Verkiezingsprogramma's 2025 overklimaat
D66 kiest voor een ambitieuze en integrale aanpak van het klimaatprobleem, waarbij Nederland versneld moet verduurzamen en klimaatdoelen voor 2030, 2040 en 2050 moeten worden gehaald. De partij zet in op het stoppen van fossiele subsidies, forse investeringen in hernieuwbare energie, klimaatadaptatie en een eerlijke verdeling van de kosten, met speciale aandacht voor natuurherstel en een groene economie.
Versneld halen van klimaatdoelen en stoppen fossiele subsidies
D66 wil Nederland versneld op koers brengen voor de klimaatdoelen door jaarlijks 5-6% minder uitstoot te realiseren en fossiele subsidies af te schaffen. De partij ziet een directe relatie tussen economische groei en het respecteren van planetaire grenzen, en wil investeren in duurzame energie en technologie.
“D66 brengt Nederland terug op koers voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050. Elk jaar zo’n 5 tot 6% minder uitstoot, totdat we in 2050 een welvarend land zijn zónder vervuiling.”
“We stoppen met wat ons tegenhoudt: vervuilende productie, fossiele subsidies, de macht van grote techbedrijven en werk waarvan je niet kunt rondkomen.”
Forse investeringen in hernieuwbare energie en infrastructuur
D66 wil grootschalig investeren in wind op zee, zonnepanelen, en het elektriciteitsnet, en procedures voor vergunningen versnellen. De partij streeft naar een slimme energiemix en wil onafhankelijk worden van onbetrouwbare energieregimes.
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van onze schone energie.”
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“Netbeheerders mogen sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.”
Klimaatadaptatie en vergroening van steden
D66 wil Nederland weerbaar maken tegen klimaatverandering door vergroening van steden, klimaatadaptief bouwen en duidelijke aansprakelijkheid bij klimaatschade. De partij ziet vergroening als essentieel om schade door extreem weer te beperken.
“Klimaatverandering maakt Nederland natter, heter en droger. [...] D66 wil Nederland daarom weerbaar maken voor klimaatverandering.”
“D66 wil een nationaal vergroeningsoffensief. Van gevels en daken tot pleinen en straten leggen we groen aan. Zo maken we steden en dorpen hittebestendig.”
“Bij de bouw van woningen, infrastructuur en industrie moet verplicht rekening worden gehouden met wateroverlast, hitte, droogt en bodemdaling. Dit klimaatadaptief bouwen wordt de norm.”
“D66 wil daarom meer zekerheid over de aansprakelijkheid en afhandeling van klimaatschade voor particulieren en bedrijven.”
Eerlijke verdeling van kosten en opbrengsten energietransitie
D66 erkent dat de klimaatcrisis ongelijk raakt en wil de energietransitie sociaal en rechtvaardig maken, met steun voor lage inkomens en participatie in lokale energieprojecten.
“De klimaatcrisis raakt ons allemaal, maar niet iedereen even hard. Daarom zorgt D66 voor een eerlijke verdeling van de kosten en de opbrengsten van de energietransitie.”
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches.”
“Inwoners krijgen een aandeel in lokale energieprojecten. Bewoners kunnen delen in de opbrengst van energie en krijgen daar zeggenschap over via coöperaties of participatiefondsen.”
Mondiale klimaatcoalities en koppeling handel aan CO2-reductie
D66 wil internationale samenwerking versterken door handelsafspraken te koppelen aan CO2-reductie en zo wereldwijd klimaattransitie stimuleren.
“We bouwen mondiale klimaatcoalities. De meeste uitstootreductie valt buiten Europa te behalen. Daarom koppelen we handels- en samenwerkingsafspraken aan CO2-reductie in die landen.”
Klimaatadaptatie in ruimtelijke ordening en landbouw
D66 wil dat bodem en water sturend zijn bij ruimtelijke keuzes, en dat landbouw zich aanpast aan de draagkracht van de natuur om dure aanpassingen door klimaatverandering te voorkomen.
“Om te bepalen wat we waar doen, hanteren we het principe van ‘bodem en water sturend’. [...] Zo voorkomen we dat op termijn dure aanpassingen nodig zijn door klimaatverandering en natuurverlies.”
“Dat we niet meer vee houden dan de natuurlijke omgeving aankan. Zo voorkomen we dat op termijn dure aanpassingen nodig zijn door klimaatverandering en natuurverlies.”
Klimaatplan voor Caribisch Nederland
D66 erkent de kwetsbaarheid van Caribisch Nederland voor de klimaatcrisis en wil per eiland een specifiek klimaatplan opstellen.
“In het Caribisch deel van het Koninkrijk zijn de gevolgen van de klimaatcrisis pijnlijk zichtbaar. We versnellen de gezamenlijk klimaatagenda en maken met de BES-eilanden (Bonaire, Sint-Eustatius en Saba) een klimaatplan voor elk eiland.”
Forum voor Democratie (FVD) ontkent het bestaan van een klimaatprobleem en wil al het huidige klimaatbeleid volledig schrappen. De partij pleit voor het beëindigen van de energietransitie, het intrekken van de Klimaatwet en het opzeggen van het Parijsakkoord, met als doel fossiele energiebronnen te behouden en energie betaalbaar te maken. In plaats van CO₂-reductie kiest FVD voor adaptatie aan klimaatverandering via dijkenbouw en kustbescherming.
Volledig schrappen van klimaatbeleid en -doelen
FVD stelt dat klimaatverandering geen urgent probleem is en dat huidig beleid onnodig, ineffectief en schadelijk is voor de economie. Ze willen alle klimaatmaatregelen, wetten en internationale verdragen beëindigen, inclusief CO₂-reductiedoelen, en stoppen met de energietransitie.
“De klimaatdiscussie heeft het energievraagstuk volledig uit balans gebracht. Onder het mom van CO₂-reductie zijn belastingen en heffingen extreem gestegen, waardoor burgers en bedrijven met torenhoge kosten worden geconfronteerd.”
“Forum voor Democratie kiest daarom voor een radicaal andere koers: stoppen met de energietransitie, intrekken van de klimaatwet, opzeggen van het Parijsakkoord en het loslaten van CO₂-doelen.”
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
Fossiele energie behouden, kernenergie stimuleren
FVD wil fossiele brandstoffen blijven gebruiken, kolen- en gascentrales heropenen, gaswinning uitbreiden en inzetten op kernenergie. Ze verwerpen de "mythe van een klimaatcrisis" en stellen dat deze bronnen essentieel zijn voor betaalbare en betrouwbare energie.
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren.”
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
Geen windmolens, zonneparken of biomassacentrales
FVD wil stoppen met wind- en zonne-energie op land en zee, en alle subsidies hiervoor intrekken. Ook willen ze biomassacentrales sluiten, omdat deze volgens hen natuur en landbouw schaden en geen echte oplossingen bieden.
“We plaatsen geen nieuwe windmolens op zee en ontmantelen bestaande windparken, zodat de natuur en de visserij niet verder worden geschaad.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur. Elke vorm van subsidie op de aanleg van zonnepanelen op daken wordt ingetrokken.”
“We sluiten biomassacentrales, zodat bossen niet langer worden opgeofferd voor schijnoplossingen.”
Inzetten op adaptatie in plaats van mitigatie
In plaats van CO₂-reductie wil FVD investeren in aanpassing aan klimaatverandering, zoals dijken, kustbescherming en innovatieve landbouw, waar Nederland volgens de partij historisch sterk in is.
“Dankzij technologische vooruitgang zijn we beter beschermd tegen natuurgeweld, en dát moet ook de weg vooruit zijn: adaptatie in plaats van kostbare en ineffectieve CO₂-reductie.”
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
BVNL verwerpt het huidige klimaatbeleid en internationale klimaatafspraken, en kiest voor een pragmatische, technologische en economische benadering van duurzaamheid. De partij wil stoppen met subsidies, verplichtingen en windmolens, en zet in op kernenergie, gaswinning, innovatie en vrijwillige verduurzaming. Klimaatmaatregelen mogen volgens BVNL nooit ten koste gaan van betaalbaarheid, soevereiniteit of individuele keuzevrijheid.
Stoppen met internationale klimaatafspraken en klimaatbeleid
BVNL ziet het huidige klimaatbeleid en internationale afspraken als ineffectief, kostbaar en ideologisch gedreven. De partij wil deze direct beëindigen en alleen inzetten op adaptatie waar nodig, met nadruk op innovatie en technische oplossingen.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS. Nederland zet in op innovatie en technisch verstandige oplossingen die bijdragen aan een goed milieu.”
“Stoppen met zinloos klimaatbeleid en waar nodig inzetten op adaptatie.”
“Het klimaatfonds van € 35 miljard wordt ontmanteld.”
“Nederland doet niet meer mee aan de Green Deal. De Green Deal is een gevaarlijke ideologie die slechts leidt tot voedseltekorten, armoede, afhankelijkheid en werkeloosheid.”
Geen windmolens, geen zonneparken op land of water
BVNL is fel tegen windmolens op land en zee en tegen het opofferen van landbouw- of bouwgrond voor zonneparken. Zonnepanelen op daken zijn toegestaan, maar altijd op vrijwillige basis.
“Wij zijn tegen windmolens op land en zee, of het opofferen van bouwgrond of landbouwgrond ten behoeve van zonne-akkers.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“Er worden geen zonnepanelen geplaatst op onbebouwde grond of op water. Zonnepanelen op daken is een keuze die we bij de eigenaar van het gebouw laten en is vergunningsvrij.”
Inzetten op kernenergie en gaswinning
De partij wil inzetten op kernenergie en gaswinning (inclusief Groningen en de Noordzee) om energiezekerheid en betaalbaarheid te waarborgen. Innovatie in nieuwe technologieën wordt gestimuleerd, maar alleen als deze rendabel zijn.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
“Onderzoek naar SMR (Small-Modular-Reactor) energiecentrales op basis van bestaande en Thorium-technologie wordt actief gestimuleerd.”
Geen verplichtingen, subsidies of dure maatregelen voor burgers
BVNL wil geen verplichte verduurzamingsmaatregelen, geen subsidies en geen verplichtingen rond warmtepompen of hybride systemen. Energiebesparing en verduurzaming zijn vrijwillig en moeten financieel en technisch rendabel zijn.
Klimaatministerie en klimaattafels afschaffen
BVNL wil het ministerie voor klimaat opheffen en stoppen met overlegstructuren als klimaattafels, omdat deze als bureaucratisch en ineffectief worden gezien.
JA21 verwerpt het huidige klimaatbeleid als onrealistisch en te kostbaar, en kiest voor een pragmatische koers gericht op betaalbaarheid, betrouwbaarheid en nationale zeggenschap. De partij zet vol in op kernenergie, behoud van fossiele brandstoffen zolang alternatieven ontbreken, en klimaatadaptatie in plaats van het sturen van het wereldwijde klimaat. JA21 wil nationale klimaatregelgeving en extra belastingen vermijden, en investeert liever in technologische innovatie en aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering.
Vol inzetten op kernenergie als hoofdoplossing
JA21 ziet kernenergie als de centrale pijler voor een betrouwbaar, betaalbaar en toekomstbestendig energiesysteem, en wil grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en technologie. De partij beschouwt kernenergie als structurele oplossing voor leveringszekerheid en netcongestie, en wil vergunningen versnellen en commerciële haalbaarheid garanderen.
“JA21 kiest voor een betrouwbaar, betaalbaar energie- en klimaatbeleid op Nederlandse voorwaarden. Kernenergie staat hierin centraal.”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Zo snel mogelijk beginnen met de gefaseerde bouw van vier kerncentrales.”
“Kernenergie is voor JA21 de toekomst: het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie. Het is daarmee een onmisbare pijler in een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.”
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
Klimaatadaptatie in plaats van mondiale klimaatsturing
JA21 verwerpt het idee dat Nederland het wereldwijde klimaat kan sturen en kiest in plaats daarvan voor aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering. De partij wil investeren in waterbeheer, dijken en klimaatbestendige infrastructuur om de samenleving weerbaar te maken.
“In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
Geen extra nationale klimaatregelgeving of -belastingen
JA21 wil geen nationale klimaatheffingen of aanvullende regelgeving bovenop Europese afspraken, om zo de betaalbaarheid te waarborgen en de concurrentiepositie van Nederland te beschermen. De partij verzet zich tegen belastingen als pressiemiddel voor gedragsverandering en tegen symboolpolitiek.
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
“Symboolbeleid wijzen we af en we focussen op technologie en energiezekerheid.”
Fossiele brandstoffen behouden zolang alternatieven ontbreken
JA21 erkent dat duurzame energie nog geen volwaardig alternatief is en wil daarom de fossiele sector en infrastructuur behouden totdat kernenergie dat wel is. Het versneld afbouwen van fossiel wordt als schadelijk gezien voor leveringszekerheid en betaalbaarheid.
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
“Onze betrouwbare fossiele infrastructuur behouden: kolen- en aardgascentrales niet sluiten.”
“Het versneld loslaten van fossiele brandstoffen heeft grote effecten voor de betrouwbaarheid en de betaalbaarheid van ons energienet.”
Duurzaamheid alleen als het rendeert
JA21 ondersteunt duurzame initiatieven uitsluitend als deze economisch rendabel zijn, en wil geen subsidies of verplichtingen zonder aantoonbaar rendement.
Volt stelt klimaatverandering centraal en wil wettelijk vastleggen dat Nederland en de EU in 2040 klimaatneutraal zijn, met een harde CO₂-reductienorm van 100%. De partij kiest voor een mix van ambitieuze Europese samenwerking, eerlijke lastenverdeling, het beprijzen van alle uitstoot, en investeringen in klimaatadaptatie en -bestendigheid. Volt koppelt klimaatbeleid aan sociale rechtvaardigheid en wil dat de vervuiler betaalt, met concrete maatregelen zoals een klimaattoets, klimaatfondsen, en het versneld verduurzamen van woningen en infrastructuur.
Wettelijk vastleggen: Klimaatneutraal in 2040
Volt wil een harde, wettelijke norm voor klimaatneutraliteit in 2040 voor Nederland en de EU, inclusief het meetellen van geïmporteerde uitstoot. Dit moet ambitie en duidelijkheid brengen, en garandeert dat de 1,5 graad-doelstelling wordt gehaald.
“We leggen wettelijk vast dat we in 2040 klimaatneutraal zijn. Geen vage beloften, maar duidelijke afspraken. In Nederland en in de EU.”
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
“We rekenen de vervuiling van geïmporteerde producten mee in onze nationale klimaatdoelen, zoals Zweden ook al doet.”
Eerlijke lastenverdeling en de vervuiler betaalt
Volt wil dat de kosten van klimaatbeleid eerlijk worden verdeeld, met speciale aandacht voor klimaatrechtvaardigheid en het voorkomen van schulden voor toekomstige generaties. De vervuiler betaalt via CO₂-heffingen, waarvan de opbrengsten naar verduurzaming gaan.
“Nieuw klimaatbeleid dat invloed heeft op de portemonnee moet getoetst worden op het eerlijk verdelen van de lasten. Ook moet er gekeken worden naar de kosten voor de volgende generaties van het lenen van geld voor fondsen: dit wordt voorkomen door de vervuiler nu te laten betalen.”
“We dichten de gaten van CO₂-beprijzing door het belastingstelsel te hervormen, zodat voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs geldt.”
“Volt is zich bewust van de hogere kosten die dit met zich meebrengt voor verbruikers en laat de opbrengsten vloeien naar snellere verduurzaming en alternatieven voor inwoners en bedrijven.”
Europese samenwerking en één klimaataanpak
Volt pleit voor een gecoördineerde Europese aanpak, met gezamenlijke fondsen en ambitieuzer beleid, om versnippering te voorkomen en solidariteit tussen lidstaten te waarborgen.
“We investeren in één gecoördineerde Europese aanpak om klimaatneutraliteit en energieonafhankelijkheid te bereiken in plaats van de 27 verschillende nationale aanpakken.”
“Volt wil dat Nederland de Europese Commissie om ambitieuzer klimaatbeleid verzoekt om daarmee klimaatrechtszaken te voorkomen.”
Klimaatadaptatie en weerbaarheid tegen extreem weer
Volt erkent dat klimaatverandering onvermijdelijk gevolgen heeft en wil investeren in klimaatadaptatie, zoals klimaatnoodfondsen, klimaatbestendige infrastructuur en sociale veerkracht.
“We zetten in op het versterken van de sociale infrastructuur bij klimaatadaptatie.”
“Volt wil op Europees niveau en in Nederland een klimaatadaptatiefonds voor de noodzakelijke investeringen opzetten. Daarnaast willen we ook een klimaatnoodfonds opzetten om inwoners en bedrijven bij klimaatrampen te ondersteunen.”
“We bouwen aan een klimaatbestendige inrichting van Nederland, met ruimte voor water, natuur en drinkwatervoorziening.”
Klimaattoets en integratie in overheidsbeleid
Volt wil dat alle overheidsplannen worden getoetst op klimaatimpact, inclusief klimaatrechtvaardigheid en de kosten van nietsdoen, zodat beleid toekomstbestendig en eerlijk is.
“We nemen de gevolgen van klimaatverandering mee in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten en houden daarbij rekening met klimaatrechtvaardigheid.”
“Bij het maken van beleid wegen we de kosten mee die we maken als we niets doen. Denk bijvoorbeeld aan overstromingen door klimaatverandering of misoogsten door biodiversiteitsverlies.”
Versneld verduurzamen van woningen en infrastructuur
Volt wil dat alle nieuwbouw vanaf 2030 klimaatneutraal is en bestaande woningen versneld worden verduurzaamd, met aandacht voor hittebestendigheid en actieve koeling.
BIJ1 kiest voor een radicaal rechtvaardige en collectieve aanpak van de klimaatcrisis, waarbij de grootste vervuilers de kosten dragen en de energietransitie volledig in publieke handen komt. Ze pleiten voor bindende klimaatdoelen, het beëindigen van fossiele subsidies, internationale klimaatrechtvaardigheid en het aanpakken van klimaatracisme. Hun voorstellen zijn gericht op systeemverandering, sociale rechtvaardigheid en het centraal stellen van mensen, natuur en dieren boven winst.
Klimaatcrisis uitroepen en bindende klimaatdoelen
BIJ1 wil dat de overheid de klimaatcrisis per direct uitroept en wettelijk bindende doelen stelt voor het terugdringen van broeikasgasuitstoot naar netto nul in 2030 (inclusief scope 1, 2 en 3 emissies). Dit moet eerlijk en transparant gebeuren, met de nadruk op collectieve verantwoordelijkheid.
“De Nederlandse overheid roept per direct de klimaatcrisis uit. Zij is daarbij eerlijk en transparant over de gevolgen van de klimaatcrisis, en hoe beleid hier (positief en negatief) invloed op heeft.”
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
Kosten klimaatbeleid bij grootste vervuilers, niet burgers
De partij stelt dat de kosten van klimaatmaatregelen niet langer op gewone burgers mogen worden afgewenteld, maar gedragen moeten worden door de grootste vervuilers en bedrijven die verantwoordelijk zijn voor de meeste uitstoot.
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“Alle benodigde klimaatmaatregelen worden voortaan getoetst op klimaatrechtvaardigheid. Dat betekent dat de kosten van klimaatbeleid worden gedragen door de grootste vervuilers.”
Publieke energietransitie en onteigening fossiele bedrijven
BIJ1 wil de energietransitie volledig in publieke handen brengen, fossiele bedrijven onteigenen en hun middelen inzetten voor publieke doelen. Er komen geen nieuwe fossiele projecten en subsidies voor fossiele brandstoffen en biomassacentrales worden beëindigd.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“Vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten worden onteigend. Hun kapitaal, machines en infrastructuur worden ingezet voor publieke doelen.”
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en klimaatracisme
De partij benadrukt de verantwoordelijkheid van Nederland en het Westen voor de mondiale klimaatcrisis en benoemt klimaatracisme als structureel probleem. Ze willen dat Nederland internationaal het voortouw neemt en klimaatrechtvaardigheid centraal stelt.
“Nederland neemt als 1e westerse land de verantwoordelijkheid voor ons grote aandeel in het veroorzaken van de klimaatcrisis en neemt in VN-verband het voortouw.”
“Het feit dat dit niet gebeurt, omdat de gevolgen minder voelbaar zijn in de westerse wereld, noemen we klimaatracisme. Voor klimaatrechtvaardigheid strijden, gaat voor ons dan ook altijd gepaard met het bestrijden van klimaatracisme.”
Strafbaarstelling ecocide en vervolging bestuurders
BIJ1 wil dat ecocide strafbaar wordt en dat bestuurders van bedrijven die bewust ernstige klimaatschade veroorzaken, hoofdelijk strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.
“Ecocide wordt strafbaar en er komt een reclame- en sponsorverbod voor de fossiele industrie en vliegmaatschappijen.”
“Er komt sterk aangescherpte wetgeving om de verantwoordelijken voor grootschalige vervuiling - en andere misdaden die de volksgezondheid schaden - hoofdelijk strafrechtelijk te kunnen vervolgen.”
Nationaal isolatieoffensief en sociale verduurzaming
De partij wil dat de overheid alle slecht geïsoleerde woningen binnen tien jaar aanpakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen, volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams.
“De staat voert een nationaal isolatieoffensief uit waarbij alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar worden aangepakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners.”
Stoppen import fossiele brandstoffen en ontbossingsproducten
BIJ1 wil de import van gas en producten die leiden tot ontbossing stoppen, en kritisch kijken naar schijnoplossingen zoals compensatiebossen.
NSC erkent het belang van klimaatbeleid en committeert zich aan de klimaatdoelen van Parijs, met nadruk op energiezekerheid, betaalbaarheid en technologische neutraliteit. De partij kiest voor een mix van kernenergie, zon, wind op zee en groene gassen, maar is kritisch op grootschalige wind- en zonneparken op land en wil de lasten eerlijk verdelen. NSC wil dat de overheid regie neemt in de energietransitie, met oog voor draagvlak, innovatie en bescherming van kwetsbare groepen.
Vasthouden aan Klimaatakkoord van Parijs en klimaatneutraliteit
NSC onderschrijft internationale klimaatdoelen en streeft naar een klimaatneutrale economie, waarbij alle sectoren bijdragen aan CO2-reductie. De partij ziet een sterke rol voor de overheid in het sturen van de energietransitie en het waarborgen van energiezekerheid.
Kernenergie als onmisbare schone energiebron
NSC beschouwt kernenergie als essentieel voor een schone, betrouwbare energiemix en als middel om klimaatdoelen te halen. Dit wordt expliciet genoemd als onderscheidend ten opzichte van andere bronnen.
“Kernenergie is onmisbaar als schone en betrouwbare bron in de energiemix van de toekomst.”
Wind en zon: wel op zee en daken, niet op landbouwgrond
De partij is kritisch op grootschalige wind- en zonneparken op land en landbouwgrond, en geeft de voorkeur aan wind op zee en zonnepanelen op daken en infrastructuur. Dit om landbouw en natuur te beschermen en draagvlak te behouden.
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land.”
“Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld.”
“Windparken worden op zee niet in ecologisch waardevolle gebieden gebouwd.”
Betaalbaarheid en sociale rechtvaardigheid in de energietransitie
NSC wil dat de energietransitie betaalbaar blijft, vooral voor huishoudens met lage inkomens. De partij pleit voor een sociaal tarief, eenvoudige subsidies en bescherming tegen hoge energiekosten.
“We voeren een sociaal tarief in op de energiebelasting, waardoor het verwarmen van uw huis goedkoper wordt.”
“Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft.”
“Ook subsidies en regelingen voor verduurzaming moeten eenvoudig en toegankelijk zijn, zodat juist de mensen die dit het hardst nodig hebben kunnen investeren in energiebesparing.”
Geen subsidie voor biomassa en BECCS
NSC verwerpt het gebruik van houtige biomassa en BECCS voor energieopwekking, vanwege duurzaamheid en effectiviteit, en wil hier geen subsidie meer voor verstrekken.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
Europese aanpak en beperken nationale koppen
De partij wil nationale koppen op Europese klimaatmaatregelen beperken, om te voorkomen dat Nederland zichzelf economisch benadeelt zonder extra klimaatwinst.
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen.”
Tijdelijke rol voor CCS, maar focus op afbouw fossiel
NSC ziet CO2-afvang en -opslag (CCS) als tijdelijke oplossing, maar benadrukt dat dit niet mag afleiden van het structureel afbouwen van fossiele brandstoffen.
“Het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) is een tijdelijke oplossing. Deze mag niet afleiden van de noodzaak om het gebruik van fossiele grondstoffen af te bouwen.”
Deltaplan en klimaatadaptatie tegen overstromingen
De partij erkent de risico’s van klimaatverandering voor Nederland en pleit voor een nieuw Deltaplan om het land te beschermen tegen overstromingen, wateroverlast en droogte.
“Er is een nieuw Deltaplan nodig om het land te beschermen tegen overstromingen en om in te spelen op wateroverlast, bodemdaling én droogte.”
Klimaatverandering en Caribisch Nederland
NSC erkent de kwetsbaarheid van Caribisch Nederland voor klimaatverandering en wil actief bijdragen aan bescherming en aanpassing.
“We willen de eilanden helpen met hun ‘voortbestaanszekerheid’ door actief in te spelen op klimaatverandering.”
De PVV verwerpt het huidige klimaatbeleid volledig en noemt het "klimaatgekte" die onhaalbaar, onbetaalbaar en ineffectief zou zijn. De partij wil alle nationale en internationale klimaatmaatregelen stopzetten, zoals het Klimaatakkoord van Parijs, en richt zich in plaats daarvan op betaalbare energie, leveringszekerheid en het afschaffen van subsidies voor duurzame energie. De PVV kiest voor fossiele energie, kernenergie en klimaatadaptatie in plaats van mitigatie.
Stoppen met nationaal en internationaal klimaatbeleid
De PVV vindt dat het Nederlandse klimaatbeleid geen zin heeft vanwege de geringe mondiale impact van Nederland en de hoge kosten. Ze willen zich terugtrekken uit internationale akkoorden en nationale klimaatwetten en -fondsen schrappen.
Geen windturbines, zonneparken of CO2-reductiemaatregelen
De PVV is fel tegen windturbines en zonneparken, noemt ze schadelijk voor gezondheid en het elektriciteitsnet, en wil alle subsidies en verplichtingen voor duurzame energie afschaffen. Ze kiezen voor fossiele energie en kernenergie.
“De PVV wil dat er geen enkele windturbine meer wordt bijgebouwd – niet op land, niet op zee, nergens. Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, gaan we afbreken – want wij kiezen wél voor gezondheid in plaats van afzichtelijke klimaatmolens.”
“Geen enkele nieuwe windturbine er meer bij; geen nieuwe zonneparken. Windturbines waar omwonenden last van hebben en/of ziek van worden, worden afgebroken.”
“SDE++ en andere klimaatsubsidies schrappen. Geen ondergrondse CO2-opslag. CO2-heffing afschaffen.”
Focus op betaalbare energie en fossiele bronnen
De partij wil het ministerie van Klimaat en Groene Groei omvormen tot het ministerie van Betaalbare Energie, stoppen met de energietransitie, en inzetten op fossiele energie en kernenergie voor leveringszekerheid en lagere lasten.
“Het ministerie van Klimaat en Groene Groei veranderen we in het ministerie van Betaalbare Energie: geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten.”
“We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom. We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar.”
Geen klimaatmitigatie, alleen klimaatadaptatie
De PVV wil stoppen met CO2-reductie en zich uitsluitend richten op aanpassing aan klimaatverandering, zoals waterveiligheid.
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma.”
“We actualiseren het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma; dat zet meer zoden aan de dijk dan een beetje CO2-reductie.”
Stoppen met overheidsklimaatcampagnes en -betutteling
De partij verwerpt overheidsvoorlichting en gedragssturing rond klimaat, en noemt deze zinloos en betuttelend.
“Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om.”
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om: 'gebruik een herbruikbaar tasje, gebruik wasbare luiers, eet vaker vega(n), maak je eigen compost, douche korter' – de lijst met belachelijke tips is eindeloos.”
Geen klimaat- of duurzaamheidseducatie op school
De PVV wil geen onderwijs over klimaatverandering of duurzaamheid, en noemt dit indoctrinatie.
Strenge aanpak van klimaatactivisme
De partij wil harde maatregelen tegen klimaatactivisten die demonstreren door infrastructuur te blokkeren.
“Klimaatactivisten die de snelweg blokkeren, worden direct opgepakt, vastgezet en gestraft. Ze draaien volledig op voor de veroorzaakte schade en de kosten van politie-inzet.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest voor een radicaal en versneld klimaatbeleid, gericht op het beperken van de opwarming tot maximaal 1,5 graad en het zo snel mogelijk klimaatneutraal maken van Nederland, met 2030 als uitgangspunt. De partij wil fors investeren in klimaatmaatregelen, grote vervuilers en financiële instellingen strenger aanpakken, fossiele sectoren systematisch afbouwen, en klimaatbeleid rechtvaardig maken voor kwetsbare groepen en toekomstige generaties. PvdD verwerpt schijnoplossingen als CCS en kernenergie, en legt nadruk op natuurherstel, circulaire economie en klimaatrechtvaardigheid, zowel nationaal als internationaal.
Wettelijk vastleggen van ambitieuze klimaatdoelen en CO2-budget
PvdD wil het klimaatdoel wettelijk aanscherpen, 5% van het BBP reserveren voor klimaat- en natuurcrisis, en een nationaal CO2-budget als basis van het beleid. Dit moet Nederland snel klimaatneutraal maken en de opwarming tot 1,5 graad beperken.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat.”
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden.”
“Een nationaal CO2-budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Grote vervuilers, financiële sector en fossiele industrie streng aanpakken
De partij wil de fossiele sector systematisch afbouwen, een klimaatplicht voor grote vervuilers en financiële instellingen invoeren, fossiele subsidies stoppen, en de nationale CO2-heffing verhogen en uitbreiden.
“We bouwen de fossiele sector systematisch af met financiële (krediet)restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Nederlandse banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.”
“De grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht. Dit betekent dat zij een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.”
“De nationale CO2-heffing wordt verhoogd en uitgebreid naar alle broeikasgassen en sectoren om ervoor te zorgen dat CO2-uitstoot voldoende en snel genoeg daalt. Gratis ETS-rechten worden ingetrokken.”
Klimaatbeleid rechtvaardig maken en kwetsbare groepen beschermen
PvdD wil een rechtvaardige transitie, waarbij mensen met een laag inkomen worden geholpen bij duurzame keuzes, en Caribisch Nederland en landen in het Mondiale Zuiden eerlijk worden ondersteund bij klimaatadaptatie.
“We voeren een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens, op basis van de Groene Belastinggids. We maken het mensen met een laag inkomen makkelijker om duurzame keuzes te maken.”
“Er komt een eerlijk deel van het klimaatbudget beschikbaar voor Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. Hiermee kunnen de eilanden zich beschermen tegen klimaatverandering en omschakelen naar een duurzame economie en energievoorziening.”
“Nederland betaalt in het kader van klimaatrechtvaardigheid een eerlijk deel aan klimaatfinanciering, boven op het ontwikkelingsbudget.”
Stoppen met schijnoplossingen: geen CCS en kernenergie
De partij verwerpt technologische schijnoplossingen zoals CO2-opslag (CCS) en kernenergie, omdat deze volgens PvdD de echte transitie vertragen en onvoldoende bijdragen aan het oplossen van de klimaatcrisis.
“Het afvangen en opslaan van broeikasgassen (carbon capture and storage, CCS) stimuleert bedrijven door te gaan met vervuiling. We stoppen met het subsidiëren van CCS.”
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten. Kerncentrales komen te laat – de bouw...”
Klimaatbeleid integraal verbinden met natuurherstel en circulaire economie
PvdD koppelt klimaatbeleid aan natuurherstel, circulaire economie en het drastisch terugdringen van grondstofgebruik, om structureel de ecologische voetafdruk te verkleinen.
“De klimaat- en natuurcrisis moeten in samenhang opgelost worden. De tijd dringt om de ergste gevolgen van de klimaatcrisis te voorkomen. Daarom investeren we in oplossingen die echt werken en die de uitstoot van broeikasgassen drastisch verminderen.”
“Bedrijven gaan draaien op circulaire, lokaal gesloten ketens. Grondstofgebruik wordt drastisch teruggebracht.”
“Goed gebruik van grondstoffen is goed klimaatbeleid. Want zolang we steeds meer blijven kopen en maken wat we niet nodig hebben, blijft elke klimaatmaatregel dweilen met de kraan open.”
De SGP erkent het belang van zorg voor de schepping en ziet klimaatverandering als een serieuze uitdaging, maar waarschuwt tegen "doorgeslagen maakbaarheidsdenken" en pleit voor realisme en nuchterheid. Hun beleid richt zich op energiebesparing, een diverse energiemix (waaronder kernenergie), het voorkomen van energiearmoede, en het vermijden van verplaatsing van milieuproblemen naar het buitenland. Concrete doelen voor CO2-reductie worden afgewezen; de SGP wil vooral inzetten op haalbare, betaalbare en technologisch verantwoorde verduurzaming.
Realistische en nuchtere aanpak van klimaatbeleid
De SGP benadrukt verantwoordelijkheid voor het klimaat, maar verwerpt het idee dat de mens het klimaat volledig kan sturen. Ze willen geen rigide wettelijke CO2-reductiedoelen, maar wel inzet op verduurzaming en energiebesparing, met oog voor wetenschappelijke onzekerheden en de rol van God.
“De SGP wil wegblijven bij doorgeslagen maakbaarheidsdenken, alsof de mens het klimaat regelt. We hebben onze verantwoordelijkheid te nemen, maar wel in de wetenschap dat God erboven staat.”
“De uitstoot van broeikasgassen moet en kan omlaag. De SGP wil het gebruik van milieubelastende brandstoffen in de komende drie decennia zo veel mogelijk afbouwen. Maar niet door ons wettelijk vast te pinnen op concrete doelen voor reductie van de CO2-uitstoot, zoals 55% in 2030. Daarvoor is de situatie te complex.”
“Er zijn veel onzekerheden, ook wetenschappelijk, maar dat ontslaat de overheid gelet op het voorzorgsbeginsel niet van haar verantwoordelijkheid.”
Energiebesparing en diverse, betrouwbare energiemix
De SGP wil inzetten op energiebesparing, een brede energiemix (inclusief kernenergie), en innovatie, met prioriteit voor leveringszekerheid en het voorkomen van afhankelijkheid van onbetrouwbare regio’s. Ze zijn kritisch op grootschalige wind- en zonneparken op landbouwgrond en op zee.
“We staan voor een duurzame, betrouwbare en betaalbare energievoorziening. Verduurzaming begint bij besparen. We streven naar verlaging van ons energiegebruik, met een derde in de komende twee decennia.”
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd. We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid.”
“De Noordzee wordt niet volgebouwd met windparken vanwege de gevolgen voor het ecosysteem van de Noordzee en de ruimte voor de visserij. Er komt meer inzet op kerncentrales en getijdencentrales.”
“De SGP wil geen zonneparken op goede landbouwgronden.”
Voorkomen van verplaatsing milieuproblemen ("beter groen hier dan grijs daar")
De SGP wil voorkomen dat streng klimaatbeleid leidt tot verplaatsing van productie en vervuiling naar landen met lagere milieustandaarden. Ze pleiten voor een eerlijk speelveld voor de Nederlandse industrie.
“Verplaatsing van productie naar landen waar minder milieuregels zijn, willen we immers voorkomen: beter groen hier, dan grijs daar.”
“De Nederlandse industrie staat onder grote druk. Investeringsbeslissingen worden uitgesteld. Sommige fabrieken gaan zelfs dicht. Groot knelpunt is de verslechterende concurrentiepositie. De kosten voor nettarieven en CO2-uitstoot stijgen sneller dan in omliggende landen.”
Klimaatadaptatie en waterbeheer
De SGP erkent de gevolgen van klimaatverandering voor waterbeheer en wil investeren in zoetwaterbuffering, hoogwaterbescherming en klimaatadaptatie bij gebiedsontwikkeling.
“Als klimaatverandering ergens tastbaar is, is het wel in het waterdomein. Jaren met extreme droogte laten zien dat de zoetwatervoorziening niet vanzelfsprekend is.”
“De SGP zet in op het beter vasthouden van zoet water en voortvarende uitvoering van het hoogwaterbeschermingsprogramma.”
“Bij gebiedsontwikkeling wordt klimaatadaptatie beter meegenomen. De watertoets wordt minder vrijblijvend.”
Consumptiegedrag en circulaire economie
De SGP wijst op het belang van gedragsverandering bij consumenten en meer hergebruik van grondstoffen als vergeten kant van klimaatbeleid.
“De vergeten kant van klimaat- en milieubeleid is ons consumptiegedrag. We kunnen als samenleving allerlei regels en heffingen opleggen aan fabrieken en boerenbedrijven. Maar als er niks verandert aan ons consumptiegedrag en de groeiende vraag naar goedkope producten worden het klimaat en milieu er niet beter van.”
“Minder grondstoffen en meer hergebruik.”
De ChristenUnie ziet ambitieus klimaatbeleid als een morele en internationale verantwoordelijkheid om de schepping te bewaren en Nederland weerbaar te maken tegen klimaatverandering. Ze willen de klimaatdoelen versneld halen via een mix van hernieuwbare energie, kernenergie, innovatie, en Europese samenwerking, met oog voor sociale rechtvaardigheid en het voorkomen van weglekeffecten. Concrete voorstellen zijn onder meer het versneld uitfaseren van fossiele energie, investeren in infrastructuur, het stimuleren van duurzame industrie en landbouw, en het centraal stellen van de ‘vervuiler betaalt’.
Versneld halen van klimaatdoelen en CO2-reductie
De ChristenUnie wil de klimaatdoelen uit het Akkoord van Parijs en de Klimaatwet niet alleen halen, maar zelfs overtreffen om tegenvallers op te vangen. Ze benadrukken dat vermindering van uitstoot in Nederland niet mag leiden tot hogere uitstoot elders en pleiten voor een Europees gelijk speelveld.
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
“Vermindering van uitstoot in eigen land mag niet leiden tot hogere uitstoot elders. Daarom wordt bij klimaatbeleid zoveel mogelijk ingezet op een Europees gelijk speelveld, met zo min mogelijk weglek.”
Mix van hernieuwbare energie en kernenergie
De partij kiest voor een energiemix met wind, zon en kernenergie, waarbij gas- en kolencentrales worden uitgefaseerd. Ze willen investeren in infrastructuur en flexibiliteit, en onderzoeken de inzet van kleine modulaire kerncentrales.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Daarnaast onderzoeken we de inzet van kleine modulaire kerncentrales (SMR’s) van Europese producenten als alternatief voor of aanvulling op grote kerncentrales.”
“Batterij-opslag is noodzakelijk voor het moment dat de wind niet waait en de zon niet schijnt. Ook moeten gascentrales die nu voor flexibiliteit zorgen in het aanbod, worden omgebouwd naar CO2-vrije centrales op waterstof of een andere regelbare brandstof.”
Investeren in infrastructuur en innovatie
De ChristenUnie wil knelpunten zoals het volle elektriciteitsnet, trage vergunningverlening en tekort aan vakmensen met voorrang oplossen. Ze trekken extra geld uit voor energie-infrastructuur, isolatie en verduurzaming van de industrie.
“Het elektriciteitsnet zit overvol, de vergunningverlening zit op slot en er is een gebrek aan goed opgeleide vakmensen. Die randvoorwaarden moeten met voorrang op orde worden gebracht, anders komen burgers en bedrijven in de knel, omdat er geen reëel handelingsperspectief is.”
“In het Klimaatfonds trekken we extra geld uit voor energie-infrastructuur, zoals elektriciteits- en wartmenetten, isolatie van huizen en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.”
De vervuiler betaalt en ‘true price’ invoeren
De partij wil dat de werkelijke kosten van vervuilende producten worden doorberekend, idealiter op Europees niveau, om duurzame alternatieven te stimuleren en weglekeffecten te voorkomen.
“We willen dat die kosten worden meegerekend, zodat de werkelijke prijs (‘true price’) van producten wordt betaald. Dat stimuleert bedrijven om duurzame en eerlijk geproduceerde producten aan te bieden.”
“Deze vorm van beprijzing vindt idealiter plaats op Europees niveau, om weglekeffecten te voorkomen.”
Europese samenwerking en geen nationale koppen
De ChristenUnie ziet Europese klimaatwetgeving als kans en wil nationale heffingen bovenop Europese maatregelen vermijden, om verplaatsing van vervuiling te voorkomen.
“We zien aanvullende Europese regelgeving voor verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen niet als bedreiging, maar als een kans.”
“Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn niet altijd effectief, omdat vervuiling in sommige gevallen niet minder wordt, maar simpelweg verplaatst. Dergelijke effecten moeten worden meegewogen bij beleidsvorming.”
Duurzame landbouw en bijdrage aan klimaatdoelen
De landbouwsector moet bedrijfsspecifieke klimaatdoelen krijgen en toegang tot het Klimaatfonds, met focus op innovatieve technieken en vermindering van CO2-uitstoot door landgebruik.
“De agrarische sector kan een grote bijdrage leveren aan de klimaatdoelen. De landelijke doelen worden bedrijfsspecifiek gemaakt. Innovatieve bronmaatregelen en schone productietechnieken worden gestimuleerd. Daarom krijgt de landbouwsector toegang tot het Klimaatfonds.”
“Door vernatting en minder intensieve grondbewerking wordt de CO2-uitstoot door landgebruik teruggedrongen.”
De VVD koppelt klimaatbeleid nadrukkelijk aan economische groei en energieonafhankelijkheid, waarbij realisme, betaalbaarheid en het behoud van industrie centraal staan. Ze willen de Klimaatwet verbreden tot een Klimaat- en groeiwet, nationale koppen op Europees beleid schrappen, en inzetten op kernenergie, CO2-opslag en circulaire economie. Concrete voorstellen zijn onder meer het schrappen van de nationale CO2-heffing, versnellen van kerncentrales, en het waarborgen van een gelijk speelveld voor de industrie.
Klimaatbeleid koppelen aan economische groei en energieonafhankelijkheid
De VVD wil klimaatdoelen halen, maar niet ten koste van economische groei, betaalbaarheid of het vertrek van industrie. Ze pleiten voor een Klimaat- en groeiwet, waarbij energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid even zwaar wegen als CO2-reductie. Ingrijpen volgt als doelen uit de pas lopen of de economie wordt geschaad.
“We bouwen aan een schone én weerbare economie. In onze tijd, met de enorme uitdagingen die we vandaag zien, is de Klimaatwet te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot. ... Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe.”
“Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“Economische groei en verduurzaming gaan hand in hand: beide zijn nodig om onafhankelijk te zijn van onvrije landen en om in de toekomst in een schoon land te leven.”
Gelijk speelveld en schrappen nationale koppen op Europees klimaatbeleid
De VVD wil dat Nederland niet strenger is dan Europa en nationale koppen op Europees klimaatbeleid schrappen. Ze zijn tegen nieuw Europees beleid dat de concurrentiepositie schaadt en willen de nationale CO2-heffing afschaffen ten gunste van een Europees systeem.
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“Nederland kent als enige land binnen de EU een nationale CO2-heffing. Dit creëert een ongelijk speelveld voor bedrijven. ... Daarom schrappen we de heffing en gaan we met de sector op zoek naar een alternatief systeem, waarbij we ons inzetten voor één Europees systeem voor duurzame industrie en mijnbouw en waarmee we een gelijk speelveld waarborgen.”
Realistisch en pragmatisch klimaatbeleid, geen papieren werkelijkheid
De VVD benadrukt dat klimaatbeleid praktisch en uitvoerbaar moet zijn, gericht op daadwerkelijke resultaten in plaats van administratieve doelen of het verplaatsen van uitstoot naar het buitenland.
“We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen. Klimaatbeleid moet gaan over de praktijk bij mensen thuis en de daadwerkelijke bijdrage van de EU aan de klimaatopgave.”
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
Versnellen van kernenergie en investeren in CO2-opslag
De VVD ziet kernenergie als essentieel voor een robuust, schoon en onafhankelijk energiesysteem en wil de bouw van vier grote kerncentrales versnellen. Daarnaast zetten ze in op CO2-opslag, -verwijdering en -hergebruik.
“We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd. We hechten aan een zorgvuldige en realistische aanpak, maar versnellen ook waar mogelijk.”
“Voor de transitie naar een weerbare en schone industrie is opvang en hergebruik van CO2 cruciaal. Daarom moeten CO2-opslagprojecten tijdig worden gerealiseerd.”
Circulaire economie als middel voor klimaatdoelen
De VVD ziet circulariteit als een manier om uitstoot te verminderen en geopolitieke afhankelijkheid te beperken, maar niet als doel op zich.
“Circulariteit is geen doel op zichzelf, maar een middel om uitstoot te verminderen, uitputting van de aarde te voorkomen en om geopolitieke afhankelijkheid voor schaarse grondstoffen te beperken.”
“Daarom zetten we, in Europees verband, vol in op circulariteit, langere levensduur van producten, kwaliteit in plaats van kwantiteit en hergebruik.”
Voorbereiden op klimaatverandering en waterveiligheid
De VVD wil Nederland weerbaar maken tegen de gevolgen van klimaatverandering, met name door te investeren in dijken, keringen en ruimtelijke inrichting.
“Voor een weerbare en veilige toekomst moeten we ons voorbereiden op klimaatverandering. Dat betekent dat we bij ruimtelijke inrichting de gevolgen van klimaatverandering meenemen.”
“Om overstromingen te voorkomen, zorgen we ervoor dat uiterlijk 2050 alle dijken en keringen zijn verstevigd.”
BBB kiest voor een nuchter, realistisch en betaalbaar klimaatbeleid zonder ideologische uitgangspunten. De partij wil geen nationale koppen op Europees beleid, is kritisch op dure en symbolische maatregelen, en zet in op haalbare, effectieve oplossingen zoals kernenergie, behoud van kolencentrales zolang nodig, en het stoppen van extra nationale CO₂-heffingen en subsidies op verlieslatende technieken.
Geen nationale koppen en ideologisch klimaatbeleid
BBB verzet zich tegen aanvullend nationaal klimaatbeleid bovenop Europese regels en tegen ideologisch gedreven maatregelen. De partij vindt dat klimaatbeleid rationeel, haalbaar en betaalbaar moet zijn, met oog voor draagvlak en economische gevolgen.
“BBB is kritisch op de opstelling van Nederland als “klimaatkoploper” binnen Europa. Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO₂ heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“We kiezen niet voor klimaatgekte, maar voor klimaatrealisme: beleid dat werkt, uitvoerbaar is en draagvlak heeft.”
“Het klimaatbeleid in Nederland is doorgeslagen, met torenhoge kosten voor burgers en bedrijven, terwijl het wereldwijde klimaateffect minimaal is.”
“Het afschaffen van nationale koppen op Europees klimaatbeleid (zoals extra CO₂heffing).”
Stoppen met extra nationale CO₂-heffingen en dure subsidies
BBB wil de extra nationale CO₂-heffing voor industrie terugdraaien en de SDE++-subsidies op verlieslatende technieken vanaf 2026 beëindigen. De partij stelt dat deze maatregelen het vestigingsklimaat schaden en weinig klimaateffect hebben.
“Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien.”
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied. BBB wil een technologie neutrale aanpak...”
Kolencentrales openhouden en kernenergie versnellen
BBB wil de sluiting van kolencentrales uitstellen zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien en versnelt inzetten op kernenergie, inclusief kleine modulaire reactoren, als basis voor een betrouwbaar energiesysteem.
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
Klimaatbeleid moet democratisch, rationeel en betaalbaar zijn
BBB benadrukt dat klimaatbeleid democratisch gelegitimeerd moet zijn, met inspraak van burgers, en dat de kosten eerlijk verdeeld moeten worden. De partij verwerpt angst, activisme en internationale scoringsdrift als basis voor beleid.
“Klimaatbeleid moet: Democratisch gelegitimeerd zijn, met inspraak van burgers zonder activistische vooringenomenheid. Eerlijke kostenverdeling waarborgen: de rekening mag niet steeds bij burgers en het mkb terecht komen. Vrij blijven van ideologie: klimaatbeleid is geen religie, maar een beleidsopgave die om ratio vraagt;”
Klimaatadaptatie met gezond verstand
BBB erkent klimaatverandering en wil inzetten op praktische aanpassingen zoals waterbeheer, vergroening van steden en het versterken van de sponswerking van het landschap, zonder modieuze of symbolische maatregelen.
“Omdat klimaatverandering ook natuurlijk is, moeten we ons ook aanpassen aan de gevolgen ervan. BBB pleit voor gezond verstand in plaats van modieuze kreten. We moeten werken aan een leefomgeving die hitte, droogte en wateroverlast beter aankan.”
“De sponswerking van het landschap versterken. We houden water langer vast in de natuur en landbouw.”
Geen juridisch vastgelegde CO₂-vrije elektriciteit in 2035
BBB wil niet wettelijk vastleggen dat elektriciteit in 2035 volledig CO₂-vrij moet zijn, omdat dit volgens de partij onrealistisch en onuitvoerbaar is.
“Geen juridisch vastgelegde CO₂-vrije elektriciteit in 2035. De doelstelling om in 2035 uitsluitend CO₂ vrije elektriciteit op te wekken wordt niet wettelijk vastgelegd.”
GroenLinks-PvdA zet stevig in op ambitieus en rechtvaardig klimaatbeleid, waarbij de grootste vervuilers de rekening betalen en de energietransitie sociaal eerlijk verloopt. De partij wil Nederland versneld klimaatneutraal maken door forse investeringen in isolatie, schone energie, en het afbouwen van fossiele subsidies, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen en internationale klimaatrechtvaardigheid. Hun visie is dat klimaatbeleid niet alleen ecologisch, maar ook sociaal en economisch rechtvaardig moet zijn.
Grote vervuilers betalen de rekening
GroenLinks-PvdA vindt dat de kosten van klimaatbeleid vooral bij de grootste vervuilers moeten liggen, niet bij gewone mensen. Dit principe van klimaatrechtvaardigheid moet zorgen voor een eerlijke verdeling van lasten en baten, en het versnellen van de transitie naar een duurzame economie.
“De rekening hoort bij de grote vervuilers te liggen, niet bij mensen die het minste bijdragen aan klimaatverandering.”
“Grote vervuilende bedrijven gaan eerlijk belasting betalen over vervuilende uitstoot. Fossiele subsidies bouwen we af.”
“Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid.”
Versneld naar een klimaatneutraal Nederland
De partij streeft naar een versneld klimaatneutraal Nederland, met concrete doelen voor CO₂-reductie en het verduurzamen van energie en industrie. Dit moet leiden tot maatschappelijke baten zoals schone lucht en zekerheid voor toekomstige generaties.
“We zetten daarom alle zeilen bij om te zorgen dat Nederland in 2040 klimaatneutraal is. Om dat te bereiken streven we naar 65% CO₂-reductie in 2030. In 2035 zijn al onze elektriciteitsbronnen klimaatneutraal, en in 2040 ook onze energiebronnen én industrie.”
Grootschalig isolatie-offensief en betaalbare energierekening
Isolatie van woningen wordt gezien als een structurele oplossing voor zowel het klimaat als betaalbaarheid. De overheid investeert grootschalig in isolatie, met prioriteit voor kwetsbare huishoudens, en ondersteunt hen met een energienoodfonds.
“De overheid gaat flink investeren in een grootschalig isolatie-offensief. In tochtige huizen zonder dubbel glas wonen gezinnen die ‘s winters kiezen tussen verwarming of eten. Dáár beginnen we.”
“Isolatie is de enige structurele oplossing voor een betaalbare energierekening, maar niet alle woningen zullen van vandaag op morgen zijn verduurzaamd. Daarom komen we in de tussentijd kwetsbare huishoudens tegemoet met een structureel energienoodfonds, dat huishoudens helpt die hun energierekening niet kunnen betalen.”
Investeren in schone energie en uitbreiding elektriciteitsnet
De partij wil fors investeren in schone energie (zon en wind), versnellen van wind-op-zee, en uitbreiding van het elektriciteitsnet om de energietransitie mogelijk te maken en de energierekening betaalbaar te houden.
Klimaatrechtvaardigheid nationaal en internationaal
Klimaatrechtvaardigheid staat centraal, zowel binnen Nederland (eerlijk delen van kosten en baten, hulp aan kwetsbare groepen) als internationaal (solidariteit met landen die het hardst door klimaatverandering worden getroffen).
Geen publiek geld voor kerncentrales
GroenLinks-PvdA wil geen publiek geld steken in de bouw van nieuwe kerncentrales, maar het geld inzetten voor verduurzamingsmaatregelen die sneller effect hebben.
“De hiervoor gereserveerde 14 miljard euro gebruiken we daarom om huishoudens, bedrijven en boeren te helpen met verduurzamingsmaatregelen die wel snel en zeker effect hebben.”
50PLUS erkent het belang van klimaatmaatregelen, maar legt de nadruk op Europese samenwerking en het voorkomen van nationale koploperspolitiek. Hun concrete voorstellen richten zich vooral op klimaatadaptatie voor ouderen (zoals hittebescherming) en het beperken van nationale klimaatregels, met een voorkeur voor technologische oplossingen zoals kernenergie en circulaire economie.
Klimaatadaptatie: Bescherming van ouderen tegen hitte
50PLUS ziet klimaatverandering vooral als een direct gezondheidsrisico voor ouderen en wil daarom investeren in hittebescherming en aanpassing van de leefomgeving. Ze pleiten voor praktische maatregelen zoals een Nationaal Hitteplan, subsidies voor airconditioning en koele ruimtes in wijken.
“Een Nationaal Hitteplan waarbij elke gemeente binnen 3 jaar een plan heeft voor bescherming van ouderen tijdens hittegolven.”
“Subsidie van 2.000 euro voor airconditioning voor 75-plussers met hart-, long- of andere chronische aandoeningen.”
“Koele ruimtes in elke wijk waar ouderen terecht kunnen tijdens hitte, zoals in bibliotheken, wijkcentra en verzorgingshuizen.”
Alleen Europees klimaatbeleid, geen nationale koplopers
50PLUS verwerpt nationale koploperspolitiek en extra regels bovenop Europese afspraken. Ze willen dat klimaatbeleid alleen op Europees of mondiaal niveau wordt gevoerd, met focus op CO2-beprijzing en het voorkomen van concurrentienadeel voor Nederland.
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
Technologische oplossingen: Kernenergie en circulaire economie
50PLUS kiest voor technologische oplossingen als kernenergie en circulaire economie om klimaatdoelen te halen, in plaats van verplichtingen voor burgers of bedrijven. Ze willen snelle bouw van kerncentrales en stimuleren recycling.
Kritiek op huidig klimaatbeleid en kosten
50PLUS is kritisch over het huidige nationale klimaatbeleid, dat zij als duur en ineffectief beschouwen. Ze waarschuwen voor hoge kosten, verstopping van het elektriciteitsnet en symboolpolitiek.
“Klimaatbeleid is een peperduur speeltje voor politici die graag over het klimaat praten. Het elektriciteitsnet kan aanbod en vraag niet meer aan.”
“De wens om voorop te lopen, vaak met symboolpolitiek, was sterker dan een werkelijke toewijding aan vermindering van de CO2-uitstoot of aan het beschermen van de Nederlandse welvaart.”
Het CDA kiest voor een ambitieus maar realistisch klimaatbeleid, waarbij Europese samenwerking, behoud van economische concurrentiekracht en uitvoerbaarheid centraal staan. Ze willen de Nederlandse Klimaatwet aanpassen aan Europese doelen, de nationale CO₂-heffing schrappen, en inzetten op een mix van duurzame energie, kernenergie en CO₂-opslag. Het CDA benadrukt dat klimaatmaatregelen haalbaar en betaalbaar moeten zijn voor burgers en bedrijven, met speciale aandacht voor innovatie, industrie, en bescherming van kwetsbare groepen.
Europese aanpak en aanpassing Klimaatwet
Het CDA vindt dat effectief klimaatbeleid alleen mogelijk is met een sterke Europese aanpak en een gelijk speelveld voor bedrijven. Daarom willen ze de Nederlandse Klimaatwet aanpassen aan Europese doelen en nationale CO₂-heffing schrappen om bedrijven niet weg te jagen.
“Een duurzame economie bereiken we alleen met een Europese aanpak en een gelijk speelveld in Europa. Daarom volgen we de Europese klimaatdoelen en passen we de Nederlandse klimaatwet daarop aan. De nationale CO₂-heffing schrappen we, want we willen bedrijven niet wegjagen.”
“Wij blijven ons in Europees verband stevig inzetten voor het streven naar een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen en klimaatneutraliteit in 2050. Met oog voor uitvoerbaarheid van wetgeving en concurrentievermogen. We blijven ons committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en als Nederland ons eerlijke aandeel daarin leveren.”
Mix van duurzame energie, kernenergie en CO₂-opslag
Het CDA kiest voor een brede energiemix, inclusief kernenergie, wind- en zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en CO₂-opslag. Ze willen niet op voorhand opties uitsluiten en investeren in infrastructuur en innovatie om leveringszekerheid en betaalbaarheid te waarborgen.
“Bij de energietransitie hebben we niet de luxe opties uit te sluiten. We investeren in een goede mix van kernenergie, windenergie, zonne-energie, waterstof, groen gas, duurzame biomassa, aardwarmte en schone brandstoffen.”
“We blijven investeren in opslag van CO₂ (CCS) onder de Noordzee en zorgen voor een goede balans met CO2-hergebruik (CCU) om uitstoot in andere sectoren te helpen verminderen.”
Stabiel en voorspelbaar beleid, aandacht voor betaalbaarheid
Het CDA benadrukt het belang van stabiel, voorspelbaar en langetermijnbeleid, zodat burgers en bedrijven weten waar ze aan toe zijn. Ze willen dat klimaatmaatregelen betaalbaar blijven, vooral voor lagere inkomens, en dat iedereen kan meedoen aan de energietransitie.
“Dat alles vraagt om een langetermijnvisie, met voorspelbaar beleid, behapbare kosten voor inwoners en een gelijk Europees speelveld voor ondernemers wanneer zij verduurzamen.”
“Bij het maken van energiebeleid moet de impact van maatregelen op lagere inkomens altijd worden meegenomen.”
Innovatie en groene industriepolitiek
Het CDA ziet innovatie en groene industriepolitiek als sleutel tot het behalen van klimaatdoelen zonder economische schade. Ze willen strategisch investeren in technologie, maatwerkafspraken met grote bedrijven en het stimuleren van collectieve verduurzaming.
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan. De industrie en energiesector worden bekeken en beoordeeld vanuit een Europese aanpak.”
“We maken maatwerkafspraken met grote bedrijven uit de industrie om te verduurzamen mogelijk door een geïntegreerde aanpak met passende beleidsregels en adequate financiële ondersteuning.”
Klimaatadaptatie en waterbeheer
Het CDA erkent de gevolgen van klimaatverandering voor waterbeheer en wil investeren in klimaatadaptatie, innovatie en samenwerking tussen boeren, waterschappen en kennisinstellingen om Nederland weerbaar te maken tegen droogte, verzilting en overstromingen.
“We stimuleren kennisprogramma’s op verzilting en verdroging door boeren en waterschappen te laten samenwerken met wetenschap, bedrijven en overheid. Zo creëren we klimaatweerbare gewassen die in een verzilte bodem kunnen worden geteeld en zoet water beschikbaar houden.”
“Het CDA wil dat waterschappen nauwer samenwerken, kennis actief delen en gezamenlijke uitgangspunten hanteren bij grote vraagstukken zoals de Kaderrichtlijn Water, lozingen en klimaatadaptatie.”
DENK erkent klimaatverandering als een urgente uitdaging en pleit voor rechtvaardig, uitvoerbaar klimaatbeleid dat de lasten eerlijk verdeelt tussen burgers en grote vervuilers. De partij zet in op forse investeringen in duurzame energie, energietransitie, en internationale klimaatrechtvaardigheid, maar wil burgers niet extra belasten met consumptieheffingen. Kernpunten zijn een ambitieus Klimaatfonds, strengere eisen aan grote vervuilers, en het betaalbaar houden van verduurzaming voor huishoudens.
Forse investeringen in duurzaamheid en energietransitie
DENK wil grootschalig investeren in verduurzaming van de economie, energietransitie en schone energie, gefinancierd uit een Klimaatfonds. De partij streeft naar klimaatneutraliteit in 2050 en een uitstootreductie van 55% in 2030, met ruimte voor ambitieuzere doelen.
“Een toereikend Klimaatfonds waaruit de noodzakelijke investeringen gedaan kunnen worden voor de verduurzaming van ons land. DENK staat pal voor voldoende investeringen in de vergroening van onze economie en in de energietransitie.”
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
“Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Grote vervuilers betalen meer, burgers worden ontzien
DENK wil dat grote commerciële energieverbruikers en vervuilende bedrijven een hogere bijdrage leveren via energiebelasting en een CO2-heffing, terwijl huishoudens profiteren van lagere energiekosten en geen extra consumptieheffingen krijgen.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Lagere energiekosten voor huishoudens. Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”
“Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en steun Mondiale Zuiden
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor CO2-uitstoot en wil actieve steun aan landen in het Mondiale Zuiden die het hardst door klimaatverandering worden getroffen.
“Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”
Betaalbare en toegankelijke verduurzaming van mobiliteit
DENK wil mobiliteit verduurzamen zonder deze onbetaalbaar te maken, met investeringen in elektrisch rijden, openbaar vervoer en schoner vliegen, maar zonder rekeningrijden of extra accijnzen voor burgers.
“Wij gaan investeren in elektrisch rijden. Er komt een toegankelijke regeling om elektrisch rijden betaalbaar te maken voor lage en middeninkomens.”
“Wij investeren in het openbaar vervoer. Hiermee zorgen wij voor een dekkende dienstregeling, goedkopere kaartjes, beter kwaliteit en dragen wij bij aan verduurzaming.”
“Er moet geïnvesteerd worden in schonere manieren van vliegen. Dit moeten wij doen door afdwingbare afspraken te maken met de luchtvaartbranche. De overheid stelt middelen beschikbaar om te investeren in schoner vliegen. Op kerosine wordt een belasting geheven om schoner vliegen te stimuleren.”
De SP wil de klimaatcrisis aanpakken met een sociale, collectieve aanpak die klimaatneutraliteit en klimaatrechtvaardigheid in 2040 nastreeft. Ze leggen de nadruk op publieke regie, het stoppen van fossiele subsidies, betaalbare verduurzaming voor iedereen en het tegengaan van tweedeling door klimaatbeleid. Concrete voorstellen zijn onder meer een Nationaal Isolatie Programma, een klimaatrechtvaardigheidstoets, het stoppen van fossiele subsidies, en massale vergroening van steden en dorpen.
Klimaatneutraliteit en klimaatrechtvaardigheid in 2040
De SP streeft naar een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving in 2040, waarbij de lasten eerlijk verdeeld worden en bestaanszekerheid voorop staat. Ze willen verder gaan dan de huidige klimaatdoelen en zien het kapitalisme als oorzaak van de crisis, wat vraagt om publieke regie en democratische zeggenschap.
“Ons doel is daarom om in 2040 een klimaatneutrale én klimaatrechtvaardige samenleving te realiseren.”
“Een crisis die in zijn kern veroorzaakt wordt door het kapitalisme. Want zolang winst boven alles gaat, blijft het kapitalisme de bron van deze crisis en moeten we het kapitalisme dus terugdringen om ons klimaat en onze toekomst te redden.”
Klimaatrechtvaardigheidstoets en sociale bescherming
De SP wil voorkomen dat klimaatbeleid leidt tot tweedeling of hogere lasten voor de werkende klasse. Elk klimaatbeleid moet zowel de uitstoot verminderen als bestaanszekerheid vergroten, met een expliciete klimaatrechtvaardigheidstoets.
“Tweedeling door klimaatbeleid staan wij niet toe. Daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets. Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten.”
Stoppen met fossiele subsidies en publieke investeringen
De partij wil zo snel mogelijk stoppen met fossiele subsidies voor grote bedrijven en het bespaarde geld inzetten voor vergroening, lagere energierekeningen en leefbaardere steden. Publieke investeringen en zeggenschap staan centraal.
“Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat. Het overige geld dat we besparen zetten we in om de energierekening omlaag te krijgen, straten te vergroenen en Nederland leefbaarder te maken.”
Nationaal Isolatie Programma en automatische huurverlaging
De SP wil 1,5 miljoen slecht geïsoleerde woningen aanpakken voor 2030 en automatische huurverlaging invoeren voor woningen met een slecht energielabel, zodat verduurzaming betaalbaar en toegankelijk wordt voor iedereen.
“Wij pakken 1,5 miljoen slecht geïsoleerde huur en koopwoningen aan voor 2030 met een Nationaal Isolatie Programma.”
“Iedereen verdient een comfortabel, energiezuinig huis tegen een eerlijke prijs. Daarom zorgen wij ervoor dat huurders in woningen met een slecht energielabel (E, F of G) automatisch minder huur gaan betalen zolang de woning nog niet is verduurzaamd.”
Massale vergroening en klimaatadaptatie van steden en dorpen
De SP wil vergroening als levensvoorwaarde centraal stellen, met een landelijke groennorm, het planten van een boom voor iedere inwoner en investeringen in klimaatadaptatie zoals sterke dijken en meer groen in steden.
“Daarom planten we een boom voor iedere inwoner en voeren we een landelijke groennorm in, als onderdeel van een groots 25jarenplan om elke wijk in Nederland groener en leefbaarder te maken.”
“We bereiden Nederland voor op extremer weer door te investeren in klimaatadaptatie. Dat betekent bescherming tegen hitte, droogte en overstromingen. Met sterke dijken, meer groen in steden en een gezond waterbeheer.”
Geen CO₂-opslag als structurele oplossing
De SP verwerpt grootschalige CO₂-opslag als structurele oplossing en wil gemeenschapsgeld inzetten voor echte duurzame transitie.
“Het grootschalig opslaan van CO₂ onder de grond is geen structurele oplossing, maar een tijdelijke lapmiddel voor bedrijven die hun vervuiling willen uitstellen. Wij kiezen ervoor om gemeenschapsgeld niet langer te verspillen aan uitstelgedrag, maar te investeren in de echte, duurzame transitie.”