Verkiezingsprogramma's 2025 overinvesteren in de economie
De PVV wil investeren in de Nederlandse economie vooral door lastenverlichting voor burgers, het schrappen van uitgaven aan buitenland en klimaat, en het herprioriteren van overheidsuitgaven naar binnenlandse doelen. Concrete voorstellen zijn onder meer forse investeringen in woningbouw, het verlagen van belastingen en accijnzen, en het stoppen van subsidies en uitgaven die volgens de partij niet direct ten goede komen aan Nederlanders. De kern van hun visie is dat economisch beleid primair de koopkracht en het welzijn van Nederlandse burgers moet versterken, niet die van anderen of van abstracte doelen.
Forse investering in woningbouw
De PVV ziet het woningtekort als een rem op de economie en wil fors investeren in de bouw van betaalbare woningen. Dit moet niet alleen de woningmarkt stimuleren, maar ook de bouwsector en aanverwante economische activiteiten. De partij wil procedures versnellen, regels versoepelen en extra geld uittrekken voor woningbouw.
“Nationaal crisisplan voor voldoende woningen: 2. Forse extra investering in snellere woningbouw: sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen mét voldoende ruimte voor de auto”
“Daar trekken we fors extra geld voor uit. We bouwen sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen – voor starters, gezinnen, alleenstaanden en ouderen – mét voldoende ruimte voor de auto.”
Lastenverlichting voor burgers en bedrijven
De PVV wil de economie stimuleren door de lasten voor burgers en bedrijven te verlagen, zodat er meer besteedbaar inkomen overblijft en de binnenlandse consumptie wordt gestimuleerd. Dit gebeurt via belastingverlagingen, het schrappen van accijnsverhogingen en het verlagen van de btw op energie en boodschappen.
“De PVV wil de economie weer een boost geven door de lasten van burgers te verlagen.”
“De PVV wil daarom de btw op boodschappen helemaal schrappen, waardoor de boodschappenkar bijna 10% goedkoper kan worden.”
“Daarom verlagen we de btw op energie van 21 naar 9%.”
“We gaan de sociale huren volgend jaar met 10% verlagen. Woningcorporaties compenseren we door voor hen de winstbelasting te schrappen, zodat de bouwopgave niet in gevaar komt.”
“Verlagen brandstofaccijns in 2026”
Stoppen met uitgaven aan buitenland, klimaat en subsidies
De PVV wil miljarden aan uitgaven aan asielopvang, ontwikkelingshulp, de EU, en klimaatbeleid schrappen en deze middelen inzetten voor de Nederlandse economie. De partij ziet deze uitgaven als verspilling die de economische groei in eigen land belemmert.
“We schrappen alle uitgaven uit het Klimaatfonds. We zetten de financiële middelen die vrijkomen met de verkoop van de laatste aandelen van ABN Amro.”
“De PVV stopt ook met ontwikkelingshulp. Elk jaar maken we vele miljarden over naar Afrika. Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie.”
“Ook snijden we fors in de vele ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.”
Investeren in infrastructuur en energiezekerheid
De PVV wil investeren in infrastructuur zoals woningbouw, wegen en energievoorziening, met het oog op economische groei en leveringszekerheid. Ze willen onder andere netcongestie oplossen, investeren in kernenergie en gaswinning, en Schiphol laten groeien.
“Netcongestie oplossen!”
“Nieuwe kerncentrales bijbouwen, ook kleine modulaire reactoren; inzet op thorium”
“Meer en snellere gas- en oliewinning op de Noordzee”
“Wij zijn trots op Amsterdam Airport Schiphol, één van de grootste luchthavens van Europa én de wereld – van groot belang voor ons vestigingsklimaat, onze economie en onze internationale handelspositie. Van de PVV mag Schiphol groeien.”
Investeren in ouderenzorg (beperkt economisch relevant)
Hoewel primair sociaal, noemt de PVV expliciet een investering in ouderenzorg als economische impuls, onder meer door het reserveren van €600 miljoen en het afschaffen van het eigen risico.
“De PVV heeft een groot hart voor de zorg. We investeren in de ouderenzorg; daar staat al € 600 miljoen voor gereserveerd.”
BIJ1 wil investeren in de economie door publieke sectoren te versterken, coöperaties te stimuleren en de macht van grote bedrijven en aandeelhouders te beperken. Ze pleiten voor het nationaliseren van essentiële sectoren, het opzetten van publieke investeringsfondsen en het democratiseren van eigendom en besluitvorming in bedrijven. Hun visie is gericht op een radicaal eerlijke verdeling van welvaart, waarbij economische groei ondergeschikt is aan sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid.
Essentiële sectoren nationaliseren en publieke investeringen
BIJ1 ziet concurrentie in vitale sectoren als schadelijk en wil deze volledig in publieke handen brengen. Ze willen investeren in publieke banken en investeringsfondsen die coöperatieven ondersteunen, en publieke investeringen inzetten voor sociale woningbouw en de energietransitie.
“De belangrijke sectoren van de economie komen daarom volledig in publieke handen. Zoals banken, energiebedrijven, netbeheerders, het onderwijs, de zorg en het ov.”
“het duurzaam oprichten van publieke banken en investeringsfondsen die alleen in dienst staan van coöperatieven.”
“Die miljarden gaan naar sociale woningbouw op grote schaal, coöperatieve woonvormen, en bestaande huurwoningen circulair renoveren en verduurzamen.”
“Om boeren te bevrijden uit de wurggreep van de Rabobank komt er een publieke investeringsbank die investeringen in de ecologische transitie vergemakkelijkt.”
Democratisering van bedrijven en stimulering van coöperaties
BIJ1 wil investeren in een economie waarin werknemers meer zeggenschap krijgen. Ze stimuleren coöperatieve ondernemingen met subsidies en willen dat nieuwe bedrijven standaard als werknemerscoöperaties worden opgericht. Ook moeten bestaande bedrijven aandelen overdragen aan werknemers.
“Coöperatieve ondernemingen krijgen subsidie. En krijgen zo een concurrerend, waardig alternatief voor de aandeelhouderscorporatie, die op termijn uitsterft.”
“Nieuwe bedrijven worden standaard opgericht als werknemerscoöperaties.”
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen.”
“De coöperatie van werknemers wordt de standaard eigendomsstructuur voor nieuw opgerichte rechtspersoonlijkheden.”
Investeren in belastingopsporing en hogere lasten voor grote vermogens
BIJ1 wil investeren in het opsporen van belastingontduiking en het bestrijden van brievenbusfirma’s. Tegelijkertijd willen ze de belasting op vermogen en winsten fors verhogen, met als doel de economie eerlijker te maken en publieke voorzieningen te financieren.
“investeren we in belastingontduikers opsporen.”
“We bestrijden de vele brievenbusfirma’s in Nederland door belastingtarieven op vermogen te verhogen. En we introduceren een 'exit tax' voor bedrijven.”
“Onredelijke winsten van bedrijven gaan we zwaar belasten. Er komen wettelijke maximummarges op alle levensmiddelen voor bedrijven in de hele keten. Er wordt een substantiële windfall tax ingesteld.”
Investeren in onderwijs, openbaar vervoer en cultuur
BIJ1 ziet investeringen in onderwijs, openbaar vervoer en cultuur als essentieel voor een rechtvaardige economie. Ze willen bezuinigingen terugdraaien en deze sectoren gratis of toegankelijk maken voor iedereen.
“De bezuinigingen op het onderwijs draaien we terug. Een investering in het onderwijs is een investering in nu en de toekomst.”
“We investeren in betrouwbaar, goed bereikbaar en gratis openbaar vervoer (ov).”
“We investeren in betaalbare en toegankelijke plekken en vrijplaatsen, waar kunst gemaakt en getoond kan worden.”
DENK ziet investeren in de economie vooral als investeren in publieke voorzieningen, onderwijs, verduurzaming en het MKB, gefinancierd door hogere bijdragen van grote bedrijven en vermogenden. De partij wil gericht geld steken in onderwijs, betaalbare woningen, openbaar vervoer, verduurzaming en het ondersteunen van kleine ondernemers. Zo wil DENK economische groei combineren met sociale rechtvaardigheid en brede welvaart.
Investeren in publieke voorzieningen en brede welvaart
DENK pleit voor structurele investeringen in onderwijs, zorg, openbaar vervoer en betaalbare woningen om de economie te versterken en ongelijkheid te verkleinen. Deze investeringen moeten bijdragen aan een sterke kenniseconomie, betere bestaanszekerheid en een duurzame samenleving.
“Wij staan daarom voor meer geld voor het onderwijs, voor betaalbare woningen, voor het openbaar vervoer, voor de zorg en voor andere publieke voorzieningen.”
“Alleen door onze investeringen in het onderwijs op peil te houden, kan Nederland de kenniseconomie blijven die wij nu zijn.”
“Wij willen fors investeren in verduurzaming van woningen. Naast dat wij hiermee bijdragen aan de klimaatdoelstellingen, worden de woonlasten voor mensen hiermee beperkt.”
“Wij investeren in het openbaar vervoer. Hiermee zorgen wij voor een dekkende dienstregeling, goedkopere kaartjes, beter kwaliteit en dragen wij bij aan verduurzaming.”
Meer steun en investeringen voor het MKB en kleine ondernemers
DENK erkent het belang van het MKB voor de economie en wil investeren in hun positie door lastenverlichting, betere toegang tot krediet en minder regeldruk. Dit moet zorgen voor meer werkgelegenheid en economische dynamiek.
“Wij willen een verlaging van de belastingen en lasten voor kleinere ondernemingen.”
“We richten een publieke kredietbank op voor kleine ondernemers. Die verstrekt eerlijke leningen aan ondernemers die bij gewone banken geen kans krijgen.”
“We toetsen nieuwe wetten en regels altijd op de gevolgen voor ondernemers. Ondernemers moeten kunnen ondernemen, niet vastlopen in papierwerk.”
Investeren in verduurzaming en schone energie
DENK wil de economie vergroenen door te investeren in duurzame energie, isolatie van woningen en schoner vervoer. Dit moet niet alleen het klimaat ten goede komen, maar ook de energielasten voor burgers verlagen en nieuwe economische kansen creëren.
“Wij willen fors investeren in verduurzaming van woningen.”
“Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee.”
“Wij gaan investeren in elektrisch rijden. Er komt een toegankelijke regeling om elektrisch rijden betaalbaar te maken voor lage en middeninkomens.”
“De overheid stelt middelen beschikbaar om te investeren in schoner vliegen.”
Investeringen financieren door hogere bijdragen van grote bedrijven en vermogenden
Om deze investeringen mogelijk te maken, wil DENK de belastingdruk verhogen voor grote bedrijven, superrijken en vervuilers, en ondoelmatige belastingvoordelen afschaffen. Zo wordt de financiering eerlijker verdeeld en wordt de economie socialer en duurzamer.
“Wij verhogen daarom de winstbelasting voor grote bedrijven en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen die de ongelijkheid vergroten af.”
“Binnen de inkomstenbelasting zorgen wij voor een rechtvaardigere verdeling door van superrijken een eerlijke bijdrage te vragen.”
“De grote vervuilende bedrijven moeten ook hun eerlijke deel bijdragen, volgens het principe dat de vervuiler betaalt.”
De VVD wil fors investeren in de economie door te focussen op nationale groei, innovatie, infrastructuur en het ondernemersklimaat. Ze stellen een investeringsagenda en -maatschappij voor, gericht op groeisectoren, start- en scale-ups, en het oplossen van knelpunten zoals infrastructuur en energietransitie. Hun visie is dat economische groei de basis is voor toekomstige welvaart, veiligheid en duurzaamheid.
Investeren in nationale groei en innovatie
De VVD kiest voor een investeringsagenda die zich richt op het oplossen van economische knelpunten, het stimuleren van innovatie en het versterken van groeisectoren. Dit moet Nederland voorbereiden op de toekomst en de welvaart veiligstellen.
“met een investeringsagenda voor nationale groei gaan we de komende jaren extra investeren om de knelpunten weg te halen die onze economische groei in de weg staan, zodat toekomstige generaties ook in een schoon en welvarend land opgroeien. We focussen op de topsectoren waarin Nederland onderscheidend is, en waarin we onderscheidend willen zijn.”
“We investeren in de groei van morgen door de grootste knelpunten in onze economie op te lossen, zoals met investeringen in onze (data-)infrastructuur en in de energietransitie. We kiezen investeringen strategisch, in sectoren en activiteiten die het meest waarde toevoegen.”
“We spannen ons in om de investeringen in onderzoek en ontwikkeling in Nederland te laten stijgen naar minimaal 3% van de totale omvang van de economie.”
Investeringsmaatschappij voor start- en scale-ups
De VVD wil een investeringsmaatschappij oprichten die groeikapitaal verstrekt aan start- en scale-ups, met als doel innovatie te versnellen en Nederland aantrekkelijk te maken voor technologiebedrijven.
“We richten daarnaast een investeringsmaatschappij op die is gericht op start- en scale-ups, zodat zij het geld hebben om op te schalen.”
“We richten een investeringsmaatschappij op gericht op het verstrekken van groeikapitaal aan start- en scale-ups in het hele land. Zij kunnen dan tegen gunstige voorwaarden geld lenen of garanties krijgen om in Nederland door te groeien.”
Investeren in infrastructuur en bereikbaarheid
De VVD ziet investeren in infrastructuur als essentieel voor economische groei, bereikbaarheid en het oplossen van knelpunten zoals files en netcongestie.
“we investeren in onze infrastructuur door nieuwe wegen aan te leggen en bestaande wegen goed te onderhouden.”
“We investeren met de investeringsagenda voor nationale groei in onze infrastructuur en daarmee de bereikbaarheid van woonwijken, zodat we nieuwe auto-, spoor- en waterwegen kunnen aanleggen en bestaande verbindingen goed kunnen onderhouden.”
Stimuleren van groeitechnologieën en kunstmatige intelligentie
De VVD wil vol inzetten op groeitechnologieën zoals kunstmatige intelligentie, quantumtechnologie en chips, om technologische leiderschap te bereiken en economische groei te versnellen.
“We zetten vol in op kunstmatige intelligentie.”
“We doen daarom investeringen in kunstmatige intelligentie via de investeringsagenda voor nationale groei en de investeringsmaatschappij.”
“We willen de investeringen in groeitechnologieën in ons land fors omhoog, zoals in quantummechanica, chips en kunstmatige intelligentie, zoals in de Nationale Technologiestrategie.”
Verbeteren ondernemersklimaat en verlagen lasten
De VVD wil het ondernemersklimaat wettelijk beschermen, lasten verlagen en bureaucratie verminderen, zodat ondernemers meer kunnen investeren en banen creëren.
“we leggen wettelijk vast dat de overheid de plicht heeft om het ondernemersklimaat te verbeteren.”
“We voorkomen dat de lasten voor ondernemers steeds omhooggaan. Minder lasten voor ondernemers is onze inzet. Dit geeft ondernemers de ruimte om te investeren, banen te creëren en voorkomt dat bedrijven de grens over worden gejaagd.”
Investeren in verduurzaming en energietransitie
De VVD koppelt economische investeringen aan verduurzaming en energietransitie, om onafhankelijkheid te vergroten en de economie toekomstbestendig te maken.
“We investeren in de groei van morgen door de grootste knelpunten in onze economie op te lossen, zoals met investeringen in onze (data-)infrastructuur en in de energietransitie.”
“Verduurzaming is dé weg naar een onafhankelijke, schone economie en een betaalbare energierekening. We zorgen er daarom voor dat iedereen mee kan doen: van isolatie en elektrisch rijden tot schonere productieprocessen.”
BBB wil investeren in de economie door ondernemerschap te stimuleren, regionale economische kracht te benutten en strategische sectoren te versterken. Ze pleiten voor minder regeldruk, gerichte investeringen via een Nationale Investeringsbank, en het inzetten op innovatie, vakmanschap en een sterke maakindustrie. De partij richt zich op concrete maatregelen die economische groei, werkgelegenheid en strategische autonomie bevorderen, met bijzondere aandacht voor het mkb, startups en regionale clusters.
Investeren via een Nationale Investeringsbank
BBB wil een Nationale Investeringsbank oprichten om gericht te investeren in mkb, innovatie en infrastructuur, en zo economische groei en strategische autonomie te bevorderen. Dit moet versnipperde bestaande fondsen vervangen en de regionale economie versterken, met een duidelijke rol voor risicodragend kapitaal in innovatieve sectoren.
“De oprichting van een Nationale Investeringsbank onderzoeken die: Vermogen van de overheid koppelt aan landelijke en regionale projecten; Investeert in mkb, innovatie en infrastructuur; Marktpartijen cofinanciert via garantstellingen en leningen;”
“Gerichte rol voor de Nationale Investeringsbank in innovatie. We onderzoeken de oprichting van een Nationale Investeringsbank (NIB) in Nederland. Deze NIB krijgt een duidelijke taak in het beschikbaar stellen van risicodragend kapitaal voor innovatieve bedrijven in deeptech, agrotech, energietechniek en industriële toepassingen die bijdragen aan strategische autonomie en werkgelegenheid in de maakindustrie in Nederland.”
“Investeren via een Nationale Investeringsbank. We stimuleren innovatie door nationale investeringen, BBB wil hiervoor de oprichting van een Nationale Investeringsbank onderzoeken.”
Minder regeldruk en betere randvoorwaarden voor ondernemers
BBB stelt dat economische groei wordt belemmerd door regeldruk en hoge lasten. Ze willen deze verminderen om ondernemerschap te stimuleren en het vestigingsklimaat te verbeteren, zodat bedrijven kunnen groeien en investeren.
“BBB wil ruimte geven aan ondernemers, regels terugdringen, strategische sectoren versterken en investeren in innovatie en vakmanschap in de regio.”
“Minder regelgeving. De regelgeving op nationaal niveau moet drastisch verminderen en worden getoetst op de impact op ons concurrentievermogen.”
“We verlagen de regeldruk en houden hier zo veel als mogelijk rekening mee bij belastingmaatregelen.”
Gerichte investeringen in regionale economische clusters en ecosystemen
BBB wil investeren in kansrijke regionale clusters buiten de Randstad, zoals agrofood, hightech en zorginnovatie, en regionale ecosystemen versterken door samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheid te stimuleren.
“De rijksoverheid onderzoekt de mogelijkheden om gericht te investeren in kansrijke regionale economische clusters, zoals agrofood in Noordoost Nederland, hightech in Twente en zorginnovatie in Limburg.”
“Regionale ecosystemen versterken. Samenwerking tussen grote bedrijven, mkb, startups, onderwijs en overheid wordt actief ondersteund, met ruimte voor maatwerk en regionale investeringsagenda’s.”
Investeren in strategische sectoren en maakindustrie
BBB ziet de industrie als onmisbaar voor economische groei, werkgelegenheid en strategische autonomie. Ze willen investeren in sectoren met civiele en militaire toepassingen, en de maakindustrie versterken door technologie en vakmanschap te stimuleren.
“We vinden het belangrijk om te investeren in sectoren met zowel civiele als militaire toepassingen om zowel de economische als defensieve slagkracht te versterken.”
“Er moet worden ingezet op een sterke maakindustrie, omdat deze sector essentieel is voor economische groei, innovatie en werkgelegenheid. Door te investeren in technologie en vakmanschap blijft de maakindustrie concurrerend en toekomstbestendig.”
Stimuleren van startups, innovatie en jong ondernemerschap
BBB wil innovatie en jong ondernemerschap stimuleren door begeleiding, toegang tot kapitaal en ruimte in het onderwijs te bieden, en door praktische innovatie en doorgroei van startups te faciliteren.
“Jong ondernemerschap stimuleren. Jongeren die willen ondernemen krijgen begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs om ondernemerschap te ontwikkelen.”
“BBB wil ruimte voor praktische innovatie, met echte maakwaarde voor Nederland.”
“Eenvoudige juridische structuren voor doorgroei. Startups en groeibedrijven moeten niet vastlopen in dure juridische trajecten bij investeringen of overnames.”
Het CDA wil gericht investeren in de economie door innovatie, infrastructuur en het toekomstig verdienvermogen te versterken, onder meer via een Nationale Investeringsbank en publieke investeringen in R&D. De partij onderscheidt expliciet tussen investeringen die economische groei en structurele versterking opleveren, en pleit voor een investeringsvriendelijk begrotingsbeleid. CDA ziet economische groei als middel voor brede welvaart en wil investeren in sectoren van de toekomst, met aandacht voor duurzaamheid, regionale ontwikkeling en het stimuleren van ondernemerschap.
Oprichting Nationale Investeringsbank en publieke investeringen
Het CDA wil een krachtige Nationale Investeringsbank oprichten om private investeringen aan te jagen en publieke investeringen in innovatie, infrastructuur en woningbouw te versterken. Dit moet het verdienvermogen van Nederland vergroten en de economie toekomstbestendig maken.
“We richten een nationale investeringsbank op die investeringen in Nederland aanjaagt. Daarnaast investeren we in innovatie, R&D en onderzoek om ons verdienvermogen in de toekomst te vergroten.”
“We vormen Invest-NL/Invest-International, en gedeeltes van RVO, om tot een Nationale Investeringsbank, met een flink kapitaal om private financiering aan te jagen.”
“We doen publieke investeringen in innovatie en R&D (publiek en privaat), om de Lissabon-doelstelling van 3 procent te halen.”
Investeren in infrastructuur en woningbouw
Het CDA ziet investeringen in infrastructuur en woningbouw als essentieel voor economische groei en brede welvaart. Deze investeringen mogen, indien nodig, ten laste van de staatsschuld komen, omdat ze het toekomstig verdienvermogen versterken.
“Het gaat met name om investeringen in publieke kapitaalgoederen, die groeibevorderend zijn: bijvoorbeeld in het stroomnet, in de aanleg en het onderhoud van infrastructuur of in grootschalige onderzoekfaciliteiten.”
“We investeren in de aanleg en onderhoud van infrastructuur via het Mobiliteitsfonds.”
“Naast de Grondbank, investeren we in de bouw van nieuwe woningen, we stimuleren doorstroming en verbeteren kwetsbare wijken.”
Gericht fiscaal en economisch beleid voor innovatie en ondernemerschap
Het CDA wil het ondernemersklimaat versterken door gericht fiscaal beleid, het stimuleren van innovatie en het vereenvoudigen van regelingen. Dit moet Nederland aantrekkelijk maken voor bedrijven en investeerders, met speciale aandacht voor MKB, familiebedrijven en innovatieve sectoren.
“We voeren actief economisch en fiscaal beleid om bedrijven en investeringen aan te trekken en te behouden.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
“We geven het Groeifonds een nieuwe impuls en investeren daarmee in nieuwe technologieën die nodig zijn voor de toekomst.”
Investeringen koppelen aan toekomstig verdienvermogen en begrotingsbeleid
Het CDA maakt expliciet onderscheid tussen investeringen die het toekomstig verdienvermogen versterken en andere uitgaven, en wil investeringen steviger verankeren in het begrotingsbeleid. Dit moet zorgen voor een meer investeringsvriendelijk begrotingsstelsel.
“Daarom voegen we nadrukkelijk onderscheid toe tussen (a) investeringen in structuurversterking en toekomstig verdienvermogen, (b) herverdelende uitgaven zoals uitkeringen en subsidies en (c) uitgaven aan bestuur en rechtsstaat.”
“Zulke investeringen doen we zo nodig ten laste van de staatsschuld, omdat deze uiteindelijk de staatsschuld zullen verlagen.”
“We willen een nieuw begrotingsinstrumentarium om de baten van investeringen te ramen, zodat ook het profijt van de investering op de begroting zichtbaar wordt.”
D66 wil gericht investeren in een duurzame, innovatieve economie door publieke en private middelen te richten op groene groei, technologische innovatie en een sterk ondernemersklimaat. Ze pleiten voor een Nationale Investeringsbank voor grote transities, stimuleren onderzoek en ontwikkeling, en maken het aantrekkelijker voor ondernemers om te investeren in verduurzaming en groei. Hun visie is dat economische bloei hand in hand moet gaan met ecologische duurzaamheid en sociale vooruitgang.
Nationale Investeringsbank voor grote transities
D66 stelt voor om een Nationale Investeringsbank op te richten die grootschalige investeringen in klimaat, energie, technologie en innovatie mogelijk maakt. Hiermee willen ze de economie versterken, verduurzamen en onafhankelijker maken, met speciale aandacht voor het mkb en het hele Koninkrijk.
“D66 kiest voor slimme investeringen die ons sterker, schoner en onafhankelijker maken. We willen een Nationale Investeringsbank voor grote transities. Deze publieke instelling krijgt meer middelen en een breed mandaat. Het Nationaal Groeifonds, dat we hervormen, wordt onderdeel van de Nationale Investeringsbank.”
“De bank investeert in wat Nederland vooruithelpt: van verzwaring van het elektriciteitsnet tot warmtenetten in dorpen en steden, van circulaire productie tot herstel van bodem en water. Ook ondersteunt de bank de opschaling van bijvoorbeeld groene waterstof, digitale autonomie, duurzame defensiecapaciteit en technologische innovatie.”
Investeren in duurzame innovatie en technologie
D66 wil fors investeren in onderzoek, ontwikkeling en sleuteltechnologieën om Nederland koploper te maken in innovatie. Ze stimuleren samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven en willen dat de overheid als launching customer optreedt om innovatie te versnellen.
“D66 wil dat Nederland weer koploper wordt in onderzoek en innovatie. Daarom draaien we eerdere bezuinigingen terug én investeren we extra in de wetenschap.”
“We stimuleren onderzoek en ontwikkeling (R&D). We werken toe naar de Lissabon-overeenkomst van 3% van het bruto binnenlands product naar onderzoek en ontwikkeling.”
“Door zelf de eerste klant te zijn (launching customer), kan de overheid invloed hebben op innovatie, het goede voorbeeld geven, nieuwe markten openen en de impact van investeringen groter maken.”
Ondernemers stimuleren tot duurzame groei
D66 wil het ondernemersklimaat versterken door regeldruk te verminderen, toegang tot financiering te verbeteren en verduurzaming aantrekkelijk te maken, vooral voor het mkb. Ze richten zich op het ondersteunen van ondernemers die investeren in groene groei en innovatie.
“We versterken het vestigingsklimaat, zoals met een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, en met minder en stabiele regels. Ondernemers krijgen toegang tot een gelijk speelveld, goede aansluiting met het onderwijs en de arbeidsmarkt, en financiering om te kunnen groeien.”
“Ondernemers die nu investeren en die inspelen op de markten die snel groeien, profiteren van de vraag die alleen maar toeneemt, zoals voor producten die kunnen worden hergebruikt.”
“Voor kleine en middelgrote ondernemers kan verduurzaming een uitdaging zijn... D66 helpt hen hierbij met duidelijke en voorspelbare regels.”
“Met fiscale voordelen stimuleren we innovatief en duurzaam ondernemen.”
Europese investeringen voor groene en digitale economie
D66 pleit voor forse gezamenlijke Europese investeringen in publieke goederen zoals groene energie, digitale infrastructuur en innovatie, gefinancierd met gezamenlijke leningen en een grotere EU-begroting.
“Onze gezamenlijke groene en digitale toekomst vraagt om gerichte investeringen in publieke goederen, zoals eigen digitale technologie, infrastructuur en elektriciteitsnetten. D66 wil jaarlijks €750 tot €800 miljard euro extra aan Europese investeringen.”
“Met een Europese begroting die twee keer zo groot is, kunnen we samen écht een veranderende wereld aan.”
Investeren in onderwijs als economische motor
D66 ziet investeren in onderwijs, van basisschool tot universiteit, als essentieel voor economische groei en innovatie. Ze willen extra middelen voor onderwijsinstellingen en levenslang leren stimuleren.
“We investeren in mbo’s, hogescholen en universiteiten, zodat we ook de toekomst aankunnen. Zo bouwen we aan onderwijs waar mensen altijd blijven leren, op een manier die bij ze past, van nul tot honderd jaar.”
FVD wil investeren in de economie vooral door lasten te verlagen, de overheid te verkleinen en ondernemers meer ruimte te geven. Ze pleiten voor forse belastingverlagingen, stimulering van ondernemerschap en investeren in infrastructuur en innovatie, met een duidelijke focus op economische groei door minder overheidsbemoeienis. Hun visie is dat economische vrijheid, lage lasten en investeringen in publieke taken de motor zijn voor welvaart en samenhang.
Forse belastingverlagingen en lastenverlichting
FVD ziet belastingverlaging als directe investering in de economie, omdat het werken, ondernemen en investeren stimuleert. Ze willen een vlaktaks, hogere belastingvrije voet, lagere BTW, en afschaffing van erf- en schenkbelasting. Dit moet leiden tot meer economische activiteit en groei.
“We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, en we maken de eerste €1.000 verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) belastingvrij. We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren. We verlagen de BTW naar respectievelijk 6% en 19% en vereenvoudigen het belasting- en toeslagenstelsel door invoering van een vlaktax. Inkomen uit Box-3 wordt volledig belastingvrij. Erf- en schenkbelasting schaffen we af.”
“Ondernemen, investeren en sparen moeten worden gestimuleerd in plaats van ontmoedigd. Dat is goed voor de economie, maar ook voor de sociale samenhang: burgers die de vruchten van hun eigen werk mogen plukken, voelen zich gezien en gerespecteerd.”
Investeren in infrastructuur, innovatie en mobiliteit
FVD wil investeren in fysieke infrastructuur, openbaar vervoer en innovatieprojecten zoals hyperloops en een nieuwe luchthaven. Dit moet de economie versterken, de bereikbaarheid verbeteren en Nederland toekomstbestendig maken.
“Dynamiek terug: investeren in mobiliteit, infrastructuur en innovatie. We verbreden de snelwegen en intensiveren het openbaar vervoer om het fileprobleem aan te pakken. ... We starten de aanleg van een nieuwe luchthaven in de Noordzee, investeren in onderzoek naar hyperloops en geven ruim baan aan de haven van Rotterdam.”
“We investeren in top-openbaar vervoer met langere treinen en meer bushaltes, ook in de regio. Een nieuwe luchthaven in de Noordzee en innovaties zoals hyperloops en supersnel glasvezelinternet maken Nederland toekomstbestendig.”
“We investeren in trein, bus, tram en metro, zodat de bewegingsvrijheid in heel Nederland wordt bevorderd.”
Ruimte voor ondernemerschap en MKB/ZZP
FVD beschouwt ondernemers als de motor van de economie en wil hen meer ruimte geven door minder regels, hogere zelfstandigenaftrek en versoepeling van het ontslagrecht. Dit moet leiden tot meer investeringen, innovatie en werkgelegenheid.
“Deze ondernemers zorgen niet alleen voor 70% van de banen, maar ook voor innovatie, voor lokale verbondenheid, voor stageplekken en sociaal vlechtwerk. ... Wij willen dat MKB-ers en ZZP-ers weer de ruimte krijgen om te ondernemen, te groeien en te investeren in plaats van steeds meer tijd en geld kwijt te zijn aan bureaucratie.”
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
“We verhogen de zelfstandigenaftrek voor ZZP-ers naar €15.000, zodat hard werken loont.”
Investeren in energiezekerheid en benutten van natuurlijke hulpbronnen
FVD wil investeren in goedkope energie door gaswinning te hervatten en kernenergie te stimuleren. Dit moet de economie versterken door lagere energiekosten en nieuwe inkomstenbronnen.
“We hervatten de gasboringen in Groningen, waar nog eens voor circa 585 miljard euro aan gasbaten gerealiseerd kunnen worden. Zo zorgen we voor lagere rekeningen en een bloeiende economie.”
“We breiden de gaswinning in de Noordzee uit en beginnen met gaswinning op de Waddenzee. Een aanzienlijk deel van deze gasbaten komen ten goede aan een nieuw op te richten Sovereign Wealth Fund, een beleggingspot zoals Noorwegen die ook heeft, om onze welvaart ook voor toekomstige generaties veilig te stellen.”
Investeren in innovatie en export in de agrarische sector
FVD wil investeren in innovatie (zoals precisielandbouw) en exportvrijheid voor boeren, zonder EU-beperkingen. Dit moet de concurrentiepositie van de Nederlandse landbouw versterken en bijdragen aan economische groei.
GroenLinks-PvdA kiest voor forse, gerichte investeringen in de economie, met nadruk op innovatie, duurzaamheid, publieke voorzieningen en het versterken van de lange termijn groeikracht. Ze willen dit realiseren via een Toekomstfonds, een Nationale Investeringsbank en extra investeringen in onderzoek, infrastructuur en industrie, gefinancierd door hogere bijdragen van topinkomens en winstgevende bedrijven. Hun visie is dat investeren nu noodzakelijk is om brede welvaart, sociale rechtvaardigheid en een duurzame economie veilig te stellen.
Forse investeringen via Toekomstfonds en Investeringsbank
GroenLinks-PvdA wil de economie versterken door substantiële publieke investeringen, onder andere via een Toekomstfonds van 25 miljard euro en een Nationale Investeringsbank. Hiermee richten ze zich op innovatie, duurzame industrie, infrastructuur en het mkb, met als doel de productiviteit te verhogen en de economie toekomstbestendig te maken.
“Om de noodzakelijke investeringen in onze economie mogelijk te maken richten we een Toekomstfonds op van 25 miljard euro. Hiermee verhogen we onze productiviteit door investeringen in moderne spoorwegen, wetenschappelijk onderzoek en innovatie, de verduurzaming van onze industrie en de ontwikkeling van hoogwaardige bedrijvigheid.”
“Een Nationale Investeringsbank vergroot het Nederlandse concurrentievermogen en kan bedrijven toegang geven tot leningen die ze op de reguliere markt niet kunnen krijgen. We bundelen de huidige instellingen ... zodat de slagkracht van de bank groter wordt ... met in het bijzonder aandacht voor mkb-bedrijven die moeilijk aan het benodigde durfkapitaal komen.”
“Met een Toekomstfonds van 25 miljard euro geven we de economie een impuls, door te investeren in een duurzame, innovatieve industrie, wetenschap, onderzoek en nieuwe spoorlijnen.”
Investeren in innovatie, onderzoek en wetenschap
De partij ziet investeren in innovatie en wetenschap als essentieel voor economische groei en het verhogen van de productiviteit, zeker met het oog op vergrijzing en internationale concurrentie. Ze willen toewerken naar de Lissabon-doelstelling van 3% van het bbp voor onderzoek en innovatie.
“Dat betekent slimmer omgaan met ons menselijk kapitaal, en flinke investeringen in innovatie en wetenschap.”
“We werken toe naar de Lissabon-doelstelling om drie procent van ons nationaal inkomen aan onderzoek en innovatie te besteden.”
“We draaien de onderwijsbezuinigingen van dit kabinet terug en investeren fors in onderzoek, wetenschap en innovatie.”
Duurzame industrie en groene transitie stimuleren
GroenLinks-PvdA wil investeren in de verduurzaming van de industrie en de opbouw van nieuwe, schone sectoren. Ze koppelen financiële steun aan strenge voorwaarden en normering, en begeleiden werknemers van fossiele naar duurzame banen.
“De opbrengsten zetten we in voor woningbouw en lastenverlichting, waardoor mensen meer overhouden van hun loon.”
“We helpen bedrijven die willen verduurzamen financieel, maar onder strenge voorwaarden. ... Er komt een deadline voor het opstellen van een klimaatplan en als bedrijven zich niet houden aan afspraken wordt terugbetaling geëist.”
“Werknemers die een fossiele baan verliezen worden met behoud van inkomen begeleid naar een duurzame baan – zo nodig inclusief omscholing – naar het voorbeeld van het kolenfonds.”
Lange termijn en verantwoord begrotingsbeleid
De partij kiest expliciet voor investeringen op de lange termijn, ook als dat de begroting onder druk zet, en wil deze financieren door hogere bijdragen van de sterkste schouders. Ze verwerpen kortetermijnbezuinigingen en willen Europese begrotingsregels die duurzame investeringen mogelijk maken.
“Wij kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid. Op lange termijn heeft Nederland er baat bij dat we die investeringen nu doen en niet uitstellen.”
“De investeringen die de komende jaren nodig zijn, zullen druk leggen op de begroting. ... We maken ruimte voor de grote uitgaven door een eerlijke bijdrage te vragen aan de topinkomens, vermogenden en meest winstgevende bedrijven.”
“We zijn voorstander van de vernieuwing van de Europese begrotingsregels, waarbij meer nadruk komt te liggen op duurzame investeringen en hervormingen.”
NSC wil gericht investeren in de economie door innovatie, strategische sectoren en het mkb te versterken, met een nadruk op langetermijnbeleid, een voorspelbaar investeringsklimaat en het bundelen van publieke en private middelen. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals de oprichting van een Nationale Investeringsbank, het opstellen van een Nationale Groeimarktenstrategie, en het behouden van fiscale voordelen voor innovatie. De partij kiest voor selectieve, doelgerichte investeringen in sectoren met de meeste verdienkansen en wil het mkb en familiebedrijven beschermen tegen regeldruk en oneerlijke concurrentie.
Oprichting Nationale Investeringsbank voor strategische technologieën
NSC wil een publieke investeringsbank oprichten om risicodragende investeringen in sleuteltechnologieën zoals chips, AI en biotech mogelijk te maken. Dit moet Nederland concurrerender maken en innovatie versnellen, vergelijkbaar met Duitsland en Frankrijk.
“Voor langjarige innovatie en doorgroei richten we een Nationale Investeringsbank op. Nederland loopt achter op landen als Duitsland en Frankrijk, waar publieke investeringsbanken al jarenlang miljarden inzetten voor strategische technologieën. Met de Nationale Investeringsbank leggen we een stevige basis voor risicodragende investeringen in sleuteltechnologieën zoals chips, AI en biotech.”
Bundelen van investeringen via Nationale Groeimarktenstrategie
NSC wil elke tien jaar de vijf sectoren met de hoogste toekomstige verdienkansen aanwijzen en daar investeringen, innovatie-instrumenten en onderwijsprogramma’s op richten. Dit moet beleid, financiering en infrastructuur versterken en beschermen tegen ongewenste overnames.
“We starten met het opstellen van een Nationale Groeimarktenstrategie. Hierin bepalen we om de tien jaar de vijf sectoren met de hoogste toekomstige verdienkansen voor Nederland. Per sector worden innovatie-instrumenten, onderwijsprogramma’s en investeringen gebundeld, zodat beleid, financiering en infrastructuur elkaar versterken. Daarbij hoort ook bescherming tegen ongewenste overnames.”
Prioriteit voor strategische industrieën en regionale energiehubs
NSC wil strategische industrieën en groeibedrijven prioriteit geven bij netcapaciteit en investeren in regionale energiehubs. Dit moet innovatieve bedrijven helpen groeien en netcongestie tegengaan.
“We geven strategische industrieën en groeibedrijven prioriteit bij het toewijzen van netcapaciteit. Hiervoor wordt in samenwerking met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en netbeheerders een landelijk netverdelingskader opgesteld.”
“Daarnaast investeren we gericht in regionale energiehubs waarin bedrijven en instellingen samenwerken aan lokale energieopwekking en opslag om netcongestie te beperken en eigenaarschap te vergroten.”
Behouden en versterken van fiscale innovatievoordelen
NSC wil bestaande fiscale voordelen voor innovatie, zoals de WBSO en Innovatiebox, behouden om bedrijven te stimuleren hun R&D in Nederland te concentreren. Dit is essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.
“De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de Innovatiebox zijn instrumenten die het voor grotere bedrijven aantrekkelijk maken om hun innovaties en R&D in Nederland te concentreren. We handhaven deze belastingvoordelen en zien ze als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.”
Investeren in technisch talent en regionale innovatie
NSC wil investeren in technisch talent en regionale innovatieclusters, met extra aandacht voor strategische sectoren en aansluiting van opleidingen op de arbeidsmarkt. Dit moet de economische kracht buiten de Randstad versterken.
“We investeren in technisch talent. Daarbij zetten we extra in op de instroom in mbo-, hbo- en wo-opleidingen voor strategische sectoren die echt om mensen staan te springen zoals de halfgeleiderindustrie, AI en energietechnologie.”
“We ondersteunen marktgerichte productontwikkeling en regionale innovatieclusters, zoals in Groningen, Enschede, Delft en Eindhoven.”
Beschermen en versterken van mkb en familiebedrijven
NSC wil het mkb en familiebedrijven beschermen door regeldruk te verminderen, toegang tot financiering te verbeteren en een gelijk speelveld te creëren met private equity. Dit moet groei en duurzame investeringen stimuleren.
“Het midden- en kleinbedrijf (mkb) en familiebedrijven zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie. Ze zorgen voor het grootste deel van de werkgelegenheid, zijn vaak diepgeworteld in hun regio en investeren duurzaam. Maar deze belangrijke pijler onder onze economie kreunt onder regeldruk en blijft achter in de digitalisering. We willen de voorwaarden creëren waarin deze bedrijven kunnen groeien, in plaats van tegengewerkt te worden.”
“Het moet aantrekkelijker worden voor kleine werkgevers om mensen in vaste dienst te nemen. We willen daarom minder administratieve lasten voor mkb’ers, onder meer door bestaande prikkels tegen het licht te houden en bij nieuwe wetgeving een mkb-uitvoeringstoets in te voeren.”
Investeren in circulaire economie en verduurzaming industrie
NSC wil inzetten op een circulaire economie en de transformatie van de fossiele naar een duurzame industrie, met aandacht voor biobased en hergebruikte materialen. Dit moet de economie toekomstbestendig maken en nieuwe groeikansen creëren.
“Nieuw Sociaal Contract zet in op een circulaire economie. Hiervoor zijn duidelijke keuzes in de politiek noodzakelijk. We maken de transformatie van een fossiele chemische industrie naar een op duurzame koolstof gebaseerde chemische industrie mogelijk.”
Investeren in woningbouw via fiscale en publieke instrumenten
NSC wil investeren in woningbouw door belastingmaatregelen, garanties en het aantrekkelijk maken voor pensioenfondsen om te investeren. Dit moet de investeringscapaciteit vergroten en bijdragen aan economische groei.
“Om investeren in woningbouw te stimuleren nemen we belastingmaatregelen die de investeringscapaciteit van woningbouwcorporaties en private investeerders vergroten.”
“Het wordt aantrekkelijk voor pensioenfondsen in Nederland om langjarig in woningen te investeren. Op deze wijze kunnen zij bijdragen aan maatschappelijk rendement voor hun verzekerden.”
De SGP wil investeren in een robuuste, sociale en duurzame economie door gericht ondernemers, het mkb en de maakindustrie te ondersteunen, onder meer via fiscale stimulansen, betere toegang tot financiering en investeringen in regionale ontwikkeling. De partij pleit voor lastenverlichting, het stimuleren van innovatie en verduurzaming, en het aanpakken van knelpunten zoals netcongestie en arbeidskrapte. Investeringen moeten bijdragen aan een economie die niet alleen op groei, maar ook op waarden en lange termijn welzijn is gericht.
Lastenverlichting en fiscaal stimuleren van investeringen
De SGP ziet lastenverlichting en fiscale stimulansen als essentieel om investeringen in de economie aan te jagen, vooral voor het mkb en familiebedrijven. Hiermee wil de partij ondernemerschap stimuleren, werkgelegenheid behouden en bedrijven aanzetten tot duurzame keuzes.
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb. Vaak zijn dit familiebedrijven, ondernemingen in de maakindustrie en andere bedrijven die zorgen voor veel werkgelegenheid.”
“Bedrijven worden (financieel) gestimuleerd duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, door middel van fiscale aanpassingen en verruiming van subsidies.”
“Het blijft fiscaal aantrekkelijk te investeren in onze economie. De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snelgroeiende bedrijven met veel potentie en een hoog risico wordt gestimuleerd.”
Verbeteren toegang tot financiering voor ondernemers
De SGP wil de toegang tot financiering voor ondernemers, met name het mkb en startups, verbeteren door garantiestellingen, het stimuleren van pensioenfondsen en nieuwe financieringsvormen zoals de winwin-lening. Dit moet investeringen in innovatie en groei bevorderen.
“De overheid gaat private financiering lostrekken en verbreedt het palet aan publieke en private financiering. Er komen verbeterde garantiestellingen voor kleine kredieten en grote financiers, zoals pensioenfondsen, worden gestimuleerd hun geld hierin te steken.”
“Het wordt aantrekkelijker slapend spaargeld te steken in een bedrijf van familie of vrienden door introductie van de winwin-lening.”
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
Investeren in regionale economie en innovatie
De SGP wil extra investeren in regionale ontwikkelingsmaatschappijen en praktijkgericht onderzoek, en de samenwerking tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven versterken. Dit moet de regionale economie stimuleren, innovatie bevorderen en de aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt verbeteren.
“De regionale economie wordt versterkt door extra te investeren in de regionale ontwikkelingsmaatschappijen.”
“Er komt meer geld voor praktijkgericht onderzoek door hogescholen in samenwerking met het regionale mkb.”
“De overheid draagt voortaan 50% bij aan publiek-private samenwerking in plaats van 30%.”
Aanpakken van knelpunten voor economische groei
De SGP wil dat de overheid actief knelpunten zoals netcongestie, arbeidskrapte en infrastructuurproblemen aanpakt om investeringen en economische groei niet te belemmeren. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en bedrijven ruimte geven om te investeren.
“De overheid committeert zich op haar beurt aan het aanpakken van knelpunten, zoals netcongestie, arbeidskrapte en infrastructuur.”
“Bedrijven zitten klem doordat ze lang moeten wachten op de noodzakelijke aansluiting op het volle stroomnet. Voor aanpak van netcongestie moet alles uit de kast gehaald worden, zonder taboes.”
Investeren in verduurzaming van landbouw en industrie
De SGP wil investeringen in verduurzaming van landbouw en industrie stimuleren via fondsen, investeringssteun en het aantrekkelijker maken van duurzame keuzes. Dit draagt bij aan een toekomstbestendige economie en het behoud van werkgelegenheid.
“Het Investeringsfonds Duurzame Landbouw dat ondernemers middels investeringssteun, omschakelvergoedingen en garantstellingen helpt bij verduurzaming wordt versterkt.”
BVNL ziet investeren in de economie vooral als het creëren van een ondernemersvriendelijk klimaat door lagere belastingen, minder regels en het stimuleren van innovatie en infrastructuur. De partij pleit voor forse belastingverlagingen, het verbeteren van het vestigingsklimaat, en gerichte investeringen in technologie, infrastructuur en cybersecurity. BVNL verwerpt overheidsinterventie en kiest voor een vrije markt waarin ondernemers en bedrijven centraal staan.
Forse belastingverlagingen en minder regels voor ondernemers
BVNL wil de economie stimuleren door het structureel verlagen van belastingen voor bedrijven en burgers, het verminderen van bureaucratie en het versoepelen van arbeidsrecht. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren, investeringen aantrekken en ondernemerschap bevorderen.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“BVNL wil de belastingen en werkgeverslasten voor ondernemers omlaag brengen, de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde.”
“Belang Van Nederland kiest voor een ondernemersvriendelijke koers die gestoeld is op vrijemarkteconomie, sober fiscaal beleid, lage belastingen en structurele hervormingen.”
Investeren in innovatie, technologie en cybersecurity
BVNL ziet investeren in technologische innovatie en cybersecurity als essentieel voor economische groei en concurrentiekracht. De partij wil meer middelen voor onderzoek en ontwikkeling, samenwerking tussen publieke en private partijen, en fiscale stimulansen voor cybersecurity-investeringen.
“Door investeringen in onderzoek en ontwikkeling te vergroten en samenwerking tussen publieke en private partijen te bevorderen, zullen we onze positie als voorloper op het gebied van technologie versterken.”
“We gaan investeren in onderzoek naar nieuwe technologieën en methodologieën op het gebied van cybersecurity.”
“Aftrek voor cybersecurity-investeringen (software, training, blockchain) voor MKB en burgers, om weerbaarheid te vergroten.”
Investeren in infrastructuur en bereikbaarheid
BVNL beschouwt investeringen in infrastructuur als cruciaal voor economische groei. De partij wil fors investeren in wegen, openbaar vervoer en vliegvelden om de capaciteit te vergroten en de economie te ondersteunen.
“Meer investeren in de uitbreiding van de capaciteit van het wegennet. Files worden aangepakt door de capaciteit van de wegen af te stemmen op de hoeveelheid auto’s en er wordt geïnvesteerd in het openbaar vervoer.”
“Meer investeren in hoogwaardig en betrouwbaar openbaar vervoer.”
“We gaan investeren in andere vliegvelden zoals Rotterdam/The Hague airport, Eindhoven en Eelde om de druk op Schiphol te verlichten.”
Stimuleren van het MKB als motor van de economie
BVNL benadrukt het belang van het MKB voor de economie en wil investeren in hun vrijheid en groeimogelijkheden door lastenverlichting en minder overheidsbemoeienis.
“BVNL wil dat MKB-ondernemers in vrijheid kunnen ondernemen en daar een goede boterham aan kunnen verdienen. Het MKB is de ruggengraat van de samenleving, maar wordt steeds meer als melkkoe gebruikt. Daarom willen wij lagere belastingen, minder bureaucratie, simpeler arbeidsrecht en meer vrijheid voor het MKB.”
Investeren in digitale vaardigheden en inclusie
BVNL wil investeren in digitale vaardigheden en inclusie om iedereen te laten profiteren van de digitale economie en zo de economische groei te versterken.
“We zullen investeren in educatieve programma's voor jongeren, training voor werkenden en ondersteuning bieden aan ouderen om de digitale kloof te overbruggen.”
JA21 wil investeren in de economie vooral stimuleren door lasten en regeldruk voor ondernemers te verlagen, investeringen fiscaal aantrekkelijk te maken en te focussen op strategische sectoren zoals technologie, infrastructuur en woningbouw. De partij pleit voor een faciliterende overheid die economische groei en innovatie ondersteunt, met concrete voorstellen zoals directe investeringsaftrek, structurele investeringen in woningbouw en infrastructuur, en het aantrekkelijker maken van investeren in het mkb. Hun visie is dat economische groei vooral ontstaat door ondernemers ruimte te geven en overheidsbemoeienis te beperken.
Lagere lasten en directe investeringsaftrek voor bedrijven
JA21 wil investeren in de economie stimuleren door het belastingstelsel te vereenvoudigen, lasten te verlagen en investeringen direct aftrekbaar te maken. Dit moet innovatie en groei bevorderen en Nederland aantrekkelijker maken voor ondernemers.
“Bedrijven ruimte geven door de lasten te verminderen en investeringen onmiddellijk aftrekbaar te maken.”
“Investeringen in kapitaalgoederen volledig aftrekbaar maken in het jaar van investering, in plaats van gespreid afschrijven over meerdere jaren.”
“Mkb maximaal faciliteren door het eenvoudiger te maken om te investeren in het mkb, en regeldruk en rapportageverplichtingen te verminderen.”
Structurele investeringen in strategische sectoren (woningbouw, infrastructuur, technologie)
JA21 kiest voor gerichte publieke investeringen in sectoren die de welvaart op lange termijn versterken, zoals woningbouw, infrastructuur en technologie. Dit moet de economische basis van Nederland versterken en het investeringsvertrouwen vergroten.
“Nieuwe focus op welvaart, door gericht te investeren in zaken die aantoonbaar onze welvaart op langere termijn versterken zoals veiligheid, energie, infrastructuur en technologie.”
“Handhaven van ondersteuning van de woningbouw middels de investering van 0,5% van het BBP.”
“Extra investering in vervanging en renovatie van de infrastructuur van 0,5% van het BBP.”
“We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
Minder regeldruk en voorspelbaar beleid voor investeerders
JA21 ziet het verminderen van regeldruk en het bieden van stabiel beleid als essentieel om investeringen aan te trekken en het vestigingsklimaat te verbeteren. Onnodige regelgeving en beleidswijzigingen worden als rem op investeringen gezien.
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat.”
“Stabiel en voorspelbaar begrotingsbeleid met helderheid voor burgers, bedrijven en investeerders. Geen terugwerkende kracht en geen plotselinge stelselwijzigingen.”
Investeren in innovatie en digitale vaardigheden
JA21 wil investeren in innovatie en digitale vaardigheden stimuleren door R&D-kosten direct aftrekbaar te maken en te investeren in strategische technologie. Dit moet de concurrentiepositie van Nederland versterken in een snel digitaliserende economie.
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
“Investeren in digitale vaardigheden. Onze arbeidsmarkt moet klaargestoomd worden voor de nieuwe digitale revolutie waar wij nu middenin zitten.”
Volt wil fors investeren in een duurzame, innovatieve en toekomstbestendige economie, waarbij publieke middelen gericht worden ingezet voor technologische innovatie, verduurzaming en het versterken van het ondernemersklimaat. De partij pleit voor een Nationale Investeringsbank, meer durfkapitaal, en Europese samenwerking om strategische sectoren en sleuteltechnologieën te stimuleren. Hun visie is dat economische groei hand in hand moet gaan met maatschappelijke waarden, brede welvaart en duurzaamheid.
Oprichting en inzet Nationale Investeringsbank
Volt stelt voor een Nationale Investeringsbank (NIB) op te richten die met publieke middelen en staatsgaranties investeert in innovatie, sleuteltechnologieën en maatschappelijke verdienmodellen. Dit moet het investeringslandschap stroomlijnen, risico’s delen en het makkelijker maken voor institutionele beleggers om te investeren in de economie van de toekomst.
“We richten een Nationale Investeringsbank (NIB) op met voldoende publieke middelen, toegang tot de kapitaalmarkt middels staatsgarantie en een breed mandaat om de Nederlandse investeringsopgave te kunnen realiseren.”
“Om deze investeringsbank op te zetten zal een eenmalige publieke investering van tien miljard euro nodig zijn, waarmee op de kapitaalmarkten het tienvoudige opgehaald kan worden.”
“Een NIB zal het makkelijker en overzichtelijker maken voor institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, om mee te investeren, maar ook om van de Europese Investeringsbank (EIB) meer geld te ontvangen voor innovatieve projecten.”
Meer durfkapitaal en gerichte steun voor innovatie en start-ups
Volt wil het aandeel durfkapitaal vergroten en de toegang tot financiering voor innovatieve bedrijven verbeteren, met speciale aandacht voor start-ups en scale-ups. De overheid neemt een actieve rol in risicodeling en cofinanciering, zodat vernieuwende bedrijven sneller kunnen groeien en bijdragen aan een duurzame economie.
“We trekken meer durfkapitaal uit de private sector aan, doordat de overheid zelf ook meer investeert in start-ups. Het aandeel van durfkapitaal in Nederland moet en kan verder worden vergroot.”
“Om innovatie te bevorderen, moeten startende en groeiende bedrijven makkelijker financiële steun krijgen. Maar vernieuwende bedrijven die onze samenleving vooruit helpen, vinden op dit moment niet genoeg investeerders. Dat komt door de risico’s die innovatie met zich meebrengt. Daarom zorgen we dat de overheid bijspringt. Zij draagt een deel van het risico om in deze bedrijven te investeren en helpt hiermee onze maatschappij vooruit.”
“Er komt een Europees durfkapitaal, dat geld geeft voor onderzoek en innovaties. Dit draagt bij aan een duurzame en weerbare Europese economie.”
Europese samenwerking en strategische investeringen in sleuteltechnologieën
Volt pleit voor grootschalige, gecoördineerde investeringen op Europees niveau in strategische sectoren zoals AI, cleantech, biotech en digitale infrastructuur. Dit moet de technologische autonomie van de EU versterken en de economie weerbaarder en duurzamer maken.
“Om de digitale en technologische autonomie van de EU te versterken richten we een Europees Tech Fund op dat risicodragend investeert in strategische innovaties, van AI en kwantumtechnologie tot cleantech en biotech.”
“We zetten in op een Europese aanpak voor strategische projecten die bijdragen aan de transitie naar een duurzame en weerbare economie. Denk aan nieuwe vormen van energieproductie, duurzame industrie, circulaire technologie en digitale infrastructuur.”
“Nederland sluit actief aan bij Europese programma’s zoals STEP, IPCEI en het toekomstige European Sovereignty Fund, zodat we samen met andere lidstaten investeren in strategische technologieën voor een duurzame en concurrerende Europese economie.”
Investeren in een duurzaam en stabiel ondernemersklimaat
Volt wil investeren in een stabiel ondernemersklimaat door te zorgen voor goede infrastructuur, huisvesting, onderwijs en een duurzaam stroomnet. Dit moet de EU aantrekkelijk maken voor bedrijven en bijdragen aan vertrouwen tussen overheid, bedrijven en werknemers.
“We investeren in een stabiel ondernemersklimaat, genoeg huisvesting, goede scholen, sociale voorzieningen en een duurzaam stroomnet. Zo zorgen we ervoor dat de EU een aantrekkelijke plaats blijft om zich te vestigen en dat er vertrouwen ontstaat tussen overheid, bedrijven en werknemers.”
“We zetten in op een gezond, groen en faciliterend investeringsklimaat in Nederland en in de EU. Innovatie en duurzame economische groei gaan we blijvend en in samenhang stimuleren, waarbij economische groei samengaat met duurzaamheid.”
50PLUS kiest niet voor grootschalige overheidsinvesteringen in de economie, maar pleit juist voor een terughoudend begrotingsbeleid, het beperken van overheidsuitgaven en het stoppen van actieve industriepolitiek. Hun focus ligt op het stimuleren van economische groei via lastenverlichting, het aanpakken van verspilling en het verbeteren van randvoorwaarden zoals energievoorziening en arbeidsmarktdeelname van ouderen. Concrete investeringsvoorstellen zijn beperkt tot het versnellen van de bouw van kerncentrales en het stimuleren van innovatie in de landbouw.
Terughoudend begrotingsbeleid en beperking overheidsuitgaven
50PLUS ziet investeren in de economie niet als het vergroten van overheidsuitgaven, maar juist als het beperken van uitgaven, het terugdringen van verspilling en het voorkomen van oververhitting. Ze willen een breed consolidatiepakket en een behoedzaam begrotingsbeleid binnen Europese afspraken.
“Een breed consolidatiepakket voor de Rijksbegroting, waarbij alle overheidsuitgaven van alle ministeries onder de loep worden genomen.”
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Besparing van, per saldo, 5 miljard op fraude, verspilling en ondoelmatigheden binnen het woud van belastingfaciliteiten.”
Stoppen met actieve industriepolitiek en nationale investeringsprogramma’s
50PLUS is kritisch op actieve industriepolitiek en nationale investeringsprogramma’s. Zij stellen dat deze vaak ineffectief zijn en pleiten voor het stoppen ervan, behalve voor strikt noodzakelijke militaire doelen.
“Stoppen met actieve industriepolitiek op nationaal en op Europees niveau, omdat dit beleid altijd eindigt in tranen. Hierbij kunnen tijdelijk uitzonderingen gelden voor kritieke militair-industriële doelen.”
Investeren in energie-infrastructuur via kerncentrales
De partij ziet het versnellen van de bouw van kerncentrales als een noodzakelijke investering om de economie concurrerend te houden en bedrijven aan te trekken, gezien de huidige problemen met het elektriciteitsnet.
Stimuleren van innovatie en ondernemerschap in landbouw
50PLUS wil investeren in de economie door innovatie in de landbouwsector te stimuleren, met het oog op voedselzekerheid en het behoud van de exportpositie.
“Boeren die vernieuwen en bijdragen aan voedselzekerheid en natuurherstel.”
Stimuleren arbeidsparticipatie ouderen als economische investering
De partij ziet het verhogen van de arbeidsparticipatie van ouderen als een investering in het economisch potentieel van Nederland, onder meer via financiële stimulansen voor werkgevers en scholingsprogramma’s.
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
“Speciale scholingsprogramma’s voor oudere werknemers om hun vaardigheden up-to-date te houden en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.”
De ChristenUnie wil investeren in een duurzame, innovatieve economie die rekening houdt met mens, maatschappij en milieu. Ze kiezen voor gerichte investeringen in innovatie, infrastructuur, beroepsonderwijs en woningbouw, en benadrukken dat investeringen zich moeten terugverdienen en niet ten koste mogen gaan van toekomstige generaties. Hun visie is gericht op brede welvaart, solide overheidsfinanciën en het stimuleren van ondernemerschap binnen ecologische grenzen.
Investeren in innovatie en productiviteit
De ChristenUnie ziet innovatie als essentieel voor toekomstige welvaart en wil investeren in onderzoek, technologie en samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen. Ze stellen een nationale investeringsbank voor en willen publieke en private uitgaven aan innovatie verhogen naar 3% van het nationaal inkomen.
“Om onze toekomstige welvaart zeker te stellen is het van belang om nu te investeren in innovatie en productiviteit. Dat vraagt om een beter samenspel van wetenschap, kennisinstituten, opleidingen en bedrijven. Er komt een nationale investeringsbank, als voortzetting van InvestNL. Op macroniveau bedragen op termijn de publieke en private uitgaven aan innovatie en onderzoek 3% van het nationaal inkomen.”
“Investeringen in wetenschap en onderzoek zijn nodig als we ons als land willen blijven ontwikkelen, in lijn met de Lissabondoelstelling van 3%.”
Investeren in infrastructuur en woningbouw
De partij wil fors investeren in infrastructuur, openbaar vervoer en woningbouw, omdat deze sectoren de economie versterken en bijdragen aan brede welvaart. Ze benadrukken dat deze investeringen zich moeten terugverdienen en niet met extra schulden gefinancierd mogen worden.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit...”
“We investeren fors in openbaar vervoer, het onderhoud van infrastructuur en verkeersveiligheid.”
“Liever investeren we in zaken die zich op termijn terugverdienen of de economie weerbaarder en duurzamer maken (zoals infrastructuur, OV en stroomnetten).”
Investeren in beroepsonderwijs en ondernemerschap
De ChristenUnie wil investeren in het beroepsonderwijs en het stimuleren van ondernemerschap, met speciale aandacht voor techniekonderwijs en samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. Dit is nodig om de kenniseconomie te versterken en toekomstige tekorten op de arbeidsmarkt op te vangen.
“We investeren volop in het beroepsonderwijs en geven ruimte aan jonge ondernemers. Dat is nodig, nu veel kennis met pensioen gaat. Elke provincie verdient een techniekhavo en technasia.”
“Bedrijven worden via samenwerkingen actief betrokken bij het onderwijs, zowel in het voortgezet als vervolgonderwijs.”
Investeren met oog voor solide overheidsfinanciën
De partij benadrukt dat investeringen gericht en verantwoord moeten zijn, met behoud van houdbare overheidsfinanciën. Consumptieve uitgaven worden niet met extra schulden gefinancierd; investeringen moeten zichzelf terugverdienen.
“In tegenstelling tot het huidige kabinet gaan we geen consumptieve uitgaven financieren met meer schuld, maar stoppen we juist geld in investeringen die zich terugverdienen, zoals woningbouw, infrastructuur en energienetten.”
“Investeren is goed en moet, maar wel in de juiste zaken. En de rekening mag niet eenzijdig worden doorgeschoven naar toekomstige generaties.”
De Partij voor de Dieren wil investeren in een economie die welzijn, duurzaamheid en rechtvaardigheid centraal stelt, in plaats van winst en groei. Ze kiezen voor investeringen in sectoren met maatschappelijke waarde en lage ecologische druk, stimuleren regionale en circulaire economieën, en willen belastingvoordelen en subsidies verschuiven van vervuilende naar groene en toekomstbestendige ondernemingen. Hun visie is dat economische investeringen altijd binnen de draagkracht van de aarde en ten gunste van mens, dier en natuur moeten zijn.
Investeren in sectoren met maatschappelijke waarde en lage ecologische druk
De PvdD wil dat investeringen gericht worden op sectoren als zorg, onderwijs, duurzame bouw, hernieuwbare energie en reparatiesectoren, omdat deze bijdragen aan welzijn zonder de ecologische grenzen te overschrijden. Dit is een bewuste keuze om economische groei ondergeschikt te maken aan brede welvaart en duurzaamheid.
“We investeren in sectoren met grote maatschappelijke waarde en lage ecologische druk, zoals zorg, onderwijs, duurzame bouw, hernieuwbare energie en reparatiesectoren.”
Stimuleren van regionale, circulaire en lokale economieën
De partij pleit voor het bevorderen van regionale economische ketens, circulaire productie en lokale initiatieven, zodat de economie veerkrachtiger en minder afhankelijk wordt van mondiale systemen. Investeringen moeten bijdragen aan lokale werkgelegenheid, duurzaamheid en het sluiten van kringlopen.
Investeringen en subsidies verschuiven van vervuilers naar groene innovatie
De PvdD wil stoppen met het subsidiëren van de grootste vervuilers en de opbrengsten hiervan inzetten voor toekomstbestendige ondernemingen en groene innovatie. Ze willen belastingvoordelen en investeringsmogelijkheden richten op bedrijven die bijdragen aan duurzaamheid en brede welvaart.
“We stoppen met het subsidiëren van de grootste vervuilers. De vervuiler gaat betalen en de opbrengsten gebruiken we voor toekomstbestendige ondernemingen en groene innovatie.”
“We voeren een progressieve winstbelasting in waarbij de tarieven afhankelijk zijn van de CO2-uitstoot, in lijn met de Groene Belastinggids.”
Investeren in onderwijs en praktijkgericht vakmanschap
De partij vindt structurele investeringen in onderwijs essentieel, met speciale aandacht voor praktijkgericht beroepsonderwijs en circulaire ambachten, zodat mensen worden opgeleid voor een duurzame arbeidsmarkt.
“We investeren in praktijkgericht middelbaar beroepsonderwijs waardoor er ook in de toekomst voldoende vakmensen zijn.”
“Investeringen in het onderwijs worden structureel, in plaats van tijdelijke en steeds wisselende subsidies.”
Investeren in lokale, duurzame energievoorziening
PvdD wil investeren in lokale, betaalbare en hernieuwbare energie, met publieke zeggenschap en mede-eigenaarschap voor burgers. Investeringen moeten gericht zijn op energieopslag en eerlijke productie van duurzame energiebronnen.
“We investeren in energieprojecten dichtbij huis, opgewekt op eigen dak, of in beheer van de wijk of de buurt. Ook investeren we in eerlijke productie van zonnepanelen, windmolens en batterijen.”
De SP pleit voor grootschalige publieke investeringen om de Nederlandse economie structureel te versterken, met nadruk op infrastructuur, onderwijs, innovatie en het midden- en kleinbedrijf. Ze willen de regie van de overheid herstellen, strategische sectoren beschermen, en investeren in mensen, vakmanschap en regionale ontwikkeling. De partij verwerpt marktwerking en privatisering, en kiest voor collectieve voorzieningen en een actieve rol van de overheid in het sturen van economische groei.
Forse publieke investeringen in infrastructuur, onderwijs en innovatie
De SP wil dat de overheid grootschalig investeert in cruciale infrastructuur, woningbouw, energievoorziening, onderwijs en innovatie om de economie te versterken en minder afhankelijk te maken van de markt. Dit moet gebeuren via de rijksbegroting, een Nationale Investeringsbank en een Investeringsfonds voor Vooruitgang.
“Nederland heeft een regering nodig die fors en duurzaam gaat investeren in cruciale infrastructuur, volkshuisvesting, onderwijs en innovatie. En zo de economie en de positie van werknemers structureel versterkt. Dit doen we onder andere via de rijksbegroting, een Nationale Investeringsbank en een Investeringsfonds voor Vooruitgang.”
“We voeren een groot infrastructureel investeringsplan door. Dit investeringsplan versnelt procedures en de bouw van woningen, de energievoorziening, het spoor en de drinkwatervoorziening, waarmee structureel de toekomstige economie van het moderne Nederland wordt versterkt.”
Investeren in mensen, vakmanschap en regionale ontwikkeling
De SP ziet investeren in mensen, scholing en vakopleidingen als essentieel voor economische groei en innovatie. Ze willen vakopleidingen versterken, omscholing stimuleren en investeren in alle regio’s om ongelijkheid te verkleinen en de welvaartsstaat te behouden.
“Door te investeren in mensen, middelen en innovatie zorgen we voor de groei en ontwikkeling van de Nederlandse economie. We scheppen gezamenlijk de voorwaarden voor een bloeiende en innovatieve economie en zorgen ervoor dat alle gebieden in Nederland gestimuleerd en ondersteund worden.”
“Investeer in goede opleidingen, scholing en vakmanschap. We willen meer waardering voor vakmanschap en voor de voortdurende kennisontwikkeling van werknemers die nodig is om bij de tijd te blijven.”
Specifieke investeringen in het midden- en kleinbedrijf (mkb)
De SP wil het mkb ondersteunen met een Nationale Investeringsbank, eenvoudiger regels en hulp bij financiering en regelgeving. Dit moet innovatie en regionale werkgelegenheid stimuleren.
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.”
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden. Dit doen we zonder afbreuk te doen aan de doelstellingen hiervan.”
Overheidspublieke regie en afwijzing van privatisering
De SP stelt dat een stabiel, publiek gestuurd economisch beleid noodzakelijk is voor investeringszekerheid en economische weerbaarheid. Privatisering wordt afgewezen omdat het de leveringszekerheid en stabiliteit ondermijnt.
“Een sterke economie is gebaat bij een overheid die een stabiel beleid voert voor de lange termijn, zodat burgers en bedrijven die investeringen doen de zekerheid hebben dat ze deze op termijn kunnen terugverdienen. We accepteren daarom geen privatiseringen.”
“Waar nodig pakken we zeggenschap weer terug. Zo zorgen we voor een stabiele economie waar je op kunt rekenen. Nu en in de toekomst.”