Verkiezingsprogramma's 2025 overIk wil een kleine overheid, weg uit de EU, weg met de euro, weg met inflatie en ik hou niet van dat woke gedoe. op wie moet ik stemmen?
BVNL is uitgesproken voor een kleine overheid, wil Nederland uit de EU of minimaal een bindend referendum daarover, is fel tegen woke- en diversiteitsbeleid, en pleit voor het behoud van de gulden/einde euro en het stoppen van inflatie door klassiek-liberale, economisch rechtse maatregelen. De partij wil minder regels, minder ambtenaren, lagere belastingen, en een terugkeer naar nationale soevereiniteit en traditionele Nederlandse waarden. BVNL profileert zich als cultureel conservatief en economisch liberaal, met een duidelijke afkeer van woke-isme en supranationale inmenging.
Kleine overheid, minder ambtenaren en bureaucratie
BVNL ziet een te grote overheid als een probleem en wil deze fors verkleinen door minder ambtenaren, minder regels en het schrappen van subsidies en niet-kerntaken. Dit moet leiden tot meer vrijheid voor burgers en ondernemers en minder staatsbemoeienis.
“BVNL wil een kleinere overheid, minder ambtenaren en minder bureaucratie. De overheid wordt veel te groot, er zijn te veel ambtenaren, er is teveel controledrang en de bureaucratie neemt onevenredig toe. BVNL stelt zich ten doel om binnen twee regeerperiodes de rijksoverheidsuitgaven met ten minste 35% te verminderen, primair door het schrappen van subsidies, adviesorganen, overheidsreclame, klimaatbeleid, internationale hulp en niet-kerntaken.”
“De overheid moet en kan een stuk kleiner worden. Ambtenaren dienen de democratie. Zij die dit weigeren zullen worden ontslagen.”
“Het kabinet wordt zo klein mogelijk en het ministerie voor klimaat vervalt.”
Bindend referendum over EU-lidmaatschap en terug naar EEG
BVNL wil de overdracht van soevereiniteit aan de EU stoppen en pleit voor een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een EEG-achtig model is acceptabel, maar politieke unie en Brusselse regels moeten worden teruggedraaid.
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
“BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt. Wij moeten veel meer zelf kunnen bepalen, in plaats van dat Brussel de dienst uitmaakt en Nederland een soort Europese provincie is.”
“We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO. De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was.”
Stoppen met de euro, behoud van cash, geen digitale euro
BVNL is tegen de euro en digitale euro, wil het behoud van contant geld en verzet zich tegen verdere financiële integratie en controle vanuit de EU. Dit wordt gepresenteerd als bescherming tegen inflatie en verlies van financiële autonomie.
“Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
“De garantie dat cash geld beschikbaar blijft. Contant geld moet gepind kunnen worden en er moet overal mee betaald kunnen worden. Er komt geen Central Bank Digital Currency (CBDC).”
Economisch rechts beleid tegen inflatie en belastingdruk
BVNL kiest voor een economisch rechts beleid, gebaseerd op de Oostenrijkse School, met minder geldcreatie, lagere belastingen, afschaffing van subsidies en het toeslagenstelsel, en een vlaktaks. Dit moet inflatie tegengaan en werken weer lonend maken.
“Economisch rechts – geïnspireerd door de Oostenrijkse School. Geen geldcreatie zonder waarde, geen subsidies voor falend beleid en als compensatie voor inactiviteit en geen belasting op ambitie. BVNL kiest voor echte economie, niet voor nepbanen en het rondpompen van geld.”
“De belastingen moeten fors worden verlaagd en er moet substantieel gesneden worden in het overheidsapparaat. Minder ambtenaren, minder regels en lagere belastingen.”
“Het toeslagenstelsel afschaffen waardoor de Belastingdienst weer gewoon een organisatie wordt die belastingen int en geen uitkeringsorganisatie meer is.”
“Invoeren van een vlaktaks met een vast percentage van circa 25% op arbeid en winst en een belastingvrije voet van € 20.000,-. De vlaktaks wordt geleidelijk ingevoerd en er wordt eerst fors gesneden in de overheidsuitgaven.”
Einde aan woke- en diversiteitsbeleid
BVNL is uitgesproken tegen woke-isme, diversiteitsbeleid en genderbeleid binnen overheid en onderwijs. De partij wil dat kwaliteit en traditionele waarden weer centraal staan en dat woke-ideologie uit het publieke domein verdwijnt.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
“Woke-isme en ideologische indoctrinatie moet verdwijnen uit het hoger onderwijs, waar waarheidsvinding, kritisch nadenken, discussie en vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel moeten staan.”
“Genderneutrale toiletten worden in alle overheidsgebouwen en door de overheid gefinancierde instellingen verboden.”
“Biologische mannen worden niet toegelaten in vrouwensporten, vrouwenkleedkamers, vrouwengevangenissen en ander voor vrouwen bedoelde ruimten.”
De SGP wil een kleinere, bescheidener overheid, is kritisch op de macht van de EU en de euro, en verzet zich tegen woke-ideologie en progressieve sociale agenda’s. De partij pleit voor het beperken van Europese bevoegdheden, het schrappen van overbodige regels, behoud van nationale soevereiniteit, en het terugdringen van inflatie door streng financieel beleid. Tegelijkertijd wijst de SGP een volledige Nexit af, tenzij de EU zich nog verder ontwikkelt richting een politieke unie.
Kleinere overheid en minder regels
De SGP vindt dat de overheid zich moet beperken tot kerntaken, minder moet reguleren en efficiënter moet werken. Dit moet leiden tot minder regeldruk, lagere overheidsuitgaven en meer ruimte voor burgers en bedrijven.
“Er komt een uitgebreide regelschrap-operatie waarbij zeker een kwart van de regels verdwijnt.”
“Om de overheidsuitgaven te kunnen beteugelen, is een kleinere en daadkrachtige overheid nodig. Een overheid die haar grenzen kent.”
“De overheid moet zich richten op haar kerntaken en efficiënt werken.”
Kritisch op EU-integratie, maar geen directe Nexit
De SGP wil dat de EU teruggaat naar haar kerntaken en dat Nederland meer soevereiniteit behoudt, maar pleit niet direct voor een vertrek uit de EU of de euro, tenzij de EU zich verder ontwikkelt tot een politieke unie.
“De EU houdt zich zuiver aan de geldende verdragsbepalingen. De term ‘steeds hechter wordende Unie’ wordt geschrapt.”
“De EU kan een belangrijke bijdrage leveren aan vrede en welvaart. Dat maakt een Nexit politiek en economisch gezien onwenselijk, tenzij verregaande ontwikkelingen in de Europese Unie een heroverweging hiervan noodzakelijk maken.”
“Er komen geen Europese leningen of gezamenlijke schuldeninstrumenten.”
Tegen de digitale euro en behoud van nationale muntsoevereiniteit
De SGP is tegen de invoering van een digitale euro en wil dat belastingen en financieel beleid nationaal blijven, met strikte naleving van begrotingsregels om inflatie te beteugelen.
“De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
“Er komen daarnaast in Europees verband geen extra opkoopprogramma’s, geen extra leningen en geen gemeenschappelijke schulden (eurobonds). Belastingen blijven een nationale aangelegenheid.”
“De Europese Centrale Bank gaat zich weer richten op haar kerntaken: het bewaken van de prijsstabiliteit.”
Streng financieel beleid tegen inflatie
De SGP wil begrotingsdiscipline, geen extra schulden en een focus op prijsstabiliteit om inflatie te bestrijden.
“Het zou namelijk heel onrechtvaardig zijn om toekomstige generaties met een torenhoge schuld op te zadelen. Dat gaan we dus ook niet doen. De begrotingsregels, zoals de schuldnorm van 60% van het BBP en de tekortnorm van maximaal 3% van het BBP, moeten nageleefd worden zodat het financieel beleid degelijk en houdbaar is.”
Tegen woke-ideologie en progressieve sociale agenda
De SGP verzet zich expliciet tegen woke-ideologie, genderbeleid en progressieve invloeden op het publieke leven, en wil klassiek-christelijke waarden beschermen.
“Met een beroep op gelijkheid, diversiteit en inclusie probeert men een woke-ideologie op te leggen en degenen die anders denken monddood te maken.”
“De overheid is steeds actiever met het uitrollen van regenboogpaden, het deelnemen aan protesten en meevaren bij de Gaypride.”
“Abortus mag géén Europees mensenrecht worden. Abortusbeleid behoort niet tot de bevoegdheden van de EU. Als het aan de SGP ligt, blijft dat zo.”
BBB wil een kleinere, dienstbare overheid met minder bureaucratie en meer focus op kerntaken, maar pleit niet voor een volledige uittreding uit de EU of afschaffing van de euro. De partij is kritisch op Europese integratie, woke- en diversiteitsbeleid, en wil nationale soevereiniteit en nuchter beleid vooropstellen. BBB kiest voor financiële degelijkheid, minder EU-bemoeienis, en afbouw van overheidsuitgaven, maar blijft binnen het Europese samenwerkingsverband.
Structurele bezuiniging op overheid en kerntaken
BBB wil een kleinere, efficiëntere overheid door structurele bezuinigingen op ministeries en overheidsorganisaties, met uitzondering van enkele kerntaken. Dit moet leiden tot minder bureaucratie en een overheid die dichter bij de burger staat.
“Een dienstbare overheid begint bij eenvoud, slagkracht en focus op kerntaken. BBB stelt een structurele bezuiniging (apparaatskorting) voor op ministeries met uitzondering van Defensie, Infrastructuur en Waterstaat en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Ook willen wij een structurele apparaatskorting op andere overheidsorganisaties, met uitzondering van uitvoerende diensten zoals, politie,”
“BBB kiest voor een sobere en doelmatige overheid. In 2028 stellen we een nullijn in voor rijksambtenaren, inclusief ambtsdragers. Dat betekent dat er dat jaar geen loonstijgingen worden doorgevoerd.”
Geen verdere overdracht van soevereiniteit aan EU
BBB wil geen federaal Europa en geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden aan Brussel. De partij pleit voor strenge toetsing van Europese regelgeving en behoud van nationale zeggenschap, maar streeft niet naar een Nexit.
“Geen federaal Europa. Geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden en soevereiniteit aan Brussel.”
“Europa beperkt zich tot economie, interne markt, defensie, buitenlandbeleid en migratie.”
“Nederland moet weer soeverein kunnen kiezen wat werkt. Nationale belangen moeten voorop staan, niet Brusselse dogma’s.”
Kritisch op euro en EU-financiën, maar geen exit
BBB is kritisch op de euro en Europese financiële solidariteit, maar pleit niet voor het verlaten van de euro. De partij wil strikte naleving van euro-voorwaarden, geen gezamenlijke schulden, en minder Nederlandse bijdragen aan de EU.
“Euro alleen voor wie zich bewijst. EU-lidmaatschap geeft nooit automatisch recht op het voeren van de euro als munteenheid. Daarvoor moet niet alleen aan de betreffende voorwaarden voor deelname aan de euro worden voldaan, maar deze moeten ook door alle leden strikt worden nageleefd.”
“BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie.”
“Hand op de knip. Afbouw van bijdragen aan de EU moet worden voortgezet.”
Afwijzing van miljoenen verslindend diversiteitsbeleid en woke
BBB is uitgesproken tegen duur diversiteitsbeleid en het 'etiketteren' van mensen, en pleit voor nuchterheid en focus op individuele kwaliteiten in plaats van groepsdenken.
“Daar hoort geen miljoenen verslindend diversiteitsbeleid bij dat mensen etiketten opplakt en in hokjes plaatst.”
Minder bureaucratie en eenvoudiger belastingstelsel
BBB wil het belasting- en toeslagenstelsel vereenvoudigen en de bureaucratie verminderen, zodat burgers meer grip krijgen op hun inkomen en minder afhankelijk zijn van toeslagen.
“Wij streven naar een stelsel zonder inkomensafhankelijke toeslagen. In plaats daarvan willen we werken met vaste, begrijpelijke bedragen en een hoge belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat mensen zelf grip hebben op hun inkomen.”
Kritisch op ideologisch klimaatbeleid en EU-regelgeving
BBB verzet zich tegen doorgeschoten, onuitvoerbare EU-regels en ideologisch klimaatbeleid, en wil realistisch, haalbaar beleid dat rekening houdt met economie en leefbaarheid.
“BBB wil een rem op de verstikkende en onuitvoerbare EU richtlijnen ten aanzien van verduurzaming (zoals bijhouden van CO2 administratie en plastic tax) en andere regelgeving.”
“BBB wil paal en perk stellen aan deze vormen van klimaatgekte.”
Forum voor Democratie (FVD) pleit voor een veel kleinere overheid, directe uittreding uit de EU en de euro, het terugdringen van inflatie door monetaire soevereiniteit, en het afschaffen van ‘woke’ beleid en diversiteitsmaatregelen. Hun programma bevat concrete voorstellen zoals NEXIT, het herinvoeren van een nationale munt, structurele krimp van de overheid en het stoppen van diversiteitsbeleid bij de overheid en universiteiten. FVD positioneert zich als de partij voor kiezers die maximale nationale autonomie, economische vrijheid en een afkeer van progressieve identiteitspolitiek wensen.
Uittreden uit de EU en euro, nationale munt terug
FVD wil Nederland uit de EU en de euro halen om volledige soevereiniteit over wetgeving, grenzen en monetair beleid te herwinnen. Dit wordt gezien als noodzakelijk om inflatie te bestrijden en nationale democratie te herstellen.
“Wij willen: » Uittreden uit de eurozone We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
“Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA”
“Nederland weer soeverein. Forum voor Democratie wil dat Nederland zelf zijn eigen regels kan maken, zijn eigen grenzen kan beschermen en zijn eigen allianties kan sluiten. De Europese Unie maakt dat alles onmogelijk. Daarom streven we naar een intelligente uittreding uit de Europese Unie”
Structurele krimp van de overheid
FVD streeft naar een kleinere, efficiëntere overheid door jaarlijkse verplichte krimp van de uitgaven en het schrappen van regels, subsidies en bureaucratie. Dit moet leiden tot meer individuele vrijheid en minder staatsbemoeienis.
“De Rijksoverheidsuitgaven moeten verplicht ieder jaar 3% krimpen, zodat de overheid niet groter maar kleiner wordt.”
“We willen stoppen met de excessieve uitdijing van het overheidsapparaat, de wirwar van regeltjes, heffingen en toeslagen, loskomen van de Europese regelzucht en een samenleving creëren waarin zelfredzaamheid, vrijheid en dynamiek weer centraal staan.”
“Een veel kleinere overheid bemoeit zich veel minder met de alledaagse keuzes van mensen.”
Stoppen met ‘woke’ en diversiteitsbeleid
FVD verzet zich expliciet tegen ‘woke’ beleid, diversiteitsquota en cancel culture, zowel bij de overheid als in het onderwijs. Zij willen dat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden en universiteiten vrij blijven van ideologische druk.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
“We verbieden cancel culture, diversity officers en safe spaces, zodat universiteiten weer plekken zijn voor vrij debat en scherpe ideeën.”
“Zonder woke-gekkigheid, zonder zelfhaat. Zo zien wij als Forum voor Democratie dus een heel ander Nederland voor ons.”
Geen digitale euro, geen Europese digitale identiteit
FVD verzet zich tegen de invoering van een digitale euro (CBDC) en Europese digitale identiteit, omdat deze volgens hen leiden tot meer centrale controle en minder individuele vrijheid.
Inflatie bestrijden via monetaire soevereiniteit
Door uit de euro te stappen en een eigen munt te voeren, wil FVD de controle over inflatie terughalen en voorkomen dat Nederland afhankelijk is van het beleid van de Europese Centrale Bank.
“We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
GroenLinks-PvdA staat voor een sterke, actieve overheid, verdere Europese integratie, behoud van de euro en een uitgesproken progressieve koers op sociale thema’s. De partij verwerpt een kleine overheid, is fel pro-EU, wil investeren in publieke voorzieningen en benadrukt gelijke rechten en inclusiviteit. Hun programma is daarmee het tegenovergestelde van de wensen “kleine overheid, weg uit de EU, weg met de euro, weg met inflatie en niet van woke gedoe”.
Voor een sterke overheid en meer publieke investeringen
GroenLinks-PvdA pleit expliciet voor een grotere, actievere overheid die investeert in publieke voorzieningen, infrastructuur en sociale zekerheid. Ze keren zich tegen marktwerking en willen juist meer overheidssturing.
“We kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid.”
“Bij alles wat GroenLinks-PvdA in dit programma voorstelt is dat ons kompas. De komende jaren willen we bouwen aan een Nieuwe Verzorgingsstaat, gericht op de kwaliteit van ons bestaan.”
“We staan voor een dienstbare overheid, die er allereerst is voor mensen – niet andersom.”
Expliciet vóór EU-lidmaatschap en verdere integratie
De partij is uitgesproken pro-EU, wil de Unie versterken, uitbreiden en verder democratiseren. Ze zijn tegen het verlaten van de EU of de euro.
“De EU is in een onveilige wereld belangrijker dan ooit voor onze veiligheid, welvaart en welzijn.”
“De toekomst van Oekraïne en Moldavië ligt in de EU. De landen op de Westelijke Balkan moeten een realistisch uitzicht hebben op lidmaatschap.”
“Voor een toekomstbestendige Unie is hervorming nodig, bij voorkeur binnen huidige verdragen. Dat betekent minder veto’s op Europees belasting- en buitenlandbeleid en versterking van het Europees Parlement als medewetgever en controleur van de Commissie.”
Behoud van de euro en geen plannen voor afschaffing
Er is geen enkele aanwijzing dat GroenLinks-PvdA de euro wil afschaffen; ze zien Europese samenwerking en de euro als essentieel voor stabiliteit en welvaart.
“Europa heeft kans om koploper te worden in een schone wereldeconomie. Dat kan met een krachtigere interne markt gecombineerd met slim industriebeleid, dat ons autonomer, productiever en duurzamer maakt.”
Actief overheidsbeleid tegen inflatie, niet via bezuinigingen
De partij erkent de problemen van prijsstijgingen, maar wil deze aanpakken met actieve overheidsmaatregelen, niet door de overheid te verkleinen.
Progressief en inclusief op sociale thema’s (“woke”)
GroenLinks-PvdA profileert zich als uitgesproken progressief en inclusief, met nadruk op gelijke rechten, anti-discriminatie en bescherming van minderheden.
“We strijden samen voor gelijke rechten, ongeacht wie je bent, wat je gelooft of van wie je houdt.”
“We staan voor een land waarin je de vrijheid hebt om jezelf te zijn en gelijk behandeld wordt, ongeacht wie je bent, wat je gelooft of van wie je houdt.”
“We strijden daarom tegen alle vormen van discriminatie, seksisme en geweld tegen vrouwen, waaronder femicide.”
JA21 pleit voor een kleinere overheid, minder bemoeienis vanuit de EU, behoud van nationale soevereiniteit en een terughoudende rol van de overheid in het dagelijks leven. De partij wil de invloed van de EU fors beperken, is kritisch op de euro, wil de regeldruk en belastingen verlagen, en verzet zich tegen ‘woke’ en politieke correctheid. Hun programma bevat concrete voorstellen voor het afslanken van de overheid, het terugdraaien van Europese macht, en het versterken van Nederlandse normen en waarden.
Kleine overheid en minder regeldruk
JA21 wil een kleinere, efficiëntere overheid die zich beperkt tot kerntaken en minder regels oplegt aan burgers en ondernemers. Dit moet leiden tot meer vrijheid, lagere lasten en minder bureaucratie.
“Lagere lasten en een kleine overheid. We willen de hoge collectieve lastendruk verlagen en het aantal ambtenaren structureel terugbrengen.”
“Een Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie die de inspraak van Nederlanders bewaakt en de overheid afslankt.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
Minder EU, geen federaal Europa, bevoegdheden terug
JA21 wil de macht van de EU fors inperken, geen verdere overdracht van bevoegdheden, en waar mogelijk bevoegdheden terughalen naar Nederland. De partij is tegen een federaal Europa en wil de EU beperken tot economische samenwerking.
“Geen enkele stap richting een federaal Europa, en dus ook geen verdragswijzigingen die tot verdere overdracht van bevoegdheden leiden. Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
“JA21 wil: Een Europese Unie die functioneert als economisch samenwerkingsverband.”
“Meer referenda, minder EU, meer economische vrijheid en meer invloed op ons grensbeleid.”
Kritisch op de euro en gezamenlijke schulden
JA21 is kritisch op de euro en gezamenlijke Europese schulden. De partij wil dat landen die zich niet aan de regels houden de eurozone kunnen verlaten en dat Nederland niet opdraait voor schulden van andere landen.
Tegen ‘woke’ en politieke correctheid, verdediging van Nederlandse normen
JA21 verzet zich tegen ‘woke’ en politieke correctheid en wil de klassieke vrijheidsrechten en Nederlandse normen en waarden actief verdedigen.
“Een betrokken overheid die de Nederlandse normen en waarden uitdraagt en de klassieke vrijheidsrechten als de vrijheid van meningsuiting met hand en tand verdedigt.”
“Geen taboes en politieke correctheid, je niet laten leiden door de waan van de dag en kiezen voor échte oplossingen.”
Strijd tegen inflatie en lastenverlichting
JA21 wil de inflatie bestrijden door begrotingsdiscipline, lagere lasten en een kleinere overheid, zodat werkenden en ondernemers meer overhouden.
“Gezond financieel beleid vraagt om discipline en duidelijke keuzes. JA21 wil terug naar de basis: een overheid die alleen doet wat nodig is. Door lagere lasten, structurele dekking van uitgaven en verstandig omgaan met mee- en tegenvallers kunnen we werkenden en ondernemers weer de ruimte geven die zij verdienen.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
NSC wil géén kleine overheid, maar juist een betrokken en betrouwbare overheid die burgers centraal stelt. Ze zijn tegen een Nexit, willen in de EU blijven en de euro behouden, maar pleiten wel voor minder overdracht van bevoegdheden aan Brussel en meer nationale soevereiniteit. Op inflatie en 'woke' onderwerpen zijn ze gematigd: ze willen marktmacht aanpakken en de koopkracht beschermen, maar profileren zich niet als anti-woke partij.
Behoud EU-lidmaatschap en euro, wel meer nationale soevereiniteit
NSC wil niet uit de EU of de euro stappen, maar pleit voor een stevigere Nederlandse positie binnen de EU en het beschermen van nationale bevoegdheden. Ze zijn tegen verdere integratie en overdracht van macht aan Brussel, maar zien Europese samenwerking als essentieel.
“We dragen actief bij in Europa, maar waken voor uitholling van de nationale soevereiniteit.”
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
“We hechten aan een stevige Europese samenwerking met behoud van onze huidige nationale onafhankelijkheid.”
“We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
Geen kleine overheid, maar meer betrokken overheid
NSC wil geen kleinere overheid, maar juist een overheid die zichtbaarder, betrouwbaarder en dienstbaarder is aan burgers. Ze keren zich tegen zowel technocratie als populisme, en willen investeren in publieke diensten en bestaanszekerheid.
“De overheid hoort er te zijn voor iedereen: dienstbaar, betrouwbaar en gericht op het algemeen belang.”
“We bouwen aan een overheid die mensen en waarden centraal stelt en niet de abstracte modellen.”
“Het ontbreekt aan slagkracht en betrouwbaarheid bij de overheid. We vechten daarom voor verandering, een betere en betrouwbare overheid.”
Geen anti-woke koers, wel nadruk op gedeelde waarden
NSC profileert zich niet als uitgesproken anti-woke. Ze benadrukken Nederlandse identiteit, cultuur en gedeelde waarden, maar nemen geen harde positie in tegen 'woke' beleid.
“Tegelijk komt Nieuw Sociaal Contract op voor de Nederlandse identiteit en cultuur, geschiedenis en traditie. Nederland moet een land zijn van gedeelde waarden en gemeenschapszin.”
“We mogen van hen verwachten dat ze zich eerlijk gedragen, dat ze een fatsoenlijke houding hebben in de openbare ruimte en opstaan tegen racisme, vernielingen en discriminatie.”
Aanpak inflatie en koopkracht: marktmacht en transparantie
NSC wil inflatie en hoge prijzen aanpakken door marktmacht van grote bedrijven te doorbreken en transparantie te vergroten, maar biedt geen radicale of monetaire oplossingen.
De VVD wil een kleinere, effectievere overheid met minder regels en minder bureaucratie, maar blijft expliciet vóór het EU-lidmaatschap, de euro en een sterke Europese samenwerking. De partij wil inflatie tegengaan door overheidsuitgaven te beperken en lagere belastingen voor werkenden, maar biedt geen plannen om uit de EU of de euro te stappen. Op het gebied van "woke" onderwerpen profileert de VVD zich als verdediger van klassieke vrijheden en tegen "kwalijke ideologieën", maar niet als anti-woke partij.
Kleinere, effectievere overheid met minder regels
De VVD pleit voor een kleinere overheid die zich richt op kerntaken, minder regeldruk en bureaucratie, en meer ruimte voor burgers en ondernemers. Dit wordt gepresenteerd als antwoord op verstikkende regelgeving en een te grote rol van de overheid in het dagelijks leven.
“Een kleinere, maar effectieve overheid die levert op haar kerntaken, die mensen vrij laat en vooral minder regels heeft.”
“Met een deltaplan ‘ontregelen’ willen we de overheid doelmatiger en effectiever maken, beleid en uitvoering dichter bij elkaar brengen, minder regeldruk en af van doorgeslagen bureaucratie.”
“We moeten het heft in handen nemen en onze overheid en onze wet- en regelgeving dringend moderniseren. Onze overheid moet kleiner, effectiever en moderner.”
“Met de Wet op regeldruk- en complexiteitsvermindering verplichten we alle departementen om per kabinetsperiode aantoonbaar wet- en regelgeving te schrappen of te versimpelen.”
Behoud EU-lidmaatschap en euro, geen uittreding
De VVD is uitgesproken vóór het EU-lidmaatschap, een sterke Europese samenwerking en het behoud van de euro. Er zijn geen voorstellen om uit de EU of de euro te stappen; integendeel, de partij wil de EU hervormen en versterken.
“De VVD kiest voor een ongekend sterke krijgsmacht, een sterk Europa en sterke NAVO.”
“De VVD is voor een hervorming van het Meerjarig Financieel Kader (MFK). Slimmere besteding in plaats van méér geld is het uitgangspunt.”
“Geen Europees leger, maar een sterke Europese pijler binnen de NAVO: De VVD kiest voor een militair zelfstandiger Europa.”
Inflatie tegengaan door minder overheidsuitgaven
De VVD wil inflatie beperken door de overheidsuitgaven te verminderen en waar mogelijk belastingverlagingen door te voeren voor werkenden. Dit wordt gepresenteerd als bescherming van de koopkracht van de middenklasse.
“De VVD wil dat de overheid in tijden van hoge inflatie maatregelen neemt om zelf minder geld uit te geven en zo inflatie af te remmen. Het geld dat zo beschikbaar komt, wordt waar mogelijk via lagere belastingen teruggegeven aan werkenden.”
“Wij kiezen voor minder uitgeven in plaats van hogere belastingen. Zo leggen we de rekening niet bij hardwerkende Nederlanders of ondernemers neer, maar bij de overheid zelf.”
Klassieke vrijheden verdedigen, geen uitgesproken anti-woke koers
De VVD positioneert zich als verdediger van klassieke vrijheden en tegen ideologieën die deze bedreigen, maar profileert zich niet als uitgesproken anti-woke partij. De nadruk ligt op individuele vrijheid en het niet buigen voor "kwalijke ideologieën", zonder expliciet "woke" te benoemen.
“Wij kiezen voor een samenleving waarin onze vrijheden bovengeschikt zijn aan het zogenaamde recht om je niet beledigd te voelen.”
“Want we buigen niet voor kwalijke ideologieën en religieuze dogma’s die de emancipatie van LHBTIQ+’ers en vrouwen honderd jaar terug in de tijd duwen.”
Volt staat voor een grotere, actievere overheid, een sterkere en federale Europese Unie, behoud en uitbreiding van de euro, en een uitgesproken progressieve, inclusieve samenleving. Hun programma is expliciet pro-EU, pro-euro, en zet zich af tegen nationalisme en conservatisme; Volt pleit juist voor meer Europese samenwerking, meer overheidsinvloed en een uitgesproken 'woke' (inclusief en diversiteitsgericht) beleid. Wie een kleine overheid wil, uit de EU en euro wil stappen, inflatie wil bestrijden door minder overheidsingrijpen, en niets moet hebben van progressieve ('woke') thema’s, vindt bij Volt géén aansluiting.
Pleidooi voor een federale, grotere EU en meer overheid
Volt wil juist méér Europese samenwerking, een federale EU, uitbreiding van de eurozone, en een grotere rol voor de overheid. Dit staat haaks op de wens voor een kleine overheid, uittreding uit de EU of afschaffing van de euro.
“We werken aan een federale en democratische Europese Unie (EU).”
“De EU bouwt daarom aan een sterkere euro, ook digitaal. Met één munt, één begroting, één minister van Financiën en één economie maken we onze eigen regels en beschermen we onze belangen en waarden.”
“We streven naar verdere uitbreiding van de eurozone.”
“Het Nederlandse lidmaatschap van de EU moet worden vastgelegd in onze Grondwet.”
“De kwaliteit en samenhang van beleid staat of valt met een deskundige en goed georganiseerde overheid. Daar ontbreekt het nu aan. Volt wil daarom een onafhankelijke commissaris voor de...”
Expliciet progressief en inclusief ('woke') beleid
Volt profileert zich als uitgesproken progressief, met veel aandacht voor inclusiviteit, mensenrechten, en het tegengaan van discriminatie. Dit is het tegenovergestelde van een anti-'woke' houding.
“Vrijheid, gelijkheid en solidariteit vormen de kern van onze democratie. Maar die waarden staan wereldwijd onder druk. Ook in Nederland en de Europese Unie (EU). In Hongarije onderdrukt Orbán de rechten van lhbtqia+’ers. Italië zet vluchtelingen zonder oog voor menselijkheid het land uit. En in Nederland zetten rechtsextremisme en polarisatie onze democratie onder druk. Waar andere partijen kiezen voor verdeeldheid, kiezen wij voor verbinding.”
“Mensenrechten staan voorop in alles wat we doen. Zodat iedereen zich thuis voelt in Nederland, ook in de toekomst.”
“Kneiterprogressieve ideeën voorbij de waan van de dag. Onorthodoxe ideeën voor de vergroeners van morgen. Eerlijke ideeën om de welvaart voor iedereen te laten werken en mensen met elkaar te verbinden.”
Voor méér Europese integratie, niet minder
Volt wil het vetorecht afschaffen, een Europese grondwet invoeren, en het Europees Parlement meer macht geven. Dit is het tegenovergestelde van 'weg uit de EU'.
“We schaffen het vetorecht af, zodat nationale leiders hun eigenbelang niet meer boven het belang van ons allemaal kunnen stellen. De EU wordt een echte federale democratie.”
“Volt strijdt in Nederland voor een sterk, democratisch, federaal Europa. We roepen het kabinet op om met andere lidstaten een Europese grondwet te schrijven om de fundamenten te leggen van een nieuw Europa.”
“Het Europees Parlement krijgt het recht van initiatief: het kan zelf wetsvoorstellen indienen. Zo brengen we Europese wetgeving in handen van democratisch gekozen volksvertegenwoordigers.”
BIJ1 staat voor een grote, actieve overheid, meer overheidscontrole op economie en samenleving, en een radicaal progressieve, 'woke' agenda gericht op gelijkheid en inclusiviteit. Ze willen de EU grondig hervormen, maar niet verlaten, en zijn voorstander van sterke sociale bescherming, publieke sectoren en strenge regulering van bedrijven. Hun programma is het tegenovergestelde van een kleine overheid, anti-EU, anti-euro of anti-'woke' koers.
Grote overheid en meer overheidscontrole
BIJ1 pleit voor een sterke, actieve overheid die ingrijpt in de economie, publieke sectoren uitbreidt en bedrijven zwaar reguleert. Dit is het tegenovergestelde van een kleine overheid en vrije markt.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd.”
“De belangrijke sectoren van de economie komen daarom volledig in publieke handen. Zoals banken, energiebedrijven, netbeheerders, het onderwijs, de zorg en het ov.”
“Woningcorporaties komen weer volledig onder controle van de overheid en maken we democratisch.”
EU grondig hervormen, niet verlaten
BIJ1 wil de EU radicaal veranderen, maar niet verlaten. Ze zijn tegen neoliberale en imperialistische aspecten, maar blijven inzetten op Europese samenwerking en democratisering.
“We willen de Europese Unie (EU) drastisch veranderen. Het liberale, imperialistische en racistische verlengstuk van de CEO’s en multinationals van deze wereld maken we tot een nieuwe unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet.”
“De EU wordt veel democratischer. Het Europees Parlement krijgt een belangrijkere rol bij het maken van wetten en regels.”
Radicaal progressieve ('woke') agenda
BIJ1 is uitgesproken voorstander van antiracisme, dekolonisatie, LHBTQIA+ rechten en inclusiviteit. Hun programma is expliciet 'woke' en intersectioneel.
“Het is tijd voor echte bevrijding en een nieuwe, intersectionele en dekoloniale politiek.”
“BIJ1 droomt van een wereld met radicaal gelijke rechten voor iedereen. Voor Zwarte mensen en mensen van kleur, vrouwen (zonder seksisme), moslims (zonder islamofobie), de LHBTQIA+ gemeenschap, mensen in armoede, en alle andere onderdrukte en achtergestelde groepen in onze samenleving.”
“Het Feministisch Buitenlandbeleid voeren we direct opnieuw in.”
Prijsplafonds en maximumwinsten tegen inflatie
In plaats van marktwerking, wil BIJ1 prijsplafonds en maximumwinsten invoeren om inflatie en 'graaiflatie' te bestrijden.
“Alles kan gewoon goedkoper door bedrijven aan te pakken die cashen op jouw eerste levensbehoeften... Daar maken we een einde aan met maximumprijzen en maximale winstmarges.”
“We stoppen graaiflatie (torenhoge winsten maken op levensmiddelen) door bedrijven te verplichten transparant te zijn over hun kostenstructuur en kiezen van prijzen. Onredelijke winsten van bedrijven gaan we zwaar belasten. Er komen wettelijke maximummarges op alle levensmiddelen voor bedrijven in de hele keten.”
D66 staat voor een sterke, actieve overheid, intensieve samenwerking binnen de Europese Unie, behoud van de euro en een uitgesproken progressieve, inclusieve samenleving. De partij verwerpt een kleine overheid, is fel pro-EU en pro-euro, en omarmt expliciet waarden die vaak als "woke" worden bestempeld, zoals antidiscriminatie en LHBTI+-rechten. D66 kiest voor méér Europese integratie, meer overheidsregie en een inclusieve, progressieve koers.
Sterke, actieve overheid in plaats van kleine overheid
D66 gelooft dat grote maatschappelijke uitdagingen alleen met een krachtige, deskundige overheid kunnen worden aangepakt. De partij wil niet bezuinigen op de overheid, maar deze juist versterken en uitbreiden waar nodig.
Meer Europese integratie, niet weg uit de EU
D66 is uitgesproken voorstander van Europese samenwerking en wil dat Nederland het voortouw neemt in de EU. De partij wil méér Europese besluitvorming, méér gezamenlijke investeringen en een grotere EU-begroting.
Behoud van de euro en gezamenlijke Europese investeringen
D66 wil de euro behouden en pleit voor gezamenlijke Europese leningen en investeringen, onder andere om economische stabiliteit en groene groei te bevorderen.
Progressieve, inclusieve samenleving (“woke” waarden)
D66 profileert zich als uitgesproken progressief en zet zich in voor inclusiviteit, antidiscriminatie en LHBTI+-rechten. De partij noemt het expliciet als kernwaarde dat niemand wordt buitengesloten en investeert in beleid dat vaak als “woke” wordt gezien.
“Waar je mag houden van wie je wil en mag zeggen wat je vindt. Waar je niet uit de rij wordt gehaald vanwege je huidskleur.”
“Haat en geweld tegen mensen vanwege hun geloof, afkomst, seksuele oriëntatie of genderidentiteit neemt toe. Dat moet stoppen.”
“D66 wil een verbod op conversiehandelingen. Niemand mag gedwongen worden om diens seksuele oriëntatie of genderidentiteit te veranderen.”
DENK is voorstander van een sterke, actieve overheid die ongelijkheid bestrijdt en publieke voorzieningen uitbreidt. De partij wil in de EU blijven, de euro behouden, en zet juist in op meer sociale bescherming, hogere belastingen voor de rijken, en een uitgesproken beleid rond diversiteit en antidiscriminatie. DENK profileert zich als uitgesproken "woke" en progressief op sociaal-cultureel vlak.
Voorstander van een sterke, actieve overheid
DENK pleit voor een grotere rol van de overheid in het verkleinen van ongelijkheid, investeren in publieke diensten en het versterken van sociale vangnetten. Dit staat haaks op het idee van een "kleine overheid".
“DENK wil een sterke verzorgingsstaat met dienstverlening van de hoogste kwaliteit voor alle Nederlanders. Wij zetten in op een overheid die de maatschappelijke ongelijkheid de komende periode fors verkleint.”
“Wij staan daarom voor meer geld voor het onderwijs, voor betaalbare woningen, voor het openbaar vervoer, voor de zorg en voor andere publieke voorzieningen.”
“De overheid moet er voor iedereen zijn. Mensen vertrouwen de overheid pas als zij zien dat zij eerlijk behandeld worden. DENK wil de komende periode krachtig inzetten op een overheid die menswaardig is en op een sterke rechtsstaat.”
Blijven in de EU en euro behouden
DENK is pragmatisch voorstander van Europese samenwerking, wil de EU hervormen maar niet verlaten, en spreekt zich niet uit voor het afschaffen van de euro.
Progressief en uitgesproken "woke" beleid
DENK zet sterk in op antidiscriminatie, diversiteit, en het bestrijden van extreemrechts. De partij profileert zich als uitgesproken progressief op sociaal-cultureel gebied.
“Wij moeten een helder signaal afgeven dat wij discriminatie in alle vormen afwijzen.”
“DENK is dé verzekeringspolis voor de bescherming van jouw rechten. De bestrijding van discriminatie en de strijd tegen extreemrechts is waarom wij zijn opgericht.”
“Meer aandacht in het curriculum voor koloniaal verleden, slavernijverleden, migratiegeschiedenis en burgerschap, zodat onderwijs recht doet aan de volle diversiteit van onze samenleving.”
Geen focus op inflatiebestrijding of monetaire hervorming
DENK noemt geen concrete plannen om inflatie structureel te bestrijden of de euro af te schaffen. De partij richt zich op koopkrachtverbetering via hogere uitkeringen, minimumloon en lagere lasten voor lage inkomens.
“Wij willen dat het toeslagenstelsel vervangen wordt door een stelsel dat eenvoudiger is. ... We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens.”
“Wij willen dat de prijzen van boodschappen omlaag gaan. Dit doen wij door het nemen van prijsmaatregelen en het verlagen van de BTW.”
De PVV profileert zich als dé partij voor kiezers die een kleinere overheid willen, uit de EU en de euro willen stappen, inflatie willen bestrijden en fel tegen woke-ideologie zijn. Hun programma bevat concrete voorstellen om bevoegdheden van Brussel terug te halen, de overheid te verkleinen, de euro af te schaffen, en woke- en genderbeleid te stoppen. De kern van hun visie is nationale soevereiniteit, minder overheidsbemoeienis en het beschermen van traditionele Nederlandse waarden.
Uit de EU en afschaffen euro
De PVV wil dat Nederland uit de Europese Unie stapt, de euro afschaft en nationale soevereiniteit herstelt. Ze zien de EU als een geldverslindende superstaat die Nederland zijn autonomie en financiële controle ontneemt.
Overheid verkleinen en bureaucratie verminderen
De partij wil fors snijden in het aantal ambtenaren, subsidies en overheidsuitgaven, en pleit voor minder betutteling en meer directe democratie. Dit moet leiden tot een kleinere, efficiëntere overheid die zich minder met het dagelijks leven bemoeit.
“Verder zetten we het mes in het uitdijende ambtenarenapparaat. Het aantal rijksambtenaren is van 100.000 fte (in 2012) doorgegroeid naar 150.000. Dat kan met zoveel minder.”
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om: ... Waar bemoeit de overheid zich mee!”
Stoppen met woke- en genderbeleid
De PVV is uitgesproken tegen woke-ideologie, genderbeleid en linkse indoctrinatie op scholen. Ze willen het biologische geslacht weer leidend maken in beleid en onderwijs, en subsidies voor woke-initiatieven schrappen.
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen “X” in het paspoort”
“Geen (transgender)mannen in vrouwensporten, -gevangenissen, -toiletten en -kleedkamers”
“Geen klimaat- of woke-indoctrinatie op school”
Lastenverlichting en aanpak inflatie
De PVV wil de lasten voor burgers verlagen en stelt dat de overheid te veel geld uitgeeft aan onnodige zaken, wat bijdraagt aan inflatie. Ze willen minder geld naar het buitenland en meer focus op koopkracht van Nederlanders.
50PLUS pleit niet voor een kleine overheid, noch voor vertrek uit de EU of het afschaffen van de euro. De partij wil wel verspilling en bureaucratie bij de overheid en in de EU aanpakken, het takenpakket van de EU beperken en de inflatie bestrijden via zuinig begrotingsbeleid. Over "woke" onderwerpen of cultuurstrijd doet 50PLUS geen concrete uitspraken; hun programma richt zich vooral op ouderenbelangen, koopkracht, en efficiëntere overheid.
Beperken van EU-taken en bureaucratie
50PLUS wil het takenpakket van de EU beperken, verspilling tegengaan en het Europese ambtenarenapparaat verkleinen, maar pleit niet voor vertrek uit de EU of afschaffing van de euro. De partij ziet de NAVO als hoeksteen van het veiligheidsbeleid en wil Europese samenwerking behouden, maar met minder regels en minder bureaucratie.
Efficiëntere en kleinere nationale overheid
50PLUS wil de nationale overheid efficiënter maken door te besparen op overheidsuitgaven, fraude en bureaucratie, maar bepleit geen fundamentele verkleining van de overheid. De focus ligt op het terugdringen van verspilling en het effectiever inzetten van middelen.
“Wij pleiten daarom voor een breed consolidatiepakket voor de Rijksbegroting, waarbij alle overheidsuitgaven van alle ministeries onder de loep worden genomen.”
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”
“Sinds 2018 zijn er maar liefst 44.000 Rijksambtenaren bijgekomen, terwijl de arbeidsmarkt deze krachten op andere plekken heel hard nodig heeft.”
Strenger begrotingsbeleid en inflatiebestrijding
50PLUS wil inflatie bestrijden door een zuiniger uitgavenbeleid en een behoedzaam begrotingsbeleid binnen de Europese afspraken. De partij erkent de rol van de ECB en pleit voor normalisering van het monetaire beleid, maar niet voor afschaffing van de euro.
“Een zuiniger uitgavenbeleid om de ECB te helpen de inflatie zo snel mogelijk onder controle te krijgen.”
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
Het CDA kiest niet voor een kleine overheid, noch voor vertrek uit de EU of het afschaffen van de euro. De partij wil een betrouwbare, dienstbare overheid met minder regeldruk, maar blijft expliciet voorstander van Europese samenwerking en de euro. Op het gebied van "woke" onderwerpen profileert het CDA zich als een partij die inzet op fatsoen, tradities en respectvolle omgang, maar zonder harde anti-woke retoriek.
Minder regeldruk en kleinere overheid
Het CDA wil de overheid effectiever en kleiner maken door overbodige regels te schrappen en regelgeving te vereenvoudigen, maar ziet de overheid als essentieel voor het algemeen belang en sociale vangnetten. Dit is geen pleidooi voor een minimale overheid, maar voor een efficiëntere overheid.
“Een effectievere overheid is zo ook een kleinere overheid.”
“Er komt een programma ‘vereenvoudiging van regelgeving’. Doelstelling is een lagere uitvoeringslast voor uitvoerders, burgers en ondernemingen.”
“We zetten de aanpak door om regeldruk voor het mkb te verminderen en breiden die uit naar de zorg, het onderwijs en de sociale zekerheid...”
Blijvende inzet op Europese Unie en euro
Het CDA is uitgesproken voorstander van EU-lidmaatschap en de euro, en ziet Europese samenwerking als essentieel voor vrede, veiligheid en welvaart. Er is geen enkele aanwijzing dat het CDA uit de EU of de euro wil stappen; integendeel, het programma pleit voor verdieping van de samenwerking.
“De Europese Unie is gevormd door de diepe wens naar vrede na verwoestende oorlogen. We werken samen om mensenrechten, democratie en rechtsstaat te beschermen. ... En waar onze gemeenschappelijke markt ons welvaart brengt.”
“We versterken de banden met landen, met name India, die als opkomende wereldmachten cruciale partners zijn voor Nederland en de Europese Unie.”
“Een toekomstgerichte Europese economie ... We willen zowel in EU-verband als nationaal ons mededingingsbeleid herzien, innovatie versnellen, investeringen en financieringen stimuleren...”
Geen expliciet anti-woke beleid, wel nadruk op tradities en fatsoen
Het CDA profileert zich niet als anti-woke, maar benadrukt waarden als fatsoen, saamhorigheid, tradities en respectvolle omgang. Er is geen harde afwijzing van "woke" beleid, maar wel een oproep tot respect en het koesteren van tradities.
Geen concrete voorstellen tegen inflatie of afschaffing euro
Het CDA benoemt inflatie niet als speerpunt en doet geen voorstellen om de euro af te schaffen of inflatie radicaal te bestrijden. De partij zet in op begrotingsdiscipline en voorspelbaar beleid, maar niet op monetaire soevereiniteit.
“Stabiliteit: we staan voor een betrouwbare overheid waarbij onze begroting rust, reinheid en regelmaat uitstraalt met voorspelbaar beleid, lastenbeeld en regelingen.”
De ChristenUnie wil géén kleine overheid, maar juist een actieve, normstellende en dienstbare overheid die beschermt en richting geeft. Ze zijn vóór Europese samenwerking en de euro, maar kritisch op te veel Brusselse bemoeienis. De partij wil inflatie tegengaan via solide overheidsfinanciën, maar is niet anti-EU, anti-euro of uitgesproken tegen "woke" beleid; ze benadrukken juist inclusiviteit en bescherming van minderheden.
Geen kleine overheid, maar actieve overheid
De ChristenUnie pleit voor een overheid die richting geeft, beschermt en investeert, niet voor een minimale of terugtrekkende overheid. Ze willen bureaucratie verminderen, maar niet de overheid als geheel verkleinen.
“Nederland verdient een overheid die ruimte laat, maar ook richting geeft, keuzes durft te maken en recht doet aan mens, natuur en economie.”
“We hebben te lang te veel van de overheid verwacht. Het belastingstelsel is zo complex gemaakt dat je bijna gepromoveerd fiscalist moet zijn om je belastingdruk uit te rekenen... De ChristenUnie zegt: eenvoud is ook rechtvaardigheid.”
Niet uit de EU, maar wel kritisch op Brusselse bemoeienis
De ChristenUnie wil in de EU blijven en Europese samenwerking versterken, maar is kritisch op uitbreiding van EU-bevoegdheden en pleit voor meer nationale soevereiniteit op bepaalde terreinen.
“Europese samenwerking begint met duidelijkheid over bevoegdheden. Het moet helder zijn waar lidstaten zelf verantwoordelijk voor zijn en waar de Europese Unie wel of niet over gaat. Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen. Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht.”
“De ChristenUnie is voorstander van Europese samenwerking die dienstbaar is aan lidstaten, niet andersom.”
Niet weg met de euro, maar tegen automatische eurotoetreding
De ChristenUnie wil de euro behouden, maar is tegen het automatisme dat nieuwe EU-landen ook direct de euro invoeren.
“De ChristenUnie wil het automatisme dat landen die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten.”
Inflatie tegengaan via solide overheidsfinanciën
De partij wil inflatie bestrijden door verantwoord begrotingsbeleid en geen extra schulden voor consumptieve uitgaven.
“Een overheid die veel consumptieve uitgaven doet in een oververhitte economie, jaagt de inflatie aan. De ChristenUnie kiest er daarom niet voor om met geleend geld onnodige financiële cadeautjes uit te delen.”
Niet anti-"woke", maar juist voor inclusiviteit en bescherming minderheden
De ChristenUnie benadrukt bescherming van minderheden, bestrijding van discriminatie en het belang van klassieke grondrechten. Ze nemen geen afstand van "woke" beleid, maar kiezen voor inclusiviteit en gelijkwaardigheid.
“We zijn als mensen in deze wereld in verscheidenheid aan elkaar gegeven. Daarom staat de ChristenUnie voor een overheid die initiatieven stimuleert die het samenleven in verscheidenheid bevorderen en scherpen we wet- en regelgeving om racisme en discriminatie tegen te gaan verder aan.”
“De vrijheid van godsdienst, vereniging, onderwijs en meningsuiting zijn belangrijke pijlers van de manier waarop we samenleven. Die mogen niet worden aangetast. Deze vrijheden gelden voor iedereen, juist ook voor minderheden.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) is voor een sterke, actieve overheid, blijft in de EU en de euro, en zet zich expliciet in voor sociale rechtvaardigheid, inclusiviteit en het bestrijden van discriminatie. Hun programma bevat geen voorstellen voor een kleinere overheid, uittreding uit de EU of de euro, of het afschaffen van 'woke' beleid; integendeel, ze benadrukken juist het belang van mensenrechten, inclusiviteit en internationale samenwerking. Kiezers die een kleine overheid willen, uit de EU en euro willen stappen, inflatie willen bestrijden door minder overheidsingrijpen, en zich storen aan 'woke' beleid, zullen zich niet herkennen in het PvdD-programma.
Voorstander van een sterke overheid en publieke sector
De PvdD pleit voor meer publieke regie, het terugdringen van marktwerking en een actieve rol van de overheid in het beschermen van mens, dier en natuur. Dit staat haaks op het idee van een kleine overheid.
“We draaien de doorgeslagen marktwerking terug in publieke diensten zoals zorg, onderwijs en openbaar vervoer. Publieke voorzieningen zijn er voor iedereen en horen niet afhankelijk te zijn van winstprikkels.”
“Ons energiesysteem komt in publieke handen. Omwonenden hebben zeggenschap over het soort energieproject in hun buurt.”
Blijft in de EU en de euro, wil Europese samenwerking
De PvdD ziet de EU als noodzakelijk voor het oplossen van grensoverschrijdende problemen en wil niet uit de EU of de euro stappen. Ze willen juist Europese samenwerking versterken op thema’s als klimaat, mensenrechten en democratie.
“Het oplossen van grensoverschrijdende problemen zoals de klimaat- en biodiversiteitscrisis vraagt om Europese inzet.”
“De Partij voor de Dieren beoordeelt Europese voorstellen op deze beleidsterreinen daarom kritisch, maar we zijn constructief wanneer plannen daadwerkelijk zorgen voor sociale of ecologische vooruitgang.”
Expliciet voor inclusiviteit, mensenrechten en 'woke' thema’s
De PvdD profileert zich als uitgesproken progressief op het gebied van inclusiviteit, LHBTIQA+-rechten en het bestrijden van discriminatie. Ze zijn dus juist voorstander van beleid dat vaak als 'woke' wordt bestempeld.
“Europa gaat meer steun geven aan de LHBTIQA+-beweging in landen waar LHBTIQA+-mensen onder druk staan, zoals in Centraal- en Oost-Europa.”
“We verzetten ons tegen discriminatie, moslimhaat en antisemitisme. Kortom: een samenleving waarin ieders grondrechten worden gerespecteerd ongeacht de politieke windrichting.”
“Daarnaast komt er meer aandacht voor het dekolonialiseren van cultuur, de rol van gestolen erfgoed en de betekenis en gevolgen hiervan voor onze huidige samenleving.”
De SP wil een dienstbare, kleinere overheid die mensen centraal stelt, maar is uitgesproken voor sociale voorzieningen en tegen neoliberale bezuinigingen. De partij wil niet uit de EU of de euro, maar pleit voor minder macht voor Brussel en meer nationale zeggenschap. Op het gebied van inflatie wil de SP prijsverhogingen blokkeren en de btw verlagen; op het gebied van 'woke' en emancipatie is de partij juist uitgesproken progressief.
Dienstbare, kleinere overheid (maar niet minimalistisch)
De SP wil een kleinere, minder bureaucratische overheid die dienstbaar is aan burgers, maar blijft voorstander van een sterke publieke sector en sociale voorzieningen. Dit is geen pleidooi voor een minimalistische overheid, maar voor minder management en meer menselijke maat.
“Een dienstbare overheid is een kleinere overheid. De overheid moet mensen dienen en geen protocollen. Overbodige managementlagen maken de overheid ingewikkelder en duurder, tegelijkertijd loopt de uitvoering vast.”
Niet uit de EU of euro, wel minder Brusselse macht
De SP wil niet dat Nederland uit de EU of de euro stapt, maar verzet zich tegen verdere overdracht van bevoegdheden aan Brussel en wil meer nationale democratische controle.
Prijsverhogingen blokkeren en btw verlagen tegen inflatie
Om inflatie te bestrijden, wil de SP prijsverhogingen op basisproducten blokkeren en de btw verlagen, zodat het leven betaalbaarder wordt voor gewone mensen.
“Maximumprijzen voor basisproducten. Te lang hebben bedrijven van de inflatie misbruik gemaakt om enorme prijsverhogingen door te voeren en gigantische winsten te maken. Daarom moeten we de prijzen van basisproduc...”
“We verlagen de inkomstenbelasting fors zodat je meer overhoudt van het geld dat jij verdient. Ook verlagen we de btw op basisproducten.”
Progressief op emancipatie en 'woke' thema's
De SP is uitgesproken voor de rechten van vrouwen, LHBTIQA+ personen en andere gemarginaliseerde groepen, en keert zich tegen conservatieve en radicaalrechtse campagnes tegen deze rechten.
“Radicaalrechtse en conservatieve groeperingen voeren een mondiale campagne tegen vrouwenrechten, seksuele rechten, de rechten van LHBTIQA+personen, de rechten van de werkende klasse en hun vertegenwoordigers. Nederland en Europa moeten zich vol inzetten voor de emancipatie van gemarginaliseerde groepen.”