Verkiezingsprogramma's 2025 overhoud het kort, welke partij kritisch voor defensieuitgaven, focus op voorkomen oorlog
BIJ1 is de meest uitgesproken partij tegen verhoging van defensieuitgaven en pleit voor drastische vermindering van militaire investeringen, met een focus op ontwapening, neutraliteit en het voorkomen van oorlog. Ze willen uit de NAVO treden, geen extra geld naar wapens, en investeren het vrijgekomen budget in vrede, zorg en onderwijs. Hun kernvisie is dat meer wapens leiden tot meer geweld, en dat Nederland zich moet inzetten voor diplomatie en humanitaire hulp in plaats van militaire escalatie.
Geen extra geld naar defensie of wapens
BIJ1 verzet zich fel tegen elke verhoging van het defensiebudget en investeringen in wapens, en wil bestaande uitgaven juist verminderen. Ze zien militaire uitgaven als een aanjager van geweld en willen het geld besteden aan maatschappelijke doelen.
“Tot dat moment verhogen we op geen enkel moment het budget van defensie.”
“BIJ1 geeft geen extra geld uit aan wapens. We werken niet mee aan de absurde verhoging van het NAVO-budget. Er gaat geen cent meer naar wapens in militaire conflicten, naar koloniale oorlogen en naar genocide.”
“Alles voor vrede, geen cent naar oorlog.”
“Hoe meer wapens, hoe meer geweld en gevaar. Het is een vicieuze cirkel. De geschiedenis leert ons dat meer wapens nooit leiden tot minder, maar juist meer geweld, oorlog en zelfs moord op hele volken.”
Nederland uit de NAVO, focus op neutraliteit en ontwapening
BIJ1 wil dat Nederland uit de NAVO stapt, militaire infrastructuur afbouwt en kiest voor een neutrale, ontwapenende positie. Dit moet bijdragen aan het voorkomen van oorlog en het verminderen van internationale spanningen.
“Nederland start direct het traject om uit de NAVO te treden en voltooit dit binnen 4 jaar.”
“We verlaten de NAVO en kiezen voor neutraliteit. Kernwapens van de Verenigde Staten verdwijnen uit Nederland.”
“Nederland sluit alle NAVO- en VS-bases op eigen grondgebied, stopt de opslag van kernwapens in het Nederlandse dorp Volkel en loopt weg van de militaire infrastructuur van het westerse machtsblok.”
Stop op wapenindustrie, militair onderzoek en wapenexport
BIJ1 wil de wapenindustrie in Nederland ontmoedigen, militair onderzoek stopzetten en wapenexport aan banden leggen, omdat ze deze sectoren zien als drijvende krachten achter oorlog en geweld.
“Nederland stopt geen geld van de overheid meer in militair onderzoek, beëindigt geweld gerelateerde samenwerking met universiteiten en ontmantelt militaire industrieel-academische netwerken.”
“We verbieden dat wapenbedrijven zich vestigen in Nederland. En heffen hoge belastingen voor de bestaande wapenindustrie, zolang deze nog niet radicaal verandert.”
“Er geldt een strikte wapen-exportstop naar landen die mensenrechten schenden of betrokken zijn bij oorlogsmisdaden.”
Investeren in vrede, diplomatie en humanitaire hulp
BIJ1 wil het geld dat vrijkomt door minder militaire uitgaven investeren in een vredesfonds, diplomatie en humanitaire hulp, met als doel het voorkomen van conflicten en het versterken van lokale weerbaarheid.
“Het geld dat hierdoor vrijkomt, gebruiken we voor een wettelijk vredesfonds voor zorg, onderwijs, openbaar vervoer en internationale wederopbouw. Met focus op humanitaire organisaties en de weerbaarheid van lokale gemeenschappen.”
“Nederland zich losmaakt van imperialistische belangen van de VS en vanuit een neutrale positie diplomatieke en humanitaire hulp biedt in (dreigende) conflictsituaties.”
“Nederland investeert in een internationaal netwerk van solidaire landen voor noodhulp, rampenopvang en civiele vredesinterventies, buiten NAVO en EU om — onder democratische controle, zonder militair mandaat.”
Kritiek op militarisering als oorzaak van oorlog en klimaatproblemen
BIJ1 ziet militarisering als een bron van escalatie en zelfs als een bedreiging voor het klimaat, en verzet zich tegen de groei van de oorlogseconomie in Europa.
“We verzetten ons sterk tegen deze gevaarlijke bagatellisering van de klimaatcrisis en de agressieve militarisering.”
“Naast onmetelijk menselijk leed hebben oorlogen een enorme klimaatimpact. Inmiddels worden klimaatambities aan de kant geschoven om de rappe militarisering en oorlogseconomie in Europa mogelijk te maken.”
De Partij voor de Dieren is zeer kritisch op defensieuitgaven en pleit voor een zorgvuldige, minimale inzet van middelen, met een sterke focus op diplomatie, conflictpreventie en het voorkomen van oorlog. Ze verwerpen een blanco cheque voor defensie, willen geen NAVO-norm, en stellen dat investeringen in defensie nooit ten koste mogen gaan van klimaat, natuur of sociale voorzieningen. Hun kernvisie is dat vrede, diplomatie en rechtvaardige samenwerking centraal moeten staan, met militaire uitgaven alleen als laatste redmiddel.
Geen blanco cheque voor defensie, altijd kritische afweging
De PvdD wil geen automatische verhoging van het defensiebudget en verwerpt de NAVO-norm. Elke uitgave moet kritisch worden beoordeeld en mag niet ten koste gaan van andere maatschappelijke doelen. Dit standpunt is gericht op het voorkomen van onnodige militarisering en het waarborgen van prioriteit voor vrede en welzijn.
“Hoewel hiervoor investeringen nodig zijn, zegt de Partij voor de Dieren ‘nee’ tegen een blanco cheque voor defensie. We kijken bij elke maatregel kritisch welke uitgaven nodig zijn om de verdediging van Europa op orde te krijgen en efficiënt te organiseren.”
“De NAVO-norm wordt gedicteerd door Trump: daar doen wij niet aan mee. We wegen zorgvuldig af wat nodig is op basis van goed onderbouwde plannen. Géén blanco cheque voor defensie.”
“Nederland steunt geen specifieke NAVO-norm en geen wettelijke verankering van een defensienorm. Elke uitgave voor defensie wordt bepaald op basis van goede onderbouwing. Uitgaven gaan niet ten koste van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
Focus op diplomatie, conflictpreventie en geweldloze oplossingen
De partij wil een deel van het defensiebudget inzetten voor diplomatie, conflictpreventie en geweldloze conflictoplossing, met als doel het voorkomen van oorlog. Dit is een fundamenteel andere benadering dan investeren in militaire middelen.
“Een deel van het defensiebudget zal specifiek worden ingezet op diplomatie in conflictsituaties, het ontwikkelen van methoden voor conflictpreventie en geweldloze conflictoplossing, en voor het geweldloos weerbaar maken van de burgers.”
“Nederland zet zich in voor een bredere Europese veiligheidsstrategie waarin rechtvaardige vrede, diplomatie, dialoog, vredesopbouw en conflictbeheersing voorop staan.”
“Veiligheid is veel breder dan defensie. Deze tijd vraagt om een veiligheidsstrategie waarin rechtvaardige vrede, samenwerking, vredesopbouw en de-escalatie zijn opgenomen.”
Kritisch op NAVO, voorkeur voor Europese samenwerking zonder VS
De PvdD is kritisch op de NAVO en wil toewerken naar een alternatief samenwerkingsverband zonder de VS, gebaseerd op internationaal recht, gelijkwaardigheid en vrede. Dit standpunt is ingegeven door de wens om oorlog te voorkomen en niet afhankelijk te zijn van Amerikaanse machtsbelangen.
“Bovendien is de Partij voor de Dieren heel kritisch op de NAVO. De NAVO is een militaire alliantie die voornamelijk machtsbelangen van de VS dient. Daar willen we vanaf. De Partij voor de Dieren zet in op een alternatief voor de NAVO: een nieuwe vorm van samenwerking met betrouwbare bondgenoten, zonder de VS.”
“Nederland zet zich in voor een alternatief voor de NAVO in de vorm van een samenwerkingsverband tussen betrouwbare Europese en niet-Europese landen zonder de VS. Dit samenwerkingsverband werkt op basis van het internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit en is gericht op verdediging, vrede, veiligheid en wederzijdse ontwapening.”
Investeringen in defensie mogen niet ten koste gaan van klimaat, natuur en sociale voorzieningen
De partij stelt expliciet dat defensie-uitgaven nooit mogen concurreren met investeringen in klimaat, natuur, zorg, onderwijs of sociale zekerheid. Dit waarborgt dat oorlogspreventie en welzijn prioriteit krijgen boven militarisering.
“Investeringen in defensie mogen niet ten koste gaan van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
“Natuur is essentieel voor een veilige wereld en wordt daarom niet opgeofferd voor defensie.”
Minder militaire oefeningen en geen uitbreiding defensieterreinen
De PvdD wil het aantal militaire oefeningen en terreinen in Nederland verminderen, en geen extra ruimte voor defensie-oefeningen toestaan. Dit is bedoeld om natuur en leefruimte te beschermen en militarisering te beperken.
“Er komt geen extra ruimte voor defensie-oefeningen in Nederland, maar we zetten juist in op het verminderen van militaire oefeningen en terreinen in Nederland.”
Strenge ethische eisen aan wapenhandel en defensie
De partij wil geen wapens kopen van landen die mensenrechten schenden, de wapenindustrie zwaar belasten, en een strenger wapenexportbeleid. Dit is gericht op het voorkomen van oorlog en het ontmoedigen van wapenhandel.
“Nederland koopt geen wapens meer van landen die zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen, zoals Israël en Saoedi-Arabië.”
“De wapenindustrie wordt maximaal belast. Er komt een windfall tax of solidariteitsbijdrage waarbij de winsten van de wapenindustrie ten goede komen aan de samenleving.”
“Er komt een strenger wapenexportbeleid en de wapenlobby zit niet meer aan de beleidstafel.”
GroenLinks-PvdA is niet kritisch over het verhogen van defensieuitgaven, maar koppelt deze aan strikte voorwaarden en benadrukt dat veiligheid meer is dan alleen militaire kracht. De partij pleit voor forse investeringen in defensie, maar ook voor diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en conflictpreventie om oorlog te voorkomen. Ze willen verspilling voorkomen, investeren in diplomatie en ontwikkelingssamenwerking, en zetten in op internationale samenwerking om conflicten te vermijden.
Forse verhoging defensie-uitgaven met strikte voorwaarden
GroenLinks-PvdA steunt een historische verhoging van het defensiebudget tot 3,5% van het bbp, maar wil verspilling voorkomen en eist een duidelijk investeringsplan. Ze zijn niet kritisch op de hoogte van de uitgaven, maar wel op de besteding en verantwoording ervan.
“We committeren ons aan het verhogen van het defensiebudget naar 3,5% van het bbp vanwege de Russische agressie en de noodzaak om ons onafhankelijker te maken van de Verenigde Staten.”
“Vooraf moet duidelijk zijn waarin we gaan investeren en of defensie en de industrie dat geld ook kunnen uitgeven. Zo voorkomen we verspilling en onnodige prijsstijgingen.”
“We houden ons aan de nieuwe NAVO-norm en groeien toe naar de afspraak om 3,5% van het bbp uit te geven aan defensie.”
Investeren in diplomatie en ontwikkelingssamenwerking om oorlog te voorkomen
De partij benadrukt dat vrede niet alleen met wapens wordt bereikt en investeert daarom extra in diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en conflictpreventie om oorlog te voorkomen.
“Veiligheid gaat over veel meer dan een hoger defensiebudget. Samen staan we sterker, in Europa en de wereld. We versterken de samenwerking binnen en buiten Europa. We stellen extra middelen beschikbaar voor diplomatie en voor het sneller en effectiever opkomen voor de verdediging van democratie, rechtsstaat en mensenrechten.”
“We investeren in ontwikkelingssamenwerking en diplomatie om conflicten te voorkomen.”
“Omdat veiligheid meer is dan wapens alleen, verhogen we onze uitgaven aan internationale samenwerking om conflicten te voorkomen.”
“Voor vrede en veiligheid is meer nodig dan enkel de krijgsmacht. Veiligheid thuis begint bij stabiliteit elders. Met voldoende middelen voor ontwikkelingssamenwerking en diplomatie, conflictpreventie en wederopbouw bieden we mensen perspectief, voorkomen we conflicten en behouden we onze invloed in belangrijke regio’s waar Rusland en China oprukken.”
Geen bezuinigingen op sociale voorzieningen voor defensie
GroenLinks-PvdA wil defensie-uitgaven niet financieren door te bezuinigen op zorg, onderwijs, sociale zekerheid of pensioenen, maar door hogere bijdragen van de rijkste Nederlanders.
Wapenbeheersing en conflictpreventie als prioriteit
De partij zet in op wapenbeheersing, het verbieden van autonome wapens en het naleven van internationale afspraken om escalatie en oorlog te voorkomen.
De SP is zeer kritisch over hogere defensieuitgaven en verzet zich fel tegen de NAVO/Trump-norm van 5% van het BBP voor defensie. De partij wil militaire uitgaven beperken, inzet op diplomatie en ontwapening, en voorkomen dat Nederland wordt meegesleurd in wapenwedlopen of buitenlandse oorlogen. De nadruk ligt op het voorkomen van oorlog door internationale samenwerking, vrede en het afwijzen van militarisering.
Tegen verhoging defensieuitgaven (Trump-norm)
De SP verwerpt expliciet de forse verhoging van het defensiebudget en waarschuwt voor de gevolgen voor sociale voorzieningen en de economie. Ze zien de Trump-norm als een gevaarlijke wapenwedloop die vooral buitenlandse wapenindustrieën bevoordeelt.
“De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse president Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens. Dit leidt tot een wereldwijde wapenwedloop en komt vooral de Amerikaanse wapenindustrie ten goede.”
“We geven geld uit daar waar het nodig is en bijdraagt aan een sterkere economie, daarom gaan we niet akkoord met tientallen miljarden onproductieve uitgaven per jaar aan de Trumpnorm van vijf procent voor defensieuitgaven.”
“Partijleiders van Timmermans tot en met Wilders hebben zich gecommitteerd aan de Trumpnorm van vijf procent. Het gaat hierbij om het astronomische bedrag van 35 miljard euro per jaar extra. Dit leidt nu al en zal nog meer leiden tot bezuinigingen op onze zorg, onderwijs en sociale zekerheid.”
Focus op voorkomen van oorlog en diplomatie
De SP stelt dat echte veiligheid voortkomt uit diplomatie, ontwapening en internationale samenwerking, niet uit militarisering. Militaire inzet is alleen een laatste redmiddel; voorkomen van oorlog staat centraal.
“Wij kiezen voor een defensiebeleid dat mensen beschermt door diplomatie, ontwapening en rechtvaardige internationale samenwerking.”
“We moeten er alles aan doen om te voorkomen dat oorlogen beginnen of dat bestaande oorlogen escaleren. Bij alle conflicten moet de Nederlandse inzet gericht zijn op diplomatie en het vinden van een pad naar vrede. Militaire inzet is alleen een laatste redmiddel en moet altijd met diplomatieke inspanningen gepaard gaan.”
“Dat vraagt om een stop op de steeds verdergaande militarisering en wapenwedloop.”
Alleen defensie voor eigen grondgebied en VN-mandaat
De SP wil dat de krijgsmacht zich beperkt tot verdediging van het eigen grondgebied en alleen optreedt buiten de landsgrenzen met een VN-mandaat.
“De SP wil een krijgsmacht die in staat is het eigen grondgebied te verdedigen en in staat is op basis van VNmandaat bondgenoten te verdedigen en vredestaken uit te voeren.”
“Dat betekent expliciet: geen operaties buiten het eigen grondgebied, geen operaties zonder VNmandaat en geen uitbreiding met nieuwe NAVOlanden.”
Tegen dienstplicht en oorlogshysterie
De SP verwerpt de herinvoering van de dienstplicht en waarschuwt voor het aanwakkeren van angst en oorlogshysterie.
“Dienstplicht is onnodig. Politici en media willen ons laten geloven dat Nederland op het punt staat binnengevallen te worden... Deze verhalen zijn niet op feiten gebaseerd. Bovendien zorgen ze ook nog eens voor veel onrust en angst in de samenleving. Dat is gevaarlijk.”
“Wij passen voor de dienstplicht. Er moet geen dienstplicht komen. Die is niet alleen onnodig, maar sleurt jongeren ook weg uit hun leven, opleiding en werk.”
FVD is kritisch over defensieuitgaven die gericht zijn op buitenlandse missies en pleit voor een neutrale, op Nederland gerichte defensiepolitiek. De partij wil stoppen met financiële en militaire steun aan buitenlandse conflicten, investeren in nationale weerbaarheid en voorkomen dat Nederland betrokken raakt bij oorlogen. Hun focus ligt op het vermijden van buitenlandse militaire avonturen en het beschermen van Nederlandse belangen.
Stoppen met uitgaven aan buitenlandse conflicten
FVD wil geen belastinggeld meer besteden aan militaire missies of steun aan oorlogen in het buitenland, zoals Oekraïne, en kiest voor een neutrale positie naar Zwitsers model. Dit standpunt is bedoeld om Nederland buiten internationale conflicten te houden en oorlog te voorkomen.
“Geen miljarden meer naar buitenlandse conflicten. Nederland kiest een neutrale positie in de internationale politiek - naar Zwitsers model. We stoppen met sancties die onze economie of belangen schaden en staken alle militaire en financiële steun aan Oekraïne.”
“We stoppen met miljardenuitgaven aan buitenlandse conflicten, zoals de oorlog in Oekraïne, en richten ons op vrede en samenwerking.”
“Geen belastinggeld meer voor zinloze militaire avonturen of Amerikaanse proxy-oorlogen zoals in Oekraïne.”
Investeren in nationale defensie, niet volgens NAVO-norm
FVD wil wel investeren in de eigen krijgsmacht, maar uitsluitend gericht op nationale weerbaarheid en niet op internationale verplichtingen of NAVO-normen. De partij wil soeverein beslissen over de inzet van militairen en het NAVO-lidmaatschap heroverwegen.
“We investeren in onze krijgsmacht - niet volgens een opgelegde NAVO-norm, maar naar eigen inzicht, zodat Nederland weerbaar is en onze militairen beter worden beloond.”
“We staan nooit toe dat de inzet van onze militairen door de EU of de NAVO wordt bepaald, zodat Nederland altijd zelf de controle houdt.”
“We leggen het lidmaatschap van de NAVO via een referendum voor aan de Nederlandse bevolking, zodat we als land zelf kunnen beslissen of we door willen op het huidige pad.”
Focus op voorkomen van oorlog en terughoudendheid
FVD benadrukt het belang van neutraliteit, het voorkomen van oorlog en het vermijden van regime-change operaties of 'democratie-export'. Nederland moet volgens FVD een gidsland voor vrede zijn en militaire betrokkenheid in het buitenland vermijden.
“Forum voor Democratie gelooft niet in een ‘nieuwe wereldorde’: regime-change operaties en ‘democratie-export’ hebben overal waar ze zijn geprobeerd averechts gewerkt.”
“Nederland heeft een lange traditie van neutraliteit... In die lijn ziet FVD voor Nederland een rol als gidsland voor vrede en samenwerking in Europa.”
“Dat betekent: terughoudendheid buiten onze grenzen en geen belastinggeld meer voor zinloze militaire avonturen of Amerikaanse proxy-oorlogen zoals in Oekraïne.”
JA21 is niet kritisch over defensieuitgaven, maar pleit juist voor forse en structurele verhoging van het defensiebudget, met als doel Nederland beter te kunnen verdedigen en oorlog te voorkomen door afschrikking. De partij wil groeien naar 5% van het BBP aan defensie-uitgaven, een grotere krijgsmacht en meer investeringen in personeel, materieel en cyberveiligheid. JA21 ziet een sterke defensie als essentieel om de Nederlandse belangen te beschermen en oorlog af te schrikken, niet als kostenpost om kritisch op te bezuinigen.
Forse verhoging defensie-uitgaven en krijgsmacht
JA21 wil fors investeren in defensie, met een duidelijke groeidoelstelling richting 5% van het BBP in 2035. De partij ziet dit als noodzakelijk vanwege de toenemende internationale dreigingen en om oorlog te voorkomen via geloofwaardige afschrikking. Kritiek op defensieuitgaven is bij JA21 afwezig; juist structurele groei en prioriteit voor defensie staan centraal.
“JA21 wil fors investeren in een krijgsmacht die ook in de toekomst in staat zal zijn om de Nederlandse belangen te beschermen”
“Lineair groeien naar uitgaven van 5% van het BBP in 2035.”
“Wij werken lineair toe naar 3,5% + 1,5% van het nationaal inkomen aan defensie(gerelateerde)-uitgaven in 2035.”
“Dit alles vraagt om acute investeringen in personeel, materieel, opleidingen, munitie, infrastructuur en vastgoed.”
Focus op afschrikking en voorkomen van oorlog
JA21 ziet het voorkomen van oorlog als kerntaak van defensie en wil daarom investeren in afschrikking, weerbaarheid en strategische autonomie. De partij benadrukt dat een sterke krijgsmacht oorlog moet voorkomen, niet alleen voeren.
“Nederland moet zelfstandig in staat zijn haar burgers, grondgebied en vitale belangen te verdedigen – te land, ter zee, in de lucht, in de ruimte, en in het cyberdomein. Hierbij is voortzettingsvermogen, de capaciteit van Defensie om inzet langdurig vol te houden, een essentieel onderdeel van een geloofwaardige afschrikking.”
“Een geordende krijgsmacht draagt immers bij aan de autonomie van ons land.”
“Veiligheid begint niet bij Defensie alleen. JA21 wil de weerbaarheid van onze samenleving vergroten – fysiek en mentaal.”
Geen militaire inzet zonder aantoonbaar Nederlands belang
JA21 wil geen militaire missies uitvoeren zonder duidelijk Nederlands belang of mandaat, en is tegen een EU-leger. Dit standpunt is bedoeld om onnodige betrokkenheid bij buitenlandse conflicten te voorkomen.
“Geen EU-leger en geen militaire inzet zonder aantoonbaar Nederlands belang of mandaat.”
“Tegelijk blijven we als eerste alert op onze eigen soevereiniteit, en steunen dus geen EU-leger buiten NAVO, geen militair optreden zonder Nederlands belang, en geen afhankelijkheid van Amerikaanse ondersteuning voor strategische capaciteiten.”
De VVD is niet kritisch op defensieuitgaven, maar pleit juist voor forse en structurele verhogingen van het defensiebudget tot minimaal 3,5% van het BNP. Hun focus ligt op het voorkomen van oorlog door afschrikking, modernisering van de krijgsmacht en het wettelijk vastleggen van hoge defensie-uitgaven, met als doel de veiligheid van Nederland en Europa te waarborgen.
Forse structurele verhoging defensie-uitgaven
De VVD wil de defensie-uitgaven fors en structureel verhogen, met een wettelijke ondergrens van 2% en een streefcijfer van 3,5% van het BNP. Dit wordt gezien als noodzakelijk om af te schrikken, oorlog te voorkomen en NAVO-verplichtingen na te komen.
“Daarom kiest de VVD voor een ingrijpende versterking van onze defensie, zodat de krijgsmacht in staat is haar grondwettelijke taken te vervullen.”
“Op termijn is een investering van tenminste 3,5% is nodig om onze krijgsmacht te moderniseren en onze NAVO-verplichtingen na te komen;”
“De VVD heeft de 2%-norm al als harde ondergrens wettelijk vastgelegd. Om ons land en onze krijgsmacht de zekerheid voor de lange termijn te geven die zij verdient, leggen we de geldende NAVO-norm van 3,5% als streefcijfer ook vast in de wet.”
“De VVD wil investeren in veiligheid en de defensie-uitgaven laten groeien naar 3,5% van onze economie.”
Focus op afschrikking en voorkomen van oorlog
De VVD ziet het voorkomen van oorlog als direct verbonden aan een sterke, moderne krijgsmacht en geloofwaardige afschrikking. Investeringen in defensie zijn bedoeld om potentiële agressors af te schrikken en zo een grotere oorlog te voorkomen.
“Wie vrede wil, bereidt zich voor op oorlog. In een wereld die steeds onveiliger wordt, is een sterke en moderne krijgsmacht de beste garantie voor onze vrijheid en welvaart.”
“Daarom kiezen we voor een krijgsmacht die geloofwaardig af kan schrikken. Daarvoor moeten de defensie-uitgaven fors omhoog. Niet later, maar nu. Niet tijdelijk, maar structureel.”
“Alleen door onze militairen met het beste materieel uit te rusten en door samen te werken met onze Europese en trans-Atlantische partners in de EU en in de NAVO, kunnen wij een grotere oorlog op het Europese continent voorkomen.”
Minder ontwikkelingssamenwerking, meer defensie
De VVD wil middelen verschuiven van ontwikkelingssamenwerking naar defensie, waarbij elke euro in het buitenland moet bijdragen aan de eigen veiligheid en het voorkomen van conflicten.
De SGP is niet kritisch op defensieuitgaven, maar juist voorstander van fors hogere investeringen in Defensie, met als doel oorlog te voorkomen door afschrikking en weerbaarheid. De partij wil voldoen aan de nieuwe NAVO-norm, streeft naar 5% van het BBP aan defensie in 2035, en ziet een sterke krijgsmacht als essentieel voor vrede. De SGP koppelt voorkomen van oorlog direct aan het vergroten van militaire kracht en maatschappelijke weerbaarheid.
Fors verhogen defensie-uitgaven tot 5% BBP
De SGP pleit voor een sterke verhoging van het defensiebudget, ruim boven de huidige NAVO-norm, om Nederland en Europa weerbaar te maken tegen dreigingen en zo oorlog te voorkomen. De partij ziet militaire kracht als voorwaarde voor vrede en veiligheid.
“De SGP wil gaan voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. In 2035 besteedt Nederland 5% van het BBP aan onze Defensie, waarbij 1,5% wordt besteed aan bredere investeringen in maatschappelijke weerbaarheid en infrastructuur.”
“We hebben decennialang (en vaak tegen het politieke tij in) gepleit voor een sterke Nederlandse defensie. En met resultaat. Dankzij onze initiatiefwet is er nu een minimumnorm voor defensie-uitgaven wettelijk verankerd.”
“Het behoort tot de kerntaken van de overheid om te zorgen voor een krachtige krijgsmacht.”
Geen Europees leger, NAVO als hoeksteen
De SGP verwerpt een Europees leger en wil dat Nederland zelf beslist over militaire inzet. De NAVO blijft de belangrijkste veiligheidspartner, omdat gezamenlijke afschrikking oorlog moet voorkomen.
Investeren in maatschappelijke weerbaarheid
Naast militaire uitgaven wil de SGP investeren in de weerbaarheid van de samenleving, zodat Nederland beter bestand is tegen hybride dreigingen en ontwrichting, wat bijdraagt aan het voorkomen van oorlog en chaos.
“De regering werkt aan het versterken van de maatschappelijke weerbaarheid. De Nederlandse bevolking moet bijvoorbeeld voorbereid zijn op verstoringen van het maatschappelijke leven doordat economische of digitale functies worden verzwakt of aangevallen.”
Kritisch op andere overheidsuitgaven, niet op Defensie
De SGP is kritisch op stijgende overheidsuitgaven in het algemeen, maar ziet investeringen in Defensie als noodzakelijk en prioritair. Bezuinigingen worden gezocht in andere domeinen, niet bij Defensie.
“Wij willen dat er goed gekeken wordt hoe de groei van de overheidsuitgaven beperkt kan worden, zeker nu de Defensie-investeringen gaan stijgen. De SGP kijkt daarom kritisch naar de uitgaven aan (onnodige) zorg, sociale zekerheid en de uitgaven bij de overheid zelf.”
“Met stip op één de broodnodige investeringen in Defensie.”
Volt is kritisch over stijgende defensieuitgaven en benadrukt dat investeringen alleen moeten gebeuren als ze echt nodig zijn, met transparantie en democratische controle. De partij wil defensiebudgetten beperken door Europese samenwerking, kostenbesparing en het herinvesteren van besparingen in sociale en groene doelen. Volt ziet het voorkomen van oorlog als kern, met nadruk op duurzame vrede, internationale rechtsorde en niet-militaire veiligheid.
Kritisch op stijgende defensieuitgaven en transparantie
Volt erkent zorgen over stijgende defensiebudgetten en wil alleen investeren in wat noodzakelijk is, met open debat en transparantie. De partij koppelt defensie-uitgaven aan democratische normen en wil voorkomen dat sociale uitgaven onder druk komen te staan.
“De zorgen van burgers over stijgende defensiebudgetten worden serieus genomen. We praten daar open en eerlijk over, vooral als de sociale uitgaven onder druk staan.”
“Er wordt structureel geïnvesteerd in wat écht nodig is, met focus op resultaat, niet alleen op hoeveel procent van het budget naar defensie gaat.”
“Alle defensie-uitgaven moeten voldoen aan democratische normen, Europese waarden en het internationaal recht.”
Kostenbesparing door Europese samenwerking en herinvestering
Volt wil versnippering en dubbele aankopen tegengaan door gezamenlijke Europese defensieprojecten. Kostenbesparingen uit samenwerking moeten worden ingezet voor groene, sociale en economische projecten.
“Door samen te investeren besparen we kosten. Die besparingen kunnen we gebruiken voor groene, sociale en economische projecten.”
“Zo wordt geld slimmer en Europees besteed, komt het ten goede aan Europese werknemers en werkgevers, en blijft er meer over voor onderwijs, zorg en klimaat.”
Focus op voorkomen van oorlog en duurzame vrede
Volt stelt dat het uiteindelijke doel duurzame vrede is, met nadruk op het verdedigen van de internationale rechtsorde. Niet-militaire veiligheid, noodhulp en burgerbetrokkenheid krijgen expliciet aandacht.
“Ons uiteindelijke doel is duurzame vrede en het verdedigen van de internationale rechtsorde.”
“Er komt meer steun voor niet-militaire veiligheid, noodhulp, sociale initiatieven en actieve betrokkenheid van burgers via bijeenkomsten, onderwijs en trainingen.”
“Er komen nieuwe ruimteverdragen die aansluiten bij snelle technologische ontwikkelingen en bijdragen aan transparantie, veiligheid en het voorkomen van conflicten.”
NSC is niet kritisch over defensieuitgaven, maar pleit juist voor een forse verhoging tot de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van het bbp. De partij legt daarnaast sterke nadruk op het voorkomen van oorlog door te investeren in een weerbare samenleving, burgersteunpunten en infrastructuur, omdat veiligheid volgens NSC breder is dan alleen militaire slagkracht.
Forse verhoging defensieuitgaven tot NAVO-norm
NSC wil de defensie-uitgaven structureel verhogen tot 3,5% van het bbp, conform de nieuwe NAVO-norm, en ziet dit als noodzakelijk gezien de geopolitieke dreigingen. De partij is niet kritisch op de hoogte van deze uitgaven, maar benadrukt wel dat de investeringen zorgvuldig moeten worden gedekt en niet ten koste mogen gaan van bestaanszekerheid.
“We committeren ons daarom aan de nieuwe NAVO-norm in 2035 van 3,5% van de economie voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur.”
“De extra investeringen in defensie zijn noodzakelijk, maar moeten zorgvuldig worden gedekt. Daarbij mag de bestaanszekerheid van mensen nooit in het gedrang komen.”
“We verhogen daarom de defensie-uitgaven tot de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van de economie.”
Investeren in weerbare samenleving om oorlog te voorkomen
NSC ziet het voorkomen van oorlog en het vergroten van veiligheid als een brede maatschappelijke opdracht. De partij investeert jaarlijks €1 miljard in een weerbare samenleving, met nadruk op burgersteunpunten, cyberveiligheid en infrastructuur, omdat een sterke samenleving volgens NSC het beste wapen is tegen dreiging en conflict.
“We investeren jaarlijks € 1 miljard in een weerbare samenleving voor meer burgersteunpunten, buurtnetwerken en cyberveiligheid.”
“Weerbaarheid gaat echter over meer dan materieel en militairen. Nieuw Sociaal Contract ziet juist nu kansen om onze samenleving weerbaarder te maken.”
“Een sterke en weerbare samenleving is een randvoorwaarde voor effectieve defensie.”
“Want een weerbare samenleving is ons krachtigste wapen.”
BBB is kritisch over defensieuitgaven: ze willen fors investeren in Defensie, maar alleen als dit niet ten koste gaat van sociale voorzieningen en onder duidelijke voorwaarden. De partij ziet Defensie vooral als afschrikking om oorlog te voorkomen en koppelt investeringen aan bredere nationale veiligheid en strategische autonomie, met nadruk op realisme en kostenbewustzijn.
Kritisch over hoogte en voorwaarden defensieuitgaven
BBB steunt hogere defensieuitgaven, maar stelt strikte voorwaarden en wil dat deze niet automatisch ten koste gaan van andere belangrijke uitgaven. Ze leggen de nadruk op een realistische, stapsgewijze aanpak en willen geen blanco cheque voor Defensie.
“We nemen het groeipad naar 3,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) in 2035 als uitgangspunt. Tegelijk willen we dat dit niet ten koste gaat van belangrijke zaken zoals de AOW, betaalbare zorg, het mkb en een leefbaar platteland. Na 2030 gelden voor ons duidelijke voorwaarden voor verdere verhoging van onze defensieuitgaven, zoals een eerlijke verdeling van kosten binnen de NAVO en geen financiering via Europese schulden of giften.”
“Maar: BBB legt zich nu nog niet vast op het bereiken van 3,5% BBP en ruim 19,3 miljard euro in 2035. Zulke bedragen kunnen en mogen niet per definitie ten koste gaan van andere zaken die voor BBB essentieel zijn: de betaalbaarheid en instandhouding van de huidige AOW, ons sociale zekerheidsstelsel, goede en toegankelijke gezondheidszorg, een ronkende economie met een sterke mkbsector, goede infrastructuur en een leefbaar platteland. Defensieuitgaven zijn nooit een doel op zich.”
“Daarom hanteren we als BBB tien duidelijke voorwaarden, waaronder een eerlijke lastenverdeling tussen NAVOpartners, geen financiering via Europese schulden of giften en een groeipad dat aanpasbaar is bij veranderende dreigingen.”
Defensie als afschrikking, focus op voorkomen oorlog
BBB ziet Defensie primair als middel om oorlog te voorkomen via afschrikking en versterking van de weerbaarheid, niet als doel op zich. Ze koppelen veiligheid aan een sterke samenleving en strategische autonomie.
“We willen een krijgsmacht die werkt en kwaadwillenden afschrikt, niet alleen een begroting die scoort.”
“Onze ambitie is duidelijk: Nederland wordt weer een serieuze en betrouwbare speler binnen de NAVO en wereldwijd. De NAVO blijft de hoeksteen van ons veiligheidsbeleid. We versterken onze Defensie, we vergroten onze veiligheid én we bouwen tegelijkertijd aan onze economie, concurrentiepositie, regio’s en onderwijs.”
“Veiligheid gaat verder dan tanks en drones. Het gaat om een samenleving die schokken kan opvangen; economisch, sociaal en ecologisch. Een echt veilige samenleving is er één waarin burgers, bedrijven en instellingen zijn voorbereid op verstoringen.”
BVNL is kritisch over het verhogen van defensieuitgaven boven de NAVO-norm en wil voorkomen dat Nederland betrokken raakt bij buitenlandse oorlogen. De partij pleit voor een soevereine krijgsmacht die zich uitsluitend richt op verdediging van het eigen grondgebied en NAVO-verplichtingen, met een sterke nadruk op diplomatie en het vermijden van militaire interventies buiten NAVO-gebied. BVNL wil geen financiële of militaire steun aan oorlogen buiten NAVO-grondgebied en keert zich tegen het verhogen van het defensiebudget tot 5% van het BBP.
Geen militaire steun buiten NAVO-grondgebied
BVNL wil dat Nederland zich niet mengt in oorlogen waar het niets mee te maken heeft en streeft altijd naar diplomatieke oplossingen. De partij is tegen het leveren van militaire of financiële steun aan operaties buiten het NAVO-grondgebied, om zo het risico op betrokkenheid bij buitenlandse conflicten te minimaliseren.
“Nederland mengt zich niet in oorlogen waar wij niets mee te maken hebben en we streven altijd naar diplomatieke onderhandelingen.”
“Er worden geen operaties of oorlogen financieel of militair gesteund buiten het NAVO-grondgebied.”
“We houden ons aan onze NAVO-verplichtingen, maar we steunen geen oorlogen buiten het NAVO-grondgebied met materieel of personeel.”
Kritisch op verhoging defensieuitgaven boven NAVO-norm
BVNL vindt de NAVO-norm van 2% van het BBP voldoende en keert zich tegen verdere verhoging van het defensiebudget. De partij wil verhogingen naar 5% terugdraaien, omdat zij dit onnodig en te kostbaar acht.
Geen wapenleveranties als eigen veiligheid niet gegarandeerd
BVNL wil voorkomen dat Nederlandse wapenleveranties aan andere landen de eigen veiligheid in gevaar brengen. De partij stelt dat wapens niet mogen worden weggegeven als dit ten koste gaat van de paraatheid van de Nederlandse krijgsmacht.
“Er worden geen wapens meer weggegeven aan andere landen als onze eigen veiligheid niet gegarandeerd kan worden door onze eigen krijgsmacht.”
Het CDA is niet kritisch op defensie-uitgaven, maar pleit juist voor forse verhoging ervan en brede maatschappelijke financiering. De partij ziet investeren in defensie als noodzakelijk om oorlog te voorkomen via afschrikking en internationale samenwerking, en wil dat iedereen daaraan bijdraagt. De focus ligt op NAVO-normen, modernisering van de krijgsmacht en het voorkomen van oorlog door sterke defensie.
Forse verhoging defensie-uitgaven, inclusief ‘vrijheidsbijdrage’
Het CDA wil de defensie-uitgaven fors verhogen tot boven de NAVO-norm, met een extra bijdrage van burgers en bedrijven. Dit wordt gezien als essentieel voor veiligheid en het voorkomen van oorlog, niet als een punt van kritiek of beperking.
“Nederland committeert zich aan de afspraken van de NAVO-capaciteitsdoelstellingen en de nieuwe NAVO-norm om uiterlijk in 2035 3,5 procent van het bbp uit te geven aan defensie. In de komende periode willen we de eerste stap naar 2030 zetten. Daarnaast geven we ook 1,5 procent van het bbp aan defensie-gerelateerde doelen uit.”
“Voor een deel financieren we de defensie-uitgaven via een vrijheidsbijdrage voor burgers en bedrijven, zodat iedereen evenredig bijdraagt naar draagkracht.”
“Iedere Nederlander levert een vrijheidsbijdrage, want veiligheid is niet gratis.”
Focus op voorkomen van oorlog door afschrikking en samenwerking
Het CDA ziet het voorkomen van oorlog als kerntaak van defensie, vooral door afschrikking, internationale samenwerking en het versterken van de krijgsmacht. Kritiek op uitgaven ontbreekt; de nadruk ligt op noodzaak en effectiviteit.
“De inzet van de krijgsmacht is primair het afschrikken van agressie en het voorkomen van oorlog in Nederland en in het NAVO-verdragsgebied.”
“We zetten de extra defensie-uitgaven in voor het versterken en moderniseren van onze krijgsmacht.”
“Voor de veiligheid van Nederland en Europa investeren we in Defensie, zoals afgesproken bij de NAVO-top in Den Haag.”
DENK is zeer kritisch over het verhogen van defensieuitgaven en wil alleen investeren in het strikt noodzakelijke voor de basisbehoeften van Defensie. De partij richt zich op het voorkomen van oorlog door prioriteit te geven aan diplomatie, internationale samenwerking en het vermijden van een wapenwedloop.
Alleen noodzakelijke defensie-uitgaven, geen wapenwedloop
DENK vindt de huidige defensie-uitgaven voldoende en verzet zich tegen extra miljardeninvesteringen, tenzij deze aantoonbaar nodig zijn voor de basis. De partij wil geen wapenwedloop en benadrukt het belang van goede arbeidsvoorwaarden voor militairen boven uitbreiding van militaire capaciteit.
“DENK verzet zich tegen de extra miljardenuitgaven onder druk van NAVO baas Mark Rutte en President Donald Trump. DENK vindt de huidige defensie uitgaven voldoende en wijst op de enorme militaire overmacht van de NAVO die niet nog verder uitgebreid hoeft te worden.”
“Wij steunen alleen defensie uitgaven die aantoonbaar nodig zijn om de basis op orde te hebben bij Defensie. Dit betekent goede huisvesting van onze militairen, een fatsoenlijk salaris en een goede uitrusting. Miljardeninvesteringen zonder aantoonbare noodzaak steunen wij niet. Wij willen geen wapenwedloop.”
Zeer terughoudend met militaire missies, focus op diplomatie
DENK wil militaire inzet tot een minimum beperken en alleen in uitzonderlijke, humanitaire gevallen met een internationaal mandaat steunen. De partij benadrukt diplomatie, conflictbemiddeling en internationale gerechtigheid als primaire middelen om oorlog te voorkomen.
“Wij blijven zeer terughoudend in het steunen van de deelname aan militaire missies. Slechts in uitzonderlijke gevallen kunnen wij deelname steunen aan missies met een zuiver humanitair karakter en met een gedegen internationaal mandaat.”
“Als gastland van het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof dient Nederland altijd in te zetten op diplomatie, conflictbemiddeling en internationale gerechtigheid.”
Geen kernwapens of Europese leger
DENK wil dat alle kernwapens uit Nederland verdwijnen en is tegen het uitrusten van militaire systemen met kernwapens. Ook is de partij tegen een Europees leger en wil nationale zeggenschap behouden over militaire inzet.
“Alle kernwapens verdwijnen uit ons land. Onze militaire systemen worden niet uitgerust met lanceersystemen voor kernwapens.”
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
De PVV is niet kritisch op defensieuitgaven, maar wil deze juist verhogen om het Nederlandse grondgebied te beschermen. De partij is tegen buitenlandse militaire missies en wil de focus leggen op grensbewaking en nationale soevereiniteit, met als doel oorlog buiten de deur te houden door Nederland niet te betrekken bij internationale conflicten.
Defensie-uitgaven verhogen voor nationale bescherming
De PVV wil de defensie-uitgaven laten groeien om het eigen grondgebied te beschermen, niet om buitenlandse missies te ondersteunen. De partij ziet de NAVO als hoeksteen, maar wil vooral investeren in de eigen krijgsmacht en grensbewaking.
“steunt de PVV investeringen in ons leger. Wij hebben de ambitie om de Defensie uitgaven te laten groeien, en zullen dit stapsgewijs vormgeven.”
“De basistaak van onze Krijgsmacht is de bescherming van ons eigen grondgebied. Wij willen dus geen buitenlandse militaire missies, maar militaire inzet aan onze eigen grenzen: grensbewaking.”
Geen buitenlandse militaire missies, focus op voorkomen betrokkenheid bij oorlog
De PVV wil voorkomen dat Nederland betrokken raakt bij buitenlandse oorlogen door geen militaire missies in het buitenland uit te voeren. De partij kiest voor militaire inzet uitsluitend aan de eigen grenzen.
Nationale soevereiniteit voorop, geen Europese defensie-integratie
De PVV verzet zich tegen het overhevelen van bevoegdheden en geld naar de EU, en wil geen Europese superstaat of gezamenlijke defensie. Dit standpunt is bedoeld om te voorkomen dat Nederland in internationale conflicten wordt meegesleurd.
De ChristenUnie is niet kritisch over defensieuitgaven, maar pleit juist voor een forse verhoging van het defensiebudget tot ruim boven de NAVO-norm. Tegelijkertijd benadrukt de partij dat militaire inzet altijd onderdeel moet zijn van een bredere, integrale veiligheidsstrategie met nadruk op diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en conflictpreventie om oorlog te voorkomen. Hun visie is: investeren in defensie is noodzakelijk, maar militarisering van veiligheid moet worden voorkomen door ook stevig in te zetten op vreedzame middelen.
Forse verhoging defensie-uitgaven tot 3,5% BBP
De ChristenUnie wil fors meer geld, ruimte en materieel voor defensie en streeft naar een defensiebudget van 3,5% van het BBP, ruim boven de huidige NAVO-norm. Dit wordt niet kritisch benaderd, maar als noodzakelijk gezien voor de bescherming van vrijheid en veiligheid.
“We investeren de komende jaren fors in defensie om te kunnen voldoen aan de NAVO-norm om in 2035 3,5% van ons BBP uit te geven aan defensie en daarnaast 1,5% aan bijvoorbeeld infrastructuur die ook defensie ten goede komt.”
“Daarom geven we 3.5% van ons nationale inkomen uit aan defensie...”
Militair optreden altijd in samenhang met diplomatie en conflictpreventie
Hoewel de partij fors investeert in defensie, wil zij militarisering van veiligheid voorkomen. Defensie moet altijd onderdeel zijn van een integrale benadering, met nadruk op diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en conflictpreventie om oorlog te voorkomen.
“Veiligheid wordt niet slechts bereikt met militaire middelen. Internationale inzet van de krijgsmacht is onderdeel van een doordachte integrale benadering, in nauwe samenwerking met de inzet van diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, gericht op een lange termijn commitment, (weder)opbouw, conflictpreventie en civiel-militaire samenwerking.”
“Juist omdat het bij defensie om een ultiem machtsmiddel gaat, namelijk de inzet van wapens en militairen, is het belangrijk dat defensie onderdeel is van een integraal veiligheidsbeleid met voldoende politieke controle.”
Extra inzet op ontwikkelingssamenwerking als conflictpreventie
De ChristenUnie koppelt ontwikkelingssamenwerking expliciet aan het voorkomen van conflicten en keert terug naar de internationale norm van 0,7% van het bni voor ontwikkelingssamenwerking.
“Dit is een extra reden voor ontwikkelingssamenwerking en daarom keren we terug naar de internationale norm om hier 0,7% van het bruto nationaal inkomen aan uit te geven.”
D66 is niet kritisch over defensieuitgaven, maar pleit juist voor forse verhoging van het defensiebudget en het nakomen van NAVO-afspraken. Hun focus ligt op het voorkomen van oorlog door Europese samenwerking, versterking van de NAVO en het opbouwen van een Europese krijgsmacht, met als doel vrede en veiligheid te waarborgen.
Forse verhoging defensie-uitgaven en NAVO-norm
D66 wil de NAVO-norm voor defensie-uitgaven niet alleen halen, maar zelfs overtreffen, en ziet investeren in defensie als noodzakelijk voor veiligheid en het voorkomen van oorlog. Ze koppelen deze uitgaven aan bredere investeringen in weerbaarheid en infrastructuur.
“We komen de NAVO-afspraak na om minimaal 3,5% van het bbp aan defensie uit te geven en minimaal 1,5% van het bbp aan de kritieke infrastructuur, civiele paraatheid, veerkracht en het versterken van onze defensie-industrie.”
“Daarnaast vraagt de NAVO ons om meer geld vrij te maken voor defensie. Voor onze veiligheid zetten we ons hier vol voor in.”
Europese krijgsmacht en samenwerking om oorlog te voorkomen
D66 ziet Europese samenwerking en het opbouwen van een Europese krijgsmacht als essentieel om oorlog te voorkomen en de Europese veiligheid zelfstandig te kunnen waarborgen. De partij benadrukt dat de krijgsmacht primair dient om vrede te bewaren, niet om te vechten.
“D66 streeft op lange termijn naar een Europese krijgsmacht. Op de korte termijn wil D66 een sterke Europese positie binnen de NAVO, met Europese strategische commandovoering, Europees materieel en Europees personeel.”
“We kiezen voor strategische zelfstandigheid van Europa. En we kiezen voor een krijgsmacht die onze vrijheid, democratie en rechtsstaat kan bewaken. Niet om te vechten, maar om oorlog te voorkomen en om wereldwijd op te komen voor mensen die nu niet beschermd zijn.”
Defensie mag niet ten koste gaan van samenleving
Hoewel D66 fors investeert in defensie, stellen ze als randvoorwaarde dat dit niet ten koste mag gaan van essentiële publieke voorzieningen zoals onderwijs en het sociale vangnet.
“Veiligheid en defensie zijn cruciaal, maar mogen nooit ten koste gaan van de samenleving die we juist willen beschermen. Daarom gaat er geen euro minder naar het onderwijs en het sociale vangnet.”
50PLUS is niet kritisch over defensieuitgaven, maar steunt juist verhoging van het defensiebudget in lijn met NAVO-afspraken en versterking van de nationale defensie-industrie. De partij legt de nadruk op militaire paraatheid en Europese onafhankelijkheid, met weinig aandacht voor het voorkomen van oorlog via diplomatie of conflictpreventie. Concrete voorstellen richten zich op uitgavenverhoging en maatschappelijke dienstplicht, niet op bezuinigingen of vredesinitiatieven.
Defensie-uitgaven verhogen volgens NAVO-afspraken
50PLUS pleit expliciet voor uitbreiding van het defensiebudget en versterking van de nationale defensie-industrie, uit zorg over de veranderde geopolitieke situatie. De partij ziet militaire paraatheid als noodzakelijk voor de verdediging van Nederland en het NAVO-grondgebied, en kiest niet voor een kritische of terughoudende benadering van defensie-uitgaven.
Maatschappelijke dienstplicht voor defensie, zorg of civiele veiligheid
50PLUS wil een gemoderniseerde algemene dienstplicht invoeren, waarbij jongeren kunnen kiezen voor defensie, zorg of civiele veiligheid. Dit voorstel is bedoeld om de weerbaarheid van de samenleving te vergroten, maar is niet specifiek gericht op het voorkomen van oorlog.
“Een gemoderniseerde algemene maatschappelijk dien(st)plicht voor defensie, zorg of civiele veiligheid.”
Europa minder afhankelijk maken van andere grootmachten
De partij streeft naar een sterker, onafhankelijker Europa op het wereldtoneel, maar verbindt dit niet direct aan conflictpreventie of diplomatieke initiatieven.
“Europa als een grootmacht, dat minder afhankelijk is van andere wereldmachten.”