Verkiezingsprogramma's 2025 overIk heb geen mening over dingen... waar moet ik op stemmen?
50PLUS richt zich vooral op het beschermen van de belangen van ouderen en toekomstige generaties ouderen, met nadruk op zekerheid rond inkomen (AOW, pensioen), wonen, zorg en veiligheid. Hun concrete voorstellen zijn onder meer het behouden en verbeteren van de AOW, afschaffen van erfbelasting, meer bouwen voor ouderen, streng migratiebeleid, en investeren in ouderenzorg. De kern van hun visie is dat beleid altijd in het belang van ouderen moet zijn, met oog voor waardigheid, zekerheid en generaties verbinden.
Behoud en verbetering van AOW en pensioen
50PLUS wil zekerheid en koopkracht voor ouderen waarborgen door de AOW te beschermen, te koppelen aan het minimumloon en extra voordelen te bieden. Dit adresseren ze als hét kernprobleem voor hun doelgroep, zodat ouderen zich geen zorgen hoeven maken over hun financiële toekomst.
Afschaffen van erf- en schenkbelasting voor ouderen
Om financiële lasten voor ouderen te verlichten en leeftijdsdiscriminatie tegen te gaan, wil 50PLUS de erf- en schenkbelasting afschaffen. Dit is een concreet voordeel voor ouderen en hun families.
Meer bouwen voor ouderen en generatiewoningen
50PLUS pleit voor meer woningen specifiek voor ouderen, met nadruk op woonvormen die verschillende generaties verbinden. Dit moet zorgen voor passende huisvesting en sociale samenhang.
Streng migratiebeleid met focus op beperking
50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende vormen van migratie en de verantwoordelijkheid bij werkgevers en onderwijsinstellingen wordt gelegd. Dit moet overbelasting van systemen voorkomen en de AOW betaalbaar houden.
“50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen vormen van migratie en voorkomt dat systemen overbelast raken.”
“Arbeidsmigranten en studenten die tijdelijk in Nederland wonen, bouwen tijdens hun verblijf hier AOW-rechten op. 50PLUS wil dat deze AOW-rechten worden afgekocht bij vertrek uit Nederland.”
Investeren in ouderenzorg en mantelzorg
50PLUS wil de zorg voor ouderen verbeteren door te investeren in eerstelijnszorg, mantelzorg en kleinschalige voorzieningen, zodat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Dit is essentieel voor hun visie op waardigheid en betrokkenheid van ouderen.
“We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
“We gaan ons inzetten voor behoud en uitbreiding van kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijken, zodat ouderen langer in hun vertrouwde omgeving blijven wonen met passende zorg dichtbij huis.”
Meer veiligheid en digitale weerbaarheid voor ouderen
50PLUS wil ouderen beter beschermen tegen criminaliteit en digitale dreigingen, met meer politie op straat en specifieke digitale veiligheidsmaatregelen. Dit speelt in op de groeiende kwetsbaarheid van ouderen in een veranderende samenleving.
Geen leeftijdsdiscriminatie in belastingen en arbeidsmarkt
50PLUS wil dat ouderen niet langer financieel of op de arbeidsmarkt worden benadeeld vanwege hun leeftijd. Dit moet zorgen voor gelijke behandeling en eerlijke kansen.
DENK richt zich op kiezers die geen uitgesproken mening hebben door te benadrukken dat zij staan voor gelijke behandeling, sociale rechtvaardigheid en het tegengaan van discriminatie. Hun programma bevat concrete voorstellen zoals het verhogen van het minimumloon, het direct kiezen van burgemeesters, en het investeren in onderwijs en zorg. DENK positioneert zichzelf als een partij die opkomt voor mensenrechten, bestaanszekerheid en een inclusieve samenleving.
Verhogen van bestaanszekerheid en armoedebestrijding
DENK wil de bestaanszekerheid vergroten en armoede bestrijden door inkomens te verhogen en het leven betaalbaarder te maken. Dit is relevant voor kiezers zonder uitgesproken mening, omdat het direct invloed heeft op het dagelijks leven van iedereen, ongeacht politieke voorkeur.
“Wij willen een eerlijk loon voor alle Nederlanders. Daarom zijn wij voor een verhoging van het minimumloon naar 18 euro per uur.”
“Wij willen dat het toeslagenstelsel vervangen wordt door een stelsel dat eenvoudiger is.”
“Wij maken geld vrij voor de bestrijding van armoede. Door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie, het betaalbaar houden van huren en het verlagen van de BTW zorgen we ervoor dat het leven van mensen weer betaalbaar wordt.”
Gelijke behandeling en bestrijding van discriminatie
DENK positioneert zich als de partij tegen discriminatie en voor gelijke kansen. Dit is een kernpunt voor kiezers die niet goed weten waar ze voor moeten kiezen, omdat het een fundamentele waarde betreft die iedereen aangaat.
Investeren in onderwijs en kansengelijkheid
DENK wil investeren in onderwijs, kansengelijkheid en het tegengaan van achterstanden. Dit is relevant voor kiezers zonder sterke mening, omdat goed onderwijs en gelijke kansen breed gedragen wensen zijn.
Meer democratische inspraak en transparantie
DENK pleit voor meer directe democratie en transparantie in het bestuur, wat aantrekkelijk kan zijn voor kiezers die zich niet vertegenwoordigd voelen of geen uitgesproken mening hebben.
Betaalbare en toegankelijke zorg
DENK wil de zorg betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen, wat een laagdrempelig en concreet voordeel is voor kiezers zonder uitgesproken voorkeur.
Rechtvaardig klimaatbeleid zonder extra lasten voor burgers
DENK kiest voor klimaatmaatregelen die betaalbaar blijven voor burgers en geen extra lasten opleggen, wat relevant is voor kiezers die zich zorgen maken over kosten.
NSC vindt dat politiek niet moet draaien om ophef, maar om inhoud, open debat en het algemeen belang, juist voor mensen zonder uitgesproken mening of sterke lobby. Ze willen een overheid die begrijpelijk, voorspelbaar en dienstbaar is, met meer zeggenschap voor burgers en ruimte voor vergissingen. Concrete voorstellen zijn onder meer het versterken van de band tussen kiezer en Kamerlid, het invoeren van referenda, en het begrijpelijker maken van overheidscommunicatie.
Meer zeggenschap en betrokkenheid voor gewone burgers
NSC wil dat burgers, ook als ze geen uitgesproken mening of lobbygroep hebben, beter gehoord worden in de politiek. Ze pleiten voor een overheid die toegankelijk is, fouten vergeeft en burgers actief betrekt bij besluitvorming, zodat iedereen mee kan doen, ook als je niet overal een sterke mening over hebt.
“Meer aandacht voor gewone mensen die geen lobbygroep of belangenvereniging hebben.”
“De overheid hoort er te zijn voor iedereen: dienstbaar, betrouwbaar en gericht op het algemeen belang.”
“We geven meer zeggenschap aan burgers en herstellen de tegenmacht.”
“Begrijpelijke brieven van de overheid en persoonlijk contact met de overheid bij vragen.”
“Invoering van het recht op vergissen, zodat mensen niet in de knel komen bij een foutje.”
Open debat en minder ophef in de politiek
NSC vindt dat politiek niet moet gaan om spektakel of snelle meningen, maar om inhoudelijk debat en het zoeken naar oplossingen voor iedereen. Dit helpt juist kiezers die geen uitgesproken mening hebben, omdat besluiten dan transparanter en beter onderbouwd zijn.
“Een betrouwbare overheid en nieuwe politieke cultuur zijn nodig om onze problemen met bestaanszekerheid, weerbaarheid en migratie op te lossen. Meer inhoud en minder ophef.”
“We investeren in een andere politieke cultuur met meer inhoud en open debat.”
“Een levendige en inhoudelijke discussie in de Tweede Kamer moet de norm zijn.”
Sterkere band tussen kiezer en Kamerlid
NSC wil dat kiezers zich beter vertegenwoordigd voelen, ook als ze geen uitgesproken mening hebben, door een regionaal kiesstelsel en meer directe invloed op de politiek. Dit maakt het makkelijker om je gehoord te voelen, zelfs als je niet precies weet waar je voor bent.
Mogelijkheid tot correctief referendum
NSC stelt voor om burgers de mogelijkheid te geven via een referendum wetten terug te draaien, zodat ook mensen zonder uitgesproken mening of politieke voorkeur invloed kunnen uitoefenen als ze het ergens niet mee eens zijn.
Het CDA richt zich op kiezers die twijfelen of geen uitgesproken mening hebben door te benadrukken dat zij kiezen voor verantwoordelijkheid, fatsoen en vertrouwen, met nadruk op het algemeen belang en een samenleving waarin iedereen meetelt. Hun belangrijkste concrete voorstellen zijn het bouwen aan een sterke samenleving, het beperken van regels, het versterken van de democratie en het eerlijk benoemen van wat de overheid wel en niet kan doen. De kern van hun visie is dat politiek moet verbinden, niet verdelen, en dat het CDA kiest voor het ‘wij’ boven het ‘ik’.
Politiek die het algemeen belang en verbinding centraal stelt
Het CDA positioneert zich als de partij voor mensen die geen uitgesproken mening hebben, door te kiezen voor het algemeen belang, verbinding en verantwoordelijkheid, in plaats van polarisatie of populisme. Ze benadrukken dat politiek moet gaan over samenleven, eerlijkheid en het nemen van moedige keuzes voor de lange termijn.
“Het CDA kiest voor verantwoordelijkheid, fatsoen en vertrouwen als de weg vooruit. Een politiek die eerlijk is over wat moet en hoopvol over wat kan. Een politiek die doet wat nodig is.”
“Wij kiezen voor de samenleving. Zonder het ‘wij’ van de gemeenschap kan het ‘ik’ niet bestaan.”
“Een fatsoenlijk land is een land waar we omzien naar elkaar en respect hebben voor de ander.”
Minder regels, meer vertrouwen in mensen
Het CDA wil af van overmatige regelgeving en verantwoordingsdruk, en kiest voor vertrouwen in burgers en verenigingen. Dit spreekt kiezers aan die geen uitgesproken mening hebben, maar wel een overheid willen die niet alles dichtregelt en mensen ruimte geeft.
“We stoppen met de gedachte dat meer regels altijd leiden tot het maken van minder fouten. Onevenredige verantwoordingsdruk zorgt voor maatschappelijke schade, tast de beroepseer van mensen aan en dooft het plezier van vrijwilligers uit.”
“Met minder regels en meer ruimte. Met meer saamhorigheid en meer respect.”
Eerlijke politiek over wat de overheid wel en niet kan
Het CDA benadrukt dat de overheid niet alles kan oplossen en wil eerlijk zijn over wat wel en niet mogelijk is. Dit is relevant voor kiezers zonder sterke mening, omdat het een nuchtere, realistische benadering biedt.
“De overheid kan niet alle problemen oplossen, en daar moeten we eerlijk over zijn. Maar wat de overheid doet, moet ze goed doen.”
“Dat betekent ook de maakbaarheidsgedachte loslaten: de overheid kan niet alle problemen oplossen. Op deze manier voorkomen we teleurstelling en werken we aan een betrouwbare overheid ten dienste van de samenleving.”
Sterke democratie en respect voor verschillende meningen
Het CDA wil de democratie weerbaarder maken en benadrukt het belang van respectvolle omgang met andersdenkenden. Dit spreekt mensen aan die geen uitgesproken mening hebben, maar wel waarde hechten aan een stabiele, inclusieve samenleving.
“Een vrije democratie blijft alleen mogelijk als we het democratisch ethos versterken: als we samen verantwoordelijkheid nemen. Voor elkaar, voor de waarheid en voor de toekomst van onze democratische instituties en de rechtsstaat.”
“In onze democratische rechtsstaat telt je stem en kun je een beroep doen op het recht.”
De SGP vindt dat kiezers moeten stemmen op basis van duidelijke, christelijke waarden en betrouwbaarheid, niet op basis van de waan van de dag of persoonlijke meningen. Hun kernvoorstel is dat Nederland het beste af is met een koersvast, christelijk kompas, waarbij de Bijbel en de Tien Geboden als fundament dienen voor politiek en samenleving. De partij benadrukt bescherming van kwetsbaar leven, het gezin, en fundamentele vrijheden als leidraad voor kiezers die zelf geen uitgesproken mening hebben.
Stemmen op basis van christelijke waarden en betrouwbaarheid
De SGP stelt dat als je geen uitgesproken mening hebt, je het beste kunt stemmen op een partij met een duidelijke, betrouwbare koers gebaseerd op christelijke waarden. Zij presenteren zichzelf als een partij die niet meewaait met de waan van de dag, maar kiest voor vaste normen en principes, met de Bijbel als kompas.
“We hebben een fundament nodig dat sterker is dan meningen en de waan van de dag. Om ons heen zien we de doorgeslagen woke- en cancelcultuur, de genderideologie, politiek opportunisme en het idee dat vrijheid losstaat van verantwoordelijkheid. Het christelijk geloof biedt daartegenover een betrouwbaar en tijdloos kompas.”
“Wat nodig is, is richting, rust en houvast met de Bijbel als kompas.”
“Nederland is het beste af met christelijke waarden en normen. Niet alleen voor het persoonlijke leven, maar ook voor hoe we als samenleving met elkaar omgaan. De Tien Geboden vormen daarvoor de enige basis.”
“Mijn oproep is helder: Stem christelijk voor Nederland. Want u weet wat u aan de SGP hebt.”
Bescherming van kwetsbaar leven, gezin en fundamentele vrijheden
De SGP benadrukt dat hun koers draait om bescherming van kwetsbare mensen, het gezin als hoeksteen van de samenleving, en het waarborgen van veiligheid en orde. Dit zijn volgens hen de belangrijkste ankerpunten voor kiezers zonder uitgesproken mening.
“We staan voor waarden die het leven beschermen, het gezin versterken en de veiligheid waarborgen.”
“We blijven opkomen voor kwetsbaar leven. Van het ongeboren kind, de jongere die psychisch lijdt, tot de broze oudere. Ieder leven is waardevol.”
“Een samenleving begint bij een stabiel gezin en een veilige thuissituatie. We maken ons hard voor het klassieke huwelijk, gezinswaarden en een financieel gezond bestaan voor elk huishouden.”
“Een samenleving kan alleen bloeien als veiligheid en orde gewaarborgd zijn. Gezag moet weer zichtbaar zijn en investeren in defensie en het beschermen van fundamentele vrijheden zijn cruciaal.”
De VVD vindt dat stemmen belangrijk is om invloed te hebben op de koers van Nederland, ook als je geen uitgesproken mening hebt over specifieke onderwerpen. Ze benadrukken het belang van een stabiele democratie, het beschermen van individuele vrijheden en het waarderen van werkenden. Concrete voorstellen zijn onder meer het invoeren van een kiesdrempel, het handhaven van evenredige vertegenwoordiging, en het centraal stellen van werkenden in beleid.
Kiesdrempel en stabiele democratie
De VVD wil versnippering tegengaan en de effectiviteit van het parlement vergroten door een kiesdrempel in te voeren, terwijl het huidige systeem van evenredige vertegenwoordiging behouden blijft. Dit moet zorgen voor meer inhoudelijk debat en een stabieler bestuur, wat relevant is voor kiezers zonder uitgesproken mening omdat het de invloed van kleine, extreme partijen beperkt en de politiek overzichtelijker maakt.
“We zijn voor een beperkte kiesdrempel van 2% omdat dit leidt tot minder versnippering en daarmee meer tijd voor inhoudelijk debat in de Tweede Kamer. We handhaven het huidige systeem van evenredige vertegenwoordiging, zodat elke stem gehoord wordt.”
Politiek moet werken voor de gewone Nederlander
De VVD stelt dat de politiek zich moet richten op het oplossen van praktische problemen van burgers, niet op incidenten of ophef. Dit betekent dat ook kiezers zonder sterke meningen kunnen vertrouwen op een pragmatische, oplossingsgerichte benadering.
“De politiek moet werken voor Nederlanders. Keuzes en belangenafwegingen voor Nederland moeten daarom zoveel mogelijk door de gekozen Tweede Kamer worden gemaakt en niet door de rechter.”
“We willen dat de politiek zich richt op het oplossen van problemen van mensen thuis, niet op ophef.”
Werkenden centraal stellen
De VVD vindt dat werkenden altijd op één moeten staan en dat werken meer moet lonen dan niet werken. Dit is een duidelijk uitgangspunt voor kiezers die geen uitgesproken mening hebben, maar wel belang hechten aan een eerlijke en voorspelbare samenleving.
“De VVD zet werkenden op één. Omdat zij Nederland draaiende houden. Maar daar nu te weinig waardering voor terugkrijgen. Wie werkt moet beloond worden door er meer op vooruit te gaan dan mensen die wel kunnen werken maar niet willen werken. Dat is gewoon eerlijk.”
“We leggen in een Koopkrachtwet vast dat werkenden er ieder jaar in koopkracht méér op vooruit moeten gaan dan niet-werkenden.”
Vrijheid en liberale kernwaarden beschermen
De VVD benadrukt het belang van vrijheid, verantwoordelijkheid en gelijkwaardigheid als basis voor beleid. Dit biedt houvast aan kiezers zonder uitgesproken mening, omdat het een stabiele, voorspelbare koers garandeert.
“Vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid en sociale rechtvaardigheid vormen de rotsvaste bouwstenen van onze maatschappij.”
“We staan pal voor de liberaal-democratische rechtstaat, zowel in woord als in daad. Voorstellen die daar tegenin gaan, zullen we niet indienen of steunen.”
BBB vindt dat politiek niet alleen gaat over stemmen, maar vooral over invloed en betrokkenheid van burgers na de verkiezingen. De partij wil dat mensen meer zeggenschap krijgen over hun eigen leefomgeving en dat beleid eerlijk en praktisch is, met respect voor alle regio’s en groepen. BBB benadrukt dat iedereen meetelt, ongeacht afkomst of mening, en dat de overheid dienstbaar en betrouwbaar moet zijn.
Meer burgerzeggenschap na de verkiezingen
BBB vindt dat democratie meer is dan alleen stemmen; burgers moeten ook na de verkiezingen invloed kunnen uitoefenen op beleid en hun leefomgeving. Dit standpunt is relevant voor mensen die geen sterke mening hebben, omdat BBB juist inzet op het vergroten van inspraak en betrokkenheid, zodat iedereen gehoord wordt, ook als je niet uitgesproken bent.
“We streven naar een overheid die dichtbij bestuurt. Dat is een overheid die beseft dat democratie méér is dan alleen een stem uitbrengen. Mensen moeten ook na de verkiezingen invloed kunnen uitoefenen, zoals door inspraak, advies of het delen van hun ervaring.”
“Inwoners dienen meer zeggenschap te krijgen over hun eigen leefomgeving. Mensen weten zelf het beste wat daar speelt en waar behoefte aan is. Geef mensen invloed op wat er in hun eigen omgeving gebeurt en betrek ze daarom vanaf het begin bij plannen.”
Eerlijk beleid voor iedereen, ongeacht mening of afkomst
BBB wil dat beleid niet alleen voor een selecte groep geldt, maar eerlijk is voor iedereen, ongeacht waar je woont of wie je bent. Dit betekent dat ook mensen zonder uitgesproken mening of duidelijke voorkeuren niet worden vergeten en gelijke kansen krijgen.
“Dat betekent: geen beleid voor enkelen, maar eerlijk beleid voor iedereen. Of je nu in Groningen woont of in Gouda, op het platteland of drie hoog achter iedereen verdient dezelfde kansen.”
“Iedereen telt mee, niemand wordt vergeten. Niet de groep die het hardste schreeuwt krijgt aandacht, maar wie hulp nodig heeft, verdient het eerst een luisterend oor.”
Dienstbare en betrouwbare overheid, niet alleen voor uitgesproken meningen
BBB benadrukt dat de overheid dienstbaar moet zijn aan álle burgers en betrouwbaar moet handelen, ook voor mensen die niet actief hun mening laten horen. Dit sluit aan bij kiezers die geen uitgesproken standpunt hebben, omdat BBB stelt dat iedereen recht heeft op een eerlijke behandeling en een luisterend oor.
“Bij BBB telt niet je afkomst of je opleiding, maar je inzet. We zijn een partij van mensen met én zonder bestuurlijke ervaring.”
“Wat we wel kunnen beloven is dat we altijd blijven strijden voor een BBBeter Nederland. Dat we altijd open staan voor discussie, voor verbeteringen, voor advies en dat we, zoals we altijd hebben gedaan, aan mensen een luisterend oor zullen bieden.”
BVNL vindt dat mensen vooral zelf moeten bepalen wat goed voor hen is, zonder bemoeienis van de overheid of sociale druk. De partij zet sterk in op individuele vrijheid, keuzevrijheid en een kleine overheid die zich zo min mogelijk met het persoonlijke leven bemoeit. Als je geen uitgesproken mening hebt, is BVNL vooral een partij voor mensen die maximale keuzevrijheid en minimale overheidsbemoeienis willen.
Individuele vrijheid en keuzevrijheid centraal
BVNL stelt dat ethische, medische en levenskeuzes altijd bij het individu horen en niet door de overheid moeten worden opgelegd. Dit geldt voor onderwerpen als euthanasie, abortus, vaccinatie en medische handelingen. De partij verzet zich tegen elke vorm van overheidsdwang en benadrukt dat mensen hun eigen afwegingen moeten kunnen maken.
“BVNL is een partij die de vrijheid van het individu laat prevaleren boven de sociale druk van de meerderheid. Dit betekent dat ieder zijn of haar eigen afweging mag maken op tal van onderwerpen.”
“Medisch-ethische keuzes horen bij het individu, niet bij de Staat. Belang Van Nederland verwerpt iedere vorm van overheidsdwang als het gaat om beslissingen over het eigen lichaam.”
“Of het nu gaat om vaccinatie, medische behandelingen, seksuele voorkeur, levensovertuiging, of levensbeëindiging: deze keuzes behoren toe aan de mens zelf. De overheid heeft zich hierbuiten te houden.”
Kleine overheid, minder regels en meer directe democratie
BVNL wil een kleinere overheid die zich minder bemoeit met het dagelijks leven van burgers. De partij pleit voor minder bureaucratie, meer directe democratie via referenda, en het terugdringen van regels en overheidsinvloed.
“BVNL wil een kleinere overheid, minder ambtenaren en minder bureaucratie.”
“Dit doen we door een groot deel van de macht weg te halen bij de Staat en weer terug te leggen bij de mensen.”
“BVNL wil een bindend referendum invoeren. Democratie moet weer terug naar de inwoners van Nederland.”
De ChristenUnie vindt dat politiek niet alleen voor mensen met uitgesproken meningen is, maar juist ook voor wie zich zorgen maakt over de samenleving en verlangt naar eerlijkheid, rechtvaardigheid en bescherming van kwetsbaren. Ze benadrukken het belang van een dienstbare overheid, bescherming van minderheden, en het stellen van duidelijke normen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het bouwen van betaalbare woningen, het vereenvoudigen van het belastingstelsel, en het beschermen van de democratische rechtsstaat.
Politiek moet dienstbaar en eerlijk zijn
De ChristenUnie benadrukt dat politiek er is voor iedereen, ook voor mensen zonder uitgesproken mening, en dat de overheid eerlijk, dienstbaar en beschermend moet zijn. Ze willen een samenleving waarin iedereen meetelt en recht wordt gedaan, ongeacht achtergrond of overtuiging.
Bescherming van minderheden en ruimte voor verschil
De partij vindt het belangrijk dat ook mensen met minderheidsstandpunten of zonder uitgesproken mening gehoord worden. Ze zijn tegen systemen die kleine groepen buitensluiten en willen ruimte voor verschil in de samenleving.
“We voeren geen districtenstelsel of kiesdrempel in. In een districtenstelsel gaat het meer over poppetjes en minder over inhoud. Een kiesdrempel en districtenstelsel zorgen er bovendien voor dat het moeilijker wordt voor kleinere groepen in de samenleving om een eigen politieke inbreng te hebben.”
“We geloven dat je de kracht van een samenleving kunt afmeten aan de ruimte die meerderheden geven aan minderheden.”
Politiek is voor mensen die opstaan voor het goede
De ChristenUnie richt zich expliciet op mensen die misschien geen uitgesproken mening hebben, maar wel willen bijdragen aan een betere samenleving. Ze nodigen uit om samen op te staan voor het goede, ook als je twijfelt aan de politiek.
“En misschien geloof je daar zelfs al niet meer in en ben je afgehaakt. 'Iedere dag hebben we de kans en de verantwoordelijkheid om op onze eigen plek een steentje bij te dragen. Niet door naar een ander of de overheid te kijken, maar door zelf op te staan voor het goede.'”
“Voor deze mensen is de ChristenUnie een bondgenoot. Gedreven door geloof - niet in onszelf, maar in God, de ander en in het goede.”
GroenLinks-PvdA vindt dat iedereen moet kunnen stemmen en actief betrokken moet zijn bij de democratie, ook als je (nog) geen sterke mening hebt. Ze willen stemmen makkelijker maken, de kiesgerechtigde leeftijd verlagen en drempels voor deelname aan verkiezingen wegnemen. Hun kern is: solidariteit, gelijke rechten en een sterke democratische rechtsstaat, zodat iedere stem telt.
Stemmen makkelijker en toegankelijker maken
GroenLinks-PvdA wil dat iedereen, ook mensen zonder uitgesproken mening, eenvoudig kan stemmen en meedoen aan de democratie. Ze verlagen barrières, maken stemmen toegankelijker en stimuleren opkomst, zodat iedere stem – ook van twijfelaars of mensen zonder sterke mening – meetelt.
“We stimuleren iedereen om naar de stembus te gaan bij verkiezingen. De drempels hiervoor maken we zo laag mogelijk, bijvoorbeeld door briefstemmen mogelijk te maken, toegankelijke stemlokalen te verzorgen en de drempels voor stemmen vanuit het buitenland weg te nemen.”
“We verlagen de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar en we rollen een campagne uit om de opkomst onder jongeren te verhogen.”
Iedere stem is belangrijk, ook zonder uitgesproken mening
De partij benadrukt dat het democratische systeem alleen werkt als iedereen meedoet, ongeacht hoe uitgesproken je mening is. Ze willen dat niemand wordt buitengesloten en dat ook mensen zonder sterke opvattingen hun stem laten horen.
“Ons systeem werkt alleen als iedereen mee kan en wil doen. En daarbij telt iedere stem.”
“We staan voor een land waarin je de vrijheid hebt om jezelf te zijn en gelijk behandeld wordt, ongeacht wie je bent, wat je gelooft of van wie je houdt.”
Solidariteit als leidraad voor keuzes
Voor GroenLinks-PvdA is solidariteit het kompas: ze willen dat niemand wordt buitengesloten, ook niet als je twijfelt of geen sterke mening hebt. Ze kiezen voor een samenleving waarin iedereen meedoet en niemand achterblijft.
“Bij alles wat we voorstellen is solidariteit ons kompas.”
“We staan voor grote uitdagingen. Nieuwe generaties vrezen niet zonder reden slechter af te zijn dan hun ouders. Maar er is geen uitdaging zo groot dat we deze niet aan zouden kunnen. Mits we mekaar weer meer opzoeken, niemand uitsluiten en laten zien dat de grootste verschillen te overbruggen zijn als we werken aan een toekomst waarin iedereen meekomt en niemand achterblijft.”
BIJ1 vindt dat politiek niet alleen voor mensen met een sterke mening moet zijn, maar dat iedereen, ook wie twijfelt of geen uitgesproken mening heeft, inspraak verdient. Ze willen de democratie radicaal openbreken door burgers en werkenden direct invloed te geven op belangrijke besluiten, en stellen bindende burgerfora en werknemersraden voor. Hun kernvisie is dat macht en zeggenschap bij gewone mensen hoort, niet bij bedrijven of gevestigde belangen.
Burgers en werkenden krijgen directe inspraak
BIJ1 wil dat mensen die normaal weinig invloed hebben, zoals twijfelaars of mensen zonder uitgesproken mening, actief betrokken worden bij politieke en maatschappelijke beslissingen. Ze stellen bindende burgerfora en werknemersraden voor, zodat iedereen – ook wie geen sterke mening heeft – mee kan beslissen over wetten, regels en bedrijfsvoering.
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
“het stimuleren van lokale vormen van directe democratie, zoals wijkraden, burgerfora en burgerberaden.”
Democratie is meer dan stemmen alleen
BIJ1 vindt dat democratie niet beperkt moet blijven tot verkiezingen, maar een dagelijks proces moet zijn waarin iedereen, ook wie geen uitgesproken mening heeft, gehoord wordt. Ze willen een rechtsstaat en democratie die gebaseerd zijn op gelijkwaardigheid en bescherming van minderheden, niet op de macht van grote bedrijven of gevestigde belangen.
“Democratie moet meer zijn dan een vakje rood kleuren tijdens de verkiezingen. Democratie moet elke dag levend zijn.”
“BIJ1 staat pal achter een democratie die gebaseerd is op gelijkwaardigheid, in plaats van een democratie gebaseerd op de belangen van de grote bedrijven en de rijken.”
D66 vindt het belangrijk dat iedereen invloed kan uitoefenen op de politiek, ook als je geen sterke mening hebt over specifieke onderwerpen. Ze willen het stemmen toegankelijker en betekenisvoller maken door meer directe invloed, transparantie en inspraakmogelijkheden te bieden. Concrete voorstellen zijn onder andere het aanpassen van het kiesstelsel, het mogelijk maken van referenda, en het direct kiezen van bestuurders.
Meer directe invloed voor kiezers
D66 wil dat burgers meer directe invloed krijgen op politieke besluiten, zodat ook mensen zonder uitgesproken mening zich beter vertegenwoordigd voelen. Ze stellen voor om het kiesstelsel aan te passen, referenda mogelijk te maken en het stemmen toegankelijker te maken, zodat iedereen makkelijker kan meedoen en invloed kan uitoefenen.
“We passen het kiesstelsel aan zodat mensen meer invloed krijgen op de samenstelling van de volksvertegenwoordiging.”
“We maken referenda mogelijk om wetgeving te stoppen. Ook organiseren we vaker burgerfora om mensen zelf aan het woord te laten over de grote thema’s in ons land.”
“Het uitoefenen van stemrecht door Nederlanders in het buitenland wordt makkelijker.”
Direct kiezen van bestuurders
D66 wil dat kiezers zelf de burgemeester en minister-president kunnen kiezen, zodat de invloed van de kiezer op het bestuur groter wordt. Dit maakt het stemmen relevanter, ook voor mensen die zich niet in de huidige indirecte systemen herkennen.
“Daarom geven we kiezers het recht om zelf de burgemeester en de minister-president te kiezen.”
Afschaffen van de Eerste Kamer en politieke rol koning
D66 wil het politieke systeem vereenvoudigen door de Eerste Kamer en de politieke functies van de koning af te schaffen. Dit moet het stemmen transparanter en begrijpelijker maken, zodat kiezers beter weten waar ze invloed op hebben.
“Daarom schaffen we de Eerste Kamer en de politieke functies van de koning af.”
FVD vindt dat burgers direct invloed moeten hebben op belangrijke politieke besluiten, vooral als ze geen uitgesproken mening hebben over specifieke onderwerpen. Hun kernvoorstel is het invoeren van bindende referenda naar Zwitsers model, zodat iedereen – ook wie geen sterke mening heeft – direct kan stemmen over concrete kwesties. De partij wil de macht teruggeven aan de kiezer en bestuurders rechtstreeks laten kiezen, zodat de stem van iedere burger telt.
Bindende referenda naar Zwitsers model
FVD stelt voor om bindende referenda in te voeren, zodat burgers rechtstreeks kunnen stemmen over belangrijke onderwerpen, ook als ze geen uitgesproken mening hebben over de dagelijkse politiek. Dit geeft mensen de kans om zich direct uit te spreken wanneer het er echt toe doet, zonder afhankelijk te zijn van partijpolitiek of vertegenwoordigers.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat u direct zelf kunt beslissen over belangrijke kwesties.”
“Referenda, naar Zwitsers model, geven burgers de mogelijkheid zich direct uit te spreken over belangrijke onderwerpen en besluiten te nemen waar de politiek niet omheen kan.”
“Wij willen: Bindende referenda naar Zwitsers model. We voeren bindende referenda in, zodat burgers zich rechtstreeks kunnen uitspreken over belangrijke politieke besluiten.”
Rechtstreeks gekozen bestuurders
Naast referenda wil FVD dat belangrijke bestuurders, zoals burgemeesters, direct door de bevolking gekozen worden. Dit zorgt ervoor dat burgers – ook als ze geen sterke mening over alle details hebben – toch invloed houden op wie het land bestuurt.
“Burgemeesters en andere bestuurders worden niet langer benoemd door een kleine kring, maar rechtstreeks gekozen.”
“We laten burgemeesters en Commissarissen van de Koning direct door de bevolking kiezen, zodat bestuurders verantwoording afleggen aan de kiezer in plaats van aan politieke partijen.”
De Partij voor de Dieren vindt dat burgers meer directe invloed moeten krijgen op politieke besluiten, vooral als zij zelf geen sterke mening of voorkennis hebben. Ze willen dit bereiken door het invoeren van referenda, burgerberaden en laagdrempelige participatieplatforms, zodat mensen op verschillende manieren kunnen meebeslissen of zich kunnen laten informeren. Hun kernvisie is dat democratie sterker wordt als iedereen, ook wie twijfelt of geen uitgesproken mening heeft, op een toegankelijke manier kan bijdragen aan besluitvorming.
Meer directe burgerinvloed via referenda en burgerberaden
De PvdD wil dat burgers, ook als ze geen uitgesproken mening hebben, meer zeggenschap krijgen over belangrijke besluiten door verschillende vormen van participatie mogelijk te maken. Ze stellen voor om het raadgevend referendum te herinvoeren, preferenda te organiseren (meerkeuze-referenda), en burgerberaden in te voeren, zodat complexe kwesties niet tot simpele ja/nee-keuzes worden gereduceerd. Dit biedt ruimte voor nuance en geïnformeerde keuzes, juist voor mensen die twijfelen of geen sterke mening hebben.
“Het raadgevend referendum wordt heringevoerd en krijgt een plaats bij belangrijke besluiten. Omdat beraadslaging en overleg essentieel zijn voor een gezonde democratie, wordt per geval bekeken welke vorm van burgerparticipatie het meest geschikt is, zoals een burgerberaad, internetconsultatie of een meerkeuze-referendum (preferendum).”
“Het terugbrengen van complexe vraagstukken tot een simpele voor/tegen-keuze maakt referenda namelijk kwetsbaar voor ophitspolitiek. Daarom heeft een preferendum de voorkeur.”
“Er worden meer burgerberaden ingevoerd, waarin door loting geselecteerde dwarsdoorsneden van de Nederlandse bevolking serieus gaan meepraten en meebeslissen over belangrijke nationale kwesties, als aanvulling op en verrijking van de huidige parlementaire democratie.”
Toegankelijke en laagdrempelige participatie voor iedereen
De partij wil dat het voor iedereen, ook wie geen mening heeft of politiek onervaren is, makkelijker wordt om betrokken te raken bij besluitvorming. Ze stellen voor om een platform te creëren dat uitleg geeft over politieke participatie en oproept tot deelname aan burgerfora, zodat ook twijfelaars of mensen zonder voorkennis laagdrempelig kunnen meedoen.
“Er komt een platform dat burgerparticipatie op laagdrempelige manier toegankelijk maakt, met uitleg over hoe je politiek actief kan worden, met een agenda van politieke bijeenkomsten, een vacaturebank voor politieke nieuwelingen en oproepen voor bijvoorbeeld burgerfora.”
Politici moeten keuzes maken in verbinding met burgers
De PvdD vindt dat volksvertegenwoordigers hun beslissingen moeten baseren op een eerlijk beeld van wat er leeft in de samenleving, niet alleen op de mening van de luidste groepen. Dit betekent dat ook mensen zonder uitgesproken mening of voorkennis gehoord moeten worden via gestructureerde participatie.
“Democratische vernieuwing betekent dat politici beslissingen nemen op basis van een scherp en eerlijk beeld van wat er leeft in de samenleving. Burgerparticipatie is een manier om systematisch kennis te nemen van de zorgen, waarden en ideeën van inwoners en deze een structurele plaats te geven in besluitvorming.”
Volt vindt het belangrijk dat iedereen kan stemmen, ook als je weinig of geen mening hebt over specifieke onderwerpen. Ze willen het stemmen toegankelijker en inclusiever maken, onder andere door het makkelijker te maken om op personen te stemmen in plaats van alleen op partijen, en door het kiesstelsel te vernieuwen zodat iedere stem meer invloed heeft. Volt benadrukt dat de democratie sterker wordt als meer mensen, ook jongeren en mensen zonder uitgesproken mening, kunnen en willen stemmen.
Stemmen makkelijker en inclusiever maken
Volt wil dat iedereen, ook mensen zonder sterke mening, eenvoudig hun stem kunnen uitbrengen en zich vertegenwoordigd voelen. Ze pleiten voor een toegankelijker kiesstelsel, meer invloed voor de kiezer via voorkeurstemmen, en het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd. Dit moet drempels verlagen en de legitimiteit van de democratie vergroten.
“Volt vindt het essentieel dat álle Nederlanders hun stem kunnen uitbrengen, ook als zij in het buitenland wonen en zij nog stemrecht in Nederland hebben. Het huidige systeem ... kent te veel praktische obstakels, wat leidt tot een lage opkomst.”
“We maken ons kiesstelsel makkelijker en eerlijker. Politieke partijen moeten democratisch zijn ingericht en kiezers krijgen meer invloed met een sterkere voorkeurstem. Zo bouwen we aan een sterke democratie waarin iedere stem telt.”
“De stem van jongeren vergroten we door de stemgerechtigde leeftijd te verlagen van achttien naar zestien jaar.”
Meer invloed voor de kiezer via voorkeurstem
Volt wil dat kiezers niet alleen op een partij, maar ook makkelijker op een persoon kunnen stemmen, zodat je zelfs zonder sterke mening over inhoudelijke thema’s toch gericht invloed kunt uitoefenen. Dit maakt stemmen laagdrempeliger voor mensen die geen uitgesproken mening hebben.
“Om de invloed van een voorkeursstem te versterken steunt Volt de kiesstelselwijziging ‘Met één stem meer keus’. Deze wijziging biedt de mogelijkheid om op een kandidaat of op een partij te stemmen.”
Geen bindend correctief referendum
Volt is tegen het idee dat wetten achteraf met een simpele ja/nee-vraag kunnen worden teruggedraaid, omdat dit volgens hen de verantwoordelijkheid van volksvertegenwoordigers ondermijnt en tot meer verdeeldheid leidt. Dit standpunt is relevant voor kiezers die twijfelen of hun stem wel zin heeft of bang zijn voor populistische stemmingen.
“Volt is tegen een bindend correctief referendum, waarmee nieuwe wetten achteraf kunnen worden teruggedraaid. Wij vinden dat je zorgvuldig ingevoerde wetgeving niet kunt vervangen door een ja/nee-vraag. Dit vergroot de verdeeldheid en het ontslaat volksvertegenwoordigers van hun verantwoordelijkheid om samen tot goede wetten te komen.”
De SP vindt dat politiek vooral moet gaan over het vergroten van de zeggenschap van gewone mensen, juist voor wie geen uitgesproken mening heeft of zich niet gehoord voelt. Ze pleiten voor directe democratie, zoals het bindend correctief referendum, en willen dat burgers meer invloed krijgen op besluiten die hen aangaan. Hun kernvoorstel is: als je geen sterke mening hebt, moet je via referenda en inspraak toch directe invloed kunnen uitoefenen op belangrijke politieke keuzes.
Bindend correctief referendum invoeren
De SP wil dat burgers direct invloed krijgen op politieke besluiten, ook als ze zich normaal niet gehoord voelen of geen uitgesproken mening hebben. Met een bindend correctief referendum kunnen mensen besluiten van de politiek terugdraaien als die niet overeenkomen met de wil van het volk. Dit geeft juist mensen zonder sterke mening of politieke betrokkenheid een extra mogelijkheid om zich uit te spreken als het er echt toe doet.
“Er komt een bindend correctief referendum. Met een bindend correctief referendum krijgen we zeggenschap over wat ons allemaal aangaat. De bevolking krijgt het recht om de politiek terug te fluiten op het moment dat zij besluiten nemen tegen de wil van de mensen.”
“Op deze manier zorgen we ervoor dat de representatieve democratie representatief blijft. Er komt een bindend correctief referendum op nationaal, provinciaal en lokaal niveau.”
Meer inspraak en participatie vóór besluiten
De SP vindt dat burgers niet alleen achteraf, maar vooral vooraf invloed moeten hebben op politieke keuzes. Dit is belangrijk voor mensen die zich normaal niet verdiepen in politiek: zij krijgen zo laagdrempelig de kans om hun stem te laten horen voordat besluiten worden genomen.
“Participatie en zeggenschap moeten plaatsvinden vóórdat het besluit genomen is door de politiek. Met nieuwe vormen van zeggenschap en directe democratische participatie gaan we ervoor zorgen dat mensen gehoord worden en invloed hebben op de keuzes die we maken in Nederland, in je provincie, in je gemeente of je buurt.”
Stemrecht vanaf 16 jaar
De SP wil dat jongeren vanaf 16 jaar mogen stemmen, zodat ook mensen die nog geen sterke mening hebben of politiek onervaren zijn, toch betrokken raken en invloed krijgen op hun toekomst.
“Stemmen vanaf 16 jaar. Jongeren moeten kunnen beslissen over hun toekomst. Bovendien is jong geleerd oud gedaan, dus vergroten we de kans dat iedereen bij de democratie betrokken wordt en blijft.”
JA21 vindt dat burgers meer directe invloed moeten krijgen op belangrijke politieke keuzes, vooral als ze zelf geen uitgesproken mening hebben over specifieke onderwerpen. De partij pleit voor bindende referenda over grote dossiers zoals migratie, bevolkingsgroei en natuur, zodat iedereen – ook wie geen sterke mening heeft – actief kan meebeslissen over de koers van Nederland. JA21 wil de overheid beperken tot kerntaken en burgers meer vrijheid en zeggenschap geven over hun eigen leven.
Meer bindende referenda over grote thema’s
JA21 wil dat burgers via bindende referenda kunnen stemmen over complexe en ingrijpende onderwerpen waar veel mensen geen uitgesproken mening over hebben, zoals asiel, bevolkingsgroei en natuurbeleid. Dit geeft iedereen de kans om direct invloed uit te oefenen, ook als je normaal gesproken niet goed weet waar je op moet stemmen of geen sterke voorkeur hebt.
“De Minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie dient ... te zorgen voor de organisatie van referenda over dossiers die al jaren om meer invloed van burgers vragen, zoals asiel, bevolkingsgroei, en de manier waarop wij omgaan met natuur in ons land.”
“JA21 wil invloed teruggeven aan de Nederlandse burger. Dat betekent dat burgers meer zeggenschap krijgen over grensbeleid, de totstandkoming van nieuwe wetten, en de manier waarop met (belasting)geld wordt omgegaan. Nederlanders zijn vrij om hun eigen regels te bepalen en hun eigen keuzes te maken. JA21 wil dus meer referenda, minder EU, meer economische vrijheid en meer invloed op ons grensbeleid.”
“Meer zeggenschap van burgers over hun eigen leefomgeving door te focussen op decentralisatie en referenda over onder meer het migratiebeleid, de bevolkingsgroei en de natuur in Nederland te organiseren.”
De PVV positioneert zich als de partij voor mensen die zich niet vertegenwoordigd voelen door de huidige politiek en die willen dat "de gewone Nederlander" weer centraal staat. Hun belangrijkste voorstellen zijn directe democratie via referenda, het terughalen van nationale soevereiniteit, en het stoppen van beleid dat volgens hen wordt opgelegd door "Brussel" of "woke-ideologie". De kern van hun visie is dat de burger weer "de baas" moet zijn in Nederland, met duidelijke, eenvoudige keuzes en minder invloed van elites of internationale organisaties.
Directe democratie en burgerinvloed vergroten
De PVV wil dat burgers meer directe invloed krijgen op het beleid, omdat zij vinden dat de huidige politiek de stem van de gewone Nederlander negeert. Dit is relevant voor mensen zonder uitgesproken mening, omdat het de mogelijkheid biedt om via referenda en gekozen bestuurders zelf te bepalen wat er gebeurt, in plaats van te vertrouwen op politici.
“Wij willen échte directe democratie – geen onzinnige, nietszeggende burgerberaden. Wij steunen de nu in het parlement voorliggende Grondwetswijziging voor een bindend correctief referendum. Daarnaast willen we zoveel mogelijk inspraak via laagdrempelige landelijke én lokale referenda. Nederland is één van de weinige landen in Europa waar burgemeesters niet worden gekozen, maar benoemd. De PVV wil rechtstreeks gekozen burgemeesters.”
Burger centraal, niet de elite of Brussel
De PVV stelt dat de gewone burger het voor het zeggen moet hebben, niet ongekozen elites of buitenlandse instanties. Dit spreekt mensen aan die geen sterke mening hebben, maar wel willen dat hun dagelijkse belangen voorop staan en niet worden bepaald door abstracte, ver-van-hun-bed elites.
“Want wie is eigenlijk de baas in dit land? Niet al die middelmatige politici die elkaar naar de mond praten, uw problemen negeren en continu de verkeerde besluiten nemen. Ook niet de ongekozen bureaucraten in Brussel met hun riante salarissen. Nee, ú bent de baas en ú hebt het voor het zeggen.”
Terughalen van nationale soevereiniteit
De PVV wil minder macht voor de Europese Unie en meer zeggenschap voor Nederland zelf. Voor mensen zonder uitgesproken mening betekent dit dat beslissingen dichter bij huis worden genomen, door mensen die zij zelf kunnen kiezen of beïnvloeden.
“De PVV kiest voor een soeverein Nederland. Dat betekent: baas in eigen land, baas over eigen geld, eigen grenzen en eigen regels.”