De SGP vindt zowel defensie als zorg van fundamenteel belang voor Nederland. Ze pleiten voor forse investeringen in een sterke krijgsmacht, met concrete doelen zoals het halen van de NAVO-norm en het verbeteren van de positie van militairen, én voor toegankelijke, mensgerichte zorg met meer waardering voor zorgverleners en minder bureaucratie. Beide domeinen worden gezien als kerntaken van de overheid, waarbij bescherming, veiligheid en zorg voor kwetsbaren centraal staan.
De SGP wil dat Nederland fors meer investeert in defensie, met als doel een sterke, moderne krijgsmacht die voldoet aan de NAVO-norm en voorbereid is op hedendaagse dreigingen. Ze zien dit als een kerntaak van de overheid voor het waarborgen van vrede en veiligheid.
“De SGP wil gaan voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. In 2035 besteedt Nederland 5% van het BBP aan onze Defensie, waarbij 1,5% wordt besteed aan bredere investeringen in maatschappelijke weerbaarheid en infrastructuur.”
“Het behoort tot de kerntaken van de overheid om te zorgen voor een krachtige krijgsmacht.”
“We hebben decennialang (en vaak tegen het politieke tij in) gepleit voor een sterke Nederlandse defensie.”
“De SGP wil extra investeren in specialisaties als de speciale eenheden en onderzeebootcapaciteit.”
De SGP vindt het belangrijk dat militairen en veteranen goed worden ondersteund, zowel qua arbeidsvoorwaarden als zorg. Dit moet Defensie aantrekkelijker maken als werkgever en bijdragen aan het behoud van personeel.
“De SGP wil daarom een nieuw loongebouw waardoor Defensie een aantrekkelijk werkgever is. Dit helpt ook om opgeleide militairen te behouden.”
“De overheid moet haar zorgplicht voor dienende militairen en veteranen serieus nemen. De kwaliteit en capaciteit van de uitrusting, de zorgketen en veiligheidscultuur moeten op orde gebracht worden.”
“De SGP wil dat er goed voor veteranen wordt gezorgd. Defensie moet veteraneninitiatieven beter financieren, zoals initiatieven waarbij veteranen zich dienstbaar inzetten voor de samenleving of elkaar helpen als sprake is van posttraumatische-stressstoornis (PTSS).”
De SGP wil dat zorgverleners meer waardering en vertrouwen krijgen, met minder regels en meer geld naar daadwerkelijke zorg. Ze pleiten voor een toekomstbestendig zorgstelsel dat toegankelijk blijft voor iedereen, met aandacht voor personeelstekorten en menselijke maat.
“We willen zorgprofessionals méér waardering en vertrouwen bieden. Wet- en regelgeving moet goede zorg dienen in plaats van belemmeren. Geld dat voor zorg is bedoeld, moet zoveel mogelijk aan zorg worden besteed.”
“De SGP wil daarom bouwen aan een toekomstbestendig zorgstelsel. De manier waarop zorg en ondersteuning wordt georganiseerd, moet dienstbaar zijn aan gemeenschappen, aan zorgverleners, patiënten en cliënten.”
“Verpleegkundigen en verzorgenden krijgen een salarisverhoging. De SGP wil investeren in hun na- en bijscholing.”
De SGP ziet het beschermen van kwetsbaar leven en het bieden van liefdevolle zorg als een fundamentele, christelijke opdracht van de overheid en samenleving.
FVD vindt zowel defensie als zorg belangrijk, maar wil deze volledig in dienst stellen van het Nederlandse belang en loskoppelen van internationale verplichtingen en bureaucratie. Voor defensie pleit FVD voor investeringen in een sterke nationale krijgsmacht, betere beloning voor militairen en meer controle over eigen inzet, terwijl in de zorg wordt ingezet op minder bureaucratie, lagere premies, betere arbeidsvoorwaarden en meer kleinschaligheid. Beide domeinen moeten volgens FVD weer draaien om professionaliteit, waardering en nationale soevereiniteit.
FVD wil fors investeren in de Nederlandse krijgsmacht, met betere beloning en zorg voor militairen, maar zonder zich te onderwerpen aan internationale normen of buitenlandse belangen. De partij wil de inzet van militairen uitsluitend laten bepalen door Nederland zelf, het NAVO-lidmaatschap heroverwegen en de defensie-industrie versterken.
“We investeren in onze krijgsmacht - niet volgens een opgelegde NAVO-norm, maar naar eigen inzicht, zodat Nederland weerbaar is en onze militairen beter worden beloond.”
“We staan nooit toe dat de inzet van onze militairen door de EU of de NAVO wordt bepaald, zodat Nederland altijd zelf de controle houdt.”
“We leggen het lidmaatschap van de NAVO via een referendum voor aan de Nederlandse bevolking, zodat we als land zelf kunnen beslissen of we door willen op het huidige pad.”
“We betrekken de Nederlandse defensie-industrie bij aanschaf, onderhoud en ontwikkeling van materieel, zodat innovatie en werkgelegenheid in eigen land groeien.”
FVD wil de zorg betaalbaarder en toegankelijker maken door bureaucratie te schrappen, de vrije artsenkeuze te behouden, zorgpremies te verlagen en de arbeidsvoorwaarden van zorgmedewerkers structureel te verbeteren. Kleinschaligheid, heropening van regionale ziekenhuizen en meer waardering voor zorgverleners staan centraal.
“We verlagen de zorgpremies en schrappen onnodige regelzucht en overdreven bureaucratie. We trekken meer geld uit voor verpleegkundigen, en geven ouderenzorg de aandacht die het verdient.”
“We verlagen het eigen risico naar €200, zodat zorg weer betaalbaar wordt voor iedereen. Nooit akkoord gaan met inkomensafhankelijke premies.”
“We verminderen de bureaucratie (bijv. door fors te snoeien in de 3.500 zorgindicatoren) en verhogen structureel de salarissen van zorgmedewerkers, zodat de werkdruk daalt, het beroep aantrekkelijk blijft, en de zorg weer naar patiënten gaat.”
“We behouden de vrije artsenkeuze, zodat de patiënt altijd zelf kan beslissen bij wie hij in behandeling gaat.”
“We stimuleren kleinschalige medische zorg met maatschappen in plaats van loondienst en heropenen regionale ziekenhuizen, zodat zorg dichtbij de patiënt blijft.”
FVD wil niet alleen investeren in materieel, maar ook in de mensen binnen defensie. Dit betekent betere beloning, extra aandacht voor veteranen (met name bij PTSS), en speciale regelingen zoals hypotheekgarantie voor militairen.
“We geven aandacht aan veteranen, waaronder voor PTSS en andere aandoeningen ten gevolge van buitenlandse missies.”
“We introduceren een speciale garantieregeling vanuit het Ministerie van Defensie om behalve een basissalaris ook variabele toeslagen als basis te hanteren voor hypotheekfinanciering voor militairen, zodat de leencapaciteit sterk wordt vergroot.”
JA21 vindt zowel defensie als zorg van groot belang en pleit voor forse investeringen in beide sectoren. Op defensiegebied wil de partij een sterke, schaalbare krijgsmacht en structureel hogere uitgaven, terwijl in de zorg de focus ligt op het verminderen van administratieve lasten, het verhogen van salarissen en het centraal stellen van de patiënt. Beide domeinen worden gezien als essentiële pijlers voor de veiligheid, vrijheid en het welzijn van Nederland.
JA21 beschouwt een sterke krijgsmacht als cruciaal voor de bescherming van Nederland en wil daarom fors investeren in personeel, materieel en innovatie. De partij streeft naar een aanzienlijke groei van het defensiebudget en het personeelsbestand, met een duidelijke focus op zelfstandige verdediging en NAVO-verplichtingen.
“JA21 wil fors investeren in een krijgsmacht die ook in de toekomst in staat zal zijn om de Nederlandse belangen te beschermen”
“Wij werken lineair toe naar 3,5% + 1,5% van het nationaal inkomen aan defensie(gerelateerde)-uitgaven in 2035.”
“JA21 streeft naar een schaalbare krijgsmacht van circa 200.000 medewerkers – militairen, burgers en reservisten – in 2035.”
“De jarenlange verwaarlozing van Defensie heeft ons kwetsbaar gemaakt in een wereld die steeds instabieler wordt.”
JA21 wil het personeelstekort in de zorg aanpakken door administratieve lasten drastisch te verminderen en de salarissen, vooral in de lagere schalen, te verhogen. De partij stelt de patiënt centraal en wil zorg toegankelijker en efficiënter maken, met behoud van vrije artsenkeuze en versterking van de huisarts.
“Drastisch snijden in administratieve lasten om daarmee zorgpersoneel vrij te spelen.”
“Salarissen in de lagere schalen mee laten stijgen met de inflatie.”
“JA21 pleit ervoor de burger en diens wensen en behoeften centraal te stellen in de zorgverlening.”
“Vrije artsenkeuze behouden.”
JA21 koppelt haar visie op veiligheid en welzijn aan structurele investeringen in zowel defensie als zorg. De partij ziet beide sectoren als onmisbaar voor een sterke samenleving en wil daarom substantiële middelen vrijmaken om deze pijlers te versterken.
NSC vindt zowel defensie als zorg essentieel voor de veiligheid en bestaanszekerheid van Nederland. Ze willen fors investeren in defensie (volgens de NAVO-norm) én in een weerbare samenleving, met speciale aandacht voor toegankelijke gezondheidszorg, samenwerking tussen defensie en zorg, en het versterken van crisisstructuren. De partij koppelt militaire weerbaarheid expliciet aan sociale en zorgstructuren, en benadrukt dat investeringen in defensie niet ten koste mogen gaan van bestaanszekerheid of zorg.
NSC wil het defensiebudget structureel verhogen tot de nieuwe NAVO-norm en investeren in een moderne, flexibele krijgsmacht. Ze zien militaire slagkracht als onmisbaar voor nationale veiligheid, maar benadrukken dat dit hand in hand moet gaan met maatschappelijke weerbaarheid.
“We versterken de krijgsmacht en hanteren de nieuwe NAVO-norm van 3,5% voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor andere uitgaven zoals versterken van de bruggen.”
“We committeren ons daarom aan de nieuwe NAVO-norm in 2035 van 3,5% van de economie voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur.”
“We investeren in slagkracht, gereedheid, uitrusting, luchtverdediging en oefeningen.”
NSC koppelt defensie expliciet aan een sterke, weerbare samenleving en investeert in burgersteunpunten, zorgnetwerken en crisisstructuren. Ze zien zorg en sociale samenhang als randvoorwaarde voor effectieve defensie.
“We investeren jaarlijks € 1 miljard in een weerbare samenleving voor meer burgersteunpunten, buurtnetwerken en cyberveiligheid.”
“Een sterke en weerbare samenleving is een randvoorwaarde voor effectieve defensie.”
“We grijpen deze kans aan om de samenleving sterker te maken door € 1 miljard te investeren in een weerbare samenleving. Denk aan onderlinge (buren)hulp, burgersteunpunten, zorgnetwerken en cyberveiligheid.”
NSC wil structurele samenwerking tussen defensie en zorg, onder andere via een permanent calamiteitenhospitaal en inzet van zorgpersoneel als reservist. Dit versterkt de nationale crisisstructuur en maakt Nederland beter voorbereid op rampen en oorlogen.
“We willen investeren in een permanent calamiteitenhospitaal in samenwerking met defensie, dat binnen 48 uur inzetbaar is bij pandemieën, rampen of (hybride) oorlogen. Het hospitaal krijgt eigen IC-capaciteit, medische voorraden en gemengd militair-civiel personeel, en wordt vast onderdeel van de nationale crisisstructuur.”
“Defensie moet actief de samenwerking zoeken met bedrijven en organisaties waar technisch en specialistisch personeel werkt, zoals monteurs, ICT’ers en zorgpersoneel.”
NSC stelt expliciet dat extra defensie-investeringen niet ten koste mogen gaan van bestaanszekerheid of toegankelijke gezondheidszorg. Ze willen dat de kosten eerlijk worden gespreid en dat bestaanszekerheid altijd geborgd blijft.
“De extra investeringen in defensie zijn noodzakelijk, maar moeten zorgvuldig worden gedekt. Daarbij mag de bestaanszekerheid van mensen nooit in het gedrang komen.”
“Daarnaast versterken we de bestaansgrond van mensen: meer betaalbare woningen, een hoger minimumloon van € 18, een lagere energierekening en een toegankelijke gezondheidszorg.”
BIJ1 wijst defensie-uitgaven en militarisering resoluut af en kiest radicaal voor vrede, ontwapening en neutraliteit. Het geld dat vrijkomt door te stoppen met investeringen in wapens en militaire infrastructuur, wil BIJ1 inzetten voor publieke voorzieningen zoals zorg, onderwijs en bestaanszekerheid. Zorg moet volledig publiek, toegankelijk en mensgericht worden, waarbij marktwerking en bureaucratie worden afgeschaft.
BIJ1 verwerpt het idee dat defensie-uitgaven bijdragen aan veiligheid en wil alle investeringen in wapens, NAVO en militaire infrastructuur stopzetten. Het vrijkomende geld wordt ingezet voor zorg en andere publieke voorzieningen. Dit standpunt is een fundamentele breuk met het dominante veiligheidsdenken en plaatst zorg en bestaanszekerheid centraal.
“Er gaat geen cent meer naar wapens in militaire conflicten, naar koloniale oorlogen en naar genocide. We stoppen alle wapenleveranties aan ‘Israël’. Het geld dat hierdoor vrijkomt, gebruiken we voor een wettelijk vredesfonds voor zorg, onderwijs, openbaar vervoer en internationale wederopbouw.”
“Nederland start direct het traject om uit de NAVO te treden en voltooit dit binnen 4 jaar. Tot dat moment verhogen we op geen enkel moment het budget van defensie.”
“Onze jongeren beschermd tegen dienstplicht en ronseling voor het leger. Onze jongeren zijn geen kanonnenvoer. Alle dienstweigeraars krijgen onze steun en bescherming.”
BIJ1 wil de zorg volledig uit de markt halen en terugbrengen in publieke handen, met focus op toegankelijkheid, betaalbaarheid en het centraal stellen van de mens in plaats van winst. Bureaucratie en administratieve lasten worden afgeschaft, zorgverleners krijgen meer zeggenschap, en zorg wordt voor iedereen toegankelijk.
“Daarom brengen we de zorg weer in publieke handen en zetten we ons in voor een betaalbaar, toegankelijk en rechtvaardig zorgsysteem.”
“De zorg moet bestuurd worden door de mensen die daadwerkelijk met zorg in aanraking komen: de zorgverlener en degene die zorg ontvangt.”
“We slopen de bureaucratie uit de zorg en zorgen ervoor dat zorgprofessionals indicaties stellen, in plaats van de overheid en de gemeente.”
BIJ1 wil dat Defensie geen rol speelt in het onderwijs en jongeren niet ronselt voor het leger. Jongeren worden actief beschermd tegen militarisering en dienstplicht.
“Het ministerie van Defensie blijft weg uit de scholen. Wervingscampagnes gericht op jongeren stoppen we. Net als gastlessen, sportdagen en trainingen van Defensie die bedoeld zijn om beïnvloedbare jongeren enthousiast te maken voor een rol in het leger.”
“De dienstplicht gaat officieel uit de wet. Dienstweigering wordt erkend en beschermd. Er komt (postuum) eerherstel voor dienstweigeraars uit het verleden.”
BVNL vindt zowel defensie als zorg van groot belang voor Nederland en pleit voor een sterke, soevereine krijgsmacht en een efficiënter, betaalbaarder zorgstelsel. Voor defensie wil BVNL investeren in personeel en materieel, maar zonder buitenlandse interventies buiten NAVO-verplichtingen. In de zorg wil BVNL bureaucratie verminderen, zorgfraude hard aanpakken en meer regie bij de patiënt leggen.
BVNL beschouwt een sterke, onafhankelijke defensie als essentieel voor de veiligheid van Nederland, met voldoende middelen en personeel, maar zonder inmenging in buitenlandse conflicten buiten het NAVO-grondgebied.
“De krijgsmacht is uitermate belangrijk voor de veiligheid van Nederland en moet daarom volledig soeverein zijn, met voldoende personeel en materieel.”
“Nederland mengt zich niet in oorlogen waar wij niets mee te maken hebben en we streven altijd naar diplomatieke onderhandelingen.”
“Er worden geen operaties of oorlogen financieel of militair gesteund buiten het NAVO-grondgebied.”
“Per direct voldoen aan de 2% BNP norm die de NAVO stelt, verhoging naar 5% is te veel en draaien we terug.”
BVNL wil de zorg betaalbaarder en efficiënter maken door bureaucratie te verminderen, zorgfraude streng te bestraffen en de regie bij de patiënt te leggen via persoonsgebonden budgetten.
“Goede zorg is belangrijk. Kwaliteit, duurzaamheid en betaalbaarheid moeten scherp in de gaten worden gehouden.”
“Structurele aanpak van de bureaucratie in de zorg, er moet voornamelijk gewerkt worden in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Zorgfraude wordt gestraft met een minimale gevangenisstraf van één jaar. Daar waar mogelijk zal het Nederlanderschap dan wel ander verblijfstitel worden ingenomen.”
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Het CDA vindt zowel defensie als zorg van groot belang en wil hierin fors investeren om Nederland veilig, weerbaar en sociaal te houden. Voor defensie kiest het CDA voor structurele verhoging van het budget, herinvoering van de opkomstplicht en een brede maatschappelijke bijdrage aan veiligheid. Voor de zorg wil het CDA het stelsel toekomstbestendig maken door solidariteit te behouden, preventie te versterken en de betaalbaarheid en kwaliteit te waarborgen.
Het CDA ziet defensie als een kerntaak van de overheid en wil fors investeren in modernisering, innovatie en personele versterking, inclusief een maatschappelijke bijdrage van burgers en bedrijven. Dit wordt gezien als noodzakelijk voor de veiligheid en weerbaarheid van Nederland en Europa.
“Nederland committeert zich aan de afspraken van de NAVO-capaciteitsdoelstellingen en de nieuwe NAVO-norm om uiterlijk in 2035 3,5 procent van het bbp uit te geven aan defensie.”
“We maken ruimte op de begroting om de extra defensie-uitgaven te kunnen betalen, waarbij we gebruikmaken van de ruimere EU-begrotingsregels. Daarnaast introduceren we een vrijheidsbijdrage voor iedereen, burgers en bedrijven. We vragen daarmee iedereen evenredig naar draagkracht bij te dragen.”
“We herstellen de militaire opkomstplicht zodat er altijd genoeg mensen klaarstaan om ons te verdedigen. Vrijheid en veiligheid vraagt inzet van iedereen.”
Het CDA wil het zorgstelsel hervormen om solidariteit, kwaliteit en betaalbaarheid te waarborgen. Er wordt ingezet op preventie, versterking van de eerstelijnszorg, minder bureaucratie en het stimuleren van gezonde keuzes, zodat zorg toegankelijk blijft voor iedereen.
“Wij willen ons zorgstelsel toekomstbestendig houden en waar nodig op onderdelen hervormen. De Staatscommissie Zorg komt daarom op korte termijn met concrete voorstellen om de zorg betaalbaar, van hoge kwaliteit en beschikbaar te houden.”
“De kern van ons zorgstelsel blijft solidariteit. Tegelijk vragen we van mensen om meer bij te dragen aan de kosten van hun gezondheid en zorg. Het CDA wil stevige keuzes maken om goed voorbereid te zijn op de toekomst.”
“We willen de eerstelijnszorg versterken door een betere samenwerking tussen huisartsen en wijkverplegers, apotheken, welzijnswerkers, diëtisten, fysiotherapeuten,”
Het CDA benadrukt dat zowel veiligheid als zorg collectieve verantwoordelijkheden zijn, waarbij iedereen naar draagkracht bijdraagt. Dit geldt zowel financieel (via de vrijheidsbijdrage) als via maatschappelijke inzet (dienstplicht, maatschappelijke diensttijd).
“Iedere Nederlander levert een vrijheidsbijdrage, want veiligheid is niet gratis.”
“We behouden de Maatschappelijke Diensttijd (MDT) voor jongeren tussen twaalf en dertig jaar die niet deelnemen aan de militaire opkomstplicht. Zij zetten zich een deel van hun tijd in voor de samenleving of de zorg.”
De ChristenUnie vindt zowel defensie als zorg van groot belang en pleit voor forse investeringen in beide domeinen. Ze willen structureel meer geld uittrekken voor defensie om aan internationale verplichtingen te voldoen, met aandacht voor goede zorg aan militairen en hun gezinnen. Tegelijkertijd zet de partij sterk in op toegankelijke, nabije en mensgerichte zorg, waarbij de menselijke maat en bescherming van kwetsbaren centraal staan.
De ChristenUnie wil fors investeren in defensie om te voldoen aan de NAVO-norm en de veiligheid van Nederland en Europa te waarborgen. Dit wordt gezien als noodzakelijk gezien de internationale dreigingen en om de vrijheid te beschermen.
“We investeren de komende jaren fors in defensie om te kunnen voldoen aan de NAVO-norm om in 2035 3,5% van ons BBP uit te geven aan defensie en daarnaast 1,5% aan bijvoorbeeld infrastructuur die ook defensie ten goede komt.”
“De nieuwe NAVO-norm vraagt veel van de Nederlandse schatkist, defensieorganisatie en defensie-industrie, maar is noodzakelijk om onze vrijheden te kunnen verdedigen.”
Naast investeringen in materieel en capaciteit, benadrukt de ChristenUnie het belang van goede zorg en ondersteuning voor militairen, hun gezinnen en veteranen. Dit wordt gezien als een morele verplichting vanwege de offers die zij brengen.
“Militairen en hun naasten brengen persoonlijke offers voor onze veiligheid. Dit verplicht de samenleving om militairen, hun thuisfront en veteranen goede ondersteuning te bieden in de vorm van goed personeelsbeleid en goed(e) veteranenzorg en -beleid.”
De ChristenUnie wil dat zorg dichtbij mensen georganiseerd wordt, met meer tijd en aandacht voor de patiënt, en met prioriteit voor kwetsbaren. Ze pleiten voor het versterken van informele zorg, het terugdringen van marktwerking en het beschermen van het kwetsbare leven.
“Wij willen zorg dichtbij mensen. Veel zorg is (gelukkig) informeel en nabij: buurtbewoners die boodschappen doen voor een oudere met beginnende dementie of een groep vrijwilligers die een vervuild huis schoonmaken. Ook formele zorg moet dichtbij georganiseerd zijn.”
“De ChristenUnie staat voor een zorgzame samenleving waarin elk mensenleven ertoe doet.”
“Het eigen risico blijft € 385. We zorgen ervoor dat mensen die altijd hun eigen risico moeten opmaken, zoals chronisch zieken en gehandicapten, een tegemoetkoming krijgen.”
De partij wil investeren in de kwaliteit en beschikbaarheid van zorgpersoneel en voorzieningen, en bezuinigingen op bijvoorbeeld gehandicaptenzorg terugdraaien. Ook wordt ingezet op het verminderen van administratieve lasten en het centraal stellen van passende zorg.
“De bezuiniging op de gehandicaptenzorg wordt teruggedraaid. We investeren in de kwaliteit en beschikbaarheid van personeel en voorzieningen in de gehandicaptenzorg...”
“Onnodige regels en doorgeschoten kwaliteitskaders maken werken in de zorg minder aantrekkelijk. Wij kiezen voor vertrouwen in professionals en zetten registraties alleen in voor noodzakelijke sturing op hoofdlijnen.”
De Partij voor de Dieren vindt zowel defensie als zorg belangrijk, maar stelt duidelijke grenzen: investeringen in defensie zijn alleen acceptabel als ze niet ten koste gaan van zorg, klimaat, natuur en sociale zekerheid. De partij pleit voor een kritische, selectieve benadering van defensie-uitgaven en wil zorg toegankelijk, betaalbaar en regionaal houden, met extra aandacht voor preventie en het afschaffen van het eigen risico.
De PvdD erkent het belang van defensie voor Europese veiligheid, maar verzet zich tegen onbegrensde uitgaven en benadrukt dat defensiebudgetten niet mogen concurreren met zorg en andere sociale voorzieningen. Investeringen in defensie moeten zorgvuldig worden afgewogen en mogen niet leiden tot bezuinigingen op zorg.
“Investeringen in defensie mogen niet ten koste gaan van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
“We kiezen er liever voor om die [staatsschuld] iets te laten oplopen dan om te bezuinigen op deze posten.”
“Uitgaven gaan niet ten koste van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
De partij wil alleen investeren in defensie waar het strikt noodzakelijk is, met een focus op Europese samenwerking en onafhankelijkheid van de VS. Er komt geen blanco cheque voor defensie en elke uitgave wordt kritisch onderbouwd.
“Hoewel hiervoor investeringen nodig zijn, zegt de Partij voor de Dieren ‘nee’ tegen een blanco cheque voor defensie. We kijken bij elke maatregel kritisch welke uitgaven nodig zijn om de verdediging van Europa op orde te krijgen en efficiënt te organiseren.”
“Nederland en Europa investeren extra in de eigen Europese defensie. Daarbij kijken we steeds kritisch welke investeringen echt nodig zijn om onszelf te kunnen verdedigen en zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS.”
De PvdD vindt dat zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar moet zijn, met een sterke focus op kwaliteit, preventie en regionale beschikbaarheid. Het eigen risico wordt afgeschaft en zorgverzekeraars verliezen hun sturende rol.
De VVD vindt zowel defensie als zorg van groot belang en kiest voor forse investeringen in beide sectoren. Voor defensie wil de partij structureel het budget verhogen tot minimaal 3,5% van het BNP en de krijgsmacht moderniseren, terwijl in de zorg wordt ingezet op minder bureaucratie, meer vertrouwen in zorgverleners en het aanpakken van werkdruk en personeelstekorten. De kern van hun visie is dat veiligheid en goede zorg fundamenteel zijn voor vrijheid en welvaart, en dat investeren in deze domeinen noodzakelijk is voor een sterk Nederland.
De VVD wil de krijgsmacht versterken door structureel meer te investeren, met als doel een technologisch superieure en moderne defensie die voldoet aan NAVO-verplichtingen. Dit wordt gezien als essentieel voor de bescherming van de Nederlandse vrijheid en manier van leven.
“Op termijn is een investering van tenminste 3,5% is nodig om onze krijgsmacht te moderniseren en onze NAVO-verplichtingen na te komen; een eerlijke contributie is de logische en morele verplichting van elke bondgenoot.”
“De VVD heeft de 2%-norm al als harde ondergrens wettelijk vastgelegd. Om ons land en onze krijgsmacht de zekerheid voor de lange termijn te geven die zij verdient, leggen we de geldende NAVO-norm van 3,5% als streefcijfer ook vast in de wet.”
“De grootste investering in defensie in decennia: om de Russische dreiging het hoofd te bieden en onze manier van leven veilig te stellen, moeten we beschikken over een technologisch superieure krijgsmacht.”
De VVD wil de zorg werkbaarder maken door onnodige regels en administratie te schrappen, de werkdruk te verlagen en zorggeld zoveel mogelijk bij de zorgverleners op de werkvloer te laten landen. Dit moet leiden tot meer tijd voor de patiënt en minder personeelstekorten.
“Voor de mensen die elke dag opstaan voor de beste zorg, willen wij de zorg op een voor hen werkbare manier vormgeven. Dat betekent dat we ruimte geven aan goede en liefdevolle zorg, maar ook dat we prioriteren en eerlijk de keuzes neerleggen.”
“We vertrouwen op hun expertise en schrappen onnodige regels en administratie.”
“Door in te zetten op een lagere werkdruk, zorgen we ervoor dat zorgverleners meer tijd voor de patiënt hebben.”
De VVD wil de zorg weerbaarder maken door minder afhankelijk te zijn van het buitenland voor medicijnen en hulpmiddelen, en door een Nationale Zorgreserve op te bouwen van oproepbare zorgmedewerkers.
“We willen niet afhankelijk zijn van landen als China en India en leggen een ijzeren voorraad aan van hulp- en geneesmiddelen en vaccins.”
“We bouwen door aan de Nationale Zorgreserve, waarin voormalige zorgmedewerkers opgenomen zijn die oproepbaar zijn op het moment dat er een urgent gebrek aan zorgverleners is.”
D66 vindt zowel defensie als zorg van groot belang en wil hierin fors investeren, zonder dat het één ten koste gaat van het ander. Ze pleiten voor het nakomen van internationale defensieverplichtingen én voor het versterken en toekomstbestendig maken van de zorg, met concrete voorstellen voor beide domeinen. D66 benadrukt dat veiligheid en welzijn hand in hand moeten gaan en dat investeringen in defensie niet mogen leiden tot bezuinigingen op zorg of het sociale vangnet.
D66 wil voldoen aan internationale defensieverplichtingen, maar stelt expliciet dat investeringen in defensie niet ten koste mogen gaan van zorg, onderwijs of het sociale vangnet. Ze zien beide als essentiële pijlers voor een veilige en gezonde samenleving.
“Veiligheid en defensie zijn cruciaal, maar mogen nooit ten koste gaan van de samenleving die we juist willen beschermen. Daarom gaat er geen euro minder naar het onderwijs en het sociale vangnet.”
“We komen de NAVO-afspraak na om minimaal 3,5% van het bbp aan defensie uit te geven en minimaal 1,5% van het bbp aan de kritieke infrastructuur, civiele paraatheid, veerkracht en het versterken van onze defensie-industrie.”
D66 wil de zorg versterken door te investeren in personeel, digitalisering en toegankelijke zorg, met oog voor kwaliteit van leven en het verminderen van onnodige behandelingen. Ze zetten in op het aantrekkelijker maken van zorgberoepen en het verlagen van de werkdruk.
“Zorgprofessionals krijgen ons vertrouwen, minder regels en een goed salaris. We maken het werk in de huisartsenpraktijk, ouderenzorg en wijkverpleging aantrekkelijker. Zo blijft goede zorg dichtbij en voor iedereen beschikbaar.”
“We introduceren een vergoeding voor verpleegkundigen in opleiding, zowel voor het hoger beroepsonderwijs (hbo) als het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).”
“Om iedereen de juiste en passende zorg te kunnen bieden, vergoeden we geen zorg meer die onnodig is of waarvan niet bewezen is dat het effectief werkt.”
D66 ziet veiligheid als breder dan alleen militaire slagkracht en investeert daarom ook in civiele paraatheid, kritieke infrastructuur en het tegengaan van desinformatie. Ze willen dat Nederland Europees koploper wordt in technologische innovatie voor defensie.
“Beveiliging tegen hybride oorlogsvoering vraagt om meer dan alleen een sterke krijgsmacht. Minstens zo belangrijk zijn investeringen in de fysieke en digitale infrastructuur, in strategische reserves, in een weerbare samenleving en in het tegengaan van desinformatie.”
“D66 wil dat Nederland in 2030 Europees koploper is op het gebied van AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity voor defensie.”
DENK vindt defensie belangrijk voor de basisveiligheid, maar wil geen extra miljardenuitgaven of wapenwedloop; alleen noodzakelijke uitgaven voor het welzijn van militairen worden gesteund. Zorg is voor DENK een mensenrecht: zij willen fors investeren in toegankelijke, betaalbare en inclusieve zorg, met extra aandacht voor het afschaffen van het eigen risico, uitbreiding van het basispakket en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgpersoneel. Beide thema’s worden benaderd vanuit het principe dat publieke middelen vooral naar brede welvaart en mensgerichte voorzieningen moeten gaan.
DENK erkent het belang van defensie voor de basisveiligheid, maar verzet zich tegen extra miljardenuitgaven en verdere militarisering. Alleen uitgaven die aantoonbaar nodig zijn voor de basis (zoals goede huisvesting, salaris en uitrusting van militairen) worden gesteund; deelname aan militaire missies blijft zeer terughoudend en alleen bij humanitaire noodzaak.
“DENK verzet zich tegen de extra miljardenuitgaven onder druk van NAVO baas Mark Rutte en President Donald Trump. DENK vindt de huidige defensie uitgaven voldoende en wijst op de enorme militaire overmacht van de NAVO die niet nog verder uitgebreid hoeft te worden.”
“Wij steunen alleen defensie uitgaven die aantoonbaar nodig zijn om de basis op orde te hebben bij Defensie. Dit betekent goede huisvesting van onze militairen, een fatsoenlijk salaris en een goede uitrusting. Miljardeninvesteringen zonder aantoonbare noodzaak steunen wij niet. Wij willen geen wapenwedloop.”
Zorg is voor DENK een fundamenteel recht en moet voor iedereen toegankelijk en betaalbaar zijn. Zij willen het eigen risico volledig afschaffen, de zorgpremie verlagen, het basispakket uitbreiden (o.a. mondzorg en fysiotherapie), en fors investeren in zorgpersoneel en cultuursensitieve zorg.
“Zorg hoort geen luxe te zijn, zorg is een mensenrecht. Of je nu jong of oud bent, in een dorp woont of in een stad: iedereen moet kunnen rekenen op toegankelijke, betaalbare en passende zorg.”
“Wij willen daarom meer investeren in de zorg en maatregelen nemen om de zorg betaalbaar, mensgericht en toegankelijk te maken.”
“Het volledig afschaffen van het eigen risico in de zorg.”
“Wij breiden het basispakket uit. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie komen terug in het pakket.”
“Wij investeren in het zorgpersoneel. Dat betekent dat er hogere beloningen komen en we fiks gaan inzetten op het terugdringen van de administratieve lasten.”
GroenLinks-PvdA vindt zowel defensie als zorg essentieel en wil fors investeren in beide, zonder dat het één ten koste gaat van het ander. Ze verhogen het defensiebudget tot de NAVO-norm, maar weigeren dit te bekostigen door te bezuinigen op zorg, onderwijs of sociale zekerheid; in plaats daarvan vragen ze meer van de rijksten. Tegelijkertijd zetten ze in op een sterke publieke zorg, met meer personeel, betere arbeidsvoorwaarden en bredere toegang tot noodzakelijke zorg.
GroenLinks-PvdA kiest voor een forse verhoging van het defensiebudget tot 3,5% van het bbp, maar benadrukt dat deze uitgaven niet gefinancierd worden door te bezuinigen op zorg of andere sociale voorzieningen. Ze willen dat de rijkste Nederlanders bijdragen aan deze investeringen, zodat de verzorgingsstaat en zorg toegankelijk en sterk blijven.
“We houden ons aan de nieuwe NAVO-norm en groeien toe naar de afspraak om 3,5% van het bbp uit te geven aan defensie. ... We betalen de hogere defensie-uitgaven niet met bezuinigen op zorg, onderwijs, sociale zekerheid en pensioenen. De hogere defensie-uitgaven betalen we door een eerlijke bijdrage te vragen van de rijkste Nederlanders. We gaan door met investeren in onze verzorgingsstaat en de verduurzaming van onze economie.”
“We betalen de hogere defensie-uitgaven niet met bezuinigingen op zorg, onderwijs, sociale zekerheid en pensioenen.”
De partij zet in op het versterken van de publieke zorg, met meer personeel, betere arbeidsvoorwaarden en bredere dekking van noodzakelijke zorg in het basispakket. Dit beleid is bedoeld om zorg toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit te houden, ongeacht de investeringen in defensie.
“We zetten in op sterke publieke zorg, waarbij iedereen toegang heeft tot betaalbare goede zorg.”
“Voor noodzakelijke zorg zou je geen rekening moeten krijgen. Die kosten betalen we gezamenlijk. ... Een bezoek aan de tandarts of de fysiotherapeut wordt weer vergoed uit het basispakket.”
“Goede zorg valt of staat met voldoende zorgmedewerkers. Het personeelstekort in de zorg is groot en staat gelijkwaardige zorg in de weg.”
GroenLinks-PvdA benadrukt dat investeren in defensie niet betekent dat er minder in zorg wordt geïnvesteerd; beide zijn volgens hen onmisbaar voor een sterke, veilige en solidaire samenleving.
“Een hoger defensiebudget dient dus gepaard te gaan met het bouwen aan een Nieuwe Verzorgingsstaat en investeringen in verduurzaming en energie-onafhankelijkheid.”
“We investeren in onze verzorgingsstaat en blijven strijden voor gelijke rechten. ... Zo staan we samen sterk en verdedigen we onze vrede en onze vrijheid.”
Volt vindt zowel defensie als zorg essentieel voor een sterke en solidaire samenleving. Ze pleiten voor een gezamenlijke Europese defensie om efficiëntie en veiligheid te vergroten, waarbij kostenbesparingen expliciet worden ingezet voor investeringen in zorg en sociale voorzieningen. In de zorg zet Volt in op betere arbeidsvoorwaarden, waardering en toegankelijkheid, zodat goede zorg voor iedereen beschikbaar blijft.
Volt wil een gezamenlijke Europese defensie om onafhankelijkheid, efficiëntie en veiligheid te vergroten. Door Europese samenwerking en gezamenlijke inkoop besparen ze kosten, die vervolgens deels worden ingezet voor zorg, onderwijs en het verminderen van sociale ongelijkheid. Dit standpunt adresseert de balans tussen investeren in veiligheid en het waarborgen van sociale voorzieningen.
“Door samen te investeren besparen we kosten en blijft er meer geld over voor bijvoorbeeld onderwijs, zorg, het klimaat en het verminderen van sociale ongelijkheid.”
“Door als EU samen te investeren in defensie besparen we kosten en werken we efficiënter. Met één Europees leger kunnen we sneller en zelfstandig reageren op bedreiging van onze veiligheid.”
“De uitbreiding binnen defensie wordt gezamenlijk gefinancierd met eurobonds... Door samen te investeren besparen we kosten. Die besparingen kunnen we gebruiken voor groene, sociale en economische projecten.”
Volt erkent het belang van goede zorg als basisrecht en wil investeren in zorgpersoneel, betere arbeidsvoorwaarden en het aantrekkelijker maken van zorgopleidingen. Dit is bedoeld om de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg te waarborgen, ondanks de druk op het systeem door vergrijzing en stijgende zorgvraag.
“Goede zorg is geen luxe, maar een basisrecht. Iedereen moet toegang hebben tot betaalbare en goede zorg.”
“Wij maken de beloning eerlijk en laten de lonen in de zorg gelijk lopen met de rest van de publieke sector.”
“We pakken het personeelstekort in de zorg aan. Daarom schaffen we het collegegeld af voor mbo- en hbo-opleidingen in zorg en welzijn.”
Volt benadrukt dat defensie-uitgaven transparant moeten zijn en dat zorgen van burgers over stijgende defensiebudgetten serieus worden genomen, vooral als sociale uitgaven zoals zorg onder druk komen te staan. Dit standpunt adresseert de noodzaak om defensie en zorg in balans te houden.
“Alle defensie-uitgaven moeten voldoen aan democratische normen, Europese waarden en het internationaal recht. De zorgen van burgers over stijgende defensiebudgetten worden serieus genomen. We praten daar open en eerlijk over, vooral als de sociale uitgaven onder druk staan.”
50PLUS vindt zowel defensie als zorg essentieel voor de veiligheid en het welzijn van Nederland, met bijzondere aandacht voor ouderen. Ze willen de defensie-uitgaven verhogen volgens NAVO-afspraken en investeren in een maatschappelijk dienstplicht die ook zorg omvat. In de zorg pleiten ze voor toegankelijke, betaalbare en respectvolle zorg, met extra ondersteuning voor mantelzorgers en een Ouderenzorgwet.
50PLUS ziet de veranderde geopolitieke situatie als reden om defensie te versterken, met nadruk op NAVO-verplichtingen en een bredere maatschappelijke dienstplicht die ook zorg en civiele veiligheid omvat. Dit moet Nederland weerbaarder maken en de solidariteit tussen generaties bevorderen.
De partij wil een waardige, toegankelijke en toekomstbestendige zorg, met focus op eerstelijnszorg, ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg. Ze pleiten voor een Ouderenzorgwet en het verlagen van het eigen risico, zodat zorg betaalbaar en beschikbaar blijft, vooral voor ouderen.
“We willen een waardige, toegankelijke en toekomstbestendige zorg voor iedereen.”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
“Een verlaging van het eigen risico zorg, op een manier die mensen met een laag inkomen ook werkelijk meer oplevert.”
“Specifieke vrijwilligersvergoeding en verlofregelingen voor mantelzorgers.”
De PVV vindt zowel defensie als zorg van groot belang en wil hierin fors investeren. Voor defensie wil de partij de uitgaven laten groeien, met nadruk op bescherming van het eigen grondgebied en geen buitenlandse missies. In de zorg wil de PVV het eigen risico afschaffen, regionale ziekenhuizen behouden, bureaucratie verminderen en extra investeren in ouderenzorg en zorgpersoneel.
De PVV wil de defensie-uitgaven stapsgewijs laten groeien, met prioriteit voor de bescherming van Nederland zelf in plaats van buitenlandse missies. De partij ziet de NAVO als hoeksteen, maar wil vooral militaire inzet aan de eigen grenzen.
De PVV wil de zorg toegankelijker en betaalbaarder maken door het eigen risico volledig af te schaffen en te investeren in regionale ziekenhuizen. Ook wordt ingezet op minder bureaucratie, meer zeggenschap voor zorgverleners en extra waardering voor mantelzorgers en zorgpersoneel.
“Daarom schaffen wij het eigen risico volledig af, zodat niemand zorg mijdt door geldzorgen. De PVV zorgt ervoor dat de ziektekostenpremie hierdoor niet zal stijgen.”
“De PVV heeft een groot hart voor de regionale ziekenhuizen... Wij vinden dat deze afdelingen nooit vanwege financiële problemen afgeschaald of gesloten mogen worden. De overheid krijgt hierover weer zeggenschap.”
“We schrappen bureaucratie en managementlagen die de zorg duurder en ingewikkelder hebben gemaakt.”
“Mantelzorgers, die met onvoorwaardelijke liefde en passie anderen verzorgen, zijn van onschatbare waarde. De PVV wil hen financieel belonen met een mantelzorgbonus: wie acht uur per week of meer onbetaalde mantelzorg verleent, krijgt een belastingkorting.”
De SP vindt zowel defensie als zorg belangrijk, maar stelt duidelijke prioriteiten: defensie moet zich beperken tot het verdedigen van Nederland en vredestaken onder VN-mandaat, terwijl zorg een universeel recht is dat publiek en toegankelijk moet zijn. De partij wijst forse verhogingen van defensie-uitgaven af als dit ten koste gaat van sociale voorzieningen, en investeert juist fors in toegankelijke, betaalbare zorg zonder marktwerking. De kern van hun visie is dat veiligheid en gezondheid het beste worden bereikt door samenwerking, preventie en publieke investeringen, niet door militarisering of marktdenken.
De SP wil een krijgsmacht die Nederland kan verdedigen en vredestaken uitvoert, maar verzet zich tegen deelname aan buitenlandse oorlogen en tegen het verhogen van defensie-uitgaven ten koste van zorg en sociale voorzieningen. De partij ziet militaire inzet als uiterste middel, met diplomatie als uitgangspunt.
“De SP wil een krijgsmacht die in staat is het eigen grondgebied te verdedigen en in staat is op basis van VNmandaat bondgenoten te verdedigen en vredestaken uit te voeren.”
“Militaire inzet is alleen een laatste redmiddel en moet altijd met diplomatieke inspanningen gepaard gaan.”
“De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse president Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens. Dit leidt tot een wereldwijde wapenwedloop... Om deze extra defensieuitgaven te doen zullen onze publieke en sociale voorzieningen worden kapotbezuinigd...”
Zorg is volgens de SP een basisrecht en moet publiek, toegankelijk en betaalbaar zijn, zonder marktwerking of eigen risico. Investeringen in zorg gaan voor op extra defensie-uitgaven; de partij wil zorg dichter bij mensen brengen en financiële drempels wegnemen.
“De zorg is geen markt. Dat wat van ons allemaal is, horen we niet over te laten aan commerciële cowboys.”
“We investeren in goede zorg dicht in de buurt en zonder lange wachttijden. We schaffen het eigen risico af en maken de zorgpremie inkomensafhankelijk, zodat je gezondheid niet langer afhangt van de dikte van je portemonnee.”
“Goede zorg voor iedereen. We stoppen met het eigen risico zodat iedereen de zorg krijgt die nodig is.”
BBB vindt Defensie essentieel voor de nationale veiligheid en wil fors investeren in de krijgsmacht, maar benadrukt dat dit niet mag ten koste gaan van andere belangrijke zaken zoals betaalbare zorg. De partij kiest voor een evenwichtige benadering: Defensie-uitgaven moeten samengaan met het waarborgen van goede en toegankelijke gezondheidszorg en sociale zekerheid. BBB stelt duidelijke voorwaarden aan defensiegroei en wil dat investeringen bijdragen aan zowel veiligheid als maatschappelijke basisvoorzieningen.
BBB wil de krijgsmacht versterken en de Defensie-uitgaven verhogen, maar stelt expliciet dat dit niet mag leiden tot bezuinigingen op zorg, AOW of sociale zekerheid. De partij ziet Defensie als fundament van veiligheid, maar benadrukt het belang van een evenwichtige begroting waarbij ook zorg betaalbaar en toegankelijk blijft.
“Tegelijk willen we dat dit niet ten koste gaat van belangrijke zaken zoals de AOW, betaalbare zorg, het mkb en een leefbaar platteland.”
“Zulke bedragen kunnen en mogen niet per definitie ten koste gaan van andere zaken die voor BBB essentieel zijn: de betaalbaarheid en instandhouding van de huidige AOW, ons sociale zekerheidsstelsel, goede en toegankelijke gezondheidszorg, een ronkende economie met een sterke mkb-sector, goede infrastructuur en een leefbaar platteland.”
BBB koppelt investeringen in Defensie aan bredere maatschappelijke doelen, waaronder versterking van het zorgsysteem. De partij wil dat Defensie-uitgaven bijdragen aan nationale veerkracht en noemt expliciet de oprichting van een nationale medische reserve als onderdeel van het versterken van het zorgsysteem.