Verkiezingsprogramma's 2025 overhuisonteigeningen
BIJ1 pleit voor vergaande huisonteigeningen als instrument om de wooncrisis te bestrijden, met name gericht op leegstand, grondspeculatie en het bezit van grote private beleggers en huisjesmelkers. De partij wil gemeenten en de overheid ruime bevoegdheden geven om woningen en grond te onteigenen, met als doel deze in te zetten voor maatschappelijke doeleinden en betaalbare volkshuisvesting. BIJ1 ziet onteigening als noodzakelijk om wonen weer als basisrecht te garanderen en de macht van speculanten en beleggers te breken.
Onteigening van leegstaande woningen en panden
BIJ1 wil leegstand hard aanpakken door onteigening mogelijk te maken wanneer eigenaren woningen onnodig leeg laten staan. Gemeenten krijgen proactieve onteigeningsinstrumenten en er komt een fonds om deze onteigeningen te financieren. Onteigende woningen mogen alleen voor maatschappelijke doeleinden worden ingezet.
“Het kraakverbod wordt opgeheven en het niet benutten van woningen en panden wordt verboden. Er komt actieve handhaving om leegstand te bestrijden, onder andere door middel van onteigening.”
“Er komen proactieve onteigeningsinstrumenten voor gemeenten met uitgebreide wettelijke grondslag. Er komt een door de overheid gesubsidieerd gemeentelijk fonds voor de onteigening van leegstaande woningen. Onteigende objecten mogen vervolgens alleen worden ingezet voor een maatschappelijke bestemming.”
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
Onteigening van grond en bezit van grote beleggers en huisjesmelkers
BIJ1 wil het bezit van grond en gebouwen van grote private beleggers en huisjesmelkers terugpakken, als reactie op misbruik, speculatie en het uitbuiten van huurders. Dit moet de macht van deze partijen op de woningmarkt breken en ruimte maken voor betaalbare volkshuisvesting.
“We beginnen met grond en gebouwen terugpakken van de grootste private beleggers en particuliere huisjesmelkers.”
“Makelaars, tussenpersonen of verhuurders die discrimineren, verliezen het recht om deze functies te beoefenen, en zal de rechter vervolgen. En hun bezit van grond of gebouwen terugpakken.”
“Deze grond pakken we terug en gebruiken we voor de bouw van sociale woningen.”
Onteigening van private grond in woningbouwgebieden tegen sociale gebruikswaarde
Om grondspeculatie te stoppen en woningbouw te versnellen, wil BIJ1 dat gemeenten of het Rijk private grond in woningbouwgebieden kunnen onteigenen tegen sociale gebruikswaarde. Nieuwe woningbouw mag alleen nog op publieke grond plaatsvinden.
“Gemeenten of het Rijk onteigenen private grond in woningbouwgebieden tegen sociale gebruikswaarde. Nieuwe woningbouw mag voortaan alleen nog plaatsvinden op publieke grond.”
De VVD is fel tegen huisonteigeningen en benadrukt dat een huis eigendom is van de bewoner, niet van de overheid of gemeente. Het programma bevat geen voorstellen voor huisonteigening, maar juist maatregelen om eigendomsrechten te beschermen en het makkelijker te maken om woningen te kopen of aan te passen zonder overheidsinmenging.
Huis is eigendom van de bewoner, niet van de overheid
De VVD verzet zich expliciet tegen het idee dat gemeenten of de overheid woningen kunnen onteigenen of het eigendom beperken. Ze willen het eigendomsrecht van huiseigenaren versterken en beschermen, en erfpacht beperken tot uitzonderingen. Dit standpunt adresseert direct de angst voor huisonteigeningen en benadrukt individuele vrijheid en zekerheid.
Geen verplichtingen tot verduurzaming of verkoop
De VVD stelt dat verduurzaming en verkoop van woningen altijd vrijwillig moeten zijn en dat er geen nieuwe verplichtingen worden opgelegd aan woningeigenaren. Dit voorkomt dat mensen hun huis moeten verkopen of aanpassen tegen hun wil, wat relevant is voor het thema huisonteigeningen.
“Woningeigenaren behouden de vrijheid om hun huis al dan niet te verduurzamen. We leggen geen nieuwe verplichtingen op.”
“Elke huurder met voldoende inkomen moet desgewenst de mogelijkheid krijgen om bij de eigen woningcorporatie een grondgebonden sociale huurwoning te kopen. De woningbouwcorporatie kan hier alleen onder uitzonderlijke omstandigheden van afwijken.”
BVNL spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet expliciet uit over huisonteigeningen; het programma bevat geen concrete voorstellen of standpunten die huisonteigening van woningen door de overheid mogelijk maken of ondersteunen. Integendeel, BVNL pleit voor minder overheidsbemoeienis op de woningmarkt en benadrukt het belang van eigendomszekerheid voor huiseigenaren. Er zijn geen passages gevonden die huisonteigening direct behandelen of bepleiten.
Geen steun voor huisonteigeningen, nadruk op eigendomszekerheid
BVNL verzet zich tegen overheidsdwang en pleit voor het beschermen van eigendomsrechten, waarbij huiseigenaren niet verplicht mogen worden tot extra maatregelen of gedwongen verhuizing. Dit standpunt adresseert de zorgen over mogelijke huisonteigeningen door te benadrukken dat de overheid zich moet terugtrekken uit de woningmarkt en geen dwangmaatregelen mag opleggen aan huiseigenaren.
FVD is fel tegen elke vorm van gedwongen huisonteigening, met name in het kader van landbouw, stikstofbeleid of klimaatmaatregelen. Zij stellen dat eigendom heilig is en verzetten zich expliciet tegen onteigening of ‘vrijwillige’ uitkoop van boeren en woningbezitters; het recht op eigendom moet volgens FVD altijd beschermd blijven.
Geen gedwongen onteigening of uitkoop van huizen/boeren
FVD verzet zich principieel tegen het onteigenen van woningen of landbouwgrond, vooral als instrument van overheidsbeleid rond stikstof, natuur of klimaat. Zij zien dit als een ernstige aantasting van het eigendomsrecht en pleiten voor het volledig schrappen van beleid dat tot onteigening kan leiden.
Eigendom van de eigen woning is heilig
FVD benadrukt dat het bezit van een eigen woning fundamenteel is voor vrijheid en veiligheid, en dat dit eigendom niet mag worden aangetast door de overheid. Dit standpunt onderstreept hun algemene afwijzing van huisonteigeningen.
“De eigen woning vormt het fundament van vrijheid, veiligheid en gezinsleven. Wat ons betreft is bezit daarvan heilig.”
GroenLinks-PvdA ziet huisonteigening als een uiterste maatregel om grondspeculatie en langdurige leegstand tegen te gaan en zo woningbouw te versnellen. De partij stelt voor dat gemeenten grondeigenaren kunnen onteigenen als zij niet binnen een vaste termijn bouwen op grond met een woonbestemming. Dit beleid is gericht op het aanpakken van speculatie en het bevorderen van betaalbare woningbouw.
Onteigening als uiterste middel bij niet-bouwen op woonbestemming
GroenLinks-PvdA wil grondspeculatie tegengaan door grondeigenaren te dwingen sneller te bouwen. Als zij dit niet doen, kunnen gemeenten boetes opleggen en uiteindelijk overgaan tot onteigening. Dit wordt gepresenteerd als een laatste redmiddel om de bouw van woningen te versnellen en leegstand te voorkomen.
“Als eigenaren van grond met een woonbestemming niet binnen een vaste termijn overgaan op woningbouw, volgen boetes en in het ergste geval onteigening.”
“Met een bouwstimulans gaan we grondeigenaren aansporen sneller te bouwen. De bouwstimulans is een gemeentelijke heffing op braakliggende terreinen met een woonbestemming. Zo loont het om te bouwen in plaats van grond braak te laten liggen.”
NSC is terughoudend met huisonteigeningen en kiest primair voor vrijwillige oplossingen en het tegengaan van grondspeculatie. Gedwongen uitkoop of onteigening wordt afgewezen, behalve in het geval van verouderde terreinen waar speculatie de gebiedsontwikkeling belemmert. De partij wil rechtszekerheid voor grondeigenaren waarborgen en benadrukt het publieke belang bij gebiedsontwikkeling.
Tegen gedwongen uitkoop en huisonteigening
NSC is principieel tegen gedwongen uitkoop en huisonteigening, met als uitgangspunt dat rechtszekerheid en rechtsbescherming voor grondeigenaren gewaarborgd moeten blijven. Alleen bij verouderde terreinen waar grondspeculatie gebiedsontwikkeling blokkeert, wordt onteigening als instrument genoemd.
“We faciliteren regionale grondmobiliteit, waarbij we de rechtszekerheid en rechtsbescherming voor grondeigenaren borgen. We zijn tegen gedwongen uitkoop.”
“Daarnaast maken we het mogelijk om verouderde terreinen te onteigenen van het huidige gebruik, zodat grondspeculanten er geen woekerprijzen voor kunnen vragen.”
De PVV is uitgesproken tegen huisonteigeningen: zij wijzen gedwongen uitkoop of onteigening van boeren expliciet af en noemen dit een absolute 'no-go'. In het verkiezingsprogramma wordt geen enkele vorm van huisonteigening voor woningbouw of andere doeleinden voorgesteld; het standpunt is helder afwijzend.
Tegen gedwongen uitkoop of onteigening van boeren
De PVV verzet zich principieel tegen het onteigenen van boeren, ook in het kader van stikstofbeleid of woningbouw. Zij zien dit als onacceptabel en benadrukken dat boeren niet gedwongen mogen worden hun eigendom af te staan.
De SGP is uitgesproken tegen het versoepelen van huisonteigeningen en benadrukt het belang van sterke bescherming van grondeigendom. Onteigening mag volgens de SGP niet makkelijker worden gemaakt; eigendomsrechten dienen gerespecteerd te blijven, ook bij ruimtelijke ontwikkelingen of woningbouw.
Onteigening mag niet makkelijker worden gemaakt
De SGP vindt dat grondeigendom goed beschermd moet blijven en dat onteigening niet eenvoudiger mag worden. Dit standpunt komt voort uit het belang dat de partij hecht aan eigendomsrechten en het voorkomen van onnodige inbreuken op particulier bezit, zelfs bij grote maatschappelijke opgaven zoals woningbouw of gebiedsontwikkeling.
De SP vindt dat huisonteigening een noodzakelijk middel kan zijn om langdurige leegstand en grondspeculatie tegen te gaan en zo de woningnood direct aan te pakken. Gemeenten moeten de mogelijkheid krijgen om leegstaande panden en speculatieve gronden te onteigenen als eigenaren deze niet inzetten voor bewoning of betaalbare woningbouw. Het belang van wonen voor mensen gaat volgens de SP boven het winstmotief van speculanten en beleggers.
Gemeenten mogen leegstaande panden onteigenen
De SP wil dat gemeenten leegstaande panden kunnen onteigenen als eigenaren geen plannen hebben om deze te gebruiken of geschikt te maken voor bewoning. Dit moet speculatie tegengaan en leegstand omzetten in woonruimte, zodat de woningnood direct wordt aangepakt.
“Als eigenaren geen plannen hebben om de panden te gebruiken of geschikt te maken voor bewoning, kunnen gemeenten deze onteigenen. We zetten leegstand om in woonruimte.”
Onteigening van speculanten die bouwen tegenhouden
De SP stelt dat grondeigenaren die speculeren en onnodig wachten met bouwen, onteigend moeten kunnen worden. Zo krijgen gemeenten en woningbouwverenigingen toegang tot betaalbare grond en kan er sneller gebouwd worden voor mensen in plaats van voor winst.
“Speculanten die onnodig wachten met bouwen en hun belang boven die van de samenleving zetten zullen wij onteigenen.”
Volt noemt huisonteigeningen niet expliciet als beleidsinstrument in haar verkiezingsprogramma. In plaats daarvan richt Volt zich op het stimuleren van doorstroming, het actiever grondbeleid door gemeenten en het ontmoedigen van leegstand via fiscale prikkels. Er worden geen concrete voorstellen gedaan voor verplichte onteigening van woningen of grootschalige huisonteigeningen.
Actiever grondbeleid door gemeenten, geen expliciete huisonteigening
Volt wil dat gemeenten actiever grondbeleid voeren, bijvoorbeeld door vaker grond aan te kopen en gebruik te maken van hun voorkeursrecht. Dit kan in de praktijk leiden tot (beperkte) vormen van onteigening, maar Volt noemt nergens expliciet huisonteigeningen als beleidsinstrument. De nadruk ligt op fiscale en bestuurlijke prikkels om grond en woningen beschikbaar te maken, niet op dwangmaatregelen richting particuliere woningeigenaren.
“Gemeenten worden financieel in staat gesteld om actiever grondbeleid te voeren, door vaker grond aan te kopen en meer gebruik te maken van hun voorkeursrecht.”
Leegstand ontmoedigen via fiscale prikkels, niet via onteigening
Volt kiest voor het ontmoedigen van leegstand door middel van een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting naar Vlaams model. Er wordt niet gepleit voor onteigening van leegstaande woningen, maar voor financiële prikkels om eigenaren tot actie te bewegen.
“Volt pleit daarom voor de Vlaamse aanpak, een methode waarbij leegstand wordt aangepakt met een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting. Dit beweegt eigenaren om sneller in actie te komen als hun pand leeg staat.”
Het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Dieren (PvdD) bevat geen expliciete voorstellen of standpunten over huisonteigeningen. De partij richt zich vooral op het beschermen van bewonersrechten, het tegengaan van huisuitzettingen om financiële redenen, en het bevorderen van betaalbaar en duurzaam wonen, maar noemt huisonteigening als beleidsinstrument niet.
Verbod op huisuitzetting om financiële redenen
De PvdD wil voorkomen dat mensen hun huis verliezen door financiële problemen en pleit daarom voor een verbod op huisuitzettingen om deze reden. Dit standpunt is gericht op het beschermen van bestaanszekerheid en het tegengaan van dakloosheid, maar betreft niet het onteigenen van woningen door de overheid.
“Huisuitzetting en uithuisplaatsing om financiële redenen worden verboden.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma