Verkiezingsprogramma's 2025 overjeugdzorg
NSC wil het jeugdzorgstelsel fundamenteel hervormen met meer stabiliteit, eenvoud en focus op het belang van het kind. Ze pleiten voor het voorkomen van uithuisplaatsingen, het afbouwen van gesloten jeugdzorg, het versterken van de stem en rechtspositie van het kind, en het verlengen van jeugdzorg tot minimaal 23 jaar. De partij kiest voor kleinschalige opvang, integrale hulpverlening en landelijke/provinciale sturing om versnippering en hoge kosten tegen te gaan.
Hervormen jeugdzorgstelsel en wettelijke rechten kind
NSC vindt dat het huidige jeugdzorgsysteem ouders en kinderen onvoldoende helpt en soms zelfs problemen verergert. Ze willen het stelsel fundamenteel herzien, met duidelijke verantwoordelijkheden, wettelijke minimumnormen voor kinderen met een jeugdbeschermingsmaatregel, en steun voor het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming.
“We willen het jeugdstelsel hervormen, met focus op stabiliteit, eenvoud en herstel. Het is in onze ogen van groot belang om het boemerangbeleid te doorbreken.”
“Onze prioriteit is om wettelijk vast te leggen waarop een kind met een jeugdbeschermingsmaatregel minimaal recht heeft. We steunen het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming.”
Uithuisplaatsingen voorkomen en gezinsgerichte wijkteams
NSC wil uithuisplaatsingen zoveel mogelijk voorkomen vanwege de schrijnende gevolgen. Ze pleiten voor gezinsgerichte wijkteams die samenwerken met andere domeinen, en geven gemeenten een wettelijke opdracht om uithuisplaatsingen te voorkomen.
Stem en rechtspositie van het kind versterken
De partij vindt dat de stem van het kind altijd moet worden gehoord en meegewogen in besluiten. Ze willen de juridische positie van het kind versterken en actieve betrokkenheid van kinderen, jongeren en hun omgeving.
Einde aan doorplaatsen en focus op stabiliteit
NSC wil een einde maken aan het doorplaatsen van kinderen in de jeugdzorg. Ze kiezen voor maximaal één verplaatsing zonder rechterlijke toets, met recht op een vaste plek en stabiele begeleider.
Kleinschalige opvang en afbouw gesloten jeugdzorg
Voor kinderen die niet thuis kunnen wonen, wil NSC voldoende kleinschalige voorzieningen zoals gezinshuizen of pleeggezinnen, opvang dichtbij het eigen gezin, en een versnelde afbouw van gesloten jeugdzorg.
Integrale hulpverlening door één instantie
NSC stelt dat hulpverlening pas effectief is als complexe problemen binnen gezinnen integraal door één hulpverleningsinstantie met regie worden aangepakt, met deskundige beoordeling door professionals.
“Hulpverlening is pas effectief als het probleem ook integraal door één hulpverleningsinstantie met regie wordt aangepakt.”
“Deskundige beoordeling van de hulpvraag door een professional zoals een gedragswetenschapper of psychiater is van belang om samen met het gezin te komen tot de juiste zorg op de juiste plek.”
Landelijke/provinciale sturing en minder versnippering
De partij wil landelijke sturing op de transformatie naar ambulante jeugdzorg, met voorkeur voor provinciale inkoop boven gemeentelijke of regionale inkoop, om versnippering en hoge uitvoeringskosten tegen te gaan.
“Landelijke sturing op dit proces is nodig om deze transitie kans van slagen te geven. De huidige versnipperde inkoop leidt tot hoge uitvoeringskosten. Provinciale inkoop heeft onze voorkeur boven gemeentelijke of regionale inkoop.”
Jeugdzorg verlengen tot minimaal 23 jaar
NSC wil de harde knip van 18 jaar uit de Jeugdwet halen en jeugdzorg verlengen tot minimaal 23 jaar, met begeleiding voor jongeren in de overgangsfase.
De SGP wil de jeugdzorg terugdringen tot wat echt nodig is, met meer nadruk op het versterken van gezinnen en het normaliseren van gedrag in plaats van medicaliseren. Ze pleiten voor een duidelijke wettelijke afbakening van jeugdhulp, betere samenwerking met onderwijs, en meer aandacht voor rechtsbescherming en arbeidsvoorwaarden in de jeugdbescherming. Concrete voorstellen zijn onder andere het wettelijk regelen van contactrecht voor grootouders en het voorkomen dat jongeren bij 18 jaar hun zorg verliezen.
Jeugdzorg beperken tot noodzakelijke hulp, normaliseren boven medicaliseren
De SGP maakt zich zorgen over het hoge gebruik van jeugdhulp en wil dat de overheid inzet op het normaliseren van gedrag en het voorkomen van problematisering. Jeugdhulp moet zich meer richten op de context van het gezin en alleen worden ingezet als het echt nodig is.
“De SGP vindt het belangrijk dat de overheid bijdraagt aan het normaliseren in plaats van medicaliseren en het problematiseren van gedrag. Ook het voorkomen van problemen krijgt meer aandacht.”
“Ongeveer 1 op de 7 kinderen maakt echter inmiddels gebruik van jeugdhulp. We maken ons daarover grote zorgen.”
Wettelijke afbakening en visie op jeugdhulp door gemeenten
De SGP wil dat de jeugd-hulpplicht wettelijk wordt afgebakend en verwacht van gemeenten een duidelijke visie en scherpe keuzes. Ze willen het landelijk inzicht in kwaliteit en effectiviteit van behandelingen versterken.
Betere aansluiting jeugdhulp en onderwijs, zorgcontinuïteit na 18 jaar
De SGP wil extra budget voor de verbinding tussen onderwijs en jeugdhulp en voorkomen dat jongeren bij het bereiken van 18 jaar hun zorg verliezen.
Hervorming jeugdbescherming: minder schakels, meer rechtsbescherming
De SGP wil de jeugdbescherming overzichtelijker en slagvaardiger maken, met minder bureaucratie en meer aandacht voor het kind. Ze pleiten voor betere arbeidsvoorwaarden voor jeugdbeschermers en meer tijd en middelen voor kinderrechters.
“De hervorming van de jeugdbescherming moet leiden tot een overzichtelijker en slagvaardiger systeem met minder schakels en minder lasten, zodat meer aandacht uitgaat naar de zorg voor de kinderen zelf en zij in ieder geval niet tussen wal en schip vallen.”
“De overheid moet onder andere investeren in de arbeidsvoorwaarden van jeugdbeschermers om het tekort aan personeel te bestrijden.”
“Kinderrechters moeten veel meer tijd en middelen krijgen om zich actief met zaken van kinderbescherming bezig te kunnen houden.”
“Rechtsbescherming van ouders en kinderen wordt versterkt en de toetsing van rapportages beter gecontroleerd.”
Wettelijk contactrecht voor grootouders
De SGP wil dat in de jeugdzorg een wettelijk recht op contact tussen grootouders en kleinkinderen wordt geregeld.
“In de jeugdzorg moet een wettelijke regeling komen, waarbij aan de grootouders het recht op contact met de kleinkinderen wordt geregeld.”
Het CDA wil de jeugdzorg hervormen door lichte hulpvragen zoveel mogelijk in de eigen omgeving op te lossen en zware jeugdzorg regionaal te organiseren. Ze pleiten voor duidelijke regelgeving, strengere kwaliteitseisen, het centraal stellen van het kind, en een zachte overgang voor jongeren die de jeugdzorg verlaten. Het CDA wil de eigen bijdrage vooral toepassen bij lichte jeugdzorg, maar waarborgen dat kansarme gezinnen niet worden uitgesloten.
Lichte hulpvragen lokaal, zware jeugdzorg regionaal
Het CDA wil dat lichte jeugdzorg zoveel mogelijk in de eigen omgeving wordt opgepakt, terwijl zware jeugdzorg regionaal wordt georganiseerd. Dit moet zorgen voor meer duidelijkheid, effectiviteit en het voorkomen van onnodige inzet van zware zorg.
Strengere kwaliteitseisen en stoppen vergoeding ongecontracteerde zorg
Het CDA wil aanbieders van jeugdzorg strenger selecteren op kwaliteit en registratie, en het vergoedingspercentage voor ongecontracteerde jeugdzorg stoppen. Dit moet de kwaliteit verhogen en wildgroei van aanbod tegengaan.
“Aanbieders van zorg worden ingekocht op basis van registratie en strenge kwaliteitseisen om de kwaliteit te beheersen en te voorkomen dat het aanbod de vraag creëert.”
“Om ervoor te zorgen dat de jeugdhulp van goede kwaliteit is, stoppen we het vergoedingspercentage voor ongecontracteerde jeugdzorg.”
Eigen bijdrage bij lichte jeugdzorg, met uitzondering voor kansarme gezinnen
Het CDA wil een eigen bijdrage invoeren voor lichte jeugdzorg, maar benadrukt dat dit niet mag leiden tot uitsluiting van kansarme gezinnen.
“Het CDA wil de eigen bijdrage die wordt ingevoerd vooral toepassen bij lichte jeugdzorg. Dit mag niet ten koste gaan van het gebruik van jeugdzorg door kansarme gezinnen.”
Kind centraal, niet de aanbieder
Het CDA vindt dat jeugdzorg aanvullend moet zijn en het kind centraal moet staan, niet de zorgaanbieder. Jongeren moeten meepraten over hun zorg en professionals krijgen meer ruimte en vertrouwen.
“Jeugdzorg moet aanvullend zijn, niet het startpunt. We zetten het kind centraal, niet de zorgaanbieder. Jongeren moeten zoveel als mogelijk mee kunnen praten over wat zij denken dat nodig is en wie hun daarbij kan steunen.”
Zachte overgang na jeugdzorg, knip bij 18 jaar versoepelen
Het CDA wil een zachte landing voor jongvolwassenen die uit de jeugdzorg komen en soepeler omgaan met de harde knip bij achttien jaar.
“We willen een zachte landing voor jongvolwassenen als zij de jeugdzorg verlaten en gaan soepeler om met de harde knip bij achttien jaar.”
Duidelijke regelgeving over wat onder jeugdzorg valt
Het CDA wil de regelgeving verduidelijken zodat voor alle betrokkenen helder is wat wel en niet onder jeugdzorg valt.
“We verduidelijken regelgeving zodat voor gemeenten, jongeren, ouders en aanbieders duidelijk is wat er wel en wat niet onder jeugdzorg valt.”
Onderwijs en jeugdzorg: vast aanspreekpunt en behoud arrangementen
Het CDA wil een vast aanspreekpunt op school voor jeugdhulp en het behoud van onderwijs-jeugdzorgarrangementen voor kinderen die op school vastlopen.
“Wij zetten in op een vast aanspreekpunt op school voor jeugdhulp en een betere, vroege signalering van problemen. We willen de onderwijs-jeugdzorgarrangementen behouden, omdat ze onmisbaar zijn voor kinderen die op school vastlopen.”
De Partij voor de Dieren wil de jeugdzorg verbeteren door gemeenten voldoende middelen te geven, verschillen in kwaliteit en aanbod tussen gemeenten te verkleinen, en jongeren meer inspraak te geven. Ze pleiten voor een hogere leeftijdsgrens, meer preventie en betere samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg. De partij wil ook de druk op pleegzorg verlichten en fraude aanpakken.
Gemeenten krijgen meer middelen en gelijke jeugdzorg
De PvdD vindt het onacceptabel dat de kwaliteit en het aanbod van jeugdzorg verschillen per gemeente. Ze willen dat elke gemeente voldoende middelen krijgt om goede en gelijkwaardige jeugdzorg te bieden, lokaal waar het kan en regionaal waar het moet. Dit moet leiden tot betere toegankelijkheid en kwaliteit voor alle jongeren.
“Verschillen tussen gemeenten in aanbod en kwaliteit van jeugdhulp zijn onaanvaardbaar. We zorgen dat elke gemeente voldoende middelen heeft voor een goed en gelijkwaardig georganiseerde lokale en bovenregionale jeugdzorg.”
“Gemeenten krijgen daarom voldoende geld om goede jeugdzorg aan te bieden.”
Leeftijdsgrens omhoog en geleidelijke afbouw na 18 jaar
De partij wil de leeftijdsgrens voor jeugdzorg verhogen naar 21 jaar, met een geleidelijke afbouw vanaf 18 jaar. Dit moet voorkomen dat jongeren op hun 18e plotseling zonder hulp komen te staan.
“De leeftijdsgrens gaat naar 21 jaar en de jeugdhulp wordt vanaf 18 jaar geleidelijk afgebouwd.”
Meer inspraak voor jongeren en aanpak van fraude
Jongeren moeten meer zeggenschap krijgen over de organisatie van de jeugdzorg. Daarnaast wil de PvdD fraude met financiën en onterecht verkregen vakbekwaamheidseisen aanpakken om de kwaliteit en integriteit van de jeugdzorg te waarborgen.
“Jongeren krijgen meer inspraak en zeggenschap over de organisatie van de jeugdzorg. We pakken fraude met financiën en ook onterecht verkregen vakbekwaamheidseisen aan.”
Meer preventie en vroege ondersteuning
De partij wil meer inzetten op preventie en vroegtijdige ondersteuning van gezinnen en scholen om te voorkomen dat problemen escaleren en zwaardere jeugdzorg nodig is.
“Kinderen, gezinnen en scholen krijgen op een eerder moment ondersteuning om erger te voorkomen. Hiervoor komt extra geld beschikbaar.”
Versterking samenwerking onderwijs en jeugdzorg
De PvdD wil de verbinding tussen onderwijs, gemeenten en jeugdzorg versterken, zodat leerlingen tijdig passende ondersteuning krijgen. Ook willen ze experimenteren met maatwerk door samenwerking tussen jeugdzorg en gespecialiseerd onderwijs.
“De verbinding tussen onderwijs, gemeenten en jeugdzorg wordt versterkt en gefaciliteerd, zodat leerlingen tijdig passende ondersteuning kunnen krijgen.”
“Er komen meer mogelijkheden om te voorzien in persoonlijke zorg- en onderwijsbehoeften door te experimenteren met maatwerk, en met een samenwerking tussen jeugdzorg en gespecialiseerd onderwijs.”
Pleegzorg versterken en werkdruk verlagen
De partij erkent de druk op de pleegzorg en wil deze verlichten door meer financiële steun te geven aan gemeenten en landelijke campagnes te voeren om meer pleegouders te werven.
De ChristenUnie wil de jeugdzorg hervormen door te investeren in sterke lokale teams, samenwerking met ouders, scholen en buurt, en het terugdringen van onnodige zorg. Uithuisplaatsing moet een uiterste middel blijven, met focus op het versterken van gezinnen en het verbeteren van rechtsbescherming voor kinderen en ouders.
Investeren in lokale teams en sociale basis
De ChristenUnie pleit voor sterke lokale teams en samenwerking met het onderwijs en de sociale omgeving om de jeugdzorg effectiever en dichter bij het kind te organiseren. Het doel is om onnodige zorg te verminderen en de sociale basis te versterken, zodat minder kinderen afhankelijk worden van professionele jeugdzorg.
“De hervormingsagenda, die samen met het veld is opgesteld en breed gesteund wordt, is leidend voor het verbeteren van de jeugdzorg. Dit betekent sterke lokale teams, die de ruimte hebben om lokale steunstructuren te versterken en zinloze zorg terug te dringen. Ook vraagt dit investeren in de sociale basis, samenwerking met het onderwijs en duidelijke keuzes welke behandelingen wel en niet onder de Jeugdwet vallen.”
“We investeren in nabije zorg die pedagogische relaties rond jeugd versterkt. Geen losse programma’s, maar samenwerking tussen ouders, scholen, kerken en buurtorganisaties.”
Uithuisplaatsing als uiterste middel, focus op gezinsherstel
Uithuisplaatsing van kinderen moet alleen plaatsvinden als het echt niet anders kan. De ChristenUnie wil dat alles op alles wordt gezet om kinderen thuis te laten opgroeien, met betere rechtsbescherming en beloning voor organisaties die uithuisplaatsing weten te voorkomen.
“Uithuisplaatsing is een buitengewoon ingrijpende gebeurtenis, juist omdat die de bloedband en het diepe emotionele verbond tussen ouder en kind verbreekt. Niet voor niets is het recht op gezinsleven verankerd in mensenrechtenverdragen. Uithuisplaatsing is een allerlaatste optie wanneer de veiligheid van een kind op het spel staat. Samen met de jongere en de ouder(s) moet eerst alles op alles worden gezet om te voorkomen dat dit nodig is.”
“Jeugdzorgorganisaties die hier succesvol werk van maken, worden beloond. Als uithuisplaatsing onvermijdelijk is, zijn pleeggezinnen en gezinshuizen te prefereren boven opvang in een instelling. Er wordt zo snel als mogelijk gewerkt aan wat er nodig is om een kind weer bij de eigen ouders op te laten groeien. De rechtsbescherming van kinderen en ouders wordt fors verbeterd.”
Geen eigen bijdrage en betere toegang tot specialistische hulp
De ChristenUnie is tegen een eigen bijdrage in de jeugdzorg en wil dat gemeenten voldoende middelen krijgen. Door slimmere inkoop en minder bureaucratie moet specialistische hulp sneller beschikbaar zijn voor jongeren die dat nodig hebben.
“De ChristenUnie is tegen de invoering van een eigen bijdrage in de jeugdzorg.”
“We organiseren de jeugdhulp beter door slimmere regionale (en waar nodig landelijke) inkoop en minder papierwerk. Daardoor wordt juist de specialistische jeugdhulp beter beschikbaar, zodat jongeren met bijvoorbeeld suïcidale gedachten, trauma of een eetstoornis sneller geholpen worden. Gemeenten krijgen structureel voldoende financiële middelen krijgen voor passende inzet van jeugdhulp.”
Minder medicalisering en focus op preventie
De partij vindt dat niet elke hulpvraag een zorgvraag is en wil voorkomen dat kinderen te snel in een zorgtraject belanden. Er moet meer aandacht zijn voor preventie, het versterken van gezinnen en het oplossen van onderliggende problemen zoals armoede en relatieproblemen.
“De druk in onze samenleving is hoog, ook voor kinderen en jongeren... En als het even niet gaat, kijken we al gauw naar professionele hulp. Daarmee geven we kinderen ten onrechte de boodschap dat zij het probleem zijn en worden steeds meer kinderen afhankelijk van professionele zorg. De vraag naar jeugdhulp neemt al jaren toe. Dat is geen goed teken en is niet vol te houden.”
“Daarom versterken we de pedagogische basis van ouders, school en buurt en lossen we de daadwerkelijke problemen (armoede, schulden, relatieproblemen) op, in plaats van kinderen de boodschap te geven dat het aan hen ligt.”
D66 wil het jeugdzorgsysteem fundamenteel veranderen door de nadruk te leggen op preventie, lichtere zorg en het versterken van de omgeving van het kind in plaats van snelle labeling en symptoombestrijding. Ze pleiten voor meer ruimte en middelen voor scholen, betere arbeidsvoorwaarden voor jeugdzorgmedewerkers, en het organiseren van zorg rondom gezinnen in plaats van aanbodgestuurd. Gemeenten krijgen meer verantwoordelijkheid voor preventie, met landelijke spelregels voor kwaliteit en samenwerking.
Systeemverandering: Niet het kind, maar het systeem veranderen
D66 vindt dat de huidige jeugdzorg te snel kinderen labelt en dat de focus moet verschuiven naar het versterken van gezinnen, buurten en scholen. Het systeem moet veranderen zodat jeugdzorg alleen wordt ingezet als het echt nodig is, met meer aandacht voor preventie en de sociale basis.
“De problemen in de jeugdzorg zijn ernstig en hardnekkig. Kinderen en jongeren krijgen te snel een stempel of een label. Daardoor groeit de vraag naar hulp. ... D66 kiest voor een andere koers: weg van de bestrijding van symptomen, naar een brede aanpak voor het hele, diepere probleem. Want niet het kind, maar het systeem moet veranderen.”
“We willen jeugdzorg die zo licht mogelijk is, en die alleen zwaar is als dat echt nodig is.”
“We versterken gezinnen, buurten en scholen, zodat zij hulp kunnen bieden voordat jeugdzorg nodig is.”
“We versterken de sociale basis in wijken en dorpen door te investeren in toegankelijke opvoedondersteuning, ouder-kindcentra en andere buurtinitiatieven.”
Minder regeldruk en betere arbeidsvoorwaarden voor jeugdzorgmedewerkers
D66 wil investeren in goede lonen, betere begeleiding en minder papierwerk voor jeugdzorgmedewerkers. Professionals moeten meer ruimte krijgen om hun werk te doen, met minder registratiedruk en meer vertrouwen.
Preventie en lokale regie bij gemeenten
D66 vindt dat gemeenten meer ruimte en middelen moeten krijgen om preventie lokaal te regelen, met landelijke spelregels voor kwaliteit, transparantie en samenwerking. Zorg en financiering moeten rondom het gezin worden georganiseerd, niet vanuit het aanbod.
BIJ1 wil de jeugdzorg fundamenteel verbeteren door deze langer door te laten lopen, bureaucratie te verminderen en jongeren meer zelfbeschikking te geven. Ze pleiten voor het actief opsporen en ondersteunen van ‘spookjongeren’, het waarborgen van continuïteit van zorg na het 18e levensjaar, en het eerlijker belonen van jeugdzorgmedewerkers. De partij benadrukt inclusieve, toegankelijke en mensgerichte jeugdzorg, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen zoals LHBTQIA+ jongeren.
Jeugdzorg door laten lopen tot bestaanszekerheid is gegarandeerd
BIJ1 wil af van de ‘harde knip’ bij 18 jaar en vindt dat jeugdzorg moet doorlopen totdat jongeren daadwerkelijk bestaanszekerheid hebben. Dit voorkomt dat jongeren tussen wal en schip vallen zodra ze volwassen worden.
Actief opsporen en ondersteunen van ‘spookjongeren’
De partij erkent dat sommige jongeren uit beeld raken bij instanties en wil deze groep actief opsporen en ondersteunen, zodat niemand buiten de boot valt.
“Jongeren die uit het zicht raken van de instanties, ook wel ‘spookjongeren’, moeten nog steeds aanspraak kunnen maken op alle voorzieningen. We gaan deze jongeren actiever opsporen om ze te kunnen helpen.”
Meer zelfbeschikking en keuzevrijheid in jeugdzorg
BIJ1 vindt dat jongeren en hun ouders meer zeggenschap moeten krijgen over hun zorgtraject en keuze van hulpverlener, en wil gedwongen zorg beperken.
“Iedereen krijgt de vrijheid te kiezen bij welke hulpverlener zij geholpen willen worden.”
Eerlijkere beloning voor jeugdzorgmedewerkers
De partij wil de werk- en regeldruk verlagen en pleit voor een eerlijker salaris voor jeugdzorgmedewerkers.
“Ook gaan we alle zorgmedewerkers, van de verplegers in de medische zorg tot de jeugdzorgmedewerkers, eerlijker betalen.”
Meer aandacht voor LHBTQIA+ jongeren in jeugdzorg
BIJ1 vraagt expliciet aandacht voor passende zorg en begeleiding voor LHBTQIA+ jongeren binnen de jeugdzorg, inclusief suïcidepreventie en veilige opvang.
GroenLinks-PvdA wil de jeugdzorg toegankelijker, betaalbaarder en menselijker maken, met nadruk op het belang van het kind en het gezin. Ze pleiten voor het afschaffen van de eigen bijdrage, het afbouwen van gesloten jeugdzorg, het verhogen van de leeftijdsgrens voor jeugdhulp, en meer zeggenschap voor jongeren. De partij zet in op preventie, betere ondersteuning voor kwetsbare groepen, en uitvoering van aanbevelingen uit recente onderzoeken naar misstanden.
Geen eigen bijdrage en verlengde jeugdhulp
GroenLinks-PvdA vindt dat jeugdzorg voor iedereen toegankelijk moet zijn, ongeacht het inkomen van ouders. Ze willen geen financiële drempels en versoepelen de leeftijdsgrens zodat jongeren langer hulp kunnen krijgen.
“Geen eigen bijdrage in de jeugdzorg. Kinderen die hulp nodig hebben, moeten die hulp gewoon krijgen. Dat mag niet afhankelijk zijn van het inkomen van ouders. Die kosten betalen we samen. We zetten een streep door het kabinetsplan een eigen bijdrage in te voeren.”
“Daarom versoepelen we de leeftijdsgrens van 18 jaar, zodat jongeren nog tot minstens 21 jaar gebruik kunnen maken van jeugdhulp die ze al hebben, als ze dat zelf willen.”
Afbouw gesloten jeugdzorg en alternatieven
De partij wil het aantal gesloten jeugdzorginstellingen sterk verminderen en inzetten op kleinschalige, open alternatieven die beter aansluiten bij de behoeften van kinderen.
“We zetten de afbouw van gesloten jeugdzorg voort”
“en bouwen kleinschalige, open alternatieven die aansluiten bij de behoefte van kinderen die tijdelijk niet thuis kunnen wonen.”
Meer zeggenschap en recht op vertrouwenspersoon
GroenLinks-PvdA wil dat jongeren meer invloed krijgen op hun behandeling en altijd recht hebben op een vertrouwenspersoon.
“Jongeren krijgen meer zeggenschap over hun behandeling en krijgen recht op een vertrouwenspersoon.”
Uitvoering aanbevelingen jeugdbescherming en herstel na misstanden
De partij belooft aanbevelingen uit onderzoeken naar misstanden in de jeugdbescherming (zoals de toeslagenaffaire) uit te voeren en herstel te bieden aan getroffen jongeren.
“De aanbevelingen uit het rapport worden uitgevoerd. We geven de uithuisgeplaatste jongeren met prioriteit een zelfstandige erkenning voor het aangedane leed.”
Voldoende middelen en ondersteuning voor kwetsbare kinderen
Er wordt expliciet ingezet op voldoende financiering en ondersteuning voor kinderen met een beperking en andere kwetsbare groepen binnen de jeugdzorg.
“We stellen voldoende middelen beschikbaar voor kinderen met een beperking, en voor kinderen en jongeren die hulp nodig hebben, in lijn met de adviezen van de deskundigencommissie.”
De SP wil de jeugdzorg fundamenteel verbeteren door te investeren in toegankelijke, liefdevolle en betrouwbare zorg zonder marktwerking, wachtlijsten en bureaucratie. Jongeren en ouders krijgen meer zeggenschap, uithuisplaatsingen worden zoveel mogelijk voorkomen, en de zorg blijft beschikbaar tot jongeren op alle levensdomeinen stabiel zijn. De SP pleit voor landelijke financiering van specialistische jeugdzorg en extra aandacht voor personeel, stabiliteit en continuïteit in de zorg.
Investeren in toegankelijke, niet-commerciële jeugdzorg
De SP wil af van marktwerking, wachtlijsten en bureaucratie in de jeugdzorg en pleit voor structurele investeringen zodat jongeren altijd op goede zorg kunnen rekenen. Jongeren krijgen meer zeggenschap over hun eigen zorg.
“We moeten klaarstaan voor jongeren met goede jeugdzorg waar je op kunt vertrouwen. Daarom investeren we in de jeugdzorg en maken we deze zorg vrij van wachtlijsten, marktwerking en bureaucratie. Jongeren krijgen zeggenschap over hun zorg.”
Landelijke financiering en stabiele, betrouwbare jeugdzorg
De SP wil specialistische jeugdzorg weer landelijk financieren om regionale verschillen en willekeur te voorkomen. Uithuisplaatsingen moeten zoveel mogelijk worden voorkomen door tijdige en passende hulp, en jongeren mogen hun zorg en onderdak niet verliezen bij het bereiken van 18 jaar.
“De specialistische jeugdzorg wordt weer landelijk gefinancierd, zodat kinderen overal de zorg krijgen die nodig is.”
“Stabiele en betrouwbare jeugdzorg. Uithuisplaatsingen worden zoveel mogelijk voorkomen, door gezinnen eerder passende hulp te bieden.”
“We pakken ook het probleem aan dat jongeren nu vaak hun zorg en onderdak verliezen wanneer zij 18 worden. Jongeren moeten daarom hulp kunnen blijven krijgen totdat de Big 5 op orde is: wonen, een netwerk, werk of onderwijs, inkomen en welzijn.”
Liefdevolle zorg en betere arbeidsvoorwaarden voor personeel
De SP benadrukt het belang van liefdevolle zorg en goede arbeidsvoorwaarden voor jeugdzorgmedewerkers, met respect, ondersteuning en een goed salaris. De organisatie van de jeugdzorg moet zo worden aangepast dat misstanden worden voorkomen en er beter geluisterd wordt naar jongeren en ouders.
“We zetten ons in voor liefdevolle jeugdzorg. Veel mensen in de jeugdzorg zetten zich vol liefde in voor jongeren en gezinnen. Zij horen hier respect, ondersteuning en een goed salaris voor terug te krijgen en daar gaan we voor zorgen.”
“Ook gaan we de jeugdzorg anders organiseren om misstanden te voorkomen waar ouders, kinderen en soms ook personeel de dupe van zijn. Er moet beter geluisterd worden naar jongeren en ouders.”
Extra investeren in jeugdzorg in kwetsbare wijken
De SP wil extra investeren in jeugdzorg en jeugdgezondheidszorg in wijken waar gezondheidsproblemen zich opstapelen, zodat zorg dichtbij en toegankelijk is voor iedereen.
“In wijken waar gezondheidsproblemen zich opstapelen, investeren we extra in wijkverpleegkundigen, huisartsen, buurtzorg, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg. Zo brengen we de zorg naar de mensen toe en niet andersom.”
Volt wil de jeugdzorg structureel verbeteren door meer samenwerking, wetenschappelijke onderbouwing en betere toegang op wijkniveau. Ze pleiten voor het loslaten van de leeftijdsgrens van 18 jaar in de jeugdzorg, meer aandacht voor mentale gezondheid, en het versterken van gezinsgerichte zorg met de jongere centraal. Volt zet in op preventie, begeleiding bij transities en het terugdringen van wachtlijsten door professionalisering en regie.
Jeugdzorg structureel verbeteren en financieel houdbaar maken
Volt wil de jeugdzorg verbeteren door nauwe samenwerking met betrokken partijen, uitvoering van de Hervormingsagenda Jeugd, en het leveren van ondersteuning dichtbij huis. Ze willen dat gezinnen en jongeren sneller en beter passende hulp krijgen, met een focus op preventie en het voorkomen van zwaardere zorg.
“Volt stelt dat de Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028 voortvarend moet worden uitgevoerd, om de jeugdzorg structureel te verbeteren en financieel houdbaar te maken in nauwe samenwerking met alle betrokken partijen.”
“Dit betekent onder andere dat ondersteuning die in de omgeving kan worden geleverd, daar dan ook daadwerkelijk wordt geleverd. Extra ondersteuning van het gezin wordt geleverd door wijkteams.”
Jeugdzorg wordt gezinszorg met de jongere centraal
Volt wil de focus in de jeugdzorg verleggen naar gezinszorg, waarbij breed wordt gekeken naar de behoeften van het hele gezin en de medezeggenschap van jongeren wordt versterkt. Dit moet leiden tot meer maatwerk en betere uitkomsten voor jongeren.
“Jeugdzorg wordt gezinszorg met de jongere als uitgangspunt. Dit betekent dat er breed gekeken wordt naar wat een gezin nodig heeft en dat medezeggenschap voor de betrokken jongere goed geregeld is.”
Meer professionaliteit, wetenschappelijke onderbouwing en regie
Volt pleit voor meer wetenschappelijke onderbouwing van het jeugdzorgbeleid, meer professionaliteit aan de voorkant van de zorg, betere toegang op wijkniveau en meer regionale of landelijke regie bij complexe problemen. Dit moet de wachtlijsten verkorten en de kwaliteit verhogen.
“Volt pleit voor een meer wetenschappelijk onderbouwde beleidsontwikkeling jeugdzorg en meer professionaliteit vooraan in de zorglijn, met betere toegang op wijkniveau en meer regionale of landelijke regie voor de meer complexe problemen.”
Leeftijdsgrens 18 jaar loslaten in jeugdzorg met verblijf
Volt wil af van de harde leeftijdsgrens van 18 jaar in de residentiële jeugdzorg, zodat jongeren betere begeleiding krijgen bij de overgang naar volwassenheid en minder risico lopen op dakloosheid of langdurige mentale problemen.
“Volt laat de leeftijdsgrens van 18 jaar los in de jeugdzorg met verblijf, zoals gezinshuizen en gesloten jeugdzorg.”
“Volt wil dat jongeren voldoende hulp krijgen bij deze transitie in de vorm van begeleiding naar een stabiele basis waarin school, werk, inkomen, welzijn en support geregeld zijn.”
Onderzoek naar invloed van sociale media op mentale gezondheid
Volt investeert in structureel onderzoek naar de invloed van sociale media en digitale technologie op de mentale gezondheid van jongeren, met als doel betere begeleiding en actuele kennis voor ouders en professionals.
“Volt zet in op structureel onderzoek naar de invloed van sociale media en digitale technologie op de mentale gezondheid. We zorgen dat jongeren begeleiding kunnen krijgen en dat ouders en professionals over de juiste kennis en middelen beschikken als aanvulling op verboden en richtlijnen en gebaseerd op actuele inzichten uit wetenschap en praktijk.”
BBB vindt dat jeugdzorg dichter bij het kind en het gezin moet staan, met meer aandacht voor preventie, vroege signalering en het belang van het kind. Voor jongeren met complexe problematiek wil BBB onderzoeken of landelijke regie buiten de Jeugdwet nodig is, en benadrukt zij het belang van samenwerking tussen zorg en sociaal domein om de druk op jeugdzorg te verlichten.
Landelijke regie voor jongeren met complexe problematiek
BBB signaleert dat jongeren met ernstige psychische problemen vaak niet goed terecht kunnen bij de gemeente. Daarom wil de partij onderzoeken of deze zorg uit de Jeugdwet gehaald moet worden en weer landelijk geregeld kan worden, om zo betere toegang en continuïteit te waarborgen.
“Jongeren die ernstige psychische problemen hebben, kunnen vaak niet goed in de gemeente terecht. Onderzocht moet daarom worden of dit uit de Jeugdwet kan worden gehaald en het weer landelijk kan worden geregeld.”
Altijd het belang van het kind centraal bij zorgbesluiten
BBB vindt dat bij besluiten over zorg en GGZ het belang van het kind vanaf het begin leidend moet zijn, niet pas als problemen escaleren. Dit moet voorkomen dat kinderen tussen wal en schip vallen.
“Besluiten met betrekking tot zorg en GGZ moeten altijd nadrukkelijk van meet af aan het belang van het kind meenemen, niet pas wanneer zaken uit de hand lopen.”
Preventie en versterking van het dagelijks leven om druk op jeugdzorg te verminderen
BBB ziet het versterken van het dagelijks leven van gezinnen en preventie als belangrijke manieren om de druk op jeugdzorg te verlichten. Niet alle problemen hoeven via de zorg te worden opgelost; aandacht voor gezonde leefstijl, sport en sociale verbondenheid is essentieel.
“Niet alle problemen zijn via de zorg op te lossen; het versterken van het dagelijks leven van gezinnen vermindert de druk op Jeugdzorg.”
Vroegsignalering en snelle hulp voor mentale gezondheid van jongeren
BBB benadrukt het belang van vroegsignalering en snelle hulp voor jongeren, met een grote rol voor maatschappelijk werk en wijkteams die jongeren in hun eigen omgeving spreken.
“Vroegsignalering en snelle hulp dragen bij aan een betere mentale gezondheid. BBB hecht veel belang aan maatschappelijk werk en wijkteams die jongeren spreken in hun eigen omgeving.”
FVD wil de jeugdzorg grondig hervormen door de regie terug te brengen naar het Rijk en perverse financiële prikkels rond uithuisplaatsingen te elimineren. De partij stelt het gezin centraal, wil decentralisatie terugdraaien en pleit voor minder invloed van verzekeraars en farmaceutische industrie binnen de jeugdzorg.
Jeugdzorg terug naar het Rijk, decentralisatie terugdraaien
FVD vindt dat de decentralisatie van jeugdzorg onder Rutte heeft geleid tot problemen en wil daarom de verantwoordelijkheid weer bij de landelijke overheid leggen. Dit moet zorgen voor meer regie, minder versnippering en betere bescherming van kinderen.
“Ruttes decentralisatie moet worden teruggedraaid, Jeugdzorg gaat terug naar het Rijk.”
Perverse financiële prikkels bij uithuisplaatsingen aanpakken
De partij stelt dat financiële prikkels rondom (gedwongen) uithuisplaatsingen leiden tot ongewenste situaties. Door deze prikkels aan te pakken, wil FVD voorkomen dat kinderen onnodig uit huis worden geplaatst en het belang van het gezin vooropstellen.
“We hervormen de jeugdzorg door (perverse) financiële prikkels rondom uithuisplaatsingen aan te pakken.”
“We hervormen het jeugdzorgstelsel en pakken vooral de perverse prikkels van (gedwongen) uithuisplaatsingen aan, zodat kinderen beter beschermd worden. Jeugdzorg moet gericht zijn op het goed laten functioneren van gezinnen.”
Minder invloed van verzekeraars en farmaceutische industrie
FVD wil de invloed van zorgverzekeraars en de farmaceutische industrie binnen de jeugdzorg beperken. Dit moet leiden tot meer autonomie voor zorgprofessionals en minder commerciële belangen in de zorg voor jongeren.
“Daarnaast beperken we de invloed van de verzekeraars en de farmaceutische industrie.”
JA21 vindt dat de jeugdzorg momenteel niet goed functioneert door gebrek aan deskundigheid, samenwerking en middelen bij gemeenten. De partij wil de regie en het budget voor jeugdzorg zo lokaal mogelijk organiseren en pleit voor betere samenwerking in jeugdzorgregio’s, met meer ruimte voor gemeenten en betrokkenheid van scholen bij vroegsignalering van problemen.
Regie en budget voor jeugdzorg lokaal organiseren
JA21 ziet dat de transformatie van de jeugdzorg stagneert door knelpunten als gebrek aan deskundigheid bij gemeenten, onvoldoende samenwerking, geldtekort en administratieve rompslomp. De partij wil dat de regie en het budget voor jeugdzorg zo lokaal mogelijk worden ingericht, zodat de lokale democratie beter kan toezien op de kwaliteit van de uitvoering.
“De beoogde transformatie van de jeugdzorg stagneert door een aantal knelpunten zoals het ontbreken van deskundigheid bij gemeenten, gebrek aan samenwerking, geldtekort, administratieve rompslomp en aanbieders van zorg die in zwaar weer verkeren.”
“Wat JA21 betreft wordt de samenwerking in de jeugdzorgregio’s steviger aangezet en dienen de regie en dus het budget zo lokaal mogelijk te worden ingericht. Op die manier kan de lokale democratie scherper toezien op een kwalitatief goede uitvoering van de jeugdzorg.”
“Gemeenten meer ruimte geven voor passende uitvoering van verplichtingen op lokaal niveau, zonder extra bezuinigingen vanuit het Rijk.”
Scholen betrekken bij vroegsignalering van problemen
JA21 wil dat scholen een grotere rol krijgen in het vroegtijdig signaleren van problemen bij jongeren, zodat er sneller passende hulp kan worden geboden binnen de jeugdzorg.
“Scholen beter betrekken bij vroegtijdige signalering van problemen.”
BVNL wil de jeugdzorg grondig reorganiseren door perverse prikkels en verkeerde incentives uit het systeem te halen, de decentralisatie terug te draaien en het uit huis plaatsen van kinderen tot een uiterste uitzondering te maken. De partij vindt dat jeugdzorg gericht moet zijn op het versterken van het gezin en het snel herstellen van zelfredzaamheid, waarbij hoogcomplexe zorg weer een verantwoordelijkheid van het Rijk wordt.
Grondige reorganisatie en terugdraaien decentralisatie
BVNL stelt dat het huidige jeugdzorgsysteem wordt gehinderd door verkeerde prikkels en decentralisatie, waardoor de focus niet ligt op het gezin en zelfredzaamheid. Door de organisatie te hervormen en de verantwoordelijkheid voor hoogcomplexe zorg terug te brengen naar het Rijk, wil BVNL de effectiviteit en rechtvaardigheid van jeugdzorg verbeteren.
“Jeugdzorg wordt grondig gereorganiseerd zodat alle perverse prikkels en verkeerde incentives uit het systeem verdwijnen. Jeugdzorg moet gericht zijn op het in stand houden en zo snel mogelijk weer zelfredzaam maken van het gezin. De decentralisatie wordt teruggedraaid.”
“Het uit huis plaatsen van kinderen is alleen incidenteel en onder uitzonderlijke situaties mogelijk, en dient vooral te worden voorkomen. Hoogcomplexe zorg voor kinderen en gezinnen gaat terug naar het Rijk.”
DENK wil investeren in de jeugdzorg om de kwaliteit te verhogen en de wachtlijsten te verkorten. De partij benadrukt het belang van toegankelijke, inclusieve en cultuursensitieve zorg voor jongeren, en spreekt zich uit tegen medische behandelingen voor geslachtsverandering bij minderjarigen.
Investeren in jeugdzorg voor betere kwaliteit en kortere wachtlijsten
DENK ziet de huidige kwaliteit en toegankelijkheid van de jeugdzorg als zorgelijk en wil daarom extra investeren om deze te verbeteren. Het terugdringen van wachtlijsten en het verhogen van de kwaliteit staan centraal, zodat jongeren sneller en beter geholpen worden.
“Wij willen investeren in de jeugdzorg en de GGZ. De kwaliteit van de zorg moet omhoog en de wachtlijsten moeten teruggedrongen worden.”
Geen puberteitsremmers of geslachtsveranderende behandelingen bij minderjarigen
DENK is kritisch op medische interventies rond geslachtsverandering bij jongeren en wil deze beperken. De partij stelt de gezondheid van jongeren voorop en wil daarom geen puberteitsremmers, hormonale of chirurgische behandelingen bij minderjarigen in het kader van geslachtsverandering.
“Wij zijn daarom geen voorstander van puberteitsremmers, hormonale of chirurgische behandelingen bij minderjarigen die toegepast worden in het kader van geslachtsverandering.”
50PLUS noemt jeugdzorg slechts zijdelings in haar verkiezingsprogramma. Hun enige concrete standpunt is dat ouderen vergelijkbare rechten moeten krijgen als jongeren volgens de Jeugdzorgwet, door invoering van een Ouderenzorgwet. Verdere inhoudelijke voorstellen of visies op jeugdzorg ontbreken.
Gelijke rechten voor ouderen als in Jeugdzorgwet
50PLUS pleit voor een Ouderenzorgwet die ouderen dezelfde rechten geeft als jongeren nu hebben via de Jeugdzorgwet. Hiermee willen ze de rechtspositie van ouderen in de zorg versterken, maar doen geen concrete voorstellen voor de jeugdzorg zelf.
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
De VVD vindt dat jeugdzorg beter en effectiever moet worden, met prioriteit voor gezinnen en jongeren met ernstige problemen. Ze willen voorkomen dat kinderen onnodig gelabeld worden, ouders meer verantwoordelijkheid geven bij lichte problematiek, en doorgaan met de landelijke hervormingsagenda voor de jeugdzorg.
Jeugdzorg moet beter en gerichter
De VVD wil dat goede jeugdzorg beschikbaar is voor alle gezinnen die het echt nodig hebben, met snelle en passende hulp voor jongeren met ernstige problemen. Tegelijkertijd moeten ouders bij lichtere problematiek eerst zelf aan zet zijn, om overdiagnosticering en onnodige zorg te voorkomen. De partij steunt de landelijke hervormingsagenda en wil lokale teams inzetten ter ondersteuning.
“Goede jeugdzorg moet beschikbaar zijn voor alle gezinnen die dit nodig hebben. Dit geldt ook voor de jeugdpsychiatrie. We gaan door met de Hervormingsagenda Jeugd. We voorkomen dat kinderen onnodig een etiket opgeplakt krijgen en zorgen dat jongeren met ernstige problemen als eerste passend worden geholpen. Bij lichtere problematiek is het de verwachting dat ouders als eerste aan zet zijn. Lokale teams kunnen daarbij ondersteunen.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma