GroenLinks-PvdA wil de digitale autonomie van Nederland en Europa versterken door te investeren in eigen ICT-bedrijven, Europese digitale infrastructuur en het beperken van afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese techgiganten. Ze pleiten voor publieke controle op digitalisering, investeren in cyberveiligheid, en stellen strenge eisen aan het gebruik van AI en data, met nadruk op mensenrechten, privacy en transparantie. De partij ziet digitalisering als kans, mits deze eerlijk, veilig en toegankelijk is voor iedereen.
GroenLinks-PvdA wil minder afhankelijk zijn van buitenlandse (met name Amerikaanse en Chinese) ICT-leveranciers en zet in op een sterke, innovatieve Europese ICT-sector. Ze willen investeren in Europese alternatieven, data-opslag op Europees grondgebied, en stimuleren start-ups en mkb’ers in de tech-sector.
“Nederland kent veel innovatieve ICT-bedrijven, maar is toch afhankelijk van Amerikaanse en Chinese leveranciers. Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
“De Rijksoverheid investeert als grootste IT-afnemer van het land in Europese digitale diensten.”
“We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
De partij wil het gebruik van AI en algoritmen aan strikte regels binden om mensenrechten, privacy en rechtsgelijkheid te beschermen. Ze verbieden riskante AI-systemen, eisen transparantie en uitlegbaarheid van algoritmen, en verbieden het verplicht afstaan van data voor AI-training.
“AI-gegenereerde content moet altijd als zodanig herkenbaar zijn, met duidelijke bronvermelding. Het verplicht afstaan van data voor het trainen van AI-modellen is niet toegestaan.”
“Overheidsorganisaties worden verplicht tot een impactanalyse op rechtsgelijkheid en grondrechten bij inzet van nieuwe technologie of data.”
“Transparantie en uitlegbaarheid worden wettelijk verplicht bij iedere vorm van geautomatiseerde beoordeling.”
“We verbieden riskante AI-systemen, zoals systemen voor realtime gezichts- of emotieherkenning.”
GroenLinks-PvdA wil de digitale veiligheid verhogen door te investeren in cyberverdediging, meer capaciteit bij politie en toezichthouders, en het trainen van bedrijven en organisaties tegen cyberaanvallen. Ze zien cybercrime als een ernstige bedreiging en willen effectieve handhaving.
“De politie krijgt meer capaciteit om criminaliteit in de digitale wereld aan te pakken. De overheid investeert in cyberverdediging om onze vitale infrastructuur te beschermen tegen cyberaanvallen.”
“Bij kritieke bedrijven en organisaties voeren we regelmatig simulaties en trainingen uit, om voorbereid te zijn op grootschalige cyberaanvallen, storingen en noodsituaties waarbij digitale functies uitvallen.”
“We verhogen daarom het aantal Digitale Hulpverleners (DHV’ers) in Nederland.”
De partij vindt dat digitalisering alleen werkt als iedereen kan meedoen. Ze willen dat overheidswebsites toegankelijk zijn, er altijd een niet-digitaal alternatief is, en investeren in digitale geletterdheid en mediawijsheid in het onderwijs.
“Alle overheidswebsites moeten toegankelijk zijn (A-status) en er moet altijd een niet-digitaal alternatief zijn voor contact met de overheid.”
“Mediawijsheid en digitale geletterdheid worden een vast onderdeel van het onderwijscurriculum.”
GroenLinks-PvdA wil dat digitalisering duurzaam is, met modulaire en repareerbare hardware, en dat nieuwe datacentra alleen gebouwd worden als het nut en de noodzaak onderbouwd zijn en aan duurzaamheidseisen voldoen.
“We zetten ons in voor Europese regelgeving die modulaire en repareerbare hardware stimuleert en veroudering tegengaat.”
“Zolang het nut en de noodzaak kan worden onderbouwd, is er ruimte voor nieuwe datacentra in Nederland. We stellen hierbij eisen aan duurzaamheid en de verdeling van ruimte.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil digitale soevereiniteit, publieke regie over ICT en AI, en sterke bescherming van burgerrechten in de digitale wereld. Ze pleiten voor transparantie, privacy, open infrastructuur, en het beperken van de macht van Big Tech, met concrete voorstellen zoals het verbieden van deepfakes, het beschermen van persoonsgegevens, en het investeren in publieke digitale infrastructuur. Hun visie is dat technologie altijd dienstbaar moet zijn aan mens, dier, natuur en democratie, en nooit aan winst of macht.
PvdD wil de macht van Big Tech doorbreken en digitale infrastructuur onder publieke controle brengen, om democratische waarden, privacy en autonomie te waarborgen. Ze zien technologie als een middel dat transparant, controleerbaar en dienstbaar moet zijn aan het algemeen belang, niet aan commerciële belangen.
“De Partij voor de Dieren kiest voor digitale soevereiniteit en publieke regie. Technologie moet transparant, controleerbaar en dienstbaar zijn aan mens, dier, natuur en democratie, nooit aan winst of macht.”
“We doorbreken de dominantie van Big Tech. Techreuzen ondermijnen de democratische rechtsstaat, publieke controle en nationale soevereiniteit. We stellen grenzen aan de macht van deze bedrijven, versterken publieke alternatieven en voorkomen dat Europese IT-wetgeving via lobby of juridische trucs wordt uitgehold.”
“De regie over essentiële AI-infrastructuur komt in publieke handen. De overheid zorgt ervoor dat in Europees verband geïnvesteerd wordt in goede publieke AI-technologie, zodat er geen afhankelijkheid ontstaat van problematische regimes of buitenlandse commerciële partijen.”
PvdD stelt privacy en gegevensbescherming centraal in hun ICT-beleid. Ze willen eigenaarschap van persoonsgegevens bij burgers houden, verkoop van data zonder toestemming verbieden, en investeren in beveiliging van digitale infrastructuur.
“Bedrijven mogen via kleine lettertjes in gebruiksvoorwaarden nooit eigenaar worden van persoonsgegevens, beelden of bestanden. Zo beschermen we burgers tegen misbruik, manipulatie en identiteitsfraude in de digitale wereld.”
“Nederland gaat persoonsgegevens op het hoogste niveau beschermen. De overheid gaat structureel investeren in softwareprojecten om de digitale infrastructuur beter te beveiligen.”
“Bedrijven worden gedwongen meer transparantie te geven over hun opslag en gebruik van data en de werking van algoritmes. We begrenzen de mogelijkheden waarvoor onze data gebruikt mogen worden en verbieden de verkoop van data zonder expliciete toestemming.”
PvdD wil dat AI en algoritmes transparant, ethisch en onder democratische controle worden ontwikkeld en ingezet. Ze eisen expliciete vermelding van AI-gebruik, toetsing op ethiek en anti-discriminatie, en publieke financiering van onafhankelijk onderzoek.
“Beelden en audio die gemaakt zijn door AI moeten altijd direct te herkennen zijn door bijvoorbeeld een watermerk of logo. Teksten die zich (deels) baseren op informatie die door AI gegenereerd is, vermelden dit expliciet.”
“Alle AI-systemen die invloed hebben op mensenlevens, inclusief systemen die worden ingezet ten behoeve van de veiligheid, worden aan de voorkant ontworpen en later getoetst op beheersbaarheid, ethiek, lichamelijke integriteit en privacy. Deze systemen moeten aantoonbaar anti-discriminatoir zijn.”
“Er komt structurele financiering voor onafhankelijk onderzoek naar de ecologische en maatschappelijke impact van AI. Bij die laatste categorie is expliciet aandacht voor effecten op autonomie, taal, denken en (sociaal) gedrag, en de risico’s voor rechtstaat en democratie.”
PvdD vindt dat digitale diensten altijd toegankelijk moeten blijven voor iedereen, zonder verplichte afhankelijkheid van apps of Big Tech-platformen. Er moet altijd een analoge of platformonafhankelijke optie zijn.
“We investeren in open en veilige digitale infrastructuur, verminderen onze afhankelijkheid van Big Tech en zorgen altijd voor een analoge terugvaloptie bij vitale systemen.”
“Geen appdwang. Diensten van overheid, scholen, zorginstellingen en banken mogen nooit alleen nog maar via apps en platformen van Big Tech bereikbaar zijn. Het blijft voor burgers altijd mogelijk om hun digitale zaken te kunnen regelen via websites en/of platformonafhankelijke protocollen.”
PvdD wil investeren in cybersecurity, digitale geletterdheid en bescherming tegen digitale criminaliteit. Ze zien dit als noodzakelijke randvoorwaarden voor verdere digitalisering.
“Voor veilige verdere digitalisering is een domein-overstijgende regie op samenwerking nodig, waarbij cybersecurity, digitale autonomie, bestrijding van cybercrime en kennisontwikkeling als integrale onderdelen en noodzakelijke randvoorwaarden worden gezien.”
“Er wordt geïnvesteerd in voldoende cyberbewustzijn en dus digitale geletterdheid van burgers. Daarnaast zetten we ons actief in om burgers te helpen digitale criminaliteit, zoals identiteitsfraude en -diefstal, en buitenlandse beïnvloeding te herkennen en zich ertegen te weren.”
BBB ziet ICT als een cruciale pijler voor digitale soevereiniteit, een betrouwbare overheid en nationale veiligheid. De partij wil vitale digitale infrastructuur in eigen beheer houden, investeren in cybersecurity, falende ICT-projecten bij de overheid aanpakken en digitale dienstverlening toegankelijker maken. BBB benadrukt het belang van kennisbehoud binnen de overheid en het leren van eerdere ICT-fouten.
BBB wil de afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven en cloudleveranciers verminderen door vitale digitale infrastructuur en publieke data zoveel mogelijk in Nederlandse of Europese handen te houden. Dit moet de nationale veiligheid, privacy en autonomie waarborgen.
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Publieke data nationaal beschermen. Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
“Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
BBB ziet cyberveiligheid als een basisvoorwaarde voor welvaart en democratie. De partij wil gerichte investeringen in cybersecurity, voorrang voor Nederlandse bedrijven bij veiligheidsprojecten en digitale educatie vanaf de basis.
BBB vindt dat burgers en bedrijven recht hebben op begrijpelijke, toegankelijke en veilige digitale overheidsdiensten. De partij wil verouderde ICT-systemen aanpakken, kennis over IT en data in huis houden en digitale loketten volledig toegankelijk maken.
“Helaas zorgen ondoorzichtige digitale systemen, ingewikkelde regels en verouderde ICT voor frustratie en onbereikbaarheid.”
“Laagdrempelige en duidelijke overheidsdiensten. Alle digitale loketten zijn begrijpelijk, veilig en toegankelijk voor iedere Nederlander, waarbij publieke en semipublieke digitale diensten 100% toegankelijk zijn voor mensen met een beperking conform de WCAGrichtlijnen.”
“Kennisbehoud in huis. Kritische kennis over IT en data blijft bij de overheid zelf in plaats van uitbesteed aan externe partijen.”
BBB wil structureel evalueren en leren van mislukte ICT-projecten binnen de overheid, aanbestedingsprocessen verbeteren en interne expertise versterken om herhaling van fouten te voorkomen.
“Leer van falende ICT-projecten binnen de overheid door het structureel evalueren van projecten, het verbeteren van aanbestedingsprocessen en het versterken van interne expertise.”
BBB wil dat nieuwe ICT-projecten in de zorg vooraf aantonen dat ze kosten besparen en dat systemen beter op elkaar aansluiten, zodat digitalisering daadwerkelijk tijd en kosten reduceert.
“Maak een faalkosten toets bij nieuwe (ICT)projecten in de zorg. Projecten moeten vooraf inzichtelijk en aannemelijk maken dat ze daadwerkelijk kosten besparen. Van eerdere projecten wordt geleerd om nieuwe projecten succesvol te laten zijn.”
“Er is een eis nodig voor nieuwe zorgtechnologie om verschillende producten onderling aansluitbaar te maken. Zo hoeven zorgmedewerkers niet met acht apps te werken en werkt digitalisering daadwerkelijk tijd en kostenreducerend.”
BVNL is kritisch over de ICT-prestaties van de overheid en pleit voor efficiëntere, veiligere en transparantere digitale dienstverlening. De partij wil investeren in digitale vaardigheden, privacy beschermen (met name encryptie), cybersecurity versterken en innovatie in kunstmatige intelligentie stimuleren. BVNL benadrukt het belang van digitale inclusie en het waarborgen van grondrechten in de digitale samenleving.
BVNL vindt dat de overheid haar ICT-projecten beter moet uitvoeren en digitale dienstverlening moet verbeteren, mede om verspilling van belastinggeld te voorkomen en het welzijn van burgers te vergroten. De partij hekelt mislukte ICT-projecten bij overheidsinstanties en wil meer transparantie en verantwoordingsmechanismen.
“De overheid heeft een slechte reputatie als het gaat om interne ICT-projecten. De ICT bij de Belastingdienst is een chaos en ook bij andere overheidsinstellingen, zoals het UWV, gaat het niet goed.”
“We geloven dat de overheid de verantwoordelijkheid heeft om haar digitale dienstverlening op orde te hebben zodat ze optimaal kan bijdragen aan het welzijn van de burgers. Ook moet de overheid haar ICT-projecten efficiënt en effectief uitvoeren om belastinggeld optimaal te besteden.”
“Dit alles moet worden ondersteund door transparantie en verantwoordingsmechanismen, zodat burgers erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens veilig zijn.”
BVNL wil dat iedereen kan deelnemen aan de digitale samenleving door te investeren in educatie, training en ondersteuning, met speciale aandacht voor jongeren, werkenden en ouderen.
“We willen ervoor zorgen dat elke burger de kans krijgt om volledig deel te nemen aan de digitale samenleving. Dit betekent dat we actief programma's en initiatieven zullen bevorderen om digitale vaardigheden te ontwikkelen en toegang tot technologie te vergroten.”
“We zullen investeren in educatieve programma's voor jongeren, training voor werkenden en ondersteuning bieden aan ouderen om de digitale kloof te overbruggen.”
BVNL beschouwt privacy als essentieel en verzet zich tegen het verzwakken van encryptie. De partij wil investeren in veilige technologieën en waarborgt het communicatiegeheim.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim.”
“We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.”
BVNL wil onderzoek en innovatie in kunstmatige intelligentie en andere digitale technologieën stimuleren door investeringen en samenwerking tussen publieke en private partijen te bevorderen.
“BVNL zet zich in voor de stimulering van onderzoek en innovatie op het gebied van kunstmatige intelligentie en andere digitale technologieën zoals quantumtechnologie.”
“Door investeringen in onderzoek en ontwikkeling te vergroten en samenwerking tussen publieke en private partijen te bevorderen, zullen we onze positie als voorloper op het gebied van technologie versterken.”
BVNL vindt cybersecurity cruciaal voor het beschermen van burgers en organisaties tegen cybercriminaliteit. De partij wil wetgeving, bewustwording en voorlichting rondom cybersecurity versterken.
“De overheid moet daarom wetten en regels opstellen met betrekking tot cybersecurity, waaronder privacywetten, meldingsvereisten bij datalekken en strafrechtelijke vervolging van cybercriminelen.”
“Tevens moeten we bewustwording creëren rondom cybersecurity bij zowel burgers als bedrijven. Door middel van voorlichtingscampagnes kunnen mensen worden geïnformeerd over mogelijke risico's en hoe ze zichzelf kunnen beschermen.”
FVD ziet digitalisering en ICT als essentieel voor vrijheid, privacy en innovatie, maar waarschuwt voor overheidscontrole, Big Tech-censuur en digitale surveillance. De partij pleit voor modernisering van overheidssystemen, bescherming van digitale privacy, stimulering van AI en blockchain, en het waarborgen van anonimiteit online. Hun voorstellen zijn concreet gericht op het verbeteren van digitale infrastructuur, het beschermen van burgerrechten in de digitale sfeer en het stimuleren van technologische innovatie.
FVD vindt dat de digitale systemen van de overheid (zoals Belastingdienst en UWV) dringend gemoderniseerd moeten worden om betrouwbaarheid en efficiëntie te waarborgen. Daarnaast wil de partij breed gebruik van kunstmatige intelligentie binnen de overheid stimuleren om de productiviteit te verhogen en het aantal ambtenaren te verminderen.
FVD beschouwt privacy als een hoeksteen van de samenleving en wil het briefgeheim uitbreiden naar digitale communicatie. De partij verzet zich tegen digitale surveillance, de Sleepwet, Europese Digital ID en pleit voor het waarborgen van anonimiteit op internet.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
“We respecteren de uitslag van het referendum van 2017 en schaffen de Sleepwet af, zodat burgers niet structureel kunnen worden afgeluisterd.”
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
“We verzetten ons tegen digitale surveillance, zoals de Sleepwet of Digital ID, en beschermen vrije meningsuiting met een anti-censuurwet.”
FVD ziet grote kansen in nieuwe technologische ontwikkelingen zoals AI, blockchain en glasvezel. De partij wil regelgeving versoepelen voor crypto- en blockchainbedrijven en investeren in digitale infrastructuur zoals glasvezel om innovatie en economische groei te stimuleren.
“Cryptocurrencies en blockchain zijn innovaties die meer financiële vrijheid brengen, en kunstmatige intelligentie kan de overheid efficiënter maken.”
“We versoepelen regels voor crypto- en blockchainbedrijven, zodat innovatie wordt gestimuleerd en financiële vrijheid wordt vergroot.”
“We zorgen voor supersnel glasvezelinternet in het hele land, zodat de digitale economie en communicatie optimaal functioneren.”
FVD stelt dat Big Tech-bedrijven een publieke functie vervullen en dat censuur door deze bedrijven onacceptabel is. De partij wil dat uitingen die in Nederland niet strafbaar zijn, ook niet door platforms verwijderd mogen worden.
De SP wil de digitalisering van de samenleving menselijk en transparant houden, met strenge controle op algoritmes, digitale autonomie en privacy. Ze pleiten voor een ministerie van Digitale Zaken, het beperken van afhankelijkheid van buitenlandse ICT-leveranciers, en het waarborgen van menselijke betrokkenheid bij belangrijke besluiten. De partij is kritisch op grootschalige dataverzameling, digitale discriminatie en de macht van grote techbedrijven.
De SP vindt dat ICT-systemen, algoritmes en AI nooit zelfstandig mogen beslissen over zaken die grote impact hebben op mensenlevens. Menselijke controle en transparantie zijn essentieel om discriminatie, fouten en onrecht te voorkomen.
“Algoritmes nemen geen beslissingen over ons. Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes.”
“De overheid is altijd een mens. In het contact met je overheid krijg je het recht om een mens te spreken over jouw zaak en word je nooit overgeleverd aan een digitaal systeem of algoritmische besluitvorming.”
De SP wil de afhankelijkheid van Amerikaanse ICT-producten, clouddiensten en datacentra verminderen door te investeren in Europese en Nederlandse alternatieven, open source en open standaarden. Dit moet de digitale soevereiniteit en veiligheid vergroten.
“In grote mate is de Nederlandse overheid afhankelijk van Amerikaanse digitale producten, clouddiensten en datacentra. We moeten investeren in alternatieven in Nederland en Europa, zodat we de afhankelijkheid van de VS kunnen verminderen.”
“Overheden maken zo veel mogelijk gebruik van open source en zorgen ervoor dat hun systemen leverancier onafhankelijk zijn, onder meer door het gebruik van open standaarden.”
De SP pleit voor een apart ministerie dat zich volledig richt op digitale vraagstukken, om digitalisering in goede banen te leiden en burgers te beschermen tegen de negatieve gevolgen van ICT-ontwikkelingen.
“Ministerie van Digitale Zaken. In een tijd waarin technologie een steeds grotere rol speelt in ons dagelijks leven, is het essentieel dat we een specifieke instantie hebben die zich richt op digitale zaken.”
“Een ministerie van Digitale Zaken zorgt voor een gerichte aanpak om zowel de digitalisering binnen de overheid als daarbuiten in goede banen te leiden.”
De SP wil dat overheden en bedrijven alleen strikt noodzakelijke persoonsgegevens verzamelen en dat mensen altijd het recht hebben hun data te laten verwijderen. Ze zijn tegen grootschalige dataverzameling en profilering.
“Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak.”
“Iedereen moet het recht hebben om zijn gegevens te laten verwijderen. Inclusief data die is doorgegeven aan andere partijen of in systemen is verwerkt.”
De SP wil strenge regulering van AI, zodat altijd duidelijk is wanneer iets door AI is gemaakt en zodat AI geen inbreuk maakt op auteursrechten of privacy.
“Kunstmatige Intelligentie reguleren. Kunstmatige Intelligentie maakt het steeds moeilijker om te achterhalen wat echt en wat nep is... Daarom is strenge regulering nodig. Het moet altijd duidelijk zijn wanneer iets door AI is gemaakt.”
De SP vindt dat digitalisering niet tot uitsluiting mag leiden. Er moeten altijd niet-digitale alternatieven blijven bestaan en mensen moeten ondersteund worden in het ontwikkelen van digitale vaardigheden.
“Digitalisering mag niet leiden tot tweedeling. Mensen moeten vrij zijn offline te leven. Zo mag niet van mensen verwacht worden dat ze buiten werktijden telefonisch bereikbaar zijn. Wanneer de overheid digitaliseert, blijft er een nietdigitaal alternatief over voor wie niet kan of wil meegaan in digitalisering.”
“De blauwe envelop voor belastingaangifte blijft bestaan en het recht op het gebruik van contant geld.”
50PLUS erkent het belang van digitale veiligheid en inclusie, vooral voor ouderen, en wil investeren in veilige, toegankelijke en begrijpelijke digitale systemen. Ze pleiten voor meer regie van de overheid op digitale zaken, digitale cursussen voor ouderen, en wettelijke waarborgen voor digitale zelfredzaamheid. Tegelijkertijd willen ze alternatieven voor digibeten behouden zolang nodig, maar verwachten dat digitalisering uiteindelijk de norm wordt.
50PLUS ziet digitale veiligheid als urgent en wil investeren in de beveiliging van systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen. Dit moet de digitale weerbaarheid van Nederland vergroten en de afhankelijkheid van externe leveranciers verminderen.
“We willen dat er extra geïnvesteerd wordt in de veiligheid van onze systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen.”
De partij vindt dat digitalisering niet mag leiden tot uitsluiting van ouderen en digibeten. Ze willen digitale cursussen, duidelijke uitleg, en wettelijke plichten voor gemeenten om digitale zelfredzaamheid te waarborgen. Overheidsdiensten moeten toegankelijk blijven via post, telefoon of balie, en digitale communicatie moet begrijpelijk zijn.
“Digitale cursussen voor ouderen om hun vaardigheden te verbeteren, met specifieke aandacht voor internetgebruik, online bankieren en sociale media door lokale gemeenschappen, bibliotheken en seniorenverenigingen.”
“Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen.”
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Overheidsdiensten en maatschappelijke organisaties (zoals DigiD, MijnOverheid, zorgportalen) zijn altijd ook bereikbaar via post, telefoon of fysieke balie.”
“Alle digitale communicatie van overheden dient te voldoen aan begrijpelijke taal (B1) en toegankelijkheidsrichtlijnen.”
Om digitale oplichting en identiteitsdiefstal tegen te gaan, wil 50PLUS anonieme accounts verbieden of beperken en privacy- en veiligheidsmaatregelen versterken, met speciale aandacht voor ouderen.
50PLUS wil dat de overheid meer regie neemt op digitale zaken en de implementatie van kunstmatige intelligentie, met het oog op kansen voor ouderen en betere coördinatie.
Het CDA ziet ICT als een cruciale factor voor een efficiënte overheid, digitale autonomie en economische innovatie. Ze willen investeren in de vernieuwing van overheids-ICT, stimuleren Europese digitale onafhankelijkheid en zetten in op verantwoord gebruik van AI en digitale ethiek. Concrete voorstellen zijn onder andere het moderniseren van de ICT bij de Belastingdienst, investeren in Europese cloud- en chiptechnologie, en het versnellen van vergunningen met behulp van AI.
Het CDA erkent dat verouderde ICT-systemen bij de overheid, met name bij de Belastingdienst, een groot knelpunt vormen voor uitvoerbaarheid en flexibiliteit. Door te investeren in ICT-vernieuwing wil het CDA de dienstverlening verbeteren en ruimte creëren voor maatschappelijke veranderingen.
“De vernieuwing van de ICT bij de Belastingdienst heeft de komende jaren prioriteit, zodat er weer ruimte ontstaat om flexibel in te spelen op maatschappelijke veranderingen.”
“We zetten stevig in op de lopende IT-vernieuwing, opleiding van belastinginspecteurs, kwaliteit van fiscale regelgeving en regelinflatie, een jaarlijkse analyse van de tax gap.”
Het CDA wil minder afhankelijk zijn van niet-Europese techbedrijven en zet in op Europese cloudoplossingen, chipproductie en datacentra. Dit moet de digitale soevereiniteit van Nederland en Europa versterken.
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
“We stimuleren de ontwikkeling van chipproductie en -ontwerp met gelijkgestemde Europese landen. Ook dragen we actief bij aan de daadwerkelijke productie van geavanceerde chips in Nederland of Europa.”
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra.”
Het CDA benadrukt het belang van digitale ethiek, transparantie van algoritmes en verantwoord gebruik van AI, zowel in het onderwijs als bij bedrijven. Ze willen AI inzetten om processen te versnellen, maar met oog voor ethische kaders en toezicht.
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken.”
“Waar mogelijk en verantwoord zetten we AI in om vergunningsprocedures te versnellen, met name om informatieverstrekking te versimpelen.”
“Binnen het groeifonds komt ruimte voor investeringen in sleuteltechnologieën met een sterke focus op AI. Er komt daarnaast een commissaris AI voor centrale regie.”
Het CDA wil essentiële bedrijven beschermen tegen buitenlandse beperkingen en streng optreden tegen platforms die zich niet aan de regels houden, inclusief het tijdelijk uit de lucht halen van websites bij grove schendingen.
“We beschermen essentiële bedrijven tegen beperkingen die deze krijgen opgelegd door landen buiten Europa, zoals exportbeperkingen vanuit de VS en China.”
“We bestraffen platforms die zich niet aan de regels houden. Bij herhaalde en grove schending willen we dat websites en platforms (tijdelijk) uit de lucht worden gehaald.”
JA21 ziet digitalisering, cyberveiligheid en kunstmatige intelligentie als cruciale thema’s voor de toekomst van Nederland. De partij wil fors investeren in digitale soevereiniteit, cyberveiligheid en digitale vaardigheden, en pleit voor een nationale strategie waarbij ondernemers en overheid samen optrekken om Nederland technologisch onafhankelijk en concurrerend te maken. Concrete voorstellen zijn onder meer een nationale cloud, uitbreiding van het Defensie Cyber Commando, en het stimuleren van AI-gebruik in het mkb.
JA21 wil Nederland minder afhankelijk maken van buitenlandse (met name Amerikaanse en Chinese) techbedrijven door te investeren in strategische technologie en een nationale cloud. Dit moet de controle over data en digitale infrastructuur waarborgen en de economische weerbaarheid vergroten.
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
“Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
Cyberveiligheid wordt door JA21 gezien als nationale veiligheid. De partij wil een centrale regie, forse investeringen en een actieve afschrikking tegen digitale aanvallen, inclusief uitbreiding van het Defensie Cyber Commando.
“Cyberveiligheid is nationale veiligheid. Nederland is kwetsbaar. Een digitale aanval kan onze energievoorziening, havens of democratie platleggen.”
“Breid het Defensie Cyber Commando uit. Hack ons? Reken op een tegenactie.”
“In NAVO-verband is daarom afgesproken dat 1,5% van het BBP moet worden geïnvesteerd in cyberveiligheid, kritieke infrastructuur en innovatie. JA21 staat achter deze afspraak en zet in op een stevige en centrale aanpak van deze investering onder één verantwoordelijk ministerie, met één vaste Kamercommissie, en onder scherpe toetsing op effectiviteit.”
JA21 wil ondernemers de ruimte geven om te digitaliseren en innovatie te stimuleren, met een focus op praktische toepassingen van AI, vooral in het mkb. De partij pleit voor eenvoudige regelgeving, een nationale strategie en directe aftrekbaarheid van R&D-kosten.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
JA21 erkent dat de arbeidsmarkt moet worden voorbereid op de digitale revolutie. Daarom wil de partij investeren in digitale vaardigheden van werknemers, zodat Nederland kan meekomen met technologische ontwikkelingen.
“Investeren in digitale vaardigheden. Onze arbeidsmarkt moet klaargestoomd worden voor de nieuwe digitale revolutie waar wij nu middenin zitten. Werknemers moeten bijblijven.”
De SGP benadrukt het belang van technologische soevereiniteit, ethische kaders en menselijke controle bij digitale technologie en kunstmatige intelligentie. Ze pleiten voor strengere beveiliging, transparantie van algoritmes, investeringen in eigen technologie (zoals een AI-fabriek), en het beperken van de macht van grote platforms. De partij waarschuwt voor risico’s van technologische afhankelijkheid en wil publieke waarden en privacy beschermen.
De SGP vindt dat Nederland minder afhankelijk moet zijn van buitenlandse technologie en pleit voor investeringen in eigen productiecapaciteit, zoals een AI-fabriek. Dit moet de technologische soevereiniteit vergroten en voorkomen dat landen als China en de VS te veel invloed krijgen.
“Nederland heeft meer technologische soevereiniteit nodig. De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen.”
De SGP stelt dat AI en digitale technologie altijd onder menselijke controle moeten staan en aan strikte ethische richtlijnen moeten voldoen, met aandacht voor privacy, transparantie en het voorkomen van vooringenomenheid.
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie. De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy.”
“Er dient altijd helder onderscheid te zijn tussen wat door een mens en wat door AI gegenereerd is.”
“Algoritmes moeten altijd te herleiden zijn zodat beslissingen en de manier waarop deze tot stand gekomen zijn duidelijk en controleerbaar blijven.”
De SGP wil hogere veiligheidsstandaarden en frequente, grootschalige testen van digitale beveiliging, vooral bij kritieke processen, om de digitale weerbaarheid van Nederland te vergroten.
“Hogere veiligheidsstandaarden voor de kritieke delen van de digitale processen en frequent en grootschalig testen van de beveiliging zijn noodzakelijk”
De partij wil de macht van grote digitale platforms inperken om concurrentie te waarborgen en stelt voor om mededingingsregels aan te passen als dat nodig is.
“De macht van grote platforms moet aan banden worden gelegd zodat concurrentie mogelijk blijft. Indien nodig worden hiervoor mededingingsregels aangepast.”
De ChristenUnie is kritisch over de inzet van ICT en digitalisering, met nadruk op ethische kaders, privacy en transparantie. Ze willen strenge regulering van AI en algoritmes, bescherming van persoonsgegevens, en waarborgen dat digitalisering niet ten koste gaat van grondrechten. Concrete voorstellen zijn onder meer een verplicht algoritmeregister, kritische houding tegenover de Europese Digitale Identiteit, en het uitsluiten van commercieel gebruik van medische data.
De ChristenUnie ziet digitalisering en AI als kans én risico, en pleit voor duidelijke ethische kaders, transparantie en overheidsregie. Ze willen een verplicht algoritmeregister en waarborgen dat AI niet de rechtsstaat of privacy ondermijnt.
“De overheid moet grenzen stellen waar het gaat om de inzet van technieken en de regulering van ons digitale maatschappelijke verkeer, bijvoorbeeld bij het gebruik van kunstmatige intelligentie en algoritmes. De overheid zelf maakt een gedegen afweging of voor machine learning algoritmes of alternatieven gekozen wordt. Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
“De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, met potentieel ontwrichtende gevolgen voor onder andere de rechtsstaat. Daarom vindt de ChristenUnie dat dit duidelijke ethische kaders en regie van de overheid vraagt.”
De partij wil burgers meer controle geven over hun data, privacy beschermen en het recht op een schone lei wettelijk borgen. Ze zijn kritisch op grootschalige dataverzameling door techbedrijven en willen copyright op lichaam, gezicht en stem.
“Via het auteursrecht krijgen Nederlanders, naar Deens voorbeeld, copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem, als vorm van bescherming van de lichamelijke integriteit. Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten vernietigen.”
“Ons recht op privacy en onze vrije en ongefilterde toegang tot gegevens kunnen in het gedrang komen als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen en steeds meer bepalen welke informatie wij zien.”
De ChristenUnie is terughoudend over de invoering van een Europese Digitale Identiteit en stelt strikte voorwaarden aan privacy, transparantie en vrijwilligheid.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
Bij inzet van AI en big data in de zorg wil de ChristenUnie dat de arts eindverantwoordelijk blijft, privacy wordt geborgd en commercieel gebruik van patiëntdata wordt uitgesloten.
“Kunstmatige intelligentie kan een middel tot mogelijke detectie zijn voor een arts, zolang de arts eindverantwoordelijk blijft en het middel niet interfereert met de goede relatie tussen arts en patiënt. ... Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
D66 wil Nederland digitaal onafhankelijker maken door te investeren in een sterke nationale en Europese ICT-sector, minder afhankelijk te zijn van grote buitenlandse techbedrijven, en de overheid te moderniseren met nieuwe ICT-systemen. Ze pleiten voor een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie, Europese alternatieven bij aanbestedingen, en een grondige vernieuwing van de ICT bij de Belastingdienst. Hun visie draait om digitale autonomie, veiligheid, en het benutten van technologische innovatie voor maatschappelijke doelen.
D66 wil dat Nederland en Europa minder afhankelijk worden van grote Amerikaanse en Chinese techbedrijven. Ze kiezen voor Europese alternatieven, stellen strenge eisen bij ICT-aanbestedingen, en willen een sterke nationale en Europese ICT-sector stimuleren. Dit moet de digitale soevereiniteit en veiligheid vergroten.
“Onder leiding van de bewindspersoon zet de overheid sterk de toon bij aanbestedingen en contracteisen van ICT, vooral in belangrijke publieke sectoren. De ontwikkeling van AI in bijvoorbeeld de zorg, het onderwijs en overheidsdiensten is gevoelig. Daarom laten we dat niet over aan buitenlandse bedrijven die alleen uit zijn op winst en schaal.”
“We kiezen voor Europese alternatieven en helpen vanuit de overheid door als eerste klant (launching customer) om producten op de markt te brengen.”
“D66 zet vol in op een sterke nationale en Europese ICT-sector. We maken onze positie in de halfgeleiderindustrie nog sterker: dat is de productie van bijvoorbeeld computerchips. We investeren in innovatieve start-ups en scale-ups in software. Dat is goed voor onze veiligheid én voor een sterke positie van de Nederlandse economie.”
D66 erkent de grote problemen met verouderde ICT bij de overheid, met name bij de Belastingdienst. Ze willen een volledig nieuw, modern systeem naast het huidige bouwen (Belastingdienst 2.0), dat het oude systeem uiteindelijk vervangt. Dit moet de uitvoerbaarheid en betrouwbaarheid van overheidsdiensten verbeteren.
“De Belastingdienst wordt geplaagd door organisatorische en IT-problemen. Daardoor komen hervormingen van het belastingstelsel nauwelijks van de grond. Gewenste aanpassingen kunnen niet doorgevoerd worden. Liever dan blijven doormodderen met de huidige, verouderde ICT, bouwt D66 daarom een nieuw, modern systeem naast het huidige systeem: een Belastingdienst 2.0. Als dat klaar is, vervangt dit het huidige systeem.”
D66 wil een aparte bewindspersoon voor Technologie en Innovatie met een eigen begroting en mandaat. Deze moet regie voeren op ICT-beleid, innovatie stimuleren en zorgen voor digitale onafhankelijkheid van Nederland en Europa.
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
“D66 wil een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie, met een eigen begroting en een stevig mandaat. Daarmee zorgen we voor focus en regie binnen de overheid om onze maatschappelijke doelen te bereiken.”
NSC erkent grote structurele ICT-problemen bij de overheid en pleit voor urgente, integrale oplossingen gericht op digitale autonomie, transparantie en privacy. Ze willen minder afhankelijkheid van buitenlandse cloudleveranciers, betere aansluiting van overheids-ICT-systemen, en meer zeggenschap voor burgers over hun data. Concrete voorstellen zijn onder meer het verplicht gebruik van open standaarden, lokale opslag van gevoelige data, en het versterken van digitale infrastructuur en cyberweerbaarheid.
NSC ziet de verouderde en slecht samenwerkende ICT-systemen van de overheid als een groot risico voor burgers en pleit voor een integrale, urgente aanpak. Ze willen meer gebruik van generieke digitale infrastructuur en open standaarden om systemen beter te laten aansluiten.
“De vele onderliggende ICT-problemen binnen de overheid moeten integraal en met grote urgentie worden opgepakt. Om de systemen van overheidsinstellingen meer op elkaar aan te laten sluiten, moet er (verplicht) meer gebruik gemaakt worden van generieke digitale infrastructuur en open standaarden.”
NSC wil de risicovolle afhankelijkheid van de Amerikaanse cloud snel afbouwen en pleit voor lokale en Europese oplossingen in ICT-aanbestedingen, om de digitale autonomie van Nederland te versterken.
“De risicovolle afhankelijkheid van de Nederlandse overheid van de Amerikaanse cloud moet daarom met spoed worden afgebouwd. In ICT-aanbestedingen moet onze digitale autonomie zwaarder meewegen. Er moet meer gebruik worden gemaakt van lokale en Europese (cloud)oplossingen, in lijn met de voorstellen uit onze initiatiefnota ‘Wolken aan de horizon’.”
NSC wil dat privacygevoelige gegevens slechts eenmaal worden opgeslagen (once only-principe), burgers inzicht krijgen in wie hun data gebruikt, en onderzoekt de invoering van een persoonlijke digitale kluis voor burgers.
“Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld. Wanneer een persoon/bedrijf/instantie deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en er eventueel een klacht over indienen.”
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt. Daarom willen we verkennen of er bij digitale dienstverlening gebruikgemaakt kan worden van een persoonlijke digitale kluis die de burger zelf beheert.”
NSC wil dat gevoelige overheidsdata zoveel mogelijk lokaal worden opgeslagen en dat de overheid precies weet waar de digitale infrastructuur staat, wie eigenaar is en hoe data beveiligd zijn.
“Om onze overheidsgegevens beter te beschermen, moet de overheid weten waar de digitale infrastructuur staat, wie de eigenaar is en hoe data worden beveiligd – en hierop ook toezicht houden. Gevoelige overheidsdata worden zo veel mogelijk lokaal opgeslagen.”
NSC vindt dat goede ICT en technologie in de zorg ruim baan moeten krijgen, mits de financiering duidelijk is en de beveiliging optimaal.
“Goede ICT en technologie moeten ruim baan krijgen, waarbij duidelijk moet zijn wie deze ICT-voorzieningen en technologie financiert. Belangrijk is dat de eindgebruiker, de patiënt en/of zorgprofessional, wordt betrokken bij de ontwikkeling van innovaties. Daarbij moet de beveiliging van de ICT-voorziening optimaal zijn.”
DENK legt in haar verkiezingsprogramma de nadruk op digitale mensenrechten, privacybescherming en het reguleren van algoritmen en kunstmatige intelligentie. De partij wil strengere waarborgen tegen machtsmisbruik door technologie, meer toezicht op persoonsgegevens en investeringen in digitale veiligheid. Hun voorstellen richten zich vooral op transparantie, non-discriminatie en onafhankelijkheid van digitale infrastructuur.
DENK wil het gebruik van algoritmen wettelijk reguleren om mensenrechten te beschermen, discriminatie te voorkomen en transparantie te waarborgen. Dit moet misbruik van technologie en ongelijke behandeling tegengaan, met verplichte registers en verbod op afkomstgerelateerde kenmerken.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
DENK pleit voor een krachtiger Autoriteit Persoonsgegevens met meer middelen en expertise, vooral op het gebied van kunstmatige intelligentie. Dit moet de privacy van burgers beter beschermen en de macht van grote technologiebedrijven inperken.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
DENK wil investeren in digitale veiligheid en streeft naar onafhankelijkheid van Nederlandse ICT-systemen ten opzichte van andere landen en grote bedrijven. Dit moet de kwetsbaarheid van de digitale infrastructuur verminderen en de nationale autonomie vergroten.
“Veilige infrastructuur. Er moet meer geïnvesteerd worden in digitale veiligheid. We moeten ook inzetten op onafhankelijkheid van onze systemen van andere landen en grote bedrijven.”
Volt ziet ICT als een strategisch fundament voor een innovatieve, veilige en rechtvaardige samenleving. Ze pleiten voor meer transparantie, minder afhankelijkheid van grote leveranciers, betere zichtbaarheid van ICT-kosten, en een sterke focus op digitale autonomie en open source binnen de overheid. Concrete voorstellen zijn onder meer het zichtbaar maken van ICT-investeringen, het stimuleren van interne expertise, het beperken van vendor lock-in, en het digital-ready maken van wetgeving.
Volt vindt dat de kosten en baten van ICT in het publieke domein beter zichtbaar moeten zijn, zodat strategische keuzes mogelijk worden en ICT niet langer als losse projecten wordt behandeld. Dit moet leiden tot meer verantwoorde en toekomstgerichte investeringen.
“We maken de kosten en baten van essentiële investeringen op het gebied van ICT in het publieke domein beter zichtbaar voor iedereen. Deze informatie is nu verspreid over verschillende begrotingen. Door ICT-onderhoud eenvoudig en structureel zichtbaar te maken op de rijksbegroting, behandelen we ICT van de overheid minder als losse projecten.”
Volt wil de afhankelijkheid van de overheid van grote ICT-leveranciers verminderen door interne expertise te versterken en het gebruik van open source en open standaarden te stimuleren, geïnspireerd door andere EU-landen.
“Interne expertise binnen de overheid moet haar afhankelijkheid van leveranciers en vitale bedrijven verminderen. De overheid kan het gebruik van open source en open standaarden mogelijk maken en stimuleren. We laten ons hierbij inspireren door goede voorbeelden uit andere EU-landen zoals Denemarken en Frankrijk.”
Om de continuïteit en veiligheid van digitale dienstverlening te waarborgen, wil Volt het risico van afhankelijkheid van één leverancier beperken door diversificatie en verplichte exitstrategieën.
“We verplichten diversificatie van kritieke IT-leveranciers en cloud-diensten voor overheden en essentiële sectoren. Deze mogen met maximaal 40% afhankelijk zijn van één leverancier en moeten verplichte exitstrategieën en Software as a Service (SaaS) escrow hebben.”
Volt wil dat nieuwe wetgeving vanaf het begin rekening houdt met ICT-uitvoering, door een digitale toets en het digital-ready maken van beleid, zodat digitale systemen werkbaar en begrijpelijk zijn.
“Volt wil dat er een digitale toets komt bij het maken van wet- en regelgeving, zodat al bij het ontwerpen van nieuw beleid rekening wordt gehouden met de impact daarvan op de ICT in de uitvoering.”
“Alle nieuwe wetgeving moet vanaf dag één ‘digital-ready’ zijn. Dit betekent dat wetgeving wordt geschreven met de publieke dienstverlening in gedachten, waarbij de afdelingen beleid, uitvoering en IT vanaf het begin samenwerken in multidisciplinaire teams.”
BIJ1 benoemt in haar verkiezingsprogramma nauwelijks expliciet ICT-beleid. De partij richt zich vooral op privacy, surveillance en het beperken van digitale controle door de overheid, met concrete voorstellen zoals het verbieden van automatische gezichtsherkenning en het beperken van cameratoezicht. Specifiek ICT-beleid over digitale infrastructuur, digitalisering van overheid of economie, of innovatie ontbreekt vrijwel volledig.
BIJ1 wil de inzet van digitale surveillance en ICT-middelen door de overheid sterk terugdringen, uit zorg voor privacy en burgerrechten. Het gebruik van camera’s en automatische gezichtsherkenning in de publieke ruimte wordt verboden of tot een minimum beperkt, en bestaande video-archieven worden kritisch getoetst en grotendeels verwijderd.
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
“Alle (politie)camera’s in de publieke ruimte komen in een openbaar register en worden getoetst op aangescherpte privacywetgeving. Cameratoezicht wordt niet meer de norm, maar een uitzondering.”
“Bestaande video-archieven worden volledig onderzocht door privacywaakhonden en getoetst bij de rechter. Al het beeldmateriaal dat geen directe toepassing heeft voor strafrechtelijk onderzoek wordt verwijderd.”
De partij wil de bevoegdheden van veiligheidsdiensten op het gebied van digitale gegevensverzameling en -uitwisseling fors inperken. Er komt meer democratische controle op het gebruik van ICT door deze diensten, en het delen van gegevens met buitenlandse geheime diensten wordt aan banden gelegd.
“We intensiveren en verbeteren intussen de strenge, bindende, onafhankelijke democratische controle over deze diensten. Hun bevoegdheden worden ingeperkt, en gegevensverstrekking aan buitenlandse geheime diensten wordt aan banden gelegd.”
De VVD wil de digitale overheid fundamenteel verbeteren door falende en eindeloze ict-projecten aan te pakken en de inkoop van software te centraliseren. Ze pleiten voor een rijksbreed ict-team dat buiten bestaande overheidsstructuren werkt om projecten vlot te trekken, met als doel een efficiëntere, klantgerichtere en minder bureaucratische overheid. De partij erkent de noodzaak van beter ict-beheer om kosten, vertragingen en inefficiëntie te voorkomen.
De VVD stelt dat falende ict-projecten en budgetoverschrijdingen bij de overheid verleden tijd moeten zijn. Ze willen een nieuw rijksbreed ict-team oprichten dat los van verstikkende overheidsstructuren werkt om vastgelopen projecten, zoals bij de Belastingdienst en DUO, vlot te trekken. Dit team moet ook zorgen voor centrale software-inkoop om betere prijzen te bedingen en de effectiviteit van ict-investeringen te vergroten.
“Falende ict-projecten en de stapeling van budgetoverschrijdingen bij hervormingen en in de uitvoering moeten verleden tijd zijn. Uitvoerings- en invoeringstoetsen worden opgevolgd. Er komt een nieuw rijksbreed ict-team dat los van verstikkende overheidsstructuren en –procedures eindeloze ict-projecten vlot trekt, bijvoorbeeld bij de Belastingdienst en DUO en we kopen software rijksbreed in om betere prijzen te bedingen.”
“Er komt een nieuw rijksbreed ict-team dat los van verstikkende overheidsstructuren en –procedures eindeloze ict-projecten vlot trekt, bijvoorbeeld bij de Belastingdienst en DUO en we kopen software rijksbreed in om betere prijzen te bedingen.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma