D66 wil het hypotheekstelsel behouden, maar wel hervormen zodat het eerlijker wordt en starters meer kansen krijgen. Ze pleiten voor een landelijk verdeelsysteem voor statushouders in sociale huur, het samenvoegen van kindgebonden budget en kinderbijslag tot één regeling, en het vervangen van het huidige toeslagenstelsel door een eenvoudiger basisbedrag voor iedereen. D66 staat voor vrije keuze bij euthanasie en wil euthanasie expliciet in de Grondwet vastleggen.
D66 wil het hypotheekstelsel niet afschaffen, maar toegankelijker maken voor starters en eerlijker door het belastingvoordeel af te bouwen. Ze willen dat de hypotheeklasten niet zwaarder wegen dan hoge huren en de studieschuld niet meer meetelt bij aanvragen.
“Voor starters die kunnen aantonen dat de hypotheeklast lager is dan hun huidige hoge huur, wordt het makkelijker om een hypotheek te krijgen.”
“We laten de studieschuld niet meer meetellen bij de hypotheekaanvraag.”
“We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten.”
D66 wil dat de huisvesting van aandachtsgroepen, waaronder statushouders, eerlijk over gemeenten wordt verdeeld op basis van inwoneraantal, en niet dat gemeenten daar zelf over beslissen.
“We regelen wettelijk dat huisvesting voor aandachtsgroepen eerlijk wordt verdeeld over gemeenten, op basis van het inwoneraantal.”
D66 wil de kinderbijslag en het kindgebonden budget samenvoegen tot één duidelijke regeling, zonder voorstellen om deze te verlagen voor huishoudens met een laag inkomen.
“Het kindgebonden budget en de kinderbijslag voegen we samen. Zo gaan we van drie ingewikkelde regelingen naar één duidelijke bijdrage voor ouder en kind.”
D66 stelt voor dat mensen met een hoger inkomen die in een sociale huurwoning blijven, een marktconforme huur gaan betalen, waarmee impliciet wordt gecontroleerd of zij nog recht hebben op sociale huur.
“Het is dan ook redelijk dat wie meer verdient of meer vermogen heeft en in een sociale huurwoning woont, een huur gaat betalen die past bij de markt.”
D66 wil het huidige toeslagenstelsel afschaffen en vervangen door een individueel basisbedrag voor iedereen, zonder dat daar een verplichte tegenprestatie zoals vrijwilligerswerk tegenover staat.
D66 wil het ingewikkelde stelsel van toeslagen en inkomensondersteuning vervangen door een eenvoudiger, begrijpelijker systeem met een basisbedrag voor iedereen.
D66 staat voor maximale keuzevrijheid rond het levenseinde en wil euthanasie expliciet in de Grondwet vastleggen, inclusief verruiming van de wetgeving.
De SGP wil de hypotheekrenteaftrek behouden (niet afschaffen), pleit voor landelijke regie op de toewijzing van sociale huurwoningen (dus niet volledige gemeentelijke vrijheid voor statushouders), en wil dat sociale zekerheden eenvoudiger maar niet afgeschaft worden. Ze zijn voor strengere controle op rechtmatigheid in de sociale huursector, willen toeslagen beperken tot wie ze echt nodig heeft, en zijn tegen euthanasie als vrije keuze. De partij kiest voor een gezinsvriendelijk stelsel met financiële zekerheid voor gezinnen en behoud van sociale vangnetten, maar met meer nadruk op eigen verantwoordelijkheid.
De SGP vindt dat de hypotheekrenteaftrek niet moet worden afgeschaft, maar staat open voor herziening zolang eigenwoningbezit wordt bevorderd en negatieve financiële gevolgen worden voorkomen. Ze willen de financieringsruimte voor hypotheken niet onnodig beperken, vooral voor starters en eenverdieners.
“De SGP is geen voorstander van afschaffing van de hypotheekrenteaftrek, maar staat niet afwijzend tegenover een herziening ervan.”
“Het uitgangspunt blijft dat eigenwoningbezit wordt bevorderd.”
“De SGP wil de financiering voor bijvoorbeeld starters en eenverdieners niet onnodig inperken.”
De SGP uit kritiek op het huidige systeem waarbij statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen en pleit voor landelijke regie, niet voor volledige gemeentelijke vrijheid. Ze willen de druk op de woningmarkt verminderen door statushouders in niet-zelfstandige woonruimten te huisvesten.
“Tegelijkertijd horen we van veel jonge stellen die het stichten van een gezin uitstellen omdat zij geen passende woning kunnen vinden, mede doordat statushouders voorrang krijgen.”
“Om te voorkomen dat de beschikbaarheid van sociale huurwoningen verder onder druk komt te staan, moet het mogelijk zijn om houders van een verblijfsvergunning – voor zover passend bij hun situatie – te huisvesten in niet-zelfstandige woonruimten.”
De SGP wil dat er gecontroleerd wordt of mensen die in sociale huur wonen daar nog recht op hebben, en stelt voor om bij hogere inkomens extra huurverhogingen op te leggen om scheefwonen tegen te gaan.
“Om scheefwonen tegen te gaan kan in de sociale huursector stapsgewijs een extra huurverhoging worden opgelegd als het inkomen van de huurder aanmerkelijk hoger wordt dan voor de toegang tot de sociale huursector toegestaan is.”
De SGP wil het toeslagenstelsel drastisch inperken en richten op mensen die het echt nodig hebben, met als uitgangspunt het netto besteedbaar inkomen. Ze willen niet-gebruik tegengaan, maar stellen geen harde eis van tegenprestatie zoals vrijwilligerswerk.
“De SGP pleit daarom voor een drastische inperking van de toeslagen.”
“Daarnaast wordt bij het bepalen van het recht op toeslagen het netto besteedbaar inkomen van het huishouden het uitgangspunt.”
“Toeslagen richten we op diegenen die het echt nodig hebben, zoals lage en middeninkomens en alleenstaanden.”
De SGP wil het sociale zekerheidsstelsel vereenvoudigen, maar niet afschaffen. Ze pleiten voor een gezinsvriendelijk fiscaal stelsel en een eenvoudige kinderbijdrage in plaats van het huidige complexe systeem.
“Het belastingstelsel is dringend aan herziening toe. We staan voor een gezinsvriendelijk fiscaal stelsel.”
“Daarom moet er een eenvoudige kinderbijdrage worden ingevoerd. De kinderbijslag, het kindgebonden budget en de kinderopvangtoeslag gaan hierin op, Zonder terugvorderingen en met maximale keuzevrijheid voor gezinnen.”
De SGP is tegen het legaliseren van euthanasie als vrije keuze en wil het recht op leven, ook voor ongeboren kinderen, in de Grondwet verankeren.
“De Grondwet moet, net als dat in internationale verdragen het geval is, het recht op leven erkennen, ook voor ongeboren kinderen.”
De VVD wil de hypotheekrenteaftrek behouden, gemeenten mogen niet zelf bepalen of statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen, en er moet strenger gecontroleerd worden of mensen recht hebben op een sociale huurwoning. Toeslagen en sociale zekerheden moeten worden hervormd tot een eenvoudiger, activerend systeem waarbij bijdragen (zoals werken of vrijwilligerswerk) centraal staan. De partij kiest voor individuele keuzevrijheid, onder andere bij euthanasie, en wil dat werken altijd meer loont dan niet werken.
De VVD vindt de hypotheekrenteaftrek een belangrijk instrument voor rust op de woningmarkt en wijst afschaffing of verzwaring van de hypotheeklasten af.
“De hypotheekrenteaftrek is een belangrijk instrument om rust te brengen op de woningmarkt. Wij blijven hierachter staan. Pogingen van andere partijen om het eigen huis zwaarder te belasten, wijzen wij hard af.”
“De hypotheekrenteaftrek blijft in stand, en om de woonlasten onder controle te houden...”
De VVD wil een landelijk verbod op voorrang voor statushouders bij sociale huurwoningen en schaft de wettelijke taakstelling voor huisvesting van statushouders af.
“We verbieden de voorrang voor statushouders. Voor statushouders kan met flexwoningen tijdelijke woonruimte worden...”
“Daarom schaffen wij de wettelijke taakstelling van gemeenten om statushouders te moeten huisvesten af, en stellen wij een verbod op voorrang voor statushouders in.”
De VVD wil jaarlijks controleren of huurders van sociale huurwoningen daar nog recht op hebben, om scheefwonen tegen te gaan en woningen beschikbaar te houden voor wie ze het hardst nodig heeft.
“Om sociale huurwoningen beschikbaar te houden voor de mensen die deze woningen het hardst nodig hebben, komt er een jaarlijkse inkomenstoets voor sociale huurwoningen, om te bepalen of de huurprijs nog passend is. ... Voor mensen die in een sociale huurwoning willen gaan wonen, komt er ook een vermogenstoets.”
De VVD wil dat mensen alleen toeslagen krijgen als ze bijdragen aan de samenleving, bijvoorbeeld door werk of vrijwilligerswerk, en scherpt de eisen voor bijstand en toeslagen aan.
De VVD wil het huidige stelsel van toeslagen en sociale zekerheden vervangen door een veel eenvoudiger, activerend systeem dat werken meer beloont en bureaucratie vermindert.
“We hervormen het stelsel van belastingen en toeslagen zodanig dat méér werken veel meer loont dan nu het geval is.”
“De VVD wil een totale herziening van de arbeidsmarkt en sociale zekerheid. ... De hervormingen moeten gericht zijn op werken meer lonend maken, mensen aan een baan helpen en nieuwe zekerheid creëren.”
De VVD staat voor individuele keuzevrijheid, ook bij het levenseinde, en wil dat euthanasie een vrije keuze blijft.
“Nederland is een vrij land. Onze vrije waarden en onze manier van leven zijn echter niet vanzelfsprekend. Ze staan onder druk, en iedere generatie heeft de dure plicht om ze te beschermen.”
BIJ1 kiest voor een radicaal andere koers op wonen, sociale zekerheid en toeslagen: de hypotheekrenteaftrek wordt afgeschaft, sociale zekerheden worden juist uitgebreid en vereenvoudigd, en er is geen pleidooi voor verplichte tegenprestaties of strenge controles op sociale huur. Gemeenten krijgen minder beleidsvrijheid rond urgentie voor statushouders, en het toeslagenstelsel moet radicaal eenvoudiger zonder straffen voor mensen met een laag inkomen. Vrije keuze rond euthanasie wordt niet expliciet genoemd in de fragmenten.
BIJ1 wil de hypotheekrenteaftrek in fasen afschaffen en het vrijgekomen geld inzetten voor sociale woningbouw. Dit is een duidelijke breuk met het idee dat de hypotheek niet moet worden afgeschaft.
BIJ1 wil gemeenten verplichten om statushouders voorrang te geven op sociale huurwoningen, en dus niet de vrijheid geven dit zelf te bepalen.
“Gemeenten worden verplicht om subsidie te geven aan initiatieven voor de huisvesting van statushouders, vluchtelingen en andere mensen die moeilijk aan een woning komen.”
Er is geen voorstel om kinderbijslag of toeslagen te verlagen voor huishoudens met een laag inkomen; BIJ1 wil juist sociale zekerheid versterken en toeslagen vereenvoudigen.
BIJ1 is expliciet tegen verplichte tegenprestaties of sancties voor mensen met een uitkering; vrijwilligerswerk als voorwaarde wordt afgewezen.
“Tegenprestaties en sancties voor mensen in de bijstand schaffen we af.”
BIJ1 wil de inkomensgrens voor sociale huur afschaffen en het recht op betaalbaar wonen voor iedereen garanderen, zonder extra controle op rechtmatigheid.
“De inkomensgrens voor sociale huur schaffen we af. Iedereen in Nederland heeft recht om betaalbaar te wonen.”
BIJ1 wil sociale zekerheden niet afschaffen, maar juist radicaal vereenvoudigen en uitbreiden, zodat het systeem toegankelijker en eerlijker wordt.
De ChristenUnie wil het sociale zekerheids- en toeslagenstelsel radicaal vereenvoudigen en vervangen door een systeem met vaste belastingkortingen en een vaste kindertoeslag, zodat onzekerheid en terugvorderingen verdwijnen. Ze pleiten voor het geleidelijk afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, het afschaffen van de kostendelersnorm, en een meer solidaire samenleving waarin mensen elkaar ondersteunen. Op het gebied van euthanasie kiest de partij voor beperking van de vrije keuze, vooral bij jongeren, en wil zij betere zorg en begeleiding als alternatief.
De ChristenUnie is voor het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, omdat deze regeling volgens hen zorgt voor ongelijkheid tussen huurders en kopers en huizen duurder maakt. Ze willen deze regeling niet behouden, maar juist geleidelijk afschaffen.
“Door de hypotheekrenteaftrek worden woningzoekenden en huurders op achterstand gezet ten opzichte van woningeigenaren. ... wil de ChristenUnie deze regeling de komende decennia geleidelijk afbouwen.”
“In het kader van haar algehele herziening van het belastingstelsel, wil de ChristenUnie deze regeling de komende decennia geleidelijk afbouwen.”
De partij wil het huidige toeslagenstelsel afschaffen en vervangen door een eenvoudiger systeem met vaste belastingkortingen en een vaste kindertoeslag, zodat mensen niet meer afhankelijk zijn van complexe regelingen of terugvorderingen.
“De wirwar van toeslagen vervangen we door een eenvoudige belastingkorting. Zo blijft het gegarandeerd de eerste € 30.000 die per jaar verdient belastingvrij én is er geen sprake meer van onzekerheid en terugvorderingen.”
“We willen misstanden als het kinderopvang-toeslagschandaal voorkomen en zorgen voor een eenvoudiger systeem. Daarom vervangen we de toeslagen door slimmere alternatieven.”
“De andere toeslagen vervangen we door een verzilverbare belastingkorting.”
De ChristenUnie wil de kinderbijslag en het kindgebonden budget vervangen door een vaste, hoge toeslag per kind, ongeacht het inkomen van het huishouden. Ze zijn dus tegen het verlagen van de kinderbijslag voor huishoudens met een lager inkomen.
“In plaats van de huidige kinderbijslag en kindgebonden budget, komt er voor elk kind € 4.500 per jaar beschikbaar.”
De ChristenUnie stelt dat gemeenten een deel van de nieuw te bouwen sociale huurwoningen mogen reserveren voor starters, maar er wordt niets gezegd over het wel of niet mogen geven van voorrang aan statushouders.
“Gemeenten kunnen een deel van de nieuw te bouwen sociale huurwoningen reserveren voor starters.”
De ChristenUnie is tegen vrije keuze voor euthanasie, met name bij jongeren onder de dertig met psychisch lijden. Zij willen betere zorg en begeleiding als alternatief en willen euthanasie voor deze groep stopzetten totdat de zorg op orde is.
BVNL wil het toeslagen- en sociale zekerheidsstelsel radicaal vereenvoudigen en vervangen door een vlaktaks, waarbij werken altijd meer moet lonen dan niet werken. Ze zijn tegen voorrang voor statushouders bij sociale huurwoningen, willen streng controleren op rechtmatigheid van sociale huur, en vinden dat mensen alleen toeslagen of uitkeringen moeten krijgen als ze bijdragen aan de samenleving. Vrije keuze bij euthanasie wordt niet expliciet genoemd in de fragmenten.
BVNL is tegen het geven van voorrang aan statushouders voor sociale huurwoningen en wil landelijke regels, zodat gemeenten dit niet zelf kunnen bepalen. Dit moet de woningmarkt eerlijker maken voor Nederlanders die wachten op een sociale huurwoning.
“Geen voorrang meer voor een sociale woning voor statushouders.”
BVNL wil dat alleen mensen die er recht op hebben in een sociale huurwoning wonen. Scheefwoners en mensen die fraude plegen moeten worden aangepakt, zodat gesubsidieerde woningen beschikbaar blijven voor de juiste doelgroep.
“Pak scheefwoners aan. 7% van de huurders in sociale woningen woont scheef en houdt ten onrechte een gesubsidieerde woning bezet. Scheefwoners moeten in elk geval de maximaal redelijke WWS-huur betalen.”
“Pak woonfraude aan. Niet alleen van verhuurders, maar ook woonfraude van huurders die hun sociale woning voor veel geld onderverhuren.”
BVNL vindt dat mensen die kunnen werken, maar dat weigeren, gekort moeten worden op hun uitkering en toeslagen. Alleen mensen die daadwerkelijk bijdragen aan de samenleving, bijvoorbeeld via werk of vrijwilligerswerk, komen in aanmerking voor ondersteuning.
“Mensen die wél kunnen, maar niet willen werken worden gekort op hun bijstandsuitkering en op toeslagen (zoals huur- en zorgtoeslag).”
BVNL wil het huidige toeslagenstelsel en veel sociale zekerheden afschaffen en vervangen door een veel eenvoudiger systeem met een vlaktaks. Dit moet bureaucratie verminderen en het verschil tussen werken en niet werken vergroten.
BVNL wil het eigen huis financieel aantrekkelijk houden en is tegen het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek. Ze willen het Eigen Woningforfait verlagen of afschaffen.
Het CDA wil de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen, maar niet abrupt afschaffen, en koppelt dit aan een verlaging van de inkomstenbelasting. Gemeenten krijgen niet de volledige vrijheid om statushouders voorrang te geven op sociale huurwoningen; het CDA wil landelijke regie en reservering voor specifieke doelgroepen. Kinderbijslag wordt niet verlaagd voor lage inkomens, maar juist verhoogd en vereenvoudigd. Over sociale huur en toeslagen zijn er geen voorstellen voor strengere controle of verplichte tegenprestatie, en het CDA kiest niet voor het afschaffen van sociale zekerheden, maar wel voor vereenvoudiging. Euthanasie als vrije keuze wordt expliciet afgewezen.
Het CDA erkent dat het huidige systeem van hypotheekrenteaftrek niet houdbaar is, maar kiest voor een zeer geleidelijke afbouw over dertig jaar, met bescherming voor bestaande huizenbezitters. De opbrengst wordt direct gebruikt om de inkomstenbelasting te verlagen, zodat de betaalbaarheid van wonen behouden blijft.
“De hypotheekrenteaftrek bouwen we stap voor stap af, terwijl we tegelijk de inkomstenbelasting evenveel verlagen. Zo maken we woningen meer betaalbaar op de langere termijn.”
“De geleidelijke afbouw vindt plaats over een lange transitieperiode van dertig jaar, zodat huiseigenaren die met de aftrek rekening hebben gehouden in hun financiële planning, niet in de knel komen.”
Het CDA wil landelijke regie op de verdeling van sociale huurwoningen en geeft gemeenten niet de vrijheid om statushouders voorrang te geven; er wordt gestuurd op reservering voor specifieke doelgroepen, waaronder eigen inwoners en maatschappelijke beroepen.
“We stimuleren gemeenten met de Huisvestingswet een deel van de nieuwbouwwoningen te reserveren voor eigen inwoners of voor specifieke doelgroepen, zoals leraren, agenten en zorgmedewerkers.”
In plaats van verlaging, wil het CDA de kinderbijslag en het kindgebonden budget verhogen en samenvoegen tot één eenvoudige regeling, met extra ondersteuning voor financieel kwetsbare gezinnen.
Het CDA wil het sociale zekerheidsstelsel niet afschaffen, maar wel vereenvoudigen en harmoniseren, zodat het systeem eenvoudiger, rechtvaardiger en uitvoerbaarder wordt.
“We maken prioriteit van het vereenvoudigen van ons complexe belastingstelsel. Eenvoudig, rechtvaardig, voorspelbaar en uitvoerbaar.”
“We harmoniseren bepaalde begrippen die verschillen per regeling: bijvoorbeeld één inkomensbegrip in verschillende regelingen of dezelfde vermogensgrenzen: in de fiscaliteit, toelagen, sociale zekerheid, Wlz, Wmo, etc.”
Het CDA is geen voorstander van euthanasie als vrije keuze en wijst de Wet Voltooid Leven expliciet af.
“We zijn geen voorstander van de Wet Voltooid Leven.”
De Partij voor de Dieren wil de hypotheekrenteaftrek beperken tot het NHG-bedrag, maar niet volledig afschaffen, en zet in op het vereenvoudigen van sociale zekerheden door toeslagen overbodig te maken en een basisinkomen te onderzoeken. De partij is tegen verplichte tegenprestaties voor uitkeringen, wil geen extra controle op het recht op sociale huur, en benadrukt het recht op zelfbeschikking bij euthanasie, mits zorgvuldig. Gemeenten krijgen geen expliciete vrijheid om statushouders voorrang te geven, en er zijn geen voorstellen om kinderbijslag te verlagen voor lage inkomens.
De PvdD wil de hypotheekrenteaftrek niet volledig afschaffen, maar beperken tot het NHG-bedrag en sneller afbouwen voor hogere hypotheken. Dit moet woningbezit minder aantrekkelijk maken als beleggingsmiddel en de woningmarkt eerlijker maken.
“Hypotheekrenteaftrek blijft mogelijk tot het Nationale Hypotheek Garantie (NHG)-bedrag. De hypotheekrenteaftrek voor bedragen daarboven wordt in een hoger tempo afgeschaft dan nu (0,5% per jaar).”
“De hypotheekrenteaftrek zorgt voor groeiende ongelijkheid en wordt daarom versneld afgebouwd voor bedragen boven de nationale hypotheek garantie (NHG).”
De partij wil het huidige toeslagenstelsel vervangen door een eenvoudiger systeem waarin iedereen een toereikend inkomen heeft, zonder verplichte tegenprestatie of vrijwilligerswerk. Dit moet bestaanszekerheid vergroten en het wantrouwen uit het systeem halen.
“We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Ieder mens moet een voldoende hoog inkomen hebben om in de basisbehoeften te voorzien.”
“We eisen geen tegenprestatie meer van mensen met recht op bijstand.”
“We breiden pilots met verschillende vormen van een basisinkomen, zoals een vast bedrag per maand of een negatieve inkomstenbelasting, uit.”
De PvdD wil sociale huur toegankelijker maken door de inkomensgrens te verhogen, maar noemt geen controles of aanscherping van het recht op sociale huur. Het beleid is gericht op toegankelijkheid en betaalbaarheid, niet op extra handhaving.
“Door de maximale inkomensgrens te verhogen worden sociale huurwoningen toegankelijk voor meer mensen.”
De PvdD ondersteunt het recht op zelfbeschikking bij euthanasie, maar benadrukt een zorgvuldig traject en aandacht voor kwetsbare groepen. Er wordt geen pleidooi gehouden voor volledige vrijblijvendheid zonder waarborgen.
“De Partij voor de Dieren hecht aan zelfbeschikking en vindt dat mensen zelf mogen bepalen wanneer ze sterven, op een waardige manier. Hier moet een zorgvuldig traject aan voorafgaan.”
“De samenleving heeft echter ook de verantwoordelijkheid om te voorkomen dat mensen zichzelf als last voor anderen gaan beschouwen of zich niet meer welkom voelen in de samenleving.”
De SP wil de hypotheekrenteaftrek op termijn volledig afschaffen, gemeenten krijgen niet de vrijheid om statushouders voorrang te geven op sociale huurwoningen, en sociale zekerheid moet juist worden uitgebreid en vereenvoudigd, niet afgeschaft. De partij is tegen het verplichten van vrijwilligerswerk als voorwaarde voor toeslagen en wil het toeslagenstelsel vervangen door hogere inkomens en gratis publieke voorzieningen. De SP kiest voor een inclusieve sociale zekerheid en bestaanszekerheid voor iedereen, zonder uitsluiting of extra voorwaarden.
De SP vindt dat de hypotheekrenteaftrek huizen duurder maakt en vooral de rijkeren bevoordeelt. Ze willen deze regeling op termijn volledig afbouwen, te beginnen bij woningen boven de 600 duizend euro, en de opbrengsten investeren in betaalbare woningen.
“Voor de komende vier jaar garanderen we deze regeling voor woningen tot 600 duizend euro, maar boven dit bedrag bouwen we de hypotheekrenteaftrek direct versneld af... Op termijn moeten we de prijsopdrijvende hypotheekrenteaftrek helemaal afbouwen.”
De SP wil dat alle dakloze mensen, ongeacht hun situatie, wettelijk voorrang kunnen krijgen op sociale huurwoningen. Er is geen aanwijzing dat gemeenten deze bevoegdheid wordt ontnomen; in tegendeel, de SP wil juist wettelijke mogelijkheden voor voorrang.
“We maken daarom wettelijk mogelijk dat alle dakloze mensen, ongeacht hun situatie, voorrang krijgen bij de toewijzing van sociale huurwoningen.”
De SP is expliciet tegen het verplichten van vrijwilligerswerk of een tegenprestatie als voorwaarde voor het ontvangen van toeslagen of bijstand. Vrijwilligerswerk moet vrijwillig blijven.
De SP wil het toeslagenstelsel niet behouden, maar juist overbodig maken door inkomens te verhogen en publieke voorzieningen gratis te maken. Sociale zekerheden worden niet afgeschaft, maar juist versterkt en vereenvoudigd.
“Het stelsel van toeslagen maken we overbodig. Door alle inkomens te verhogen en publieke taken weer publiek te organiseren, maken we het toeslagenstelsel overbodig.”
“Zo stoppen we met het zinloos rondpompen van geld, verminderen we de bureaucratie en voorkomen we dat mensen ten onrechte van fraude worden beschuldigd.”
De SP wil sociale huur juist toegankelijk maken voor een brede groep, niet alleen de laagste inkomens. Er wordt niet gepleit voor extra controles of inkomenstoetsen om het recht op sociale huur te beperken.
“Wij doorbreken het hardnekkige idee dat sociale huur alleen zou moeten bestaan voor de allerlaagste inkomens. Wonen is een recht, geen gunst. Daarom maken we sociale huur weer toegankelijk voor een brede groep mensen.”
Er is geen enkele aanwijzing dat de SP voorstander is van het verlagen van kinderbijslag voor huishoudens met een laag inkomen; het programma benadrukt juist het bestrijden van armoede.
“Wij accepteren niet dat er mensen in armoede en dakloosheid moeten leven. We gaan ervoor zorgen dat niemand dit meer hoeft mee te maken.”
BBB wil de hypotheekrenteaftrek behouden, gemeenten duidelijke instructies geven over woningtoewijzing en het sociale zekerheidsstelsel sterk vereenvoudigen door vaste bedragen in te voeren in plaats van toeslagen. De partij is kritisch op inkomensafhankelijke regelingen en wil een eenvoudiger, rechtvaardiger systeem zonder dat mensen die niets bijdragen automatisch toeslagen ontvangen. Op het gebied van euthanasie wijst BBB de 'voltooid leven wet' af en kiest voor palliatieve zorg en waardigheid voor ouderen.
BBB vindt het belangrijk dat koopwoningen betaalbaar blijven en wil niet tornen aan de hypotheekrenteaftrek of extra belasting op overwaarde. Dit moet de toegankelijkheid tot koopwoningen beschermen.
“Belastingheffing van de overwaarde (de waarde van de woning minus de schuld) en verder beperken van de hypotheekrenteaftrek is wat BBB betreft niet aan de orde.”
BBB wil dat gemeenten duidelijke instructies krijgen over woningtoewijzing en voorrang, en pleit voor nationale sturing in de woningcrisis. Gemeenten mogen niet volledig zelfstandig bepalen wie voorrang krijgt, zoals statushouders.
BBB wil het huidige complexe toeslagen- en belastingstelsel vervangen door vaste, begrijpelijke bedragen en een hoge belastingvrije voet. Het doel is minder afhankelijkheid van toeslagen en meer duidelijkheid, waarbij werken altijd moet lonen.
“Wij streven naar een stelsel zonder inkomensafhankelijke toeslagen. In plaats daarvan willen we werken met vaste, begrijpelijke bedragen en een hoge belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat mensen zelf grip hebben op hun inkomen.”
“Op korte termijn moet er een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel met vaste bedragen als toelage in plaats van ingewikkelde regelingen komen.”
BBB benadrukt dat solidariteit tweezijdig moet zijn: wie kan, moet bijdragen, en wie niet kan, krijgt steun. Toeslagen zijn niet vanzelfsprekend voor mensen die niets bijdragen.
“En wie het wél kan, draagt bij niet omdat het moet, maar omdat we samen een samenleving vormen. Solidariteit werkt alleen als het van twee kanten komt: hulp waar nodig, verantwoordelijkheid waar het kan.”
BBB wijst de 'voltooid leven wet' af en kiest voor waardige ouderenzorg en palliatieve zorg, waarbij ouderen als waardevol worden gezien.
“We keren ons tegen de stigmatiserende ‘voltooid leven wet’, omdat ouderen net zo waardevol zijn als alle andere burgers.”
FVD wil de hypotheekrenteaftrek behouden, de eigen woning onbelast laten en het kopen van een huis stimuleren. Gemeenten mogen niet zelf bepalen of statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen; FVD wil altijd voorrang voor Nederlanders. Het toeslagen- en sociale zekerhedenstelsel moet radicaal worden vereenvoudigd, maar er zijn geen concrete voorstellen gevonden over kinderbijslag, rechtmatigheid sociale huur of verplicht vrijwilligerswerk voor toeslagen. Euthanasie als vrije keuze wordt niet expliciet genoemd in de fragmenten.
FVD beschouwt het eigen huis als essentieel bezit en wil de hypotheekrenteaftrek behouden, het maximale aftrektarief verhogen en de eigen woning buiten Box 3 houden. Dit maakt het kopen van een huis aantrekkelijker en beschermt huiseigenaren tegen extra lasten.
“De hypotheekrenteaftrek behouden we en het maximale aftrektarief gaat terug omhoog naar 52%.”
“De eigen woning blijft in box 1: nooit belasting over je eigen huis, dus ook geen eigenwoningforfait.”
“Studieschuld mag nooit meetellen bij een hypotheekaanvraag, maar een goede huurgeschiedenis wél.”
FVD wil dat statushouders geen voorrang meer krijgen op sociale huurwoningen; Nederlanders krijgen altijd voorrang. Dit moet de druk op de woningmarkt voor Nederlanders verlichten en het gevoel van eerlijkheid versterken.
“Statushouders krijgen geen voorrang meer in de sociale sector – Nederlanders gaan voor.”
“We stoppen de huisvesting van statushouders in sociale woningen en geven voorrang op wachtlijsten aan Nederlanders.”
“We stoppen met het huisvesten van statushouders in de sociale sector en geven Nederlanders altijd voorrang.”
FVD wil het belasting-, toeslagen- en premiestelsel grondig vereenvoudigen tot één helder en gelijk tarief, zonder ingewikkelde schijven en uitzonderingen. Dit moet het systeem transparanter en eerlijker maken, maar er zijn geen concrete voorstellen over kinderbijslagverlaging bij laag inkomen of verplicht vrijwilligerswerk voor toeslagen.
“Daarom willen wij een grondige vereenvoudiging van het belasting-, toeslagen- en premiestelsel. Geen wirwar van ingewikkelde schijven, toeslagen en progressieve tarieven die succes bestraffen, maar één helder en gelijk tarief voor iedereen.”
JA21 wil het sociale zekerheidsstelsel en het toeslagenstelsel drastisch vereenvoudigen en vervangen door een transparanter systeem, waarbij werken altijd meer moet lonen dan niet werken. Gemeenten mogen niet zelf bepalen of statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen; JA21 wil deze voorrangsregeling juist afschaffen. Verder pleit de partij voor strengere controle op het recht op sociale huur en koppelt het ontvangen van toeslagen aan een actieve bijdrage aan de samenleving.
JA21 vindt dat statushouders geen voorrang mogen krijgen op sociale huurwoningen en wil landelijke regels in plaats van gemeentelijke autonomie op dit punt. Dit moet de druk op de woningmarkt voor Nederlanders verlichten en de sociale cohesie beschermen.
JA21 wil dat er gecontroleerd wordt of mensen die in een sociale huurwoning wonen daar daadwerkelijk recht op hebben, om misbruik en oneigenlijk gebruik van sociale huur te voorkomen.
“Woonmisstanden en uitbuiting hard aanpakken: streng controleren en handhaven op overbewoning, aanpakken malafide verhuurders en uitzendbureaus, invoering verhuurdersvergunningen...”
JA21 wil dat mensen alleen toeslagen ontvangen als zij een bijdrage leveren aan de samenleving, bijvoorbeeld via werk of vrijwilligerswerk, om afhankelijkheid te verminderen en participatie te stimuleren.
“Een vangnet dat mensen activeert om weer te gaan werken. Ondersteuning moet altijd gericht zijn op het herstel van zelfstandigheid.”
JA21 wil het huidige complexe stelsel van toeslagen en heffingskortingen afschaffen en vervangen door een simpel en transparant systeem van toelagen, zodat het voor iedereen begrijpelijk is en werken meer loont.
“Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
“Daarnaast gaan mensen die harder werken of een salarissprong maken in veel gevallen netto onvoldoende op vooruit. Dit systeem werkt demotiverend en moet hervormd worden.”
JA21 erkent het recht op zelfbeschikking bij levensbeëindiging, maar benadrukt dat regelgeving rond euthanasie met grote zorgvuldigheid tot stand moet komen.
“Regelgeving met betrekking tot zwangerschap, geboorte en levensbeëindiging dient daarom met grote zorgvuldigheid tot stand te komen.”
NSC wil het sociale zekerheidsstelsel sterk vereenvoudigen, maar niet afschaffen, en zet in op het behouden van de hypotheekrenteaftrek. Gemeenten mogen niet zelf bepalen of statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen; NSC wil dit landelijk verbieden. Kinderbijslag blijft toegankelijk voor alle gezinnen, ook met een laag inkomen, en er komt meer controle op het recht op sociale huur. Toeslagen worden afgebouwd, maar niet afhankelijk gemaakt van verplichte tegenprestatie zoals vrijwilligerswerk; het accent ligt op eenvoud en bestaanszekerheid.
NSC wil dat gemeenten niet langer zelf mogen bepalen of statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen; dit wordt landelijk verboden.
“Daarom stellen we een verbod op voorrang van statushouders in bij toewijzing van een sociale huurwoning.”
NSC wil voorspelbare en toegankelijke kinderbijslag voor álle gezinnen, ook voor huishoudens met een laag inkomen, zonder korting.
“De kinderbijslag en kindgebonden budget moeten voorspelbaar en toegankelijk zijn voor álle gezinnen, geïnspireerd door het Vlaamse model. Hierbij geldt het uitgangspunt ‘hebben is houden’.”
NSC wil dat er gecontroleerd wordt of mensen die in een sociale huurwoning wonen daar nog recht op hebben, om doorstroming en eerlijkheid te bevorderen.
“We bevorderen de doorstroom en sociale cohesie... De mogelijkheid om door te stromen naar een passende woning en een passende sociale woonomgeving ontbreekt echter vaak.”
“We stimuleren hiervoor de ontwikkeling van een landelijk dekkend platform om woningruil binnen en tussen partijen te stimuleren.”
NSC koppelt het ontvangen van toeslagen niet aan een verplichte tegenprestatie zoals vrijwilligerswerk; het accent ligt op bestaanszekerheid en eenvoud.
“Het kan niet zo zijn dat mensen gekort worden op hun uitkering als ze bijvoorbeeld boodschappen krijgen van familie, vrienden of buren. Die regels gaan we zoveel mogelijk schrappen.”
NSC wil het sociale zekerheidsstelsel sterk vereenvoudigen, maar niet afschaffen; het systeem blijft bestaan, maar wordt eenvoudiger en transparanter.
“We kiezen voor een sterk vereenvoudigd stelsel voor de sociale zekerheid. Ons nieuwe stelsel is gebouwd op vijf principes: zekerheid voor iedereen, eenvoud en transparantie, de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, motiverend om bij te dragen en weerbare gezinnen.”
“We zorgen ervoor dat minimaal 7 op de 10 werkenden straks een vast contract heeft.”
De PVV wil de hypotheekrenteaftrek behouden, statushouders geen voorrang meer geven op sociale huurwoningen en de toegang tot sociale huur strenger controleren. Er zijn geen voorstellen gevonden om kinderbijslag voor lage inkomens te verlagen, toeslagen te koppelen aan een bijdrageplicht, of sociale zekerheden radicaal te vervangen door een simpeler systeem. Over euthanasie wordt in de fragmenten niets concreets gezegd.
De PVV vindt dat de hypotheekrenteaftrek niet mag worden afgeschaft, omdat dit volgens hen belangrijk is voor betaalbaarheid van koopwoningen voor Nederlanders.
De PVV wil dat statushouders nooit meer voorrang krijgen op sociale huurwoningen, omdat zij vinden dat dit discriminerend is tegenover Nederlanders die lang op een woning wachten.
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
“In de Tweede Kamer is het PVV-voorstel aangenomen dat ervoor zorgt dat statushouders nooit meer voorrang krijgen – ook niet met urgentie.”
“Gemeentelijke taakstelling voor de verplichte huisvesting van statushouders schrappen”
De PVV wil dat er wordt gecontroleerd of mensen die in een sociale huurwoning wonen daar wel recht op hebben, met name gericht op fraude door statushouders.
“Daarnaast heeft de PVV geregeld dat illegale onderverhuur door statushouders actief wordt opgespoord. Deze fraudeurs moeten alles wat ze met deze illegale praktijken hebben binnengeharkt terugbetalen; hun verblijfsstatus wordt meteen ingetrokken.”
“Frauderende statushouders die een sociale huurwoning illegaal onderverhuren, betalen alles wat zij daarmee verdiend hebben terug en verliezen hun verblijfsvergunning”
Volt wil het huidige stelsel van toeslagen, aftrekposten en sociale zekerheden volledig vervangen door een universeel basisinkomen, waarmee het systeem eenvoudiger en eerlijker wordt. De partij pleit voor het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, landelijke regie op de huisvesting van statushouders (dus geen lokale uitzonderingen), en een inclusieve benadering waarbij sociale voorzieningen niet afhankelijk zijn van tegenprestaties zoals vrijwilligerswerk. Volt kiest voor individuele keuzevrijheid, onder meer op het gebied van euthanasie, en streeft naar gelijke behandeling en bestaanszekerheid voor iedereen.
Volt wil de hypotheekrenteaftrek en het eigenwoningforfait afbouwen en de eigen woning naar box 3 verplaatsen, om vermogen eerlijker te belasten en de huizenmarkt te hervormen. Dit is een duidelijke breuk met het idee dat de hypotheek niet moet worden afgeschaft.
“We bouwen de hypotheekrenteaftrek en het eigenwoningforfait zo snel mogelijk af en verplaatsen de eigen woning stapsgewijs naar box 3.”
Volt vindt dat alle gemeenten eerlijk moeten bijdragen aan de huisvesting van statushouders en andere urgente groepen, en pleit voor landelijke uniformiteit in het beleid. Gemeenten krijgen dus niet de vrijheid om zelf te bepalen of statushouders voorrang krijgen.
“Volt vindt dat alle gemeenten, en de verschillende wijken hierin, eerlijk moeten bijdragen aan de huisvesting van bijzondere aandachtsgroepen en urgent woningzoekenden. Ook statushouders zonder woning moeten een urgentieverklaring krijgen...”
Volt wil alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten en sociale zekerheden afschaffen en vervangen door een maandelijks basisinkomen voor iedereen, zonder tegenprestatie. Dit betekent dat het systeem veel eenvoudiger wordt, en dat mensen niet minder krijgen als ze een laag inkomen hebben of geen vrijwilligerswerk doen.
“Er komt een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt. Dit bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Boven op die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd.”
“We schaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies af. Al deze regelingen worden afgedekt door invoering van het nieuwe basisinkomen...”
Volt koppelt het recht op het basisinkomen niet aan een tegenprestatie zoals vrijwilligerswerk; het basisinkomen is universeel en onvoorwaardelijk.
Volt noemt nergens dat huishoudens met een laag inkomen minder kinderbijslag moeten krijgen; het basisinkomen is juist bedoeld om bestaanszekerheid te garanderen voor iedereen, inclusief kinderen.
“Boven op die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd. Ook alleenstaande ouders ontvangen extra geld boven op de basisuitkering.”
50PLUS wil de hypotheekrenteaftrek behouden, is voor het recht op euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden, en pleit voor het behouden van sociale zekerheden zonder deze te vervangen door een simpeler systeem. Over onderwerpen als voorrang voor statushouders, kinderbijslag bij laag inkomen, rechtmatigheid sociale huur, en het koppelen van toeslagen aan een tegenprestatie zijn geen concrete standpunten of voorstellen in het programma terug te vinden. De kern van hun visie is het beschermen van bestaande zekerheden en het vergroten van keuzevrijheid, vooral voor ouderen.
50PLUS vindt dat de hypotheekrenteaftrek moet blijven bestaan en wil zelfs de beloning op het aflossen van de hypotheek (Wet Hillen) terugbrengen. Dit past in hun bredere visie om het eigen woningbezit te stimuleren en financiële zekerheden voor ouderen te beschermen.
50PLUS wil de mogelijkheden tot euthanasie verruimen, maar koppelt dit expliciet aan situaties van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Hiermee kiest de partij voor meer keuzevrijheid aan het einde van het leven, binnen duidelijke medische kaders.
“De mogelijkheden tot euthanasie worden verruimd als er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden.”
50PLUS verdedigt het bestaande sociale vangnet en pleit niet voor het afschaffen of radicaal vereenvoudigen van sociale zekerheden. Ze willen het systeem beschermen, ondersteunen en motiveren, vooral voor ouderen, en wijzen uitsluiting of straf af.
DENK wil de hypotheekrenteaftrek grotendeels behouden, het toeslagenstelsel vervangen door een eenvoudiger systeem zonder harde uitsluitingen, en de sociale zekerheid versterken in plaats van versoberen. Ze zijn tegen het verminderen van kinderbijslag voor lage inkomens en tegen verruiming van euthanasie, en pleiten voor meer rechtvaardigheid en menselijke maat in sociale regelingen. Gemeenten krijgen geen expliciete vrijheid om statushouders voorrang te geven, en er wordt niet gepleit voor strengere controle op het recht op sociale huur of het verplichten van tegenprestaties voor toeslagen.
DENK kiest ervoor om de hypotheekrenteaftrek te behouden voor de meeste woningbezitters, met uitzondering van de ultrarijken. Dit moet woningbezit bereikbaar houden voor brede groepen en de lasten voor huiseigenaren beperken.
“De hypotheekrenteaftrek blijft bestaan, om woningbezitters tegemoet te komen. We maken het systeem wel doelmatiger, door de aftrek af te schaffen voor ultrarijken met superdure woningen.”
DENK wil juist de kinderbijslag verhogen en maandelijks uitbetalen, vooral om gezinnen met lage inkomens te ondersteunen. Er is geen sprake van verlaging voor huishoudens met een lager inkomen.
“Wij willen gezinnen ondersteunen met een hogere kinderbijslag en een hoger kindgebonden budget. En in plaats van één keer per drie maanden, wordt de kinderbijslag elke maand uitbetaald.”
DENK wil het huidige toeslagenstelsel vervangen door een eenvoudiger systeem, maar zonder mensen uit te sluiten of sociale zekerheden af te schaffen. Ze benadrukken het belang van een rechtvaardige inkomensverdeling en menselijke maat, zonder verplichte tegenprestatie voor toeslagen.
“Wij willen dat het toeslagenstelsel vervangen wordt door een stelsel dat eenvoudiger is.”
“Wij blijven actief werken om harde regelgeving in de sociale zekerheid die leidt tot het benadelen van mensen af te schaffen.”
“Wij staan voor een stevig sociaal stelsel. Werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden.”
DENK is tegen het verruimen van de mogelijkheden voor euthanasie en wil inzetten op het voorkomen van de wens tot levensbeëindiging, bijvoorbeeld door het aanpakken van depressie en eenzaamheid.
“Wij willen geen verruiming van de mogelijkheden voor euthanasie. Wij willen inzetten op meer maatregelen om de wens tot het beëindigen van het leven te voorkomen, bijvoorbeeld door de aanpak van depressie en eenzaamheid.”
GroenLinks-PvdA wil het sociale zekerheidsstelsel vereenvoudigen, maar niet afschaffen, en zet in op automatische en toegankelijke inkomensondersteuning zonder extra verplichtingen zoals verplichte tegenprestatie. Gemeenten mogen niet zelf bepalen of statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen; GroenLinks-PvdA draait juist aanscherpingen van die voorrangsregeling terug. Er zijn geen voorstellen gevonden voor het afschaffen van de hypotheek, het verminderen van kinderbijslag voor arme huishoudens, of het actief controleren van het recht op sociale huur, en euthanasie als vrije keuze wordt niet genoemd in de relevante fragmenten.
GroenLinks-PvdA vindt dat het uitsluiten van kwetsbare groepen, zoals statushouders, niet de oplossing is voor het woningtekort. Zij willen landelijke regels en draaien recente aanscherpingen van de voorrangsregeling voor statushouders terug, zodat gemeenten niet zelf kunnen bepalen om deze groep uit te sluiten.
“We draaien de aanscherpingen van de voorrangsregeling voor statushouders daarom terug.”
“Het tekort aan betaalbare woningen wordt gebruikt om groepen tegen elkaar op te zetten. Terwijl iedereen in hetzelfde schuitje zit. Meer betaalbaar is de oplossing, niet de uitsluiting van kwetsbare groepen.”
GroenLinks-PvdA wil het toeslagenstelsel stapsgewijs vervangen door een eenvoudiger systeem, maar koppelt het recht op toeslagen niet aan een verplichte bijdrage zoals vrijwilligerswerk. De partij zet in op vertrouwen, automatische uitkering en het schrappen van verplichtingen.
“Daarom maken we toeslagen stap voor stap overbodig: met gratis kinderopvang, lagere zorgpremies en hogere inkomens. Niet afhankelijkheid, maar eenvoud en zekerheid staan voorop.”
“Het uitgangspunt is dat mensen willen bijdragen en meedoen, en dat de overheid hen daarin ondersteunt in plaats van tegenwerkt. We stellen vertrouwen boven wantrouwen en schrappen verplichtingen zoals de zoekplicht voor jongeren en de taaleis.”
GroenLinks-PvdA wil het sociale zekerheidsstelsel eenvoudiger en toegankelijker maken, maar niet afschaffen. Ze onderzoeken alternatieven voor het toeslagenstelsel, zoals een garantieinkomen, en zetten in op automatische uitkering van rechten.