Het CDA wil inspraakprocedures bij woningbouw en energieprojecten beperken om vertragingen te voorkomen en besluitvorming te versnellen. Ze stellen voor om het aantal bezwaar- en beroepsmogelijkheden te verminderen, de drempels voor bezwaar te verhogen, en procedures te verkorten, zodat woningzoekenden en maatschappelijke belangen zwaarder gaan wegen dan individueel bezwaar. Het CDA kiest hiermee duidelijk voor het versnellen van bouw- en vergunningsprocessen, ook als dat ten koste gaat van de traditionele inspraakmogelijkheden.
Het CDA wil het aantal en de impact van bezwaar- en beroepsprocedures beperken, vooral als deze de woningbouw vertragen. Ze stellen voor om het belanghebbende-criterium te verscherpen, drempels te verhogen voor individueel bezwaar, en de gang naar de Raad van State te beperken tot mensen die eerder een zienswijze indienden. Dit alles om stapeling van procedures en vertragingen te voorkomen.
“In de wet willen we een scherper belanghebbende-criterium, zodat niet direct belanghebbenden geen bezwaar en beroep kunnen aantekenen. We beperken het aantal procedures door vooraf nadeelcompensatie of planschade toe te passen.”
“We verhogen de drempels voor bezwaar en beroep die uitsluitend zijn gebaseerd op beperkt individueel nadeel, zoals verlies van uitzicht.”
“Er kan geen gang naar de Raad van State worden gemaakt als je geen zienswijze hebt ingediend bij de gemeente.”
“We verkorten bezwaarprocedures door de Omgevingswet aan te passen, om het stapelen van bezwaar op bezwaar tegen te gaan.”
“We maken het moeilijker om woningbouw met juridische procedures te vertragen. De gang naar de Raad van State beperken we.”
Het CDA wil dat vergunningen voor energie- en infrastructuurprojecten sneller en eenvoudiger worden verleend, onder andere door beroepsprocedures te versnellen en meer vergunningsvrije ruimte te creëren. Dit moet bijdragen aan het oplossen van netcongestie en het versnellen van de energietransitie.
“Het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen. Onder andere door een versnelde beroepsprocedures en meer vergunningsvrije ruimte.”
“Met een Wet vitale infrastructuur zorgen we ervoor dat (energie)infrastructuurprojecten van nationaal belang versneld gerealiseerd kunnen worden door andere regelingen tijdelijk en selectief buiten werking te stellen.”
Het CDA wil dat woningzoekenden expliciet als belanghebbenden worden erkend in procedures, zodat hun belang zwaarder weegt in bezwaar- en beroepsprocedures rondom woningbouw. Dit betekent dat niet alleen omwonenden, maar ook woningzoekenden inspraak krijgen, wat de balans in procedures verschuift.
“We leggen wettelijk het belang van woningzoekenden vast, zodat zij belanghebbenden worden in woningbouwprocedures en dit expliciet wordt meegewogen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) is uitgesproken tegen het inperken van inspraakprocedures en pleit juist voor het versterken en uitbreiden van burgerparticipatie. Zij willen meer en vroegtijdige inspraak voor burgers, correctieve referenda, en gelijke toegang tot besluitvorming voor burgerorganisaties. De kern van hun visie is dat democratische legitimiteit en draagvlak groeien door meer, niet minder, inspraak en participatie.
De PvdD wil dat burgers en belanghebbenden juist meer en eerder betrokken worden bij besluitvorming, in plaats van dat inspraakprocedures worden ingeperkt. Zij zien inspraak als essentieel voor draagvlak, democratische legitimiteit en het beschermen van belangen van mensen, dieren en natuur.
“Vroegtijdige openbare inspraak voor burgers en anderen wordt gestimuleerd en gefaciliteerd.”
“Omwonenden krijgen een echte plek aan tafel. Omwonenden zijn de eerste slachtoffers van industriële vervuiling, maar hun stem wordt vaak niet gehoord. Daarom krijgen zij een volwaardige rol in besluitvorming over hun leefomgeving.”
De partij pleit voor het uitbreiden van inspraak via burgerberaden, referenda en andere participatievormen, zodat burgers structureel invloed krijgen op belangrijke besluiten. Dit staat haaks op het beperken van inspraakprocedures.
“Er worden meer burgerberaden ingevoerd, waarin door loting geselecteerde dwarsdoorsneden van de Nederlandse bevolking serieus gaan meepraten en meebeslissen over belangrijke nationale kwesties, als aanvulling op en verrijking van de huidige parlementaire democratie.”
“Het raadgevend referendum wordt heringevoerd en krijgt een plaats bij belangrijke besluiten.”
“We voeren een correctief bindend referendum in bij verstrekkende besluiten die bijvoorbeeld onze democratie kunnen aantasten, zoals handelsverdragen.”
De PvdD verzet zich expliciet tegen het bemoeilijken van de gang naar de rechter of het beperken van inspraak voor maatschappelijke organisaties, en wil juist hun positie versterken.
De VVD wil inspraakprocedures beperken om vertraging bij bouwprojecten en andere maatschappelijke ontwikkelingen tegen te gaan. Ze stellen voor om bezwaar- en beroepsprocedures te versnellen, de toegang tot bezwaar te beperken tot direct belanghebbenden, en financiële drempels te verhogen om onnodige vertragingstactieken te ontmoedigen. Het doel is om sneller te kunnen bouwen en minder last te hebben van vertraging door inspraakprocedures.
De VVD vindt dat bezwaar- en beroepsprocedures rondom bouwprojecten te vaak leiden tot onnodige vertraging. Ze willen deze procedures versnellen, de toegang beperken tot direct belanghebbenden, en financiële drempels verhogen om misbruik tegen te gaan. Dit moet ervoor zorgen dat woningbouw en verduurzaming sneller kunnen plaatsvinden.
“We verhogen de griffierechten fors voor bezwaarprocedures tegen woningbouw, om onnodige vertragingstactieken en beroepsprocedures te ontmoedigen. Voor mensen met een laag inkomen blijven de huidige tarieven gelden. We beschermen het recht op bezwaar, maar hiermee gaan we vertraging tegen.”
“Te vaak procederen mensen nu tegen bouwplannen alleen met als doel om deze plannen te vertragen. Daarom kijken we kritisch naar wie wel en niet belanghebbende is en kan procederen, komen we met voorstellen om rechterlijke procedures binnen het omgevingsrecht te voorkomen, zodat procedures niet gestapeld worden en schrappen we de overvloed aan bouwregels waar nu tegen geprocedeerd kan worden.”
“Ook worden gemeenten verplicht sneller op bezwaren over vergunningen te reageren, namelijk binnen twaalf weken. Bezwaren over woningbouw moeten daarbij extra snel worden behandeld, zodat er sneller huizen gebouwd kunnen worden.”
De VVD wil het aantal situaties waarin inspraak via vergunningprocedures mogelijk is, fors verminderen. Door minder vergunningen en minder onderzoeksplichten te eisen, wordt de formele inspraakroute voor burgers en belanghebbenden beperkt.
“We zorgen ervoor dat je voor veel minder bouwprojecten nog een vergunning nodig hebt. We stoppen met minutieuze natuuronderzoeken naar heel specifieke planten en dieren, maar gaan werken met standaardonderzoeken.”
“Voor de meeste kleine verbouwingen is straks geen vergunning meer nodig. Zo krijgen mensen meer ruimte en vrijheid om hun huis aan te passen aan hun leven, zonder onnodige regels.”
De VVD wil de doorlooptijd van wetgeving en beleid verkorten door minder adviesrondes en kortere beslistermijnen, wat de formele inspraakmogelijkheden van burgers en organisaties indirect beperkt.
De SGP wil inspraakprocedures beperken als deze leiden tot onnodige vertraging van belangrijke projecten, zoals woningbouw, en bij asielprocedures die worden gerekt door kansloze of herhaalde aanvragen. De partij stelt concrete maatregelen voor om bezwaarprocedures te verminderen en juridische vertragingen tegen te gaan, met als doel snellere besluitvorming en uitvoering. De SGP vindt dat inspraak niet mag ontaarden in traineren of misbruik van procedures.
De SGP wil het aantal bezwaarprocedures bij woningbouw verminderen om de woningnood sneller aan te pakken. Inspraak blijft mogelijk, maar wordt strikter georganiseerd zodat projecten niet onnodig worden vertraagd door juridische procedures.
De SGP wil het rekken van asielprocedures door kansloze of herhaalde aanvragen tegengaan, zodat procedures niet langer onnodig worden vertraagd en misbruik wordt voorkomen.
“Het indienen van herhaalde, vaak kansloze asielaanvragen om het proces te rekken moet aan banden worden gelegd, bijvoorbeeld door verlaging van de rechtsbijstandvergoeding of een maximumaantal aanvragen per persoon.”
“Hoger beroep wordt afgeschaft voor migranten uit veilige landen en voor asielzoekers die conform de Dublinverordening naar andere EU-lidstaten moeten worden uitgezet.”
De SGP wil misbruik van collectieve inspraak en belangenprocedures tegengaan door strengere eisen te stellen aan organisaties die namens het algemeen belang procederen.
“De SGP zet in op een meer transparante Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA) waarbij ideële organisaties die een beroep doen op het algemeen belang beargumenteerd moeten kunnen aantonen voor welk belang zij menen op te komen. De rechter toetst dit indringend.”
BBB wil inspraakprocedures beperken door het recht op bezwaar en beroep tegen overheidsbesluiten te beperken tot direct belanghebbenden, om zo politieke rechtszaken en vertraging van democratische besluiten tegen te gaan. Tegelijkertijd benadrukt BBB het belang van burgerparticipatie op lokaal niveau, maar stelt zij paal en perk aan collectieve inspraakmogelijkheden die besluitvorming kunnen vertragen of blokkeren. De partij kiest voor een striktere afbakening van wie mag procederen en wil zo de slagkracht van de overheid vergroten.
BBB wil het recht op inspraak en bezwaar bij overheidsbesluiten beperken tot direct belanghebbenden, om te voorkomen dat maatschappelijke organisaties of derden via de rechter democratische besluiten kunnen ondermijnen. Dit moet eindeloos procederen en het frustreren van beleid tegengaan, en de rol van de volksvertegenwoordiging als primaire beslisser versterken.
“BBB wil artikel 3:305a BW wijzigen zodat alleen direct belanghebbenden in recht kunnen opkomen tegen overheidsbesluiten.”
“De afweging van belangen bij politieke besluitvorming hoort primair bij de volksvertegenwoordiging. Het ondermijnen van democratische besluiten via de rechter tast het draagvlak en vertrouwen in de democratie aan.”
Hoewel BBB burgerparticipatie en inspraak op lokaal niveau belangrijk vindt, wil de partij aanvullende vormen van participatie stimuleren in plaats van brede, collectieve inspraakprocedures die besluitvorming kunnen vertragen. De nadruk ligt op directe betrokkenheid van inwoners bij hun eigen leefomgeving, niet op het openstellen van bezwaar- en beroepsprocedures voor brede groepen.
“Mensen moeten ook na de verkiezingen invloed kunnen uitoefenen, zoals door inspraak, advies of het delen van hun ervaring. Mensen moeten een zwaarwegende stem hebben over ontwikkelingen in hun eigen omgeving.”
“Inwoners dienen meer zeggenschap te krijgen over hun eigen leefomgeving. Mensen weten zelf het beste wat daar speelt en waar behoefte aan is. Geef mensen invloed op wat er in hun eigen omgeving gebeurt en betrek ze daarom vanaf het begin bij plannen.”
D66 wil inspraakprocedures bij woningbouw en ruimtelijke projecten aanzienlijk inkorten en beperken, omdat volgens de partij het recht op bezwaar nu te vaak zwaarder weegt dan het recht op wonen. Ze pleiten voor snellere, kortere bezwaarprocedures, het verplaatsen van het debat naar de gemeenteraad, en het beperken van de mogelijkheid tot het stilleggen van bouwprojecten tot uitzonderlijke gevallen.
D66 vindt dat de huidige bezwaar- en beroepsprocedures woningbouw te veel vertragen en wil deze procedures korter en sneller maken. Het doel is om het recht op bezwaar beter in balans te brengen met het recht op wonen, zodat woningbouwprojecten minder vaak vastlopen.
“Op dit moment lopen veel woningbouwprojecten vast door allerlei lange procedures voor bezwaar en beroep. Het recht om bezwaar te maken is nu vaak sterker dan het recht op een woning. D66 wil dit in balans brengen. Daarom maken we bezwaarprocedures sneller en korter”
D66 wil dat inspraak vooral aan het begin van het proces plaatsvindt, onder regie van de gemeenteraad. Het indienen van bezwaren moet daar gebeuren, en alleen in uitzonderlijke gevallen kan de Raad van State de bouw nog stilleggen. Hiermee wordt de formele inspraak in latere fases sterk ingeperkt.
“D66 wil inspraak bij de start beter organiseren. De gemeenteraad krijgt de mogelijkheid om minimale eisen voor participatie op te leggen. Zo worden de meningen en belangen van alle betrokkenen vanaf het begin goed afgewogen.”
“Het debat over wat waar gebouwd mag worden, hoort thuis in de gemeenteraad. Bezwaarmakers moeten daar hun zorgen uiten.”
“Alleen in uitzonderlijke gevallen gaat de Raad van State nog over tot het stilleggen van de bouw.”
FVD wil inspraakprocedures inperken door de rechterlijke toetsing van beleid en wetgeving aan internationale verdragen en het ‘algemeen belang’ te beëindigen. Ze stellen dat democratisch gekozen organen leidend moeten zijn, niet rechters of belangenorganisaties, en willen daarom de mogelijkheden voor juridische inspraak en bezwaar sterk beperken. De partij pleit voor het schrappen van grondwetsartikelen die internationale rechtspraak direct toepasbaar maken en het onmogelijk maken dat organisaties via de rechter beleid afdwingen.
FVD vindt dat rechters en belangenorganisaties te veel invloed hebben op beleid via inspraakprocedures en rechtszaken, wat volgens hen de democratische besluitvorming ondermijnt. Ze willen daarom de directe werking van internationaal recht schrappen en het onmogelijk maken dat organisaties namens het ‘algemeen belang’ naar de rechter stappen om beleid af te dwingen.
“We beëindigen de directe werking van internationaal recht in het Nederlandse stelsel, zodat verdragen niet langer automatisch boven onze nationale wetten staan en rechters onze nationale wetten daar ook niet langer aan kunnen ‘toetsen’.”
“We maken het onmogelijk dat organisaties namens het ‘algemeen belang’ rechtszaken voeren tegen de staat (zoals in de Urgenda-zaak), zodat beleid niet via de rechter kan worden afgedwongen.”
“We beëindigen de toetsing aan internationale verdragen en schrappen de mogelijkheid om op basis van het ‘algemeen belang’ naar de rechter te stappen en bepaald gewenst beleid af te dwingen (vgl. Urgenda).”
FVD wil de adviserende afdeling van de Raad van State afschaffen, omdat deze volgens hen inspraak en invloed biedt aan een niet-gekozen orgaan dat democratische besluitvorming belemmert.
“We schaffen de adviserende afdeling van de Raad van State af, zodat deze niet langer karteladviezen kan uitbrengen die democratische besluitvorming ondermijnen.”
Volt erkent de noodzaak om inspraak- en beroepsprocedures rondom woningbouwprojecten tijdelijk te beperken om sneller woningen te kunnen realiseren tijdens de wooncrisis. Hun belangrijkste voorstel is het beperken van hoger beroep en het centraliseren van vergunningszaken bij de Raad van State als enige rechter, met als doel om bouwprojecten te versnellen. Tegelijkertijd benadrukt Volt het belang van het waarborgen van rechtsbescherming en het verbeteren van de capaciteit bij gemeenten.
Volt stelt voor om, zolang de wooncrisis aanhoudt, inspraak- en beroepsmogelijkheden bij woningbouwprojecten te beperken om procedures te versnellen. Dit betekent dat hoger beroep wordt ingeperkt en alle vergunningszaken direct bij de Raad van State terechtkomen, zodat projecten sneller definitief worden. De maatregel wordt gepresenteerd als tijdelijk en noodzakelijk vanwege de urgentie van de wooncrisis.
“Zolang we in een wooncrisis zitten, kan het daarbij nodig zijn om hoger beroep te beperken en alle vergunningszaken in woonprojecten voor te leggen aan de Raad van State als enige rechter.”
“We blijven zoeken naar manieren om bouwtrajecten te versnellen, bijvoorbeeld door te experimenteren met gestandaardiseerde concepten voor socialewoningbouw.”
Hoewel Volt pleit voor het beperken van inspraakprocedures bij woonprojecten, willen ze tegelijkertijd de capaciteit en kwaliteit van de rechtsgang en gemeentelijke behandeling waarborgen. Dit moet voorkomen dat de beperking van inspraak leidt tot rechtsonzekerheid of willekeur.
De ChristenUnie wil inspraakprocedures en bezwaarprocedures inkorten en beperken tot direct belanghebbenden, om zo sneller belangrijke infrastructuur en woningbouw mogelijk te maken. Ze pleiten voor het versnellen en versimpelen van vergunningprocedures, waarbij onnodige vertraging door mensen zonder direct belang wordt voorkomen. De partij ziet dit als noodzakelijk om Nederland "van het slot" te halen en grote maatschappelijke opgaven aan te pakken.
De ChristenUnie wil bezwaarprocedures korter maken en voorkomen dat mensen of groepen zonder direct belang eindeloos kunnen vertragen. Dit moet de aanleg van infrastructuur en woningbouw versnellen en het vastlopen van plannen door "vetocratie" tegengaan.
“Bezwaarprocedures worden korter: mensen of groepen zonder direct belang kunnen geen eindeloze vertraging meer veroorzaken. De Raad van State gaat werken met een snelle toets vooraf (zoals in Duitsland), om onnodige rechtszaken eruit te filteren.”
De partij wil vergunningprocedures versimpelen en versnellen, zodat projecten niet onnodig lang vastzitten in procedures. Dit moet gebeuren zonder afbreuk te doen aan gezondheid en veiligheid, maar met aanpassing van landelijke en Europese natuurbeschermingsregels waar nodig.
“We versimpelen en versnellen daarom vergunningprocedures, zodat de meeste tijd van een bouwproject niet meer in procedures zit.”
De ChristenUnie wil jaarlijks vereenvoudigingen doorvoeren in het regelwoud, waaronder procedures, om de administratieve druk te verlagen en daadkracht te vergroten. Dit is gericht op het verminderen van knellende wetgeving en het sneller realiseren van maatschappelijke doelen.
“Om geen tijd te verliezen introduceren we een jaarlijkse vereenvoudigingsdag en verplichten we de regering om elk jaar een pakket met kleinere vereenvoudigingen van het regelwoud, de fiscaliteit en de sociale zekerheid uit te werken en door te voeren.”
NSC wil inspraakprocedures bij urgente woningbouwprojecten en gemeentelijke bouwplannen beperken om sneller te kunnen bouwen en de wooncrisis aan te pakken. Ze stellen voor bezwaar- en beroepsmogelijkheden in te perken en procedures te verkorten, vooral waar snelheid noodzakelijk is. Tegelijkertijd benadrukken ze het belang van rechtsbescherming en het versterken van de positie van burgers in andere domeinen.
NSC wil de mogelijkheden voor bezwaar en beroep bij gemeentelijke bouwplannen en urgente woningbouwprojecten beperken om vertragingen te voorkomen. Dit wordt gemotiveerd door de noodzaak om sneller te bouwen vanwege de wooncrisis en het belang van voortgang bij versnellingslocaties.
“Locaties die vanwege de wooncrisis zeer snel moeten worden bebouwd volgen een verkorte (bezwaar)procedure. Provincies krijgen een belangrijke stem in het aanwijzen van deze versnellingslocaties.”
“De gemeentelijke goedkeuring van bouwplannen wordt aan strikte termijnen gebonden en de mogelijkheden voor bezwaar en beroep worden ingeperkt.”
Om besluitvorming niet te laten verzanden in langdurige procedures, wil NSC strikte termijnen hanteren voor het oplossen van geschillen tussen overheden en het goedkeuren van bouwplannen. Dit beperkt indirect de inspraakmogelijkheden door tijdsdruk op bezwaarprocedures te zetten.
“We zorgen ervoor dat geschillen tussen gemeenten en provincies binnen de wettelijk gestelde termijn worden opgelost. Lukt dat niet, dan neemt de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening de regie en hakt de knoop door.”
BIJ1 is uitgesproken tegen het inperken van inspraakprocedures en pleit juist voor het versterken van democratische participatie, met name voor gemarginaliseerde groepen. Zij willen dat burgers, waaronder mensen met een handicap, structureel worden betrokken bij het maken, uitvoeren en evalueren van beleid. In het programma zijn geen voorstellen gevonden die pleiten voor het beperken van inspraak; het accent ligt juist op het uitbreiden en waarborgen ervan.
BIJ1 vindt dat inspraak van burgers, vooral van mensen met een handicap en hun vertegenwoordigers, wettelijk moet worden vastgelegd en versterkt. Dit moet voorkomen dat hun belangen worden genegeerd en dat beleid zonder hun input wordt gemaakt. Dit standpunt adresseert direct het risico van het inperken van inspraakprocedures door juist het tegenovergestelde te eisen: meer en structurele participatie.
“Gemeenten worden daarnaast verplicht om mensen met een handicap en hun vertegenwoordigers te betrekken bij het maken, uitvoeren en evalueren van wetten en regels.”
BIJ1 verzet zich tegen het beperken van burgerinspraak via demonstraties en wil dat autoriteiten geen extra drempels opwerpen voor protesten. Dit is een expliciete afwijzing van het inperken van inspraakprocedures in de publieke ruimte.
“Autoriteiten mogen in lijn met onze mensenrechten geen beperkingen meer stellen aan demonstraties op grond van onder meer verkeersbelang. Ook mogen autoriteiten geen protesten meer verbieden, beperken of beëindigen vanwege het ontbreken van (tijdige) kennisgeving of aanmelding van het protest.”
BVNL wil inspraakprocedures beperken waar deze volgens hen de voortgang van woningbouw en andere urgente projecten belemmeren. Ze pleiten ervoor om de stem van woningzoekenden zwaarder te laten wegen en om procedures te versnellen, waarbij bezwaar- en beroepsmogelijkheden worden ingeperkt.
BVNL vindt dat de huidige inspraakprocedures rondom woningbouw te veel gericht zijn op de belangen van omwonenden, waardoor de bouw van nieuwe woningen wordt vertraagd. Ze willen dat de stem van woningzoekenden even zwaar gaat wegen als die van omwonenden, om zo de bouw te versnellen en de woningnood aan te pakken.
“Bij inspraakprocedures over nieuwe woningen, moet de stem van woningzoekenden even zwaar wegen als de stem van omwonenden.”
Op het gebied van asiel en immigratie wil BVNL procedures versnellen door mogelijkheden om in beroep te gaan te schrappen. Dit moet volgens hen leiden tot snellere afhandeling en minder vertraging door juridische procedures.
“Regelgeving gaat op de schop, waarbij procedures worden versneld, mogelijkheden om in beroep te gaan worden geschrapt en dwangsommen worden afgeschaft.”
DENK wil de inspraakprocedures rond woningbouwprojecten beperken om sneller meer woningen te kunnen bouwen. Ze stellen voor om bezwaarmogelijkheden tegen woningbouw te verminderen en procedures te versnellen, waarbij ze expliciet aangeven te kijken naar het inperken van inspraak om de woningbouw te versnellen.
DENK vindt dat de huidige inspraakprocedures en bezwaarmogelijkheden woningbouw onnodig vertragen. Om het woningtekort sneller op te lossen, willen ze deze procedures inkorten en de mogelijkheden tot bezwaar beperken, zodat projecten sneller gerealiseerd kunnen worden.
“We gaan drastisch procedures versnellen. Dat betekent dat overbodige en belemmerende regelgeving verdwijnt. Ook wordt er gekeken naar de mogelijkheden om bezwaarmogelijkheden tegen woningbouwprojecten te verminderen, de termijnen te versnellen en door middel van het vergroten van de capaciteit procedures sneller te doorlopen.”
“Ook wordt er gekeken naar de mogelijkheden om bezwaarmogelijkheden tegen woningbouwprojecten te verminderen, de termijnen te versnellen en door middel van het vergroten van de capaciteit procedures sneller te doorlopen.”
JA21 wil de inspraakprocedures in Nederland fors inperken, vooral door het beperken van de mogelijkheden voor belangenorganisaties om in het algemeen belang te procederen en door het aanpassen van wetgeving zodat alleen concrete, representatieve belangen nog toegang tot de rechter hebben. Hiermee wil JA21 voorkomen dat projecten en beleid worden vertraagd door brede of abstracte inspraak, en de lokale democratie en besluitvorming versterken.
JA21 vindt dat de huidige inspraakprocedures te ruim zijn, waardoor belangenorganisaties in het algemeen belang kunnen procederen en zo beleid en projecten kunnen vertragen. Door de wet aan te passen wil JA21 deze procedures beperken tot alleen concrete, particuliere groepsbelangen van representatieve organisaties, zodat de inspraak meer direct en minder abstract wordt.
“Artikel 3:305a van het Burgerlijk Wetboek en artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht aanpassen: niet meer procederen in het ‘algemeen belang’.”
“Belangenorganisaties kunnen alleen in rechte opkomen voor concrete, particuliere groepsbelangen van hun specifieke achterban, en dan alleen als ze representatief zijn conform de door de Tweede Kamer aangenomen motie-Stoffer/Van der Plas/Eerdmans.”
De PVV wil inspraakprocedures bij woningbouwprojecten tijdelijk inperken om de bouw van woningen te versnellen. Zij vinden dat bezwaar- en beroepsmogelijkheden te vaak worden misbruikt om projecten te vertragen, en stellen daarom voor deze rechten te beperken zodra het omgevingsplan vastligt. Dit moet voorkomen dat woningbouw door eindeloze procedures wordt gefrustreerd.
De PVV stelt dat de huidige inspraakprocedures te veel worden gebruikt om woningbouw te vertragen, vaak door individuen of natuurorganisaties. Om het woningtekort aan te pakken, willen zij de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen bouwvergunningen tijdelijk beperken wanneer het omgevingsplan al onherroepelijk is vastgesteld. Dit moet zorgen voor snellere realisatie van woningbouwprojecten.
“Daarom beperken we tijdelijk de mogelijkheden voor bezwaar en beroep tegen bouwvergunningen waar het omgevingsplan al onherroepelijk vastligt. Zo voorkomen we dat ieder deelproject of iedere fase van een woningbouwproject gefrustreerd wordt.”
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt”
GroenLinks-PvdA wil inspraakprocedures niet inperken, maar juist versnellen en het belang van woningzoekenden zwaarder laten wegen bij bouwprojecten. Ze pleiten voor het verkorten van juridische procedures, meer capaciteit bij gemeenten en de Raad van State, en het versterken van de positie van woningzoekenden in inspraak. Tegelijkertijd blijft het recht op bezwaar en inspraak voor burgers behouden, met extra aandacht voor snellere afhandeling.
GroenLinks-PvdA vindt dat de woningnood vraagt om snellere besluitvorming en minder vertraging door bezwaarprocedures. Ze willen procedures verkorten, meer capaciteit inzetten en het belang van woningzoekenden zwaarder laten wegen, zonder het recht op inspraak volledig te beperken.
“In tijden van enorme woningnood, moeten we het belang van woningzoekenden zwaar wegen. Daarom willen we juridische procedures verkorten, zodat we sneller kunnen bouwen. Gemeenten en de Raad van State krijgen meer capaciteit om bezwaar- en beroepsprocedures versneld te behandelen. Het belang van woningzoekenden gaat juridisch zwaarder wegen en ze krijgen ook inspraak in procedures.”
De SP is uitgesproken tegen het inperken van inspraakprocedures en pleit juist voor meer en vroegere participatie van burgers in besluitvorming. Ze willen nieuwe vormen van zeggenschap en directe democratische participatie invoeren, zodat mensen daadwerkelijk invloed hebben voordat besluiten worden genomen. De partij ziet inspraak als essentieel voor het versterken van de democratie en het vertrouwen in de politiek.
De SP vindt dat participatie en zeggenschap van burgers niet beperkt, maar juist uitgebreid moeten worden. Ze willen dat inspraak plaatsvindt vóórdat politieke besluiten worden genomen, met nieuwe vormen van directe democratische participatie. Dit moet ervoor zorgen dat mensen gehoord worden en echte invloed hebben op beleid, in plaats van dat inspraakprocedures worden ingeperkt of uitgesteld tot na besluitvorming.
“Participatie en zeggenschap moeten plaatsvinden vóórdat het besluit genomen is door de politiek. Met nieuwe vormen van zeggenschap en directe democratische participatie gaan we ervoor zorgen dat mensen gehoord worden en invloed hebben op de keuzes die we maken in Nederland, in je provincie, in je gemeente of je buurt.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma