinggids. We maken het mensen met een laag inkomen makkelijker om duurzame keuzes te maken. Hiermee zetten we in op een rechtvaardige transitie naar een gezonde samenleving.”
Politieke keuzes als oorzaak van de klimaatcrisis
De PvdD benadrukt dat de klimaatcrisis het gevolg is van politieke keuzes, niet van natuurwetten, en dat decennialang de grootste vervuilers vrij spel kregen. Daarom is nu radicale actie nodig.
“Het zijn niet natuurwetten die de oorzaak zijn van de klimaat- en natuurcrises, maar politieke keuzes. Daarom is nú actie nodig. Decennialang kregen de grootste vervuilers vrij spel.”
D66 ziet klimaatadaptatie als essentieel voor een gezonde en leefbare samenleving, met speciale aandacht voor de inrichting van de leefomgeving en het weerbaar maken van Nederland tegen extreem weer. De partij stelt concrete eisen aan vergroening in steden, klimaatadaptief bouwen en het verduidelijken van aansprakelijkheid bij klimaatschade, en wil natuurherstel en waterkwaliteit wettelijk borgen.
Klimaatadaptief bouwen en vergroening van steden
D66 wil dat steden en nieuwe bouwprojecten verplicht rekening houden met klimaatverandering, zoals wateroverlast, hitte en droogte. Door de 3-30-300 regel en vergroeningsoffensieven wordt de leefomgeving gezonder en beter bestand tegen extreem weer.
“Voor steden hanteren we de 3-30-300 regel. Iedereen moet vanuit huis of werk 3 bomen kunnen zien, in wijken is minimaal 30% van de oppervlakte bedekt door bomen en iedereen woont op maximaal 300 meter van natuur.”
“Bij de bouw van woningen, infrastructuur en industrie moet verplicht rekening worden gehouden met wateroverlast, hitte, droogt en bodemdaling. Dit klimaatadaptief bouwen wordt de norm.”
“D66 wil een nationaal vergroeningsoffensief. Van gevels en daken tot pleinen en straten leggen we groen aan. Zo maken we steden en dorpen hittebestendig. En zorgen we voor een gezonde en groene leefomgeving.”
Zekerheid over aansprakelijkheid en afhandeling van klimaatschade
D66 erkent dat de gevolgen van extreem weer en opwarming onzekerheden opleveren over wie verantwoordelijk is voor schade. De partij wil meer duidelijkheid en zekerheid voor particulieren en bedrijven over aansprakelijkheid en schadeafhandeling.
“Het is niet altijd duidelijk wie de risico’s draagt van schade door extreem weer en opwarming van de aarde. Of wie schade vergoedt die niet kan worden verzekerd. D66 wil daarom meer zekerheid over de aansprakelijkheid en afhandeling van klimaatschade voor particulieren en bedrijven.”
Waterkwaliteit en bescherming tegen klimaatverandering
D66 stelt harde normen voor waterkwaliteit en wil water als publieke levensbehoefte beschermen. Door bronaanpak van vervuiling en het beprijzen van watergebruik wil de partij Nederland beter voorbereiden op droogte, verzilting en andere klimaatgerelateerde waterproblemen.
“We verbeteren de kwaliteit van ons oppervlaktewater. De deadline van 2027 om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water is voor ons een harde norm. We pakken de vervuiling aan bij de bron.”
“Water moet een eerlijke prijs krijgen. Water is een publieke levensbehoefte en moet ook zo behandeld worden. Maar zolang verspilling bijna gratis is en zuinig gebruik niet wordt beloond, blijven we het systeem uitputten. Door water ook een prijs te geven, maken we...”
NSC erkent de impact van klimaatverandering op kwetsbare regio’s binnen het Koninkrijk, met speciale aandacht voor Caribisch Nederland. Hun belangrijkste voorstel is om de ‘voortbestaanszekerheid’ van deze eilanden te versterken door actief in te spelen op klimaatverandering, met nadruk op ruimtelijke bescherming en behoud van de unieke onderwaterwereld.
Bescherming Caribisch Nederland tegen klimaatverandering
NSC ziet klimaatverandering als een directe bedreiging voor de eilanden van Caribisch Nederland en wil hun voortbestaan waarborgen. De partij stelt voor om maatregelen te nemen die specifiek gericht zijn op ruimtelijke bescherming en het behoud van de natuurlijke omgeving, in lijn met aanbevelingen van de Nationale ombudsman en de commissie Thodé.
“We willen de eilanden helpen met hun ‘voortbestaanszekerheid’ door actief in te spelen op klimaatverandering. Speciale aandacht verdient de ruimtelijke omgeving en de bescherming van de unieke onderwaterwereld.”